________________
(૪) વેદના : કેન્સર, હેમરેજ, એઈડ્ઝ વગેરે રોગના કારણે વેદનાથી અકાળે મોત થતું અવારનવાર આપણને જોવા - જાણવા સાંભળવા મળે છે. જસલોક, હરકીશન, ટાટા વગેરે હોસ્પિટલોની મુલાકાત લો તો ખબર પડે કે રોજેરોજ રોગના કારણે અનેક માનવો મોતને શરણ થાય છે.
(૫) સ્પર્શ : સાપના ડંખથી, વીંછીના ડંખથી પણ અકાળે મોત થાય છે. (૬) શ્વાસોશ્વાસ : આયુષ્ય માટે શ્વાસોશ્વાસ તો ખૂબ જ મહત્ત્વની વસ્તુ છે. જ્યાં સુધી શ્વાસોશ્વાસ ચાલું રહે ત્યાં સુધી જીવો જીવે. શ્વાસોશ્વાસ લેવાનું બંધ થાય એટલે મોત થાય .
પણ આપણે જાણીએ છીએ કે હિમાલય વગેરેની ગુફામાં રહેનારા યોગીઓ ખૂબ લાંબુ જીવે છે, તેઓ કાંઈ પોતાનું આયુષ્ય વધારી શકતા નથી. પરંતુ પ્રાણાયામ વગેરે યોગસાધનાના પ્રતાપે શ્વાસોશ્વાસ ધીમા કરી દેછે. રોકી રાખે છે. પરિણામે લાંબુ જીવતાં જણાય છે. તેનાથી ઉલ્ટું જેઓ ઝડપી શ્વાસોશ્વાસ કરે છે, તેમનું જીવન ટૂંકાઈ જાય છે. આમ શ્વાસોશ્વાસની પ્રક્રિયા પણ ઉપક્રમ બની શકે છે.
(૭) પરાઘાત ઃ પરીક્ષામાં નાપાસ થવાના કારણે, ધંધામાં મોટી નુકશાની થવાથી, પ્રેમભંગ થવાથી, આબરૂં ન બચી શકવાથી, જીવનમાં કંટાળો આવવાથી કેટલાક લોકો આપઘાત કરવાનો પ્રયત્ન કરે છે. તે માટે દરિયામાં ડૂબકી લગાવે છે. ગળામાં ફાંસો ખાય છે. ધસમસતી ટ્રેઈન નીચે સૂઈ જાય છે. ઝેરી દવા ગટગટાવે છે. આવા બાહ્યનિમિત્તોના આધાતથી પોતાનું જીવન અકાળે સમેટી લે છે. આપઘાત કરવાની જુદી જુદી પ્રક્રિયાઓ અહીં ઉપક્રમ બને છે; જે આયુષ્યને ટૂંકાવી દે છે.
આ સાતે ઉપક્રમો આયુષ્યને ટૂંકાવવાનું કામ કરે છે, તેવું જાણીને મનમાં સવાલ થાય કે પૂર્વભવમાં આ ભવનું જે આયુષ્ય બાંધીને આવ્યા હોઈએ, તેના કરતાં વહેલાં જો ઉપક્રમોના કારણે મોત આવી જતું હોય તો બાકી રહેલાં આયુષ્યનું શું થાય ? શું બાકી રહેલું આયુષ્ય ત્યારપછી આવનારા ભવમાં ભોગવાય ?
આ ભવનું આયુષ્ય આ ભવમાં જ ભોગવવું પડે. પૂરેપુરું ભોગવવું પડે. જરા ય બાકી ન રહે. આવતાભવમાં ભોગવવાનું હોય જ નહિ. વળી આ ભવમાં જેભોગવવાનું હોય તેનાથી ઓછું કે વધારે નહિ, પણ તે બધું જ પૂરેપૂરું ભોગવાય.
હકીકત એ છે કે કોઈપણ જીવ એક ભવમાં માત્ર આવતા એક જ ભવનું આયુષ્ય બાંધે છે, જે તેણે બીજા ભવમાં પૂરેપૂરું ભોગવવું પડે છે.
જીવ આયુષ્ય બાંધે છે એટલે આયુષ્યકર્મના દળીયાં (કાર્મણ રજકણો) બાંધે છે. તેને દ્રવ્ય આયુષ્ય પણ કહેવાય છે. આ દળીયા નવો ભવ મળતાં ક્રમશઃ આત્માથી છૂટા BBDBBSના ૮૮ બે
કર્મનું કમ્પ્યુટર ભાગ-૨ ના
