Book Title: Jambudwip Pragnaptisutram Part 02
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
जम्बूद्वीपप्राप्तिस्त्र चतुरशीतानि चतुरशी. यधिकानि योजनशतानि चतुरश्चैकोनविंशतिभागान् योजनस्य 'किरवं भेणंति' विष्कम्भेण विस्तारेण प्रज्ञप्तमिति पूर्वण सम्बन्धः, निपधविस्ताराद् द्विगुणविस्तारस्वात् , अथास्य पाहा जोवा धनुप्पृष्ठसूत्रमाह-'तस्स चाहा' इत्यादि, 'तस्स बाहा पुरथिम पच्चस्थिमेणं तेत्तीसं जोयणसहस्साई सत्त य सत्तसट्टे जोयणराए' तस्य महाविदेहस्य वर्षस्य पौरस्त्यपश्चिमेन त्रयस्त्रिंशतं योजनसहस्त्राणि सप्त च सप्तपष्टयधिकानि योजनशतानि 'सत्त य एगृणवीसइभाए जोयणस आयामेणंति' सप्त च एकोनविंशतिभागान् योजनस्य आयामेन दैयेण इति, 'तस्स जीवा बहुमज्झदेसभाए पाईणपडीणायया दुहा लवणसमुदं पुट्ठा' तस्य महाविदेहस्य वर्षस्य जीवा बहुमध्यदेशभागे अत्यन्तमध्यदेशभागे प्राचीन प्रतीचीनाऽऽयता पूर्वपश्चिमदीर्घा द्विधा लवणसमुद्रं स्पृष्टा 'पुरथिमिल्लाए कोडीए पुरस्थिमिल्लं जाव पुट्ठा एवं पच्चत्थिमिल्लाए जाव पुढा' पौरस्त्यया पूर्वदिग्भवया कोटया पौरस्त्यं यावत् यावत्यणस्स विक्व भेणं) इस क्षेत्रका विस्तार ३३६८४२. योजन का है इसप्रकार वर्ष, से दूना कुल पर्वत और कुल पर्वत से दूना आगेका वर्प, इसतरह दूनी २ विस्ता रकी वृद्धि विदेह क्षेत्र पर्यन्त होती गई है इसके पश्चात क्रमशः क्षेत्र से पर्वत और पर्वतसे क्षेत्रका विस्तार आधा २ होता गया है कहा भी है-घरिसा दुगुणो अद्दी अद्दी दो दुगुणि दो परोवरिसो जाच विदेहं दोहिं दुतत्तो अद्भवहाणिीए"१
(तस्स बाहा पुरथिम पच्चत्थिमेणं तेत्तीसं जोयणसहस्साई सत्तय सत्तसट्टे - जोयणसए सत्त य एगूणवीसहभाए जोयणस्स आयामेणंति) इस क्षेत्रकी याहा
पूर्वसे पश्चिम तक ३३७६७० योजन प्रमाण है (तस्स जीवा बहुमज्झदेसभाए पाईणपडीणा यवा दुहा लवणसमुदं पुधा पुरथिमिल्लाए कोडीए पुरथिमिल्लं जाव पुट्ठा एवं पच्चस्थिमिल्लाए जाव पुट्ठा, एगंजोयण सयसहस्सं आयामेणंति) જિન જેટલું છે. આ પ્રાણે વર્ષ કરતાં બે ગણે કુલ પર્વત અને કુલ પર્વત કરતાં બે ગણે એના પછીના વર્ષ આ પ્રમાણે વિદેહ ક્ષેત્ર પર્યનત બેગણું વૃદ્ધિ થતી ગઈ છે. ત્યાર બાદ ક્રમશ ક્ષેત્રથી પર્વત અને પર્વતથી ક્ષેત્રને વિસ્તાર અર્થે થતે ગયે છે. કહ્યું પણ છે
'वरिसा दुगुणो, अद्दी अद्दीदो दुगुणि दो परोरिसो जाव विदेहं दोहिं दुतत्तो अद्धहाणीए'२
'तस्स बाहा पुरथिमपच्चस्थिमेणं तेत्तीमं जोयणसहस्साई सत्त य सत्तसढे जोयणसए सत्त य एगूणवीसइमाए जोयणस्त आयामेणंति' मा क्षेत्रनी वा पूर्वथा पश्चिम सुधी 3३७६७१४ यानी छ. 'तस्स जीवा बहुमज्झदेसभाए पाईणयडीणायया दुहा लवणसमुह पुट्ठा पुरस्थिमिल्लाए कोडीए पुरथिमिल्लं जाव पुदा एवं पच्चस्थिमिल्लाए जाव पुवा, एग जोयणसयसहस्सं आयामेणंति' मध्य म मेनी समेट है मध्यरत
(१) "तिलोयपण्णत्ती" पृ० १५५-गाथा नं० १०६ (२) 'तिलोयपण्णत्तो' पृ. १५५, माथा न. १०६