________________
શકાય. સંજવલનના ઘરનો હતો, માટે સાધુપણું ટક્યું. અનંતાનુબંધી જેવો હતો માટે એક વર્ષ રહ્યો.
તે જ રીતે જે મિથ્યાત્વી જીવો અનંતાનુબંધીની હાજરીમાં દેવગતિનું આયુષ્ય બાંધે તેમન અનંતાનુબંધીના ઘરનો સંજવલન કષાય માનવો. મિથ્યાત્વના કારણે અનંતાનુબંધીના ઘરનો કષાય. અને સંજવલન હોવાથી દેવગતિનું આયુષ્ય.
તે જ રીતે સમકિતી દેવો - નારકોને અપ્રત્યાખ્યાનીયના ઘરના પ્રત્યાખ્યાનીય કષાય સમજવા, તેથી તેઓ મનુષ્ય આયુષ્ય બાંધી શકે. સમકિતી - શ્રાવક તિર્યંચ મનુષ્યોને અપ્રત્યાખ્યાનીય કે પ્રત્યાખ્યાનીયના ઘરના સંજવલન કષાયો સમજવા. તેથી તેઓનું અપ્રત્યાખ્યાનીય કષાયપણું દેશવિરતિ ન આવવા દે કે તેઓનું પ્રત્યાખ્યાનીય કષાયપણું સાધુજીવનના આવવાદે; પણ તે બંનેમાં રહેલું સંજવલનપણું દેવગતિનું આયુષ્ય બંધાવી શકે.
કષાયોથી થતું ભયંકર નુકસાન
વારંવાર સંસારમાં ભવો લેવડાવવાનું કાર્ય આ કષાયો કરે છે. દશવૈકાલિક સૂત્રમાં જણાવ્યું છે કે,
कोहो अमाणो अ अणिग्गहिआ, माया अ लोहो अ पवड्ढमाणा । चत्तारि एए कसिणा कसाया,
सिञ्चन्ति मूलाई पुण्णब्भवस्स ॥ વૃક્ષના મૂળિયાને જો વારંવાર પાણી સિંચવામાં આવે તો તે વૃક્ષ નાશ પામે ખરા? નહિ શાંત કરાયેલાં ક્રોધ અને અભિમાન, વધતા જતાં માયા અને લોભ; આ ચારે કષાયો સતત પુનર્ભવ (સંસાર) નામના વૃક્ષના મૂળિયાને સીંચવાનું કાર્ય કરે છે. શી રીતે જીવનો સંસાર નાશ પામે? શી રીતે મોક્ષ પ્રાપ્ત થાય?
જયાં સુધી કષાયોનું સેવન ચાલુ રહે ત્યાં સુધી નવા નવા ભવો કરવા પડે તેવા કર્મો પણ બંધાયા કરે છે. જે જીવ સંસારના દુઃખોથી ત્રાસી ગયો હોય, પાપોથી કંટાળી ગયો હોય, મોક્ષ મેળવવા ઝંખતો હોય તેણે આ કષાયોને ખતમ કરવા માટે જોરદાર પુરુષાર્થ આદરવો જોઈએ.
પેલા લક્ષ્મણાસાધ્વીજી ! ઈર્યાસમિતિનો ઉપયોગ ન રહ્યો ને ચકલા – ચકલીનું મૈથુન જોવાઈ ગયું. ન કરવા જેવો વિચાર ભગવાન માટે તેમને આવી ગયો. દુઃખ પણ થયું. પણ પ્રાયશ્ચિત્ત કરતી વખતે માયા કરી. બીજાના નામે પૂછ્યું. આ માયાએ તેમનો સંસાર ૮૦ ચોવીસી વધારી દીધો. શેષ આખી જિંદગી તપ કર્યો તો ય તે પાપની શુદ્ધિ તેમની થઈ નહિ.
સરકારના ૬૨ કર્મનું કમ્યુટર ભાગ-૨ :
