________________
પરમાત્મ તત્ત્વ પ્રત્યેની શ્રદ્ધા, ગુરુ પ્રત્યેનું સમર્પણ, સ્વયંનું અંતરનિરીક્ષણ, સ્થિરતા અને એકાગ્રતાનો અભ્યાસ, સંતુલિત અને અનુશાસિત જીવન વ્યવસ્થા - આ બધી વાતો જીવનના અનેક પાસાઓને સમજણપૂર્વક જીવનમાં ચોક્કસપણે સહાયક બની શકે એમ છે.
આવશ્યકમય પ્રતિક્રમણની અવધારણા પૂરેપૂરી સાચવવાની સંભાવના નથી. પણ ભૂલો પ્રત્યેની સભાનતા અને એના માટે અફસોસ અને પશ્ચાત્તાપની લાગણી ચોક્કસ અનુભવી શકીએ.
પરમપૂજ્ય વંદનીય શ્રી લલિતાબાઈ મહાસતીજીએ ખૂબ સુંદર રીતે ભાવપ્રતિક્રમણનું આલેખન કર્યું છે, જે પુસ્તક રૂપ આપણે પ્રાપ્ત થયું છે. “આલોચનાની આંખેને પ્રાયશ્ચિત્તની પાંખે” તેમનો ઉદ્દેશ્ય એ હતો કે આ ભાવ પ્રતિક્રમણનું મહત્ત્વ જાણીને વ્યક્તિ પ્રતિક્રમણના મૂળ-પાઠનો અભ્યાસ કરવા પ્રેરાય. પ્રતિક્રમણ આવતીકાલની દૃષ્ટિએ ઃ
આજના અને આવનારા ભવિષ્યમાં ઓછા સમયમાં પ્રતિક્રમણની ક્રિયા કરવાનું માનસ વધતું જવાનું છે. કારણ કે વધુ પડતી લાંબી ક્રિયાઓ કંટાળાજનક બને છે, એટલે ધાર્મિક ક્રિયાઓ કરવાની માનસિકતાવાળો વર્ગ ચોક્કસપણે આવા પરિવર્તનો તરફ દોરવાશે. ખાસ કરીને જ્યાં સાધુ-સાધ્વીજીની ઉપસ્થિતિ અથવા એમનું માર્ગદર્શન નહીં હોય ત્યાં આવા બદલાવ આવી શકે છે. અલબત્ત, ધર્મ અને ધર્મગુરુઓ તથા ધર્મશાસ્ત્રો પ્રત્યે શ્રદ્ધા-સદ્ભાવ અને સમર્પણ રાખનારો વર્ગ તો પારંપરિક રીતે પ્રતિક્રમણની ક્રિયા કરશે અને કરવાનો આગ્રહ રાખશે. જયારે ધર્મને માત્ર વૈચારિક અને વલણ (એટીટ્યુડ) ની ભૂમિકામાં જોનારો વર્ગ ભાષા, સમય, પરિસ્થિતિ, વાતાવરણ વગેરે અનેક કારણોને આગળ કરીને એમાં પરિવર્તન કરશે અને સ્વીકારશે.
વર્તમાનની તનાવપૂર્ણ જીવનશૈલી અને માત્ર ભૌતિક પદાર્થો તરફની દોડના યુગમાં શ્રમણ ભગવાન મહાવીરના ધર્મશાસનમાં કથિત છ આવશ્યકતાઓ અનેક રીતે માનવને અનિવાર્યપણે ઉપયોગી બની શકે એમ છે. સમત્વ ભાવની સાધના,
These 6 Essentials will be Essential for the future generations FOREVER and EVER... as it will be a source to lead one from STRESSFUL TO PEACEFUL LIFE.
| (અમદાવાદ સ્થિત ડૉ. પૂર્ણિમા એસ. મહેતા ગૂજરાત વિધાપીઠ, અમદાવાદ જૈન વિધા અધ્યયન કેન્દ્રના ઈન્ચાર્જ છે અને જ્ઞાનસત્રોમાં અભ્યાસપૂર્ણ શોધપત્રો પ્રસ્તુત કરે છે.) સંદર્ભ સૂચિ:(૧) આ. નિઆવશ્યક નિર્યુક્તિ, ગાથા - ૭૯૬ (૨) સુમન સુi - ૪૩૦ (૩) એજન - ૪૩૧ (૪) આવશ્યક વૃત્તિ -પૃ. ૫૫૧ (૫) ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર, અ.૨૯, સૂત્ર - ૨૧
જ્ઞાનધારા - ૧૯
જૈન ધર્મની ગઈકાલ, આજ અને આવતીકાલ
