________________
- આચારાંગસૂત્રનાં વ્યાખ્યાનો - ૩
-
568
સમ્યગ્દષ્ટિ આત્મા, કોઈ પણ ભોગે તેનાથી બચવાના પ્રયત્નો કરે, એ વખતે કોઈ બાંધવા આવે તો તેને અપકારી જ લાગે. એ વખતે માત-પિતાનો સંબંધ ન ગણાય. તેને તો બંધનથી જે છોડાવે તે પૂજ્ય અને બંધન વધારે તે પૂજ્ય નહિ, પણ અપકારી ! કુટુંબ પ્રત્યે પણ આ માન્યતા, તો ગુરુ પ્રત્યે કઈ હોય ? સદ્ગુરુ તો બંધનનાં દોરડાં કાપ્યા વિના રહે જ નહિ અને બંધનનાં દોરડાં વધારે તે ગુરુ જ નહિ! આ વાત સમ્યગ્દષ્ટિ આત્મા માટેની છે, એ યાદ રાખજો ! મિથ્યાદષ્ટિની, ધર્મના વિષયમાં તદ્દન નવાની વાત જુદી છે. ખુલાસો કરી દઉં કે, પહેલા ગુણઠાણાવાળા માટે દેશના જુદી. સમ્યગદષ્ટિ માટે દેશના જુદી તથા દેશવિરતિ અને સર્વવિરતિ માટે પણ શાત્રે દેશના જુદી કહી છે. પહેલા ગુણઠાણે કેટલાક એવા પણ છે, કે જેને ધર્મની દરકાર પણ નથી. તે અયોગ્ય છે. મિથ્યાત્વ છતાં ગુણસ્થાનક કેમ કહ્યું?
" ત્યાં પણ “ભદ્રકપણું'- કોમળતા'-સરળપણું' “સત્યનું અર્થીપણું' એ વગેરે ગુણો છે માટે ! જેનામાં આ ગુણ હોય, તે પહેલા ગુણસ્થાનકવાળા ! આ પણ ન હોય તે એ ગુણસ્થાનકે, પણ નામના ! પેલા અર્થાપક્ષયા અને આ રૂઢિની અપેક્ષાએ ! હજી જેને આત્માનું ભાન નથી, એવા ભદ્રક્વાદિ ગુણવાળા પહેલા ગુણસ્થાનકે રહેલા કરતાં સમ્યગ્દષ્ટિની, એનાથી દેશવિરતિની અને એનાથી સર્વવિરતિની યોગ્યતા વધતી જાય છે. અંતરાત્મ દશા જાગ્રત થાય ત્યારે આત્મા શું ઇચ્છે ? એ વિચારો ! તમે શ્રાવક તરીકે જન્મ્યા, સુશ્રાવક લેખાઓ, તો વ્યવહારથી મારે તો તમને ચોથા-પાંચમા ગુણઠાણે માનવા જોઈએ ને ! સમ્યગ્દષ્ટિનું ચોથું ગુણઠાણું, દેશવિરતિનું પાંચમું ગુણઠાણું અને મુનિનું છઠ્ઠ! ત્યારે માર્ગાનુસારીનું ગુણસ્થાનક પહેલું ! માર્ગાનુસારીમાં અમુક પ્રમાણમાં ગુણ અને પ્રવૃત્તિ બેય હોય.
સભા માર્ગ પ્રત્યે વિરુદ્ધ ભાવ હોય છે ?
તે સમ્યગ્દષ્ટિ પણ નહિ અને માર્ગાનુસારી પણ નહિ. એ તો એથી પણ ગયો.
સભા: ત્યારે શું સમ્યક્ત્વની પ્રાપ્તિ વિનાના બધા જ પ્રથમ ગુણસ્થાનકે ?
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
