________________
કાય-સૂત્ર
શાલિભદ્ર શેઠને ઘેર જઈ તેણે કપિલને તેને ત્યાં રહેવાની અને જમવા વગેરેની વ્યવસ્થા કરી આપી અને કપિલ રોજ ઇંદ્રદત્તને ઘરે ભણવા જવા લાગ્યો, એવામાં વાત એમ બની કે શાલિભદ્ર શેઠને ત્યાં જે એક જુવાન દાસી હતી તે એને રોજ પીરસતી અને પીરસતાં પીરસતાં ઘણી વાર તે, એની સાથે હસતી બોલતી તથા ઠઠ્ઠામશ્કરી પણ કરતી. આવા રોજના પ્રસંગ અને પરિચયને લીધે તે બન્ને વચ્ચે સ્નેહ વધવા લાગ્યો અને છેવટે તે, એ દાસી સાથે ફસાઈ પડ્યો. કપિલ પોતે નિર્ધન હતો એટલે દાસીએ તેને કહ્યું કે જો આપણો સ્નેહ કાયમ રાખવો હોય તો ધન કમાવા માંડો, એ વિના આ સંબંધ ટકી શકશે નહીં. કપિલ બિચારો ગરીબ રહ્યો અને આવી વાતથી પણ વિશેષ અજાણ હતો એટલે એ તો મૂંઝાયો. સ્નેહ છોડી શકાય એમ ન હતું પણ ધનનું શું કરવું? તેની તેને ગમ ન પડી. ભણતર તો ભણતરને ઠેકાણે રહ્યું. એવામાં ખાસ દાસીઓનો જ એક ઉત્સવ આવ્યો, તે માટે પેલી દાસીએ કપિલની પાસે સારાં સારાં કપડાં વગેરે માગ્યું અને ધન લાવવાનો ઉપાય બતાવતાં કહ્યું કે આ ગામનો રાજા સવારના પહોરમાં પહેલવહેલો જે યાચક તેને મળે તે યાચકને બે માસા સોનું રોજ આપે છે, તો તમે વહેલા ઊઠીને તેની પાસે જાઓ અને બે માસા સોનું માંગી લાવો, વહેલું ઊઠવાના ફફડાટમાં કપિલને ઊંઘ જ ન આવી અને એ તો અજવાળી રાતને સવાર સમજી મધરાતે જ ઊઠીને રાજા પાસે જવા નીકળી પડ્યો. વચ્ચે તેને ચોકીદારે ટપાર્યો અને ‘ચોર' સમજીને પકડી પોલીસ ચોકીએ બેસાડી રાખ્યો. છેવટે સવાર થતાં રાજ પાસે ખડો કર્યો ત્યારે રાજાએ મધરાતે નીકળવાના કારણ વિશે પૂછતાં ભોળા કપિલે જેવું બન્યું હતું તેવું બરાબર બધું ય કહી સંભળાવ્યું. સાંભળીને રાજાને તેની દયા આવી એટલે તેણે કપિલને કહ્યું કે, હે ભૂદેવ ! તમારે જે માંગવું હોય તે માગી લ્યો. તમે જે માંગશો તે આપીશ. આ સાંભળી હવે બે માસા સોનાને બદલે શું માંગવું? એવો કપિલને વિચાર આવ્યો અને માગવાનો વિચાર નકકી કરવા તે રાજાના ઉપવનમાં જઈને બેઠો. બે માસા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
ee
www.jainelibrary.org
