________________
ઓનલાઈન અભ્યાસના કોર્સ પણ ચાલુ થયા છે. ઈ-મેલ દ્વારા પ્રશ્નપેપરો મોકલીને પરીક્ષાઓ પણ લેવાય છે.
નાની વીડિયોક્લિપ દ્વારા પણ ધર્મનો અભ્યાસ કરાવવામાં આવી રહ્યો છે. પાઠશાળા માટે પ્રોત્સાહિત પણ કરવામાં આવે છે, જેના પ્રતાપે ભણેલા-ગણેલા નાની વયના અનેક મુમુક્ષુઓ શિક્ષિત થઈને દીક્ષિત થાય છે, જે એક ગર્વ લેવા જેવી વાત છે.
આમ, વચ્ચેના થોડાક સમયમાં ધાર્મિક શિક્ષણની પ્રવૃત્તિ મંદ રહી હશે પણ હાલ તો આ પ્રવૃત્તિ વેગ પકડી રહી હોય એમ લાગે છે. એ જોતાં લાગે છે કે આપણો ભવિષ્યકાળ પણ ઊજળો જ હશે.
ભગવાન મહાવીરનું આ શાસન આ આરાના અંત સુધી ચાલવાનું છે તેથી ધાર્મિક શિક્ષણ પણ આગળ જતાં વેગ જરૂર પકડશે. રાજા ચંદ્રગુપ્તને આવેલા સ્વપ્ન અનુસાર વડીલો નહીં પણ નવયુવાન-યુવતીઓ જ આ ધર્મધુરાને આગળ લઈ જશે. ઈ-અભ્યાસક્રમ દ્વારા જૈન ધર્મના સિદ્ધાંતોને દેશ-વિદેશમાં જરૂર ફેલાવવામાં આવશે.
ધર્મ પ્રચારનો નહીં, આચારનો વિષય છે. સૂર્ય પ્રકાશ પર પ્રવચન નથી આપતો પણ પ્રકાશ જ આપે છે. સુમને સૌરભ પર ક્યારેય વ્યાખ્યાન કર્યું છે ? વૃક્ષ કદી પરોપકારના બણગાં નથી ફૂંકતું. નદીને પોતાના વહેણ વિશે વાત કરવાની ફુરસદ જ ક્યાં છે? વાયુ સહજ વહન દ્વારા સૌને જીવન બક્ષીને વહી જાય છે, એમ ભવિષ્યમાં શિક્ષા પ્રાપ્ત કરીને દીક્ષા લેનારા સંતોનું પ્રભુત્વ વધશે કે જેઓ હળવાશથી જ સહજ રીતે જ્ઞાનદાન કરશે અને સૂર્ય, વૃક્ષ, હવા આદિની જેમ સતત પરોપકાર કરીને લોકોનું હિત ઇચ્છશે.
હમણાં વિદેશમાં કેટલીય જગ્યાએ સંસ્કૃત ભાષાના ક્લાસ ચાલુ થયા છે, જેમાં કેનેડા, જર્મની, જાપાન વગેરે મોખરે છે; જે વીડિયોક્લિપ દ્વારા જાણવા મળ્યું છે, જેથી એ ભાષાનો પ્રચાર-પ્રસાર થતાં ઘણો ફાયદો થશે.
ઈન્ટરનેટ પર ભણનારો એક આખો વર્ગ ઊભરી રહ્યો છે, જે ભલે સાધુ, સંસ્થા કે સંપ્રદાય-ગચ્છ આદિ સાથે સંકળાયેલો નથી પણ ધર્મના મૂળભૂત સિદ્ધાંતોનો જાણકાર તો બને જ છે. તેઓ ટિવટર, ફેસબુક, ઈન્સ્ટાગ્રામ પર પોતાના વિચારોની અભિવ્યક્તિ પણ કરે છે, જેથી લાગે છે કે ભવિષ્યમાં ધાર્મિક શિક્ષણ જરૂર વધશે. વ્યાખ્યાનો પણ ઓનલાઈન સાંભળીને પોતાના વિચાર, વાણી-વર્તનમાં અવશ્ય સુધારા લાવી શકે છે.
આમ, ભવિષ્ય પણ ઉમદા જ હશે એવી અપેક્ષા અસ્થાને નથી. આ રીતે ગઈકાલ, આજ અને આવતીકાલ ધાર્મિક શિક્ષણ માટે યથાસ્થાને યોગ્ય જ છે.
(મુંબઈ સ્થિત જૈન દર્શનના અભ્યાસુ પાર્વતીબહેને શ્રાવક કવિ ભાષભદાસના રાસ પર સંશોધન કરી Ph.D. કરેલ છે. લિપિવાચન અને જેના શિક્ષણમાં રસ લે છે.)
જ્ઞાનધારા - ૧૯
જૈન ધર્મની ગઈકાલ, આજ અને આવતીકાલ
