________________
..
....
-
-
-
-
-
-
(૧૯) ગોત્ર કમ)
(૭) ગોત્રકર્મ : જીવને કઈ જાતિમાં જન્મ મળવાનો છે? તેનો નિર્ણય જાતિનામકર્મ કરે છે પણ દુનિયાના નજરમાં તે જીવ ઊંચો કે હલકો ગણાશે? તેનો નિર્ણય આ ગોત્રકર્મ કરે છે. ગોત્રકમના બે ભેદ છે. (૧) ઉચ્ચગોત્રકર્મ અને (૨) નીચગોત્ર કર્મ.
ઉચ્ચજાતિમાં જન્મેલો માણસ પણ જો નીચગોત્રકર્મનો ઉદય થશે તો દુનિયાની નજરે નીચ ગણાવા લાગશે જ્યારે હલકી જાતિમાં જન્મેલો માણસ પણ ઉચ્ચગોત્ર કર્મના ઉદયે ઉચ્ચ કહેવાય છે. દુનિયાના તમામ દેશોમાં ઉચ્ચ-નીચ જાતિઓ હોય છે. જીવો પોતાના જાતિ નામકર્મના ઉદય પ્રમાણે તેવી ઊચ્ચ - નીચ જાતિમાં જન્મ લે છે; પણ પોતાના ઉચ્ચગોત્રકર્મ કે નીચગોત્રકર્મ અનુસાર તે ઊચ્ચ કે નીચ તરીકે ઓળખાય છે. જો માનવ કુળવાન, ખાનદાન તરીકે ઓળખાતો હોય તો તેનું ઉચ્ચગોત્રકર્મ ઉદયમાં છે, તેમ સમજવું પણ જો કોઈ માણસ બિનખાનદાન, અકુલીન, હલકો ઓળખાતો હોય તો તેનું નીચગોત્રકર્મ ઉદયમાં છે, તેમ સમજવું.
ક્યારેક એવું પણ બને છે કે આ જ જન્મમાં ઉચ્ચ - ગોત્રકર્મનો ઉદય સમાપ્ત થઈ જાય અને નીચગોત્રકમનો અચાનક ઉદય થઈ જાય છે. પરિણામે તે માણસ એકાએક દુનિયાની નજરમાંથી ઉતરી જાય છે. તેનો તિરસ્કાર થવા માંડે છે. લોકો નફરત - ધૃણાની લાગણી રાખે છે. અવહીલના કે ધિક્કારને પાત્ર બનાય છે.
તેથી, ભૂલેચૂકેય નીચગોત્રકર્મ બાંધવા જેવું નથી, તે માટે પળે પળે સાવધાની રાખવી જોઈએ. પણ પૂર્વે બાંધેલું નીચ -ગોત્ર કર્મ જો ઉદયમાં આવી જાય તો દીન નથી બનવાનું. સ્વસ્થ મનથી, સમતાભાવથી પૂર્ણ પ્રસન્નતા અને મસ્તીથી જીવન જીવવાનું છે. આપણે આ કર્મવિજ્ઞાન સમજીને એવું મનોબળ કેળવવાનું છે કે જ્યારે દુનિયાના લોકો આપણો તિરસ્કાર કરતા હોય, દુરીયો બોલાવતા હોય તે વખતે પણ હાંફળા - ફાંફળા ન થઈએ. હતાશ કે નિરાશ ન બનીએ. મનમાં પણ દુઃખ કે પીડાનો અનુભવ ન કરીએ. તત્ત્વજ્ઞાન માસિક બહાર પાડવા પાછળ, કર્મવિજ્ઞાન સમજાવવા પાછળ મારો આશય એ જ છે કે આનું વાંચન કરીને તમે બધા સદા સ્વસ્થ રહો, પ્રસન્ન ચિત્ત રહો. ધર્મારાધનામય જીવનના સ્વામી બનો.
જે રીતે નીચગોત્રકર્મના ઉદયમાંદીન+રાંકડા બનવાનું નથી તેમ ઉચ્ચગોત્રકર્મના ઉદયમાં ઉન્મત્ત નથી બનવાનું. આપણા મોઢે આપણે આપણી પ્રશંસા નથી કરવાની. આપણી મહાનતાના ગુણગાન નથી ગાવાના. લોકો આપણી વાહવાહ કરે તેવી અપેક્ષા
જીરું ૧૧૫૦ કર્મનું કમ્યુટર ભાગ-૩ માં
