________________
૧૫-૧૯ થી ૨૪
૪૫ રતનોના સમૂહથી શોભિત અને વિચિત્ર ચનાવાળા કટિસૂત્રથી તે હર્ષિત થતો હતો. ચલાયમાન, શ્રેષ્ઠ કુંડલોથી ઉજવલ મુખ દીપ્તિથી તેનું રૂપ સૌમ્ય લાગતું હતું. કૌમુદી રાશિમાં શનિ અને મંગલના મળે સ્થિત અને ઉદય પ્રાપ્ત શારદ નિશાકટની સમાન છે દેવ દર્શકના નયનને આનંદ દઈ રહ્યો હતો. દિવ્ય
ઔષધિના પ્રકાશ સમાન મુગટ આદિના તેજથી દેદીપ્યમાન, મનોહર રૂપ, સમસ્ત ઋતુની કમીથી વૃદ્ધિગત શોભાવાળા તથા પ્રકૃષ્ટ ગંધના પ્રસારથી મનોહર મેર પર્વત સમાન છે દેવ અભિરામ પ્રતીત થતો હતો. તે દેવે વિ»િ વેશ વિકવ્યોં. અસંખ્ય પરિમાણ અને નામધેય હીપ-ન્સમુદ્રોની મધ્યમાંથી જવા લાગ્યો. પોતાની વિમલ પ્રભાથી અવલોકને તથા ઉત્તમ નગરરાજગૃહને પરાશિત કરતો તે દિવ્ય રૂપધારી દેવ અભયકુમાર પાસે આવ્યો. | [] ત્યારપછી તે દેવ, અંતરિક્ષમાં સ્થિત થઈ, પંચવણ, ઘુંઘરવાળા ઉત્તમ વોને ધારણ કરેલ તે દેવ બોલ્યો, ચીક ગમ છે. બીજી પણ ગમ છે - તે દેવ ઉત્કૃષ્ટ, વરિત, ચપલ, ચંડ, શીઘ, ઉદ્ધત, જિતનારી, છેક, દિવ્ય, દેવગતિએ જ્યાં જંબુદ્વીપમાં ભરત ક્ષેત્રમાં જ્યાં દાક્ષિણાદ્ધ ભારતમાં રાજગૃહનગરની પૌષધશાળામાં અભયકુમાર પાસે આવ્યો, આવીને અંતરિક્ષમાં રહી પંચવણ, ઘુંઘરુંવાળા પ્રવર વછાને ધારણ કરી, અભયકુમારને આ પ્રમાણે કહ્યું
હે દેવાનુપિયા હું તારો પૂર્વસંગતિક સૌધર્મકતાવાસી મહહિક દેવ છું. કેમ કે તે પૌષધશાળામાં અઠ્ઠમતપ ગ્રહણ કરીને મને મનમાં ધારણ કરી સ્થિત હતો, તેથી હું જલ્દી અહીં આવ્યો છું. હે દેવાનુપિય! બતાવો, હું શું કરું ?, શું આપું ?, કોને આપું ? તમને શું હૃદય ઈચ્છિત છે ?, ત્યારે તે અભયકુમારે તે પૂર્વસંગતિક દેવને આકાશમાં જયો, જોઈને હર્ષિત-સંતુષ્ટ થઈને પૌષધ પાય. પારીને, બે હાથ જોડી, મસ્તકે અંજલી કરીને દેિવને પ્રમાણે કહ્યું
હે દેવાનુપિયા મારી લધુમાતાને આવા પ્રકારે કાલ દોહદ ઉત્પન્ન થયો છે કે - તે માતાઓ ધન્ય છે ઈત્યાદિ પૂર્વવત્ કહેવું તેથી હે દેવાનુપિય! તું મારી લધુમાતા ધારિણીદેવીના આવા પ્રકારના અકાલ દોહદ પૂર્ણ કર. ત્યારે તે દેવે અભયકુમારે આમ કહેતાં હષ્ટ-તુષ્ટ થઈને અભયકુમારને આ પ્રમાણે કહ્યું - તે નિશ્ચિત્ત અને વિશ્વસ્ત રહે, હું તારી લઘુમાતા શરિણી દેવીના આવા પ્રકારના દોહદને પૂર્ણ કરું છું.
એમ કહીને અભયકુમાર પાસેથી નીકળે છે, નીકળીને ઈશાન ખૂણામાં વૈભાર પવતિ વૈક્રિય સમુહ્માતથી સમવહત થઈને સંખ્યાત યોજન દંડને કાઢે છે યાવતુ બીજી વખત પણ વૈક્રિય સમુઠ્ઠાત વડે સમવહત થઈ, જલ્દીથી સગર્જિત, સવિધુત સસ્પર્શિત, પંચવણ મેઘોની બનિથી શોભિત દિવ્ય વષત્રિતુની શોભા વિકુવી. પછી અભયકુમાર પાસે આવે છે, આવીને અભયકુમારને આ પ્રમાણે કહ્યું –
હે દેવાનુપિય ! મેં તારી પિયાર્થતાથી સગર્જિત, સસ્પર્શિત, સવિધુત,
૪૬
જ્ઞાતાધર્મકથા અંગસૂત્ર-સટીક અનુવાદ દિવ્ય, પ્રાતૃશ્રી વિકુળ છે. હે દેવાનુપિયા હવે તું તારી લઘુમતા ધારિણી દેવીના આવા અકાલ દોહદની પૂર્તિ કરી
ત્યારે તે અભયકુમારે તે પૂર્વસંગતિક સૌધર્મ કાવાસી દેવની પાસે આ વાત સાંભળી, સમજી, હર્ષિત-સંતુષ્ટ થયો. પોતાના ભવનથી નીકળ્યો, નીકળીને શ્રેણિક રાજ પાસે આવ્યો. બે હાથ જોડી, આંજલિ કરી આ પ્રમાણે કહ્યું - હે તાતા મારા પૂર્વ સંગતિક સૌધર્મકWવાસી દેવે જલ્દીથી સગર્જિત, સવિધુત, પંચવર્ણી મેઘના વનિથી ઉપશોભિત દિવ્ય વષરિકતની શોભા વિકવી. તેથી મારી લધુમાતા ધારિણી દેવી પોતાના અકાલ દોહદને પૂર્ણ કરે.
ત્યારે તે શ્રેણિક રાજા ભયકુમારની પાસે આ વાત સાંભળી, સમજી હર્ષિત-સંતુષ્ટ થઈને ડબિક પુરુષોને બોલાવે છે, બોલાવીને આ પ્રમાણે કહ્યું - હે દેવાનપિયો જલ્દીથી રાજગૃહનગરના શૃંગાટક, મિક, ચતુક, ચcર આદિને સીંચીને યાવતું ઉત્તમ સુગંધણી સુગંધી કરી, ગંધવર્તીભૂત કરો. એમ કરીને મારી આu પાછી સોંપશે. ત્યારે તે કૌટુંબિક પરષો વાવતુ આજ્ઞાને પાછી સોંપે છે. -
પછી તે શ્રેણિક રાજાએ બીજી વખત કૌટુંબિક પરષોને બોલાવા કહે છે - ઓ દેવાનપિયો ! જદી રોડ-હાથી-રથોદ્ધા પ્રવર યુક્ત ચતુરગિણી સેનાને સજ ક્રો, સેચનક ગંધહસ્તિને તૈયાર કરો. તેઓ તે રીતે જ આજ્ઞા પાછી સોંપે છે. • • પછી તે શ્રેણિક રાજ ધારિણી દેવી પાસે આવે છે, આવીને શાણિી દેવીને આ પ્રમાણે કહે છે - હે દેવાનુપિયા! સમર્જિત ચાવતું વકિg લખી પ્રગટ થઈ છે, તેવું તું આ અકાલ બેહદને પ્રકર
ત્યારે તે ધારિણીદેવી, શ્રેણિક રાજ પાસે આમ સાંભળી હર્ષિત-સ્તુષ્ટિક થઈ નાનગૃહે આવી. આવીને સ્નાનગૃહમાં પ્રવેશી, પ્રવેશીને અંતઃપુરમાં નાના કરી, બલિકર્મ કરી, કૌતુક મંગલ-પ્રાયશ્ચિત્ત કરી, પછી પગમાં ઉત્તમ ઝાંઝર પહેયd. યાવતુ આકાશ, ફટિકમણિ સમાન પ્રભાવાળા વસ્ત્રોને ધારણ કર્યા. સેવક ગંધહસ્તી પર આરૂઢ થઈને અમૃત મંથનથી ઉત્પન્ન ફીણના સમૂહ સમાન શ્વેત ચામરના વાળ વીજનથી વિંઝાતી સંપસ્થિત થઈ.
ત્યારે તે શ્રેણિક રાજા, નાન કરી, બાલિકમ કરી ચાવતું શરીર શોભા વધારી, ઉત્તમ હસ્તિના ધે આરૂઢ થઈ, કોરટપુષ્પોની માળાવાળ છત્રને ધારણ કરતો, ચાર ચામરો વડે વિઝાતો ધારિણીદેવી પાછળ ચાલ્યો.
ત્યારે તે ધારિણી દેવી, ઉત્તમ હરિન પર બેઠેલ શ્રેણિક રાજ વડે પાછળપાછળ સમ્યફ નગમન કરાતી, રોડ-હાથી-થmોદ્ધા સહિતની ચતુરગિણી સાથે પરિવરેલી, મહાન ભટ-ચડગરના વૃદથી ઘેરાયેલી, સર્વ ઋદ્ધિ-સર્વદ્યુતિ સહિત યાવતુ તંદુભિના નિઘોંષ નાદિત રવ સાથે રાજગૃહ નગરના શૃંગાટક, ગિક, ચતુક, ચવર યાવતું મહાપથમાં નગરજનો વડે અભિનંદિત કરાતી, વૈભારગિરિ પર્વત આવી. આવીને વૈભારગિરિના કટકતા અને પાદમૂલમાં, આરામ-ઉધાન-કાનન-વન-વનખંડ-વૃક્ષ-ગુચ્છ-ગુભ-લતા-વલ્લી-કંદરા-દરી-ચુંઢીકહ-કચ્છ-નદી-સંગમ અને વિવરમાં તેિને જોતી-પેક્ષતી-નાન કરતી, પત્રો
