________________
૫ : શ્રી જૈનશાસનની ઉજવળ મર્યાદાઓ - 42
se
કુતર્ક ઉપજાવે અને ભોળી જનતા પોતાનાં પાપોને પણ પુણ્ય કહેનારને વધાવી લે, એમાં તો નવાઈ પામવા જેવું છે જ શું ?
597
મર્યાદાઓ શાથી ખૂંચે છે ?
આજ તો કેટલાકો કહે છે કે ‘જ્ઞાનીએ અમારી તકલીફનો વિચાર કેમ ન કર્યો ?' પણ હું કહું છું કે ‘તમારી તકલીફનો વિચાર કર્યો, ત્યારે તો એ અનંતકરુણાસાગર અનંત જ્ઞાનીએ આ બધી આજ્ઞા ફરમાવી અને મર્યાદા જાળવવા જણાવ્યું !' પણ આજ તો એ વાસના રૂઢ થતી જાય છે કે ‘વર્તમાનના સુખની વાત કેમ ન કરી ? અમને ગમતી વાત કેમ ન કહી ?' આની સામે હું કહું છું કે ‘વ્યવહારમાં પણ તેમ બની શકતું નથી. વ્યવહારમાં પણ જેટલું સાંભળો છો, તેટલું કર્ણપ્રિય જ હોય છે કે ? જેમ ત્યાં સંસારના હિત માટે કડવું પણ સત્ય કહેવાય છે, તેમ અહીં પણ તમારા આત્મહિત માટે તમને ન ગમતું પણ સત્ય કહેવાય છે.’ મુદ્દો એ છે કે મર્યાદામાં એમણે માની લીધેલો આનંદ લૂંટાઈ જાય છે. એ મૂંઝવણનો જ આ મૂંઝારો છે. મૂંઝારો એ રોગ છે. એ રોગ ભયંકર છે. એ રોગને આધીન થયેલા આત્માની હાલત બહુ જ ભયંકર છે.
શાસ્ત્રકાર ચેતવે છે કે, શાસનમાં રહેનારથી શાસનની મર્યાદા લંઘાય જ નહિ. એ મર્યાદા જેટલી લંઘાશે તેટલો માર ખાવો જ પડશે. ભગવાન શ્રી મહાવીરદેવના શાસનમાં મર્યાદા પાળનારની મુક્તિ છે. સ્વચ્છંદીને આ શાસનમાં સ્થાન જ નથી. જે મર્યાદા પાળે તેને જ સ્થાન છે.
ભગવાન શ્રી મહાવીરદેવનું સમવસરણ, ભગવાન પોતે હયાત અને શ્રીમતી મૃગાવતી જેવી મહાસતી ! સૂર્યચંદ્ર મૂળ રૂપે વાંદવા આવેલા માટે એના પ્રકાશથી રાતને નહિ જાણતાં, બેઠેલી એવી મૃગાવતીજીને પણ શ્રી ચંદનબાળા કહે છે કે ‘હે કુલીને ! તારે માટે આ યોગ્ય નથી.' આનું નામ મર્યાદા ! સ્થાન કેવું ? જ્યાં વિષયો શાંત થઈ જાય, વિષયી ગયો હોય તો તેની પણ વિષયવાસના શમી જાય અને મારમાર કરતો ગયો હોય તે શાંત થઈ જાય એવું સમવસરણ ! તેમજ જ્યાં અનેક અતિશયોથી સંપન્ન ભગવાન પોતે વિરાજેલા છે ! કેવળ જ્યાં વૈરાગ્યનું જ વાતાવરણ છે. જ્યાં ઉન્મત્ત પણ શાંત થઈ જાય છે. આવું મજાનું સ્થાન અને મૃગાવતી જેવી મહાસતી, તથા તે પણ સૂર્યચંદ્રની હયાતીને લઈને પ્રકાશ માનીને બેઠી હતી. એ ગયા કે અંધકાર વ્યાપ્યો, કે તરત જ મૃગાવતીને
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
