________________
૧૭૭
આચારાંગસૂત્રનાં વ્યાખ્યાનો ૩
બોજા જેવું છે દર્શન વગરના જ્ઞાનીને તો શાસ્ત્રકારોએ ચંદનનો બોજો ઉપાડનાર રાસભના જેવો કહ્યો છે. એને એ શો લાભ કરે ? ચૌદ પૂર્વધર ભગવાન શ્રી ભદ્રબાહુસ્વામીએ કહ્યું છે કે -
" जहा खरो चंदनभारवाही, भारस्स भागी न हु चंदणस्स ।
एवं खु नाणी चरणेण हीणो, नाणस्स भागी न उ सुग्गइए ||२|| " “જેમ ચંદનનો ભાર વહન કરીને જનાર ગધેડો માત્ર ઉપાડવાના જ ફ્ળને પ્રાપ્ત કરે છે, પરંતુ એ ભારરૂપ ચંદનનો ઉપયોગ કરી શકતો નથી, તેમ ચારિત્રવિહીન જ્ઞાની પણ જ્ઞાનનો ભાગી હોવા છતાંય સુગતિને પામી શકતો નથી.”
આ ઉપરથી સમજી શકાશે કે સમ્યગ્દર્શનપૂર્વકના સજ્ઞાનને જ આ શાસનમાં સમ્યજ્ઞાન ગણવામાં આવ્યું છે અને એવું જ્ઞાન તો એ પામનાર આત્માને ચારિત્રના માર્ગે લઈ જઈ મુક્તિ પમાડે છે. એટલે કે જેનામાં ચારિત્રનું ઠેકાણું નથી, ચારિત્રનાં પરિણામ નથી, અરે - ચારિત્રની રુચિ પણ નથી, તે જ્ઞાની માત્ર પોતાના જ્ઞાનનો જ ભાગી છે. પણ સદ્ગતિનો ભાગી નથી. ચારિત્રવાન, ચારિત્રના પરિણામવાળા અને એની રુચિવાળા સદ્ગતિએ જાય. ચારિત્ર ન પણ હોય પણ એનાં પરિણામ તથા રુચિવાળા પણ સદ્ગતિએ જાય ! કારણ કે સમ્યગ્દર્શનપૂર્વકના સમ્યજ્ઞાન વિના તથા સન્માર્ગની સન્મુખતા વિના ચારિત્રની વાસ્તવિક રુચિ થઈ શકતી નથી, અને જો થાય છે તો તે પણ પાપવાસનાઓના યોગે જ ! એટલે ગમે તેટલી નિવૃત્તિ કરે, સ્વજન ધનાદિનો ત્યાગ પણ કરે અને અનેક પ્રકારની તકલીફો પણ વેઠે, છતાં પણ મિથ્યાદૃષ્ટિ આત્મા સિદ્ધિપદને પામી શકતો નથી.
Jain Education International
704
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
