________________
भद्रबाहुसंहिता
ज्योतिषं केवलं कालं वास्तु-दिव्येन्द्रसंपदो । लक्षणं व्यञ्जनं चिह्न लग्न-विद्यौषधानि च ॥ बला- बलं च सर्वेषां विरोधं च पराजयम् । तत् सर्वमानुपूर्वेण प्रब्रवीहि महामते * ! 11 सर्वानेतान् यथोद्दिष्टान् भगवन् ! वक्तुमर्हसि । प्रश्नं शुश्रूषवः सर्वे वयमन्ये च साधवः ॥
॥ इति नैर्ग्रन्थे भद्रबाहुके निमित्ते ग्रन्थाङ्गसंचयो नाम प्रथमोऽध्यायः ॥
२
ततः प्रोवाच भगवान् दिग्वासः श्रमणोत्तमः । यथावच्छास्त्रविन्यास' द्वादशाङ्गविशारदः ॥ भवद्भिर्यद्यहं पृष्टो निमित्तं जिनभाषितम् । समास - व्यासतः सर्वं तन्निबोधं यथाविधि ॥ प्रकृतेर्योऽन्यथाभावो विकारः सर्व उच्यते । एवं विकारे विज्ञेयं भयं तत् प्रकृतेः सर्दी ॥ उल्कानां प्रभवं रूपं प्रमाणं फलमाकृतिः । यथावत् संप्रवक्ष्यामि तन्निबोधत तत्त्वतः ॥ भौतिकानां शरीराणां स्वर्गात् प्रच्यवतामिह । संभवञ्चऽन्तरिक्षे " तु तज्ज्ञैरुल्केति संज्ञिता ।। तत्र तारा तथा धिष्ण्यं विद्युच्चाशनिभिः सह । उल्काविकारा बोद्धव्या ते पतन्ति निमित्ततः ॥ तारातारा प्रमाणं तु धिष्ण्यं तद् द्विगुणं भवेत् । विद्युद्विशाल - कुटिला रूपतः क्षिप्रचारिणी ॥ अशनिश्वसंस्थाना दीर्घा भवति रूपतः । पौरुषी तु भवेदुल्का प्रपतन्ती विवर्धते ॥
९
चतुर्भागफला तारा धिष्ण्यमर्धफलं भवेत् । [ रैंक्ताः पि (पी) तास्तु मध्यास्तु श्वेताः स्निग्धास्तु पूजिताः ] पूजिताः पद्मसंस्थाना माङ्गल्यास्ताच पूजिताः ॥ पापाः पापफलं दद्युः शिवाश्चापि शिवं फलम् । व्यामिश्राश्चापि व्यामिश्रं येषां यैः प्रतिपुद्गलाः ॥ १० इत्येतावत् समासेन प्रोक्तमुल्कासुलक्षणम् । पृथक्त्वेन प्रवक्ष्यामि लक्षणं व्यासतः पुनः ॥ । इत्युल्कालक्षणो" द्वितीयोऽध्यायः ॥
११
[ १,१८-२०; ३, १-९
परशुखङ्ग । † This second half is 34 B, C, and ऋ । 35A योधा ।
१८
१९
२०
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
१
ট 20 S
२
३
४
५
१
२
३
४
नक्षत्रं यस्य यत्पुंसः पूर्णमुल्की प्रताडयेत् । भयं तस्य भवेद् घोरं यतस्तत् कम्पते हतम् ॥ अनेकवर्णनक्षत्रमुल्का हन्युर्यदा समाः । तस्य देशस्य तावन्ति भयान्युप्राणि निर्दिशेत् ॥ येषां वर्णेन संयुक्ता सूर्यादुल्का प्रवर्तते । तेभ्यः संजायते तेषां भयं येषां दिशं" पतेत् ॥ नीलाः पतन्ति या उल्काः सस्यं सर्वं विनाशयेत् । त्रिवर्णा त्रीणि घोराणि भयान्युत्का निवेदयेत् ॥ विकीर्यमाणा कपिला विशेषं वामसंस्थित । खण्डा भ्रमन्त्यो" विकृतीः सर्वा उल्का भयावहाः || उल्काऽशनिश्च धिष्ण्यं च प्रपतन्ति यतोमुखाः । तस्यां दिशि विजानीयात् ततो भयमुपस्थितम् ॥ सिंह-व्याघ्र-वराहोष्ट्र-द्वीपि श्वान - खरोपमाः । झूल पट्टिशसंस्थाना धनु- बण- गदानिभाः ॥ पाश-वज्रार्सिसंदृशाः परश्वधेन्दुसंनिभाः । शैश- मार्जारसदृशाः पक्षको प्रसंनिभाः ॥ गोध-सर्प-शृगालानां सदृशाः शल्यकस्य च । मेषा - महिषाकाराः काकाऽऽकृतिवृकोपमाः ॥
७
८
1 A वसुदिव्येंद्रसंपच C वासुदेवेन्द्र | 2 A च्छिन्नं । 3 C तथा दिव्यौषधानि च । 4 A महातपः; B महत्तमः । 5 A अङ्गसंचयो । 6 AC दिग्वासा श्रवणो० । 7 B C यथावस्थासु वि° । 8BD निबोधय । 9 A विकारो विज्ञेयः । 10 A स प्रकृतेरन्यथागमः । 11 B यथावस्थं प्र० । 12 B यत्रतः । 13 A संभवाश्चातरि । 14 AC °रिक्षं । 15 B C D निपतन्ति । 16 A C लाराणां । * B आदर्श एवेयं कोष्टकराता पंक्तिरुपलभ्यते । 17 A D मांगल्यान्ताश्च । 18 A पापघोषफलं; C पापघोरफलं । 19 A B लक्षणे; C लक्षणं । 20 C पुंसस्तूर्ण । 21 A यतस्तत्र । 22 AD हतः । 23 B नाचेति । 24 B तेषां । 25 C दिशि । 26 B C वामकस्थिताः । 27 C भ्रमन्तः । 28 C विक्रिताः । 29A मूल° । 30 A गदाक्काया; C गदामयाः । 31 C वज्राणि । 32 A पर सर्वेन्दु C 33 B, C, and D पक्षिणः ।
not found in B and D. 1 36 D मेषजे ।
५
६
७
८
९
www.jainelibrary.org
