________________
કેટલાક વૈક્રિયલબ્ધિધારી સાધુ ભગવંતો ક્યારેક તે લબ્ધિનો ઉપયોગ કરીને નવું વૈક્રિય શરીર બનાવે છે. કેટલાક દેવો પણ બીજું ઉત્તર વૈક્રિય શરીર બનાવે છે. તે નવા બનાવાતા શરીરોમાં પણ પ્રકાશ હોય છે. ચળકાટ હોય છે, કારણ કે ઉદ્યોત નામકર્મનો તેમને ઉદય હોય છે.
મહાવિદેહક્ષેત્રમાં રહેલા સીમંધરસ્વામીની લબ્ધિ જોવા માટે કે કોઈ શંકાનો જવાબ મેળવવા આકર્ષ ઔષધીવાળા, ચૌદપૂર્વી મહાત્મા જે આહારક શરીર બનાવે છે, તે પણ તેજસ્વી હોય છે, તેમાં આ ઉદ્યોતનામકર્મનો ઉદય કારણ છે.
ટૂંકમાં ઠંડી વસ્તુનો ગરમપ્રકાશ આતપનામકર્મના ઉદયને આભારી છે તો ઠંડી વસ્તુનો ઠંડો પ્રકાશ ઉદ્યોત નામકર્મના ઉદયના પ્રભાવે છે.
(૫) ઉપઘાત નામકર્મઃ કેટલાક જીવો પોતાના શરીરના અવયવોથી પીડાતા. જણાય છે. કેટલાકને હાથમાં પાંચ આંગળીઓના બદલે છ આંગળીઓ હોય છે. તેના કારણે તેઓ માનસિક રીતે પીડાતા હોય છે. કેટલાકને પડજીભ એટલે કે નાની જીભ હોય છે. વારંવાર દાંતમાં દબાઈ જાય, કચરાઈ જાય, તેના કારણે પીડા પહોંચે છે. કોઈને ગળામાં, ખભે, પગ વગેરે સ્થાને રસોળી એટલે કે ગાંઠો હોય છે. કેટલાકને ચોરદાંતનો ઉપદ્રવ હોય છે. આવા, શરીર - મનને પીડા આપનારા શરીરના જુદા જુદા અવયવો આ ઉપઘાતનામકર્મના ઉદયે મળે છે.
ચાલતાં ચાલતાં પડી જવાય, પગની આંટી આવતા પડી જવાય, પોતાના શરીરના હલનચલન દ્વારા પોતાને જ પીડા પહોંચે વગેરેમાં પણ આ ઉપઘાત નામકર્મ કારણ બને છે.
(૬) અગુરુલઘુનામકર્મઃ આપણે જોઈએ છીએ કે દરેક જીવોના શરીરનું વજન સરખું નથી હોતું. કોઈક સ્કૂલશરીરવાળા હોય છે, તો કોઈ સુકલકડી હોય છે. કોઈનો સપ્રમાણ દેહ હોય છે તો કોઈનો દેહ પ્રમાણરહિત હોય છે. છતાં દરેક જીવ પોત - પોતાની રીતે ધરતી ઉપર ચાલી – દોડી શકે છે. સ્થૂલ - શરીરવાળી વ્યક્તિ પડી જતી નથી. પાતળી વ્યક્તિ પવનના ઝપાટામાં ઉડી જતી નથી. પક્ષીઓ પાંખ વડે આકાશમાં ઉડી શકે છે તો ધરતી ઉપર પગ મૂકીને ચાલી પણ શકે છે. માછલીને દરીયામાં તરી શકાય તેવું શરીર મળ્યું છે. તો સાપને ધરતી ઉપર સરકી શકાય તેવું શરીર મળ્યું છે. આ બધામાં તે તે જીવોનું અગુરુલઘુનામકર્મ કારણ છે.
ગુરુ = ભારે. લઘુ = હલકું. ભારે કે હલકું નહિ, પણ પોતાનો ચાલવા વગેરેનો વ્યવહાર કરી શકાય તેવું શરીર આ અગુરુલઘુ નામકર્મના ઉદયે મળે છે.
(૭) શ્વાસોશ્વાસ નામકર્મ : શ્વાસોશ્વાસ લેવા મૂકવાનું કાર્ય તો શ્વાસોશ્વાસ પર્યાપ્ત કરે છે. શ્વાસોશ્વાસ પર્યાપ્તિ એક એવી શક્તિ છે કે જેના પ્રભાવે આત્મા
કર્મનું કમ્યુટર ભાગ-૩
