________________
કાર્યને આકાર ન આપી શકે પરંતુ એ માટે, એના પ્રવાસ માટે, વિહાર માટે આજે થઇ રહ્યું છે તે અંગે માત્ર બે દિવસના ગણગણાટ પછી પોતાની જાતને એનાથી મુક્ત ન કરી શકાય. આપણા સંઘના ચાર મહત્ત્વના સ્તંભ એકબીજા પર આધારિત અને જોડાયેલા છે. શ્રાવક-શ્રાવિકાનું કાર્ય સમણ-સમણીજીનું પૂરતું ધ્યાન રાખવાનું છે. સંઘની એ જવાબદારી છે. ઉપાસનાના માર્ગે આગળ વધી રહેલા આ સાધુસંતો અને એમની પૂરતી તકેદારી આજે જરૂરી બની છે અને એ માટે વિહાર અંગે કેટલાક વિચારો નવેસરથી કરવા વિચારી શકાય. જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્રની વૃદ્ધિ કાજે જે સંસારને છોડ્યો છે તે જ સંસારના જીવોના ઉદ્ધાર અર્થે એકાંતમાં ન જતાં તેમની વચ્ચે રહેવાનું ઠરાવ્યું અને એક ગામથી બીજે ગામ જઇ ધર્મપ્રચાર કર્યો. પણ સંસારની સ્વાર્થી વૃત્તિ તેમને નુકસાન પહોંચાડતી ગઇ અને તેની સામે તેમને તો કરુણાદૃષ્ટિ જ રાખી પરંતુ શ્રાવકની તે ફરજ છે કે એ ગુરુ-ભગવંતની પૂરતી કાળજી લેવાય અને તેમના વિહારને અડચણમુક્ત બનાવે. જરૂર હોય ત્યાં વાહનના ઉપયોગ માટે ઉદારતા કેળવે.
- જ્યારે નજીકના જ વિસ્તારમાં જવાનું હોય ત્યારે તો એટલું અંતર કાપી શકાય પરંતુ જ્યારે બહારગામ જવાનું હોય ત્યારે વધતી ઉંમરના પ્રશ્નો, મારગ સલામત નથી, રસ્તામાં જૈનોના ઘર પણ ન મળે, પરિણામે ગોચરી ના મળે. આવા સમયે બીજે દિવસે ચાલવાની શક્તિ ક્યાંથી લાવવી? વગેરે પ્રશ્નો નડે છે. એ માટે ચાલણગાડી, યુવાનોની ટોળી જે સાથે વિહાર કરે, જે સંઘમાંથી જતાં હોય ત્યાં અને જે સંઘમાં જવાના હોય ત્યાંના લોકો બધી જ વ્યવસ્થા ઉપાડી લે. અર્થાત્ ઓછામાં ઓછા પાંચ ભાઇ-બહેનો સાથે હોય, વ્હીલચેરની કે ચાલણગાડી. જરૂરી હોય તો નિર્દોષ વાહનો કે એ પ્રકારની વ્યવસ્થા ઉભી કરાય. ગુરુજનોને સમય
અનુસાર થોડાક બદલાવ માટે નવા નિયમો ઘડવાની વિનંતી કરી શકાય. જે રીતે ચાર સમુદાયને એક કરવા માટે કોઇ એક કેન્દ્રિત બિંદુ પર આવવા સહુ કોઇ આગળ વધ્યા હતાં. તેમ જ આજે જ મહત્ત્વના વિષય પર તાત્કાલિક કોઇ એક નિર્ણય પર આવવાનો પ્રયત્ન કરવો જોઇએ. અમુક સમયમાં થોડી છૂટનો સ્વીકાર કરીને પણ પોતાના સ્વાથ્યને પ્રાથમિકતા આપવી જોઇએ, જેથી બીજા આવનારા સમયમાં જડ, ચેતન અવસ્થા પોતાના આત્મઉદ્ધાર પ્રત્યે જ જાગૃત રહે, અન્ય કોઇ નહીં.
(ડ. સેજલ શાહ મણિબહેન નાણાવટી વિમેન્સ કોલેજના ગુજરાતી ભાષાના અધ્યાપક અને વિભાગાધ્યક્ષ છે. “પ્રબુદ્ધ જીવન’ ના તંત્રી છે. તેઓએ બે પુસ્તકો લખ્યાં છે. “મુઠ્ઠી ભીતરની આઝાદી’ અને ‘આંતરસ્કૃતિત્વ અને ગુજરાતી કવિતામાં તેનો વિનિયોગ' ઉપરાંત ગુજરાતી પધવિમર્શ : ફાગુ, બારમાસીનું સંપાદનકાર્ય કર્યું છે.)
જ્ઞાનધારા - ૧૯
જૈન ધર્મની ગઈકાલ, આજ અને આવતીકાલ
