________________
- આચારાંગસૂત્રનાં વ્યાખ્યાનો - ૩ –
!
છે? ઘઉંના ખોબા જ મોંમાં નાખો તો ? એ તો પોષકને બદલે નાશક જ થાય. તેવી જ રીતે ધર્મકથાનુયોગાદિ ત્રણે અનુયોગોના સેવનમાં મર્યાદા સચવાય તો જ મુક્તિ મળે. ત્રણે અનુયોગોનો રસ ગળામાં ઉતારવો પડશે અને એના રસથી જીવન રસમય બનાવવું પડશે અને તેમ થશે તો ચોથો ચરણકરણાનુયોગ આત્મા સાથે એકાકાર થઈ જશે : અને એની આરાધના માટે મર્યાદા એ જ મોટો કિલ્લો. મર્યાદાની આધીનતાથી જ કેવળજ્ઞાન અને મુક્તિએ પણ જવાય. આથી સિદ્ધ છે કે ચરણની રુચિ જ ન હોય, તો ત્રણે યોગ લાભ નહિ પણ હાનિ કરે છે.
શ્રી શ્રેણિક મહારાજાનું દૃષ્ટાંત લેનારાઓએ વિચારવું જોઈએ કે “શ્રી શ્રેણિક મહારાજા વિરતિ અંગીકાર કરતા નહોતા કે કરી શકતા નહોતા?” કહેવું જ પડશે કે “કરી શકતા નહોતા.' કરવી જ નથી એવું તેઓ કદી બોલ્યા છે? વિરતિ પ્રત્યે સદ્ભાવ પૂરો કે અધૂરો ? અરિહંતપદની આરાધના કેવી? એવી કે ભગવાન શ્રી મહાવીરદેવના સમાચાર સાંભળી રોમરાજી વિકસ્વર થતી, સમાચાર દેનારને પ્રીતિદાન આપતાં ! સમાચાર માટે તો ચોમેર દૂત રાખ્યા હતા ! સમાચાર મળે કે સમાચાર આપનારને દાનથી સંતુષ્ટ કરી, સિંહાસન અને પાદુકાનો ત્યાગ કરી, પાંચ-સાત ડગલાં જઈ, વંદન કરી, પછી સિંહાસન ઉપર બેસતા. કેટલી ભક્તિ? શાથી ? મર્યાદાના ગુણને લઈને જ !
મર્યાદા વગર સમ્યગ્દષ્ટિપણું, દેશવિરતિપણું કે સર્વવિરતિપણું ટકે શી રીતે ? શ્રાવકને પેઢી પર બેસવાનું પણ ન છૂટકે છે. ન છૂટકે પેઢી પર બેસવાનું હોય, એ શ્રાવક પેઢી પર બેસીને અસત્ય, અનીતિ, પ્રપંચ સેવે ખરો ? જ્ઞાનીએ તમારી બધી વસ્તુ ઉપર મર્યાદા મૂકી છે. ભોજન, વસ્ત્ર, બધાં ઉપર મર્યાદા છે, માટે જ આજના સ્વચ્છંદવાદીઓને આ શાસન ખટકે છે. છૂટ આપવાની વાત અહીં નહિ. શ્રાવક મર્યાદામાં આવે તો ધર્મ દીપે. મર્યાદા જાય એટલે લોભનો થોભ ન રહે અને તૃષ્ણાનો તાગ ન રહે ! પછી તે આત્માને ગમે ક્યાંથી ? આ ગુમાવવા માટે તો સઘળી સંસારની વાસનાઓ કાપવી પડશે અને એ કપાવવા માટે સાધુઓએ પ્રયત્ન કરવો પડશે ખરો કે નહિ ? એવો પ્રયત્ન કરવા માટે ચાનક લાગે, એવું કહેવું પડશે ખરું કે નહિ ? એવી બળતરા થાય એવું કહેવું જોઈએ ખરું કે નહિ, કે જેથી એવી ભાવના થાય કે ક્યારે આ પાપ છોડીએ, કે રોજ ને રોજ આ સાંભળવું મટે ? સાંભળવું મટે એટલે આવવું બંધ કરવું એમ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
