________________
આ દુનિયામાં આપણને જાતજાતના માનવો જોવા મળે છે. કોઈ કહે છે કે મને ૮૦ વર્ષ થયા છતાં હજુ ય મારા બધા જ દાંત સલામત છે. એક પણ દાંત તુટ્યો તો નથી, પણ હલ્યો ય નથી. કડકમાં કડક વસ્તુ હું ટેસ્ટથી ખાઈ શકું છું. આ પ્રભાવ સ્થિર નામકર્મનો છે.
કોઈ કહે છે કે મારા દાંત એવા મજબૂત છે કે હું આખીને આખી સોપારી ચાવી જાઉં. કોઈ માણસ વળી દાંતમાં દોરડા પકડીને કાર કે ટ્રકને ખેંચી જવાની તાકાત ધરાવતો જણાય છે. આ બધામાં કારણ સ્થિરનામકર્મ છે.
કોઈ કહે છે કે હું સૂઈ જાઉં. મારી છાતી ઉપરથી કાર પસાર થઈ જાય તો ય મારા હાડકાને કાંઈ ન થાય. મારા જડબા ઉપર કોઈ મુક્કાબાજ ભારે પ્રહાર કરે તો ય મારું એકે ય હાડકું હાલે નહિ. આ બધાનો આધાર સ્થિર નામકર્મ છે.
-
સબળા સ્થિર નામકર્મના પ્રભાવે બધા અવયવો સ્થિર – મજબૂત – દૃઢ મળે છે, તો નબળા સ્થિરનામકર્મના કારણે દાંત, હાડકા વગેરે મજબૂત મળતા નથી. કોઈ સામાન્ય પ્રહાર કરે તો દાંત તુટી જાય છે. કાંઈક વાગતા કે અથડાતા હાડકા બટકાઈ જાય છે. નીચે પડી જતાં ફેક્ચર થઈ જાય છે. કોઈ હાથ ખેંચે એમાં તો હાડકું ઉતરી જાય છે. કોઈને ૧૮ – ૨૦ વર્ષની ઉંમરે જ દાંત પડી જાય છે. ચોકઠું કરાવવું પડે છે. આ બધો નબળા સ્થિરત્નામકર્મનો પ્રભાવ છે.
પણ આપણા શરીરમાં જીભ વગેરે જે અવયવો કોમળ છે, વળે તેવા છે, લબડી શકે છે, તેવા અવયવોનું નિયમન અસ્થિરનામકર્મ કરે છે. ક્ષણ માટે જરા વિચારો કે, જીભ જો હલવાનું બંધ કરી દે કે એકદમ કડક થઈ જાય તો શું થાય ? કાન પથ્થર જેવા કઠણ થઈ જાય તો? હોઠ વળી શકતા ન હોય તો ? આંખની પાંપણો હલી શકતી ન હોય તો?
આવા વિચારો કરતાં ય ધ્રૂજી જવાય છે ને ? પણ ચિંતા ન કરશો. આવું નહિ બને. કારણ કે આપણું અસ્થિરનામકર્મ જોરદાર છે. આ અસ્થિર નામકર્મના પ્રભાવે જીભ પથ્થર જેવી કઠણ થતી નથી કે કાન કડક થતાં નથી. હોઠ વળી શકે છે તો આંખની પાંપણો હલી શકે છે.
આપણા શરીરમાં જે અવયવો સ્થિર રહેવા જરૂરી છે, તે અવયવો જો સ્થિર ન હોત અને જે અવયવો અસ્થિર હોવા જરૂરી છે, તે જો અસ્થિર ન હોત તો આપણું શરીર કાં તો પથ્થર જેવું એકદમ કઠણ હોત અથવા તો ઘીના લચકાં જેવું એકદમ પોચું હોત ! એવું નથી પણ જેવું જરૂરી છે, તેવું જ છે, તેમાં આ સ્થિરનામકર્મ અને અસ્થિર નામકર્મનો પ્રભાવ છે. આ કર્મોના સંતુલનના કારણે શરીરનું સૌષ્ઠવ સચવાય છે. જે અવયવો કર્મનું કમ્પ્યુટર ભાગ-૩
૯૬
