________________
આચાર્ય ભગવંત સંતોષ પામીને ઉગ્રવિહાર કરી, આગળના ક્ષેત્રોમાં જઇ અને ભગવાનના ઉપદેશનો પ્રચાર કરતા હતા. કાળના પ્રભાવે દેવાધિંગણી મહાશ્રમણને લાગ્યું કે હવે આ કાળમાં સ્મરણશક્તિ ઓછી થવાને કારણે આગમરૂપી પ્રભુની વાણીને આગળ વધારી પ્રચાર કરવો મુશ્કેલ થશે એટલે તેમણે વલ્લભીપુરમાં ૫૦૦ સાધુઓના સાન્નિધ્યમાં આગમવાચના દ્વારા આગમને કંઠસ્થમાંથી ગ્રંથસ્થ કરવાની શરૂઆત કરી. આ પવિત્ર આગમો તાડપત્રીય ગ્રંથ રૂપે શાસનને મળ્યા. ધીરે ધીરે આ તાડપત્રીય ગ્રંથો પણ જર્જરિત થવા લાગ્યા.
પરિવર્તન એ પ્રકૃતિનો નિયમ છે. ત્યારપછીના સમયમાં કાગળ પર હસ્તલિખિત ગ્રંથો થયા. સચિત્રગ્રંથો થયા. એ ગ્રંથોપણ જર્જરિત થવા લાગ્યા અને તેની જાળવણી મુશ્કેલ બનવા લાગી.
સમૂહ માધ્યમો અને ટેકનોલોજીનો વિકાસ થતા આ શ્રુત જ્ઞાનરૂપી જિનવાણી સાંભળવા અને વાંચવા માટે ટી.વી., ઓડીયો કેસેટ, ડીવીડી, સીડી, કોમ્યુટર વગેરેનો ઉપયોગ થવા લાગ્યો. વળી, આ ગ્રંથોને સાચવવા માટે સ્કેન કરી સીડી, ડીવીડી, પેનડ્રાઇવ વગેરેમાં સ્ટોર કરી દેવામાં આવ્યા. ગ્રંથભંડારોનું આધુનિકરણ થયું. તેમાં સંગ્રહિત તમામ ગ્રંથોના કેટલોગ બનવા લાગ્યા, જેથી સરળતાથી વિષયવાર ગ્રંથો શોધી શકાય.
આપણે બીજાને ધર્મ પમાડવાનું કાર્ય કરીએ તો ભવિષ્યમાં ભવાંતરે પણ આપણે પણ ધર્મ પામી શકીએ. માટે ધર્મપ્રભાવનાનું કાર્ય જીવનમાં મહત્ત્વનું છે. સવાસો વર્ષ પહેલા બેરીસ્ટર શ્રાવક વીરચંદ રાઘવજી ગાંધીને પંજાબકેસરી પૂ. આત્મારામજી મ.સા. ૧૮૯૩માં શિકાગોની વિશ્વ ધર્મ પરિષદમાં પોતાને મળેલા આમંત્રણને કારણે પોતાના પ્રતિનિધિરૂપે તેમને ધર્મપ્રભાવના માટે મોકલ્યા ને તે યાત્રા સફળ ઐતિહાસિક યાત્રા બની રહી.
ધર્મપ્રભાવનાની આ શૃંખલા હજુ અવિરત ગતિથી ચાલુ છે. કેટલાય ગુરુ ભગવંતો પાત્ર શ્રાવક શ્રાવિકાઓને દેશવિદેશમાં શાસનપ્રભાવના કરવા મોકલે છે. ભવિષ્યમાં વધુ સારી રીતે આ કાર્ય આગળ ચલાવવા ઇ-બુક ઉપલબ્ધ કરાવવી, ઇ-લાયબ્રેરી, ઇન્ટરનેટ દ્વારા શ્રુત પ્રભાવનાનું કાર્ય થઇ શકે. ઇ-બુક મોબાઇલ ફોનમાં પણ વાંચી શકાય - પ્રવચનરૂપે સાંભળી પણ શકાય. “લૂક એન લર્ન' પદ્ધતિ દ્વારા બાળકોને આધુનિક ઉપકરણોના ઉપયોગ દ્વારા જૈન શિક્ષણ આપી શકાય.
ઓનલાઇન કોન્ફરન્સ દ્વારા પણ સ્વાધ્યાય - સત્સંગ કરી શકાય. રાષ્ટ્રસંત પૂ. નમ્રમુનિ મ.સા. પ્રેરિત સંબોધિ સત્સંગ દેશવિદેશમાં અનેક સ્થળે કોન્ફરન્સ દ્વારા વાંચણી-સ્વાધ્યાય અને સત્સંગનું કાર્ય કરી રહેલ છે. ‘તત્ત્વાર્થ સૂત્ર” અને આગમ ગ્રંથો જેવા અગત્યના ગ્રંથોને અંગ્રેજીમાં અનુવાદ કરી પ્રકાશિત કરવાથી વિદેશમાં વસતા જૈનો તથા દેશવિદેશના યુવાનોને જૈન ધર્મનું જ્ઞાન મળશે.
સોશ્યલ મીડીયામાં ટૂંકા આધ્યાત્મિક પ્રવચનો, સુવિચાર અને રોજબરોજના જીવનની સમસ્યાઓનું આપણા ધર્મમાં શું અને કઇ રીતે ઉકેલ કે સમાધાન બતાવેલ છે તેના ટૂંકા લખાણો અંગ્રેજી સહિત અગત્યની ભાષાઓમાં મૂકી શકાય. જ્ઞાનસત્રો, સાહિત્ય સંમેલનો અને શાસનપ્રભાવના કરનારને ટ્રેનીંગ આપવાના કાર્યક્રમો જૈન સંસ્કૃતિની અસ્મિતાને ઉજાગર કરશે અને સંસ્કૃતિ સંરક્ષણ અને સંવર્ધનનું કાર્ય કરશે જ.
| (ચેન્નઈ સ્થિત હેમાંગભાઈ જૈન ધર્મના અભ્યાસુ છે. તેઓ M.Tech., II.T. એરોસ્પેસ એન્જિનીયર છે અને મુંબઈ યુનિવર્સિટીમાં જેનોલોજી ડિપ્લોમા કરેલ છે. તેઓ રાષ્ટ્રસંત પૂ. ગુરૂદેવ નમ્રમુનિ મ.સા. પ્રેરિત ‘સંબોધી સત્સંગ સાથે સંકળાયેલા છે.).
જ્ઞાનધારા - ૧૯
જૈન ધર્મની ગઈકાલ, આજ અને આવતીકાલ
