________________
મીઠો, હલકદાર, શ્રુતિમધૂર હોવાથી તે લોકોમાં પ્રિય બની જાય છે. તેને સાંભળવા હજારો લોકો દૂર દૂરથી આવે છે, તેના કંઠે ગવાતા ગીતોના શ્રવણને પોતાના જીવનનું મધૂર સંભારણું ગણે છે. તેવી વ્યક્તિ સફળતાના શિખરો ઉપર વરસો સુધી રહે છે. તેની સામે આ વિશ્વમાં એવા પણ કેટલાક કલાકારો છે કે જેમની પાસે સુંદર કળા, વિશિષ્ટ જ્ઞાન, સુંદર રૂપ, આકર્ષક આકૃતિ વગેરે હોવા છતાં ય અવાજમાં મધૂરતા ન હોવાના કારણે તેઓ સફળતાની તળેટીએ પણ માંડ માંડ પહોંચી શકે છે. કેટલાક તો પોતાના કર્કશ અને ઘોઘરાં અવાજના કારણે અપ્રિય બનતાં હોય છે.
આમ, આપણા જીવન વ્યવહારમાં અવાજ ખૂબ મહત્ત્વનું ફેક્ટર છે. મધુર - મનોરમ અવાજનો ખૂબ પ્રભાવ હોય છે. તે લોકપ્રિયતા અપાવે છે. જ્યારે કઠોર - કર્કશ, બરછટ કે ઘોઘરો અવાજ અપ્રિય બનાવે છે. પણ જીવાત્મા પોતે જે કર્મ લઈને આવે છે, તે પ્રમાણે જ તેને અવાજ મળે છે. તે
દુસ્વર નામકર્મનો ઉદય લઈને આવનાર જીવાત્માનો અવાજ બીજાને અપ્રિય જ લાગશે તો સુસ્વર નામકર્મનો ઉદય ધરાવનારાનો અવાજ બીજાને ખૂબ ગમશે.
આ તો કર્મોનો ખેલ છે. તેથી અપ્રિય અવાજ સાંભળીને આપણે ખિન્ન થવાનું નથી કે તેવા અવાજવાળી વ્યક્તિ ઉપર અણગમો નથી કેળવવાનો તે જ રીતે મધુર સ્વરવાળાને સાંભળતા ઉછળી નથી જવાનું કે નથી બહુ રાજી થવાનું તેના કારણે રાગ - દ્વેષ નથી કરવાના.
સુસ્વર નામકર્મનો ઉદય હોય તો તેનો સ્વર બધાને મધુર લાગે. સાંભળવો ગમે. વારંવાર સાંભળવાનું મન થાય. તે બોલે તો દોડીને તેની પાસે સાંભળવા જવાનું મન થાય. તે સતત બોલ્યા જ કરે, બોલ્યા જ કરે તો સારું, એવું મનમાં થયા કરે. અરે ! સુસ્વરનામકર્મવાળી વ્યક્તિનો અવાજ હકીકતમાં કદાચ ઘોઘરો કે કર્કશ હોય તો પણ સાંભળવો ગમે, આનંદ આવે.
તેનાથી ઉર્દુ, જો દુસ્વર નામકર્મનો ઉદય હોય તો તે વ્યક્તિનો અવાજ સાંભળવો ગમે જ નહિ. ખૂબ અપ્રિય લાગે. હવે આ બંધ કરે તો સારું, અહીંથી જાય તો સારું, તેવું આસપાસના લોકોને લાગ્યા કરે. તે વ્યક્તિ પોતાના હિતની વાત કરતી હોય તો તેના કર્કશ અવાજના કારણે સાંભળવી ગમે નહિ. અરે ! ક્યારેક તો સ્વાભાવિક અવાજ સારો હોય તો ય જો આ દુવર નામકર્મનો ઉદય થાય તો તેવો સારો અવાજ પણ સામેવાળાને સાંભળવો ગમે નહિ, અપ્રિય લાગે.
એક છોકરાની વારંવારની ફરિયાદ એ હતી કે, “હું બોલું છું તો ઘરમાં કેમ કોઈને ગમતું નથી ! બધાના મોઢા કેમ ચડી જાય છે?” હકીકતમાં તે છોકરાનો અવાજ
૧૦૩ કર્મનું કમ્યુટર ભાગ-૩ માં
