________________
અચલગચ્છ આદિ ગચ્છોમાં હજારોની સંખ્યામાં સાધ્વીઓનું જૈનસમાજને મહત્ત્વનું યોગદાન રહ્યું છે. એવી અનેક શ્રમણી રત્નો પણ થયેલ છે જેઓ પોતાના વ્યક્તિત્વથી મહિલાઓ માત્ર નહિ, પરંતુ પુરુષોને પણ પ્રતિબંધિત કરી, તેમને સ્વયં દીક્ષિત કરી આચાર્યપદને યોગ્ય પણ બનાવ્યા છે. તેમાં ખંભાત સંપ્રદાયના શ્રમણી શિરોમણિ શારદાબાઇ મ.સા. જેઓ ૪૬ વર્ષના દીક્ષાપર્યાયમાં આચાર્ય કાંતિઋષિજી, શ્રી સૂર્યમુનિજી, શ્રી અરવિંદ મુનિજી અને વર્તમાન આચાર્યશ્રી નવીનઋષિજીને દીક્ષાના દાન દીધા છે તે સાથે ૪૬ શિષ્યાઓને સંયમદાન દીધા છે. આવા કેટકેટલા સાધ્વીરત્નોએ જૈનશાસનનું નામ ઉજાગર કર્યું છે.
આ પ્રકારે ગઈકાલની નારીઓ કરતાં વર્તમાન યુગની નારીનો દરેકદૃષ્ટિએ વિકાસ થયો છે. સમાજમાં નારીની વિશેષ ભૂમિકા રહી છે. તે સ્વભાવથી વિશેષપણે કોમળ, સંયમી, સેવા અને ત્યાગની પ્રતિમૂર્તિ છે. નારી પુરુષની સમકક્ષ થઇ રહી છે, પછી તે ચાહે એક મા, એક પત્ની કે દીકરી કેમ ન હોય. જીવનના દરેક ક્ષેત્રમાં તે ડોક્ટર, વકીલ, અધ્યાપક, પાયલોટ, વૈજ્ઞાનિક, સંગીતજ્ઞ, સાહિત્યકાર, કવયિત્રી, રાજનીતિજ્ઞ, વિદૂષી બનીને પોતાની સેવાઓ દેશને આપી રહી છે. ઉદાહરણ રૂપે -
શ્રીમતી અરુણા અભય ઓસવાલ (લુધિયાણા) બી.એલ.એલ.આઇ. ઇન્સ્ટીટ્યુટને ૧૦૦ કરોડ રૂપિયા દાન પ્રદાન કર્યુ હતું. સાથે સાથે તેમનો જૈનમંદિરો - સ્થાનકોનાં નિર્માણમાં પણ અમૂલ્ય સહયોગ રહ્યો છે. જોધપુરની શ્રીમતી શશી મહેતા પ્રતિભાશાળી વિદ્યાર્થીનીએ વિશ્વ વિદ્યાલયના અભ્યાસ દરમ્યાન પોતાની દક્ષતાથી છાત્રવૃત્તિ પ્રાપ્ત કરી હતી.
સોનગઢના ‘ભગવતીમાતા' તરીકે પ્રસિદ્ધ પૂ. બહેનશ્રી ચંપાબહેન જેઓ
સ્વાનુભૂતિ પ્રાપ્ત, જગતના અદ્વિતીય આધ્યાત્મિક મહિલારત્ન, અતિશય વૈરાગી અને પુરુષાર્થી હતા. તેઓ આત્માર્થીઓના મહાન આદર્શ છે. “બહેનશ્રીનાં વચનામૃતો’ પુસ્તકરૂપે ગુજરાતી, હિન્દી, મરાઠી, કન્નડ એમ જુદી જુદી ભાષાઓમાં પ્રકાશિત થયા છે. નવી દિલ્હીના ડૉ. સુનીતા જૈન સુલેખિકા છે. તેઓ ભારત સરકાર દ્વારા ‘પદ્મશ્રી' એવોર્ડથી વિભૂષિત તેમજ અન્ય સાહિત્યિક સન્માન પ્રાપ્ત કરી ચુક્યા છે. ડૉ. વીણા જૈને અનુસૂચિત જાતિની મહિલાઓ, બાળકો વગેરે માટે કોમ્યુટર શિક્ષણ, ઇંગ્લીશ સ્પીકિંગ કોર્સ આદિ વિભિન્ન પ્રકારના પ્રશિક્ષણ કેન્દ્રો માદીપુર દિલ્હીમાં ખોલ્યા છે.
આ પ્રકારે અનેકાનેક નારીરત્નો છે, જેઓ ઘર-ગૃહસ્થી સંભાળતા અનેક ક્ષેત્રોમાં મહત્ત્વપૂર્ણ યોગદાન આપી રહ્યા છે. નારીની પ્રશંસા કરતા આચાર્ય જિનસેનજી લખે છે કે, “ગુણવતી નારીઓ પોતાના ગુણો વડે સંસારમાં શ્રેષ્ઠ પદ પ્રાપ્ત કરે છે.”
નારીના ઉપરોક્ત ઉજળા પાસાથી વિરુદ્ધ દોષયુક્ત દેષ્ટાંતો પણ હોઇ શકે છે. પરંતુ એ વિષે ‘ભગવતી આરાધના’ ગ્રંથમાં સ્પષ્ટપણે દર્શાવ્યું છે કે, “આ દોષવર્ણન એ સામાન્ય અને શિથિલ નારીઓને ધ્યાનમાં રાખીને કરવામાં આવ્યું છે. જ્યારે ગુણવાન - શીલવાન નારીઓને આવા કોઇ દોષો હોતા નથી.’ આ ગ્રંથમાં એથીય વિશેષ પ્રશંસા કરતાં દર્શાવ્યું છે કે, “ગુણવાન સ્ત્રીઓનો યશ બધે ફેલાય છે અને તે મનુષ્યલોકમાં દેવતા સમાન પૂજાય છે.” આથી જ જૈનાગમોમાં પત્નીને ધમ્મસહાયા' ધર્મની સહાયિકા માનવામાં આવી છે.
આવતીકાલની જૈનધર્મની નારી :- જે રીતે ગઇકાલની નારીઓએ સમાજમાં સંસ્કારિતાનો એક મજબૂત પાયો રચ્યો છે તે રીતે વર્તમાનમાં પણ હજારો
જ્ઞાનધારા - ૧૯
જૈન ધર્મની ગઈકાલ, આજ અને આવતીકાલ
