________________
આદર્શરૂપ સિદ્ધ થયેલા છે અને ઘણી શ્રાવિકાઓ આવું આદર્શ જીવન જીવવાનાં પ્રયત્ન કરે છે. દેષ્ટાંતરૂપે થોડા ઉદાહરણો સંક્ષિપ્તમાં જોઇએ -
મરુદેવા માતા ઃ જૈન ઇતિહાસમાં પ્રથમ તીર્થંકર ઋષદેવના માતા મરુદેવાનું નામ અગ્રસ્થાને છે. જ્યારે ઋષભદેવને કૈવલ્ય પ્રાપ્તિનાં સમાચાર માતાએ સાંભળ્યા, ત્યારે તરત જ પૌત્ર ભરત ચક્રવર્તી સાથે હાથીની અંબાડી ઉપર સવાર થઇને પ્રભુના દર્શન કરવા આવ્યા. પ્રભુનું અપૂર્વ તેજ અને આભા જોઇને મરુદેવી ધ્યાનસ્થ થઇ ગયા અને તેમને ત્યાં જ કેવળજ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું. તેઓ સિદ્ધ-બુદ્ધ-મુક્ત થઇ ગયા. મરુદેવી વર્તમાન સમયમાં કેવળજ્ઞાન પામનાર પ્રથમ નારી હતા.
બ્રાહ્મી અને સુંદરી : બ્રાહ્મી અને સુંદરી બન્ને ઋષભદેવની પુત્રીઓ હતી. ઋષભદેવે બ્રાહ્મીને ૧૮ ભાષાની લિપિનું જ્ઞાન અને સુંદરીને અંકગણિતનું જ્ઞાન આપ્યું હતું. તે સાથે બન્નેએ સ્ત્રીઓની ૬૪ કલાઓનું શિક્ષણ ગ્રહણ કર્યું હતું. અક્ષરજ્ઞાન અને ભાષા જ્ઞાન શીખનારી આ બન્ને પ્રથમ મહિલાઓ હતી.
તીર્થંકર પ્રભુની પ્રથમ દેશનાથી જ પ્રતિબોધિત બ્રાહ્મીએ દીક્ષા અંગીકાર કરી. સાધ્વી-સંઘના પ્રમુખ થયા. તેમની નીચે ૩ લાખ સાધ્વીઓ અને ૫૪ હજાર શ્રાવિકાઓ હતી.
સુંદરીને પણ જ્ઞાનવૃદ્ધિ તથા ત્યાગના પ્રત્યક્ષ પ્રમાણ ફળરૂપે સાંસારિક સુખોની નશ્વરતાનો અનુભવ થઇ ચૂક્યો હતો અને તે કારણે દીક્ષા લઇ આત્મકલ્યાણ કરવા ઇચ્છતા હતા. પરંતુ ભરતની આજ્ઞા નહીં મળવાથી સુંદરી શ્રાવિકાપણે કઠિન તપ અને બ્રહ્મચર્યની સાધના કરતા. અંતે ભરતની સંમતિ પ્રાપ્ત થઇ અને
દીક્ષા લઇ સંયમજીવનનું ઉત્કૃષ્ટ પાલન કરતાં તેઓ પણ સિદ્ધ-બુદ્ધ અને મુક્ત થઇ ગયા.
lor
જ્ઞાનધારા - ૧૯
તીર્થંકર મલ્લિનાથ ઃ મલ્લિકુમારી મિથિલાનાં કુંભરાજાની પ્રભાવતી રાણીની કુક્ષિએ જન્મ્યા. સમય જતા મલ્લિકુમારી બાળપણ પૂર્ણ કરી યુવાનીમાં પ્રવેશ્યા. તેમના રૂપ-ગુણની પ્રશંસા ચારે તરફ ફેલાવા લાગી. તેમને મેળવવા ઘણા મહાન રાજાઓ ઉત્સુક રહેતા. તેમાં તે સમયના ૬ ગણરાજાઓ પણ સામેલ હતા. જેઓ મલ્લિકુમારીના પૂર્વભવનાં મિત્રો હતા. મલ્લિકુમારીએ અવધિજ્ઞાનથી પોતાના ૬ મિત્રોનું જીવન જોયું. તેમની પણ પોતાની સાથે પરણવાની ઉત્સુકતા નિહાળી તેમને પ્રતિબોધ કરવા પોતાની બુદ્ધિ, ચાતુર્ય અને કૌશલ્યતાપૂર્વકના પ્રયોગ દ્વારા સમજાવ્યું
કે, “બહારથી સ્વરૂપવાન દેખાતું આ શરીર અશુચિમય, નાશવંત છે. તેથી ભૌતિક સુખ ત્યાગી આત્મસુખને પ્રાપ્ત કરો.’' અંતમાં મલ્લિજીએ ૩૦૦ સ્ત્રીઓ અને ૩૦૦ પુરુષો સાથે માતા-પિતાની આજ્ઞા સહ દીક્ષા લીધી અને દીક્ષાદિને જ તેઓ ઘાતીકર્મો ક્ષય કરી કેવલજ્ઞાનને પામ્યા. પ્રથમ દેશના સમયે સમવસરણમાં સાધુ-સાધ્વીશ્રાવક-શ્રાવિકારૂપ ચતુર્વિઘ સંઘની સ્થાપના કરી. પ્રતિબોધિત તે છએ રાજાઓએ મુનિ દીક્ષા ગ્રહણ કરી. માતા-પિતા સાથે અનેકોએ શ્રાવકધર્મ સ્વીકાર્યો અને સમગ્ર જનમાનસને આત્મશુદ્ધિનો માર્ગ બતાવતાં, આયુષ્ય કર્મ પૂર્ણ થતાં અઘાતી કર્મો ક્ષય થતાં મલ્લિપ્રભુ મુક્તિપદને પામ્યા.
આ ઉપરાંત પણ અનેક એવા શ્રેષ્ઠ નારીઓ થઇ ગયા; જેમાં રાજીમતી, દ્રૌપદી, સીતા, મંદોદરી, મયણા સુંદરી તથા પ્રભુ પાર્શ્વનાથના સમયમાં પુષ્પચૂલા, કાલી, રાજી, સુદર્શના, વસુમતી આદિ આદિ અનેકાનેક નારીઓ કે જેઓએ પોતાનું આત્મકલ્યાણ સાધી ઉચ્ચગતિને પ્રાપ્ત થયા.
★
તીર્થંકર મહાવીરસ્વામીના સમયની વિદૂષી સાધ્વીઓ અને નારીઓઃ તીર્થંકર પ્રભુ વીરવર્ધમાન મહાવીરસ્વામી સમગ્ર માનવજાતને એકસમાન નજરે જોતા હતા. તેમની પાસે નાત-જાતનાં કોઇ ભેદભાવ ન રહેતા. તેઓ આ જૈન ધર્મની ગઈકાલ, આજ અને આવતીકાલ
૫
