Jambudwip Pragnaptisutram Part 02

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 104

जम्बूद्वीपप्रनप्तिसूत्र ___छाया-केनार्येन भदन्त ! एवमुच्यते-हेमरतं वर्ष वर्गम् ?, गौतम ! क्षुद्रहिमवन्महाहिमवयां वर्षधरपर्वताभ्यां द्विधातः समवगाढम् नित्यं हेम ददाति नित्यं हेम दत्त्वा नित्यं हेम प्रकाशयति, हैमवतोऽत्र देवो महद्धिको यावत् पल्योपमस्थितिकः परिवसति, तत् केनार्थेन गौतम ! एवमुच्यते हैमवतं वर्ष हैमवतं वर्षम् ।। सू० १०॥
टीका-'से केणटेणं भंते' इत्यादि-अथ तदनन्तरम् केन अर्थेन कारणेन एवमुच्यते हैमवत वर्ष वर्षमिति १, भगवानाह-हे गौतम ! क्षुद्रहिमवन्महाहिमवद्भया वर्षधरपर्वताभ्यां द्विधान द्वयो दक्षिणोत्तरपार्श्वयोः समवगाद संश्लिष्टम् ततो हिमवतादिदं हैमवतं क्षुद्रहिमव
महाहिमवतोरन्तरालस्थितं क्षेत्रम् ततश्च द्वाभ्यां ताभ्यां यथाक्रमं द्वयो दक्षिणोत्तरपार्श्वयोः कृतसीमाकमिति तदुभयसम्बन्धि तहर्ष निष्पद्यते, यद्वा-हैमवतं वर्ष नित्यं सततम् कालत्रयेऽपि हेम सुवर्णं ददाति निवासिभ्य आसनाथ समर्पयति तत्र युग्मि मनुष्याणामुपवेशनाद्युप. _ 'से केणटेणं अंते ! एवं वुच्चइ हेमवए वाले २'-इत्यादि
टीकार्थ-'से केणटेणं भंते ! एवं बुच्चइ हेमवए वासे २' हे भदन्त ! आपने यह हैमवतू क्षेत्र है ऐसा नाम इसका किसकारण से कहा है उत्तर में प्रभु कहते हैं 'गोयमा ! चुल्लहिमवंत महाहिमवंतेहिं वासहरपन्चएहि दुहओ समवगूढे णिच्चं हेमं दलइ णिच्चं हेमं दलहत्ता णिच्चं हेमं पगासइ' हे गौतम ! यह क्षेत्र क्षुद्राहिमवत्पर्वत और महाहिमवत् पर्वत उन दोनों वर्षधर पर्वतों के चीचमें है इसलिये महाहिमवत्पर्वत की दक्षिणदिशामें और क्षुद्रहिमवत्पर्वत की उत्तर दिशा में होने के कारण उनका सम्बन्धी है ऐसे विचार से हैमवत इस प्रकार के सार्थक नामवाला कहा है तथा वहां के जो युगल मनुष्य हैं वे बैठने आदि के निमित्त हेममय शिलापट्टकों का उपयोग करते हैं इस कारण यह क्षेत्र ही उन्हें इन्हें देता है इस अभिप्राय से 'पिच्चं हेमं दलइ' ऐसा यहां उप
'से येणटेणं भते ! एवं वुच्चइ हेमवए वासे-२ इत्यादि
Ar:-'से केणठेणं भंते ! एवं चुच्चइ हेमवए वासे-२ मत ! मा५श्री241 भत क्षेत्र छ. मे नाम शा २एथी है-'गोरमा ! चुल्ल हिमवंतमहाहिमवंतेहिं वासहरपन्चएहिं दुहओ समवगूढे णिच्चं हेम दलइ णिच्च हेमं दलइत्ता णिच्चं हेमं पगासइ, હે ગૌતમ! આ ક્ષેત્ર સુદ્રહિમવત પર્વત અને મહાહિમવત પર્વત એ બન્ને વર્ષધર પર્વતના મધ્યભાગમાં છે. એથી મહાહિમવત્ પર્વતની દક્ષિણ દિશામાં અને શુદ્રહિમવત. પર્વતની ઉત્તર દિશામાં હોવા બદલ આ ક્ષેત્ર તેમના વડે સીમા નિર્ધારિત હેવાથી તેની સાથે સંબંધ ધરાવે છે. એવા વિચારથી હૈમવત આ પ્રકારના સાર્થક નામવાળે કહેવામાં આવેલ છે. તેમજ ત્યાંના જે યુગલ મનુષ્ય છે તેઓ બેસવા વગેરે માટે હેમમય શિલા પટ્ટને ઉપયોગ કરે છે, એથી આ ક્ષેત્ર જ તેમને એ આપે છે એ અભિપ્રાયથી 'णिच्चं वेमं दलइ' गेमही यारथी वाभा मावस छ तभर युनत मनुष्याने