Jambudwip Pragnaptisutram Part 02

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 472

: प्रकाशिका टीका-चतुर्थवक्षस्कारः सू. ३७ नन्दनवनस्वरूपवर्णनम्
राभिधाना अस्याः देव्याः 'रायहाणी' राजधानी 'विदिसाएत्ति' विदिशि-ईशानकोणे पद्मोत्तरकूटवद्वर्णनीयत्वात्, इति प्रथमकूटवर्णनम् १ अथावशिष्टकूटानां तद्देवीनां तद्राजधानीनां च व्यवस्था चिकीर्षुराह -'एयाहि इत्यादि-एताभिः देवीमिः 'चेव' चकारात् राजधानीभिः-अनन्तरसूत्रे वक्ष्यमाणाभिरेव सह 'पुनाभिलावणं' पूर्वाभिलापेन-पूर्वेण नन्दनवनकूटोक्तेन अभिलापेन-सूनपाठेन 'णेयव्या' नेतन्यालि, बोध्यानि 'इमेकूडा'. इमानि वक्ष्यमाणानि कूटानि 'इसाहिं दिसाहि' इमाभिः वक्ष्यमाणाभिदिग्भिः भणितव्यानीति शेषः, एतदेव स्पष्टीकरोति 'पुरथिमिल्लस्स' पौरस्त्यस्य-पूर्वदिग्भवस्य 'भवणस्स' भवनस्य 'दाहिणेणं' दक्षिणेन-दक्षिणदिशि दाहिणपुरस्थिनिल्लस्स' दक्षिणपौरस्त्य आग्नेयकोणवर्तिनः 'पासायवडे सगस्स' प्रासादावतंसकस्य 'उत्तरेणं' उत्तरेण-उत्तरदिशि 'मंदरे' मन्दरे-मन्दरनाम्नि कूडे' कूटे 'मेहवई' मेघवती नाम 'रायहाणी' राजधानी 'पुट्वेणं' पूर्वेण पूर्वस्या राजधानी दिशा आदि द्वारा को लेकर कूटवर्णित किये गये हैं उसी प्रकार से यहां पर भी इन कूटों का वर्णन इन्हीं सब उच्चता आदि द्वारों को लेकर करलेना चाहिये क्योंकि उस पाठ में और यहां के पाठ में कोई अन्तर नहीं है। अतः इन द्वारों को लेकर जैशा प्रश्नोत्तर रूप से वहां पर कूटों का कथन किया गया है वैसा ही वह लब कथन यहां पर भी है उस वर्णन में और इस वर्णन में कोई अन्तर नहीं है ये सब कूट पांचसौ योजन के विस्तारवाले हैं। यहां पर देवी मेघङ्करा नामकी है इसकी राजधानी विदिशा में ईशानकोण में है इल तरह पदोत्तरकूट की तरह ही इस कूटका वर्णन है (एयाहिं चेव पुवाभिला. वेणं णेयव्या इमे कूड़ा इमाहिं दिसाहिं पुरथिमिल्लस्स भषणल्स दाहिणे णं दाहिण पुरथिमिल्लस्स पासाघवडे सगस्त उत्तरेणं मंदरे कूडे मेहबईरायः हाणी) इसी मेघकूटोक्त अभिलाप के अनुसार इन २ दिशाओं में देदियों और राजधानियों से युक्त ये अवशिष्टकूट समझलेना चाहिये जैसे कि पूर्व વિગેરેના દ્વારથી માંડીને છૂટે વિષે વર્ણન કરવામાં આવેલું છે, તે પ્રમાણે જ અહીં પણ એ ફૂટેનું વર્ણન સમજી લેવું જોઈએ કેમકે તે પાઠમાં અને અહીંના પાઠમાં કોઈ પણ તફાવત નથી. એથી એ દ્વારા માટે પ્રશ્નોત્તર રૂપમાં ત્યાં ફૂટ વિષે કયન સ્પષ્ટ કરવામાં આવેલું છે તેવું જ બધું કથન અહીં પણ સમજવું જોઈએ. તે વર્ણનમાં અને આ વર્ણનમાં કેઈ પણ જાતને તફાવત નથી. એ બધા ફૂટે પાંચસો યે ન જેટલા વિસ્તારવાળા છે. અહીં મેકરા નામક દેવી છે. એની રાજધાની વિદિશ માં ઈનફેણમાં આવેલી છે. આ पोत्तर छूटनी रेभ ४ मा टनु पा] वर्णन समपार्नु छे. 'एआहि चेव पुवाभिलावेणं णेयन्या इमे कृडा इमाहिं दिसाहिं पुरथिमिल्लस्स भयणन्स पाहिणेगं दाहिण पुरथिमिल्लस्स पासायवडेसगस्त उत्तरेणं मंदरे कूडे मेहबई रायहाणी' 21 मे छूटा 1 ममिलाप भुम તત્ તત્ દિશાઓમાં દેવીઓ અને રાજધાનીઓથી યુક્ત એ અવશિષ્ટ કૂટે સમજી લેવા