________________
(૧૮) અંતરાય કર્મ
(૮) અંતરાય કર્મઃ આઠ કર્મોમાં સૌથી છેલ્લે આ અંતરાય કર્મ છે. આત્માની દાનાદિ પાંચ લબ્ધિઓનો સર્વથા ઘાત કરવાની શક્તિ તેનામાં હોવાથી તે ઘાતી કર્મ કહેવાય છે. તેના પાંચ પેટા ભેદો છે.
(૧) દાનાંતરાય કર્મ દાન દેવાની વસ્ત! ધન વગેરે પાસે હોય તે દાન લેનાર યોગ્ય પાત્ર સામે હોય, દાનના ફળની તેને જાણકારી હોય છતાં ય જો તે માણસને દાન દેવાની ઈચ્છા થતી ન હોય તો તેમાં કારણ આ દાનાન્તરાય કર્મ છે. દાન દેવાની ઈચ્છા આદાનાન્તરાય કર્મ થવા દેતું નથી.
આ દુનિયામાં કેટલાક કૃપણ કંજુસ) માણસો હોય છે. તેઓ જરુરીયાતમંદ યોગ્ય વ્યક્તિને પણ દાન આપતા નથી. જાણીતા - પ્રભાવિ ધર્મગુરુ ઉપદેશ આપે, દાનધર્મનો મહિમા સમજાવે, ધનની અસારતાનું વર્ણન કરે છતાં ય દાન દેવા માટે ઉત્સાહિત બનતા નથી. એક દિવસ આ બધું ધન મારે અહીં મૂકીને જતું રહેવાનું છે, તેવી સમજણ હોવા છતાં ય દાન આપતા નથી! અરે ! ક્યારેક તો કોઈ ગરીબ લેવા આવે તો તેના ઉપર ગુસ્સો કરે છે. કડવા શબ્દો સંભળાવીને, અપમાનિત કરીને કાઢી મૂકે છે, તેનું કારણ આ દાનાંતરાય કર્મનો ઉદય છે. આવા કારણે તે વ્યક્તિઓ પરિવારમાં અપ્રિય બને છે. મિત્રવર્તુળમાં આદર નથી મેળવી શકતી કે સમાજમાં તેમનું વજન પડતું નથી. ક્યારેય તેઓ લોકપ્રિય બની શકે નહિ.
આપણે તેમને તિરસ્કારવા નહિ. તેમના પ્રત્યે પણ ભાવદયા ચિંતવવાની. તેમનું આ કર્મ તુટી જાય તો સારું. તેમના પ્રત્યે પણ સદ્દભાવ ટકાવવો. અપમાન કદી ન કરવું. તેમના દાનાન્તરાય કર્મને નજરમાં લાવીને સૌજન્યપૂર્ણ વ્યવહાર કરવો. અવસરે તેમને કર્મવિજ્ઞાન સમજાવવું.
કોઈ માણસ જ્યારે સાધુ - મહાત્માઓને ભિક્ષા આપતો હોય, દવા દેતો હોય, રહેવા જગ્યા આપતો હોય, વાંચવા પુસ્તકો દેતો હોય, પહેરવા વસ્ત્રો આપતો હોય ત્યારે તેને અટકાવવાથી, અંતરાય કરવાથી દાનાન્તરાય કર્મ બંધાય છે. તેના ઉદયે દાન કરવાનું મન થતું નથી. મન થાય તો દાન કરી શકતા નથી. તેમની દાનની ભાવના પૂરી થતી નથી.
અહીં એ ન વિચારવું કે માણસ દાન ન આપી શકે તો નુકશાન શું? અરે! એમાં તો માણસના પૈસા બચે છે. આ તો લાભ થયો ને? આમ, દાનાંતરાય કર્મનો ઉદય તો સારો ગણાય ને?
ના, આ વિચારણા જરા ય બરોબર નથી. ઉપર છલ્લી અજ્ઞાનદષ્ટિથી આમાં અ
s ૧૧૯ કર્મનું કમ્યુટર ભાગ-૩
