Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcAra/ga sa. aba niyukti ane DIkAne AdhAre bhASAMtara {bhAga 1lI. ) munirAja zrI bA kamuni
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcArAMga sUtra kamaLa niryukti ane TIkAne AdhAre bhASAMtara (bhAga 1 lo.). lekhaka- munirAja zrI mANeka munijI. prasiddha kartA- jhaverabhAI rAyacaMda baMgaDIvALA, A sekreTarI. zrImAna mehanalAlajI jina kare. jJAna bhaMDAra gepIparA-surata. AvRtti 1 lI ] vIra saM. 2447 [prata 700 jaina vijaya" prinTiMga presamAM kApaDiyAe chapyuM - = mUlya -
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrat. I AcArAMga sUtra prastAvanA. > pUrve sAdhune DIdIkSA ApatAM pahelAM tene jIvasvarUpa jANuvAmAM Ave; ane chatrane bacAvavAthI peAtAne bhaviSyamAM duHkha na thAya; tevA hetuthI AcArAMga sUtranuM paheluM ( adhyayanazastra parinA nAmanu ziSyane zikhavavAmAM AvatuM. jo ke, hAla tene bhale dazavaikAlika sUtranAM prathamanAM cAra adhyayana zIkhave che. tyArapachI vaDI. dIkSA apAya che, paNa AcArAMga sUtranuM A adhyayana ghaNuMja upayeAgI hAvAthI; tathA sAdhune jIvenu svarUpa megya rIte jAzuvAmAM Ave, ane evuM vartana rAkhe ke jethI, bIjA javAne kArlR rIte pIDA na thAya; temaja sAdhunA AcAra zuM che, te jo zrAvaka jANutA hAya te|, pramAdI sAdhu AcAra pramANe pAlana na karatA hAya tevAne jIta zatru rAjAnI mAka zrAvaka ThekANe pazu lAve. eM hetuthI mULasUtra, tathA niyukti kAyama rAkhI zIlAMkAcA kRta TIkAnA AdhAre A bhASAntara karavAmAM Avyu che. gaMdha'sti AcArya kRta TIkA pUrve hatI; tevu dIkAkAre lakhyuM che, pazu te samajavI rahyu dAvAthI temaNe saraLa TIkA karI; paNa mArA jevA mabuddhivALAne e saraLa TIThA pazu zreNI kaheNu lAge che. mATe vadhAre saraLa thAya; tevA hetuthI me bhASAMtara karavA banatA prayatna karyAM che, tepaNu saskRta jANunAre TIkAne sAthe rAkhIne vAMcavu te vadhAre sArU che-zabdanA artharUpa -
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) samaya-suMdara mahArAje saraLa dIpikA banAvelI che, ane tenA upa thA pASacaMdra e bAlAvaSedha (junI gujarAtImAM) karela che, tenA AdhAre rava devAja vageree gujarAtI bhASAntara paNa karela che. phesara duzmana jekesIe kalpasUtra sAthe tenu a MgrejI bhASAntara paNa kareluM che. te chatAM TIkAnuM bhASAntara niyukti sahIta kyAMya pazu thayalu nahI devAthI me' prayAsa karyAM che. AvA kAryamAM bIja vidyAnonI madada maLavI sulabha na thavAthI; vAraMvAra tapAsI joyAM chatAM jo, kAipaNa jagyAe viddha lakhAyuM haeNAya te, vidyAtAe kRpA karIne mane jaNAvavu ke, bIjA bhAgamAM sudhArA karI zakAya. mULa viSaya. jIvanA bheda ahI pRthvIkAya apakAya teukAya vAukAya vana.spatikAya ane trasakAya lIdhA che, tenA uddezA anukrame na letAM vAyunuM svarUpa maMdabuddhivALA zIghra na samaje; mATe chevaTe tenA uDhero lIdhA che. A bhAgamAM je je viSayeA je je pAne che, te paNa joDe batAvela che. zuddhipatra paNa Apela che. " muni mANUka .. prasiddhakartAnI vijJapti. A pustaka badhAne levAne savaDa paDe; mATe kharca jeTalI kImata rAkhelI che, ane e kArya cAlu rahe te mATe zeTha nagInada ghelAbhAI jhaverI je devacaMda lAlabhAinA pustakACAraDanA eka trasTI che. temaNe rUA 501) chAmaNI kharcanA mATe ApelA che, tathA jhaverI raNacheDabhAi rAyaca mAtItha'bhAe za. 200)
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Apela che. te sivAya bIja gRhasthoe je je madada ApelI che. athavA pUrve grAhaka thayela che, te lIsTa A sAthe che, temane dhanyavAda ApavAnI khAsa jarUra che, tathA dareka pustaka lakhavAmAM, tathA vAMcavAmAM ane rahetA zrAvako cu lAlabhAI dALIyA vigee banatI sahAya ApI che, tathA zeTha phakIracaMda nagInabhAI kapuracaMda, jhaverI tathA temanA munIma kapuracaMdabhAIe jJAnakhAtAne hIsAba vigere rAkhI je sahAya karI che, te badala teo dhanyahAdane pAtra che. vaLI A bhaMDAra taraphathI dhArmika pAThazALA calAvavA phakIrabhAI nagInacaMda jhaverI tathA kesarIcaMda kalyANacaMda jhave? taraphathI A varSa mATe rUA. 50) rU 50) nI madada maLI che. temaNe dareke sahAyatA karavI joIe. tA. 14-7-192 jhaverabhAi rAyacaMda baMgaDIvALA surata, gopIpurA. sekreTarI mehalo . najJAnabhaMDAra
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcAraga sUtra paheluM adhyayanaviSaya anukramaNikA. pRSTa. 1 * TIkAkAranuM maMgaLAcaraNa tathA TIkAne hetu vagere AcAryanA chatrIsa guNo niryuktikAranuM maMgaLAcaraNa AcAra tathA aMganA nikSepa AcAra zabdanA eka arthamAM vaparAtA zabda AcArAMga sUramAM adhyana padanuM varNana AcArAMgamAM chevaTane sAra prarUpaNa che brahma ( brAhmaNa ) tathA brahmacaryanuM varNana cAra varNa tathA tenA peTA vibhAge nava adhyayananuM varNana . parijJA tathA pratyAkhyAna parissAnuM varNana paheluM sUtra tathA tenuM varNana daza saMjJA sUtra bIjuM dizAonuM varNana prajJApakanI aDhAra dizA sutra trIjuM huM kyAMthI Avyo chuM vigere vicAraNA traNase tresaTha matanuM varNana kALanI mukhyatA aniyati tathA svabhAvanuM varNana izvaranI mukhyatA AtmavAdInuM varNana yachAnuM svarUpa pizAcanuM draSTAMta tathA kriyAvAdInA cerazI bheda ajJAnIne 67 bheda :
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 71 vinayatradInA 32bhe 74 sUtra ceAthuM viziSTa sanAvALA zu jANe che. 75 thI 80 uparanI sattA upara trajhu kathAo sUtra 5 mu` AtmavAdI kAne kahevA jaina Agama pramANe AtmAnI siddhi surya huM AhvAtI traNe kALamAM siddhi sUtra 7 muM kavAdI saMsArathI mukta thaze. sUtra 8 mu adbhune na jAnArA sa`sAramAM bhame che. cArAsI lAkha vigere cenienu varcuna ajJAni jIve ghaNAM du:khA bhAgave che. *OM OM OM te (61) para 95 sUtra 10muM te na bhAgavuM paDe mATe bhagavAne parajJA batAvI sUtra 11muM jIvA vaMdana, mAna, pUjA vigere mATe hiMsA kare che. vera gyanAM udezanA zrlokA 87 103 sUtra 12 13mu pUrve batAvelI che ja pApa kriyAe che. pahelA udesA samApta. 104 106thI 143 pRthvi kAyanu varNana temAM 16 sudhI satrA tathA 105 sudhI niyuktinI gAthAo che. 144thI 176 apakAyanuM vaMNuMna sUtra 30 sudhI tathA niyukti 115 sudho che. 177thI 200 agnikAyanu varNana sUtra 38 sudhI, ni; 125 sudhI 201thI 234 vanaspati kAyanu varNana sUtra 47 sudhI ni. 151 sudhI 235thI 256 trasakAyanuM varNana sUtra 54 ti. 163 257thI 274 vAyukAryanuM varNana jita zatru rAjAnI kathA 75thI 280 vaDI dIkSAnI saMkSipti vidhi medha sAthe
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddhipatra. pRSTa 2 lAIna 13 azuddha prajJA ene karelA maMgaLa parijJa ane karela. maMgaLa, 13 pazcaya paccaya yukta tIrtha tIrtha, bhANe karatAM bhAva karatAM guNa . . 14 hiMthI sthApavA dhithI 48 48 dravya * * Azraya sthApanA, digya, Azrava svIkAra che saMjJAnA 73 svIkAra saMjJA yoniyomAM Ta sAvadhAna yonio, 5 mATe sAvadha jIva je 121 1
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTa lAIna zuddha 121 azuddha mAM chava zastrane. mAM 122 zatra 126 138 144 145 145 (uMbara) tvathI) tene na baMdhAya kayAMdi che tene dIkSa thAya.) arthe munine jJAtA baMdhAya kayAdi dizA thAya. athe 157 157 165 17) munine jJAtA 177 220 dhI AraMbhathI 221 dvArA, thI, 227 241 248 248 248 nirvANa sukha, riNAM 264 ra73 273 274 bhUta, nika, sukha riyA kalya jIvone chajjIva 12 , che chaka 4
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) sUmAM Avaka ane kharcanI TuMka dha. 716) daza vakAlIka khAte chApelI 40rA puThA chapAI kAgaLa pharmA TIpanA 761) temAMthI caMdanA. bAkI 45) 30) gIradharalAlane lakhAInA 25) mANasane pagAra tathA para 716) curaNa kharca 2885 zrI purAMta bAkI 716) henDabIla sivAyanA grAhake 25 jhaverI phakIracaMdabhAI nagInacaMda 5 cha pAnAcaMda bhagubhAI 25. dharmacaMda udecaMdanA suputra. 2 jhaverabhAI baMgaDI vALA 2 jhaverI bAlubhAI 5 zeTha tArAcaMda jetajI aMbAca
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ (11) AcArAMga vigeremAM madada maLI tenI nedha. 1 . u inA 28 daza vaizAlIkanA vadhelA. 650) 18 pharmAnA kAgaLa chapAI 501) jhaverI nagInacaMda ghelAbhAI pAkA puThAM. sAtaso kopInA 200) jhaverI rAyacaMda motIcaMda 55) paMDIta amRtalAlane lakhA 25) ratanajI rAyacaMda cekasI (25) uttamacaMda muLacaMda 20) mANasane pagAranA 15) kasturacaMda vanAjI kesADa 30) dazakAlIka bIjo trIjo vALA bhAga lakhAdhanA rAmadAsa 15) juhAramala hasamale khyA 50) paMDita vADIlAla DAhyAbhAi varavALA amadAvAda sUyagaDAMga chavA16 kaMsADanA zrAvako vavA. 5) DAmajIbhAI nagInadAsa * 327) zrI purAMta bAkI temAM 292) pAlaNapuravALA 20) nAnacaMda sadAjI mArelI kapuracaMdabhAI harakhacaMda sTezana 35) sebhAgacaMda lalubhAI 5) maganalAla phakIracaMda rAMdera pAse vALA. 10) gulAbacaMda haMsAjI pA cImanalAla mohanalAla tathA mohanalAla taraphathI 1) AcArAMga khAte ------ --
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) sUtronA grAhaka thanAranA nAmo. dazakAlIka AcArAMga. suyaDAMga. nagInabhAI maMchubhAI jhaverI 2 5 3 kezarIcaMda rUpacaMda , 1 The. nagInacaMda ghelAbhAInI pAse sA. nAthubhAI maganalAla ) 1 "zA. maganalAla cunIlAla harIpurA, thA. cImanalAla khuzAlacaMda ( sA. nagInadAsa kapuracaMda ) 1 rUpacaMda lallubhAi osavAla maheze . bAI mANeka hIrAcaMda chavaNujInI dhaNIANI nAnapusa. TAlAla navalacaMda nagarazeTha rAMdera che zeTha hIrAcaMda metIcaMda rAva sAhe- 0. banI patni maganabhAI nagInabhAI bhutIyAvAsa gopIpurA, manubhAI maganalAla navApurA, bhAtanI pITha 10 10 chavaNacaMda talakacaMda ha, maNIlAla 0 sAkarabhAI khuzAlacaMda
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ (13) dazakAlIka. AcArAMga. suyagaDAMgazA. premacaMda khumAjI naDeda pisTa marolI kesurabhAI khemAjI ) 0 lallubhAI harajI | kanasADa 0 pAnAcaMda harajI ( pesTa 0 . phakIrabhAI harajI ) sacIna. 0 bIjo bhAga. juhAramalajI sahasamalajI vahorA bIyAvara maganabena malajI upAzraya khAte zrImAna buddhisAgara surijInA upadezathI sANaMda saMdha. cImanalAla maNIlAla choTubhAI hIrAcaMda 1 moTA rastA - maganabhAI navalacaMda 0 sA. ratanadAsa pe khaMbhAta charA 0 raNachoDadAsa ! velA pADA zA. gAMDAbhAI. ratanacaMda mehanalAla hIrAcaMda moTA rastA 1 jurIyAbhAI jIvaNacaMda zA. navalacaMda khImacaMda 1 ghelAbhAI rananacaMda
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ (14) dazavaikAlIka. AcArAMga suyagaDAM. jhaverI kesarIbhAI khImacaMda 1 1 1 cunIlAla gulAbacaMda dALIyA 0 gepIpurA ghelAbhAi uttamacaMda gopIpurA , zA. pAnAcaMda metIcaMda rUdalAla nANAvaTa zrI ratnasAgarajI jaina vakIla choTubhAI gulAbacaMda ( 0 gepIpurA kulacaMda kasturacaMda gepIpurA 0 sAkeracaMda su caMda junI adAlata 1 DAsajIbhAI nagInadAsa pAlaNapura 2 vALA hAla vaDATA rekaDA mA maganalAlabhAI badAmI vakIla tathA tathA suracaMdabhAI badAmI vakIla maganalAla phakIracaMda rAMderavALA 5 25
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ (15) dharmAtmAene sUcanA. dravya ane jIvana e keTalI calAyamAna varatu che te jANavA lakhAya che. jhaverI kesarIbhAI khImacaMda je jaina beDIMga gepIpurA kamITInA meMbara hatA ane temAM vAraMvAra putranI mAphaka vidyArthIonI saMbhALa letA hatA, teo A AcArAMganuM henDabIla bharyA pachI deva darzana karyA pachI sAMjanA gADImAM besatAMja kAla dharma pAmyA che. vaLI khImacaMdabhAI uttamacaMda je be suratanI bhejanazALAnA dekharekha rAkhanArA hatA ane jemaNe 25) 2. A khAtAmAM Apela che teo purataka maLe te pahelAM kALadharmane pAmyA che eTalA mATe dareke dharmanuM kAma karavAmAM jarA paNa DhIla karavI nahIM. purUSotama mAstara atre jANItA hatA. teo yuvAna avasthAmAM kALa dharma pAmatAM temanA pustakono durupayoga aTakAvavA sobhAgacaMda lalubhAI harakhacaMde pAMtrIsa rUpiyA ApI pustako bhurIyAbhAI chANacaMdanI dharmazALAmAM A bhaMDAra mAraphate apAvela che. kAla kare che Aja kara, pIche kare so aba.. avasara tere jAyege, phara karaze kaba. AcArapanA bIjA cAra bhAge anukrame nIkaLaze; tathA daza vaikAlikanA prAyaH bIjA be bhAgo nIkaLaze; temAM jemane madada karavI hoya; temaNe jhaverI phIcaMda kapuracaMda upara surata gopIpurAmAM lakhavuM. - -
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ suratamAM madada karavA egya keLavaNInI sArvajanika saMsthAo. (1) zrI rana sAgarajI jaina dhArmika vyavahArika pAThazALA ane jaina che. beDIMga surata gepIpurA. (2) jaina vidyArthI Azrama vaDAcA (3) jaina vanitA vizrAma-surata gepIpurA. () mohanalAlajI jaina zvetAM nara jJAna bhaMDAra ane dhAmirka pAi- zALA-surata gepIpurA,
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5kh (5 khy ) - zeTha nagInacaMda ghelAbhAI jhaverI-surata, 25
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM namo viitraagaay| zrI AcArAMga sUtrabhASAMtara (zrI sudharma svAmIe raceluM zrI zrata kevalI bhadrabAhu racita niryukti sahita) AcArAMga sUtre maLa tathA zrI zIlAMkAcArye racelI TIkAnuM gujarAtI bhASAMtara OM namaH sarvajJANA. ha mahine mehane leka jANe, kharA tatvane je sadAe pIchANe, namuM tehane de sadA jJAna sArUM, mane tAranArA kadI nA visAruM. jayati samasta vastu paryAya vicArA pAsta tIrthika vihita kaika tIrtha naya vAda samUha vazAt prAtaSThinama bahuvidhabhAGgisiddha siddhAnta vidhUnita malamalImasam tIrthamanAdi nidhanagatamanupamamAdinataM jinshvraiH| nijhara) jeNe badhI vastu tathA tenA paryAyanA vicAra batAvavA vaDe bIjAM tIrtho (maMtavya)ne dUra karyA che ane eka
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2] eka tIrthanA nathavAdanA samUhane lIdhe pratiSThA pAmeluM ane bahu prakAre bhaMgI batAvavA vaDe siddha karelA siddhAMtathI, jeNe, kumALe rUpa maLanI kALAza dhoI nAMkhI che, tathA je anAdinidhana (sarvadA paNa) ne pAmeluM che, ane anupama tathA jInezvaree upadeza ApatA pahelAM ja jene namaskAra karyo che te tIrtha jayavaMtu vate che. AcArazAstraM suvinizcitaM yathA, ka va =ti hitAvI tathaiva kizcidgadataH saevame, punAtu dhImAna vinayArpitAgiraH / jevI rIte zrI vIra bhagavAne jagatanA hitane mATe sArI rIte nizcaya karelA AcAra zAstrane varNavyuM tevI ja rIte te zrI buddhipUrNa vira bhagavAna pite kaMIka bolanAra evAnI A mArI vinayathI arpaNa karelI vANa tene pavitra kare. zastra parijJA vivaraNa, matiyahugahanaM ca gandhahasti tamAM tasmAtsukha bodhArtha gRhNAmyaha majasA sAram // gadhahasti AcAryuM kareluM "za padijJAnuM vivaraNa
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahu mahenata lIdhA chatAM paNa na samajI zakAya tevuM hovAthI tene jaladI ene thoDI mahenate baMdha thAya (samajI zakAya) teTalA mATe tene sArI mAtra grahaNa karUM chuM. - ahiM A nizcaye rAga dveSa meha vigerethI hArelA sarva saMsArI che je zarIra ane mana saMbaMdhI aneka ati kaDavAM duHkhanA samUhathI pIDAyelA che, te dUra karavAne mATe heya upAdeya padArthanuM jJAna meLavavA temaNe yatna kare jaIe, te yatna viziSTa viveka vinA na thAya, ane te zreSTha viveka je A purUSa azeSa (tamAma) atizaya (atIndriya jJAna vigere) ne samUha prApta karelA , temanA upadeza vinA na maLe ane te Ama purUSa rAga, dveSa, meha, vigere dene sarvathA kSaya ryAthI thAya, te doSa rahita jinezvaraja che tethI ame ahaMna jinezvaranA vacanane anuga (arthakathana) karIe chIe te cAra prakAre che te A pramANe che. (1) dharma kathAnuga (2) gaNitAnuga (3) dravyAnuroga ane (4) caraNa karaNanuga. temAM dharma kathAnuga uttarA dhyayana vigere, gaNitAnuyoga sUrya prajJapti vigere, divyAnuga ciAda pUrva tathA saMmati vigere nyAyanA gra, ane caraNa karaNanuga te A AcArAMgAdi sUtra che te
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 4i). cethe anuga badhAmAM mukhya che kAraNa ke bAkInA traNamAM tene artha batAve che. kahyuM che ke- ____ "caraNa paDivatti he jeNiyare tiNi aNuoga"tti tathA caraNa paDivatti he UM, dhamma kahA kAla dikkhamAdIyA / davie daMsaNa sohi, daMsaNa suDassa caraNaM tu // 1 // cAritranA svIkArane mATe bAkInA traNa anugo che vaLI caraNanA svIkAranAM kAraNe dharma kathA kALa ane dikSAdika che. dravyAnuyegathI darzana zuddhi (sAcA tatva upara AsthA) ane tenAthI cAritra grahaNa thAya che. gaNadharee paNa tethI ja tenuM paheluM vivecana karyuM che. tethI te pramANe AcArAMgane pahele anuga karIe chIe. - have te anuyoga mekSa denAre rahevAthI temAM vidana havAne saMbhava che. kahyuM che ke, zreyAMsi bahu vighnAni bhavanti mahatAmapi azre yasi pravRttAnAM, kApi yAnti vinaaykaaH||1|| jeTalAM sArAM kAryo che temAM moTAone vidane paNa Ave che paNa akalyANamAM pravartanArAone koIpaNa jagee vina AvatuM nathI eTale teo game tema varte che tene kaI aTakAvatuM nathI, te sarva vinene nAza thavA mATe
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5] maMgaLa kahevuM joIe, te maMgaLa Adi madhya ane aMta evA traNa bhede che; temAnuM "kula 3 saoNLa maLavA vAva pavA A bhagavAnanuM vacana hevAthI prathama maMgaLa che, athavA kRta eTale zruta jJAna te naMdI sUtramAM gaNAtuM hevAthI maMgaLa che, e maMgaLa vinA vine Icchita zAstranA arthane pAra pahoMcavAnuM kAraNa che; madhya maMgaLa lokasAra adhyayananA pAMcamAM uddezAnuM sUtra che. tenA vihae pari puNNe cii samaMsi bhomme uvasaMtarae sArakha mALa ahiM hRda (kuMDa)nA guNe vaDe AcAryonA guNanuM kIrtana che ane AcAryo pAMca parameSThImAM levAthI maMgaLa che. A bhaNelA Icchita zAstrArthane sthira karavAne mATe che. chelluM maMgaLa navamA adhyayanamAM chelluM sUtra che 'minij gamArUM gAvA ghA mAM samiyANI ahiA abhini tanuM grahaNa "saMsAra mahAtarU kaMdane chedIne khAtrIthI dhyAna karavAnuM hovAthI maMgaLa che (dIkSA pALanAre ema cekakasa mAnavuM ke have mane saMsAra bhramaNa nahi thAya) A chevaTanuM maMgaLa ziSya ane praziSya tene parivAra kAyama rahevA mATe che ke je sUtre bhaNane svaparane prati badhe che) adhyayanamAM sUtre maMgaLapaNe batAvavAthI adhyanenuM paNa maMgaLapaNuM jANI levuM tethI vizeSa kahetA nathI athavA A AkhuM zAstraja jJAnarUpa hevAthI maMgaLa che
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane jJAnathI sakAma nirjarA thAya che. nirjarAmAM tenI cakkasa khAtrI che. lakhyuM che ke jaM annANI kammaM, khavei bahuyAhiM vAsa koDIhi / tanANI tihiM gutto, khavei ussA samittaNaM // 1 // kareDa varSe ajJAnI je karma apAve te jJAnI ane traNa guNine dharanAre zvAsozvAsa mAtramAM khapAve che. maMgaLa zabdanuM nirUkta (padane tene artha kare te) A che; mane bhavathI dUra kare te maMgaLa athavA mane, gaLA eTale vidata na thAo, athavA gAla eTale nAza, zAstrane na thAo (mAruM bhaNeluM sthira ane upayogI thAo) ahi bAkI rahela AkSepa (vAdInI zaMkA) ane parihAra (samAdhAna) vigere anya granthathI jANavA. have AcArane anuyAga kare che arthanuM kahevuM te anuga, athavA sUtranI pachavADe artha batAva te eTale paheluM sUtra bhaNAvavuM ane pachI tene artha batAva ethavA aNu te nAnuM sUtra tene vizALa artha kahe te; te A pachInA kahevAtA dvAre vaDe jANavuM te A pramANe che. nikleve gaTTha nirutti, vihipavittI yakeNa vAkassa tahArabheyalakkhaNa, tadariha parisAya suttattho // 1 //
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] (A deza vaikAlika sUtranI niyuktinI pAMcamI gAthA che) temAM nikSepe nAma vigere sAta prakAre che. nAma ane sthApanA e e nizceSA sugama che. drazyathI anuyAga . e prakAre che AgamathI ane nAAgamathI temAM AgamathI jJAtA hAya paNa temAM upayAga na rAkhe, ane nAAgamathI nazarIra, sabhya zarIra, ane tenAthI judo aneka prakAre che. dravya vaDe eTale sATikA (khaDI) vigerethI, athavA drazyane eTale AtmA paramANu vigerenA anuyAga athavA dravyamAM eTale niSadyA vigeremAM anuyAga thAya, te dravyAnuyoga, kSetrAnuyAgamAM, kSetravarDa, kSetrane, athavA kSetramAM anuyAga te e pramANe che kALa vaDe kALanA athavA kALamAM anuyAga jANavA; vacanAnuyoga te eka vacana vigerethI jANavA, have bhASAnuyoganuM traNa na kare che te be prakAre AgamathI, ane AmathI, AgamathI, jJAtA ane upayoga rAkhanAra, nAAgamathI Apazamika vigera bhAve vaDe teonA anuM kahevuM; A zivAya bAkInuM Avazyaka sUtrathI jANavuM; kAraNa ke ahiM te anuyoga mAtranA viSaya che. A anuyAga ArAne AdhIna heAvAthI, kaNe karyo, te dvAra batAve che. tenAM upakrama vigere cAra dvAra che. te ghaNA upacegI hAvAthI batAve che. koNe karyu ane te 5
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8] kevA joIe te batAve che. ahiM AcAryanA chatrIza guNe batAve che. deza kula jAi rUbI saMghayaNI dhiijuo aNAsaMsI avikatthaNo amAI thira pari vADI gahiya vakko // 1 // jiya pariso jiyanido majjJatyodesakAla bhAvannU Asanna laDa paibho NANAviha desa bhAsaNNU // 2 // paMca viha AyAre jutto suttattha tadubhaya vihinnU AharaNa heu kAraNa Naya NiuNo gAhaNA kusalo / / . sasamaya parasamaya viUgambhIro dittimaM sivosomo guNasaya kaliojutto pavayaNa sAraM parikaheuM // 4 // - Arya dezamAM utpanna thayela te badhAne sahelAIthI baMdha ApI zake che pitAnuM kuLa te IphavAku vigere tathA jJAtakuLa, te zreSTha hovAthI mAthe AvelA bejhane upADatAM thAkatA nathI "mAtAnI jAti, te uttama hoya te vinayA. dika guNavALe thAya cheane jyAM suMdara AkRti tyAM guNa rahe che tethI rU5 lIdhuM; saMhanana ane dhIraja A bethI yukta hoya te upadeza vigeremAM kheda na pAme, nAzaMsI hevAthI sAMbhaLanArA pAse vastrAdika na mAge avikathana hevAthI hitamita belanAre che amAthI te kapaTI na hovAthI sarvatra vizvAsa karavA gya che, sthira paripATI te bhaNelA
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ * zIrAnI vi* lAIthI sUtra tathA arthane na bhUle, grAhya vAkya tenI AjJA badhA mAne, chata parSadu rAjA vigerenI mATI sabhAomAM hAre nahiM jIta nidra hevAthI nidrAlu ziSyane apramAdIpaNe sahelAIthI jagADe, madhyastha hovAthI badhA ziSyone yogya rIte rAkhe che, dezakALa bhAvane jANanAra hovAthI sukhathI guNa prAptinA dezamAM vicare che, Asanna labdha pratibhA (hAjara javAbI hovAthI) zIghra paravAdInA uttara ApavAmAM samartha che, pite judI judI bhASAnI vidhi jANa heya te judA judA dezamAM janmelA ziSyane sahelAIthI samajhAvI zake che, jJAnAdi pAMca AcAre yukta hevAthI temanuM vacana mAnanIya che. sUtra arthe baMnenI vidhi jANate. hovAthI joIe tevI rIte utsarga apavAdanA prapaMcane batAve che. hetu, udAharaNa, nimitta, naya tenA vistArane jANanAre, vyAkula thayA vinA, hetu vigere barAbara batAve che. grAhaNa kuzaLa hovAthI ghaNI yuktiothI ziSyane samajAve che, jena ane bIjA matane jANatA hovAthI darekanI sthApanA ane khaMDana kare che. gaMbhIra te khedane sahenAre, ane dIptimAna te paranA tejamAM na aMjAya; zivanA hetuthI ziva eTale te jyAM vicare tyAM marakI vigere nI zAMti thAya, saizya hevAthI tene dekhIne lekenI AMkhe AnaMda pAme, seMkaDe guNethI
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10] yukata te prazraya (bhakti) vigerethI yukta A pramANe sUri (AcArya) pravacananA kathanamAM gya jANa. (AvA guNe vALA AcArya sUtra arthe bhaNave) e anuganA meTA nagaramAM pesavAnI mAphaka (jaina siddhAMtamAM pesavAne mATe cAra anuga dvArA teja vyAkhyAna aMga che) te kahe che (1) upakama, (2) nikSepa, (3) anugama, (4) naya, temAM upakama te upakamaNuM athavA jenA vaDe upakama karIe athavA jene karIe athavA jemAM karIe tene artha A thAya che ke kahevAnA zAstrane pUrUM samajAvavA mATe ziSyanuM te tarapha lakSa kheMcavuM te upakrama A upakrama be prakAre che (1) zAstra saMbaMdhI tathA (2) leka saMbaMdhI zAstra saMbaMdhI anupUrvI nAma, pramANa, vaktavyatA, arthAdhikAra, ane samavatAra, ema cha prakAre che. nikSepaNa te nikSepe jenA vaDe jenAthI jemAM thAya te nikSepa che. upakramamAM lAvelA sAMbhaLanAra ziSyane pAse lAvIne kahevAnA zAstranuM nAma vigere batAvavuM. te traNa prakAre che. ogha niSpanna, nAmaniSpanna, sUvAlApakaniSpanna, temAM aMga adhyayana vigerenuM sAmAnya nAma sthApavuM te ogha niSpanna che, ane AcAra, zAstra, parijJA, vigere, vizeSa abhidhAna nAma sthApavuM ane sUtranA AlAvAnuM nAma vigere sthApavuM, te sUtra AlApaka niSpanna jANavuM.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ [11] have anugama kahe che. jenA vaDe athavA jenAthI athavA jenAmAM anugamana thAya te anugama jANa eTale te arthanuM kathana che. A anugama niryukita anugama, ane sUtrAnugama, ema be prakAre che. pahele niryukita anugama, traNa prakAre che. nikSepa niryukti, tathA upaghAta nikita, tathA sUtra spezika niyukti anugama che. temAM pahele nikSepa pite che temAM sAmAnya vizeSa kahevAvaDe odya niSpanna ane nAma niSpanna, e be nikSepa vaDe kahele sUtranI apekSAe che. tenuM lakSaNa have pachI kaheze, upaghAta ni. a. Abe gAthAo vaDe jANa. // use Nideseya, Niggame khettakAla puriseya // kAraNa pazcayala kkhaNa gaye samo yAraNA'Numae // 1 // kiMkati vihaM kassa kahiM kesa kahaM kecciraM havA kAlaM kaisaMtaramavirahiyaM bhavAgarisa phAsaNaNirattI // 2 // uddeze, nideza, nigama, kSetra, kAla, purUSa, kAraNa, pratyaya, lakSaNa, naye, samAvatAra, anumata; I zuM, keTalA prakAranuM, keLuM, kayAM, kenAmAM, kevIrIte, keTale mALa che, keTaluM aMtara vALuM, aMtara rahita, vAkarSa sparzanA nirUkti IrA jANavuM have sUtrasparzika ni kita, anugama kahevA mATe sUtranA avayavanA AkSepane na vaDe samAdhAna kahevAnuM che te
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ [12] anugama sUtra sAthe thAya che. te sUtra sUtranA anugameAmAM che. te uccAraNa rUpe tathA padaccheda rUpe che, anaMta dharma vaDe abhyAsita (yukta) vastu che. te ekaja dharma vaDe dAra che. eTale vibhAga pADe che. te jJAna vizeSa nayeA' che. te nagama vigere sAta che, 'have AcArAMganA upakrama * vigere anuyAga dvArAnu cagya rIte theDuM kahevAnI icchAvALA badhAM vighno zAnta karavAne tathA magaLa mATe, tathA vidvAnAnI pravRtti mATe, saMbaMdha, abhidheya, prayeAjana, batAvanAra niyukitanI gAthAne niyutikAra kahe che. vaMdittu savvasiDe jiNea aNu ogadAe savve // AyArassa bhagavao nijjuttiM kinta issAmi // 1 // temAM sarva sidhdhAne tathA jinezvarAne vAMdine A bolavAthI maMgaLa vacana che. 'anuyAga' dAyakAne kahevA vaDe sabaMdha vacana thayu' 'AcAra sUtranu" te abhidheya vacana che. 'niyukti karIza" te prayeAjana khatAvyu. A TukAmAM artha che. paNa avayavanA artha kahe che. 'va' dhAtu namaskAra ane stuti arthamAM che. temAM namaskAra kAcA vaDe thAya, ane stuti vANIvaDe thAya, A bannenA bhAva thAya, tethI mana, vacana, ane kAyA, e namaskAra karyA jANavA. have siddha zabdanA artha mana vaDe traNe vaDe paNu kahe che.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ [13] jemaNe karmo bALI nAMkhyAM te siddha; eTale sarvathA karmathI rahita jIva te siddha jANa, ane badhA zabda sAthe letAM badhA siddha jANavA, eTale paMdara bhede siddha thAya che te tIrtha atIrtha, anaMtara, paraMpara, vigere paNa sidhdhanA bheda jANavA te badhA sidhdhane namaskAra karIne A saMbaMdha che. te badhe joDa, rAga dveSane je jIte te jina jANavA teja tIrthakara che, te atIta, anAgata, ane vartamAna, e traNa kALanA sarva kSetramAM rahenArA eTale paMdara karma bhUmi vigere sthAnamAM rahelA temane paNa, namaskAra karyo ane anuga kahenArA sudharma svAmI vigerethI laIne, bhadrabAha je niryuktikAra che, te pite pitAnAthI pUrvanA AcAryone namaskAra kare che. A namaskAramAM ema paNa AmnAya batAvavAthI, pitAnI svecchA dUra karI jANavI. ane pite paNa gurU pAse je jANyuM te kahyuM javA? A avyaya vaDe pUrva ane uttara kiyAne saMbaMdha che te batAve che eTale namaskAra karIne yathArtha nAmavALA AcAra bhagavanI, niryuMkti karaze. bhagavat zabdathI AcArAMga bhaNanArane artha dharma prayatna, guNa,nI prApti thaze tethI te bhagavata vizeSaNa vAparyuM che. ' - niryukti eTale nizcaya artha batAvanAra yukti tene kahIza eTale aMdara rahelI niryuktine pratyakSa kahIza,
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 . have jevI pratijJA karI che teja kahevAne nikSepAne rogya padane suhudu banIne AcArya mahArAja ekaThAM karIne kahe che. AcAra aMga suyakhaMdha, baMbhacaraNe taheva sattheya // pariNAe saNAe, nikvevo taha disANaM ca // 2 // AcAra, aMga, zrata, skaMdha, brahma, caraNa, zastra pariNA, saMjJA, dizA e zabdonA nikSepa karavA joIe. temAM AcAra, brahma, caraNa, zastra parijJA, e zabda nAma nikSepamAM jANavA tathA aMga, zrutaskaMdha, zabda edha niSpanna nikSepamAM ane saMjJA, dizA, e zabdo, sutrAlApakaniSpanna nikSepamAM jANavA eTale darekanA keTalA nikSepa thAya te batAve che. caraNa dimA vajANaM. nikkhevo caukta oya nAyavyo caraNami chaviho khalu, sattaviho hoiu disANaM / / caraNa ane dizA, cheDIne bAkInA badhA zabdonA cAra prakAranA nikSepa che. caraNane cha prakAra ane dizAne sAta prakArane nikSepa jANa, ahiM kSetra kALa, vigere jyAM ghaTe tyAM javAM rUpA nAma sthApanA vigere cAra prakAre badhAmAM vyApe che, te kahe che. ' jatthayajaM jANijjA nikkhevaM nikkhiye niraksesaM vAra jAMiir, asii niri tatya akA
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ jyAM eTale caraNa, ane dizA, zabdanI AdimAM je nikSepa kSetra kALa, vigere saMbaMdhI jANe tyAM saMpUrNa kare jyAM saMpUrNa na jANe tyAM AcArAMga vigeremAM nAma sthApanA dravyabhAva, e cAra nikSepa kare A upadeza che gAthArtha pradeza aMtaranA prasiddha arthanA lAghavane IcchanArA nirNa kitakAra gAthA kahe che. AcAre aMgamiya pubudiTo caukkAnikakhevo navaraM puNa nANattaM bhAvAyAraMmi taM vocchaM // 5 // - daza vaikAlika trIjA adhyayananI zullika AcAra kathAmAM acArane pUrve kahele nikSepa che, ane aMgane caturaMga adhyayanamAM che. A uttarAdhyayananuM trIjuM adhyayana che. ahiM je vizeSa che, te kahie chIe, bhAvAcArane ahiM viSaya che te kahyA pramANe batAve che. tasse gaTTha pavattaNa, paDhamaMga gaNI taheva parimANe samAyAre sArAya, sattIha dArehi nANattaM // 6 // | bhAvAcAranA eka arthavALA zabda kahevA, tathA kace prakAre pravRtti thAya, te AcAranuM pravartana thayuM te kahevuM tathA A paheluM aMga che te batAvavuM tathA gaNI (AcArya) tenuM keTalA prakAranuM A sthAna che, te kahevuM tathA parimANa
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ [16] batAvavuM ke ATaluM che tethI kayuM kyAM samAya che te batAvavuM, tathA sAra kahe, A dvArevaDe, pahelA bhAva AcArathI ene bheda jANo A samudAya artha che. ene avayavArtha nikti kAraja kahe che. AyAro AcAlo AgAlo AgAroya AsAso Ayariso aMgatiya AiNNA''jAi AmokkhA // 7 // - je vartanamAM mUkAya te AcAra jANa e nAma vigere cAra nikSepAce jANa, nAma sthApanA sugama cheDIne dravya nikSepamAMjJa zarIra, bhavya zarIra tathA benAthI jude (vyatirikta) dravyAcAra A gAthAvaDe jANa. NAmaNa dhomaNa vAyaNa sikhA vaNa sukaraNA virohINi davvANi jANi loe vyAyAraM viyANAhi // 8 // nAmana, dhAvana, vAsana, zikSaNa, sukaraNa, je avidhI drave che te lekamAM dravyAcAra jANa daza vaikAlIka sutra trIjA adhyayanamAM juo (peTa bharavAne mATe A lekamAM je kaLA zikhAya che te dravyAcAra jANo bhAva AcAra be prakAre che (1) lokika (2) kettara temAM lakika te jene zivAyanA dharma kR che je anyadarzanI paMcarAtri vigerene kare che te jANave, ane kettara te
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19] jJAnadarzona vigerenA pAMca prakAre jANavA, temAM jJAnAcAra ATha prakAre che. kAle viNae bahumANe, uvahANe tahA aNiNhavaNe; vaMjaNa attha tadumaye, aTThaviho NANa mAyAro // 1 // kALamAM, vinayathI, bahumAna pUrvaka, tapazcaryAnI sAthe, bhaNanAra gurUne guNu na bhUlatAM sUtra artha ane te banne zuddha bhaNe te ATha prakAranA jJAnaAcAra che, have darzIna AcAra ATha prakAranA che te batAve che. nissaMkiya nikkakhiya, nivvitimicchA amUDhadiTThiya uva vUha thirI karaNe vacchala pabhAvaNe aTTha || 2 || zaMkA rahita, anyamatanI vAMchA rahita, saMdeha rAkhyA vinA, amUDha draSTipaNe, bhAva caDAvI, paDatAne sthira karIne, 'bhAva rAkhI, tana, mana, dhananA, sadupayoga karI, jaina dharmAMnA prabhAva vadhAravA te te dazanAcAra ATha prakAranA che have cAritrAcAra ATha prakAranA che te batAve che. tinnevaya guttIo paMcasamiio aTThAmali yAo pathavaNa mAI u imA, tAsuThio caraNa saMpanno // 3 // traNa gupti te mana, vacana, kAyAne, pApa vyASAramAM ke dharmanA sarAga viSayamAM na rokavu te gupti che. ane
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ [18] saMbhALIne cAlavu', khelavuM, khAvu, vastu levI, mUkavI, ane zarIra vigerenA mela aAgya sthAne na nAkhavA te pAMca samiti che. te ATha pravacana mAtA kahevAya che. temAM rahelA caraNu cukta sAdhu kahevAya che. tapa AcAra bAra prakAranA che te nIce pramANe aNasaNa mUNo yariyA vittI saMkhevaNaM rasaccAo kAyakileso saMliNayAya bajjho tavo hoi // 4 // pAyacchittaM viNao vedhAvaccaM taheva sajjhAo jhANaM ussaggo viya abhitarao tavo hoi ||5|| AhAra tyAga, Adhu bhAjana, khAvAnI cIjonu' pramANu, svAdiSTa vastunA tyAga, kAyAne kaSTa, tathA agane sakAcI rAkhavu, e cha prakAre bAhya tapa che. ane pApanu' prAyazcita levuM, guNIAnA vinaya karavA, temane cegya vastu purI pADavI, dharmajJAna bhaNavuM, azubha dhyAna cheDIne nirmaLa dhyAna karavuM', tathA kAusagga karavA, e cha prakAre abhyaMtara tapa che, vIryAcAra aneka prakAre che. aNi gUhiya bala virio parakka mahajo jahutta mAutto jujaiya jahAthAmaM nAyavvo vIriyA yAro // 3 // dharmanA kAmamAM, paramAnA kAmamAM, potAnuM maLa
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utsAha yathA egya paNe upayogamAM vApare e viryAcAra jANa. jemAM dharma kriyAmAM besavuM, uThavuM, namaskAra kare, javuM, AvavuM, e badhAmAM vidhi pUrvaka ullAsathI citta sthira rAkhIne nizcala paNe kare, A pAMca prakArane AcAra batAvanAra A sUtraja bhAva AcAra che ema badhI joe jANavuM, have AcAranI pachI AcAlanI vyAkhyA atigADha (cIkaNAM) karma jenA vaDe sarvathA calAyamAna thaI jAya te AcAla che tene nikSepa cAra prakAre che, nAma sthApanA chevane dravya nikSepAmAMz zarIra, bhavya zarIra, cheDIne tenAthI jude dravya AcAla te vAyu che, (ke te vAyu badhAne kaMpAve che) ane bhAva AcAlamAM A pAMca prakArane jJAnAdi AcAraja jANa, have AgAla zabdane nikSepe lakhe che, AgAlana teja samapradezamAM rahevuM che, tenA cAra nikSepo thAya che, nAma sthApanA sugama che, dravyamAMz zarIra, bhavya zarIra, zivAya tiriktamAM pANI vigerenuM nicANamAM rahevAnuM che. ane bhAva AgAla te jJAnAdika pAMca AcAra che. te AcAre rAgAdi rahita AmAmAM rahe che. have Akara lakhe che, tenI aMdara AvIne kare te Akara, tene cAra prakAre nikSepa che dravya vyatirikata nikSepamAM cAMdI vigerenI khANe che ane bhAva
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkAramAM jJAnAdi AcAra che. tenuM pratipAdana karanAra Aja grantha che. nirjarAdi ne je AtmAnA guNa che te temAMthI maLe che, have AzvAsa zabda lakhe che, jemAM AzvAsa levAya che, tenA cAra nikSepamAM dravya vyatiriktamAM yAnapAtra dvIpAdi (vahANa ane dvIpa DUbatAne AdhAra bhUta) bhAvAzvAsa te jJAnAdi che, have Adarza zabda batAve che, jemAM dekhAya te Adarza, tenA nAmAdi cAra nikSepAmAM, divya vyatirikatamAM, darpaNa, ane bhAvAdaza jJAnAdi pUrve kahela te che. kAraNa tenI aMdara kartavyatA dekhAya che. have aMga batAve che. jenAmAM pragaTa karAya te aMga, temAM dravya nipAmAM vyatirikata zarIranAM aMga, mAthuM, bhujA, vigere levAM. bhAva aMga te A, AcAra sUtraja che. have AcIrNa lakhe che. te upagamAM levAnA artha mAM che.. te AcIrNa nAmAdi cha prakAre che. kazvAcIrNa vyatirikatamAM, siMhAdinuM ghAsa khAvAnuM choDIne mAMsanuM lakSaNa che, kSetra cIrNamAM vAllika dezamAM sakata (sAthe) khAya che, ane kekaNamAM piyA khAya che. have kAlA cIrNamAM jemake unALAmAM rasavALe caMdanane lepa lagAve che tathA kASAyikI gaMdha rasavALI lagAve che tathA pATala, sirIza, ane mallikA, e kule vahAlAM lAge che tenI gAthA. saraso candana paMko, agbai sarasAya gandha kAsAI
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ [21] pADali sirIsa malliya, piyAI kAle nidAhaMmi // 1 // [artha upara kahyo che.] bhAvAcI mAM jJAnAdi paMcaka che. tene pratipAdaka AcAra grantha che. have, A jAti lakhe che. jenAmAMthI sapUrNa janma pAme, te paNa cAra prakAre che, dravya nikSepAmAM vyati riktamAM manuSya vigere jAti levI ane bhAva A jAtimAM jJAnAdi AcArane janma ApanAra Aja grantha che. have A mekSa zabda kahe che. jemAM savathA mukAya te AmekSa, che, te AmeAkSanA cAra nikSepA che. temAM dravya byatirikatamAM, gheDamAMthI paga chuTA karavAnu te, ane bhAva AmeAkSamAM, AThe karmane jaDa mULathI kADhanAra. A AcAra grantha che. upara batAvelA AcAra, AcAla, AgAla, AkAra, AzvAsa, Adarza, maga, AcINuM, A jAti, ane A mAkSa, e, daza zabdo kiMcit vizeSa batAvanArA ane ghaNe bhAge maLatA eka athamAM che, jemake IndranA paryAyavAcI zabda zaka, puraMdara vigere che, ane eka atha kahenArA, chanda, citi, anya, anuleAmI, vigere pratipattinA artha mATe atAvyA che. che ke. kahyuM COMAND baMdhANu lomayA khalu satyaMmiya lAghavaM asaMmoho saMta guNa dIvaNAviya egaTTa guNA havaMte e // 2 // 1,
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2] baMdha, anumatA, lAghava, asaMmeha, sadgaNa dIpane e zAstramAM nizcaya karIne ekAInA guNe che (judA judA dezanA rahevAsI ziSyane samajavAmAM A paryAthI arthanI kaDhatA sArI thAya che ane babara samajavAthI temAM pravRtti hasathI thAya che) chA - have pravartanA dvAra kahe che, bhagavAne kyAre AcAra grantha kahyo te batAve che. savve siM AyAro titthassa pavattaNe paDhamayAe sesAI aMgAI ekArasa ANu puvIe // 8 // badhA tIrtha kare tIrtha sthApe te vakhate prathama AcArane artha kahe tema pUrvamAM ane vartamAna ane bhaviSyamAM paNa jANavuM tyArapachI bIjA agyAra aMgane viSaya kahe, che arthane sAMbhaLIne ziSyane hitArthe gaNadhara bhagavate eja anupUrvIvaDe sUtranI racanA kare che dA A pahele zAmATe kahyuM te batAve che. AyAro aMgANaM paDhamaM aMga duvAla saNhaMpi itthaya mokkhovAo esayasAro pavayaNassa // 9 // A AcAra grantha bAra aMgemAM paheluM kahIne tenuM kAraNe batAve che. ahiM mekSane upAya je caraNa karaNa che te batAve che. A pravacanane sAra che kAraNa ke te mukhya
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ [23] . mekSane hetu che. ema svIkAryuM che. ane e AcAramAM rahele, bIjA aMgenuM adhyayana karavAne egya che. tethI tene paheluM batAvyuM che ke huM " have gaNidvAra kahe che, sAdhu varga athavA guNene gaNa jene hoya te gaNa ane AcArane AdhIna gaNipaNuM che te batAve che. AyArammi ahIe janAohoi samaNa dhammou tamhA AyAra dharo bhaNNai paDhamaM gaNihANaM // 10 // je AcAra, adhyayanathI daza prakArane kSAtyAdi athavA caraNa karaNa Atmaka zramaNa dharma jANIte thAya che, tethI badhA gaNipaNAnA kAraNamAM AcAra dharapaNuM paheluM athavA mukhya gaNisthAna che 10 | (gaNipaNuM keNa dharAve tene uttara e sUcavyuM ke badhA guNemAM mukhya guNa AcAra che mATe tene AcAra sAre have joIe) have parimANa batAve che. A adhya nathI, padathI, e be prakAre batAve che. NavabaMbha cera mahao, aTThArasa paya sahassio veo havaha ya sapaMca cUlo bahu bahu taraopayaggeNaM // 11 // temAM adhyayanathI nava brahmacarya nAmathI adhyayanarUpa A grantha che. ane padathI haTAra hajAra padarUpa che, veda
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ [24] . zabdathI ema batAve che ke, jenA vaDe, heya, ane upAdeya, padArthonuM svarUpa jANe te veda, A kSApazamika bhAvamAM vartanAre A AcAra grantha che (AcArane badale mULamAM veda zabda vAparyo che, tenI sAthe pAMca cUDAe che. tethI pAMca cuDAvALe thAya che. kahevAmAM je bAkI khulAse karavAnuM hoya te batAvanAra cuDA kahevAya che. temAM pahelI sAta adhyayanavALI che. te A pramANe piMDesaNa sejjiriyA~, bhAsajjAyAya vatthayoMe sA spaSi, matti, piMDeSaNa, zayyA, IryA, vigere sAta adhyayanavALI che, bIjI satta sattikA, trIjI bhAvanA, cothI mukti, ane pAMcamI tenizIthAdhyayana "vAro vacce ti temAM cAra cUlikArUpa bIje zrutaskaMdha, umeravAthI bahu ane nizItha nAmanI pAMcamI yulikA umeravAthI bahutara, ane anaMta, gama, paryAya bahutama che te pada parimANavaDe thAya che (AnuM vivaraNa AgaLa karaze) II 11 In have upakamanI aMdara samavatAranuM dvAra che, temAM, A cuDAe nava brahmacarya adhyayanamAM samAya che te batAve che. AyAra ggANattho, bambha ceresu sosamoyaraha so'viya satthapariNA,eNpiDi atyo samoyaraha / 12 /
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ [25] sattha pariNA attho, chassudhi kAyesu so samo yaraI chajIvaNiyA attho, paMcasuvi vaesu oyarai // 13 // paMcaya mahavvayAI, samoyaraMte ya savva davvekheM savvesiM pajavANaM, aNanta bhAgammi oyarai // 14 // - AcAra agrane, artha brahmacaryamAM avatare che, ane te paNa zastra parikSAmAM samudAya artha samAya che 12 ane zastra parijJAne artha che te cha kAvyamAM samAya che, ane cha jIvaNiAne artha paMca mahA vratamAM samAya che, 13 . ane pAMca mahAvrata che te sarva dravyamAM samAya che, ane sarve paryAnA anaMta bhAgamAM e dravya samAya che. . 14 | TIkAkAre gAthAo sahelI samajIne TIkA karI nathI, mATe sAde artha upara lakhe che. paNa AcAra agra te cUlikAo jANavI, eTale ema sUcavyuM ke, cUlikAo brahmacaryamAM samAya che, bAkI upara mujaba che. temAM dravya te dharmAstikAya vigere cha levAM, ane paryAyamAM agurU laghu vigere che. temanA anaMtame bhAge vratane avatAra thAya. 1 12-13-14 .. ziSyane prazna, mahAvratane badhA dravyamAM avatAra kevI rIte thAya ane sarva paryAmAM kema na thAya? tenuM samAdhAna kare che.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ chajjIvANayA paDhame, bIe carimeyasaba davAI sesA mahavvayA khalu, tadeva deseNa vvANaM // 15 // cha vaNikAya pahelA ane bIjAmAM che, ane chellAmAM sarva dravya che, ane bAkInA mahAvate dravyanA eka dezamAM che. have mahAvratane upara pUchelA prazna samajAve che. je abhiprAyavaDe preraNA karI te batAve che. NaNu savva Nabha paesA, NaMta guNaM paDhama saMjamahANaM chaviha parivuDDhIe, chahANA saMkhayA seDhI // 1 // anneke pajAyA ?, jeNuva uttA caritta visayammi je tatto gaMta guNA, jesiM tamaNaMta bhAgammi // 2 // anne kevala gammati, te maI teyake tadabhahiyA ? evaMpi hoja tullA, NANaMta guNattaNaM juttaM // 3 // ||co0|| seDhIsu NANadaMsaNa, pajAyA teNa tappamANesA ihapuNa caritta metto, vaogiNo teNa te thovA // 4 // . A gAthAone dukAmAM artha batAve che. (nanute asUyAnA arthamAM che) saMcama sthAna asaMkhyAta che. temAM je jaghanya che, te jeene vibhAga na thAya evuM, nAnuM ApaNe kalpie te paryAvaDe khaMDiye te ananta, avibhAga, paricchedarUpa che. ane te paryAya saMkhyAvaDe nidiSTa karIe
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ [27] tA badhA AkAza pradezanI saMkhyAthI ananta gaNuM che. eTale AkAzanA jeTalA pradezeza che tenA vaga karIe teTalu che. tethI bIjI vigere sthAnAvaDe asakhyAta gacchamAM javAvaDe ananta bhAga AdivRddhivaDe cha sthAnamAM rahenArI asakhyeya sthAna gata zreNI thAya che. A pramANe ekapaNu sthAna sa` paryAye yukta hoya te gaNatarImAM gaNI zakAya nahi tyAre kevI rIte badhA gaNI zakAya ? eTalA mATe, have kathA bIjA paryAye ? che jeAnA ananta bhAge tratA rahe che. je paryAya buddhimAM pahoMce te levA bAkInA kevaLI gamya che tenA bhAvArtha A che ke kevanI jANe paNa na kahevAya tevA pAMcAne paNa temAM umeravAthI bahupaNuM thAya eja pramANe jJAna ane jJeya e bannenA tulya paNAthI mane kharAkharaja che. tethI ananta guNAna thAya mATe ziSyanI A zakAne dUra karavA AcArya kahe che je A sacama sthAna zreNI kahI te badhA cAritra paththarcA tathA jJAnandana paryAya sahita laIe tA paripUrNa thAya, sa AkAza pradezathI te pA~yA ana'ta guNA thAya. ahi phakta cAritra mAtra upayAgIpaNAthI paryAyAnA ananta bhAga vRttipaNuM sUcavyu. tethI tamArA khatAvelA doSa lAgu paDatA nathI. have sAradvAra kahe che. kAnA kace sAra te batAve che. aMgANaM kiM sAro ?, AdhAro tassa havai kiM sAro !
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ (28) aNu ogatthosAro, tassa viya parU vaNA saaro||16|| aMgane zuM sAra che? uM. AcAra tene zuM sAra? u. anuga artha, ane tene sAra prarUpaNuM che. gAthAne artha sarala hevAthI TIkA nathI phakta anuga artha eTale kahevAne viSa ane tenI prarUpaNa eTale pitAnI pAse che te bIjAne samajAvavuM vaLI sAro parU vaNAe, caraNaM tassa viya hoi nivvANaM nivvANassa usAro avvAbAhaM jiNA viti // 17 // prarUpaNAne sAra cAritra (sadvartana che. ane tenA vaDe mekSa che. ane mekSane sAra avyAbAdha sukha che evuM jInezvara deva kahe che. have zrutaskaMdha ane padanA nAmAdi nikSepA vigere pUrva mAphaka kahevA ahiM A bhAva nikSepAnuM kAma che. te bhAva taskaMdha brahmacarya rUpa che. ethI brahma, caraNa e be zabdanA nikSepa karavA te kare che. baMbhammIya caukaM, ThavaNAe hoi baMbhaNuppattI sattaNhaM vaNNANaM, navaNha vaNNaM tarANaMca // 18 // temAM brahma tenA cAra nikSepa che. nAma brahma, te keInuM nAma haya, asadubhASa sthApanAmAM akSa vigeremAM kalpanA karavI, ane sadbhAvanA sthApanAmAM brAhmaNe janoI paherI
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2] heya tevI AkRti vALI mATI vigere dravyanI mUrti heya athavA sthApanAmAM kahevAtA saMbaMdhamAM brAhmaNanI utpatti kevI thaI te batAvavI te prasaMgane laIne sAta varNa ane nava varNataranI utpatti batAvavI joIe te batAve che. ekkA maNussa jAI, rajjuppatIi do kayA usabhe tiNNeva sippa vaNie, sAvaga dhammammicattAri // 19 // jyAM sudhI rUSabhadeva bhagavAna gAdIe beThA mahetA tyAM sudhI manuSya jAtI ekaja hatI. ane rAja gAdIe beThA pachI bhagavaMtane AzrayIne je rahyA te kSatriya kahevAyA ane bAkInA zoca karavAthI ane rUdana karavAthI zuddha kahevAyA ane agninI utpatti thatAM temAMthI lehAra vigere nA zilpa tathA vepAranI vRttie gujarAna karavAthI vaizya kahevAyA ane bhagavAnane kevaLajJAna thayA pachI temanA putra bharata mahArAjAe kAkaNa ratna vaDe lAMchana karavAthI te zrAvake ane teja brAhmaNe kahevAyA te saMbaMdhamAM caNikAra nice mujaba kahe che. je rAjAne AzrayI rahA te kSatriya kahevAyA ane bIjA gRhapati kahevAyA. jyAre agni utpana thaye tyAre pAka (rAMdhavuM) ne AzrayI zilpIo ane vepArI thayA, temanAM zilpa ane vepAra vaDe vaizya utpanna thayA ane jinezvare dIkSA lIdhI, ane rAjagAdI bhAratane maLI. tyAre jeoe zrAvakene dharma svIkAryo teo brAhANa
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ [39] kahevAyA. teonu kartavya e hatu ke leAkone kahetA 'mALa, mALa, arthAt koi ajJAna dazAthI jIvAnuM duHkha visArIne tene mAre te te dhama priya thaIne rahetA ke jIvane na mArA, duHkha na do, AvI mANasAmAM dharma vRtti karAvavAthI teo mALA, trAjJALo, kahevAyA. ane jeo zilpa vinAnA tathA dharma rahita hatA te ame khala chIe evu' mAnIne kAma paDatAM hiMsA, cArI vigere karatAM duHkha AvatAM ce rUe tethI zudra kahevAyA. e pramANe traNa je zuddha jAti kahI. te ane bIjI jAtie ekavIzamI gAthA vaDe matAvaze. have vadhu ane vAMtarathI thayela sakhyA batAve che. saMjoge solasagaM, sattayavaNNAu nava ya aMtariNo e e dovi vigappA, ThavaNA baMbhassa NAyavvA // 20 // saMcAga vaDe soLa vaNuM thaI temAM sAta varNa ane nava varSAMtara jANavI. Ava ane vAMtara evA be bheda sthApanA brahma jANavA. have pUrva kahelI traNa varNane athavA pUrva kahelI sAta varNane batAve che. parAI cakkagANaM, tareyate huti satta vaNNAu ANaMtaresu caramo, veNNA khalu hoi NAyavvo // 21 // cAra mULa jAti brAhmaNa, kSatriya, vaizya, ane zUdra che. temAMthI eka khIjAnA sacAgathI traNa traNa- utpanna thaI.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ [31] jemake brahmaNathI kSatriya strI sAthe je putra thAya te pradhAna kSatriya athavA saMkara kahevAya e pramANe kSatriya purUSathI vaizya strI sAthe jANavuM tathA vizya purUSa ane zudra strI - hoya te te pramANe darekamAM pradhAna ane saMkara kahevA e pramANe sAta vaNe thAya che. anaMtare thayA te AnantarA te gomAM carama varNane vyapadeza thAya che jemake brAhmaNa purUSathI kSatriyANI strIthI kSatriya thAya vigere ane te svAsthAnamAM pradhAna thAya che. have nava vArNataranAM nAme batAve che . 21 aMbaTaraga nisAyAya ajogavaM mAgahAya sUyAya khattA(ya) videhAviya caMDAlA navamagA huti // 22 // aMbaSTa, ugra, nizAda, agava, mAgadha, sUta, kSattA, videha, ane cAMDAla e kevI rIte, te batAve che. 22 egaM aMtarie iNamo, aMbaDo ceva hoi uggoya viiyaMtaria nisAo, parAsaraM taMca puNavege // 23 // paDi lome suddAI, ajogavaM mAgaho ya sUoma egaMtarie khattA, vedehA ceva nAyavvA // 24 // bitiyaMtare niyamA, caMDAlo sovi hoiNAyaco aNu lome paDilome evaM e e bhave bheyA // 25 //
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ [32] A gAthAone artha nIcenA lakhANa uparathI jANa te A pramANe che- brahma purUSa kSatriya purUSa brAhmaNa purUSa zuddha purUSa viya purUSa vaizyA AzadrI strI zuddhI strI vaizyA strI kSatriyA strI aMbaSTa ugra niSAda a0 agava mAgadha | | pArAsara) kSatriya purUSa zudra purUSa vizva purUSa zudra purUSa brahma strI kSatriyA strI brahma strI brahma strI kSattA videha cAMDAla sUta uparanA kaSTamAM batAvyA te pramANe nava varNatara thayAM. have vaNataranA saMyogathI kenI utpatti thaI te kahe che. uggeNaM khattAe, sonago veNavo videheNaM aMbaDIe suddI,ya bukkamo jo nisAeNaM // 26 // sUyeNa nisAIe, kukkarao sovi hoi NAyavvo eso pIo bheo, cau viho hopa NAyavyo // 27 // ene artha paNa nicenA koSTakathI jANa te A pramANe che.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ [33] 1 videha purUSa niSAda purUSa kSattA zrama ahI athavA zudrI strI ugra purUSa i" | zvapAka P vaiNava zudra purUSa niSAda strI kukakuraka musa sthApanA brahma purA thayA. have dravya brahma batAve che. davvaM sarIra bhavio, annANI vatthi saMjamo ceva bhAve vasthi saMjama, NAyavtro saMjamo ceva // 18 // jJa zarIra, bhavyazarIra, zivAya zAkaya, parivrAjaka, vigere anya danIya sAdhuonA zarIra mAtra eTale zrI saMga tyAga paNa tatva bedha vinAnuM brahmacarya vrata tathA vidhavA athavA paradeza gayelA patiALI, athavA patie dUra karelI je strI icchA vinA paNa mULanI maryAdAe brahmacarya pALe chatAM kuzIla sevanArane sahAyatA kare tathA kuzIla khIjA pAse karAve te dravya brahma jANavuM bhAva brahma te sAdhu sathA aDhAra bhede je sayama pALe ane indriya nirAdha kare te. A sattara bhede je saMyama che tenAthI ghaNe aMze maLatuM che. upara je aDhAra bheda kahyA te A pramANe. mana, vacana, kAyAvare karavu ane karAvavu... ane anumedavu e devatA saMbadhI vaikriya zarIrathI ane manuSya tirya'cInu AdArika zarIra te sa MbadhI eTale traNa karaNa traNa yAga ane be zarIra e traNe ne
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNAkAra karatAM aDhAra bheda thAya te devInI sAthe kAma rati sukha na leMgave tema manuSya tathA tIrya strI sAthe paNa na bhegave te traNa karaNa sahita pALe te brahmacarya aDhAra bheda bhAva brA jANavuM. have caraNanA nikSepa kahe che. caraNami hoi chakaM, gai mAhAro guNo va caraNaM ca khitami jaMmi khitte, kAle kAlA jahiM jAo () //rA te caraNanA nAma vigere cha nikSepa che. te sugama nAma sthApanA cheDIne, jJa zarIra, bhavya zarIra vinA dravya nikSepa caraNa traNa prakAre che. gati, bhakSaNa ane guNa, temAM gati caraNa te gemana jANuMvuM. A hAra caraNa ke lADu vigere khAvAnuM che. guNa caraNa be prakAre temAM lekika te dravyane mATe hAthI gheDa vigerenI zikSA che athavA vaidyakI vigere zIkhavavI ane lakattaramAM sAdhuo upaga vinA cAritra pALe athavA keIne ThagavA mATe uparathI cAritra pALe. jema udAyI nRpane mAravA mATe vinaya ratna sAdhue bAra varSa caritra pALyuM. kSetra caraNamAM je kSetre gati AhAra vigere carAya (upagamAM levAya) te. athavA je kSetramAM vyAkhyAna karAya ane zabdanA sAmAnya rIte aMtarbhAvathI zAlI kSetra vigeremAM javuM te kSetra caraNa che. ane kALa caraNamAM paNa te pramANe jANavuM. eTale je kALe vyAkhyAna cAle te kALacaraNa jANavuM.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ have bhAva caraNa kahe che. bhAre gai mAhAro, guNo guNa vaopasattha mapaMsasthA guNa caraNe pasatyeNa, baMbhacerA nava havaMti // 30 // bhAva caraNa paNa gati AhAra ane guNa bhede traNa prakAranuM che. gati caraNamAM sAdhu upaga paNe yuga mAtra (sADA traNa hAtha) daSTithI dekhIne cAle te, bhakSaNa caraNa paNa zuddha piMDa (betALIza doSa rahita) AhAra gocarI vigeremAM vApare, guNa caraNa te aprazastamAM mikyA draSTi ane samyaka dRSTiene kaIpaNa jAtane abhilASa (niyANuM) karIne cAritra pALe che. ane prazastamAM kaI paNa jAtanI abhilASA vinA mokSane mATeja ATha karma chedavAne mATe mULa uttara guNanA samUhavALuM je cAritra pALavAmAM Ave te. ahiM, A prazasta guNavALA bhAva cAritrathI ja adhikAra che jethI nava adhyayana mULa ane uttara khuNa sthApanArA che te nirjarAne mATe upagamAM levAmAM Ave che. e navanA anukULa artha batAvanAra nAmane kahe che. satya pariNA1 loga vijao2 ya sIosaNija sammattaM4 taha logasAranAmaMdhuyaM taha mahApariNA7 ya // 31 // aTThamae ya vimokhyo8 uvahANasuyaM9 ca navamagaM bhaNiyaM ice to AyAro, AyAragANi sesANi // 32 //
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ [36] A gAthAne artha spaSTa che paNa ema samajavuM ke A nava adhyayana rUpa AcAra che ane bAkI je bIjA zrata skaMdhanAM adhyayana che te agrANi eTale AcArane sahAyatA karanArAM che. have upakramamAM rahele artha adhikAra be prakAre che (1) adhyayanane arvAdhikAra, tathA udezAne adhikAra che temAM pahelAnuM varNana kare che. jiasaMjamo alogo, jaha bajjhai jayataM pajAhi vaMzA suha duHkha titi kkhAviya, 3 sammattaM4 logasAro ja re ramA nissaM gayA ya cha8,moha samutthA parI sahuva sggaa||7 nijANaM8 agmae navame ya jiNeNa evaMti 9 // 4 // te zastra parikSAmAM A arvAdhikAra che. jIva saMyama eTale jene duHkha na devuM tathA hiMsA na karavI. te vAta enuM astitva samajAye chate thAya che. tethI tenuM a.. stitva tathA pApanI virati batAvanAre ahIM artha adhikAra che. leka vijayamAM leka je baMdhAya che te tyajavuM eTale vijita bhAva lekavaDe eTale saMyamamAM rahine sAdhue ajJAna leka jema karmathI baMdhAya tema teNe na baMdhAvuM te jANavuM. te ahiM artha adhikAra che. trIjAmAM saMyamamAM rahelA sAdhue kasAya chatavA vaDe eTale anukULa athavA
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ [3] pratikULa upasarga AvI paDatAM sukha duHkhamAM madhyastha bhAva rAkha, cethAmAM pUrve kahelA adhyayananA viSayane jANanArA sAdhue tApasa vigerenA kaSTa ane tapazcaryAnA pratApe tene ATha guNavALuM aizvarya (aSTasiddhi) prApta thAya tene deikhIne paNa pitAnA nirmaLa bhAvamAM khalanA na pAmatAM draDha samyakatvapaNe rahevuM. ane pAMcamAmAM cAra adhyayana vaDe sthiratA karIne asAra parityAgavA vaDe eTale saMsAranI suMdara vastuone meha choDane traNa ratnarUpa jJAna, darzana, cAritra je lekasAra che temAM udyamavALA ghavuM. chaThThamAM pUrve kahelA guNavALA sAdhu niHsvArtha banIne apratibaddha svarUpe thavuM. sAtamAmAM saMyamAdi guNayukta sAdhune pUrvanA pApanA udayathI meha utpanna karanArA pariSaha athavA upasarga thAya te samyapha prakare sahana karavA. AThamAmAM nirmANa che. te aMtakiyA sarva guNayukta sAdhue sArI rIte karavI. navamAmAM pUrve kahelA ATha adhyayanamAM je je artha che te zAsana nAyaka viddhamAna vAmIe barAbara pALe che. ane te bIjA sAdhuo barabara utsAhathI pALe tethI batAve che. te kahe che ke - titthayarocauNANI,suramahio sijhiyAyadhuvaMmi aNimUhiya balavirio, samvatthAmesu ujamai // 1 // kiMpuNa avasesehi, dukkhakkhaya kAraNA suvihi ehiM hoti na ujamiyavvaM, sapaca vAyaMmi mANusse // 2 //
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ [38] tIrthakara je cAra jJAnane dharanAra, devatAothI pUjita, ane nizcaya karIne mokSamAM janAra che chatAM paNa zakti pramANe baLa ane vIryane upayogamAM laIne badhA baLathI udyama kare che te duHkhanA kSaya karavAne bAkInA suvihita purUe khAtrIvALA mekSa mArga mATe vinavALA manuSya janmamAM udyama kema na kare; (A be gAthAne paramArtha e che ke tIrthakara jJAnathI jANanArA ane devAthI pUjita chatAM mekSane mATe udyama kare te bIjA DAhyA purUSe manuSya janmamAM sukhane badale aneka dukha AvanArAM jANIne zA mATe mekSa ApanArA cAritra dharmamAM pitAnI saMpUrNa zaktithI udyama na kare) have uddezAne arvAdhikAra zastra parijJAne A pramANe che. jIvo chakAya paru, vaNAya tesiM vaheya baMdhotti / viraIe ahigAro, satyapariNNA e NAyavvo // 35 // temAM pahelA udezAmAM sAmAnyapaNe jIvanuM astitva siddha karavuM. ane bAkInA udezAmAM vizeSa prakAre pRthivIkAya. vigerenuM astitva batAvavuM. ane badhAne cheDe je karmanuM baMdhana che tenI virati batAvavI. A cheDe mUkela hovAthI pratyeka udezanA viSayamAM joDavuM. pahelA uzAmAM jIvanuM - varNana, tenA vadhathI baMdhana, ane tenAthI pAchA haThavuM te, virati che. ahiM zastra parijJA e nAmamAM be pada che. temAM pahelA zastra padanA nikSepa batAve che. '
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ [39] davvaM satthaggi visannehaM, bilakhAra loNa mAIyaM / / bhAvoyadupA utto, vAyAkAo aviraI yA // 36 // zastranA nikSepa nAma vigere cAra prakAre che. vyatirikta dravya zastra te talavAra vigere. agni, viSa, neha (ghI tela vigere) amya kSAra, lavaNa, (mIThuM vigere) che. bhAvazastra te duSTa sthAna che eTale aMtaHkaraNa tathA vacana ane kAyAmAM je avirati che. te jIvene ghAta karanArI hevAthI duSTa vRtti che te bhAvazastra jANavuM have parijJAnA paNa cAra nikSepa kahe che. davya jANaNa paJcakhANe, davie sarIra uvagaraNe bhAva pariNNA jANaNa, paJcakkhANaMca bhAvaNaM // 37 // dravya parijJA be prakAre che. temAM paNa pariNA ane pratyAkhyAna parijJA che. jJa parijJAnA be bheda che. AgamathI. ane ne AgamathI, AgamathI jJAtA paNa tene upayoga na heya, ne AgamathI traNa prakAre che. temAM jJa zarIra ane bhavya zarIra zivAya vyatirikta dravya parijJA je kaMI kabhyane jANe temAM sacitta AdinuM jJAna thAya tethI te paricachedya davyanA pradhAnapaNathI dravya parijJA che. te ja pramANe pratyAkhyAna parijJA paNa jANavI. temAM vyatirita dravya pratyAkhyAna parijJAmAM deha upakaraNa vigerenuM jJAna thavuM ane upakaraNa te rajoharaNa vigere levAM. kAraNa ke te sAdhakatama
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ [40] paNe che. ane bhAva parissAmAM paNa be prakAra che. jJa parijJA ane pratyAkhyAna pariNA che. temAM AgamathI jJAtA ane upaga rAkhavAvALe jANave ane te AgamamAM ajJAna kriyArUpa adhyayana ja che. ne zabdane artha kiyA ane jJAna e mizrapaNuM belanAra artha che. te ja pramANe pratyAkhyAna bhAva parijJAne paNa jANavI. agamathI pUrva pramANe che. paNa ne AgamathI prANAtipAtanI nivRttirUpa jANavI. te mana vacana ane kAyAe traNa vega ane kRta, kAti ane anumati (karavuM karAvavuM, anumodavuM) ema nava prakAre hiMsAthI aTavA rUpa jANavuM nAma niSpanna nikSepa pure che. have AcAra vigere ApanAranA ane te sahelathI samajAya mATe brAMta batAvI vidhi kahe che. ' - jema keI rAjAe pitAnuM navuM nagara sthApavAnI IcchAthI jamInanA bhAge karIne sarakhe bhAge pradhAnone A pyA. te ja pramANe kacare dUra karavA zalya (kAMTA vigere) dUra karavA tathA jamIna sarakhI karavA pAkI iMTanA cetarAvALe mahela banAvavA tathA ratna vigere grahaNa karavA upadeza Ape. tethI te pradhAnee sajAnA upadeza pramANe pitAnuM kArya karIne rAjAnI maherabAnIthI Icchita bhegene bhegavyA. A dRSTAMta che. tenA uparathI ema samajavuM ke rAjA samAna acAye pradhAna samAna ziSya gaNene bhUkhaMDarUpa saMyama tene
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4i1 barAbara samajAvIne mithyAtvAdi kacerI dUra karI sarva upaddhithI zuddhane dIkSA AropIne sAmAyika saMyamamAM draDha karIne pAkI iMTonA cetarA samAna vratane ApavAM tenA upara mahela samAna AcArane samajAvavuM. temAM rahele mumukSu badhAM zAstrarUpa ratnone prApta kare che ane mokSanuM sukha meLave che. have sUtra anugamamAM akhalitAdi guNa lakSaNavALuM sUtra ucAravuM tenuM lakSaNa A che. apparagaMtha mahatthaM, battIsA dosa virahiyaM jaM ca / lakSaNa juttaM suttaM, ahiya guNehiM uvaveyaM // 1 // thoDA belamAM mahAna arthane ane batrIza deSa rahita lakSaNayukta ATha guNe karIne yukta belavuM. te A pramANe che. ___suyaMme AusaM teNaM bhagavayA eva makkhAyaMiha megesiM No maNNA bhava' (sU0 1) sUtranA guNo batAvyA pachI paheluM sUtra upara batAvyuM che "suyaM " ItyAdi A sUtranI saMhitAdi kamavaDe vyAkhyA kare che. temAM (1) saMhitA te AkhuM zuddha sUtra uccAravuM joIe te batAvyuM. have (2) padada kare che. dhu, mA, mAkhana ! tene maLavatA, i bAbAtama, dRDha, gui, nosaMsA, mavati, AmAM chevaTanuM pada kiyA pada che. bAkInAM nAma, sarvanAma, vizeSaNa, vigere che. paccheda sUtra anugama kahyA pachI have sUtranA padArtha kahe che. eTale mULa graMthakartA
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ ri bhagavAna sudhama svAmI pitAnA mukhya ziSya jaMbusvAmIne A pramANe kahe che. meM bhagavAna mahAvIra pAse A pramANe sAMbhaLyuM che (tema kahevAthI graMthakAre pitAnI buddhivaDe kahevAne niSedha karyo che. paNa sarvajJa mahAvIre je kahyuM te pite kahe che.) he Ayuzmana (jAti vigere uttama guNa hoya chatAM paNu ziSyanuM AukhuM je lAMbu hoya te pite sArI rIte bhaNIne bIjAne bhaNAvI zake mATe A ziSyane AzirvAdanuM vacana che) meM sAMbhaLyuM che paNa paraMparAe nahi. ahi AcAra sUtra kahevAnI IcchAthI tene artha tIrthakare kahyo hovAthI "naina' zabdavaDe AyuSyanuM vizeSaNa tIrthakarane paNa lAgu paDe, athavA "mArAtA zabdavaDe sudhama svAmI pote paNa samajAya, eTale bhagavAnanA caraNane sparza karatA evA meM sAMbhaLyuM tethI gurUne vinaya batAvyuM. tathA "gAvatA zabdavaDe gurU pAse rahI meM sAMbhaLyuM tema tamAre paNa gurUkula vAsa sevA ema sUcavyuM. (Ayumana zabdanA judA judA traNa artha batAvyA. pAchalA be artha mAsusaMseLa" tathA "bhAvasAra e be pAThAntara che tene A thayI jANavA bhagavata zabda aizvarya Adi cha uttama guNe yukta bhagavAna che ema sUcavyuM. ane kaI vidhie kahyuM te "sena" zabda vaDe jANavuM. AkhyAta zabda vaDe kRta pharava (ko paNa dUra karavA vaDe AgamanuM athathI nityapaNuM
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ (43) kahyuM. "duru' zabda vaDe A kSetra, pravacana, AcAramAM, athavA zastra parissAmAM saMbaMdha che athavA A saMsAramAM keTalA che je jJAna AvaraNIya Adi ATha karma yukta che temane saMjJA (smRti) thatI nathI. A padArtha batAve che have padavigrahamAM samAsa na hovAthI batAvyuM nathI. have cAlanA eTale zaMkA thAya te kahe che. akAra vigere niSedha karanArA ladhu zabdane saMbhava ahiM thAya chatAM zA mATe ne zabda niSedha mATe vAparyo? have prati avasthA (samAdhAna) kare che. tamAruM kahevuM ThIka che. paNuM ahiM ne zabda vAparavAmAM prekSApUrvakAritA (vizeSa hetu) che te batAve che. je akAra vigere laIe te sarva niSedha thAya jema ghaTa nahi te aghaTa tethI ghaTane bilakula niSedha thaye paNa te artha nathI kAraNake prajJApanA sUtramAM daza saMjJA sarva prANIone batAvI che te badhAne akAra zabdathI niSedha thAya. have daza saMjJA batAve che. gautama svAmInA praznamAM mahAvIra bhagavAna uttara Ape che. daza saMjJA che. sAMbhaLa-(1) AhAra (2) bhaya (3) maithuna (4) parigraha (5) krodha (6) mana (9) mAyA (8) lesa (9) gha (10) lekasaMjJA. A daze saMjJAne sarvathA niSedha thAya che te na thAya mATe "" zabda vAparyo. ne' zabadane artha sarva niSedhavAcI paNa che. tema cheDe niSedha paNa batAvanAra che. jemake ne ghaTa belatAM ghaTane abhAva sama
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ [44] jAya tema prakaraNAdi prasakatanuM vidhAna paNa thAya te vidhIya mAna karatAM pratiSedhya avayava grIvAdi niSedha karavAthI bIjo samajAya athavA ghaTane badale paTa vigerenI pratIti thAya. pratiSedhayati samastaM prataktamartha ca jaganino zabda: saM. punastada vayavovA tadarthAntaraM vA syAt // 1 // A lekane bhAvArtha upara AvI gayuM che. ahiM paNa sarva saMjJAne niSedha kare nathI paNa je viziSTa saMjJA eTale jenA vaDe AtmAdi padArthanuM svarUpa jemAM jInuM eka gatimAMthI bIjI gatimAM gamana kevI rIte thAya che tenI saMjJA (jJAna) keTalAka ne nathI ema "ne zabdavaDe batAvavuM che. have niyuktikAra sUtranA avayanA nikSepane artha batAve che. dabbe saccittAI, bhAveNu bhavaNa jANaNA saNNA mati hoi jANaNA puNa, aNubhavaNA kamma sNjuttaa||38 saMjJA zabda nAmAdi bhedathI cAra prakAre che. nAmasthApanA sugama che ane dravyamAM jJazarIra bhavya zarIra cheDane vyatiriktamAM sacitta acitta ane mizra ema traNa bheda che. sacitta te hAtha vigere dravyathI pAna bhejana vigerenI saMjJA karAya te, acitta te vAdithI, ane mizathI te dIvA vigerethI je saMsAne baMdha thAya te jANavI. * bhAva saMjJAmAM anubhava ane jJAna saMjJA che. temAM
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ [45] thoDuM kahevAnuM hovAthI jJAna saMjJA batAve che. manana eTale mati te avabodha che. te matijJAna vigere pAMca bhede che. eTale jJAnanA pAMca bhedamAM kevaLajJAna kSAyika bhAvamAM che. ane mati, zruta, avadhi, ane manaparyaya e cAra jJAna kSaya upazama bhAvamAM che. te kSAyikI ane kSAyaupazamikI saMjJAo jANavI ane anubhava saMjJAmAM pitAnA karelA kartavyathI tenAM phaLa bhogavatAM jIvene je baMdha thAya che te anubhava saMjJA jANavI. tenA seLa bheda che te batAve che. AhAra bhaya pariggaha, mehuNa sukha dukakha moha viti gicchA koha mANa mAya lohe, soge loge ya dhammohe // 39 // AhAranI IcchA te AhAra saMjJA, A saMjJA tejasa zarIra nAmanA karmanA udayathI ane asAtA vedanI thatAM sarve saMsArI ane ochA vadhatA pramANamAM bhukha lAge che te jANavI, bhaya saMjJA te trAsarUpa jANavI. parigraha saMjJA te mUcharUpa jANavI. maithuna saMjJA te strI purUSane paraspara prema thAya te purUSa veda vigere jANavA. A mehanIya karmanA udayathI thAya che. sukha dukha e be saMjJAo sAtA ane asAtArUpe anubhavatAM vedanIya karmanA udayathI che. meha saMjJA te mithyA darzanArUpa mahanA udayathI che vicikitsA saMjJA te cittanI vidhvati (bramaNa)thI mehanA udayathI tathA
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnAvaraNIyanA udayathI che. kedha saMjJA aprItirUpa, mAna saMjJA garvarUpa, mAyA saMjJA vakatArUpa, ane lAbha saMjJA guddhirUpa che. zaka saMjJA vipralApa tathA vaimanasvarUpa che. A badhI mehanA udayathI jANavI. leka saMjJA pitAnI IcchAthI game tema vikalpa karIne lokomAM AcaraNa thAya che te, jemake putra vinAnA prANIne leka (svarganI prApti) nathI. kutarA che te yakSa che. vipra deve che. kAgaDA dAdAo che. merenA pIMchAnA vAparavAthI garbha rahe ItyAdi keTalIka vAte jJAna AvaraNanA kSaya upazamathI tathA svArtharUpa mehanA udayathI saMjJA thAya che. ' dharma saMjJA kSamA rAkhavI vigere uttama che te mohanIya karmanA kSaya upazamathI thAya che, e sAmAnyapaNe levAthI paMcendriya sabhyadaSTi tathA mithyASTione paNa hoya che. paNa ogha saMjJA te avyakta upaga rUpa che. te velAnA samUhanuM upara caDavApaNuM vigere cinha rUpa che. te jJAnAvaraNIya karmanuM DuM kSaya upazama thatAM A saMjJA thAya che tema jANavuM paNa ApaNe te pahelAM kahelI jJAna saMjJAnI jarUra hovAthI tene adhikAra che. ane tene niSedha karyo jANe ke keTalAka ne gati AgatinuM jJAna nathI. have niSedha saMjJAne baMdha thavA mATe sUtra kahe che- taM jahA purityamAo vA disAo Agao
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahamAMsa, dAhiNAo vA disAo Ago ahaH maMsi, paJcatthimAo vA disAo Agao ahamaM. si, uttarAo vA disAo Agao. ahamaMsi, uDaDhAo vA disAo Agao ahamaMsi, aho disAo vA Ago ahamaMsi, aNNayario vA disAo aNudisAo vA Agao ahamasi, evaM hiM jo zaM mavati ( 2) te jahAthI laIne bhavati sudhI sUtra che. temAM pitAnA pratijJAtAne arthanuM udAharaNa che. ane purasthimA vigere prAkRta zilI ane magadha dezanI bhASAnA anusAre ahiM pUrva dizA jANavI temAM pAMcamI vibhakti levI ane vA zabdathI uttara pakSanI apekSAne AzrayI vika9pa artha jANa jemake khAvuM athavA sUvuM e pramANe pUrvathI ke dakSiNa dizAthI huM Avyo chuM. ahiM je dekhADe te dizA jANavI e ati svaja eTale dravya athavA dravyanA bhAgane vyapadeza kare che (TIkAkAre sUtra sugama hevAthI khule artha kahyuM nathI paNa ema jANavuM ke pUrva dakSiNa pazcima uttara udgha tathA nIcI athavA bIjI kaI dizA ke khuNAmAMthI huM AvyuM chuM te keTalAka lekene jANamAM nathI.) have dizA zabdanA nikSepa. niryuktikAra kahe che.
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ [48] nAmaM uSaNA davie, khitte tAveya paNNavaga bhAve esa disA nivakhevo, satta viho hohaNAyavvI // 40 // nAma, sthApanA dravya kSetra, tApa, prajJApaka, bhAva, ema sAta rUpe dizAne nikSepa jANa. sacitta Adi keI vastunuM dizA evuM nAma, te nAma dizA. citramAM lakhela jaMbudvIpa vigerenA nakazAmAM dizAnA vibhAga sthApavA te sthApanA dizA che. have dravya dizAne nikSepa kahe che. terasa payasiyaM khalu, tAvaha eptuM bhave pae sesuM = je mai, aavors & sa nirif I 8? | * dravya dizA AgamathI ane te AgamathI ema be prakAre che. AgamathI dizAne jANanAre paNa upayoga na rAkhe, ane te AgamathI zarIra bhagya zarIra ne vyatirika tera pradeza vALuM dravya tene AzrayI nice A pravate che te, tera pradezamAM raheluM che. te dravya dizA che paNa daza dizAvALuM keTalAke kaheluM che te na levuM. te pradeza eTale paramANuM temanA vaDe utpanna thayela kArya dravya teTalA pradezo eTale kSetranA teTalA pradezamAM raheluM sauthI nAnuM dravya AzrayIne daza dizAne vibhAganI parikalpanAthI dravya dizA jANavI. tenI sthApanA A pramANe che. traNa bAhakavALA nava pradeza citrIne cAre dizAmAM eka eka grahanI vRddhi karavI, have kSetra dizA kahe che. prakAre che, Agama, tene
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ [49] aha paeso ruyago, tiriyaM loyassa majja yAraMmi esa pabhavo disANaM, esevabhave aNu disANaM // 42 // tiryaku lekanA madhya bhAgamAM ratna prabhA pRthivInA upara bahumadhya dezamAM merU parvatanA aMtaramAM be sAthI nAnA pratara che. enA upara cAra pradeza gAyanA stananA AkAra ane nice paNa tevI ja rIte cAra ema ATha pradezane khuNe rUcaka nAmane bhAga che. tyAMthI dizA ane anu dizAonI pravRtti thaI che tenI sthApanA A pramANe che. teonAM nAme kahe che. iMda ggei jammAya, nerutI vAruNI ya vAyanA somA IsANAvIya, vimalAya tamAya boddhavyA // 4 // emAM idranA vijya dvArane anusarIne pUrva dizA ! jANavI. bAkInI pradakSiNAthI sAta jANavI, ucI te vimaLA ane nIcI te tamA jANavI. emanuM svarUpa batAve che. dupae sADU duruttara, egapae sA aNuttarAceva ca uro cauro ya disa', ca urAi aguttarAdupiga // 44 // cAra mahA dizA te babbe pradeza Adi babe pradeza uttare vadhelI ane cAra vidizAo eka pradeza racanArUpa emAM uttara vRddhi nathI. ane uMcI nIcI dizAnuM joDakuM te anuttara che te cAra pradeza vigere racanAvALuM jANavuM vaLI- aMto sAI Ao, bAhira pAse apajja basiAo
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ [50] savvANaM tapasA, savvAya bhavaMti kaDa jummA // 45 // e badhI e madhyamAM sAdika che, kAraNa ke rUcakane lIdhe che. ane ahArathI alekane AzrayI rahevAthI apa vasita (ananta) che, daze paNa dizAe ananta pradezAtmikA thAya che. ane badhI dizAomAM je pradeze che. te cAre bhAge bhAgatAM cAra cAra zeSavALA thAya che te zradhA pradezarUpa dizAe AgamanI sannAe kaDa jummA zabdavaDe khelAya che AgamamAM A pramANe che. kaNaM bhaMte! jummA paNNattA goyamA cattAri jummA paNNattA, tajahAkaDa jumme te ue dAvara jumme kalioe se keNaTuNaM bhaMte evaM buccai goyamA ! jeNarAsI cakka gAvahAraNaM avahIramANe avahIra. mANe caupajja vasiesiyA, seNaM kaDa jumne evaM tipajja vasie, teue dupajja vasiedAvara jumle, ega pajja vasie kalioe "tti. gAtama svAmI puche che huM bhagavan ! keTalA yugma kahyA che ? uttara-De gAtama cAra yugma kahyA che (1) kRta yugma (2) gyeja (3) dvApara yugma (4) kalyAja yugma. prazna, zA mATe ema kaheA che! ? uttara. huM gAtama-je rAzImAMthI cAra cAra laIe temAM jeTalA cAra cAra zeSa rahe te kRta yugma Ev
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ [51] jANavA, traNa pradeza vadhe teA caiAja, e vadhe te! dvApara, ane eka vadhe teA kalTeja, yugma ema jANavuM. have tenu' sasthAna kahe che. sagaDahI saMThiAo, mahAdisAo havaMti cattAri muktAvalIya cauro, do ceva havaMti rupaganibhA // 46 // pUrva vigere cAra meTI dizA zakaTa ullI (gADAnA uMTaDAnA AkAra) sasthAna vALI che. ane vidizAe muktAvaLInA AkAre che. ane uMcI nIcI banne dizAe rUcaka AkAre che. have tApa dizAe batAve che. jassa jao Aico, udeisA tassa hoi pUvya disA jattoa atthameiGa, avara disA sAu NAyavvA // 47 // dAhiNa pAsaMmiya dAhiNA disA uttarA utvAmeNaM evA cattAri disA, tAvakhitteu akkhAyA // 48 // have je dizAmAM sUya uya thaIne tApa Ape tene pUrva dizA athavA tApa dizA kahevI. ane jyAM sU Athame te pazcima dizA. pUrva tarapha mAM karIne ubhA rahIe tA jamaNI bAjunI dakSiNa ane DAmI bAjunI uttara dizA jANavI. A badhA pu dero che. kAraNa ke eka bIjAne zrI. ApU vigere dizAo che. tenA bIjA paNa vyapa dezo che. te prasagane lIdhe batAve che,
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ [para] je maMdarassa pUvveNa maNussA dAhiNeNa avareNa je Avi uttareNaM, savvesiM uttaro meru || 49 // samvesiM uttareNaM, meru lavaNo ya hoi dAhiNao pUThaveNaM uTTheI, avareNaM atthamaha sUro // 50 // merU parvatanA pUrva thI je manuSyeA kSetra dizAne a'gIkAra kare che. te cAnI apekSAe jANavI. tenA uttaramAM merU ane dakSiNamAM lavaNa samudra jANavA, A pramANe tApa dizA svIkArI che ( ahiM samajavAnuM che ke ApaNe ja bUDhIpanA dakSiNamAMbharata kSetramAM chaie eTale ApaNI apekSAe airavRta kSetra uttaramAM che. paNa eja merUnI apekSAe ApaNe tenI uttaramAM chIe kAraNa ke sUca gALAkAre pharatAM ApaNI je pazcima teja temanI pUrva dizA thAya che vigere gurU gamathI jANavu have prajJApaka dizA kahe che. jatthayajo paNNavao, kassa visAhai disAsu pa NimittaM jasto muhobaThAI, sApuvvA pacchao avarA // 51 // prajJApaka (bAlanArA) kAipaNa jagAe ubhele hoya te dizAonA baLathI kaMipaNa nimitta kahe te je dizAmAM sanmukha bese te pUrva ane pAchaLanI apara (pazcima) jANavI, nimittanA kahenArI A upalakSaNathI anya pazu koI bIjuM
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ [43] vyAkhyAna kare te paNa temAM gaNavA. have bIjI dizAe sAdhavAne kahe che. dAhiNa pAsaMmi udAhiNA disA uttarAu vAmeNaM / gyAsi mantareNaM, aNNA cattAri vidisAo // 52 // eyAsiM ceva aTThaNha maMtarA aTThahuMti aNNAo / solasa sarIra ussaya bAhallA savba tiriya disA // 53 // hA pAyatANaM, ahodisA sIsa uvarimA uDDhA / eyA aTThArasavI paNNa vagadisA muNe yavvA // 54 // evaM pakappi ANaM dasaNha aTThAraha ceva ya disANaM / nAmAI vucchAmi jahakamaM ANu puvIe // 55 // pUvvAya pUvva dakkhiNa dakkhiNa taha dakkhiNAvarA veba / avarA ya avara uttara uttara puvvuttarA ceva // 56 // sAmutthANI kavilA khelijjAkhalu taheva ahidhammA / pariyA dhammAya tahA sAMvittI paNNa vittIya // 57 // heTThA neraiyANaM ahodisAu varimA u devANaM / yAI nAmAI paNNava gassA disANaMtu // 58 // e sAta gAthA sarala che chatAM a matAvIe chIe (paNa TIkA karI nathI ) pUrva dizA tarapha moDhuM karIne ubhA rahIe tA jamaNe hAthe dakSiNa dizA ane DAbe hAthe uttara dizA jANavI. dareka e dizAnI vacamAM cAra vidizA
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ [54]. (khuNAo) jANavA | para I e AThanI vacamAM bIjI ATha dizAo che. te maLIne seLa jANavI. zarIranI uMcAInA pramANamAM sarve tirya dizAo jANavI pa3. lekanuM svarUpa manuSyAkare che. paga paheLA karIne ubhA rahetAM be paganI vaccene bhAga te adhe (nIcI) dizA jANavI. ane mAthAnA uparanI urdhva (ucI) dizA jANavI tenuM bIjuM nAma vimaLI che. A aDhAra dizAo prajJApanA dizAo jANavI. 54. A pramANe kalpita daza ane ATha maLI aDhAra dina zAo che. tenA nAma anukrame kahuM chuM. papa. pUrva, pUrva dakSiNa, dakSiNa pazcima, pazcima pazcimettara, uttara, uttarapUrva samuthANI, kapilA, elijA, ahidharmA, paryAdhama, sAvitrI, prajJAvitrI, narakanI heThe adizA che ane devalokanI upara urva dizA che. A nAma prajJApanA dizAnAM che pada. 57. 58. have emanAM saMsthAna (AkAra batAve che) solasa tiriya disAo sagaDuDI saMThiyA muNeyavvA domalla gamUlAo, uDhea ahovi ya disAo // 59 // - seLe tirya dizAo zakaTa uddhi (gADAnA uMTaDA) nA AkAre jANavI. eTale prajJApakanA pradezamAM sAMkaDI ane bahAra pahelI che. nArakI ane devakanI nIcalI ane uMpalI dizAo zarAvAM (capaNIA)nA AkAre jANavI. koraNa ke mAthAnA mULamAM ane paganA mULamAM nAnI hovAthI
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ [55]. mallaka ane buna, taLIA) nA AkAre jatI vizALa thAya che. A badhAnuM tAtparya yaMtrathI jANavuM (yaMtra maLyuM nathI). have bhAva dizA batAve che. maNuza tiriyA kAyA, tahaDagga bIyA caukagA cauro devA nerai yAvA, aharasahoti bhAvadisA // 60 // manuSyanA cAra bheda thAya che (1) saMmUInaja (purUSAdikanA maLa mUtrathI janmelA) (2) karma bhUminA garbhaja (3) akarmabhUminA garbhaja (4) aMtadvIpanA gaja, te pramANe tiyAmAM be iMdriyavALA, traNa ikvivALA, cAra iMdriyavALA ane pAMca indriyavALA e cAra bhede che. ane pRthivI, pANuM agni, vAyu, e cAra kAyA che. tathA vanaspatikAyamAM, agra, mULa, skaMdha ane parva, e cAramAM jyAM bIja hoya te bIja pramANe cAra bheda thayA. temAM nArakIya ane devane umeratAM aDhAra bhede jIvane vyapadeza karAya che ( A aDhAra bheda jIva batAvya ) bhAva dizA te prakAre aDhAra jANavI ahiM sAmAnya dizAnuM grahaNa chatAM je dizAmAM jene avijJAna ( na aTakavA) paNe gati Agati spaSTa karI te sarvatra saMbhave che. te dizAva. ApaNe adhikAra che tethI tene ja nikitakAra sAkSAt batAve che. kAraNa ke bhAva dizANI avinAbhAvI ( sAtheja rahenArI ) prasaMganA sAmarthyathI adhikRtaja che tethI tene mATe ja bIjI dizAe ciMtavIe chIe.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNNa vaga disahArasa,bhASa disAo'vitatti yA va vividhas, hari mArA hRr I " paNNa vaga disAe puNa, ahigAro ettha hoi NAyaco jIvANa puggalANa ya, eyAsu gayA gaI asthi // 62 prajJApakanI apekSAe aDhAra bhede dizA che. ane ahiM bhAvadizA paNa teja pramANe pratyeka saMbhave che. ethI ekeka prajJApaka dizAne bhAvadizAnA aDhAra aMka vaDe guNavA. tenI saMkhyA 1818=324 emAM upalakSaNathI tApadizA vigeremAM paNa thathA saMbhava pejanA karavI. kSetra dizAmAM paNa cAra mahAdizAone saMbhava che paNa vidizA vigerene saMbhava nathI kAraNa ke temAM phakata eka pradezapaNuM hovAthI tathA vAra pradezapaNuM hevAthI saMbhava nathI 61-62 cheA dizA saMgane samUha te pUrve "gawA tharo himA gALago gapati kahela vacanathI lIdhA che. sutrane avaya vArtha A pramANe che. ahiM dizA zabdathI prajJApaka dizA pUrvAdi cAra ane urva adhe maLIne cha grahaNa karI che ane bhAva dizA te aDhAre paNa che, anudipha grahaNa karavAthI prajJApakanI bAra vidizA jANavI. (uparanA cAra khuNa tathA nIcalI pUrve kahelI cAra dizA tathA khuNe maLIne bAra jANavA) temAM asaMjJIone A badha nathI tathA saMjJIone paNa keTalAkane hoya ane keTalAkane na hoya ke huM
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ pi amuka dizAmAMthI AvyuM chuM (janma lIdhe che.) jIva meha mavatti e pramANe prativiziSTa dizA ane vidizAmAMthI mAruM AvavuM thayuM evuM keTalAka jIve nathI jANatA. A kahevAnuM tAtparya vAkaya che (uvavAI sUtranI TIkAne AdhAre A trIjA sUtrane avataraNa bhAga che. ane cuNikAnA abhiprAya pramANe "paviNAba zabda vaDe payaMta upasaMhAra vAkya che, bhavati sAthe taMjahA eTaluM adhika vAkya che. have niryuktikAra teja kahe che. kesiMci nANasaNNA, asthi kesicinatthi jIvANaM ko'haM paraMmiloe, AsI kayarA disAovA // 33 // keTalAka che jemane jJAna varaNIya karmane (vadhAre ) kSaya upazama hoya temane jJAna saMjJA che. keTalAkane te AvaraNa vadhAre hevAthI jJAna saMjJA nathI jevI saMjJA nathI te batAve che ke huM parakamAM eTale pUrva janmamAM manuSyAdi kaI gatimAM hate? enAvaDe bhAva dizA lIdhI, athavA kaI dizAthI huM Ave? enA vaDe te prajJApaka dizA lIdhI. jemake kaI dArUnA nisAmAM lecana gherAyele jenuM mana avyakata vijJAnavALuM che. te bhUlIne zerImAM paDI gayele tenI vAsane lIdhe AvelA kUtarAthI tenuM meTuM caTAya te samaye tene ghera kaI lAve tepaNa nasAmAM zuM banyuM te nase utaryA pachI jANatA nathI ke huM kayAMthI AvyuM chuM tevI rIte
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ [58]. bIjI gatimAMthI Avele viziSTa jJAnarahita manuSya vigere paNa jANa nathI have upalIja saMjJA nathI paNa tene bIjI saMjJAo paNa nathI te sUtrakAra batAve che. . - asthi me AyA uvavAie, natthi meM AyA uvavAhae, kehaM AtI? ke vAio cUeiha pecA mahaarI ? (phU. 3) ahi te mAre AtmA vidyamAna che chaThThI vibhakti aMte havAthI "ma" sAthe zarIra saMbaMdha batAvyuM ke zarIrane mAlIka aMdara rahele AtmA te niraMtara gatimAM pravRta thayele te pite chava che. have te ke che? Apa pAtika che. pharI pharIne eka janmamAMthI bIjA janmamAM javuM te upapati che. temAM thavuM te ApapAtika che. A sUtravaDe saMsArInuM svarUpa batAve che. te mAre AtmA A prakAre che ke nahiM tevuM jJAna keTalAka ajJAnI chone nathI hotuM ane huM ke huM pUrva janmamAM nArakIya, pazu, manuSyAdi ke deva hatuM, ane tyAMthI A manuSya janmamAM Avela chuM. ane maraNa pachI pharI vakhata huM kyAM pedA thaIza e pramANe koI jAtanuM jJAna nathI hatuM. jo ke ahi badhI jage para vAva dizA vaDe adhikAra ane prajJApaka dizAvaDe che. te paNa pUrva sUtramAM sAkSAt prajJApaka dizA lIdhI che ane ahiM te bhAva dizA che ema jaNavuM. vAdInI zaMkA, ahiA saMsArIone
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ [59] dizA vidizAmAMthI AvavA vigerenI viziSTa saMjJA niSedha thAya paNa sAmAnya saMjJAne nahiM. A vAta saMza, je dhama AtmA che tene siddha karyA pachI thAya che. kahyuM che ke dharma siddha thAya te dharmanuM ciMtavana thAya che. have tamAre mAnele AtmA pratyakSa Adi pramANu gocarathI, dUra hovAthI tenI siddhi nahiM thAya ane te pramANe vicArIe te AtmA pratyakSathI artha (AtmA) sAkSAtkArIthI viSayI thatuM nathI (najare najara dekhAtuM nathI, kAraNa ke te indriyenA jJAnathI dUra che. ane atIndriyapaNuM svabhAvathI prakRSTa paNe che. ane atIndriya paNathI ja tenuM adhyabhicArI kArya vigerenuM ciha tene saMbaMdha grahaNa karavAne asaMbhava che. (atIndriya te sarvajJa che. ane te jANe, paNa bIjAM sAmAnya mANasane jANe te kevI rIte mAne) jevI rIte pratyakSa siddha thatuM nathI tevI rIte anumAna paNe paNa siddha thatuM nathI, kAraNa ke AtmAnA apratyakSa paNathI tenI sAmAnya grahaNa zaktinI utpatti na thAya tathA tyAM buddhi pUrvaka anumAna paNa kevI rIte thAya, jema A be pramANa lAgu na paDe tema Agama pramANanI vivikSAnA pratipAdyamAnamAM anumAnanA aMtane bhAva che ane bIjI jagAe bAhA arthamAM saMbaMdhano abhAva hovAthI apramANu che. athavA pramANa paNe mAnIe. te paraspara virodhI hevAthI Agama pramANe nakAmuM che (judAM judAM Agame eTale jaina ane jainetaramAM eka ja aMgama nathI tethI badhe pramANabhUta
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ (60) jenAgamane namAne) ane tenA vinA sakala arthanI utpatti paNa arthI pattithI siddha thatI nathI. tethI je pratyakSa anubhAna, Agama, upamAna, arthopattithI, dUra che. ane A saMbaMdhI chaThThA pramANanA viSayane abhAva che. te AtmA siddha pratijJA. thaI zakatuM ja nathI te prayogathI batAve che. (1) AtmAnathI ja daSTAMta. kAraNa te pramANu paMcakane viSayathI dura che. gadheDAnA zIMgaDA mAphaka. - tenA abhAvamAM viziSTa saMjJAnA pratiSedhanA abhAvanA saMbhava vaDe sUtranI utpattija nathI (vAdI kahe che ke, pramANu paMcakathI AtmA siddha thatuM nathI te pachI sUtranI racanA karavAnuM kAraNa zuM jainAcAryanuM samAdhAna, tame je kahyuM te saghaLuM gurUnI sevA karyA vinA svajIMdAcAranuM vacana che sAMnLe. pratijJA. hetu . (1) AtmA pratyakSa ja che, tene guNa jJAna che tenuM pitAnA jJAnathI ja siddhapaNuM che. ane svasaMvit niSThAe draSTAMta viSayanI vyavasthitio che. ghaTa paTa vigerene paNa rUpAdi guNa pratyakSa paNe AMkhanI sAmeja che tethI, maraNanA abhAvanA prasaMgathI bhUtene guNa cetanya che evI zaMkA na karavI.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAraNa ke teone tenI sAthe hamezAM sannidhAnane saMbhava che. tyAgavA gya, grahaNa karavA gya. tyAgavuM levuM, e badhAnI pravRtine anumAna vaDe ApaNuM mAphaka pArakA AtmAnI paNa siddhi thAya che. A pramANe eja dizAe upa mAna Adi pramANane paNa potAnI buddhi vaDe pitAnA viSayamAM DAhyA mANase yathA saMbhava javAM kevaLa manIndra ji nezvara) ne A Agama vaDeja viziSTa saMjJA niSedhanA dvAra vaDe huM chuM ema AtmAnA ulalekha vaDe AtmAne sadabhAva siddha karyo che. ane jenAgama zivAyanA bIjA Agame anApta purUSanA banAvelAM hovAthI A pramANuja che. - ahiM AtmA che. enAja vaDe kiyAvAdienA badhA bheda samAyA ane AtmA nathI, e vacanavaDe A kriyAvAdIonA mane AnI aMdara samAveza karela che. ane ajJAnI tathA vinayikanA badhA bhede temAM samAtA hovAthI samAvyA che. jenetaranA bhede A pramANe che. asiya mayaM kiriyANaM, akiriya vAINa hoi culasII annANiya sattaTThI, veNai ANaM ca battIsA // 1 // 180) bheda kiyAvAdIonA che ane A kriyAvAdInA 84) bheda che ane ajJAnInA 67) bheda che. tathA vinayavAdI enA 32, bheda che. temAM jIva, ajIva, AMRsa, ba, punya, pApa, saMvara, ke -
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirjaza, ane mokSa e nava padArtha che te sva, para, e be bhedathI tathA nitya ane anitya e be vikalpa vaDe tathA kALa niyati svabhava, Izvara, ane AtmA, e pAMca badhA sAthe guNatAM 94ra4rapa 180 bheda kiyA vAdInA thayA Anu astitva mAnanArA A pramANe kahe che. (1) jIva svathI ane kALathI nitya , (2) jIva thI ane kALathI anitya che (3) jIva parathI ane kALathI nitya che (4) jIvaparathI ane kALathI anitya che. e pramANe kALamA cAra bheda thayA, e pramANe niyati, svabhAva, Izvara, AtmA vigerenA cAra cAra vikalpa thAya, te pAMca cekaDAM gaNatAM 20) thAya. A jIva sAthe thayA. A pramANe ajIvAdI AThanA bhede levA eTale 180) bheda thayA. temAM svathI eTale pitAnAja rUpavaDe jIva che paNa paranI upAdhivaDe hava paNa ke dII paNanI mAphaka nathI te nitya ane zA zvata che. paNa kSaNika nathI kAraNa ke te vartamAnanI mAphaka . bhUta ane bhaviSyamAM paNa che. kALathI eTale kALaja A duniyAnI sthiti ane utpatti tathA pralayanuM kAraNa che. - kahyuM che ke - jAta jAti ni, sArAvAra ! kAlAsupteSu jAgarti, kAlohi durati krmH||1|| kALaja bhUtane paripakava kare che. ane teja sarva prajA
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3i) ne nAza kare che. badhA sutelA hoya te paNa kALa te jAgeja che. mATe kALa dukhethI paNa ulaMghana thaI zakAto nathI. ane te atindriya che. tathA thoDA kALe tathA ghaNu kALe thatI kiyAthI jaNAya che. hIma, garamI, varSA, vigerenI vyavasthAne hetu che. tathA kSaNa, lava, muhuta, prahara, ahorAtra, mAsa, rUtu, ayana, saMvatsara, yuga, ka95, papama, sAgarepama, utsapiNI, avasarpiNI, pudagala parAvarta, atIta, anAgata, vartamAna, sarva, addhA vigerene vyavahArarUpa che. tathA bIjA vikalpamAM kALathI ja AtmAnuM astitva svIkAryuM che. paNa pahelA ane bIjA vikapamAM bheda eTale che ke A anitya che ane pUrvane nitya hate. vijA vika5mAM para AtmAthI ja sva AtmAnI siddhi svIkArI che. paNa kevI rIte parathI AtmAnuM astitva svIkArI zakAya? uttara Ato prasiddhaja che ke sarva padArtha para padArthanA svarUpanI apekSA e, pitAnA rUpane paridaka che. jemake dIrgha nI apekSAe hurva paNAnu jJAna che ane huM svanI apekSAe dIrgha paNAnuM jJAna che. emaja AtmA zivAyanA staMbha, kuMbha, vigere dekhIne tenAthI judo je padArtha temAM Atma paNanI buddhi pravarte che. tethI AtmAnuM svarUpa te parathI ja nizcaya thAya che. paNa pitAnI meLe nahiM. ema trI vipa siddha thaye, cothA vikapamAM pahelAnI mAphakaja
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ [64] che e cAra vikalpa che. te pramANe trIjA niyatithIja AtmAnu svarUpa nizcaya kare che. Aniyati zu che ? uttara padArthAnuM jevI rIte avazyapaNe thavApaNuM hoya tene yAjanArI niyati che. prAptavyo niyatibalA zrayeNa yorthaH sovasyaM bhavati nRNAM zubho'zubhovA bhUtAnAM mahati kRtepihi prayatne, na AvyuM matti na bhAvinati nAU: ||20 niyati maLanA AzrayathI je padAtha meLavavAne hAya che te hAya zubha hoya ke azubha paNa te mANasone avasya maLe che. have te aTakAvavA ke pheraphAra karavA mANase prayatna kare teA paNa bhAvInA nAza na thAya ane abhAgyanI prApti na thAya. AmakarI nAmanA piravATnA matane prAyaH anusaranArI che. bIjA keTalAka svabhAvaneja sa'sAranI vyavasthAmAM joDe che. prazna e svabhAva zuM che ? uttara-vastune potAnAja tevA pariNati bhAva te svabhAva che. kahyu` che ke kaH kaMTakAnAM prakaroti taikSNyaM, vicitrabhAvaM mRga pakSiNAMca svabhAvataH sarva midaM pravRttaM, na kAma cAro'sti kutaH prayatna zI
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAMTAonI tIkSaNa ane koNa banAve che? ane mRga tathA pakSIomAM vicitra bhAva ke utpanna kare che? khasa rIte te badhuM svabhAvathI ja thAya che. temAM koI khAsa mahe nata letuM nathI. tyAre prayatna zA mATe mukhya gaNa? svabhAvataH pravRttAnAM, nivRttAnAM svabhAvataH nahi karteti bhUtAnAM, yaH pazyati sa pshyti|| svabhAvathI pravarte che. ane svabhAvathI nivRta thayelA che tevA prANIonu huM kaMI paNa karanAre nathI ema je mAne. che teja dekhe che. ( dekhate che.) narretAna nAnAni rrrrgAna,, ko'laGkaroti rucirAGga ruhAn mayUrAn . kazcotpaleSu dala saMmicayaM karoti, .... kovAdadhAti vinayaM kula jeSu pussu // 3 // mRgalIonI AMkhe keNa AjavA gayuM che, temaja mayura vagerenA pIchAmAM zobhA keNa karavA gayuM che. ane kamaLanI pAMkhIne sArI suMdara rIte kaNa goThavavA jAya che tathA kuLavAna purUSanA hRdayamAM vikhya koNa mukavA jAya che? ( keI nahi, te badhuM svabhA je ja thAya che evuM svabhAvavAdI mAne che ). 1 have bIjA kahe che ke A badhuM jIva vigere je kaMI
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ che te IzvarathIja utpanna thayuM che. ane tethI ja svarUpamAM rahe che. prazna A Izvara koNa che? uttara-aNimAdi azvameM egathI te Izvara che. ajJo janturanIzaHsyA, dAtmanaH sukha duHkhayoH // Izvara prerito gacchet, zvabhraM vA svarga meva vA // 1 // ajantu AtmAnA sukha duHkhanA kAraNamAM asamartha che paNa Izvarane prerAyele svarga agara narkamAM jAya che. tathA bIjAo kahe che ke jIvAdi padArtha kAlAdithI svarUpane pAmatA nathI tyAre kevI rIte che? uttara AtmAthIja che. prazna e AtmA keNa che ? utara-AtmAthI bIjuM nahi evuM ati mAnanArA vizvanI pariNati rU5 AtmA ja mAne che kahyuM che ke - eka evahi bhUtAtmA, bhUte bhUte vyavasthitaH ekadhA pahudhA caiva, drazyate jala candra vat // 5 // nizcaye ekaja bhUtAtmA sarva bhUtemAM raheluM che. ane te ekale chatAM caMdra pANImAM judo judo dekhAya che, tema te AtmA, nirAzAmAM dekhAya che. vaLI kahyuM che kepuruss evedaM sarva yadbhUta yacca bhAvyam' iti je A jagatamAM badhuM thayuM che ane thavAnuM che te saghaLuM eka purUSaja che. vigere e pramANe ajIva paNa
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ [67] pitAthI ane kALathI nitya che ItyAdi upara pramANe badhuM jivuM. tevI ja rIte akiyAvAdIonA paNa bheda che. te nAstitva vAdI che. temAM paNa, jIva, ajIva, Azrava, baMdha, saMvara, nirjarA, tathA mekSa e sAta padArtha che. te sva ane para e be bhedavaDe tathA kALa, yahRchA, niyati, svabhAva, Izvara, ane AtmA, e cha bhedovaDe ciMtavatAM-84) vikalpa thAya che. te A pramANe che. jIva svataH eTale pitAnAthI ane kALathI nathI temaja jIva, parathI ane kALathI (siddha thata) nathI. A pramANe kALa sAthe letAM be bheda thayA, teja pramANe cachA tathA niyati vigeremAM paNa sarve jIva padArthamAM bAra thAya e pramANe ajIvamAM paNa bAra levA. te bAra saptaka eTale 84) thayAM tene artha A che. jIva potAnA kALathI nathI. ahiM padArthonA lakSaNavaDe sattA nizcaya karAya che. athavA kAryathI, nizcaya karAya che? ane AtmAnuM tevuM kaMI paNa lakSaNa nathI ke jenA vaDe ame tenI sattA svIkArIe. tema aNuothI parvata vigerene saMbhava thAya tema paNa nathI. vaLI lakSaNa ane kAryavaDe vastu na meLavIe te vidyamAna nathI jema AkAzanuM kamaLa vidyamAna nathI tema, teTalA mATe A tmA nathI. bIjo vikalpa paNa je AtmAne pitAthI nathI svIkArate te AkAzanA kamaLanI mAphaka parathI paNa nathI. athavA sarva padArthonAja para bhAgamAMnA adarzanathI ja sarva arvApha (?) bhAga sUkSamApaNAthI ane ubhaya (te bane) nA
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ [6] ana upalabdhithI sarva anupalabdhithI, nAstitvane svIkArIe chIe. kahyuM che ke-- yAvad harU parastAvad bhAgaH saca nadRzyate ityAdi jeTalu dekhAya che teTaleAja bhAga pachavADe che. ane te dekhAtA nathI vigere tathA caTacchAthI AtmAnu' astitva nathI (nAstitva che). prazna, AyacchA te zuM che ? uttaraanabhisadhI (anAyAse) arthanI prApti thAya te yaDhacchA che. atarkitA pasthi tameva sarva citraM janAnAM sukha duHkha ins kAkasya tAlena yathAbhighAto, na buddhi pUrvotra vRthAbhi manaH|| satyaM pizAcAsma vane vasAmo bheriM karAgrairapi na spRzamaH yadRcchayAsiddhayati loka yAtrA, bherI pizAcAH tAnuMyati // 2 // . vinA vicAranuM A mANasAnu AzcaryakAraka sukha duH khanu' thavu te upasthita thayeluja che. jema kAgaDAnA besavAthI tADanuM paDavuM" thAya te jema kAgaDAe pADayuM" nathI tema jagamAM je kaMi thAya che, te buddhi pUrvaka nathI. paNa temAM lekAnu khATuM abhimAna che (ke me' A karyuM) 1
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ [k] ame vananA pizAcya chIe te kharU che. ame hAthathI lerIne aDakatA paNa nathI teA paNa yadacchAe levA ekaThA thAya che ane kahe che ke pizAcA bherIne vagADuM che. 1 (paMca taMtramAM Ane maLatu eka draSTAMta che. koI lazkaramAMthI chuTA paDelA bherIvALA siMhanA mArathI marI gayA ane tenI bherI vAMdarAnA hAthamAM AvI te kAi vakhata vagADe ane te pahADamAM jAya te leAkane sabhaLAya tethI mAjumAjInA lAkA gabharAyA ke pahADanI aMdara pizAcya gherI vagADI DarAve che. tethI leAkI DarIne nAsavA lAgyA temAM koi hi matavAne kula lai vAMdarAone ekaThI karI temanI pAsethI bherI laI lIdhI ane TekAnA vahema maTADaye ? jema kAgaDAnA mesavAthI tADanu jhADa paDe teA paNa temAM kAgaDAnI buddhi nathI ke mArA upara tADa paDaze, tema tADane abhiprAya nathI ke kAgaDA upara paDuM, chatAM te eka thAya 9. e pramANe, bAkInuM paNa vinA vicAratuM, ajA krupANI, Atura bheSaja, adha kaTaka vigere drachatA paNa jANI levAM e pramANe aMdhA prANIonAM, janma, jarA, maraNa vigera lokamAM je kaI thAya te badhuM kAkatAlIya nyAya mAphaka jANuvuM, evIja rIte, niyati svabhAva, Izvara, AtmA vigerethI paNa A AtmAne, asiddha karavA, (eTale AtmAnI dareka rIte asiddhi khatAvavI) kriyAvAdInA 84 bheda thayA. have ajJAnIonA 67 bheda batAve che; te A pramANe.
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ [70] pUrve jIvAdi nava padArtha kahI gayA, tenI sAthe utpatti dazamI levI te dazene sata, asata, sadasata, avyaktavya, sad vaktavya, asaduM vaktavya, ane sadasaktavya, A sAta bheda vaDe jANavAne zaktimAna nathI temaja jANavAthI zuM prayajana che? tenI bhAvanA nice mujaba, jIva vidyamAna che ema keNa jANe che? athavA jANavAthI zuM lAbha? athavA jIva avidyamAna che athavA jANavAthI zuM lAbha? e pramANe achavAdikamAM paNa sAta vikalpa, te pramANe sAta sAta gaNatAM 63) bhAga thayA temAM cAra bIja umeravA te A che. vidyamAna (chatI) bhAvanI utpatti keNa jANe che? athavA jANavAthI zuM prajana? bAkInA traNa vikalpa utpattinA, uttara kALa padArthanA avayavanI apekSAe che. tene saMbhava thatuM nathI tethI te traNa nathI kahA eTale cAra bhAMgA saMbhave. te umeratAM phUla 67) thayA. AmA chava sat che te koNa jANe che. tene artha A che ke, keIne viziSTa jJAna nathI ke je IndriothI atIta chavAdi padArthone jANI zake ane temanA jANavAthI kaMI paNa phaLa nathI jemake jIva nitya, sarvagata mUrta jJAnAdi guNa upeta athavA uparanA guNethI vyatirikta che ane tethI kayA purUSArthanI siddhi thAya? tethI ajJAna ja zreya che. vaLI tulya aparAdhamAM, ajJAnatAthI karavAmAM kema svalpa deSa che. ane, te ja pramANe kAramAM paNa Aku
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ [71] dika (manathI pApa karanAra) anAga (ajANya) sahAkAra (jaladI,) vigere kArya thAya temAM kSullaka (nAne) bhikSu tathA vira, upAdhyAya, AcArya ne anukrame vadhAre vadhAre prAyazcitta che, tevuM bIjA vikapamAM paNa javuM. vinaya vAdInA 32 bheda A pramANe che. devatA, rAjA, yati, jAti, sthavira, adhama, mAtA, pitA, e AThamAM mana, vacana, kAyA, ane pradAna, e cAra prakAre vinaya kare te A pramANe, A devatAone mana, vacana, kAyA, ane deza kALanI utpatti pramANe dAna devA vaDe vinaya kara. A vinayathIja svarga, apavarga, nA mArgane teo svIkAre che. ane nIcetti (nIce namavuM) ane namratA batAvavI te vinaya che. badhI jagAe A pramANe vinaya vaDe deva vigeremAM lIna thayela. svarga mekSane meLavanAre thAya che. kahyuM che ke, viNayA NANaM NANAo, daMsaNaM dasaNAhi caraNaM c|| caraNAhiM to mokkho, mokkhe sokkhaM aNAvAhaM // 1 // vinayathI jJAna, zAnathI darzana, darzanathI cAritra, cA ritrathI mokSa ane mokSathI avyAbAdha sukha che. ahiM A kriyAvAdIomAM astitva che. chatAM temAM paNa keTalAkamAM AtmAne nitya, anitya, kartA, akartA, mUrta, amRta, zyAmaka tapula mAtra, aMguThAnA parva eTale
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ [72] dIvAnI zIkhA samAna, hRdayamAM rahele, vigere paNa te. ApapAtika che. tathA adiyAvAdIomAM AtmA nathI te kayAMthI ApapAtika ( utpanna thanAra) paNuM siddha thAya? ane ajJAnI AtmAne viSe apratipatti nathI karatA paNa teo jJAnane nakAmuM mAne che. vinayavAdIone paNa AtmAnA astitvamAM asvIkAra nathI paNa vinaya vinA bIjuM mikSa sAdhanaja nathI evuM mAne che. temAM sAmAnya AtmAnA astitva svIkArathI akiyAvAdIone dura karyA che temanA mAnavAne baTuM karyuM ) ane AtmAnuM - mAnavuM temAM A paNa temaNe vicAravuM joIe. zAstA zAstraM ziSya, prayojanaM vacanahetudRSTAntaH saMnti na zUnyaM bruvataH, tada bhAvAcA pramANaM syaat||1|| pratiSadhRpratiSedhau, stazce cchUnya kathaM bhavetsarvam tada bhAvenatu siddhA, apratiSiddhA jagatyarthAH // 2 // upadeza, zAsa, ziSya, prajana, vacana, hetu, ane draSTAMta che te badhA bilanArathI zUnya nathI. tenA abhAvathI te apramANa che. ( AtmAnuM astitva svIkAra teja badhAM kAmanI che. nahi te teonuM belavuMja AtmAnA abhAve apramANa che.) [ 1 / pratiSedha karanAra ane pratiSadha je zUnya heya te badhuM kevI rIte thAya ane prasidha karanAranA abhAvamAM prati
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ | [3] Siddha evA jagatanA padArtho siddha thAya e pramANe jainAcArya kahe che. ke AdarekanuM ahiMja yathAyogya rIte nirAkaraNa samajavuM. vacamAM samajavA mATe vAdIe zaMkA karelI ke AtmA nathI te sUtra zAmATe karavuM tenuM samAdhAna karyuM. have cAlu vAta kahe che. - temAM ahiM keTalAkane tenI khabara nathI ke huM kyAMthI A chuM enAvaDe keTalAkane ja saMjJAne niSedha karavAthI keTalAkane che tepaNa kaheluM samajavuM. temAM sAmAnya saMjJAnuM dareka prANImAM siddhapaNuthI ane tenuM kAraNa jANavAthI ahiMA akiMcita paNe che ( sAmAnya saMjJAnuM vizeSa prayojana nathI) paNa ahiM viziSTa saMjJAnI jarUra che ane te keTalAkane ja hevAthI tathA te saMjJAnuM bIjA bhAvamAM janAra AtmAne spaSTa svIkAra. te saMjJA upayegI paNAthI sAmAnya saMjJAnA kAraNanA pratipAdanane chevane phakta viziSTa saMjJAnA kAraNene sUtrakAra batAve che - sejaM puNa jANejjA saha saMmaha yA e paravAgaraNeNa apaNesiM aMti evA socA taMjahA-putyi mAo, vAdisAo, Ago ahamasi, jAva apraNayario, disAo aNu disAo vA Agao ahamasi, eSa maMgesi jaNAyaM bhavati bhatdhi me Atha, sathavArA karamA (sisa) kari
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ [74] sAo vA aNusaMcarai, savvA o disAo aNu disAo soshaM (sU. 4) te jANe te hu, AmAM 'se' zabda mAgadhI zailI pramANe prathamAnA eka vacanamAM che. 'T' zabdavaDe jANavuM ke je pUrva kahelA jANanArA eTale jene vadhAre kSaya upazama DAya te vicAre che ke pUrva kahelI dizA ane vidizAmAMthI mArU Agamana thayuM che. tathA huM pUrva janmamAM kANu hatA devatA, nArakIya, ke tiya`ca, athavA manuSya hatA athavA strI, purUSa ke napuMSaka hatA ? athavA bhaviSyamAM hu. A manuSya janmathI marIne devAdi zarIramAM jaIza evu vicAre ane samaje AthI ema samajavu` ke koi paNa anAdi sa'sAramAM bhramaNa karatA prANI dizAmAMthI Agamanane na jANe (dareka na jANe) paNa je viziSTa sajJAvALA hoya te jANe te mati jJAnavALA eTale jenI buddhi khIlelI hAya tenA bhAvAtha e che ke AtmAnI sAthe jenI suSuddhi hAya te subuddhivaDe kAIka bhavyAtmA jANe che. sUtramAM 'sajja sar A' tti zabdathI ema sUcavyu` ke matinuM Atma svabhAvapaNuM huMmezAM che paNa vaizeSika matavALA matine AtmAthI judI mAne che ane AtmAthI samavAya vRttie joDhAyanI che. tevu nahi. jo sammada tti eTale potAnI buddhivarDa temAM bhinna paNa andhAdika pAtAnAM mAne che tethI mati paNa
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5] judI thaI jAya tevI zaMkA na thAya mATe sa zabda vizeSazumAM che. ane saha (sAthe) zabda badhe lAgu na paDe ane AtmAnI sAthe haMmezAM rahyA chatAM prabaLajJAna Avara vaDe DhaMkavAthI sadA viziSTa bAdha nathI. have te mati sanmati athavA svamati, te avadhi, manaH paryAya, ane kevaLajJAna, jAti smaraNa, e cAra bhede jANavI. temAM avadhi, mana 5ryAya, ane kevaLa jJAnanuM svarUpa, bIjA sthAnamAM vistArathI kahyuM che. ane jAti smaraNa jJAna te matijJAnane vizeSa bedhaja che. tethI A pramANe AtmAnI cAra prakAranI mati vaDe keka viziSTa dizAnI gati Agati jANe che. ane keka para (zreSTha) te tIrthakRta sarvajJa che. paramAthethI tene ja parazabdanuM vApaNuM hovAthI parapaNuM hevAthI parapaNuM Ape che tenA vaDe vyAkaraNa te upadeza te upadezathI chone tathA tenA bhede pRthvI vigere tathA tenI gati A gatine bIjo paNa jANe che. bIjA cha tIrthakara zivAya atizaya jJAnI evA kevaLI vigere pAse sAMbhaLIne jANe che ane je jANe che te sUtra avayavanaDe batAve che. ke huM pUrva dizAthI AvyuM chuM ke dakSiNa, pazcima, uttara, uMcI, nIcI ke bIjI kaI dizA vidizAmAMthI AvyuM chuM. evuM viziSTa kSaya upazama AdivALAne tIrthakara tathA anya atizayajJAnI evA purUe jemane badha Apela che temane AjJAna hoya che, tathA prati vi
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ [76) ziSTa dizAmAMthI AgamananA parijJAna zivAya bIjuM paNa AvuM jJAna tene thAya che ke jema huM pUrve hatuM tema jANuM chuM ane have pachI mArA A zarIrane adhiSThAtA (AtmA) jJAna darzana, upayoga lakSaNavALa upapAduka (bhavAMtaramAM janA2) ane asarva gata (zarIra mAtra pramANa vALe) katA, mUrti rahita, avinAzI, zarIra vyApI, ItyAdi guNavALe mAre AtmA che. te AtmAnA ATha bheda che dravya, kaSAya, ga, upaga, jJAna, darzana, cAritra, vIrya AtmA, ema ATha prakAre che. temAM ahiA mukhyatve upaga AtmA vaDe adhikAra che ane bAkInA bhede tenA aMza tarIke upayogamAM levAya che, tethI batAvyA che. te pramANe mAre AtmA che. je amuka dizAmAMthI ke vidizAmAMthI gati progya karmanA upAdAnathI tene anusAre cAle che. pAThAntaramAM anusaMcaratIne badale anusaMsarAI pATha che. tene artha A pramANe che ke dizA vidizAonuM gamana athavA bhAva dizAmAMthI Agamana, tene yAda Ave che, have sUtra avayava vaDe pUrvanA sUtranA kahelA ane upasaMha che. (batAve che) badhI dizAo ane anu dizAomAMthI je Ave che ane anusaMcare che. athavA anusare che. te huM e ulalekha karavA vaDe AtmAne bhAva siddha thAya che. ane pUrva vigere prajJApaka dizAe badhI grahaNa karI che. ane
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ [77] bhAva dizAo paNa lIdhI che A kahelA gaMbhIra arthane nikitakAra khule batAvavA mATe niryukitakAra traNa gAthAne sAthe kahe che. jANaI sayaM maIe, annasiM vAvi aMtie socA jANaga jaNa paNNavio, jIvaM taha jIva kAevA // 34 // itya ya saha saMmaha atti, jaMe aMtastha jANaNA hoI ohI maNa pajava, nANa ke vale jAi saraNe y||65|| paravai vAgaraNaM puNa, jiNa vAgaraNaM jiNA paraMna.sthi aNNasiM socaMtiya, jiNe hi savvo paro apnno||33|| kaI prANI saMsAramAM bhramaNa karatA avadhi vigere upara kahelI cAra prakAranI pitAnI matI vaDe jaNe che. ananupUrvI nyAya pragaTa karavA mATe pachavADe lIdheluM ane nuM A pada paheluM kahe che. athavA gavi, A pada vaDe atiSaya jJAtionI pAse sAMbhaLIne jANe che tathA " vAgama gavivoLago " A vAkayavaDe para vyAkaraNa paNa grahaNa karyuM tenA vaDe A artha che. jJApaka eTale tIrthakarane prajJApita ( badhe ) paNa jANe che. je viSa yane jANe che te piteja batAve che. sAmAnyathI jIvane A padavaDe adhikRta udezAne athadhikAra kahe che. tathA jIva ane kAyAne te pada vaDe pRthivIkAyAdine batAvavA vaDe bAkInA have pachInA chae udezAnA adhikAra arthane anukrame kahe che.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7i8) ahiM "sAsamApati A pada sUtramAM che. temAM zALA padavaDe jJAnane utpanna kareluM che "mana" vAta jANavAnA arthamAM che. kAraNa ke manana teja mati ( buddhi che mATeane te jJAna kevuM che. te batAve che. avadhi, mana paryAya kevaLa ane jAti samaraNa rUpavALuM che. temAM avadhijJAnI hiya te saMkhyAtA ane asaMkhyAtA bhavane jANe che e pramANe manaH paryAyAnI paNa jANe che. paNa kevaLa niyamathI anaMtA (tamAma) jANe che. tathA jAti smaraNavALe niyamathI saMkhyAtA bhavane jANe che bAkInI vAta spaSTa che. 64-6pA ke TIkA nahiM chatAM chAsaThamI gAthAne artha thaDe batAvIe chIe. para vaI vAgaraNa te jinavyAkaraNa jANavuM jinezvarathI para bIjo nathI, tathA bIjAonI pAse sAMbhaLIne, tathA jinezvarathI sarva para anya che. nicenI kathAothI jaNAze ke kaI bhavyAtmAne dharma rUcinI mAphaka svayaM jAti smaraNa pragaTa thAya che. keIne jinezvara pAsethI sAMbhaLIne thAya che. jema mahAvIra svAmI pAse gatama svAmIne thayuM tathA anya pAse eTale mallinAtha bhagavAnanA mitrone malli kumArIe yuvAavasthAmAM baMdha karatAM (mi ne) jAti maraNa jJAna thayuM. e nicenI kathAthI samajAze. ahiA sahasammati vigere parijJAnamAM sukhathI samajAya mATe traNa daSTAMte batAve che.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ [79) - vasaMtapura nagaramAM jItazatru nAme rojA che tenI dhAraNI nAmanI mahAdevI (paTTarANI) che. tene dharmarUcI nAmane putra thaye, te rAjA eka divasa tApasapaNe vrata levAnI IcchAvALe dharmarUcine rAjya seMpavAnI taiyArI karavA le. te joIne dharmarUcie patiAnI mAtAne puchyuM ke mAre pitA rAjya zAmATe taje che ? mAe kahyuM beTA! A nArakI vigerenA sakaLa duHkhanA hetubhUta tathA svarga ane mekSa mArgamAM vina karanAra argalA ( AgaLI ) samAna tathA avazya duHkha denArI lamI vaDe zuM prajana che? paramArthathI A lekamAM paNa abhimAna mAtra phaLa devAvALI che. tethI tene cheDIneja sakaLa sukhanuM sAdhana je dharma teja karavAne tAre pitA udyama kare che. dharma rUci te sAMbhaLI che ke je lakSmI AvI che te mArA pitAne huM aniSTa chuM ke je AvI sakaLa deSane dhAranArI lakSamI mane sepe che. ane sakaLa kalyANanA hetu dharmathI mane dUra karAve che? ema kahI pitAnI AjJA laIne bApa sAthe pote paNa tApasanA AzramamAM gayA. tyAM badhI tApasa saMbaMdhi kriyA yathA yegya karI ane rahe. ekadA amAvAsyAnA pahelAM eka divase ke tApase ud ghoSaNA karI ke he tApa ! AvatI kAle anAkuTi che. ( agata pAkhI, aje) che. tethI Ajeja simita ( hemanA lAkaDAM) pula kuza (darbha ) kaMda, phaLa, mULa vigere
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ hamaNAja laI Ave. A sAMbhaLIne dharmarUcie pitAnA bApane pUchayuM he tAta! A anAkuTTI zuM che. teNe kahyuM beTA! kaMiphaLa vigere chedavAnuM kAma amAvAsyA vigere divase na karAya kAraNa ke te kApavA vigerenI kriyA sAvadha (pApavALI) che. te sAMbhaLIne A vicAravA lAgyuM ke huM. mezAM anAkuddhi thAya te kevuM sAruM. A pramANe vicAra karate hatuM tevAmAM amAvAsyAne divaseja tapovana pAse jatAM sAdhuonuM darzana thayuM te sAdhuone teNe pUchayuM che bhAIe Aje tamAre anAkuTTI kema nathI jethI tame A aTavImAM nikaLyA cheteoe paNa kahyuM ke amAre te AkhI jIMdagI sudhI anAkudija che. ema kahIne sAdhu cAlatA thayA. dharmarUcine A sAMbhaLI, IhA, apaha, ane vimarza vaDe jAti smaraNa jJAna thayuM ke huM pUrvabhavamAM dIkSA laIne devakanA sukhane anubhavI ahiM A chuM. te pramANe teNe viziSTa dizAonuM Agamana pitAnI mati eTale jAti smaraNarUpa jJAnavaDe jANyuM. ane pratyeka buddha (gurU vinA pitAnI meLe dIkSA lenAra) thaye e pramANe bIjA paNa valkala cIrI, zreyAMsakumAra vigere ahiM jANavA. - have para vyAkaraNanuM udAharaNa kahe che. gautama svAmIe mahAvIra prabhune pUchayuM ke he bhagavana! mane kevaLajJAna zA mATe utpanna thatuM nathI? bhagavAne kahyuM. he maitama tamAre mArA upara ghaNe sneha che tethI teNe kahyuM he bhagavana?
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ (81) zA mATe mane tamArA upara ATale badho sneha che? tyAre bhagavAne kahyuM ke pUrvamAM ghaNuM bhavathI tAre ane mAre Ave saMbaMdha hatA tethI. cira saMsiTThosime, pariciyosime goyame tyevamAdi. he maitama! tuM mArI sAthe ghaNe kALa rahele che. tathA ghaNA kALane mArI sAthe paricita che ItyAdi. A adhikArane tIrthakare kaheluM sAMbhaLIne paNa viziSTa dizAnuM Agamana vigerenuM jJAna thayuM. bIjAnI pAse sAMbhaLeluM tenuM udAharaNa have kahe che. - mallikumArIne cha rAjya putre je jANItA hatA te paraNavAne mATe AvelA, temane pitAnA avadhi jJAnavaDe baMdha karavA mATe jevuM pUrva mAM sAthe rahIne dIkSA lIdhelI, ane dharmanA phaLathI jayanta nAmanA anuttara vimAnamAM je sukha bhegaveluM te kahI batAvyuM ane te sAMbhaLIne chae. mitre je, ochA pApavALA hatA temane bedha thaye ane viziSTa dizAnA AgamananuM jJAna thayuM. teja saMbaMdhe A gAthA che. ' kiM thatayaM pamhuTuM, jaMca tayAbho ! jayaMtapavaraMmi / bucchA samaya nibAha, devAtaM saMbharaha jAti // 1 // he mitre ! ApaNe jayaMta vimAnamAM rahelA ane tyAM ghaNA kALa sudhI sukha bhegaveluM te bhUlI gayA? tene yAda te kare. A traNa gAthAne tAtparya atha che.
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ have ApaNI cAlu vAtane kahIe chIe. ke nize je che te huM A pada vaDe ahaMkAra jJAna vaDe AtmAnA ulekha vaDe pUrva vigere dizAomAMthI pitAnA AtmAne Avela ane jarA paNa rekANa vinA bhava bhramaNamAM paDele pitAne dravyArthapaNe nitya ane paryAya artha paNe anitya chuM ema je jANe che, teja kharI rIte AtmavAdI che. evuM sUtrakAra batAve che. se AyAdI loyAvAdI kammAvAdI kiri* ghavArI (TU0 1) te eTale je pUrve nAraka, tiryaMca, manuSya, devatA vigere bhAva dizAmAM ane pUrva dizA vigere prajJApaka dizAmAM bhamele pite pitAnA AtmAne. akSaNaka, amUrta, vigere lakSaNavALe jANe che. te AtmavAdya, eTale AtmAne bolavAnA svabhAvavALe che. ane je pUrva kahevA pramANe AtmAne na svIkAre te anAtma vAdI (nAstika) jANavA. vaLI je AtmAne sarva vyApI, nitya, ane kSaNIka mAne che, te paNa anAtmavAdI che. kAraNa ke sarva vyApI AtmAne niSkriya paNuM hevAthI bIjA bhavamAM saMkrAnti na thAya, ane sarvathA nityapaNe paNa, aparcyuta, anutpanna, sthira, eka svabhAva, e nityanuM lakSaNa hevAthI, maraNane abhAva thAya. ane bhava saMkrAnti paNa na thAye, sarvathA kSaNika mAnavAmAM paNa nirbheLa vinAzathI, teja huM, AvuM pUrva tathA uttaranuM anu
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ [43] sadhAna (joDANu) na thAya. je AtmavAdI che. teja paramAtha thI lAka vAdI che. kAraNa ke avalAke (jIe) che te ' lAka eTale prANI gaNa, tene khelavAnA jene svabhAva che te A vacanavaDe je AtmAne adbhuta mAne che, tenu kha'Dana karavA AtmAnuM mahatva kahyuM. athavA hoyAvAvI ne badale chokSA patI ' e zabda laie teA leka cAdarajanu pramANa che. te athavA prANIgaNa temAM AvavAnA svabhAvavALe A vacana vadhu viziSTa AkAza khaDanI lAkasanA khatAvI ane ' temAM jIvAstikAya ( jIvasamUha ) nA sA~bhavathI jIvAnu gamana Agamana sUcavyuM che. teja jIva dizA vigeremAM javAnA jJAnavaDe AtmavAdI ane leAkavAdI sa'vRta (yukta) che ane te aNumAna (prANu dhAraNa karanAra) che. kavAdI eTale jJAnAvaraNIya ATha kama che. tene khelavAnA svabhAva vALeA kAraNa ke nizcaya, mithyAtva, avirati, pramAda kaSAya ceAgethI pahelA prANIe gati AgatinA kane grahaNa kare che. tyAra pachI te te virUpa rUpavALI ceniAmAM utpanna thAya che. ane karyuM che te. prakRtti, sthiti, anubhAva, pradezarUpa cAra prakAre jANavA. A vacanathI kALa, yacchA, niyati, izvara, AtmavAdI je ekAntamAnanArA che, temanuM khaMDana karyuM jANuvuM. tathA je kama vAdI teja kriyAvAdI che kAraNa ke ceAganA nimitte kama adhAya che. ane ceAga eTale vyApAra che. ane vyApAra kriyArUpa che. tethIja karmone kA
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8i4] paNe bolavAthI tenuM kAraNa kriyAne paNa paramArthathI belanA che. kriyAnuM karma nimitapaNuM jainagamamAM prasiddha che. te A pramANe AgamamAM che. jANaM bhaMte ! esa jIve sayA samiyaM eyaha veyai calati phaMdati ghaTTati tippati jAva taM taM bhAvaM pariNamati tAvaM caNaM aTTha viha baMdhae vA satta viha baMdhae vA chavviha baMdhae vA egaviha baMdhae vA NoNaM abaMdhae tti // he bhagavanuM. A jIva hamezAM samAna vadhe che ke vadhAre vadhe che, cAle che, pharake che. athavA hipe che (gati kare che) te te bhAvane jayAM sudhI pariName che tyAM sudhI ATha prakArane karma baMdha ke, sAta prakArane, cha prakArane ke eka prakArane, ke baMdha vinAne che? (ahiM uttara nathI paNa jyAM sudhI teramA guNasthAna sudhI jIva saMsAramAM hoya tyAM sudhI cegI kriyA karanAra hoya e AThanA, sAtanA chanA, ane ekatA baMdhanavALe anukrame hoya che. te granthAtarathI jANavuM e pramANe bIjAonI zaMkA nivAraNa karavA baitama svAmIe pUchayuM ane mahAvIra prabhue uttara Ape tethI ema batAvyuM je karmavAdI che teja kiyAvAdI jANavA. A vacanathI sAMkhya matavALA je AtmAne kiyA vinAne mAne che temanuM khaMDana karyuM 5
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ [85] kALa matAvanAra have pUrva kahelI AtmapariNata rUpa kriyAne niziSTa tiDa ' pratyayavaDe kahetAM ahaM nAma huM" pratyaya sAdhavA cegya AtmAne teja bhavamAM avadhi manaH paryAya kevaLa jJAna, jAti smaraNa, e cAra viziSTa saMjJA zivAca paNa traNe kALamAM krasanAra matijJAnavarDa sad bhAvane avagama ( jANapaNuM ) khatAvavAne mATe kahe che. aristaM ca'haM kAraveSu canhaM, karao Avi samaNunne bhavissAmi ( sU0 3 ) ahiM sUtramAM bhUta, vartamAna ane bhaviSya kALanI apekSAe traNa tathA te traNa sAthe karavuM. karAvavuM ane anumedavu gaNatAM nava vikalpa thAya che. te A pramANe che. meM karyuM; karAvyu ane kartAne bhale jANyA, huM" karU chu karAvuM chuM, ane karAvanArane anumAnu chuM. huM... karIza, karAvIza, ane kartAne bhalA jANIza, emAM pahele ane jelle e e bhAMgA sUtramAMthIja lIdhA che tethI karIne mAkInA madhyamAM AvI gayA tethI nave bhAgAnuM grahaNa thayuM ( lIdhA ) eja ane pragaTa karavA khIjo vikalpa che ke * karAvIza e sutravaDe lIdheA che. A nave bhAgA sutramAM be cakAra hAvAthI tathA apizabda levAthI te nava sAthe mana, vacana, kAyA ciMtAvatAM 27) bhedo thAya che. te A pramANe, meM karyuM ahi hu kAra zabda vaDe AtmAnA ullekha karanAra zabda
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ [6] vaDe viziSTa kriyAnA pariNAma rUpa AtmA khatAnyeA che. tene A bhAvA che. teja huM ke jenAvaDe me' A dehAdanI pahelA yuvAvasthAmAM indriyane vaza paDelA viSayarUpa viSa vaDe meAhita thaelA anya cittavaDe te te akAyanA anuSThAnamAM tatpara thaine mAre anukULa karyuM" ( mane gamyuM te karyuM`) kahyu` che ke. vihavA bale naDiehiM jAI kIraMti jovaNa maeNaM / vayapariNAmesariyAi, tAiMhiyae khuDukkaM ti // 1 // vaibhavanA ahaMkAra vaDe nAcelA (nATaka karelA) e cAvananA mada vaDe je je kRtyA karAyAM che. te badhAM muDhDhApAmAM yAda AvIne hRdayamAM zalyanI mAphaka khaTake che. tathA meM karAvyuM enAvaDe khIjA mANasane A kAryamAM pravatA joine me' pravRtti karAvI. tathA karanArane AjJA ApI. A pramANe karyuM' rAkhyu ane anumegha' e bhUtakALa sUcaka che. ane karU' chuM, karAvuM chuM", vigere vacanavaDe vattamAna kALa sUcavye che. tathA karIza, karAvIza, ane karanArane anumodIza, e vacanathI bhaviSyakALa sucavyeA A traNa kALanA phesavA vALA vacanavarDa deha, indriya, thI judA AtmA bhUta, vamAna bhaviSya saMbadhi kALa pariNAma rUpe AtmAnuM asti tvanuM jAnapaNu' sucavyu` che. ane jANapaNu te ekAMta kSa NikavAdIne ke ekAMta nityavAdIne na sabhave tethI A vacana vaDe temanu khaMDana karyuM.
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ [87) AtmAnuM kiyAnA pariNAmavaDe pariNAmapaNuM svIkAryuM che tethI ( kSaNikavAdI vigerenuM khaMDana thayuM che) ane tenAja anusAra saMbhava anumAnathI atIta anAgata bhAvamAM paNa AtmAnuM astitva jANavuM athavA A kriyA prabaMdhanA pratipAdanathI karmanA upAdAna rUpa che. je kriyA che tevuM svarUpa batAveluM jANavuM. 6 have ziSya prazna puche che ke ATalI ja kriyA che ke bIjI kaI che tene A cArya mahArAja batAve che. eyAvaMti savvAti logasi kammasamAraMbhA parijANiyavdAbhavaMti (sU0 7) - ATalIja viziSTa kriyAo je pUrve kahelI che, te sarva leka eTale prANI samUhamAM kamane samAraMbha che te atIta, anAgata, vartamAna, bheda vaDe karyuM, karAvyuMane anumeryuM e vaDe tamAma kiyAne anusaranAra kare che e zabdavaDe badhI kriyAne saMgraha thAya che. ATalIja kiyAo jANavI. bIjI nahiM ane parijJA be prakAranI che. parikSA ane pratyAkhyAna pariNA temAM parijJA (maLelA bedha) vaDe AtmA ane baMdhanuM astitva che. pUrve kahelI karma samAraMbhanI badhI kiyAo vaDe jANapaNuM thAya che. ane jANyA pachI pratyA khyAna parijJAvaDe badhA pApane AvavAnA heturUpa karmanA samAraMbhanA paccakhANa karavAM joIe (bane tyAM sudhI choDavAM joie) ATalA sAmAnya vacanavaDe jIvanuM astitva sAdhyuM che. ane te AtmAnuM dizAonuM je bhramaNa tenA hetuone
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9i8]. batAvavA sAthe apAne batAvavA kahe che. athavA je AtmA tathA karma vAdI che, te dizAonA bhramaNathI chuTaze ane jee karmavAdane nathI mAnatA teone kevA vipAka bhegavavA paDaze te batAve che. apariNAya kammA khalu ayaM purise johamAo disAo aNudisAo aNu saMcaraha, savAo disAo savvAo aNudisAo sAheti (sU0 8) je purUSa (purimAM zayana karanAra te purUSa) athavA sukha dukhethI pUrNa te koIpaNa jaMtu athavA mANasa ahiMA purUSanuM pradhAnapaNuM hevAthI te lIdhe che. paNa purUSa zabda upalakSaNamAM cAre gatimAM pharanAre prANuM le. te prANI athavA purUSa dizAane vidizAmAM saMcare te karmanA svarUpane jANa nathI. tethI aparijJAta karyA che. ( sUtramAM khalu zabda nizcayarUpa che.) te nice dizA vidizAmAM bhame che. paNa karmane jANanAre bhamate nathI A upalakSaNa che. paNa ema jANuvuM ke aparijJAta AtmA ane aparijJAta kiyAvALe paNa jANave ane je aparisAta karyA che. te dareka dizA vidi zAomAM pitAnA karelA karmo sAthe bIjI gatimAM saMcare che. (mULa sUtramAM sarva zabda eTalA mATe che ke badhI prajJApaka. dizAo tathA bhAva dizAone paNa sAthe saMgraha kare) 8
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ te AtmA tathA karmane na jANanAre zuM phaLa pAme che, te batAve che. aNe garuvAo joNIo saMdheha, virU vasve phAse paDi saMve dai (suu09)| aneka saMkaTa vikaTa vigere rUpa niyAmAM che te - nImAM utpanna thAya che. nInuM svarUpa jemAM udArika zarIra vargaNAnA pula sAthe jIva pite joDAya che te. eTale jInuM utpattisthAna te enI che. nIonuM svarUpa aneka prakAranuM che "saMvRta eTale DhaMkAyelI vivRtta eTale khullI tathA banne prakAranI, tathA zIta, ane uSNa ema bhede che. athavA cerAzI lAkha bhede che nIce pramANe. puDhavI jala jalaNa mAruya, ekake satta satta lkkhaao| vaNa patteya aNaMte, dasa coddasa joNi lkvaao||1|| vigaliMdi esu dodo, cauro cauro ya NAraya suresuN| tiriessu huMti cauro, coddasa lakkhAya mnnuestu||2|| pRthivI, pANI, agni, vAyu, e darekanI sAta sAta lAkha ni che. pratyeka sAdhAraNa vanaspatikAyanI cAda ane dasa lAkhanI che. vikelendriya eTale be Iksi, traNa indriya cAra Indriya, darekanI babbe lAkha che. ane nArakIya tathA devalokanI cAra cAra lAkha che. tiryaMca paMcendriyanI paNa cAra
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAkha ane manuSyanI cauda lAkha che. tathA zubha azubha bhedavaDe meninuM aneka rUpa paNuM che. te gAthAothI batAve che. mIyAdI joNIo, caurAsI tIya saya shssaaii| asubhAoya subhAo,tatthasubhAoimA jANa // 1 // zItAdi bhedathI rAzI lakhaniya che. tenA zubha ane azubha evA be bheda che. temAM zubha ceniye nIce pramANe. asaMkhAu maNussA, rAIsara saMkhamAdi AUNaM / titthagara nAmagotaM, savva suhaM hoi nAyavyaM // 2 // tatvaviya jAi saMpannatAdi, se sAuhuMti anubhaao| devesu kivisAdi, sesAo hutiu subhAo // 3 // paMciMdiya tiriekhaM, haya gaya rayaNe ivaMtiu subhaao| sesAo asubhAo, subhavaNNe giMdiyA dIyA // 4 // deviMda cakkATTI, taNAI mAttuM ca titthagara bhAvaM / aNagAra bhAvi tAviya, sesAu aNaMta sopttaa||5|| asaMkhya AyuvALA (jugalIA manuSya) ane saMkhyAtA AyuvALA rAjezvara vigere tathA tIrthakara nAma gotravALA je jIva hoya che. temane badhuM zubha heya che. ane temAM paNa jAti smaraNa jJAnavALA vigere zubha hoya che. ane bAkInA azubha jANavA. ane devanimAM paNa kilivaNiyA zivAya bIjI devanie zubha jANavI. ra-3
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ varNavALA che (4) deve mA tathA tIrtha paMcendriya tiryaMca penamAM ghaDA, hAthI, vigere je caka vRttinAM ratna che, te zubha ceni tathA zubha varNavALA ekendriya vigere zubha hoya che (4) devendra tathA cakavRti paNAmAM tathA tIrthakara bhAvane mUkIne tathA bhAvita anagAre (sAdhu) mukIne bAkInA cha anantavAra nivene pAmyA. A aneka rUpavALI nine dizA vidizAmAM paryaTana karanAre karmane na jANanAre AtmA pitAnI sAthe joDe che (nimAM bhame che ) eTale enI sAthe saMdhi kare che. kaI jagAe "saMghAvaI " pATha che. tene artha e che ke vAraMvAra te ceniyAmAM jAya che. ane tenA saMdhAnane anubhave che te batAve che. virUpa eTale bibhatsa amane jJarUpa vALA sparze je duHkha denArA che te dukha samuhane sparza karavAthI pIDAya che. " tAta thata" zabdathI tene vyapadeza karyo che mATe jANavuM ke dukha bhegave che. A te upalakSaNa mAtra vedanA che. ke evA spazeDane anubhavIne dukha bhegave tevI rIte zarIra saMbaMdhI ane mana saMbaMdhI paNa dukhe anubhave che. ( nArakInI aMdara jene te sthAnanI vedanA zarIrane paDe che. tema manamAM vikalpanA paNa ghaNuM dukhe. che. te batAvyAM che. ) ahiM sparza grahaNa karavAthI ema samajavuM ke sparza
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2] jJAna badhA sasArI jIvAne che. tethI sasAramAM rahenArA sava jIvAnA samuha duHkha bhogave che. ema batAvavA mATe sparza lIdhe che. vaLI ahi A paNa kahevu ke kharAkha evA 35, rasa, gaMdha, bhane zabda tene pazu anulave che. sparzonu virUpa rUpa thavAnu kAraNa pUrve karelAM je pApA te udayamAM AvatAM kAraNarUpa thaIne kA mAM spapaNe anubhavAve che. ema jANavuM. vicitra karmanA uddayathI karmanuM svarUpa na jANanArA sa sArI spardhAdi nirUparUpa aneka judI judI ceAniyAmAM vipAkathI eTale phaLarUpe bhogave che. kahyuM che ke-- taiH karmabhiH sajIvo, vivazaH saMsAra cakramupayAti ! dravyakSetrADA bhAva bhinna, mAvarttate bahuzaH // 1 // narakeSu devayoniSu, tiryagyoni ca manuSyayoniSu ca / paryaTatighaTiyantravadAtmAvibhraccharIrANi // 2 // satatAnu baddha muktaM duHkhaM narakeSu tIvra pariNAmam / tiryakSu bhaya kSudhA, di duHkhaM sukhaM cAlyam // 3 // sukha duHkhe manujAnAM manaH zarIrA zraye bahu vikalpe / sukha mevahi devAnAM duHkhaM svalpaM ca manAsa bhavam // 4 // karmAnubhAva duHkhita, evaM mohAndhakAra gahana vati / andha iva durgamArge, bhramati hi saMsAra kAntAre // 5 // du:kha pratikriyArtha sukhAbhilASAJca punarapitu jIvaH /
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ prANi vadhAdIna doSA, nadhitiSThati mohsNchnnH||3|| banAti tato bahuvidha, manyatpunarapinavaMsu bahu karma / tenAthapacyate puna, ragne raniM pravizya va // 7 // evaM karmANi punaH punaH, sa vanastathaiva muMzcaMzca / sukha kAmo bahuduHkha, saMsAra manAdikaM bhramati // 8 // evaM bhramataH saMsAra sAgare, durlabhaM manuSyatvam / saMsAra mahatvA dhArmika, tvaduSkarma baahulyaiH|| 9 // AryodezaH kularUpa, saMpadAyuzca dIrghamArogyam / yati saMsargaH zraddhA, dharma zravaNaM ca mati taissnnym||10|| etAni durlabhAni, prAptavatopi dRDhamohanIyasya / kupathAkule'haMdukko'ti durlabhojagati snmaargH||11|| te karmothI jIva paravaza thaine saMsAra cakane pAme che. ane dravya, kSetra, kALa, ane bhAva, e cAremAM ghaNIvAra badalAya che 1 narakamAM devAni tiryaMca ni ane manuSya nimAM ghaTI yaMtranI mAphaka navAM navAM zarIra karIne AtmA bhame che mArA haMmezA bAMdhelAM pUrve kahelAM tIvra pariNAmavALAM narakanA dukhe bhegave che. tathA tiryaMca nimAM, bhaya, bhUkha, taraza, vadha tathA mAra vigere ghaNAM dukhe ane DAM sukhane bhegave che 3 manuSyanA sukha dukhamAM mana ane zarIra AzrayI bahu vikalpa che. eTale temAM sukha dukhane
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ [94] nizcaya nathI eTale devAne sukha te che paNa temane mana saMbadhI thoDu duHkha che 54aa karma nA anubhavathI duHkhI thayelA AtmA aMdhanI mAphaka mehAndhakAre gahana ane kaThaNu mA vALA sasAra rUpa vanamAM jIva nizcaye bhame che "pAA ( paNa nIkaLI zakatA nathI) duHkhane dUra karavA ane sukhanI IcchAtha krIne paNa mAhathI gherAyalA jIva prANIvadha vigere doSa (dhane nAme adhama ) kare che||6|| te ajJAnI jIva tethI ghaNe prakAre ghaNAM pApa ane tethI ekavAra agnimAMthI nIkaLelA bIjI vakhata agnimAMja praveza kare tenI mAphaka duHkhathI maLe che ghaNA A pramANe te jIvakarmAne phrI phrIne AMdhate ane bhAgavIne mukta thatA anAdi kALathI sukhanI icchAvALA bahu duHkhavALA sa'sAramAM bhame che ATA e pramANe saMsAra sAgaramAM bhamatAM bhamatAM durlabha manuSyapaNuM pAmIne vizALa saMsAramAM vighnarUpa dhArmikatva duSkamAM prAya hovAthI (jIve dharma karI zakatA nathI ! Aya deza, uttamakuLa, rUpa, sapadA Ayu:, ane lAMbA kALa sudhI ArogyatA tathA ti (sAdhu) sa'saga tathA temanA vacana upara zraddhA tathA dharmanuM sAMbhaLavu... ane tenI buddhimAM vicAra karavAnI zakti AvavI e badhu durlabha che 10mA te maLe te badhu thAya chatAM pazu cIkaNA mehanIya karmathI kupathamAM paDelA jIvAne A jagyuMmAM jInezvare kahele sanmAga pAmavA mahuja muzkela che. 5115 athavA je purUSa badhI dizA viddizAmAM anusa care
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. tathA aneka rUpavALI nicemAM doDe che. ane virUpa rUpavALA sparzane anubhave che. te manuSya karma baMdhananI kiyAthI ajA hevAthI, mana, vacana, ane kAyAvaDe karma kare che. pite jANatA nathI ke meM pUrve karelAM che. karUM chu ane je karIza te badhAM kama jIvane duHkha devA, rUpa hovAthI te sAvadha che ane te baMdhananAM hetu che. ane tethI ajJAna dazAmAMja te jene pIDA karanArAM kRtyamAM taiyAra thAya che ane tenAthI ATha prakAranAM karma baMdha thAya che. ane tenA udayathI aneka rUpavALI enimAM anukrame avatare che ane virUpa rUpavALA sparzane anubhava kare che. telA je Aja pramANe che. te zuM karavuM te batAve che. tattha khalu bhagavatA pariNA paveiA (sa. 10) upara kahelA vyApArane meM karyo karUM chuM ane karIza, evI AtmAnI je pariNati che, te svabhAvapaNe mana vacana ane kAyAnA vyApAra rUpamAM parijJAna te pariNA che. ane te prakarSathI prazasta che. ema zrI mahAvIra prabhue batAvyuM che. ema sudharmA svAmI bUsvAmIne kahe che te parijJA be prakAranI che. jJapariNA ane pratyAkhyAna parijJA temAM bhAgavAna kahe che ke sAvadha vyApArathI baMdha thAya che. ema jANavuM te jJapariNA che ane tyAgavuM te ne pratyAkhyAna parijJA che. nikitakAra teja arthane kahe che..
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ satya akAri kari saMti, baMdha ciMtA kayA puNo hoi saha sammaiA jANai, koi puNa hetu juttIe // 6 // temAM eTale kiyAthI baMdhAtA karmamAM zuM thayuM te kahe che. karyuM ane karIza A bhaviSya ane bhUtakALa levAthI vacamAM rahela vartamAna kALa paNa AvI jAya che tathA karavA sAthe karAvavuM ane kartAne anumedavuM e darekanA traNa traNa bhede gaNatAM nava thayA te Atma pariNAma ghaNe ga ( vyApAra rUpe lIdhelA jANavA temAM A Atma. pariNAma rUpa kriyA vizeSavaDe baMdhanI ciMtA karI che eTale baMdhanuM upAdAna lIdhuM che. kAraNa je na zAstramAM kahyuM che ke "ga nimitte karma baMdhAya che ane A keIka purUSa jANe che je ne sanmati athavA svamati AtmAnI sAthe che. te avadhi manaH paryAya kevaLa jJAna tathA jAti smaraNa rUpa jJAna che tenA vaDe jANe che, ane kete pakSa dharma, avayavyatireka lakSaNa vALI hetunI yukita vaDe jANe che. have ajJAnI chava zA mATe AvA kaDavA vipAkavALA karmanA Azrava rUpa hetubhUta kriyA vizeSamAM pravarte che? A ziSyanA praznane uttara Ape che. imassa ceva jIviyasya parivaMdaNa mANaNa pUyaNAe , jAI maraNa moyaNAe dukkha paDighAya he (sU011)
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7] temAM jenA vaDe jIve che te jIvita enAthI AyuSkarma vaDe prANanuM dhAraNa karavuM che. ane te dareka prANane jANItuM che. tethI pratyakSa Asanna vAcI 5 zakhavaDe pravega karyo che (gujarAtImAM A jIvita mATe vaparAya che) cakAra have pachI kahevAnI jAti vigerene sAmaTe artha batAve che. evakAra nizcaya vAcaka che. tenA vaDe jANavuM ke AjIvita taddana sAra vinAnuM (nakAmuM) ja che tathA vIjaLInA jevuM caMcaLa che. jemAM bahu vina che, te jIvitanA lAMbA sukhane mATe kriyAomAM pravarte che. te A pramANe huM rega vinA jIvIza, sukhathI bhege bhegavIza. vaLI vyAdhi dUra karavA mATe sanehapAna (madirA vigere pIvuM) tathA lAvakrapizita (titaranuM mAMsa) bhakSaNa vigere kriyAmAM varte che. tathA alpa sukhane mATe abhimAna grahavaDe AkuLa cittavALa thaI ghaNuM AraMbha parigrahavaDe bahu azubha karmo upArjana kare che. kahyuM che ke devAsaptI pravara yoSida pAya zuddhA, zayyAsanaM karivarasturago ratho vaa| vAmiSa jinitArAnapAnamAtrA, rAjJaH parAkyamiva sarva mavehi zeSam // 1 // suMdara be prakAranAM vayuvAna strI, sukha upajAve evI suMdara zayyA, Asana, hAthI, gheDa, rathavALA rAjIne
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa kALa AvI pahoMce che. te vakhate vaidya kahelA niyamathI bAMdhI ApelA khAnapAna sivAya bIjuM badhuM pArakA jevuM ja thaI jAya che ema samaje. 5 1 che , puSTyarthamannamahi yatpraNidhi prayogaiH saMtrAsadoSakaluSo nRpatistu bhuGkte yanirbhayaH prazamasaukhyaratizca bhaikSam tatasvAdutAM bhRzamupaiti na pArthivAnnam // 2 // nekara cAkara dvArAnA trAsathI pIDAyale rAjA pitAnI puSTine mATe je anna khAya che. paNa bhaya vinAne ane zAMtInA sukhamAM prItIvALe sAdhu bhikSAmAM je AnaMda mAne che te AnaMda ane svAda rAjAnuM anna ApatuM nathI. re bhRtyeSu mantriSu suteSu manorameSu kAntAsu vA madhumadAkarite kSaNAsu vizrambha metina kadA cidapi kSitIzaH marvAbhizaGkitamateH kataratu saukhyam // 3 // nokarImAM, pradhAnamAM, badhI rIte sundara evA putromAM, ane suMdara nayanavALI pitAnI strImAM paNa rAjA kaI divasa vizvAsa rAkhI zaktA nathI. te badhI jage para zaM vALAne te sukha kayAMthI ja hoya 3. - tethI A pramANe na jANate e tarUNa kamaLa khAkharAnA pulanI mAphaka cacaLa jIvitamAM AnaMda mAnanAra
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ [] ane jIvene haNavA vigere kRtyamAM AnaMda mAnavAthI temAM pravarte che. ane te badhuM jIvitanA, parivaMdana, mAna, pUjanane mATe kare che. ( ahiM parivaMdanane artha saMstava ane prazaMsA che.) eTale prazaMsA mATe pApa kare che. jemake huM mira vigerenA mAMsa bhakSaNathI, baLavAna, tejathI dedIpyamAna devakumAra je lekemAM prazaMsA pAtra thaIza, tathA mAnana, (ubhA thavuM, Asana ApavuM, hAtha joDI page lAgavuM) vigeremAM cogya thaIza evI IcchAthI tene mATe ceSTA karIne karma ekaThAM kare che. tathA pUjana eTale draviNa, (dhana), vastra, anna, pAna, sAra, praNAma tathA sevA vigere rUpavALI che te athavA tene mATe kriyAomAM karmAzravaDe AtmAne deve che. te ja pramANe vIra bhegyA vasuMdharA mAnIne laDAIo kare che, ane daMDanA bhayathI prajA Dare ema dhArI daDe che. jevI rIte prazaMsA mAna ane pUjAnA bhukhyA rAjAo adharma kare che. te pramANe bIjA jIne AzrayI paNa jANI levuM (papakAra mATe tana mana tathA dhana ApatAM je ke yatkicit kriyAo lAge che, ane tenAthI prazaMsA vigere paNa thAya che. tene niSedha A jagoe nathI. paraMtu jeo khAsa rAjA athavA meTA amaladAre ke AgevAne khATI meTAI levA alpa aMdagIne mATe duSTa kRtya karI prajAne pIDe che, temane niSedha karyo che.) ahi vaMdana vigerenA vaMdva samAsa
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ [100] karIne tAdarthyamAM cethI vibhakti che, eTale jIvitanA parivaMdana, mAna, pUjanane mATe karma AzravamAM ajJAna saMsArI cha pravarte che. A samudAya artha che. phakata parivaMdana vigere mATe ja karma bAMdhe che. ema nahiM paNa bIjA mATe paNa bAMdhe che te batAve che. janma, maraNa, ane mukAvuM eTale jAti, maraNa, tathA mecana samAhAra baMdha karIne tAda catuthI vAparI eTale prANIo janma, maraNa, ane mekSane mATe tevI kriyAmAM pravartamAna banI karmone grahaNa kare che. temAM janma mATe kaicaari (kArtikeya) nuM vaMdana Adi kriyA kare che. tathA je je uttama vastuo ahiM brAhmaNa vigerene Ape che te te bIjA janmamAM bhegavaze e pramANe manue paNa kahela che. vAri dastRptimAnoti, sukhamakSayyamannadaH tilapadaH prajAmiSTA-mAyuSka mabhayapradaH // pANI ApanAre tRpti pAme che. anna ApanAra akSaya sukha bhogave che. tala denAre icchita prajAne pAme che. ane abhayadAna denAre dIrdhAyuSI thAya che. A 11 ahiM ekaja subhASita che. abhaya pradAna te tuSa (bhAtanAM cheDAM kusakI ) mAM kaNikA kaNakInI mAphaka che. e pramANe kumArga upadezathI hiMsAdimAM pravati cha kriyA kare che. tathA maraNane mATe piMDadAna vigerenI kriyAmAM pravarte che.
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ [101] athavA mArA sabadhI eNe mAryAM che. ema dhArI tenu vera vALavA mATe tenA vadha aMdhamAM pravarte che. tathA peAtAnA maraNanI nivRtti mATe durgA vigere devIe mAgelA bakarA vigerenA bhAga Ape che. athavA yazA dhanI mAphaka ATAnA TukaDA banAvIne dhare che. tathA meAkSane mATe jenu citta ajJAnathI gherAyaluM che, evA manuSyA pacAgnitapa vigere je prANIone du:kha denArAM anuSThAna che, temAM pravartamAna thaIne kama grahaNa kare che. athavA jAti maraNu annathI mukAvA mATe DisAdi kriyA kare che. A zivAya nApha maraLa mAvaLApu ' tti, bIjo pATha che. tenA artha e che ke bhAjanane mATe kRSI (khetI) vigeremAM pravate lA pRthivI, pANI, pavana, agni, vanaspati, tathA be, traNa, cAra, pAMca indriyavALA je jIvA che, temane mAravA mATe ghamavAna thAya che. ( AmAMnA manuSyanA zAntimaya jIvana mATe grahasthAne je khAsa jarUranAM kRtya che, te cheADIne AraMbha parigraha vizeSa paNe na karavA tathA sAdhuonA mATe sava thA zAntimaya jIvana gujAravA AraMbha parigrehanA niSedha che.) tathA duHkhanA pratighAta (dUra karavA) mATe dhyAna rAkhI peAtAnArakSaNa mATe AraMbha kare che. jemake vyAdhinA pIDAyalA tetaranu mAMsa tathA madirA vizerainuM pAna kare che. tathA vanaspatinA mULa, chAla, pAMDAM, rasa vigerethI siddha thayelA zata pArka vigerene mATe agni .6
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ [102] vigerene samAraMbha vaDe pApa pite kare che. bIjAthI karAve che. ane anya karanArane anude che A pramANe atIta anAgata kALanuM paNa mana vacana kAyAne vegavaDe karmanuM grahaNakare che, tevuM samajavuM. tathA duHkha nAza karavA mATe tathA sukhane meLavavA mATe saMsAra saMbaMdhI strI putra gharanuM rAca racIluM vigere grahaNa kare che. tathA tene meLavavA tathA rakSaNa karavA te kriyAo karavAmAM pravartelA rahI pApa karmane seve che. kahyuM che ke, Adau pratiSThAdhigame prayAsI, g pANi agi ___ kartu punasteSu guNaprakarSa, " chAtalu hajAi ' ' - saMsArI jIva pahelAM pratiSThA meLavavAmAM prayAsa kare che. tyAra pachI paraNavAmAM, pachI putra meLavavAmAM ane pachI tene guNavAna karavAmAM ane tethI paNa vadhAre sAre thaya tema karavAmAM prayAsa karyA kare che. ( A pramANe kriyAvizeSathI kapArjana karIne judI judI dizAomAM saMcare che. ane aneka rUpavALI jeni mAM janme che. ane virUpa rUpavALA sparzone vede che AvuM samajIne kriyA vizenI nivRtti karavI. che 1 have kriyA vize ATalIja che te batAve che.
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ (13) . eyAvaMti savvAvaMti lAgaMsikamma samAraMbhA rivAja za aa mayaMti ( 22) mAgadhI dezI bhASAnI prasiddhivaDe mULa sUtramAM "eyAvaMti sabyAvaMti " zabda che. tene paryAya eTalIja badhI kriyAo badhA lekane viSe eTale dharma adhama astikAya thI avacchinna (viMTAyalA) AkAza khaMDamAM DyiA vizeSa che. paNa enAthI adhika nathI ema jANavuM. pUrva sarvenuM grahaNa karela che, evuM tAtparya che. eTale pitAnA AmA mATe bIjA mATe tathA te banne mATe A leka ane paralekanA atIta, anAgata ane vartamAna kALamAM karyuM karAvyuM ane anamedavAvaDe AraMbhe thAya che. te badhAne pUrve grahaNa karelA che. te jyAM lAgu paDe tyAM javA ke 12 A pramANe sAmAnyapaNe jIva, astitva sAdhIne tene dukha denArI viziSTa kriyAonuM baMdha hetupaNuM batAvI, tene upasaMhAra dvAravaDe virati batAve che. jassete logasi kamma. samAraMbhA pariNAyA bhavaMti se hu muNi pariNAya kamme (90.13) ttimi + prathama rAjA che ? | bhagavAna sarva vastunA jANanArA kevaLa jJAna vaDe sAkSAta jANIne A pramANe kahe che. je mumukSu che tene pUrva kahelA samAraMbha kithA vizeSa che. athavA jJAnAvaraNI Adi ATha
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10] karmanA upAdAnanA hetu che. te kriyA vizeSa ja che. te sArI rIte karma baMdhana hetu paNe jANelA che. mULamAM hu zabda avadhAraNa arthamAM che. ane jagatanA traNe kALanI avasthA mAne te muni teja muni jJapariNA vaDe karmane jANanAro ane pratyAkhyAna parikSA vaDe karma baMdhanA hetuo je samasta vacana kALanA vepAra che, tene tyAge. A saMsArI vepAra tyAgela muni mikSanA aMgabhUta jJAna ane nirvagha kriyA je che, tene grahaNa kare, kAraNa ke jJAna kriyA vinA mekSa nathI. tethI kahyuM che ke, jJAna kriyAo mokSati, iti zabdathI ATale A Atma padArthane vicAra che ane karma baMdha hetune vicAra che te saMpUrNa paNe udezA vaDe samApta karyo te batAvanAra che. athavA Iti zabdathI Aje huM kahuM chuM. pUrve kaheluM ane have kahIza te badhuM bhagavAna pAse sAkSAt sAMbhaLIne kahuM chuM A pramANe zastra parijJAnamAM pahele uddeza samApta thaye. che. udezo pahelA samApta che have bIje uddeza kahe che. pahelA ane bIjA sAthe A saMbaMdha che. pahelAmAM sAmAnyapaNe jIva astitva sAvyuM ane have te jIvane indriyAdi pRthivI vigerenuM astitva batAvavAnI IcchAthI kahe che. athavA pUrve pari. jJAta karma paNuM te munipaNAnuM kAraNa batAvyuM. paNa je
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ aparijJAta karmapaNathI muni na bane, ane virati (cAritra) na le, te pRthivI vigere jIva nimAM bhramaNa kare che. have pRthivI vigere zuM che? kyAM che? te batAvavA ane tenuM vizeSa astitva jaNAvavA A bIjo udezo kahe che tethI A bIjA AvelA uddezAnA cAra anugadvAramAM kahelA nAma niSpanna nikSepamAM, pRthivI e uddeza che. tathA uddezAnA nikSepa vigere bIjI jagAe batAvelA hovAthI ahi nahi batAvIe ane pRthivInA je nikSepa vigere saMbhave te nitikAra batAve che. pura niveva, vavaavi vari : uva bhogosatthaM veyaNA ya vahaNA nivittIya // 6 // pUrve jIvanA udezAmAM jIvanI prarUpaNa kema na karI? evI zaMkA na karavI kAraNa ke jIvAtmA sAmAnya che. tene vizeSa AdhArapaNe pRthyAdirUpapaNe hevAthI sAmAnya jIvanuM- upaga vigerenuM thavuM asaMbhava che. (jIva je khAya che. athavA je je jIvane vinAza kare che. te jIvane nahiM paNa chava saMbaMdhI kAyane che.) mATe jIvane badale pRthivI vigerenI carcAthI jIvanI ciMtavanA karI che temAM pRthivIne nAmAdi nikSepa kahe ane prarUpaNAmAM tenA suma, bAdara vigere bheda kahevA, ane lakSaNa te sAkAra ane anAkAra upayoga ( sAmAnya dekhavuM te anAkAra ane vizeSa dekhavuM
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ [16] te sAkAra, tathA kAya kega vigere che. parimANa eTale saMvartita lekanA prataranA asaMkhyaya bhAga mAtra che. ane upaga te zayana, Asana ane caMkamaNa cAlavuM vigere che. zastra te sneha, amla, (khA) rasa tathA khAra vigere che. vedanA te pitAnA zarIramAM avyakata cetanArUpa, te sukha duHkhane svabhAva che ema jANavuM. vadha, te karyuM, karAvyuM, ane anuma, e vigerethI jIvanA upamardana rUpa che. nivRtti eTale apramattapaNe sAdhunA mana, vacana, kAya guptivaDe jIvene duHkha na devuM che. A badhA gAthAmAM AvelA zabdone TuMkAmAM artha che. paNa vizeSa te niyuMtikAra anukrame kahe che. nAma ThavaNA puDhavI, davya puDhavIya bhAva puDhavIya / eso khalu puDhavIe, nikkheSo cauvviho hoi.||69|| nAma sthApanA pRthivI, tathA dravya ane bhAva pRthivI, ema cAra prakAre pRthivIne nikSepa thAya che. te artha gAthAmAM che. have nAma sthApanA sugama hovAthI tene cheDIne dravya pRthivIne nikSepa kahe che. davvaM zarIra bhavio, bhAveNaya hoi puddhvijiivou| jo-puDhavi nAma goya; kammaM veei so jIvo // o!! - dravya pRthivI AgamathI ane te AgamathI ema be prakAre che AgamathI jANanAre paNa tene temAM upayoga
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ [17] nathI, ane nAAgamathI pRthivI padArthane jANanArA jIva, zarIra mUkI gayelA te. jJa zarIra ane bhaviSyamAM jANaze te ALaka vigere janya zarIra, A e zivAya dravya pRthivI jIva, eka vika, adhdha AyuSya, tathA abhimukha nAmagAtra che. e traNa bhedo che. ( AnuM vaNuna dazavaikAlikamAM, vRkSanA nikSepAmAM chapAyalu che. pAne 51 me jovu. ) bhAva pRthivI jIva, je pRthivI nAmAkrikama udayamAM Avyu. heya tene vede che. nikSepaDhAra pUrU thayuM. have praznapAkAra kahe che. duvihAya puDhavi jIvo, suhumAtaha bAgharAya logaMmi / suhumAya savvaloe, docevaya bAyara vihANA // 71 // pRthivI kAcanA be bheda che. sUkSma ane mAdara. te A pramANe, sUkSma nAma nA uThThayathI sUkSma, ane mAdara nAmakamanA udayathI bAdara, karmInA udayathI temanuM sUkSma AdarapaNu che. ( indriyAthI na dekhAya te sUkSma, ane indriyethI dekhAya te bAdara, ) vyavahAramAM mera ane AmaLu eka bIjAnI apekSAe nAnAM moTAM gaNAya paNa te ahi' na levuM, dAmaDAmAM ThAMsI ThAMsIne bharelA gaMdhanA avayavAne chuTA phUMkayA hoya ane temAMthI sudhI uDe ane dAkhaDAM khAlI thaI jAya paNa dekhAya nahi, tenI mAphaka salAka vyApI ThAMsI ThAMsIne bharelA sUkSma pRthivI 27
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ [108] kAya che. ane bAdara, te mULa bhedathI be prakAre che. te matAve. duvihA vAyara puDhavI, samAsaosaNha puDhavi khara puDhavI sAhAya paMcavaNNA, avarA chattIsa ivihANA // 72 // saMkSepathI bAdara pRthivI be prakAranI che. suMvALI bAdara pRthivI, ane khaDabacaDI bAdara pRthivI, temAM suMvALI bAdara pRthivI lIlI, kALI, lAla, pILI ane joLI, ema pAMca prakAranI che. ahiM A guNanA bhedathI guNane bheda jANe. have khaDabacI pRthivI 36 prakAranI che te batAve che. pulavIya sakarA vAlugA, ya uvale silAya lonnuse| aya taMba ta uasIsaga, ruppa suvaNNe ya vahare ya // 7 // hariyAle hiMgulae, maNosilA sAsagaMjaNa pvaale| ambha paDalabha vAlua, bAyara kAyemaNi vihANA74 gomejayeya ruyage, aMko phalihe ya lohi yakva y| maragaya masAra galle bhuya moyaga iMda nileya // 7 // candappahaM verulie, jala kaMte ceva sUrakaMte y| . e e khara puDhavIe, nAmaM chattI sayaM hoi // 76 // pahelI gAthAmAM pRthivInA cAra bheda che. bIjImAM haritAla vigere ATha ane trIjamAM gamedaka vigere daza ane cethImAM caMdrakAnta vigere cAra bheda che. ahiM pahelI be
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19] gAthAvaDe sAmAnya pRthivIne bheda kahyA e uttaranI be gAthA vaDe maNinA bheda batAvyA. A gAthAo spaSTa hovAthI TIkAkAre vadhAre khulAso karyo nathI. paNa sAmAnya buddhivALA mATe badhA bhede lakhIe chIe (1) pRthivI (2) zarkarA (3) vAlukA (4) u5la (5) zIlA (6) luNa (7) usa (8) letuM (9) tAMbu (10) taravuM (11)sIsuM (12) rUpuM (13) senuM (14) vaja (15) haratAla (16) hiMgaleka (17) maNazIla (18) sAsaka (19) surame (20) paravALuM (21) abhrakanA patarAM (22) abrakanI retI e bAdarakAyanA bheda che. ane maNinA bhede che te have kaheze. (23) gameda (24) rUcaka (25) aMka (26) raphIka (27) lehitAkSa (28) marakata (pAnuM) (29) mArgala (30) bhujamecaka (31) IndranIla nIcenI TippaNI uparathI jaNAya che ke caMdana geruM haMsaga, A vigare ratnanAja bheda che, te batrIsamuM jANavuM (33) caMdraprabha (34) vairya (35) jalakAMta (36) suryakAMta sUkSama bAdara bhedane e pramANe batAvIne have varNa vigerenA bhedavaDe pRthivInA bheda batAve che. vaNNa rasa gaMdha phAse, joNippamuhA bhavaMti sNkhejaa| gAi sahassAiM, huMti vihANaM mi ikike // 7 // - varNa te veLA vigere pAMca, ane rasa te tIkhA vigere pAMca, ane gaMdha te sugaMdhI tathA dugadhI evA be tathA
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ [11] madu kika vigere ATha sparza temAM ekeka varNAdikamAM paNa ni vigere ghaNAja bheda thAya che, saMkhyayanu anekarUpa paNa hovAthI, viziSTa saMkhyAnA arthane kahe che. aneka hajAra eka eka varNAdikanA bhede thAya che. kAraNa ke bhede nithI, ane judA judA guNethI thAya che. ane te badhA maLI sAta lAkha ni pramANa che. pRthivIkAyanuM svarUpa prajJApanA sUtramAM kahyuM che ke - "tatthaNaM jete pajattagA eesiNaM baNNA deseNaM gaMdhA deseNaM rasA deseNaM phAsA deseNaM sahassaggaso vihANAI saMkhennAI joNi pamuha saya sahassAI pajattayaNissAe apajattayA vakamaMti, taM jatthego tattha niyamA asaMkhejA, settaM khara bAyara puDhavI rayA " temAM je paryApta che, te pitAnA varNa AdezathI, gaMdha, rasa, ane sparza AdezathI, hajAre prakAranA bhede che. keni vigere lakhe gaNatrIe che ane paryAptAnI nizrAe, apacaMtA vyutakame che. eTale jyAM eka paryApta hoya tyAM asaMkhyAta aparyApta hoya che. A pramANe khara bAdarapRthivIkAya jIva jANavA. ahiA saMvRtta nivALA pRthivIkAyika kahyA, ane te sacitta, acitta, ane mizra, tathA zIta
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 111] uSNu ane te eka ema bhedo jANavA, A ceninA bheda che. teja pharIthI niyuktikAra khulAsAvAra kahe che. ', vaNNami ya ikkike, gaMdhami rasammi taha ya phAsammi / nANatti kAyavyA, vihANae hoi ikkika // 78 // varNAdika ekeka bhedamAM hajAro prakAre judA judApaNu jANavu'. jemake kALe raga e sAmAnya che, paNa temAM bhamarA, kAyalA, koyala, ( gavala ane kAjaLa koimAM vadhAre ane kAMi AchI kALAza che. te bheda che. tethI koI kALu ane koi tethI kALu kAi vadhAre kALu e pramANe lIlA vigere badhA raMgAmAM jANavuM. te pramANe rasa, gaMdha, ane sparzamAM paNa jANavu tathA raMgomAM paNa paraspara meLavavAthI sara, kezarI, kannura, ( kAbaracitru ) vigere bIjA raMganI paNa utpatti thAya che ema vicArIne kahevu'. e pramANe varNAhikanA pratyekamAM prakarSa ane aprakarSapaNe paraspara anuvedha ( sarakhAmaNI ) vaDe ghaNA bhedo thAya che ema jANavuM. have pharIthI paryAsa vigerenA bhedo jaNAve che. ra je bAyare cihnANA, pajattA tattiA apajattA / suhamAvi huMti dubrihA, pajantA caitra apajatta // 19 // je bAdara pRthivIkAyanA bhedo atavyA te joTalA paryAptAnA che teTalAja aparyAptAnAM che. A sarakhApaNu bhedane AzrayIne mAnavu jIvAnu` saraApaNuM na mAnavuM. kAraNa ke
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ (112] eka paryAptAne AzrayI asakhyAta aparyAptA hAya che. sUkSma paNuM paryAptA ane aparyAptA ema e bhede jANavA, paNa aparyAptAnI nizrAye paryAptA utpanna thAya che. jemAM eka aparyApta tyAM tene AzrayI asaMkhyAta paryAptA nice hAya che. have paryAptie batAve che. AhAra sarIriMdiya, UsAsa vao maNo'hi nivvatI hoti jato daliyAo, karaNaM paisAu pajjatI // 1 // AhAra, zarIra, indriyA, zvAsozvAsa, vacana, mana, enI abhinivRtti ( saMpUrNa rIte prApti ) thAya che. je samUhathI karavu tenI te pati kahevAya, eTale eka gatimAMthI janArA khIjI gatimAM utpanna thAya tyAM prathama puRlane grahaNu Ine nirvAha kare che. te karaNa vizeSa vaDe eTale AhArane lIdhe juduM' khala rasa vigere bhAva vaDe piraNAma pamADe, tevuM karaNa vizeSa eTale AhAra tene pati kahe che. e pramANe bIjI paryApti paNa jANavI. (AtmA kamane AzrayI navI gatimAM utpanna thatAM je zakti vaDe AhAranAM pudgalA lai zake te zakti te AhAra paryApti jANavI. teja pramANe AhAra lIdhAthI zarIrarUpe anAve te zaktine zarIra paryApti jANavI teja pramANe badhI paryAptie jANavI. ) temAM ekendriya jIvAne AhAra, zarIra, indriya, ane ucchavAsa nAmanI cAra paryAptie
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ (113 che. A cAra paryAptione aMta muhartamAM (aDatALIza minITanI aMdara) jIva grahaNa kare che. anApta pati eTale paryApti pUrI karyA vinAne je jIva heya te aparyApta kahevAya, ane je paryApti pUrI kare te paryApta kahevAya. pRthivI kAyane vigraha A pramANe kara. pRthivI teja kAya jenI che te pRthivI kAya jANavA, jema sUkSma bAdara bhedo siddha thAya che temAMnA prasiddha bheda udAharaNathI batAve che. rukkhANaM gucchANaM, gummANa layANa vallivalayANaM / jahadIsaha nANattaM, puDhavI kAye tahA jANa // 80 // - jema vanaspatine jhADa vigerenA bhedavaDe judA judApaNuM jANIe tema pRthivIkAyamAM paNa jANe. jemake vRkSa e AMbA vigere, gucchA te vegaNa, zahalakI. ane kapAsa vigere che. gulma che te nava mallikA keraMTa vigere, latAmAM punnAga azeka latA vigere ane vallImAM turIuM vALa ane kezAtakI vigere che. valayamAM ketakI ane keLa vigere che. vaLI pharIthI vanaspati bhedanA daSTAMtavaDe pRthivInA bhede batAve che. osahi taNa sevAle, paNagaM vihANe ya kaMdamUleya / jaha dIsaha nANattaM, puDhavI kAye tahA jANa // 8 // jema vanaspatikAyanA auSadhi vigere bheda che tema pRthivI kAyanA paNa jANavA, auSadhimAM zAlI (mera) vigere
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ [114] tRNamAM darbha vigere zevALa te pANInA upara mela bAje che te, panate lAkaDA vigere upara ula ( lIlaNu kulaNa ) ) vigere pAMca varNanI hoya che. kada te suraNa vigere mULa te uzIrAdi ( sugaMdhI vALA ) vigere, A sUkSma hAvAthI eka, e, vigare bheda thatA nathI. have jenI sakhyA thai zake te batAve che. ikassa duNha tinhava, saMkhijANavana pAsiuM sakkA / dIsaMti sarIrAI, puDhavi jiyANaM asaMkhANaM // 82 // gAyA spaSTa che tenA atha A che ke, eka, be, traNa, ane sakhyAtA jIvA eka eka zarIramAM rahenArA dekhAtA nathI. paNa asaMkhyAtA jIvAnA asaMkhyAtA zarIra sAthe maLe tyAre tene samUDa ApaNI najare Ave, evAM temanA jhINAM zarIra che. A kevI rIte mAnavAmAM Ave ke pRthivakAyamAM paNa jIva che ? uttara-temAM rahelA zarIranI upalabdhIthI zarIramAM rahenAra AtmAnI pratIti che jema gAya, gheADA, vigerenI pratIti thAya che tema ahiM' paNa jANavI te batAve che. * e ehiM sarIre hiM paJcakkhate parU viyAhuti / sesA ANAgijjJA, cakkhu phAsaM najaM iMti // 83 // asa khyAtapaNe meLavAtA pRthivI zarA vigere judA bhedavALA zarIravaDe te zarIravALA zarIravaDe sAkSAt kahevAya
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ [115] che. bAkIne sUkSma jIve ApaNI buddhinI bahAra hovAthI te jinezvaranI AjJA pramANe mAnavA joIe kAraNa ke te cakSue dekhAtA nathI. ahi "sparza' e zabda mULamAM che. tene artha cakSune viSaya ema kare. prarUpaNa dvAra puruM thayuM. have lakSaNadvAra kahe che. uva oga joga ajjhara, sANe mahasuya acakkhuda sey| aTTa vihodaya lesA, santussAse kasAyAya // 84 // - temAM pRthivIkAya vigere tyAnadhi (eka jAtanI uMgha) nA udayathI je upaga zakti avyakta che te jJAna darzana rUpavALI che. eja rUpe upaga lakSaNa che. tathA ega te kAyAne ekleja che. ane dArika tathA dArika mizra tathA kAzmaNarUpa vRddha mANasanI lAkaDI samAna karma dhArI jene alaMbana mATe vaparAya che. tathA adhyavasAya te AtmAne sUkama pariNAma vizeSa che. ane te lakSaNa che. avyakta catanya purUSanA manamAM utpanna thayelI ciMtA vizethanI mAphakate lakSamAM na Ave tevA jANavA tathA sAkAra upayogamAM samAveza thAya tevA mati, zruta ajJAnayukta pRthivIkAyika jIva jANavA tathA sparzane Indriya vaDe acakSu darzana pAmelA jANavA tathA jJAna AvaraNIyAdi ATha prakAranA karmanA udayane bhajanArA tathA bAMdhanArA jANavA. tathA lezyA te adhyavasAya vizeSarUpa che. temAM kRSNa, nIla, kApata, ane taijasa. e
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ [116] cAra lesyAne teo meLave che. tathA dezavidha saMjJA pAmela che. te pUrve AhAra vigere kahi gayA chIe. tathA sUma usa nizvAsa sahita che, kahyuM che ke - puDhavi kAiyANaM bhaMte ! jIvA ANavanti vA pANavAMtavA Usasanti vA nIsasanti vA! goyamA avirahiyaM satayaM ceva ANavanti vA pANavanti vA jasasanti vA nIsasanti vA / gatama IndrabhUti mahArAja pUche che. he bhagavana! pRthivI kAcika che zvAsa vigere le che? tyAre jinezvara bhagavAna kahe che. he gatama! jarA paNa visAme lIdhA vinA pRthivI kAya usase nisAso lIdhA kare che. tathA kaSA (krodhAdi paNa sUkSama hoya che. e pramANe jIva lakSaNa te upaye vimerethI laIne kaSAya sudhInA prathivI kAyanA jIvamAM hoya che. ane te jIva lakSaNa samUhavALI hevAthI manuSyanI mAphaka pRthivI paNa sacitta jANavI. zaMkA-ApanuM kahevuM te asiddhavaDe asiddhaja sAdhavA jevuM che. kemake upayoga vigere lakSaNe pRthivI kAyamAM pragaTa dekhAtAM nathI ! uttaratamAruM kahevuM satya che ke upayoga vigere lakSaNa pRthivI. kAyamAM pragaTa dekhAtAM nathI. kAraNa ke te lakSaNe temAM apragaTapaNe che. jema ke mANasa ghaNuja pramANamAM nase. caDe tevuM madirApAna kare ane tenuM citta vyAkuLa thaI
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ [117]. jAya tethI tene pragaTa bhAna hetuM nathI paNa sUkSama heya che. teTalA mATe kaMI tene acitta na gaNI zakAya teja pramANe bIjI jagoe paNa apragaTa cetanAne saMbhava jANa. zaMkA-ahiM pIdhelA vigeremAM zvAsozvAsa vigere avyakta cetanAnuM cinha che. paNa pRthivIkAyamAM tevuM jarA paNa cinha dekhAtuM nathI. samAdhAna-tema nathI, pRthivIkAyamAM paNa mAsanA aMkura (masA)nI mAphaka samAna jAtivALA latAnA udAdi cetanAnuM cinha che. kAraNa ke avyakta cetanAvALAmAM paNa jemAM eka paNa cetanAne dAkhala (cinha) maLI Ave che evI vanaspatinI mAphaka cetanA mAnI levI. ane vanaspatimAM jIva ( cetanya) che. ema cekhuM jaNAya che. kAraNa ke teo rUtu, rUtumAM rUtune lAyaka kula phALo Ape che. (citanya vinAnI sukI vanaspati phaLa ApI zakatI nathI) tethI vanaspatimAM caitanya che ema avyakta ane upaga vigere lakSaNa temAM hevAthI siddha thayuM. ke pRthivI sacitta che zaka pattharanI pATa vigere kaThaNa pulavALAne cetanA kayAMthI hoya? tenuM samAdhAna karavA nicenI gAthA kahe che. aTTI jahAsarIraMmi, aNugayaM ceyaNaM kharaM diI / evaM jIvANu gayaM, puDhavisarIraM kharaM hoha // 85 // jema zarIramAM raheluM hADakuM kaThaNa che paNa cetana che.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ [118] (kAraNa ke hamezAM vadhatuM dekhAya che) tevI ja rIte jIvavALuM pRthivI zarIra kaThaNa che. have lakSaNadvAra kahIne tarataja parimANakAra niryuktikAra kahe che. jevAyara pajjattA, payarassa asaMkha bhAga mittAte / sesA tinnivirAsI, bIu loyA asaMkhijA // 86 // pRthivIkAya cAra prakAre che te A pramANe che. (1) bAdara paryAptA (2) bAdara aparyAptA, () sukSma paryAptA (4) sukSma paryAptA, temAM je bAira paryApta che te saMvartita lekamAM je pratara che tenA asaMkhyaya bhAga. mAtramAM rahenArA pradezane je samUha tenI barAbara jANavA. bAkInI traNa rAzIo pratyeka che. te asaMkhyAta kAkAzanA. jeTalA AkAza pradeza tenI rAzI pramANe jANavA. A cAre bhede anukrame eka ekathI ghaNaja jANavA, kahyuM che ke, samvatthovA bAdara, puDhavi kAiyA pajattA, * bAdara puDhavi kAiyA apajattA, asaMkhejaguNA, suSTuma pu ithaaiA , paga, saMveganu sudura puravikaaiyaa pajattA asNkhejgunnaa| bAdara paryAptA sauthI cheDA che. tenA karatAM bAdara aparyAptA asaMkhyAta guNa che. tenAthI sUi aparyAptA asaM. khyAta guNo ane tenAthI sUcha paryAptA asaMkhyAta guNA che. have bIjI rIte traNa rAzInuM parimANa batAve che.
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ [119] pattheNava kuDaveNava, jahakoi miNija savva dhannAI / evaM mavijamANA, havaMti loyA asaMkhijJA // 87 // jema kAI mANasa potAnA badhA anAjane prastha athavA kuDava (eka jAtanA mApa)thI mApe che tevIja rIte jo ke ipaNa mANusa asadbhAva prajJApanAne aMgIkAra karIne A jagataneja kuDava rUpa banAvIne madhyama avagAhanAvALA pRthivIkAyanA jIvAne jo mApavA mAMDe te asakhyAta lokone pRthivIkAyanA jIvA pUrI nAkhe, have bIjI rIte parimANu batAve che. logA gAsapae se, ikkikaM nikkhive puDhavi jIvaM / evaM mavijamANA, havaMti loyA asaMkhijA // 88 // lekAkAzanA pradezamAM eka eka pRthivIkAyanA jIva mukIe ane tevI rIte jo mApa karIe tA asakhyAta leka bharAya. have kALathI parimANa batAvavAnI IcchAvALA niyukitakAra kSetra ane kALanuM sukSma mAdarapaNAne kahe che, niuNou hoi kAlo, tatto niyuNaparathaM havai khittaM / aMgula seDhI mitte, osappiNIo asaMkhijA // 89 // samaya rUpakALa atyaMta nipuNu arthAt sukSma che. tenAthI paNa kSetra ghaNuMja sUkSma che. kAraNa ke eka AMgaLa zreNImAtra paNa kSetranA pradezAne eka eka samaye khaseDavA mAMDIe te asakhyAta utsarpiNIo ane avasarpiNIe
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ [12] cAlI jAya teTalAja mATe kALathI paNa kSetra ghaNuM ja sUkSama che. have cAlatuM parimANa pahelA kALathI batAve che. aNu samayaM ca paveso, nikkhamaNaM ceva puddhvijiivaannN| kAye kAyaTTiyA, cauro loyA asaMkhijA // 10 // | pRthivI ane pRthivIkAyamAM dareka samaye praveza ane bahAra AvavuM thayA kare che. te eka ja samayamAM keTalAne praveza thAya che, 1, ane keTalAnuM bahAra nikaLavuM thAya che. 2, tathA kahevAtA eka samayamAM keTalA pRthivIkAyanA je pariNAma pAmyA saMbhave che. 3. tathA pRthivI kAyanI sthiti keTalI che. 4. e pramANe cAra vika kALathI kahevAya che. temAM ghaNuja (asaMkhyAta) lekAkAza pradezane parimANavALA ja eka samayautpanna thAya che ane nAza pAme che asaMkhyaya lekAkAza pradeza pramANe pRthivIpaNe pariNAma pAmelA che ane zarIranI sthiti paNa che. mArI mArIne asaMkhyAta kAkAza pradeza parimANa kALa tyAM utpana thAya che. e pramANe kSetra ane kALathI parimANa pratipAdana karIne have te sarva paraspara maLIne (seLabheLa thaIne) rahelAM che te batAve che. bAyara puDhavikAiya pajatto annamana mogaatto| sesA ogAhaMte suhumA puNa savva logaMmmi // 11 //
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 121] bAdara prathivIkAya paryaMta je AkAza khaMDamAM jIva rahyo che te AkAza khaMDamAM khIjA pRthivIkAya jIvanuM zarIra avagADhelu che. ane AkInA aparyAptaka jIvA paryAptAne AzrayIne atarA rahitanI prakriyAvaDe utpanna thAya che. te paryAptA pRthivIkAyanA avagADha AkAza pradezamAM avagADhelA ( samAIne rahelA ) che. ane je sUkSmA che te badhA lAkamAM avagADhelA che. have upabhAgadvAra kahe che. cakamaNe pahANe, nisIyaNa tuhyaNeya kayakaraNe / uccAre pAsavaNe, uvagaraNANaM ca nikkhivaNe // 92 // AlevaNa paharaNa bhUsaNeya kaya vikkae kisIeya / bhaMDANaM piya karaNe, uva bhoga vihI maNussANaM // 93 // cAlavu, ubhA thavuM, nice besavu', suvuM kRtaka putrakaraNa ( mATInAM pUtaLAM anAvavAM) uccAra, pezAba, tathA upakaraNa mUkavuM; // 2 // tathA lIpavuM, ojAra dAgInA banAvavAM vigere levA vecavA, khetI karavI, vAsaNa banAvavAM vigeremAM mANasAne pRthivIkAca upabhoga ( vaparAza ) mAM Ave che. jo ema che tA zu karavuM te kahe che. e ehiM kAraNe hiM, hiMsaMti puDhavikAie jIve / sAthe vesamALA, parAtunuM harati // 24 || upara kahelA cAlavA vigere kAraNeAmAM pRthivInA jIvAne haNe che. zA mATe ? te khatAve che. je jIvA potAnA
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ [12] sukhane vahe che ane paranuM duHkha bhUle che ane keTalAka divasa ramaNIya bheganI AzAthI jemanI indri kheMcAyelI che teo vimUDha cittavALA banelA che. ane tethI teo pRthivIkAyamAM rahelA chane duHkha utpanna kare che. enAvaDe pRthivIkAyanA dAnathI udaya thayela zubha phaLane udaya pratiyukta che. (A TIkAkAranuM vacana lekamAM je bhUdAnathI zubha phaLane udaya manAya che tethI ulaTuM che. eTale mokSa vAMcha ke pRthivIkAya jIne duHkha na thAya mATe te dAna devAnI abhilASA na karavI paNa grahastha pitAnA saMsArika kAmamAM te vAparate hoya ane temAMthI popakArArthe cheDI pRthivInuM dAna Ape te tene niSedha nathI ) have zastradvAra kahe che. jenAvaDe kriyA thAya te zAne be prakAranuM che. dravya zastra ane bhAvaza. have dravya zastra paNa samAsa ane vibhAgavaDe be prakAranuM che. temAM paheluM samAsa dravya zastra kahe che. halla kulia visa kuddAlA, littaya miga siMga 26 ja rA uccAre pAsavaNe, eyaMtu samAsao satthaM // 95 // haLa, keSa, jhera, kedALa, bitraka ( ), bhUganuM zIMga, lAkaDuM, agni, jhADe, pezAba A saMkSepathI dravya zastra che. have vibhAga dravya zAstra kahe che,
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ [123] kiMcI sakAya satthaM, kiMcI parakAya tadubhayaM kiNcii| eyaMtu davvasatthaM, bhAveya asaM jamo satthaM // 96 // kAMi aMze pRthivInu zastra pRthivI ane te te svakAya zastra che. ( eTale judA judA raMganI mATI vigere ekaThI thAya tA paraspara pIDAkAraka che. ) tathA parakAya zastra te pANI vigere pRthivIne aceta banAve che. ane ane sAthe te pANIthI bhIjAelI pRthivI te khIjI pRthi vInu' zastra che. A madhAM dravya zarU che. paNu asaMyama eTale mana, vacana, kAyAne kharAba rIte upayegamAM levAM te bhAva zastra che. have vedanA dvAra kahe che. pAyaccheyaNa bheSaNa, jaMghoru taheva aMga vaMgesu / jahahu~ti narAduhiyA, puDhavi kAye tahA jANa // 97 // jema paga vigere aMga upAMgamAM chedana bhedana karavAthI mANasone duHkha thAya che. teja pramANe pRthivIkAyamAM paNa te jIvAne vedanA jANe! jo ke pRthivIkAyane paga, mAthuM, garadana vigere aMge nathI te paNa zarIranA chedanathI vedanA avazya che. e patAve che. nathiyasi aMguvaMgA, tayANu ruvAya veyaNA tesiM / kesiMci udIraMti, kesiMca'ti vAyae pANe // 98 // aDadhI gAthAnA atha upara kahyo che. pAlInA kahe che. keTalAka pRthivIkAyanA jIvAne AraMbha karanArA te
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ [124] jIne vedanA udIre che. ane keTalAkanA te tethI prANa paNa jAya che. te ja daSTAMta bhagavatI sUtramAM Ape che. jemake cAra dizAmAM cakathI ANa pheravanAra cakavartInI, sugaMdha pIsanArI thAvana madamAtI baLavAna dAsI kAcA AmaLA jeTalA pramANuvALA sacitta pRthivInI goLIne ekavIza vAra gandhapaTTamAM kaThaNa zilA patraka (pIsavAne patthara) vaDe pIse che. te paNa keTalAka pRthivIkAyanA jene phakta tene saMghaTTa thAya che. keTalAkane paritApa ane keTalAka mare paNa che. ane keTalAka ne zilApatrakane sparza paNa thatuM nathI. have vadhadvAra kahe che. pavayaMtiya aNagArA, jaya tehi guNehi johiM anngaaraa| puDhaviM vihiMsamANA, nahate bAyAhi aNagArA // 99 / / ahiM keTalAka jinetara sAdhu vezane laIne kahe che ke ame anagAra chIe, pravrajita chIe paNa teo nirvadha anuSThAnarUpa je kR anagAra kare che, te teo karatA nathI. have te anagAra guNamAM kema nathI vartatA, te batAve che. teo haMmezAM maLadvAra tathA hAtha paga sApha karavAmAM pRthivI jIvene vipatti karanArA dekhAya che. tathA bIjI rIte paNa maLa dvArane nilepa karavAne tathA durgadha rahita karavAne zakya che. tethI yati guNa kalApathI zUnya evA anagAne belavA mAtrathI ja yukti vinA anagArapaNuM maLatuM
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ [125 nathI. ( AthI ema samajAvyuM ke yatioe pRthivIkAyane pIDA na thAya mATe hAtha dhovA vigeremAM mATIne upayoga na kara. ) ahiM A pahelI gAthAnA pahelA ardha bhAgavaDe pratijJA che. pAchalI aDadhI gAthIthI hetu che. tathA uttara gAthAnA ardha vaDe sAdhamya daSTAMta che. ke jainetara yati paNAnuM abhimAna karavA chatAM yatiguNamAM pravartatA nathI, kAraNake teo pRthivInI hiMsAmAM pravarte che. ane je je pRthivInI hiMsAmAM pravarte che, te yatiguNAmAM pravartatA nathI. jemake gRhasthIo have daSTAMtavALuM nigama na kahe che. aNagAra vAiNI puDhavihiMsagA nigguNA agArisamA nidosattiya mailA, viraha dugaMchAha mailatarA // 10 // ame yati chIe ema belIne pRthivIkAyanI hiMsA karanArA yatio grahasthAzramI jevAja che. sAmATe artha kahe che. sacetanA pRthivI che. e jJAnanA abhAvamAM tenA samAraMbhavaDe delavALA chatAM ame nirdoSa chIe ema mAnanArA pitAnA doSa jovAmAM vimukha hovAthI teo malIna hadayavALA che. chatAM dhArTsa paNAthI sAdhujana Azrita nirvadya anuSThAnavALI viratinI niMdA kare che. ane vadhAre malIna bane che. A sAdhu niMdAthI anaMta saMsArIpaNuM batAvyuM jANavuM A be gAthA sUtramAM kahelA arthane anusaranArI chatAM vadhadvAranA avasaramAM niyuktikAre kahI che. tenuM
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyAna piteja karavuM te nyAyayukta che kAraNa ke gAthA pite ja kahelI che. te sUtra nIce batAve che. ' laja mANA puDho pAsa aNagArA motti ege pvymaannetyaadi| A vadha kare, karAva, ane anumoda ema traNa prakAre thAya che, te batAve che. keI sayaM vahaMtI, keI annehiMu vahArviti / keI aNu mannatI, puDhavikAyaM vahemANA // 101 // gAthAne artha spaSTa che te paNa kahIe chIe. keTalAka leke jIvane svayaM mAre che. keTalAka bIjA pAse vadha karAve che ane keTalAka vadha karatAne anumode che. have tene Azrita bIjAone paNa vadhu thAya che ema batAve che. jo puDhavi samAraMbhai, anneviya so samArabhai kaae| aniyAe aniyAe, disseya tahA adisseyaa||10|| - je pRthivIkAyane haNe che te tene Azraya karIne rahelA pAhI tathA be Indriya vigere ghaNuM dazya tathA adazya jene haNe che. jema ke ubara ( . ) tathA vaDanuM phaLa vigere je khAya te phaLamAM rahelA bIjA ne paNa khAya che tema samajavuM kAraNane lIdhe athavA akAraNa, manathI dhArIne athavA aNajANe pRthivI ane haNe che. ane tene haNatAM dekhAtA cha deDakA vigere, tathA na dekhAtA
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ [12] evA pAMce varNanA panaka vigere jIvAne haNe che. have te vadhAre spaSTa kare che. puDhaviM samAraMbhatA, haNaMti tannisie ya bahu jIve / suhumeya bAyare ya, pajjatte yA appajatte // 103 // pRthivIkAyanA samAraMbha karatAM tene AzrayIne rahelA sUkSma ane bAdara paryApta ane aparyApta evA aneka jIvAne te haNe che. ahiM sUkSmAnA vadha kharI rIte tho nathI. paNa pariNAmanI azuddhithI tenI nivRttinuM paccakhANa na karyuM hoya tyAM sudhI tenA vadhanA doSa lAge che, have viratidvAra kahe che. ' evaM viyANi U, puDhavIe nikkhi vaMti je daMDaM / tiviheNa savva kAlaM, maNeNa vAyAe kAraNaM // 104 // upara kahelA vacanane anusare pRthivInA jIvAne jANIne tathA tenA vadha tathA aMdha jANIne pRthivIkAyanA jIvAne huNavAnI vRttithI dUra thAya che. te have pachInI gAthAmAM kahevAtA aNugAra thAya che. teo mana, vacana, kAyA, vaDe pRthivInA jIvAne kAI divasa haNe nahi. huNAve nahiM ane anu medanA paNa na kare, Avu. vrata je AkhI jI'dagI pALe te aNugAra che. khAkI rahelA aNugAranA lakSaNA have kahe che. '- '+ guttA guttohiM savvAhiM, samiyA samiIhiM saMjayA / jayamANagA suvihiyA, erisayA huMti aNagArA / 105
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ (128) - mana, vacana, kAyA, e traNene kabajAmAM rAkhavAthI guptA tathA pAMca samiti te I bhASA, eSaNa, vigerethI yukata eTale samya rIte ubhA thavuM suvuM, cAlavuM vigere kriyAmAM udyama karanAra, te saMyata sarva prakAre nirdoSa yatna karanArA tathA samadarzana vigere anuSThAna jeenuM sAruM che te guNavALA jena aNugAra hoya che. paNa pUrve batAvelA mAtra nAmathI ja aNagAra pRthivIkAyanA jIvene haNanArA zAkaya mata vigerenA sAdhuo na levA. nAma niSpanna nikSepe. samApta thaye. have sUtra anugamamAM akhalitAdi guNa yukta sUtra uccAravAnuM che. te A che. .. aTTe loe parijuNNe dussaM he avijANae ariMsa loe pavvahira tattha tatthaM puDho pAsa AturAparitAti ( sU014) ' pUrvane saMbaMdha batAve che. teramA sUtramAM pariNAtakarmA muni hoya che. paNa je karmanA bhedane jANatA nathI te ane parijJAta karyA pite bhAva Arta hoya che. te batAve che. vaLI pahelA sUtra sAthe A saMbaMdha che. sudharma svAmI kahe che ke he jeba! sAMbhaLyuM, zuM sAMbhaLyuM ! te kahe che. pUrva uddezAmAM kaheluM che ane A paNa sAMbhaLyuM che ke "aTe vigere tathA paraMpara saMbaMdha A pramANe che. "je rU ghapti Lo sabhA mati phAti para te kevI rIte te jene saMjJAna
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12] hoya te batAve che. te cha pIDAyalA che. tethI batAve che. ga" ArtanA nikSepa cAra prakAre che. nAma sthApanA saMgama che. jJazarIra, bhavyazarIra ane te bethI vyatirikatane AgamathI dravyAta gADA vigerenA cakramAM udvImULa ( ) mAM je lehAne pATe (nI) caDAve che te dUrta che. bhAvArta paNa be prakAre che. AgamathI AgamathI temAM AgamathI jJAtA te Ate padArthane jANanA ane upagamAM rAmanAro ane na AgamathI dayika bhAvamAM vatanAre te rAga dveSarUpa grahavaDe gherAyelA aMtarA mAvALe priyana viyega vigere duHkha saMkaTamAM nimagna bhAvArtA tarIke gaNAya che. athavA zabdAdi viSaye je viSanA vipAka jevA che, temAM tenI AkAMkSA hovAthI hita ahitanA vicAramAM zunya manavALa hevAthI bhAvAtta che. te karmane ekaThAM kare che. jethI kahyuM che ke soiMdiya vasadRNa bhaMte / jIve kiM baMdhA kiM. ciNAi kiM uva ciNAi goyamA ! aTTa kamma pagaDIo, sidilabaMdhaNa baddhAo dhaNiya baMdhaNa baDAo pakarei jAva aNAdiaM caNaM aNavadaggaM dIhamara cAuraMta saMsAra kantAra maNu pari yahaha / zrIvIrane prazna-he bhagavAna! kAnathI sAMbhaLavAne rasI'e banI pIDAtA jIva zuM bAMdhe che. zuM ekaThuM kare che.
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ (130) zuM upacaya kare che ? uttara-he gautama, ATha karmanI prakRtie je zithila baMdhavALI hoya tene gADha baMdhanavALI kare che. te kayAM sudhI ke jema anAdi kALathI rakhaDate Avele tema anaMta kALanA lAMbA paMthanA cAra gativALA saMsAra kAMtA2mAM bhramaNa karaze, e pramANe bIjI cAra IndriyenA viSayamAM te sparza indriya sudhI samajavuM. e ja pramANe kedha, mAna, mAyA, lebha, darzana mehanIya, cAritra mohanIca, vigerethI bhAva Arta saMsArI jIve paNa cAra gatimAM bhramaNa karanArA jANavA kahyuM che ke rAgadoSa kasAe hiM, iMdie hiya paJca hiN| dahA vAmoha NijaMNa, aTTA saMsAriNo jiyA // 1 // rAga dveSa ane kaSA vaDe pAMca Indriya tathA be prakAranA mahanIya karmathI saMsArI jI pIDAyelA che. athavA jJAna AvaraNIya vigere zumaazubha je ATha prakAranAM karma che tenAthI pIDAyale te keNa che? tene uttara kahe che. avake te heka. eka, be, traNa, cAra, pAMca Indri thavALe jIva samUha te ahi leka jANa- leka zabdanA nAma, sthApanA, dravya, kSetra, kALa, bhAva, bhAva, ane paryAya e ATha prakAre nikSepa batAvI temAM aprazasta bhAva udaya vALA lekavaDe ahiM adhikAra kahe, kAraNa ke jeTaluM jana samUha Arta che te sarva parighuna nAma paripelA nisAra
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ [131) che. aupazamika vigere prazasta bhAva rahita athavA anyabhicArI mokSa sAdhana vinAne che. ( sabhya darzana jJAna cAritra te mekSane upAya tenA vinA saMsArI jIva mAtra duSTa bhAvamAM rahI pite pIDAya che. ane bIjAne paDI navAM cIkaNuM karma bAMdhI cAre gatimAM anaMta kALa bhame che.) parighuna zabda be prakAre che. dravyathI ane bhAvathI temAM bhAvathI sacitta parighuna te jINuM zarIravALe buDhe athavA jIrNa ( junuM) jhADa, ane acitta dravya parina te jIrNa vastra vigere ane bhAva parighana te Adayika bhAvanAnA udayathI prazasta jJAna vigerethI rahita kema vikala? anaMta guNanI parihANathI kahe che. pAMca, cAra, traNa, be eka iMdriyavALA cha kramathI jJAne vikala ( ochA jJAnavALA) che. temAM sAthI ochA jJAnavALA sUma nigedanA aparyApta che. je prathama samaye utpanna thayelA hoya te jANavA. kahyuM che ke - marva nikRSTo jIvasya, dRSTa upayoga eSa vIreNa / sUkSma nigodA paryApta, kAnAM saca bhavati vijnyeyH||1|| sauthI ochA jJAnavALA jIvane upayoga mahAvIra prabhue nigadanA aparyApta chane dekhe che. e jANavuM. tasmAtprabhRti jJAna vivRddhi, dRSTA jinena jiivnaam| labdhinimitteH karaNaiH kAyandriya vaangmnohgbhiH||2
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ (132) tyAra pachI jIvenI labdhinA nimitta kAraNa tathA kondriya, mana, vacana, vaDe jJAnanI vRddhi thAya che, ema jInezvare dekheluM che. 2 che. have te viSaya ane kaSAyathI pIDAyale. prazasta jJAna ghuna (hI) kevI avasthAvALe thAya che, te batAve che. du dha eTale dhamanI ane cAritrathI prApti. saMbaMdhI je bedha tene ghaNuM muzkelIthI samajAya che (samajavuM durlabha che.) jema metArya munine samajavuM kaThaNa paDayuM hatuM athavA brahAdatta cakravartI mAphaka tene baMdha Ape. muzkela hatuM tene pUrva bhavanA bhAIe jJAnathI jANuM pote sAdhu banIne tene bodha Ape paNa ghaNu prayAsa chatAM na samajAyAthI sAdhu thAkI gaye paNa brahmadatta na samaye ane krara karma karI narakamAM gaye.) zA mATe AvuM kare? te kahe che. viziSTa avadha rahita te A pramANe ajJAna banele zuM kare che? te kahe che. A pRthivIkAya lekane atizaya pIDA kare che. tenA projana mATe davA vigerethI pIDA karatAM judI judI jAtanAM zastrovaDe te jene DarAvI te te khetI karavI khANa kheravI, ghara karavuM vigere judA judAM kAryomAM jarUra paDatAM te jene pIDA kare che. tevuM gurU mahArAja ziSyane kahe che ke tuM je pRthivIkAyanA uparaja badhAne Azraya hovAthI praka eTale mukhyatve pIDA pRthivIkAyaneja thAya, tathA vyartha
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ [133] dhAtu bhaya tathA calanamAM paNa thAya che. eTale TIkAkAre vyathitanA e atha lIdhA. pIDA karavI athavA bhaya pamADavA tathA pazya zabdathI eka dezamAM eTale thADAthI khIjuM raheluM te paNa levAya te siddhAMta zailIvaDe prAkRta bhASAnI rItI pramANe ghaNA Adeza levAya eTale ziSyane kahyu` ke. jo, ziSye pUchyuM zuM ? uttara-kAke pAtAnA pratyeAjanamAM pRthivI kAyane niratara pIThe che. ) Atura zabdavaDe sUcavyuM ke viSaya kasAya vigerethI pIDAyalA jIvA (ahi... pRthivIkAyanA viSaya cAlatA hovAthI) tene vAraMvAra pIDe che. bahu vacananA nirdeza karavAnuM' kAraNa e che ke tenA Araba karanArA ghaNA che. athavA lAka zabda che te darekamAM saMbaMdha rAkhe che. eTale koi leAka (jIva samUha) viSaya kaSAyathI pIDAyela che. khIje kAyathI pariNuM che. koI du:kha samAdha che. ane koI viziSTa jJAna rahita che. e badhAe du:khI jIvA peAtAnI IcchAo pUrI karavA tathA sukha meLavavA A pRthivIkAyanA jIvAne aneka prakAranA upAcAvaDe paritApa upajAve che eTale ghaNI pIDA kare che 514aa zakA--eka devatA .vizeSathI AdhAravALI pRthivI rahelI che. te vAta mAnavI zakya che. paNa temAM asaMkhyAta jIvAnA samUha rahelA che. e vAta mAnavI kaThaNa che. jainAcAya te zA dUra karavA kahe che.
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ [134] saMti pANA puDhosiyA lajamANA puDho pAsa aNagArA motti|ege pavayamANA jamiNaM visvaruvehiM. satthehiM puDhavi kamma samAraMbheNaM puDhavisatthaM samAraMbhe mANA aNegarUve pANe vihiMsaha (sa0 15) .. saMti zabdathI vidyamAna che. jI judA judA bhAve aMgu|LanA asaMkhyaya bhAga svadehanI avagAhanAvaDe pRthivISayane AzrayIne rahyA che. tethI zAstrakAra kahe che ke pRthivI te ekaja devatArUpa nathI, paNa jenuM judA judA zarIranuM saMdhAna thaIne pRthivI aneka jInI banelI che. tethI sacetanapaNuM ane aneka jIne temAM Azraya che. evuM pRthivInuM svarUpa khulluM batAvyuM che. ane e jANIne tenA AraMbhathI vartelAne batAve che ke tame je sAdhupaNuM kahetA che te te jenI rakSA kare nahite lajajA pAmaze.. ahiM lajajA be prakAre che leka saMbaMdhI te vahu sasarAnI lAja kADhe che. tathA subhaTa vigere pitAnA amaladArathI yuddhamAM hAratAM zaramAya che. te ane te kettara lajajA te sattara prakArane saMyama che. tethI kahyuM che ke lajjAdayA sNymbNbhcermityaadi| lAja, dayA, saMyama, brahmacarya, vigere ekAI che lAjane artha e che ke saMyama anukAnamAM rahI tenI maryAdA pAlana karIne bIjA ne na paDavuM. athavA janetara sAdhu
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ [135 pRthivIkAyanA samAraMbha rUpa asaMyama karavAthI lajajA pAmatA. evA pratyakSa jJAnIothI tathA parokSa jJAnIothI che, temane tuM je tevuM ziSyane gurU kahe che A kahevAthI sUcavyuM ke zive kuzaLa anuSThAna pravatinA viSayamAM rahevuM ke tene teonI mAphaka lajAvuM na paDe, jainetara jIva dayAnuM svarUpa jevuM bele che tevuM karatA nathI e dekhADavA jainAcArya kahe che ke jainetare pitAne ame agAra eTale ghara tenAthI rahita eTale anagAra (yati) chIe ema bele che. te zAkyamata vigerenA sAdhue jANavA. ema batAve che te kahe che ke ameja jaMtu rakSAmAM tatpara chIe tathA ame kaSAya ajJAnarUpa aMdhakArane dUra karyA che. e pramANe chelanArA pratijJA mAtra je anarthanuM mULa te vyartha bole che. jema kaI atyaMta sucadra ( ) te cesaTha vAra mATIthI snAna karanAre ane gAyanA maDadAnI zucine dUra karIne pAcha karma kara ( ) nA kahevAthI cAmaDAM hADakAM mAMsa, snAyu vigerene pitAnA upayoga mATe tene saMgraha kare teja pramANe teNe pavitratAnuM abhimAna dhAraNa karyA chatAM zuM tyAgyuM? kaMIja nahiM te pramANe zAkamata vigerenA sAdhuo anagAra vAdane vahana kare che. paNa anagAranA guNemAM jarApaNa vartatA nathI ane grahasthanI cacIne jarA paNa ulaMghatA nathI evuM dekhADe che enuM A sarvajana
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ [13] pratyakSa evuM kRtya pRthivI kAcanA jene judA judA prakAranA haLa kedALI, khanitra vigerethI chane haNe che. ane pRthivIkAyanA samAraMbhamAM pRthivIkAyanA vaDe pRthivIkAyanA jIvene haNavA sAthe tene AzrayIne rahelA bIjA jIvo pANI vanaspati, vigerene haNe che. tene bhAvArtha e che ke jIva mAtrane bacAvavAnI pratijJA karI vanu varUpa jANavAnI darakAra karatA nathI ane grahastha mAphaka pRthivI kAyane samAraMbha karIne aneka prakAre pRthivInA bane tathA tene AzrayI rahelA aneka Ivene haNe che. A pramANe zAkya vigerenuM pArthiva jaMtu sAthe vairabhAva batAvI temanu ayatipaNuM batAvI have sukhanA abhilASA vaDe karavuM karAvavuM anumodavuM tathA te traNa karaNa sAthe ganI pravRtti batAve che- tattha khala bhagavayA pariNA parvaiyA, imsa ceva jIviassa parivaMdaNamANaNa pUyaNAe jAimaraNa moyaNAe dukkhapaDi ghAya heu sa sayameva puDhavi satyaM samAraMbhai annehiM vA puDhavi satthaM samAraMbhAvei aNNe vA puDhavi satthaM samAraMbhaMte samaNu jApha (sU0 21). * tyAM pRthivIkAyanA samAraMbhamAM zrI vardhamAna svAmI bhagavAne AvuM karyuM che ke have pachInA kahevAtA kAraNe vaDe
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ [137] sukhanA abhilASIe karavA karAvavA ane anusaravAvaDe pRthivIkAyane samAraMbha kare che, tenAM kAraNe batAve che. ( 1 ) nAzavaMta chavananA parivaMdanamAnanA pUjana mATe tathA janma maraNa ane mukita mATe tathA duHkhane dura karavA mATe pite sukhane abhilASI ane duHkhane dveSI banI pite pitAnA vaDeja pRthivI zastrane samAraMbha kare che bIjA, jI pAse karAve che. ane karatAne anumade che. ema ajJAna dazAthI pUrvakALamAM karI bhaviSyamAM karaze e pramANe manavacana kAyAnA kavaDe javuM, AvI jenImati che tenu zu 1.5 te satAve che. ___ tase ahiAe tase abohie setaM saMbujjJa mANe AyANIyaM samuTTAya socA khalu bhagavao aNagArANaM iha megasiM NAtaM bhavati esa khalu gaMthe esa khalu mohe esa khalu mAre esa khalu Narae iccatthaM gaDDhie loe jamiNaM virUvarUvahiM satyehiM puDhavi kamma samAraMbheNa puDhavi satthaM samAraMbhamANe apaNe aNegarUve pANe vihiMsai, se bemi appege aMdhamanbhe apege aMdhamacche appege pAyamabhe appege pAyamacche appege, gupphasababhe appege gupphasache apaprege, jaMghamanbhe2 appeye jANumalbhe2 appeze
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ [138] urumamme 2 appege kaDimambhe 2 appege NAbhiH manbhe 2 appege udara madhe 2 appege; pAsa. manbhe 2 appege pihimabhe 2 appege, uramanbhe 2 appege hiyayamabhe 2 apege thaNamanbhe 2 appege khaMdhamanbhe appege pAhumanbhe 2 appege hatyamanbhe 2 appege aMgulimanbhe 2 appege gahamanbhe 2 appege, gIvamanbhe 2 appege haNumanbhe2 appege, haTThimanbhe 2 appege daMtamambhe 2 appege, jibhamabhe 2 appege tAlumambhe 2 appege galama bhe 2 appege gaNDamabhe 2 appege kaNNamabhe 2 appege NAsamabhe 2 appege acchimanbhe 2 appege bhamuhamabhe 2 appege NiDAlamanbhe 2 appege sIsamanbhe 2 appege, saMpasArae appege, uddavae, itthaM satyaM samAraMbha mANasta icchete AraMbhA aparipaNAtA bhavati (sU013) upara kahelAM pApane kRtye je pRthivIkAyane duHkha devA rUpa che te karavA karAvavA tathA anumodavAthI tene bhaviSyakALamAM ahitane mATe thaze tema dhilAbha (samyakatva thI vimukta karaze. kAraNa ke prANI gaNanA upa mardanamAM pravatelAone cheDe paNa hitane lAbha nahiM thAya. je kaMI bhagavAna pAse athavA tenA ziSya kharA sAdhu pAse pRthivI
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ [139] kAyanA Arabhane pAparUpa jANIne lAve che te AvuM mAne che. jeNe pRthivInu jIvapaNu jANyu che, te paramArthanA jANanArA sAdhu pRthivIkAyanA zasranA samAraMbhane ahitapaNe sArI rIte jANanArA pote samyakdana vigere svIkArIne bacAve che. have te kevA pratyayathI mAne che te batAve che. kAM teA te bhagavAna pAse kAM te koi sAdhu pAse samajIne acAve che. manuSya janmamAM tatvanA pratiSThadha pAmelA sAdhuAe A jANyu che. zu jANyu che ? te tAve che. A pRthivIkAyanuM zastra jenA samArabha aSTa prakAranA karma nA baMdha che khalu zabdathI nizce jANavu' tathA kAraNamAM kA nA upacAra karavA te nalAdaka (gaMduM pANI) jema pagane rAgI manAve che tethI paga rAga tarIke jANItu che te nyAye pRthivIkAyanA samArabha mAhanIya kramanA adharUpa che. vaLI mehanA hetu hovAthI pRthivIkAyane samArabha kAraNu ane ATha kama te kAya che ema sUcavyu te mehanIya karmanA e bheda che. ane aThAvIza prakAranI kama prakRti che. te jANavI. vaLI maraNanuM hetu hovAthI mArarUpa che, eTale pRthivI kAyane mAre te pAtAnA Ayuka nA kSaya kare che. arthAt akALe mare che. tathA narakanA hetu hovAthI te na che. ApaNA shevAsathI nIce je pRthivI che temAM naraka che, temAM sIma'ta vigere du: khadAI sthAnAmAM narakanA jIvA tarIke
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ [140) rahI duHkha bhogave che. AthI azAtA vedanIya karma bAMdhavAnuM sUcavyuM. che. zaMkA-eka prANuno nAza karavAthI pravRttimAM ATha prakArane karmabaMdha kevI rIte thAya? uttara-marAtA jaMtunA jJAnane rokavAthI jJAnAvaraNIya karma baMdhAya che. evI rIte badhA karmomAM javuM ane purve kahelA jJAnI sAdhuoe bIjuM paNa AvuM jANeluM che, te batAve che. ke AhAra bhUSaNa tathA upakaraNane mATe tathA parivaMdana, manana, pUjanane mATe ane dukhanA pratighAta mATe leka ( prANIgaNa) gheluM baneluM che. (kArca akAryane jANa nathI) A pramANe ati pApana samU hanA vipAkarUpa phaLa evA pRthivIkAyanA samAraMbhamAM ajJAnI ajJAnavaza mUrzita thayele AvAM kAryo kare che. te batAve che. A pRthivIkAyanA jIvane virUpa zastrAvaDe pRthivIkAyane samAraMbha karatA pRthivIkAyanA jIvane haNe che. ane tenI sAthe pRthivI zastraviDe pRthivInuM nikaMdana kare che. athavA haLa, kudALA vigerethI aneka prakAre samAraMbha kare che. ane tene haNatAM tene AzrayIne rahelA be IndriyAdi jone haNe che. vAdInI zaMkA ArekA ( hadapAra javAya che, kAraNa ke je na jue, na sAMbhaLe, na sUghe, na jAya, te kevI rIte vedatA anubhave ane te vAta ame mAnIe?
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ [141] A bAbatamAM AcAya mahArAja daSTAMtathI samAdhAna kare che. tame pUchyu mATe pRthivIkAyanI vedanA huM kahuM chuM, api zabda cathAnA rUpamAM che. jema koi janmathI adha aheza, mu MgA, kADhIe 5zuM, tathA hAtha paga vigere avacanathI zithIla vipAka sUtramAM kahelA duHkhI mRgAputra jevA purve karelA pApathI azubha kama uyamAM AvatAM hita ahita, prAptitathA tyAgathI vimukha saMva` prakAre duHkhI jotAM ApaNane tenA upara ati karUNA Ave teja pramANe adha vigere guNa yukata dukhIne koi bhAlAnI aNIvarDa bhede chede tApaNu te bApaDA duHkhI che. ane chedyAtA bhedAMte na dveSe na sAMbhaLe ane muMgApaNAthI na rUe te ApaNe tene vedanAnA abhAva mAnIzuM ? athavA temAM jIvanA mAva mAnI zakAze, eja pramANe pRthivInA jIvA paNa avyakta cetanAvALA janmAMdha, baherA, muMgA, paMgu vigere guNeAvALA purUSa mAphka jANavA athavA jema pacendriya jIvA je spaSTa cetanAvALA che, temane koipaNa pagamAM bhede, cheDe e pramANe gulpha (ghuMTaNa) vigeremAM paNa duHkha de tathA. eja pramANe ja ghA, jAnu, urU, kaTI, nAbhI, peTa, paDakhAM, pITha, chAtI, hRdaya, stana, skaMdha, bAhu, hAtha, mAMgaLI, nakha, gaLu, haDapacI, hAThA, dAMta, jIbha, tALavuM, gaLuM, bhramaNA, kAna, nAka, AMkha, bhra, lalATa, zira vigere avaya
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ [14 vamAM chedana, bhedana vigere thatAM vedanA utpanna thatI dekhAya che teja pramANe atizaya mehanA ajJAnane bhajanArA, syAnadhi (ghera nidrA) nA udayathI avyakta cetanAvALA prANuone avyakta vedanA thAya che ema jANavuM. ahiM bIjuM daSTAnta kahe che. jema keI mANasa durNa buddhithI jIne bebhAna kare ane lebhAna karyA pachI tene mAre ane jIvarahita kare te tenI vedanA prakaTa dekhAtI nathI paNa tene vedanA aprakaTa che. evuM ApaNe jANIe chIe teja pramANe pRthivIkAyanA jIne paNa jANavuM (dArU pIne ghelA thayelA athavA vyaMtara vigerethI ghelA banelAne jorathI mAratAM te vakhate tene duHkha pUruM paDatuM dekhAtuM nathI paNa cetanA AvatAM tene mArane poteja sArI rIte jANI zake che. tathA zIzI suMghADa DeTara kApakpa kare che te mAluma paDatuM nathI paNa te nasA karatAM vadhAre vAra rahe te pele sAkSAt duHkha anubhavate dekhAya che. athavA vadhAre vAra na rahe te daradInAM prANa paNa jAya che.) e pramANe pRthivInA jInuM paNa jANavuM. have pRthivIkAyanuM jIvatatva sAdhIne tathA judAM judAM zastronA mAravaDe pIDA thatI batAvIne tenA vadhamAM thatA madhane batAve che. (seLamAM sUtramAM sugama artha dhArIne TIkAkAre pUro artha lakhe nathI mATe cheDe khulAse karIe chIe ke te
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ [143 ahitane mATe adhIne mATe thAya che. evuM jANIne AdaravA gya cAritra vigere laI sAdhu vicAre che ke jinezvarane tathA sArA sAdhuone A mAluma che ke pRthivIkAyanI hiMsA te kamane gAMsaDe, meha, mAra, narka che. chatAM tenI aMdara leka gRddha banIne virUpa zastrovaDe pRthivIkAyane aneka prakAre dukha de che. te daSTAMta batAve che ke pRthivIkAya jI aMdha mAphaka navasAvALA mAphaka avyakta cetanavALA che. tene duHkha de che. jema te AMdhaLAne paga ghuMTI-pIMDI jhAMga, jAnu, nAbhI, keDa, udarathI chevaTa mAthA sudhI duHkha de che tema pRthivIkAyane duHkha de che. A bhAvArtha che.) ettha satthaM asamArabha mANasa icchete AraMbhA pariNNAtA bhavaMti, taM pariNAya mehAvI neva sayaM puDhavi satthaM samAraMbhejA NevaNNehiM puDhavi satthaM samAraMbhavejA jevaNNe puDhavi satthaM samAraMbhate samaNu lAjhA, gati pu ivAna samAraMbha rAtA bhavaMti se hu muNI pariNAta kammetti bemi (sU. 27) chUta pritIka kAra ahi pRthivIkAyamAM dravya ane bhAvathI bhinna be zastra che tathA dravya zastra te svakAya ane parakAya tathA be rUpavALuM batAcuM ane bhAva zastra te asaMyama eTale kharAba dhyAna tathA
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ [144 mana, vacana, kAyAne kharAba upaga batAvyo. A banne prakAranuM zastra calAvI khodavuM, khetI karavI vigere samAna raMbhanAM kAme baMdha hetupaNe jemaNe jANyAM nathI te ajJAta ane jemaNe jANyA che te parijJAta che. te batAve che. ahiM pRthivIkAyamAM banne prakAranuM zastra na calAvanArA pUrve kahelA samAraMbhane pAparUpa jANIne tene tyAgelA je aNugAre te parita jANavA. A vacanathI e sUcavyuM ke ahiMA virati eTale ene duHkha na devuM te batAvyuM. have te viratine khule khullI batAve che. eTale pRthivIkAcabA samAraMbhamAM baMdha jANIne medhAvI (buddhimAna) zuM kare? te batAve che. A pRthivI zastra je dravyabhAve bhinna che, te pite na karAve na anumode e pramANe mana, vacana, kAya, tathA atIta, anAgata, kALanA paNa paccakhANa kare ke mAre pRthivIkAyanA jIne kaI paNa rIte dukha na devuM vigere. A pramANe karelI nivRttivALo muni che, ema jAravuM paNa bIjA nahi, have A viSayane saMkelatAM kahe che ke jeoe pRthivI jIvanI vedanAnuM svarUpa jANyuM che tathA pRthivI davI khetI karavI temAM karmabaMdhane hetu che. te jANyuM che. tethI jJaparijJAvaDe jANIne pratyAkhyAna parijhAvaDe tene tyAge te muni che. A pramANe ane prakAranI parikSAvaDe jANe tathA je tyAge te ATha prakAranA karma
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ (145] baMdhAya te sAvadya anuSThAna tyAgavAthI te parijJAta kama muni jANa. paNa na tyAganAre zAkakyAdi muni na jANu. DhavImi zabdane arthe pUrva mAphakaja che. zastraparijJAne bIjo udeze pure thaye. pRthivIne uddeze pure thaye. have apakAyane uddeze kahe che. tene saMbaMdha A pramANe che. gayA udezAmAM ane temAM pRthivIkAyanA jIva siddha karyA tenA vadhamAM karma baMdha batAvyuM ane chevaTe mekSa mATe virati dharma batAvya, teja pramANe have anukrame AveluM apakAyanuM jIvatva ane tenA vadhamAM baMdha ane karavI joItI virati batAve che. A pramANe bIjA ane trIjA uddezAne saMbaMdha che. tenA cAra anuga dvArA kahevA temAM nAma niSpanna nikSepAmAM apakAyane uddeza che. ane jevuM pUrva pRthivIkAya jIvanuM svarUpa samajAvavAne mATe nikSepa vigere je nava dvAra kahyAM hatAM te ahiM samAna paNe hevAthI teja kAyama rAkhI kaMIka vadhAre batAvavAnI IcchAthI uddhAra karI niryuktikAra kahe che. Austa vidArAI, tAI jAiM havaMti puddhviie| . nANattI uvihANe, parimANu vabhoga satthe ca // 10 // apakAyanA pRthivIkAyamAM batAvyA pramANe navadvAre che. phakta bheda eTalo ja che ke vidhAna ( prarUpaNuM ) parimANe, upabhega, za, saMbaMdhamAM te pRthivIthI judI rIte che ema jANavuM. ca zabdathI lakSaNa viSaya che. tu zabda nizcaya
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ [14] vAcaka che, eTale pRthivIkAya ane apakAya phakta vidhAna vigeremAMja judA che bIjAmAM nahi ema jANavuM. have vidhAna eTale prarUpaNa te saMbaMdhI judApaNuM batAve che. duvihA u Au jIvA, suhamA taha bAyarA ya logaMmi / suhamAya savvaloe, paMcava ya vAyara vihANA // 10 // - apakAyanA jIva lekamAM sUma ane bAdara ema be prakAre che. temAM suma badhA lekamAM che. paNa bAdaranA pAMca bheda che. have tenI prarUpaNA kare che. . suDo dae ya ustA, hime ya mahiyA ya harataNu cev| bAyara Au vihANA, paMca vihA vaNiyA ee||108 zudhdhadaka te taLAva, nadI, samudra, kuMDa, avaTa ( ) vigeremAM raheluM paNa te esasivAyanu jANavuM. ane rAtamAM athavA paropIe je ThAra paDe che jene gujarAtamAM jhAkaLa kahe che. te avazyAya (esa) che. ane ziyALAmAM ThaMDA pulanA samuhanA saMparkathI jaLa bAphInA celA jevuM kaThaNa thAya che te hima che. ane garbha mahinAmAM sAMja savAra je dhumADA jevuM paDe che te dhumasa athavA mahIkA kahevAya che ane zarada tathA varSanA kALamAM lIlI vanaspatinA upara pANInAM biMdu paDe che. te jamInanA snehanA saMparkathI utpanna thayele haratanuM kahevAya che. A mukhya - pAMca bheda bAdara apakAyanA che.
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ [14] zaMkA-pannavaNA sUtramAM bAdara apakAyanA ghaNu bhede batAvyA che jemake karA, thaDe une khArakSatra, kaTu, amla, lavaNa, varUNa, kAloda, uSkara, kSIra, dhRta, Iznarasa, vigere bheda batAvyA che. te zA mATe ? uttara-A badhA bheda Adara apakAyanA che kharA, paNa badhA bhedane pAMca bhedamAM ja samAveza thAya che jemake karA kaThaNa hovAthI himamAM tene samAveza thAya che ane bAkInAone zuddhodakamAM samAveza thAya che, phakata teonuM bhinnapaNuM spa, rasa, sthAna, varNa, vigeremAMja che. (jema ke samudranuM pANI mAtra judA judA pANInA pule temAM maLelA hovAthI svAdamAM khAruM che paNa te zudhdhadakaja che.) zaMkA-je evI rIte pAMcamAMja badhAne samAveza thatuM hoya te pannavaNuM sUtramAM bIjA bhedane pATha kema Ave? uttara-strI, bALa, ane maMda buddhivALAne sahelathI samajAya te mATe bheda pADayA che. prazna- tyAre ahiM niryuktikAre kema bheda na batAvyA ?' uttara--prajJApanA adhyayana te upAMga che ane A vacana che. temAM badhA bheda levA gya che. ane tyAM badhA bhede batAvavAthI strI vigerene vadhAre lAbha thAya, ane niryuktie te sUtranA artha sAthe ekatA kare che, tethI lIdhA nathI, tethI adoSa che.
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ [148] upara kahelA bAdara apakAyanA saMkSepathI be bheda che. paryAptA ane aparyAptA temAM aparyApA te varNa vigerene na pAmelA ane paryApta te varNa, gaMdha, rasa, ane sparzanA AdezavaDe hajAre bhedavALA che. ane tethI saMyeya eni pramukha lAkha bhede thAya che te jANavuM. A badhAnI saMvRta yoni jANavI ane te ni sacitta, acitta, mizra ema traNa bhede che. tathA zIta uSNu, ane mizra ema traNa bhede che. e pramANe gaNatAM apakAyanI sAta lAkha ni thAya che. have prarUpaNuM pachI parimANa dvAra kahe che. je bAyara pajattA payarassa asaMkha bhAga mittAte / sesAtini virAsI, vIsuM lokA asaMkhijA // 109 je bAdara apakAya paryApta che te saMvartita leka khataranA asaMkhyAtamAM bhAgamAM je pradeza rAzI che tenA babara che. ane bAkInA je traNa rahyA te prathapha asaMkhyAta lekakaza pradeza rAzI pramANa jANavA paNa temAM ATaluM vizeSa che ke bAdara pRthivIkAya paryAptAthI bAdara apakAya paryApta asaMkhyAta guNa che, ane bAdara pRthivIkAya aparyAptAthI bAdara apakAya aparyApta asaMkhyAta guNa che, temaja sukSama pRthivIkAya aparyAptAthI sukSama apakAya aparyAptA vizeSa adhika che ane sumi pRthivIkAya paryAptAthI sukSma apakAya
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ [149 paryAptA vizeSa adhika che. have parimANa dvAra kahyuM. pachI ca zabdathI sucaveluM lakSaNadvAra kahe che. jaha hathista sarIraM, kalalA vatthassa ahuNo vavanassa hoi udagaMDagassa ya, esuvamA savva jiivaannN||11|| zaMkA-apUkAya jIvanathI tenuM lakSaNa samajAtuM nathI jema pezAba vigere dravya che tema pANI paNa ajIva che, - AcAryanuM te saMbaMdhI daSTAMta sAthe samAdhAna-jema hAthaNInA paTamAM garbha utpanna thavA sAthe drava chatAM te cetana chetevI ja rIte apUkAyanuM paNa sacetana paNuM jANavuM. athavA pakSIne turta utpanna thayelA iMDAmAM jyAM sudhI kaThaNa bhAga cAMca vigere baMdhAyA nathI tyAM sudhI ghaNuM pANI hoya chatAM te cetana che tema apakAya paNa cetana che ema jANavuM. hAthaNIne garbha tathA IMDAnuM pANI levAnI jarUra eTalIja ke temAM vadhAre pANI hovAthI sArI rIte draSTAMta samajAya che. turta utpanna thayelA ema kahevAthI sAta divasa sudhInuM levuM tyAM sudhI ja, kalala rahe che pachI te te garbhane bhAga kaThaNa thaI jAya che. have apakAyanI sacetanatA upara anumAna kare che te nIce pramANe. zastrathI na haNAyuM hoya tyAM sudhI dravapaNuM che teTalA mATe pANI hAthaNInA garbha kalalanI mAphaka cetana che. ahiM
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15] vizeSaNa levAthI prasavaNa vigerene niSedha jANa. teja pramANe bIjuM anumAna pragathI batAve che. aMDAmAM rahelA kalInI mAphaka prANInuM dravapaNuM nAza nathI thayuM tethI te pANI sacetana che. tathA pANuM jIvana zarIra che. kAraNa ke, chedI zakAya che, bhedI zakAya che, urADI zakAya che, pI zakAya che, bhagavAya che, suMdhAya che, svAda levAya che, sparza karAya che, dekhAya che ane dravyapaNe che. A badhA zarIranA dharmo pANImAM che mATe te cetana che. (A badhe saMbaMdha batAvIne pANI e jInuM zarIra che ema batAvyuM.) ane AkAza varjine bhUtanA je dharma te rUpa AkAra vigere paNa levA. sarva jagAe A daSTAMta che. sAsnAvizANa ( ) nA samUhanI mAphaka jANavuM. zaMkA-rUpapaNuM, AkArapaNuM, vigere dharmo paramANuomAM paNa che. tethI tamAre hetu anekAMta doSavALe che. - uttara-ema nathI kAraNa ke ahiM che, chedyatva vigere hatu paNa sAthe lIdhelA che ane te badhuM indriyanA vyavahArane anupAtI (sAthe rahenArA) che. te pramANe paramANu nathI. A prakaraNathI atIndriya paramANune vyavacheda karyo. athavA vipakSaja nathI kAraNa ke sarve pula dravyanuM dravyazarIrane svIkAra karyo che. ane cheva sahita ane najIva sahita ATaluM vizeSa che. kahyuM che ke -
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15] taNavo bhAti vigAra, mutta jAita o'NilaMtAu satyAsatya havAo, nijjIvasajIva rUvAo // 1 // aNu abhra vigere vikAravALAM bhUta jAtipaNAthI pRthivIthI vAyu sudhI eTale pRthivI, pANI, agni ane vAyu e cAranAM zarIra zastrathI hAyalA te nirjIva che, ane zastrathI na haNAyalA te sajIva che e pramANe zarIrapaNu siddha thatAM pramANa thAya che. (1) hIma kAi jagApara pANI paNe hovAthI khIjA pANInI mAphaka sacetana che. (2) ane pANI sacetana che kAraNa ke koi jagApara bhUmi khADhatAM deDakAMnI mAphaka uchaLI Ave che. (3) athavA AkAzamAMthI paDatu' pANI sacetana che. kAraNa ke te AkAzamAM svAbhAvika rIte utpanna thatAM mAchalAnI mAphaka uchaLI paDe che. upara kahelA badhA lakSaNA apakAyane maLatA AvatAM hAvAthI apakAya sacetana che. have upabhAga dvAra kare che. pahANe piya taha ghoyaNe ya, bhaktakaraNe a se e aM / Au sa u paribhogo, gamaNA gamaNe ya jIvANaM // 111 nahAvuM, pIvuM, cevuM, rAMdhavuM', sIMcavu tathA mAva viMgerethI javu Avavu temAM pANI kAma lAge che. tethI tenA
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15] bheganA abhilASI che A kAraNene uddezIne apakAyanA vadhamAM pravarte che, te batAve che. e e hiM kAraNe hiM, hiMsaMtI Au kAie jIva / sAyaM gavesamANA, parassa duvaM udIraMti // 112 // snAna, avagAhana vigere kAraNe AvatAM indriyena viSayanA viSamAM mehita thayelA che nirdayapaNe apakAyanA jene haNe che. kAraNa ke pitAnA sukhanI icchA hovAthI pArakAnA hita ahitanA vicArathI zUnya hevAthI keTalAka divasanA sthAyI manetara juvAnInA madathI tapela cittavALAnI sArAsAra viveka rahita, tathA viveka purUSanA saMsarga rahita rahIne pANI vigere nA duHkhane udIrIne pIvA kare che. - ekaM hi cakSu ramalaM sahajo viveka, zera karaMvAddhitItharA etadadvayaM bhuvi na yasya sa tatvato'ndhA, tasthApamArga calane vala kopraadhH|| jene svabhAvika nirmaLa viveka che te eka cakSuvALe kahevAya che. ane vivekavALA purUSane saMga te manuSyane bIjI AMkha gaNAya che. te beuthI je rahita che te kharekharI rIte jotAM te AMkhavALe heya chatAM AMdhaLe ja che te te purUSa kadI kharAba raste jAya te temAM te bicA
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ [153] rAne zuM gune che? (viveka tathA vivekI purUSanI saMgata vinAne AdamI jarUra ADe raste jAya che.) have zastra kAra kahe che. uriMsacaNa, gAlaNa, dhAvaNe ya uvagaraNa matta bhaMDeya / bAyara AukkAe, eyaMtu samAsao satyaM // 113 // dravya ane bhAva e be bhede zastra che. ane dravya zastra paNa samAsa ane vibhAga e be bhede che. temAM samAna sathI dravya zastra A che. kuvAmAMthI keza vigereva pANI uMce caDAvavuM te Urva siMcana che. ane ghana (ghaTTa) marUNa (kamaLa) vastrathI gALavuM tathA vastra vigere upakaraNa carma keza, kaDAyuM, vigere vAsaNa dhovAM vigeremAM A pramANe aneka rIte bAdara apakAyanAM zastro jANavA (eTale A kAraNe jIvone pIDA thAya che.) gAthAmAM "tuM" zabda vibhAganI apekSAe vizeSaNa artha che. have te vibhAgathI batAve che. kiMcI sakAya satthaM kiMcI parakAya tadubhayaM kiNcii| eyaMta davya satthaM, bhAveya asaMjamo satthaM // 114 // kiMcit svakAya zastra te taLAvanuM pANI nadInA pANIne dukha de ane kiMcit parakAya zastra te, mATI, neha (tela vigere) khAra vigere, pANInA jIvane haNe che. kicita ubhaya eTale pANImAM maLelI mATI vigere bIjA pANInA ane haNe che, paNa bhAvazAstramAM te pUrve kahyA mujaba
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ [154] pramAdInA, kharAba dhyAnavALAnA mana, vacana, kAyAe pALele asayama che. bAkInAM dvArA pRthivIkAyanI mAphka jANavAM te kahe che. sesAI dArAI, tAI jAI havaMti puDhavIe / evaM Auche se, nijjutI kittiyA esA (hoi ) // 115 nikSepa, vedanA, vadha, ane nivRtti jema pRthivIkAyamAM batAvyAM tevI rIte aTkAyanA uddezAmAM paNa niryukti eTale nizcayathI atha ghaTanA batAvI che. ( eTale ema jANavu ke akAyanA jIvAno vadha karavAthI baMdha thAya che ane te samajI buddhimAne akAyanA jIvAne duHkha na devu' evA sarva virati dharma svikAravA. ) have sUtra anugamamAM alpsakhalita vigere guNayukta sUtra uccAraNa karavu' te nIce pramANe. semi, jahA aNagAre ujjukaDe nighAya paDivaNNe amAyaM kuvvamANe viyAhie ( sU0 18 ) pUrva sUtra sAthe A sUtranA ema sabadha che ke gayA uddezAmAM chellA sUtramAM pRthivIkAyanA samArabha tyAge te munI ema kahyuM hatu. paNa teTalAthIja sapUrNa munI na thavAya te batAve che. sudhama svAmI kahe che ke " me bhagavAna pAse pUrve* sAMbhaLyu. temAM A paNa jANavuM. '' eTale pUrvanA sUtra sAthe A sUtranA saMbadha joDAye. mULamAM 'me' zabda che tenA atha gujarAtImAM * te thAya che. eTale pRthiti
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ (155) kAya samAraMbha tyAge ane tenI sAthe bIjuM zuM tyAge te saMpUrNa aNagAra thAya. athavA ke aNagAra na thAya te huM kahuM chuM. " aNagArAmotti ege payavamANetyAdi" jemane ghara nathI te "aNagAra che. ahIMA yati vagere zabda cheDIne aNagAra zabda lIdhe tenuM kAraNa batAve che. gharanuM tyAgavuM te munipaNAmAM prathama gaNAya che kAraNa ke gharane Azraya kare te ghara saMbaMdhI pApa kR karavAM paDe ane muni te nirdoSa anuSThAna karavAvALA hoya che te batAve che. bAju te akuTila saMyama eTale manavacana kAyAnI kharAba ceSTAne nirodha karIne sarva prANInA rakSaNa mATe pravRtti karavAthI dayAnuM eka rUpaja che. ane badhI jagAe tenI "akuTila" (saraLa) gati che athavA mekSa sthAnamAM gamana karavA saraLa zreNI je aju zreNI gati kahevAya che te meLavavA sarva prakAre saMvaravALuM saMyama pALavAthI mekSa maLe. ahIM kAraNamAM kAryane upacAra karIne saMyaMma te sattara prakarane batAvelA saraLa sAdhu mArga tene kare ArAdhe) te RjukArI che. enAthI ema sUcavyuM ke saMpUrNa saMyama anuSThAna karanAra saMpUrNa aNagAra che A muni zuM phaLa pAme te batAve che. yajana te yAga, niyata eTale nizcita e be maLIne niyAga eTale mokSa mArga, ahIM A saMgata
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ [156] arthapaNAthI dhAtuonuM samyagra jJAna darzana cAritrarUpa paNe saMgata che. te niyAga samyaka darzana jJAna cAritrya rUpa mekSa mArga che tene svIkArele te niyAga pratipanna jANa. pAThAtaramA nikAya pratipanna che. eTale nirgata kAya te dArika vigere zarIra jenAthI athavA jemAM che. te nikAya tene pAmelI tenuM kAraNa samyapha darzana vigere pitAnI zakti pramANe anuSThAna karavAthI ane niSkapaTipaNe AcaravAthI te amAyAvI thAya che te batAve che. ahiM mAyA eTale badhAM dharma kAryamAM pitAnA vIryane upagamAM na lete, tethI ema sUcavyuM ke amAyAvI eTale upara kahelA vIryane upayogamAM le te ane agrahita, bela, virya eTale saMyama anuSThAnamAM parAkrama batAvanAre aNagAra kahyo. A vacanathI tenA saMbaMdhI badhA kaSAyane paNa apagama (dUra karavuM) jANu. (A AkhA sUtrane sAra e che ke he jaMbU-prabhu pAse meM sAMbhaLyuM che ke jeo sattara prakArane nirdoSa saMyama pALe samyadarzana jJAnacAritranI ArAdhanA kare tathA pitAnI zakti gopave nahiM tathA badhA kaSAya vigere daIne cheDe temaneja sAdhu jANavA.) kahyuM che kesohiiy ujjuya bhUyassa dhammo suddhasta ciduItti. prAyazcitta te niSkapaTInuM che, ane dharma pavitra bhAvavALAne che. te A badhI mAyA velaDIne dUra karI zuM kare? te kahe che.
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15] jAe saDAe nikkhaMto tameva aNupAlijjA vidattAviratti (phU22) vadhatA saMyama sthAna kaMDaka rUpavALI zraddhAvaDe dikSA lIdhelI te AkhI jIdagI sudhI pitAnI nirmaLa zraddhA pALe kAraNa ke prAyaH e niyama che ke pariNAma ucca bhAvamAM caDelA hoya tyAreja dizA le che. ane pAchaLathI saMyama zreNIne pAmele tene pariNAma vadhe ghaTe, athavA barAbara rahe temAM vRddhikALa ke hAnikALa eka samayathI mAnIne utkarSathI aMtarmuhurta jANa paNa ethI vadhAre kALa saMkleza ke vizuddhi na hoya. kahyuM che kenaantrmuhuurtkaalmtivRty zakyaM hi jagati saMGkleSTum navo zai, guoNAbhara tArtha ? upayoga chaya parivRttiH, sAnirhetukA svabhAvatvAt AtmapratyakSohi svabhAvo vyarthA'trataktiH // 2 // aMtamuhurta kALane ulaMghIne jagatamAM vadhAre kaleza karavAne zaktimAna nathI teja pramANe AtmAne zuddha karavAne paNa vadhAre kALa zakya nathI te AtmAne arthe pratyakSa che (tethI vadhAre vAra pariNAma na Take kaMIka pheraphAra thAya. 1 be upaganI parivRtti te svabhAvathI ja hetu rahita che. kAraNa ke svabhAva te AtmAthI pratyakSaja che. ane tyAM hetu batAvavA vyartha ja che. je 2 ane avasthita kALa te vRddhi,
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ [158 hAni, lakSaNavALA bane ane yava madhya, ane vajI madha e benI mAphaka ATha samaya che. tyAra pachI avazya badalAya A vRddhi hAninuM raheluM pariNAma te kevaLI jANe, paNa kevaLa jJAna vinAne chAstha jene jaNAya nahi. je ke pravajyA lIdhA pachInA kALamAM siddhAMta sAgarane avagAhana karate saMvega vairAgya bhAvanA bhAvika aMtara AtmAvALe koI muni vadhatA pariNAma ne bhaje che. te ja kahyuM chejh jaha suyamAvagAhai, ai saya rasa pasara saMkuzamaurjA taha taha palhAi muNI, nava nava saMvega saDAe // 1 // muni jema jema zratane avagAha, bhaNe) tema tema atizaya rasanA prasarathI saMyuta apUrva AnaMdane navA navA saMganI zraddhAvaDe pAme che, te paNa vadhavAvALA thaDA ane uttama bhAvamAMthI heThe paDanArA ghaNA tethI kahIe chIe ke te zraddhA pALe eTale niraMtara uttamabhAva vadhAre, have te kevI rIte pALe, te kahIe chIe, zaMkA choDIne pALe, A zaMkA be prakAranI che. sarva zaMkA ane deza zaMkA A sarva zaMkAmAM nezvarane mArga che ke nahi? ane deza zaMkAmAM apakAya vigerenA jIve che ke nahi? kAraNa ke pravacanamAM vizeSa prakAre kahine batAvela che. tethI tathA spaSTa cetanA liMganA abhAvathI jIve nathI vigere zaMkAone dUra karI sAdhunA
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15] saMpUrNa guNone pALe. athavA vistrota be prakAre che. dravyathI nadI vigerenA jharaNe jorathI cAle che te, ane bhAva vistrota te mekSa tarapha samyadarzana vigere jharaNethI mekSa mArgamAM cAlanArAone ulaTuM gamana thAya (adhamabhAve pariName), temane choDIne saMpUrNa aNugAranA guNene bhajanAre thAya che. te paNa zraddhA pALavAnA arthamAM che. vaLI- vigata jUdA raMgo" eTale pUrvane saMbaMdha je mAtA pitA sAthe che tathA pachale saMbaMdha je sasarA vigere sAthe che te banne saMgane cheDIne zraddhA pALe temAM jene A upadeza devAya che te zaMkA athavA kubhAvanA cheDIne zraddhAnuM pAlana karavuM tene ja kahevAya che. tethI ema samajavuM ke jaMbusvAmIne kahe che ke tame AvuM saMyamanuM rUDuM anuSThAna karaze eTaluM ja nahiM paNa bIja mahA satvavALA purU thaI gayA te paNa pUrve A pramANe karatA hatA te batAve che. pothA vara mA vahiM (jU0 20 ) pariSaha, upasarga, kaSAya, temanI senAnA vijayathI vIrapada pAmelA ane mahAna paMtha samyadarzana vigere rUpa mokSamArga je jinezvara vigere purUe vAraMvAra vAparele tene anusarIne vIrya vALA banI saMyama anuSThAna kare che. tethI uttama purUSathI A mArga upayogamAM levAya che. evuM batAvI temaNe pADelA mArgamAM vizvAsavALA,
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ [160] ziSyA, saMyama anuSTAna sukhathIja karaze, upadeza karyAM pachI kahe che, ke leka vigere che temAM tamArI buddhi akAyanA jIva vigere viSayAmAM asaskArI hAvAthI na pahoMce te paNa bhagavAnanI AjJA che. tethI mAnavu' joie te kahe che.logNc ANAeM abhisamecA akuo bhayaM ( jU0 11 ) ahi' leAka zabdathI cAlatA prasaMge akAyanA viSaya hAvAthI akAyaneja leve te apkAyalene ane 'ca zabdathI anya padArtho ne AjJADe eTale jinezvaranAM vacananI bahu mAnyatAthI sArI rIte jANIne A aplAyanA jIvA che. evu' mAnIne temane koi prakAre bhaya na thAya evA akutA bhaya saMyama pALavA athavA amrutA bhaya eTale akAya jIvanA samuha che te koithI bhaya na vAMcche, kAraNa ke temane paNa maraNanI bIka lAge che. mATe bhagavAnanI AjJAthI tenI rakSA karavI temanI rakSA mATe zu karavu te kahe che. se bemiva sayaM loga abhAikkhijA Neva attANaM abhAikkhijjA, je loyaM abhAikkha, se attANaM amAikkhar3a, je attANaM amAikkhar3a, se loyaM abhAikkhaha ( sU0 22 ) ', sudhAM svAmI kahe che ke huM jabu jeme' bhagavAna pAse sAMbhaLyuM che. teja tane kahuM chuM paNa kalpanA karIne nathI
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ [11] kahete, A apa kAya jIvane samUha jIva che ema huM je kahuM chuM te acarane cera kahevA mAphaka juThuM nathI kahetA, keI ema kahe ke, apakAya chava, nathI, phakata ghI, tela, vigere jema upakaraNa che tema te upa karaNa mAtra che. A asat abhiga che. kAraNa ke hAthI vigeremAM paNa karapaNuM AvI jaze tethI zaMkA thaze ke hAthImAM jIva che ke nahi ? ( zakA-Aja abhyAkhyAna che ke tame ane jIvapaNuM Ape che. AcAryanuM samAdhAna; ema nathI. ame pUrve pANInuM sacetana paNuM siddha karyuM che. jema A zarIrane huM vigere hetu sahita AtmA adhiSThi ta che eTale zarIrathI AtmA judI che. evuM pUrve sAdhyuM che. e ja pramANe apakAya paNa avyakata cetana vaDe pUrve sacetana sAthe che. ane sAdhelAne abhyAkhyAna kahevuM te nyAya nathI, vaLI vAdI kahe che ke AtmAne paNa zarIrane adhiSThAtA mAnave te abhyAkhyAna che. kAraNa ke te kriyA karate yuktimAM ghaTate nathI, eTalA mATe kahe che. AtmAne zarIrane adhiSThAtA eTale huM jJAnathI abhinna guNavALe pratyakSa siddha chuM, evuM dareka jANe che tethI tene na lepe. zaMkA-A ame kevI rIte jANIe ke AtmA zarIramAM gharanA mAlIka mAphaka rahelo che? uttara-bhUlAvAnA svabhAvavALo dene priya hevAdi ! 11
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ [192] AgaLa kahelu chatAM pharIne kahevaDAve che. pharIthI sAMbhaLa, jemake A zarIra koIthI lavAyu` che, tene sa MbaMdha A zarIra sAthe che. tethI kaTTa, leAhI, aMga, upAMga vigere paritine pAmelAthI anna vigere mAphaka che, tevIja rIte kAi sadhi rAkhanArAthIja utkruSTa (tyajAyala') che. lIdhelu hAvAthI anna maLa ( viSTA ) nI mAphka che, vaLI teja pramANe jJAnanI upalabdhi pUrvaka parispa k ( zarIranu` halana calana ) paNa bhrAMti rUpa nathI, kAraNa ke parispaLpaNe thavAthI tamArAM vacana jema buddhipUrvaka adalAya che, tema; vaLI cethuM anumAna kahe che. aMdara rahelA mAlika che tenA vyApArane bhajamArI indriyA che. karaNapaNe hovAthI, jema dAtaraDuM vigere, upayAgapUrvaka hAthathI cAle tema A che. A pramANe cAra anumAna pramANa ApIne jIvane zarIranI aMdara rahele siddha karyo, te pramANe kutarka mArgone anusaranArA hetunI mALA ( zreNI ) ne syAdvAda kuhADAvaDe dareka AtmAthI e uccheda karavA, arthAt ( nAstikAne jIva sattA siddha karI ApavI ) e pramANe jo utpatti ane prApta thaele AtmA zubha azubha phaLane bhogavanArA jANavA chatAM koi na mAne, te e pramANe thatAM je ajJa che tathA kutarka rUpa timirathI jenAM jJAna cakSu haNAyAM che, te aSakAyanA jIvane na mAne, te apakAyane na mAnatAM sa pramANathI siddha evA AtmAne paNa uDAve che! eTale je ema kahe che, ke huM nathI, te
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ [163] peAte sAmarthyathI akAyanA jIvAne paNa na mAne, kAraNa ke AtmAnI aMdara hAtha vigere avayava yukta zarIra adhichAtA che chatAM tene uDAve che, teA pachI jenu' cetanA liMga avyakta che evA apakAya jIvAne uDAve e tA sahevuja che. A pramANe aneka dASA AvatA jANIne buddhimAna purUSa apakAya nathI, evu' khATu' na belavuM, evu vicArIne apakAyamAM paNa jIva che, ema samajIne apakAyanA AraMbha sAdhuoe na karavA, paNa aiddha mata vigerenA sAdhue tenAthI ulaTA eTale apakAyanI hiMsA karanArA che, te atAve che. lajjamANA puDho pAsa aNagArA motti ege pavayamANA jamiNaM virUvarUve hiM satthe hiM udaya kamma samAraMbheNaM udaya satyaM samAraMbha mANe aNega rUde pANe vihiMsaha / tattha khalu bhagavatA pariNNA paveditA / imassa caiva jIviyassa parivaMdaNa mANaNa pUpaNAe jAi maraNa moyaNAe dukkha paDighAya he se sayameva udaya satyaM samArabhati aNNe hiMvA udaya satthaM samAraMbhAveti aNNe udaya satthaM samAraMbha te samaju jANati / taM se ahiyAeM taM se abo hi e| se taM saM yujjhamANe AyANIyaM samuTThAya
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ [16] socA bhagavao aNagArANaM aMtie iha mege siMNAyaM bhavati-esa khalu gaMthe esa khalu mohe esa khalu mAre esa khalu Narae icatthaM gaDDhie loe ja. miNaM virU vasve hiM satthe hiM udaya kamma samAraMbheNaM udaya satthaM samAraMbha mANe aNNe aNega sve pANe vihiM sai / se bemi saMti pANA udaya nissi yA jAvA maLe (phU0 ra3) anya sAdhuo pitAnI pravajyAne lajAvanArA athavA sAvadya anuSThAnathI lajajA pAmelA judA paDelA zAkya, ulaka, kaNabhu, kapila, vigerenA je munio che temane tuM je, evuM R E , " jAya, jainAcArya ziSyane kahe che. avivakSita karmavALA chatAM akamaka thAya che. jemake tuM je, mRga deDe che. e pramANe bIjI vibhaktinA arthamAM pahelIne pratyaya che. tene artha A che ke zAkya vigere sAdhuo dikSA lIdhelI che chatAM sAvadha anuSThAna kare che. evA judA judA paDelAne tuM je, teoe jenAvaDe sAdhune agya AcaraNa karyuM te A pramANe batAvyuM, te kahe che ke ame sAdhu chIe evuM keTalAka zAyAdi batAve che te vyartha batAve che. kAraNa ke teo ubhecana, agni vidayApana, vigere zastrothI svakAya ane parakAya e be bhedathI bhinna zastrovaDe udaka kama (pANIne duHkha devuM) kare che. udakanA karma samAraMbha vaDe athavA
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15] udakamAM zastra te udakaja zastra calAve che. ane tethI te karma karatAM vanaspati tathA beIndriya jIva vigere haNe che. tyAM AgaLa ni karIne jinezvara deve parijJA batAvI che ke jema A jIvitavyanAja parivaMdana, mAnana, pUjana, janma maraNathI mUkAvAne mATe tathA duHkhane nAza karavA je kare che te, batAve che. pite pANInA chane samAraMbha kare che, bIjAo pAse samAraMbha karAve che. ane samAraMbha karanArAne anude che. te karavuM karAvavuM anumedavuM ane tenAthI apakAyanA jIne duHkha thAya che, tenuM phaLa A pramANe che. ahita mATe adhilAbha mATe arthAta pANInA jIne duHkha denAranuM ahita thAya che tathA samyakatva (dharma bIja) nAza thAya che. A badhuM samajanAre purUSa grehaNa karavA cogya samyapha darzana vigere sArI rIte bhagavAna athavA susAdhuo pAse sAMbhaLIne A lekanA keTalAka sAdhuone je jANapaNuM thAya che te batAve che. - A apakAyane dukha devuM te kharekhara grantha, (pApane samUha ekaThA the) meha, mAra, narka che. chatAM tene athe vRddha thayela leka pANune dukha denArAM virUpa zastrovaDe pANIne duHkha devA sAthe tene AzrI bIjA aneka jIvane judI judI rIte haNe che, te badhuM pUrva mAphaka jANavuM. pharIthI sudhamAM svAmI kahe che ke A apakAya saMbaMdhI tatvanuM
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ [16] vRttAMta meM pUrve sAMbhaLyuM te udakamAM rahelA prANIo pirA, matsya vigere je jIve che tene paNa pANInA samAraMbha karanAre haNe che. athavA bIje saMbaMdha A che ke pUrve kaheluM udaka zAstra AraMbhate bIjA aneka jIne aneka rIte haNe che. zaMkAe kevI rIte jANavuM zakya che? uttara-jIve che. te ame pUrve kahI gayA chIe. zaMkA-te keTalA che.? uttara-cha aneka che. ahiMA jIvanuM pharI upAdAna udakamAM rahelA ghaNA Ave che te jaNAvavA mATe karyuM che tethI ema samajavuM ke eka eka jIva bhedamAM udakane AzrI asaMkhyAta prANIo che. e pramANe teo apakAya samAraMbha karatAM te purUSa pANane tathA pANInA AzrayanA ghaNA ane mAranArA thAya che. te jANavuM. have zAkayAdi udaka Azrita beIndriya ne I che che paNa udakane nahi, te batAve che. ihaM ca khalu bho! aNagArANaM udaya jIvA vidhavA (dU0 24) - ahiM A jJAtaputra mahAvIra tenA pravacana te bAra aMga je gaNI piTaka nAme oLakhAya che. temAM sAdhuone batAyuM che ke udakarUpa jIva che ane "ca" zabdathI tene
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ [17] Azrita pirA chedanaka, ledraNaka, bhamaza, mAchalAM vigere aneka jIve che. temAM avadhAraNuM phaLa A che ke jaina zAstra mAphaka bIjAmAM AvI rIte pANInA cha siddha nathI karyA. zaMkA-je ema hoya, ke pANI ja jIva che te tene vAraMvAra pariga karatA sAdhuo paNa pANInA jInA ghAtaka siddha thaze? uttara-ema nathI paNa ame pANInA sacitta, acitta ane mizra ema traNa bheda mAnIe chIe ane acitta, apakAyane upabhegA thAya, evI vidhi che. paNa sacitta athavA mizra pANe sAdhu na vApare. prazna-A pANI acitta svabhAvathI thAya che ke zastranA saMbaMdhathI ? uttara-banne prakAre. emAM je apakAya svabhAvathI acitta che, tene je bAhya zAstrane saMparka na thAya, te tene acitta jANanArA paNa kevaLajJAnI mana 5ryAyajJAnI avadhi tathA zratajJAnI munie paNa tene vApare nahiM; kAraNa ke tethI maryAdA tuTI javAnI bIka rahe che. jemake gurU paraMparAthI sAMbhaLIe chIe ke, bhagavAna zrI mahAvIra pUrNa nirmaLa pANIthI ulasat taraMgavALe tathA zevALa samUtra vigere jIva rahita ane jemAM badhA pANInA jIve acitta thaI gayelA che evo eka acitta pANIthI bhale meTe kuMDa dekhIne
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ [18] paNa ghaNIja tarazathI pIDAtA pitAnA ziSyane te pANI pIvAnI AjJA na ApI tathA acitta talanuM gADuM sthAna lanA paribheganI anujJA anavasthA deSanA rakSaNane mATe na ApI zrutajJAnanuM pramANapaNuM batAvavA mATe, kAraNa ke svabhAvathI acitta apakAya kevaLa jJAnathI ja jaNAya, paNa zratajJAnathI na jaNAya, ane sAdhuone zrutajJAnapaNe cAlavAnuM hevAthI te ja pramANe karyuM, jemake sAmAnya zrutajJAnI hoya te bAhya InjananA saMparkathI garama thayeluM teja acitta jaLa che ema mAne che. paNa lAkaDAnA tApa vinA pANI pitAnI maLe acitta na thAya ema vyavahAra che. bAhA zastranA saMparkathI judA pariNAmane pAmeluM eTale tene varNa gaMdha vigere badalAya te acitta thayeluM kahevAya, ane teja sAdhuene vAvaravuM kalpa, have te zastro batAve che. satthaM cetthaM aNuvIi pAsA, puDho satthaM parvaiyaM (phU0 1). jenAthI prANIo zasya thAya (marAya) te zastra, te UMce caDAvavuM gALavuM upakaraNa chevA ane pitAnI kAyA vigerethI je pUrva avasthAthI vilakSaNa rUpavALA thavuM, te jenA vaDe thAya, te pANInuM zastra kahevAya, jemake agni pudgala aMdara javAthI DuM piMgaLa (pILuM) pANI garama thAya che, te gaMdhathI paNa dhumADAnA gaMdha jevuM thAya che. rasathI paNa
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ [16] virasa thAya che, ane sparzathI uSNa hoya che. tathA traNa ukALA ( ubharA ) Avela hAya, evu* kharAkhara ukALelu pANI hoya te ka2e che, zivAyanuM nahi. vaLI kacarA karISa ( chANAM ) gasutra uSa vigere tathA indhana ( lAkaDAM ) thI stAka ane madhya evA ghaNA bhennathI eTale gheADAmAM thoDu nAMkhe evI cAlagInI bhAvanA karavI e pramANe traNa prakAranuM zastra che. ahiM'A 'ca' zabda avadhAraNa athamAM che. tethI ema jANavu` ke pUrva khatAvelAM traNa zastra eTale pANInA je kapaDAM vigere dhAvAthI svabhAva madalAya te svakAya zastra tathA agnithI tapAveluM tathA kacarA vigerethI maLelu evu traNa prakAranu pANI je acita thayeluM hAya teja levu. A apakAyanA viSayamAM vicArIneja ame A enu zastra che teja batAvyuM. pazya kriyApadavaDe ziSyane preraNA karI ke te tu jo ( ke A pANInAM zastra che. ) teja batAve che ke 25 muM sUtra che temAM judAM judAM utsecana ( chAMTavu' ) vigere zasra bhagavAne matAvyAM che. athavA pAThAntaranAM A pATha che kepuddhopaasN paveditaM / e pramANe judAM judAM lakSaNavALA zasrovaDe piraNAmane pAmelu pANI grahaNa. kare ema apAza batAvyu eTale apAzathI ema sucavyu ke acitta pANI le teA kama madha na thAya e pramANe sAdhuone, sacitta tathA mizra pANI tyAgIne
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10] kevaLa acitta pANIe kAma calAvavuM, jeo zAkyAdi sAdhu o che. te apakAyanA upagamAM lIna thayelA che, teo niyamathI apakAyane haNe che. ane tenA AzramamAM rahelA bIjAone paNa haNe che. AthI teone phakta prANAtipAtane deSa nathI lAgatuM, paNa bIjA de sAthe lAge che. te batAve che - aduvA adinAdANaM (sU0 26) athavA zabdathI bIjA pakSanA upanyAsa dvAravaDe acchucaya batAvavA mATe che tethI ema jANavuM ke acitta na thayeluM pANI vAparavAmAM prANAtipAtane deSa lAge che ema nahI paNa tenI sAthe adattA dAnane paNa deSa lAge che. kAraNa ke apakAyanA chae. je zarIre meLavyAM che, teoe temane vAparavAnI AjJA ApI nathI, ke tame amane vApare, chatAM teo vApare che. jema ke bhikSu zAyanA sacitta zarIramAMthI TukaDe chedI le te lenArane adattAne doSa lAge che. kAraNa ke te pArakI vastu che. jema ke pArakI gAya vigere carI jAya te cera gaNAya, e ja pramANe apakAyanA jIe je zarIra grahaNa karelAM che te bIjA le te adattA dAnane cheSa avazya lAge, kAraNa ke svAmIe temane AjJA ApI nathI. zaMka-je kuve ke taLAva heya tenI AjJA laIne
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ [171] ke pANI pIe, te temAM svAmIe ekavAra AjJA ApavAthI deSa lAgatuM nathI tema pArakAnuM Dhera hoya, ane te AjJA Ape ane bIje mAre, temAM deSa nathI A paNa sAdhya avasthAvALuM ja ame kaheluM che. uttara-A paNa sAdhya avasthAne cagya batAvyuM che kAraNa. ke pazu paNa zarIra arpaNa karavAthI vimukha ja che. ane Arya maryAdA elaMghanArAo moTethI barADA pADatA pazune mAre che. te zA mATe adattA dAna na thAya ? kAraNa ke paramArtha ciMtAe jotAM kei pazu vigerene kaI bIje mAlIka nathI. have vAdI kahe che ke, je jenA kahevA pramANe, mAnIe, te vyavahAranI aMdara badhA lekamAM prasiddha gAyanA dAna vigerenI rUDhI tuTI jAya. ' jainAcArya-bhale e pApa saMbaMdha tuTI jAya, paNa tethI te pazu vigere dAsI tathA baLadanI mAphaka duHkhI nahiM thAya ane haLa tathA talavAranI mAphaka bIjAnA duHkhanI utpattinuM kAraNa paNa nahiM thAya enAthI vyatirikta ane lenAra tathA denAra banene ekAMtathI upakAra karanArI, ApavA lAyaka bIjI vastu jinendra matavALA batAve che. kahyuM che. keytsv yamaduHkhitaM syAt, naca para duHkhe nimitta nAji. kevala mupagraha kara, dharmakRte tadbhaveddeyam // 1 //
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ (172] je pite duHkhI na thAya ane bIjAne duHkha devAmAM nimitta na thAya, ane kevaLa upakAra karanArI vastu hoya teja dharmane mATe ApavI joIe, A uparathI e siddha thayuM ke pazu vigerenuM ApavuM te paNa adattA dAna ja che. have e deSane pitAnA siddhAMtanA svIkAranA dvAravaDe vAdI bIjA doSa dura karavAne mATe kahe che. - - kappai Ne kappar3a Ne pAuM, aduvA vibhUsAe ( 7) - azaA upahata (sacitta) jaLa vAparanArAone A preraNA karatAM teo A pramANe kahe che. A amArI pitAnI buddhithI samAraMbha karatA nathI. kiMtu amArA AgamamAM nirjIva paNavaDe na niSedha karavAthI amane pIvAne tathA vAparavAne kape che. ane judA judA prajanamAM upabhega karavAnI ane AjJA ApI che. jema ke AjIvika (gazAlanA matavALA ) tathA bhasmasnAyI vigere kahe che ke amane pANI pIvAne kalpa che, paNa nahAvAne nahi, tathA audha matavALA ane parivrAjaka vigere kahe che ke snAna, pAna, avagAhana, vigere badhAmAM ane sacitta jaLa kalpa che, teja pitAnA nAma laIne batAve che. athavA pANI amArA zarIranI zobhA mATe amArA siddhAMtamAM batAvyuM che. vibhUSA eTale hAtha, paga, maLadvAra tathA mukha vigere jovAM, tathA vastra vAsaNa vigere devAM e
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ [173] . pramANe snAna vigere pavitra anuSThAna karanArane kaMI paNa deSa nathI jainAcArya temanuM khaMDana karIne kahe che ke - e pramANe teo vyartha vacana belanArA parivrAjaka vigere pitAnA siddhAMtanA upanyAsavaDe mugdha buddhivALAne meha pamADIne zuM kare che, te kahe che. go sarave hiM vidati ( go 28) vibhinna lakSaNavALA eTale judI judI rIte chAMTavA vigere zathI te anagArathI virUddha AcaraNa karanArA apakAyanA chone temanA jIvanathI dUra kare che. athavA judA judA zastravaDe apakAyanA jIvone chede che. mULasUtramAM kuda dhAtu che, tene artha chedananA rUpamAM chehave temanA kahelA Agamane anusaranArAonA matane asArapaNe batAvavA kahe che. etthavi tasiM no nikaraNAe (sU0 29) .... cAlatA viSayamAM teonA mata pramANe svIkAre chate teo pANI pIvAmAM nhAvAmAM chevAmAM vApare te te siddhAMta syAdavAda yutivaDe khaMDana thaye chate nizcaya karavAne teo samartha nathI teonI yuktio kevaLa nizcayane mATe samartha nathI eTaluM ja nahiM paNa temanA Agama paNe nizcaya karavAne samartha nathI. prazna- kevI rIte temanA Agama nizcayane mATe samartha nathI
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ [17] uttara-temane evuM pUchavuM ke tamAre Agama kare che ke jenA AdezavaDe tamAre apakAyane AraMbha che ! teo prativiziSTa anupUrvI vinyasta varNa pada vAkya samUhavALo Ama purUSe kahele Agama che ema kaheze athavA te te nitya akaka che, ema kaheze te pahelAnA uttaramAM eja kahevuM ke jene mAne te tene Asa (vizvAsalAyaka purUSa) chetethI te dUra karavA egya che kAraNa ke te anAta che. tethI apakAyanA jInuM tene jJAna nathI athavA tene jJAna hoya chatAM tenA vadhanI AjJA ApelI che. tethI tamArI mAphakaja te anApta che. kAraNa ke ame pANInuM jIvapaNuM pUrva sAdhI gayA chIe ane tethI temane kahelA siddhAMta paNa saddharmanI preraNAmAM apramANa thaze ane zerImAM pharatA purUSanA vAkya mAphaka te vAkya paNa anAma purUSanAM kahelAM che emaja manAze. - have vAdIo ema kahe ke amAre Agama Ata praNIta nathI paNa nitya akartaka ja che, te nityapaNuM siddha thaze nahiM, kAraNa ke tamAre Agama varNa pada vAkyavALe che. tethI sakatRka che. ane vidhi tathA pratiSedharUpavALe che. ubhaya saMmata sakartaka graMthanI mAphaka svIkAravA gya che. athavA AkAzAdinI mAphaka tamArA graMthane tamAruM nitya mAnavuM ame apramANa gaNIe chIe, kAraNa ke AkAzanI mAphaka tamAre siddhAMta nitya nathI paNa temAM haMmezA pratyakSanI peThe pheraphAra dekhAya che.
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15] vaLI jeo vibhUSAsUtra batAve che, tenA avayavamAM paNa prazna pUchatAM uttara devAne teo samartha nahi thAya, jemake ame kanDizuM ke-catine egya snAna nathI, kAraNake AbhUSaNanI mAphaka te kAmAMga che. ane snAnamAM kAmAMgatA sarva jana prasiddha che. kahyuM che ke - snAnaM madada karaM kAmAMgaM prathama smRtam / tasmAtkAmaM parityajya naivasnAMti dmertaaH||1|| snAna, mada ane darpa karanAruM che, ane te kAmanuM prathama aMge kaheluM che, tethI kAmane choDIne IndriyanA damanamAM rahenArA snAna nathI karatA, vaLI zacane mATe paNa pANI purUM nathI, kAraNa ke te pANIthI phakata bAhya malaja dUra karAya che, paraMtu aMdara rahele kamane mela dUra karavA mATe pANI samartha nathI, tethI zarIra vAcA ane mana temanI akuzaLa vartaNuMka rekavArUpa bhAva zAcaja karma kSaya karavAne samartha che, paNa te pANIthI sAdhya thAya tema nathI. - prazna-zA mATe pANI samartha nathI ? uttara-sarva padArtho anvaya vyatirekane AzrI che. kAraNa ke pANImAM rahenArAM mAchalAM vigere pANImAM sadA snAna karatA hovA chatAM paNa teonuM mAchalApaNuM dura thatuM vathI ane pANIthI snAna nahi karanAra maharSio vicitra tapa vaDe saMsAra bhramaNanuM karma haNe che, tethI e siddha thayuM ke
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ pi76) temane siddhAMta nizcayane mATe samartha na thaye. - tethI A pramANe pANInA jInuM azatrupaNuM siddha karIne tenI pravRtti ane nivRttinA vikalpanuM phaLa batAvavAnA dvAravaDe samApta karavAnI IcchAthI jainAcArya AkhA udezAne artha kahe che. ___ettha satthaM samAraMbha mANassa iccee AraMbhA apariNAyA bhavaMti etya satthaM asamArabhamANassa ite AraMbhA pariNAyA bhavaMti taM pariNAya meMhAvI va sayaM udaya satthaM samAraMbhejA NevaNe hiM udaya satthaM samAraMbhAvejA udaya satthaM samAraM. bhaMte'vi aNNe Na samaNu jANejA, jassete udaya satya samAraMbhA pariNAyA bhavaMti sehu muNi pari. guta ne (020) tithi | kRti rIpoDa jANo rAjA A apakAyamAM dravya bhAvarUpa zastrane vAparanArane A samAraMbhe baMdha kAraNapaNAthI aparijJAta che. ( pANInA jene haNavAthI karma baMdha thAya che te jANatA nathI ) ahiA apakAyanA jIne zastra samAraMbha karatAM A samAra karma baMdhanu kAraNa che. te parijJAthI sAdhu jANatA thAya che. ane pratyAkhyAna parijJAthI te samAraze dUra kare che. te
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratyAkhyAna pariNAne vizeSathI jJa pariNApUrvaka batAve che. udakane AraMbha kare baMdha mATe che, evuM jANIne maryAdAmAM rahele DAhya puruSa pitAnI meLe udakane nAza karanAra zastra na calAve, calAvarAve nahi, ane calAvanArane anude nahi. je munine udakazAstranA samAraMbha banne prakAre jANItA che, te ja munine, muni kahe che jJAtA he jaMbU, meM sAMbhaLyuM che, te tane kahuM chuM... trIje uddeza pUre thaye. te - have the uddezo kahIe chIe; tene trIjA sAthe A saMbaMdha che. trIjA udezAmAM munipaNanA svIkAra mATe apakAya batAvyuM. have munirvAnA svIkAra mATe krame Avele agnikAyane uddeza batAve che. (agninA cha batAvavA the uddeze kahe che,) tenAM upakrama vigere cAra anugadvAra kahevA temAM nAma niSpanna nikSepamAM tejas uddeza evuM nAma che. - temAM teja zabdanA nikSepA vigere dvAra kahevAM; ane ahiyAM pRthivInA vikalpa mAphaka keTalAMka dvAramAM atideza ( judApaNuM) tathA vilakSaNapaNathI bIjA dvArenuM a5 (pANInuM) uddhAra (bAkI rahelAM) e bene dhyAnamAM laIne niryuktikAra gAthA kahe che. teussa vi dArAI, tAI jAI havaMti puDhavIe / nANattIu vihANe, parimANu va bhoga satye y||116|| agninA paNa dvAra vigere nikSepa pRthvImAM batAvyA 12
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ [178] . che, teja pramANe che, paNa je apavAda che, te kahe che. vidhAna, parimANa, upalega, ane zastra e nipAmAM bheda che, paNa bIje judApaNuM nathI. mULamAM "ca" zabdathI ahiM lakSaNakArane parigraha che. have jevI patijJA karI, te pramANe niryukitakAra dvArA batAve che. duvihA ya teu jIvA, suhamA taha ghAyarA ya logNmi| suhamAya savvaloe, paMceva ya bAyara vihANA // 117 // agnikAyanA jIvo sUma, ane bAdara ema be prakAre che, temAM sUma te sarva lekamAM che, ane bAdara agnikAcanA pAMca bheda che te batAve che. ' iMgAla agaNi acI, jAlA taha mummure ya boddhvve| bAyara teu vihANA, paMca vihA vaNiyA e e // 118 // temAM dhumADe, tathA vALA vinAnuM baLeluM lAkaDuM, te aMgAre, tathA InjanamAM rahele baLavAnI kriyAnA viziSTavALe, tathA vIjaLI, ane ulkApAta, tathA azanIthI ghasAtAM utpanna thayela, tathA sUryakAnta maNinA saMta vigerethI utpanna thayela te agni che, tathA baLavAnA saMbaMdhamAM rahela vALA vizeSa te aci, ane aMgArAthI judI paDI te saMbaMdha vinAnA je bhaDakA te vALA, ane kaI kaI agninA kaNa (taNakhA,) ane bhasma uDe che, te muramura ema pAMca bheda bAdara agni-kAyanA che, ane
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ (179) e bAdara agninuM pitAnuM sthAna citavatAM manuSya-kSetramAM aDhI dviIpa, ane be samudramAM vyAghAta na hoya tyAre paMdara karmabhUmimAM che, ane vyAghAtamAM phakata pAMca mahAvidehamAM hoya che. (jyAre bhArata eravratamAM jugalIA hAya; tyAre bAdara agnikAya na hoya) e zivAya bIje bAdara agnikAya heya. have upapAta ciMtavatAM lekanA asaMkhyaya bhAga vartI che. siddhAntamAM A pramANe kahyuM che - upavAyeNaM dosu, uDDhakavADesu tiriya loya taTTeya tene artha A pramANe che. aDhI kapa be samudranI bAhalya (laMbAI) pUrva pazcima dakSiNa svayaMbhUramaNa paryata, Ayata (vistAravALA) urdhva adhe leka pramANu kamADa, te benI vacamAM rahelA bAdara agnimAM utpanna thatAM tene vyapadeza agnikAya (nAma) pAme che. tathA tiryaku loka pramANu thALInA AkAramAM rahele bAdara agnimAM utpanna thayele bAdara agnikAyane vyapadeza pAme che. bIjA AcArya A pramANe kahe che ke te benI vacamAM rahele eTale tiryaka leika e ta te tiryapha laka tastha temAM rahele utpanna thavAnI IcchAvALe bAdara agnine vyapadeza pAme che. A vyAkhyAnamAM kamADanI aMdara rahele ja le ane te bannenI uMcA kamAMDanI vacamAMne A kahevAvaDe teja AvyuM che. tethI tenI vyAkhyAnA abhiprAyane ame samajI zakatA nathI, (AvuM TakAkAra lakhe che.) kabATanI sthApanA A pramANe che.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ [180] samuddhAtavaDe sava loka vartI che. ane pRthivakAya vigera bhAraNAMtika samuddhAtavaDe marAyalA khAdara agnimAM utpanna thanArA tenA nyapadezane pAmanArA sarva lekavyApI hAya che. ahiM jyAM khAtara agnikAya paryAmA hoya tyAMja bAdara aparyaMtA DAya kAraNake paryAptAnI nizrAye aparyoMmA utpanna thAya che. tethI e pramANe sUkSma ane mAdara paryAptA ane aparyAptAnA bheda dareka babbe prakAre che. ane te va, rasa, gaMdha, sparza'nA AdezavaDe hajArA prakAranA bhedavALA sabhyeyayeAni pramukha zatasahasra (lAkha) bhedanA parimANavALA hoya che, tyAM tenI savrata, ane uSNa ceAni che, te sacitta acitta ane mizra, evA traNa bhedavALI che, ane e agnikAyanI badhI maLIne sAta lAkha ceAni che. have mULamAM je ca zabda che, tenA samuccita je lakSaNadvAra che te kahe che. jaha deha pariNAmo rattiM khajjoya gassa sA uvamA / jariyassaya jaha umhA taovamA teu jIvANaM // 119 // jema dehanA pariNAma, te prativiziSTa zarIra-zakti che, te rAtrImAM AgIce jaNAya che, tevI rIte A dehanuM parimANa jIva pratyeoganI nivRtta zakti dekhADe che. evI rIteja aMgArA vicaranI paNa pratiniziSTa-prakAza vigere zakti anumAnamAM levAya che. ke, jIva prayoga vizeSa vaDe AA prakaTa
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ [11] thaI che. (TIkAkAre niryuktine artha karatAM AgIyAnuM daSTAMta batAvI aMdhArAmAM te prakAze che, tenI upamA laI jema prakAzathI AgIye jIva che, tema agni paNa prakAza vigere zaktithI jIva che. A prayoga che, ane te zarIranA parimANa vaDe batAve; tema agnikAya paNa jIva mAnave; ) athavA tAvanI garamI jIva-pravegane chevane jatI nathI, paNa te jIvathI adhiSita-zarIranI aMdara ja rahe che. Aja upamA agnikAyanA jIvane che, ane marelA tAvavALA ke jagapara dekhAtA nathI. (maryA pachI tAva teja nathI). eja pramANe avaya vyatireka vaDe agninuM sacittapaNuM mukta (jaina siddhAnta) graMthanI utpattinA mukha vaDe svakAryuM che. have prayAga (anumAna) batAvIe chIe; tene artha A che. aMgArA vigere jIva zarIra che. kAraNa ke jema sAsnA viSANa vigere bhedAya che, tema te paNa che. chedyatvAdi hetu gaNathI yukta che. te pramANe AtmAnA saMgathI prakaTa thayela aMgArA vigerene prakAza pariNAma che. ane te zarIramAM rahelo hovAthI siddha thAya che. ane tenuM daSTAMta AgIAnA zarIranuM pariNAma mAphaka jANavuM. te ja pramANe AtmAnA saMprayAga pUrvaka aMgArA vigerethI garamI che. ane te zarImAMja rahelA hevAthI jaNAya che. jema tAvanI garamI jIvatA zarIramAM che, tema aMgArA vigerenI garamI paNa chava zarI- .
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ [182] ramAMja hovI joie, ema jANavu. ahiM sUya vigerena prakAzathI anekAnta (doSavALA) hetu nathI kAraNa ke badhAne Atma pracegapUrvaka uSNu pariNAmanuM bhajavApaNuM che. tethI amArA hetu, anekAMta nathI paNa nirdoSa che. vaLI agni saMcetana che. tene yathAyAgya AhAra maLa" vAthI tenA zarIranI vRddhi thaI vikAra pAme che. mATe temAM vikArapaNu` che. jema purUSanu zarIra jyAM sudhI caitana (sacetana) hAya tyAM sudhI AhArathI vRddhi pAme che, AvAM lakSaNathI agnikAyanA jIve nizcayathI mAnavA. lakSadrAra samApta. have parimANudvAra kahe che. je bAyara pajjattA paliassa asaMkha bhAgamittA u / sesA tiNNivirAsI, vIsuM logA asaMkhijjA // 120 je aMdara paryAptA agnikAyanA jIvA che, te kSetrapalyAmanA asabhyeya bhAga mAtramAM vati pradeza rAzInA parimAjIvALA che, ane te mAdara pRthvI-kAyaparyAptAthI asa'caiya guNahIna che, bAkInI traNa rAzIo pRthvI-kAyanI mAphaka jANavI; paNa mAdara pRthivIkAya aparyoMmAthI bAira agnikAya aparyaMtA asabhyeya guNahIna che, ane sUkSma pruthivIkAya aparyoMmAthI sUkSma agnikAya aparyaMtA vizeSa hIna che. sUkSma pRthivIkAya paryoMmAthI sUkSma agnikAya paryAsa vadhAre hIna che. have upabhAgadvAra kahe che.
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ [183) dahaNe, payAvaNa, pagAsaNe ya se e ya bhasa karaNe y| bAyara teu kAe, uvabhoga guNA maNussANaM // 121 // mRta-zarIra vigerenA avayave bALavA tenuM nAma dahana; TADha vigere dUra karavA je agninI pAse bezIne tApIe chIe; tenuM nAma pratApana, tathA prakAza (ajavALA) mATe dIve vigere je bALe; tenuM nAma prakAzana, tathA raseI karavA mATe je lAkaDAM vagere bALavAmAM Ave tenuM nAma bhaktakaraNa; ane cUMka vigere rogamAM je bApha le che, tenuM nAma sveda, (athavA mAra vigere lehInI gAMTha upara zeka karavAmAM Ave che te.) vigere aneka kAmomAM agnine upabhega (upayoga) thAya che. AvAM kAraNe pitAne AvatAM niraMtara AraMbhamAM rahelA gRhastha athavA sukhanA abhilASI jIve yatipaNAne keLa karanArA agnikAyanA jIne hiNe che te batAve che. e e hi kAraNe hiM, hiMsaMtI teu kAie jIve / sAyaM gavesamANA, parasta dukkhaM udIraMti // 122 // upara batAvelA dahana vigerenA kAraNe agnikAyanA jIne saMghaTTana paritApa apadrAvaNa (hiMsA) kare che. ane te vaDe pitAnA AtmAnuM sukha vAMchanArA bAdara agnikAyane duHkha upajAve che. have zastradvAra kahe che. te dvaA " ane bhAva ema be prakAre che. vaLI dravya zastra paNa samAsa ane vibhAga ema be prakAre che. have samAsathI dravya zastra batAve che.
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ [184] puDhI Au kAe, ullAya vaNasmai tasA paannaa| bAyara teukkAe, eraMtu samAsao satthaM // 123 // dhULa, pANI, lIlI vanaspati, trasa jI e bAdara agnikAyanAM sAmAnya zastro che. have vibhAgathI dravya zastra kahe che. kiMcI sakAya satthaM, kiMcI parakAya tadubhayaM kiNcii| eyaMtu davya satthaM, bhAveya asaM jamo satyaM // 124 // keIka svAyaja zastrarUpa thAya che, eTale eka agnikAyathI bIjA agnikAyane duHkha paDe che. jemake tRNane agni ane pAMdaDAne agni paraspara eka bIjAthI duHkha pAme che. keI parakAya zastra che, jemAM pANI agnikAyanA jIvone haNe che ane ubhaya zastrane tuSa, karISa, chANAM) vigerethI maLele agni bIjA agnine zastra rUpa che. (ahiM ubhayathI ema samajavuM ke thoDAM baLatAM mATIvALAM chANuM tathA baLatAM bhAtanA cheDA vigere agni sahita hoya che tethI agni ane pRthivi ema beu maLI ubhaya thayAM.) mULamAM "tuM" zabda che te bhAva zastranI apekSAe vizeSa artha che ane pUrve kahela samAsa vibhAga rUpe pRthivI tathA svakIya vigere dravya zastra che. have bhAva zastra batAve che. bhAvamAM zastra te asaMyama che. te mana, vacana, tathA kAyAnuM kharAba dhyAna rUpa lakSaNa che. pUrve kaheluM vyatiriktanA dvAranA atideza dvAravaDe samApta karavAnI IcchAthI nitikAra kahe che.
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ (185] sesAI dArAI, tAI jAiM ivaMti puddhviie| . evaM teuddese, nijjutti kittiyA esA // 125 // pUrve kahelAM dvAre je pRthivIkAyanA uddezAmAM kahelAM te tejasa kAyanAM paNa samajavAM. te badhI niryuktio agnikAyanA uddezAmAM lAgu paDe, ema samajavuM. have sUvAnugamamAM asmalitAdi guNayukta sUtra kahevuM te A che. se bemi va sayaM logaM abbhAikkhejA, va attANaM anbhAikkhejA, jeloyaM anbhAikkhaha, se attANaM anbhAikkhaha, je attANaM anbhAikkhai, se loyaM anbhAikkhai / ( sU0 31) ene saMbaMdha pUrva mAphaka che. jevI rIte meM sAmAnya Atma padArtha pRthivI apakAya jIva vibhAganuM varNana karyuM, tevI rIte huM ahiM eka sarakhe jJAna pravAhavALe agnikAya jIvanA svarUpavALe upalaMbhathI utpanna thayela, jIva vacanane saMmada (AnaMda) jene thayuM che. e huM kahuM chuM. zuM ? te batAve che. ahiM A prakaraNa saMbaMdhathI loka zabdavaDe agnikAya leka ko, tethI te agni lekane jIvapaNe pitAnI meLe uDAvI na de (jIvapaNe mAne) e abhyA khyAna (na mAnavA) mAM AtmAnuM paNa nize jJAna vizerene guNa samUha che, tenA vaDe tenuM abhyAkhyAna karavuM thAya
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ [186) che. ane ApaNe pUrve AtmAnuM jIvapaNuM sAdhyuM. te uDAvavuM. te nyAya nathI e pramANe tejaskAyanuM paNa jIvapaNuM sAdhavAthI abhyAkhyAna karatAM yuktimAM na avatare, ane e pramANe yuktithI Agama baLa prasiddha agnikAyane uDAvA jatAM AtmAnuM paNa abhyAkhyAna thAya che. koI kahe bhale thAo, AcArya kahe tema nahi te batAve che. nera gattA gamANe darekane anubhavAtA jJAna guNavALA darekanA zarIramAM rahelA AtmAne na uDAva, tenA zarIramAM rahevApaNAthI kaI paNa Icchita phaLanA uddezavALAe A zarIramAM rahevApaNAthI A zarIra ApyuM che, tathA A zarIra kaI paNa udezathI cheDayuM che, vigere hetuo vaDe chevatva ame sAdhyuM che, tene ja pharIne sAdhavuM te vidvAnonA manane daLelAne daLavA mAphaka AnaMda na pamADe. e rIte AtmAnI mAphaka agni-lokane (jIvapaNe) sAdhela che. ane ati sAhasika hoya te tene uDAvavA cAhe, ( pharI pramANa mAge) te pitAnA AtmAne paNa uDAve che, ane je AtmAne te hamezAM agni-lekane uDAve che, kAraNake vize sAmAnyapUrvaka rahelA che, ane AtmAnuM sAmAnyapaNe siddha thatAM, pRthivI vigere Atma-vibhAga siddha thAya; paNa bIjI rIte na thAya; kAraNake, sAmAnyanuM vizeSamAM vyApakapaNe che, ane vyApakanI nivRttimAM vyAsanI paNa nivRtti avazya thavAnI (AthI ema sUcavyuM ke, jIvapaNuM darekamAM sAmAnya che, ane manuSya
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ [187] deha ke, agnipudgalanI banelI deha, tenI apekSAe vizeSa bheda paDe, ane je agnine jIvana mAne te na mAnanArane pitAnI dehamAM pite rahe che, te paNa na manAya) tethI A agni-leka sAmAnya AtmAnI mAphaka uDAva nahi, paNa jIva che, ema mAnavAnuM batAvyuM. have agni-jIvane svIkAra thayuM che, te tenA viSayamAM samAraMbha karatAM (agnikAne duHkha detAM) kahuphaLa parihAranA upanyAsa mATe sUtra kahe che. je dIha loga satyasta, kheSaNNe se asatyasta kheyaNNe, je asatthassa kheyaNNe, se dIha loga styakSa pavo ( phU0 22). je mumukSu (mekSane abhilASI) che, te jANe che ke - dIleka eTale vanaspatikAya che te sthiti vaDe, tathA parimA vaDe tathA zarIranI UMcAI vaDe badhA ekendriya che. karatAM dIrgha che, mATe dIrghaleka kahevAya che, te saMbaMdhI kAyasthiti mATe sUtra-pATha che te nIce pramANe - vaNastai kAie NaM bhaMte vaNassai kAi etti kAlao kevaciraM hoi ? goyamA! aNaMtakAlaM aNaM. tAo ussappiNNi, ava sappiNio khettao aNatA loyA asaMkhejA poggala pariyaTTA, teNaM puggala pariyahA AvaliyAe asaMkhenai bhAge
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ [18] ane pariNAmathI te papanna thaoreNa vAyA mata kevatikAlassa nillevaNAsiyA? goyamA! paTuppanna vaNassaikAiyANaM nathi nillavaNA, tathA zarIranI uMcAIthI vanaspati uMcI (dIdhI che. te batAve che. vaNassaha kAiyANaM bhaMte ! ke mahAliyA sarIro ravi guiaa ? goyamA! sAiregaM joyaNa mahassaM sarIro gaahnnaa| vIra prabhune puche che. he bhagavanuM? vanaspatikAya kALathI keTalI lAMbI che. - uttara-gathamA anaMtakALa anatI utsapiNI avasapiNI lAMbI che. kSetrathI ananta leka pramANa che. asaMkhyAta pula pazavata thaI jAya che. te pudgala parAvarte AvalIkAnA asaMkhyAtA bhAgamAM che. - have parimANathI AzrayI prazna pUche che ke he bhagavana! prati utpanna vanaspati kAIka jIne keTalAka kALe nirlepa (khAlI) thAya ? - uttara-prAta utpanna vanaspati kAcika chene nirlepa kaI divasa nathI. prazna-he bhagavana! vanaspatikAyanI zarIra avagAhanA kevaDI moTI hoya? ura-eka hajAra ejana karatAM kaMIka vadhAre che. te
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 19] pramANe bIjA ekendriya jImAM avagAhanAM nathI, tethI vanaspati sarva prakAre dIrgha che. te siddha thayuM, ane zastra agni che ane te meTI javALAnA samUhavALuM agni zAstra, badhA jhADanA samudAyane nAza kare che, tethI agni, jhADanuM zastra che. prazna-badhA lekamAM prasiddha evuM (sidhu, agni evuM nAma na letAM agninuM dIrdha zastra nAma kema ApyuM? uttara-A prekSA pUrvaka karyuM che. paNa abhiprAyane vicAryA vinA nathI karyuM, kAraNa ke A agni utpanna kare che, athavA saLagAvela badhA prANIonA samudAyane ghAta kare che. ane vanaspatikAyanA dAhamAM pravarte chatAM bIjA aneka prakAranA chane tethI paNa vadhAre pramANamAM ghAta karanArA thAya che, kAraNa ke vanaspatimAM, kRmi, kIDI, bhamarA, kabutara, zvApada, (hiMsaka prANI) vigerene tyAM saMbhava che. vaLI jhADanI pilamAM pRthivIkAya paNa hoya. ane pANI jhAkaLanA rUpe hamezAM hoya che. vAyu paNa thaDA caMcaLa svabhAvavALuM kemaLa kuMpaLane AzrayI saMbhave che. tethI agnikAyanA samAraMbhamAM pravartele upara kahelA chane nAza kare che. ahiM (vizALa) ane sUcavavA sUvakAre agnikAya zabda na letAM dIrghaleka zastra zabda grahaNa karyo, te pramANe daza vaikAlika sUtranA chaThThA adhyayanamAM 33 thI 35 gAthA sudhI kahyuM che ke
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10] jAya teyaM na icchanti, pAvagaM jalaitta e| tikkhamannayaraM satthaM, savvao'vidurAsayaM // 1 // pAINaM paDiNaM vAvi, uDDe. aNu disAmavi / ahe dAhiNao vAvi, dahe uttara oviya // 2 // bhUyANa mesa mAghAo havva vAho nsNso| taM paIva payAvaTThA, saMjao kiM cinArabhe // 3 // uttama purU dedIpyamAna agnine bALavA IcchatA nathI kAraNa ke te badhI rIte duHkha ApanAra sAthI jhINAmAM jhINuM eka zastra che. 1 pUrva pazcima uMce nIce tathA khuNAemAM tathA dakSiNa dizAmAM che 2. agnikAya vanaspati jIvane ghAtaka che. temAM jarA paNa zaka nathI, tethI dIvAne mATe athavA tApavAne mATe paNa sAdhue kaMI paNa AraMbha na kare che. 3 athavA bAdara tejasakAya paryApta cha zeDA che ane bAkInA pRthivIkAya vigerenA ja ghaNA che. agninI bhAva sthiti paNa traNa divasanI che. tethI te nAnI che. ane bAkInA pRthivI, pANI, vAyu, ane vanaspati vigerenI anukrame (utkRSTa sthiti) bAvIza hajAra, sAta hajAra, traNa hajAra, ane daza hajAra varSa pramANa hevAthI te dIdhuM che ethI dIrgha leka te pRthivI vigere temanuM A agnikAya zastra che ema jANavuM. tenA kSetrane jANanArA nipuNa agnikAyane varNa vagerethI
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ [191 jANe che, tathA agnine sarva prANIone kheda pamADavAne eTale bALavAne vyApAra hovAthI, pAka vIgere aneka zaktikalArtha vadhelA moTA maNinI mAphaka jAjavalyamAna hoya; te agninA vyapadezane pAme che, te agni (jIne duHkha ApanAra) hevAthI sAdhuoe tene AraMbha na kare e eTale bIjA prANIonA khedane jANanAra; te khedajJa-muni che, ethIja dIrghaleka zastra (agni)nA khedane jANanAra teja sattara prakAranA saMyamane khedajJa che. arthAt munine saMyama azastra che. te saMyama nizcayathI koIpaNa jIvane na mAre tethI azA che, tethI saMyama je sarva sattane abhaya denAra che. te AdaravA vaDe agni-jIva saMbaMdhI AraMbha taja sahela che, ane pRthivIkAya vigerene samAraMbha paNa tyAga ema vartanAra sAdhu-saMyamamAM nipuNa mativALo che, ane nipuNumatipaNAthI paramArthane jANanAra agni samAraMbhathI pAchA haThIne saMyama anuSThAnamAM pravarte che. have kahelAM ane AvatAM lakSaNa vaDe avinA bhAvitva ( sAthe rahenAra ) batAvavA mATe viparyaya (ulaTApaNA) vaDe sUtranA avayavane vicAra kare che. "je thakSetyAre. je azastravALA saMyamamAM nipuNa che, te nizcayathI dIrghaleka zastra (agni)nA kSetrane jANanAra; athavA bedane jANa nAra che. saMyamapUrvaka agni viSaya khedane jANavA paNuM, hevAthI tathA agniviSaya khedanuM jANavApaNuM jemAM che, teja
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMyamanuM anuSThAna che. A sivAya bIjI rIte saMyamane asaMbhava che. tethI A gayuM, AvyuM phaLa prakaTa kareluM che. * A batAveluM keNe jANyuM te batAve che. "vahArio sUtra 33 thI jANavuM athavA sArA vaktAdi prasiddha thaye vAkyanI prasiddhi thAya che. te kahe che. - dhIre hiM evaM abhi bhUyadiTuM, saMjae hiM sayA jattehiMsayA appamatte hiM ( sU0 33 ) ghanaghAtI karma samUha dUra karavA sAthe te ja vakhate kevaLa jJAnarUpa lakSmI prApta karavAthI vizeSa prakAre rAje che, tethI vIra te tIrthakare che. te vIroe arthathI A dekhyuM (prakAzya) ane gaNadharee te sAMbhaLIne sUtrathI agni zastra dekhyuM. ane azasrarUpa saMyama dekhyuM che. prazna teoe zuM karI A prApta karyuM? uttara-parAjaya karIne, te parAjya cAra prakAre che, nAma sthApanA sugama che, dravya parAjaya te zatrunI senA vigerene parAjya kare athavA sUryanA prakAzathI caMdra, graha, nakSatra, vigerenuM teja DhaMkAI jAya che te. ane bhAva abhibha (parAjaya) te pariSaha upasargane samUha je zatrurUpa che, te tathA jJAna darzananuM AvaraNa tathA meha ane aMtarAya e cAra karmanuM nAza karavuM te bhAva parAjya che, pariSaha ane upasarga vigere senAne jItavAthI nirmaLa cAritra maLe che. ane
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ [193] caraNanI zuddhithI jJAna AvaraNa Adi karmanA kSaya thAya che; ane te karmonA kSayathI AvaraNa rahita koI jagAe na haNAya, tevu. sa pUrNa jANuvA cegya padArthane jaNAvanAra kevaLa jJAna thAya che, enA bhAvArtha A che. ke te vIrAe pariSaDha, upasa, tathA jJAnadarzana, AvaraNIya mehu aMtarAya kamane jItI kevaLa jJAna prApta karIne, te jJAna vaDe teoe jANyuM che, ke A agnikAya paNa jIva che. vigere. temaNe A kevI rIte prApta karyuM, te batAve che. samyaph prakAre varte, te satyaMta eTale prANAtipAta (jIva hiM'sA) vigerethI pAchA haThelA, temaNe sa kALa caraNa (cAritra) nA svIkAra karyAM, tenA mULa ane uttara guNu evA e bhedamAM temaNe niraticAra (doSa rahita) udyama karyAM. tathA madya viSaya, kaSAya, vikathA ane nidrA e pAMca prakAranA pramAda savA~ kALa cheADace. tethI te apramatta banyA, evA anelA mahAvIrAe kevaLa jJAna cakSu vaDe A dIrgha loka zastra (agni) tathA azastra te sathama evu dekhyu. ahiyAM 'yatna" zabda grahaNa karavAthI iryAM samiti vigere gu levA, ane apramAda, grahaNa karavAthI madyapAna vigerene niSedha jANavA. A uparathI ema siddha thayu, ke A pradhAna purUSAe svIkAreluM, agnikAya zastra apAyanuM kAraNa 13
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ [194] che, mATe apramatta sAdhuoe tene cheDavu joie, evI rIte khullA batAvelA aneka doSanA samUhavALA agni zastrane upabhAganA lAbhathI, pramAda vaza thayelA, jeo na cheDe, temane uddezIne temanAM kaDavAM phaLa thAya che, te batAve che.-- je pamatte guNaTThIe sehu daMDeti pacai (sU0 34) je madya viSaya vigere pramAdathI pramAdI thai rahe, te asayata che, ane rabdhana, pacana, prakAza, AtApanA, vigere agni guNAne prayeAjavAthI, te guNArthI ( svArtha sAdhaka ) mana, vacana kAyAnA durUpayoga karanAra, agni zasranA samArabha vaDe prANIone daMDa devAthI pAte daMDa rUpeja che. evuM prakathI kahevAya che. jema AyuSya che temAM ghI vigerene padeza karAya che, (ghI vagere yAgya padArtha maLavAthI jIvana vadhe che.) ethI have zu karavu, te kahe che. taM pariNNAya mehAvI, hayANiM No jamahaM pUvva makAsI pamAeNaM ( sU0 35 ) te agni kAyanA samAra'bhamAM 4'Da rUpa phaLane jANIne jJarijJA vaDe jANavu, ane pratyAkhyAna parijJA vaDe gheADavuM, te be parijJA vaDe mayArdAmAM rahelA, te medhAvI ( sAdhu ) have pachI nA kahevAtA prakAro vaDe AtmAmAM viveka kare, te prakAra matAve che.
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15] 'iyANItyAdi / 2 mani sabhAsane viSaya prabhAha vaDe Akula aMtaHkaraNa vALa banIne meM karyo, tene have jinezvara bhagavAnanA vacanathI agni samAraMbha daMDa tatvane meM jANyuM, tethI have te nahi karuM, paNa bIjA matanA bIjI rIte belanArA ulaTuM kare che te batAve che. lajamANA puDho pAsa, aNagArA motti ege pavada mANA, jamiNaM birUvarU vehi satthehiM agaNi kamma samAraMbheNaM, ANi matthaM sammA bha mANe, aNNe aNegarUve pANe vihiMsaMti, / nattha khalu bhagavatA pariNNA paveditA, imassa ceva jIvi assa, parivaMdaNa mANaNa pUyaNAe, jAi maraNa moyaNAe, dukkha paDighAya he, se sayameva agaNi satthaM samAra bhai, aNNe hiMvA agaNi matthaM samAraMbhAvei, aNNavA agaNi satthaM samAra bhamANa samaNu jANai, taM se ahiyAe, taM se abohi Ae, setaM saMbujjhamANe, AyANIyaM samuhAya, socA bhagavao aNagArANaM iha megesiMNAyaM bhavati ela khala gaMthe esa khalu mohe, esa khalu mAre, esa khalu Narae, iccatthaM gaDhie loe jamiNaM virU varU vehiM
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ satthe hiM agaNi kamma samArabha mANe aNNe aNega khve pANe vihiMsaha; (sU0 36) uparane eTale 36mA sUtrane artha pUrve bIjA sUtramAM kahI gayA chIe, chatAM bAkIne thaDe kahevAya che. pitAnA AgamamAM kahelA anuSThAna karanArA, athavA pApa anuSThAna karavAthI lajajA pAmelA, judA judA matavALA zAkya vigere sAdhuo kevA che, te tuM je, evuM AcArya pitAnA ziSyane saMcamamAM sthira karavA mATe kahe che. teo potAne aNagAra tarIke bolanArA che. chatAM teo kevuM virUpa Acare che, jethI teo lajajAya che, te batAve che, je A virUpa rUpa vALAM zastrAvaDe agninuM kArya AcaravAthI agni zAstrane samAraMbha karatAM bIjA aneka jIvone haNe che. (ane te aNagAra kahevAya, chatAM bIjA ne haNe, te zarama bhareluM kRya che.) temAM jinezvare parijJA batAvI che, ke vyartha jIvananA, mAnana, pUjana, vaMdana, tathA janma maraNathI chuTavA mATe duHkhane dUra karavA mATe je kare che, te batAve che te parivaMdana vigerenA athI pitAnI meLe agni bALe, bIjA pAse baLAve, tathA bALanArAone anude che, te ani zaane samAraMbha tenI sukhanI icchAe karavA chatAM tene tenAthI ahiM tathA parAkamAM ahitane mATe thAya che. ane tenI dhama zraddhA nAza pAme che, tenuM AvuM A asadAcaraNa
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ [197) batAvyuM, tethI sAro ziSya agnikAyane samAraMbha pApane mATe che, evuM jANe, tethI samyapha darzana vigere jinezvara pAse athavA keI sArA sAdhuo pAse sAMbhaLIne keTalAka sAdhuone kevuM jJAna, thAya te batAve che; agni bALavI, te karma baMdhanane hetu hovAthI te graMtha che, moha, mAra, tathA narka che, kAraNa ke tethI narkaja thAya che. AvuM chatAM je vRddha thayela leka che, te je kare che, te batAve che. A virUpa zastrAvaDe agnikAyane samAraMbha kare che, ane te AraMbhathI aneka jIne haNe che, tevI rIte agnine samAraMbha karanArA judA judA ne haNe che. te batAve che. sebemi-saMti pANA puDhavi nissiyA taNa' nissiyA pattaNissiyA kaha nissiyA gomaya NissiyA kayavara NistiyA,saMti saMpAtimApANA Ahaca saMpayaMti, agANaM ca khalu puTThA ege saMghAyaM mAvajaMti, je tattha saMghAya mAvati, te tattha pariyAvajaMti, je tattha pariyAvajjati, te tattha dathati (phU0 rU7) te huM kahuM chuM ke, agnikAyanA samAraMbhathI judA judA jInI hiMsA thAya che. je meM pratijJA karI te batAvuM chuM. pRthikAya eTale; prANio pRthivIkAyapaNe pariNamelA che, athavA tene Azrita kRmi, kIDI, pataMga, kuMthu, gaMDuM
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ [198] pada (jIA) sApa deDakA, viMchI kaTaka (karacalA) vigere, tathA vRkSanubhUlatAne samUha vigere, ane ghAsa-pAMdaDAM vizerenA Azrita rahelAM pataMgIyAM, IyaLa vigere tathA lAkaDAmAM rahelAM ghuNa udhaI, kIDIo, tathA tenAM IMDAM vigere ane chANa vigeremAM rahelA kathuA patraka vigere, tathA karAre te, pAMdaDAM, ghAsa dhULane samUha, tenI aMdara rahelAM kamI kIDA pataMga vigere che. A zivAya uDatA AvIne paDavAnA svabhAvavALAathavA Amatema jatA AvatA te saMpAtika che. jevA ke, bhamarA, mAkhI, pataMga, macchara pakSI, vAcu vigere saMpAtika jIva che, te uDIne, pite paDeathavA jorathI agni baLatAM uMce tenI zIkhA jatAM, te uDatAM. tuo agnimAM paDe che. A pramANe pRthivI vagerene AzrI rahelA ivenuM zuM thAya che? te batAve che. rAMdhavuMpakAvavuM; (nibhADA vigerene) tApana, vigere agnithI guNa (svArtha) vAMchake avazya agni samAraMbha kare che, ane tenA samAraMbhamAM pRthivI vageremAM Azraya laI rahelA jIvanA. AvA hAla thAya che, te batAve che. keTalAkanuM agnivaDe saMghAta (zarIranuM saMkecavuM) miranA. pIMchA mAphaka bane che (mULa sUtramAM sUve chedarUpa hevAthI mAgadhInI rIti pramANe bIjI vibhaktine artha trIjImAM le, eTale agnine, tene badale agnie, athavA anivaDe.
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19] ema artha kare, tathA "ca zabdathI vizeSa artha che. khaluM zabda nizcaya vAcaka che.) eTale bIjAne A pratApa nathI paNa agnine ja che. athavA bIjI rIte letAM agninI bIjI vibhakti sAtamImAM laIe te "spaSTa zabdane artha patita eTale paDelAM, e kare, eTale agnimAM paDelAM keTalAMka pataMgIAM vigere jI ekapaNe adhika zarIra saMkecanapaNAne pAme che, ane jeo agnimAM paDyA te badhA ja tApathI mUchita thaI jAya che. sUtrakAra mahArAje anya vibhakti zA mATe lIdhI ke ApaNe bIjane artha trIjI vibhaktimAM levuM paDaze? uttara-magadha dezamAM te pramANe cAle che. athavA eka bhASAmAMthI bIjI bhASAmAM vyAkhyA karatAM vikalpa thAya che. te batAvavA A karyuM. ane adhyAhAra vigere paNa vyAkhAna aMga che, evuM A sUtravaDe ziSyane jaNAvyuM che. prazna-ahiM te adhyAhAra vigere kyA che? uttara-adhyAhAra,vipariNAma vyavahita kalpanA, guNa kalpanA lakSaNA (asaMvita vAkyane saMbhavita paNamAM lAvavuM te) mane vAkya bheda che, tevI rIte ahiM bIjane artha saptamImAM pariNAma pAme che, je agnimAM paDe che. teo kRmi, kavi, bhamarA, naLIA vigere prANa cheDe che. tethI agni samAraMbhamAM ekalA agni jaMtune vinAza nathI, paNa pRthivI ghAsa pAMdaDAM
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200] lAkaDAM chANuM tathA kacarAmAM rahelA jaMtu tathA uDIne ke uchaLIne paDanArA jaMtuo paNa avazya nAza pAme che. tethI ja bhagavatI sUtramAM kahyuM che ke, do purisA sarisavayA anna mannehiM saDi agANi kAyaM samAraMbhaMti, tatthaNaM ege purise agaNi kArya samujAleti, ege vijaveti, tatyaNaM ke purise mahA kammayarAe ? ke purise appa kamprayarAe ? goyamA ! je ujAleti, se mahA kampayarAe, je vijaveti, se appa kammayarAe. prazna-be sarakhI vayanA purUSo sAthe agni kAyane AraMbha kare, temAM eka agni kAyane bALe. ane bIjo tene bujhAve, temAM vadhAre karma baMdhana kene? ane e chuMkene? uttara-he gautama je bALe, tene mahAna karma baMdha lAge, ane je bujhAve, tene DuM lAge che. evI rIte agni kAcane AraMbha ghaNA ene upadrava karanAre che, ema jANane mana vacana ane kAyAthI, tathA karavuM, karAvavuM ane anumedavuM, te agni kAya saMbaMdhI karma tyAgavuM, te batAve che. etya satthaM asamAraMbha mANassa icete AraMbhA pariNAyA bhavanti, taM pariNAya mehAvI va
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ [201] sayaM agaNi satyaM samAraMbhe, neva'NNehiM agaNi satthaM samAraMbhAvejA, agaNi satyaM samAraMbhamANe aNNe na samaNu jANejjA, jassete agaNi kamma samAraMbhA pariNNAyA bhavanti, sehu muNI prijaLAya A, ( F. 28.) ttavani // rUti caturtha ITI || A agnikAyanA svakAya tathA parakAya, ema e bhedavALA zastranA Ara bha karanArane rAMdhavuM-2 dhAvavuM; vigare aMdhahetu che, evuM temane jJAna nathI; paNa Aja agnikAyanA zastranA Ara`bha karavAmAM doSa lAge che, evu jemane jJAna che, eTale jJa pirajJA vaDe temaNe jANyu che, ane jANIne pratyAkhyAna parijJAvarDa tenA tyAga kare che, teja munI paramArthathI parijJAta karmo ( gItA ) che, evuM jinezvara pAse meM sAMbhaLyuM che, ane teja tane kahuM chu.... // cethA uddezAnI TIkA samAsa. // cAthA uddezo kahyA. have pAMcamA kahIe chIe; teneA A samadha che. gayA uddezAmAM tejaskAya kahyo; ane have aMvikaLa ( sa pUrNa ) sAdhuguNunA svIkAra mATe krame AvelA vAyukAya batAvavAnA vakhate, vanaspatikAyanA jIvanuM svarUpa batAvIe chIe. prazna--zA mATe A krama ullaMghA che ?
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ [22] uttara-vAyu AMkhe dekhAtuM na hovAthI tenI zraddhA thavI muzkela che, tethI badhA pRthivI vagere ekendriya prANa-gaNane jANanAra ziSya sukhathI ja vAyujIvanA svarUpane mAnaze; ane "anukrama teneja kahe ke, jenA vaDe jIvAdi tara mAnavAmAM zive utsAhavALA thAya; ane vanaspatikAya badhA lekane pratyakSa che, tathA prakaTa-jIvanAM cinhanA samUhathI yukta che, tethI teja vanaspatikAyane prathama kahIe chIe. e pramANe saMbaMdhathI AvelA A vanaspatikAyanAM cAra anu gadvAra kahevAM, jyAM sudhI nAma niSpanna nikSepamAM vanaspati uze che, te vanaspatinA pitAnA bhedane samUha batAvavA pUrva prasiddha arthanAM TuMkANanAM dvAra vaDe niryuktikAra kahe che. puDha vIe jedArA vaNasai kAe vihuti te ceva / nANattI u vihANe, parimANuva bhoga satyeya // 126 // pRthivIkAyanAM jANavA mATe je dvAre kahyA, teja ahIM vanaspatimAM jANavA paNa judApaNuM prarUpaNA parimANa upabhega, zo, ane ca zabdathI lakSaNamAM paNa judApaNuM jANavuM; temAM prathama prarUpaNa-svarUpa batAvavA kahe che. duviha vaNassai jIvA, suhumA taha bAyarAya logaMmi suhamAya savva loe, docevaya bAyara vihANA // 127 // vanaspati sUkSama ane bAdara, ema be bhede che, temAM
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ [203] sUkSama che, te sarva lekamAM vyApta ane ekAkAra hovAthI cakSuthI grahaNa thatI nathI. bAdaranA be bheda che te batAve che. patteyA sAhAraNa, bAyara jIvA samAsao duvihA; bArasa viha'NegavihA, samAsao chavvihA huMti 28nA samAsathI bAdara be prakAre che. pratyeka, ane sAdhAraNa temAM pAMdaDAM pula, phaLa, mULa, skaMdha vigere darekamAM jude jude jIva je vanaspatimAM hoya; te pratyeka vanaspati jIva jANavA ane sAdhAraNa vanaspati che eka bIjAne joDAyelA ananta jIvane samUha eka zarIramAM sAthe rahelA che. pratyeka zarIravALAnA bAra bheda che, ane sAdhAraNanA aneka bheda che, paNa te samAsathI cha prakAre jANavA; temAM prathama pratyeka vanaspatinA bAra bheda batAve che. rukkhA gucchA gummA, layAya, vallIya pavvagA ceSa taNa valaya hariya osahi, jalarUha kuhaNAya codavA lA cherAya te vRkSe, te be prakAranA che, eka asthika, (ekaThaLIyAvALA,) tathA bahu bIjavALAM che, temAM lImaDe, AMbe, kezaba, sAla (sAga), akela pIlu, zallakI vigere ekabIjavALAM che, ane Umare ( ) keDuM astika (aga
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 20] thI) TImarU khIla AmaLu brusa dADama bIjorU vigere aneka khIjavALAM che, rIMgaNAM (ve'gaNu), kapAsa, jape (jAsu'dI) ADhakI (tuvera), tulasI, krusubharI, pIpaLI, nILI ( gaLI ) vigere gucchAvALAM che. navamAlikA, seyika, kora'Taka khadhujIvaka, khANu, karavIra (kairAM), siMdguvAra, vicakila jAti (jAi) yuthika vigere gulma che, ane padmanAga azAka, ca MpA, AMbA, vAsa'ti, ati muktaka kudalatA vigere, latAo che. kALAnA velA, kALa'gaDAnA velA, tRpuSI ( kAkaDInA velA), tukhI, vAleALa, elAlukI. tathA paToLI (paDALAnA velA )vigere velaDIe che. tathA zeraDI, vALA, suMTha, zara, vetra zatAvarI ( ) vAMsa ( ) naLa ( ) veNuka ( > vigere pava`ga kahevAya che, ane dhetikA ( dhoLIdA ) kuza, da, paCkA, arjuna, surabhi, kurUviMda vigere ghAsa kahevAya che. tathA tADa tamAla, takkalI zAla saralA ketakI-keLa, kaMdaLI, vigere valaya kahevAya, tAMdaLajo. yA. rUha. vastula ( ) adaraka; mAjAra, pArdikA cidvipAlakI vigerene harita (bhAjI) kahe che, ane zAlI (bhAta), trIhI, (DAMgera) ghauM, java, kalama, masUra, tala, maga, aDada, cALA, kulathI, aLasI, kusu'bha, kaiAdarA, kAMga, vigere auSadhi kahevAya che. udakAvaka ( - ) panaka zevALa la'bukA, pAvaka, kazeka (kase) utpala ( lAla kamaLa ) padma, kumuda ( pAyaNI ), nalina, puMThe (
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ rIka vigere jalarUha kahevAya che. ane bhUmiphaeNTa nAmanA, Aya, kAya, kuhaNa uDuka, uddehalIka, zalAkA, sarpa chatra vigere kuhaNa kahevAya che. A pratyeka jIvavALA jhADenA mULa, skaMdha, kaMda, chAla, zAkha pravAla vigeremAM asaMkhyAtA. pratyeka jIve jANavA, ane pAMdaDAM phUla eka jIvavALAM mAnavAM. sAdhAraNa vanaspatinA paNa aneka bheda che, jema ke. lehI, niha, tubhAyikA, azva karNa siMha kaNa, zRMgabera (Adu), mAlakA, mULA, kRSNakaMda, suraNa, kAkaDI, kSIrakAkelI vigere che. A badhI vanaspatinA saMkSepathI che bheda che, te bhedene batAve che. aggabIyA mUla bIyA, khaMdha bIyA ceva pora bIyAya bIya rUhA samucchima, samAso vaNa saI jIvA temAM keTaka vigere agrabIjavALAM che. keLa vigerene mULamAM bIja che. niha zalaki aNika (araNuM) vigerene kadhamAM bIja che, ane zeraDI, vAMsa, netara vigerene parvamAM bIja che, ane bIjathI uge, te bhAta vigare jANavA; ane saMmUInathI padminI zRMgATaka (zIMgaDuM) pATha ( ) zevala, vigere thAya che. e pramANe samAsathI cha prakAre batAvyA paNa A zivAya bIjA nathI, ema jANavuM. have pratyeka vanaspati kevA lakSaNavALI hoya che te batAve che.
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ [26] jaha sagala sarisa vANaM, silesa missANa vattiyAvaTThI patteya sarIrANa, taha huMti sarIra saMdhAyA // 131 // jema badhA sarane rasa pahoMce che, tenAthI mizrItanI vaLelI vartImAM pratyeka pradezomAM kamakarIne siddhArtha (sarasava) rahyA che, paNa ekabIjAne aTakIne rahyA nathI. (darekanI vacamAM saheja aMtara rahe che,) ane kadAca curNa thAya, tyAre ane anya bheLA thAya che, mATe AkhA grahaNa karyA che; jema A rahe che. te pramANe pratyeka vanaspatinA zarIrano samUha che ane jema sarasave te pramANe vanaspatimAM che rahyA che, jema rasathI mizrIta thayelA sarasava che, tema rAga zreSavaDe ekaThA karelA karma pulanA udayathI mizrita cha jANavA, pAchalI aDadhI gAthAvaDe batAvela daSTAMta sAthe sarakhApaNuM grahaNa karavAthI batAvyuM che, have A ja arthamAM bIjuM daSTAMta kahe che. jahavA tila sakuliyA, bahuehiM tilahiM meliyA saMti pattaya sarIrANe taha huti sarIra saMghAyA // 132 // ' jemake tila zabyulikA eTale vadhAre tala nAMkhIne banAvelI che, te piLamAM tala rahelA che, tevI rIte pratyeka zarIravALAM vRkSenA zarIra samUha hoya che; ema jANavuM (AmA
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra07) talanI revaDInuM paNa daSTAMta cAle) have pratyeka jenuM eka adhiSThita paNuM batAvavA kahe che. nANA viha saMThANA, dIsaMtI ega jIviyA pattA khaMdhAvi ega jIvA, tAla sarala nAli erINaM / 133 // judA judA saMsthAna (AkAra) jemAM che te judA saMsthAna vALAM pAdaDAM dekhAya che te eka eka jIvathI adhiSThita jANavA tathA tAla sarala nALIyerI vigerenA DALAM paNa jIva adhiSThata jANavAM, ahI aneka jIvanuM aviSThita paNuM saMbhavatuM nathI, bAkInA bhAgamAM aneka jIvanuM adhiSThata paNuM sAmarthya thI batAveluM jANavuM, have pratyeka tarUnA jIvarAzInuM parimANa batAvavA kahe che. patteyA panjatA, seDhIeN asaMkha bhAga mittAte logA saMkhappajatta, gANa sAhAraNANaMtA // 14 // pratyeka tarU che paryApta haya, te saMvartita cekhuNe karelI lokanI zreNInA asaMkhyaya bhAgavata AkAza pradezanI rAzI barAbara jANavA, ane te bAda teja skAya paryAptAnA rAzithI asaMkhyAta guNa jANavA, paNa je aparyApta pratyeka vanaspati jIva che, te asaMkhyAta lokanA jeTalA pradeza thAya, teTalA jANavA, ane te paNa bAdara apayA teja skAyanA jIva rAzIthI asaMkhyAta guNa che. paNa sUmi
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ ri08] vanaspati pratyeka zarIra paryApta ke aparyAptAja, nathI kAraNa ke sAdhAraNa anantA che. evuM pUrve vizeSaNa kaheluM che, ane sAdhAraNa vanaspatinA cha sUma, bAdara, paryApta ane aparyApta ema, cAra bhede judA judA annata lekAnA jeTalA AkAza pradeza che, teTalA jANavA, ATaluM temAM vizeSa che, ke sAdhAraNa bAdara paryAptAthI bAdara aparyAptA aMsakhyAta guNa che, ane bAdara aparyAptAthI sUkSma aparyApta asaMkhyaya guNa che, tenAthI paNa sUma paryAptA asaMkhyAta guNA che. have A vanaspatinA jInuM jIvata jeo IcchatA nathI temane jIvapaNuM batAvavA niryuktikAra kahe che. eehiM sarIrehiM, paJcakvaMte parU viyA jIvA sesA ANAgijjhA, cakkhuNA je nadimati // 13 // pUrve batAvelA tarU zarIravaDe pratyakSa pramANavALA viSaye. vaDe sAkSAt vanaspati sAdhyA che, tenuM A pramANe anumAna karavuM. (1) A zarIra jIvavyApAra vinA AvAM na thAya. (2) jIvazarIra vRkSe che, kAraNake, akSa (Indri) thI jaNAya che. hAtha vigerenA samUhavALA zarIranI mAphaka daSTAMta che. (3) kadAcit sacitta paNa vRkSe che, kAraNake, te jIvanuM zarIra che. hAtha vigerenA samUhanuM daSTAMta che. (4) maMdavijJAna sukha vigerevALAM jhADe che, kAraNake, temAM avyakta cetane samAyeluM che. sUtelA vigere puruSanuM daSTAMta che.
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ ri09] teja pramANe kahyuM che ke- vRkSAdayo'kSAgrupalabdhibhAvA, pANyAdi saMghAta lera zAda tadvatsa jIvA api dehatAyAH suptAdi vat jJAna suvAdi batANA vRkSe vigere IndriyanI upalabdhinA bhAvathI hAtha vigerenA samUhavALA ja zarIranI mAphaka dehe che tenI mAphaka te dehavALA cha sUtelA vigerenI mAphaka jJAna sukha vigere vALA che. (bhAvArtha upara AvI gayuM che.) bAkInA sUkSama che te AMkhothI dekhAtA nathI tethI jinezvaranI AjJAe. pramANu karavA ane bhagavAnanuM vacana satya tathA rAgadveSa vinAnuM kaheluM hovAthI AjJA pramANa che. mATe te mAnavuM joIe have sAdhAraNanAM lakSaNa kahe che. sAhAraNa mAhAro sAhAraNa ANa pANa gahaNaM ca sAhAraNa jIvANaM sAhAraNa lakkhaNaM evaM // 136 // eka zarIramAM sAthe rahIne AhAra vigere jeo eka sAthe le, te sAdhAraNa vanaspati che che. ane te ja ananta kAya ivenuM sAmAnya rIte eka sAthe AhAra le, tathA zvAsozvAsa levAnuM hovAthI te sAdhAraNanuM lakSaNa che, ene bhAvArtha A che ke eka jIva AhAra le, ke
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ (21) zvAsozvAsa le, tyAre badhA anatA jI AhAra le, tathA zvAse zvAsa le, have tene vadhAre khulAsA sAthe kahe che. egassa ujaM gahaNaM, bahuNa sAhAraNANa teceva aMbayANaM gahaNaM, samAsao taMpi egassa // 137 // eka jIva je zvAcchavAsane pudale le, te ghaNuM sAdhAraNa ne upayogamAM Ave; ane je ghaNA che. le, te ekane paNa teja kAma lAge che, have je bIjethI uge che te vanaspati kevI rIte prakaTa thAya che, te batAve che. joNibhUe bIe jIvo, vakkamai sova annovA jo'viya mUle jIvo, socciya patte paDhamayAe // 138 // ahI bhUta zabda che, te "avasthA" batAve che. ni avasthAvALA bIjamAM eninuM pariNAma na choDe tyAM sudhI bIjarUpe che. kAraNa ke, bIjanI be avasthA che. ni avasthA ane ani avasthA, jyAre bIje ni avasthAne na cheDe, eTale eka jIve bIjane cheDayuM nathI, tyAM sudhI nivALuM che. ahIM nine e artha che ke temAM jIvane utpattinuM sthAna nAza pAmyuM nathI, tevI nivALA bIjamAM jIva AvIne utpanna thAya che. have te bIjamAM pUrvanA bIjane jIva, athavA anya ne jIva AvIne utpanna thAya che, ene bhAvArtha e che ke jIve jyAre Ayu SyanA kSayathI bIjane tyAga karyo, tyAre ane jyAre te
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ - [211] bIjane pRthivI pANI vigerene saMga thaye, tyAre ke vakhata te parvane jIva tyAM AvIne pariName che, kaI vakhata bIje paNa Ave che, ane je mULapaNe jIva pariName, teja prathama patrapaNe paNa pariName che; eka jIva mULa patrane karanAra che, ane paheluM pAMdaDuM je che te A bIjane "samU chuna" avasthA che; te bhU, jaLa, kALa,nI apekSAe kahevAya che. A niyamathI batAvela che. paNa bAkInA kizalaya vigere mULa jIva pariNAmathI pragaTa thayelAM nathI, ema batAveluM jANavuM, tethI ja kahevuM che ke - sabo'vi kisalao khalu, uggamamANo aNantao maLio ? | sarve kuMpaLa utpanna thatI vakhate anantakAya che, have bIjAM sAdhAraNanAM lakSaNa kahe che. cakkAgaM bhaja mANassa, gaMThI cUNNa ghaNo bhave puDhavI sarisa bheeNaM, aNaMta jIvaM viyANehi // 139 // je mULa, kaMda, chAla, patra, puSpa, phaLa vigerene bhAgelAM cakrAkAra saMmacheda (bhaMga) thAya che. tathA jene gAMTha, parva athavA bhaMga sthAna rajathI nyAta che, athavA je vanaspati bhedatAM pRthivI sarakhA bhedavaDe kedAranA upara sUkI tarInI mAphaka puTabhera bhedAya che. tene ananta kAya jANe have bIjA lakSaNe kahe che.
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ [212] gUDha sirAgaM pattaM sacchIraM, jaMca hoi nicchIraM jaM puNapaNa saMdhiya, anaMta jIvaM viyANAhi // 140 // jene gUDha sIravALAM tathA khIravALAM pAMdaDAM hoya ane khIra na paNa hAya, tathA jenA sAMdhA na dekhAtA hoya te ananta kAya jANavA, e pramANe sAdhAraNa jIvAne lakSaNathI khatAvI have anaMtakAca vanaspatinAM nAmeA chaMtAve che. sevAla kattha bhaNiya, avae paNaeyakiMnae yahaDhe ee anaMta jIvA, bhaNiyA aNNe aNega vihA | 1411 sevAla, kartya, bhANika, Avaka, pannaka, kiva, haTha, vigere anaMta jIvA aneka prakAranA kahelA che. ema mIjA paNa jANavAM, have pratyeka zarIravALAnAM eka vigere jIvanu grahaNa kareluM zarIra batAvavA kahe che. egassa duNha tiNhaya, saMkhijANava tahA asaMkhANaM patteya sarIrANaM, dIsaMti sarIra saMghAyA // 142 // eka jIve grahaNa kareluM, zarIratADa, sarala, nALIyera, vigerenA ska Mdha che tathA te cakSuthI grahaNa karAya che tathA misa ( taMtu ) mRNAla, karNikA, kuNuka, kaTAhanu eka jIvanu graheNapaNuM che. ane te cakSuthI dekhAya che. ane be, traNa, sabhyeya, asabhyeya, jIvAnu grahaNa kareluM paNa (zarIra) cakSuthI dekhAtuM jANavu.. prazna-tyAre anantakAyanu te pramANu che ke kema ? uttara tema nathI te khatAve che.
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ (213] ikassa duNha tiNhaya, saMkhijANava na pAsi sakkA dIsaMti sarIrAI, nioya jIvANa'Na tANaM // 143 // eka vigerethI laIne chevaTe asaMkhyAta saMkhyAnA anaMta tarU jInA judA zarIro dekhAtA nathI. kAraNa ke tene abhAva che. eka vigere jIve grahaNa kareluM anaMta jI sudhInuM zarIra juduM nathI kAraNa ke anaMtA jInuM piMDa rUpe ekaja zarIra che. prazna-tyAre te kevI rIte ane zarIravALA jANavA? te batAve che. uttara-bAdara nigada je ananta jIve che temanA zarIre dekhAya che, paNa sUkama nigadanA zarIre dekhAtAM nathI. kAraNa ke ananta onA samUhapaNe zarIre chatAM te ati sUkSma che, ane nigada che te niyamathI anaMta jIne samUha hoya che- kahyuM che kegolaay asaMkhejA, hutiNioA asaMkhayA gole . ekeko ya nioe, aNaMta jIvo muNeghavvo // 1 // asaMkhyAtA nigadanA geLA che, ekeka gALAmAM asaMkhyAta nigoda che. ane ekeka nigodamAM anaMtA jIve che e pramANe vanaspatinA vRkSAdi pratyeka vigere bhedathI tathA varNa, gaMdha, rasa, sparzanA bhedathI hajAronI saMkhyAmAM bheda ane ni vigere bhede lAkhonI saMkhyAmAM che ane vana
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ ri14] spatinI saMvRtA ni che, te sacitta acitta ane mizra ema traNa bhede che tathA zIta, uSNa, mizra evA traNa bheda che. e pramANe gaNatAM pratyeka tarUonI nInA daza lAkha bheda che, ane sAdhAraNa vanaspatinA da lAkha bheda che. ane bannenI kula keTI 25 kareDa lAkha jANavI; vidhAna dvAra kahyuM, have parimANa dvAra kahe che, temAM prathama sUma anaMta jenuM parimANa batAve che. pattheNava kuveNava jaha koi miNija savva dhanAI evaM mavija mANA, havaMti loyA aNatAu // 144 / / prastha (mApa) athavA kuDava vigerenA mApathI kaI badhA dhAnyane mApe, ane bIjI jagAe nAkhe e pramANe keI sAdhAraNa vanaspatinA chane leka rUpa kuDa karIne mApe bIje nAkhe te mApatAM anaMtA lake bharAI jAya. have bAdara nigadanuM parimANa batAve che. je bAyara pajatA, payarasta asaMkha bhAgamittAte sesA asaMkha loyA, tinnivi sAhAra NANatA / 145 // je paryApta bAdara nigada che, te saMvartita cekhaDA karelA badhA lekanA prataranA asaMkhyaya bhAga varti pradeza rAzI parimANa jANavA; vaLI te pratyeka zarIra bAda vana spati paryApta chathI asaMkhyAta guNa che. bAkInI traNe rAzI pratyeka asaMkhyaya leka AkAza pradeza parimANavALA
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15] che, have te traNa rAzI batAve che (1) aparyApta bAdara nida (2) aparyApta sUkSma nigada (3) paryApta sUkSma nigada e traNe kamathI saMkhyAmAM bahutara (eka ekathI adhika) jANavA, paNa sAdhAraNa che saMkhyAmAM tenAthI anaMta guNa che. A, jIvanuM parimANa che; paNa pUrve cAra rAzI kahI te jIvanuM nahIM paNa nigadanuM parimANa jANavuM; have parimANakAra kahyA pachI upagadvAra kahe che. Ahare uvagaraNe, sayaNAsaNa jANa jugga karaNeya AvaraNa paharaNasnu a, sattha vihANe athhusuN|146|| phaLa, pAna, kuMpaLa, mULa, kaMda, chAla, vigere khavAya che. ane, paMkhe, kaDAM ( cuDIo ) kavalaka ( ) argala vigere upakaraNe bane che tathA khATale pATIG suvA mATe che. tathA AsaMdaka ( mAMcI) che tathA pAlakhI vigere yAna che; tathA gADInA dhusara, pATIAnAM DhAMkaNa ane lAkaDI musaLI (ke) vigere hathIyAra che tathA tenAM ghaNuM prakAranAM zastro che; tenA zara, dAtaraDAM, talavAra, charI, vigere gaDa (hAthe) upagI paNe che. tathA bIje paNa pariga vidhi che te batAve che. Aunja kaTTa kamme, gaMdhaMge vattha malla joe ya jhAvaNa viyAvaNesu a, tilla vihANe a ujjoe|147| paTala (DhAla) bherI vaMza viNa jhallarI vigere vAjI
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ [216] che tathA pratimA (putaLIo) thAMbhalA, bAraNAM, tenI zAkhA vigere kASTa karyuM che. tathA bAlaka (vALA kucI) priya gu (rAyaNa) pAMdaDAM damanaka kaMDha nAzIra devadArU vigere sugadhInAM aMga che. tathA jhADanI chAlanAM kapaDAM, tathA rUnA vastro che. tathA nava mAlikA akula ca'paka punnAga azeka, mAlatI, vicakila vigerenI mALAo bane che; tathA lAkaDAM khALavAM, te baLataNa che. tathA ThaMDaDa dUra karavA tApa karavA te che. tala aLasI, sava, iMgudI, jayA tISamatI karaja vigerenAM tela che. tathA dIvaTa, ghAsa, cUDA, (bAyAM) lAkaDAnI masAla vigerethI gheAta (prakAza) karAya che. A badhAM kArDamAM vanaspati kAyanA upabhAga thAya che. A patAvIne have upasa'hAra kare che. eehiM kAraNehiM hiMsaMti vaNarasaI bahujIve; sAyaM gavesamANA, parassa dukkhaM udIraMti // 148 // uparanI e gAthAmAM batAvelA kAraNeAthI zAtA sukhane vAMchanArA manuSyA pratyeka tathA sAdharaNa vanaspati kAcanA ghaNA jIvAnA samArabha karIne vanaspati vigere ekendriyAdi jIvAne duHkha utpanna kare che; have zastra batAve che te drazya ane bhAva ema be bhede che; ane dravya zastra chete paNa vibhAga tathA samAsa ema be bhede che; temAM, samAsa zastra batAve che. kapaNi kuhANi asiyaga, dattiya kudAla vAsi parasUa
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0i17) satthaM vaNassaIe, hatthA pAyA muhaM aggI // 149 / / jenAthI chedAya, te kalpanI (taraNI), kehADIasiyuga (dAtaraDuM) dAvikA (nAnuM dAtaraDuM) kedALI, vAMsale, parazu (pharazI) e vanaspati chedavAnAM zastra che, ane hAtha paga vigere tathA agni e sAmAnya che. have vibhAga zo. kahe che. kiMcI sakAya matthaM, kiMcI parakAya tadubhayaM kiMcI eyatu deva satthaM, bhAveya asaMjamo satthaM // 150 // lAkaDI vigere kaI svakIya dravya zastra che. pASANuM agni vigere kaI parakAya zastra che tathA dAtaraDI kahADe vigere je hAthAvALAM te ubhaya zastra che. A dravya zastra jANavAM ane mana vacana kAyAthI kharAba vartana asaMcama rUpa bhAva zastra che. - have A badhI niktine artha samApta karavA kahe che. sesAI dArAI tAI jAiM havaMti puDhavIe evaM vaNassaIe nijjuttI kittiyA esA // 151 // - have je dvAre kahevAM bAkI rahyAM te badhAM pRthivIkAyamAM kahelAM che, te jANI levAM, tethI dvAranA kahevAthI vanaspatikAyamAM niryuktio batAvelI jANavI. have sUtra anugamamAM akhalita vigere guNe vALuM sUtra bhaNavuM (uccAraNa karavuM joIe te kahe che.
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ [21] taMNo karissAmi samuTThAe, mattA mahamaM, abhayaM vidittA, taM je No karae, eso varae, ettho varae, ge adhAre tti paja (g. 26) A sUtrane 38mA sUtra sAthe tathA pahelA vigere sUtra sAthe prathama kahyA mujaba saMbaMdha kahe, pUrve kahyuM ke zAtA (sukha)nA vAMke vanaspati jaMtune nizcaye duHkha utpanna kare che. tethI tenuM mULaja (karma baMdha paNe thaIne) dukhathI gahana evA saMsAra sAgaramAM jIne bhADe che, evuM kaDavuM phaLa jANanAre badhA vanaspati kAyanA jIvene dukha devAnI rItIthI sarvathA nivRtta (ra) thavAnuM AtmAmAM Icche che. te batAve che. vanaspati kAyane thatI pIDAne jANIne huM havethI duHkha nahI dauM, athavA te vanaspati duHkha devAnA kAraNa rUpa je chedana bhedana che, tene mana, vacana, kAyAthI nahI karUM, na karAvuM, karanArane bhale na jANIza have kevI rIte karIza, te batAve che. | sarvaze batAvelA mAgane anusarIne samyagU dikSAnA mArgane svIkArIne badhA pApanA AraMbhene tyAga karate thake, vanaspatine duHkha thAya, te AraMbha nahIM karIza. AthI saMyama kiyA batAvI, ethI ema sUcavyuM ke ekalI kriyAthIja mekSa thAya, ema nahI paNa jJAne jANavuM, tathA kiyA te pramANe karavI, e be prakAre mekSa maLe che; kahyuM
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ [219) nANaM kiriyA rahiyaM, kiriyA mettaM ca doviegaMtA na samatthA dAuM je jamma maraNa dukkha dAhAI // 1 // kiyA rahita ekaluM jJAna, athavA jJAna rahita ekalI kiyA, e bane ekalA hoya te janma maraNanA dukhene chedavA (mekSa ApavA ) samartha nathI. ( paNa banne sAthemaLe teja mokSa maLe che.) jethI mekSa meLavavAmAM viziSTa kAraNa bhUta jJAna ja batavavA kahe che. jene yathAyogya mAnI (jANI zuM kare) te kahe che. buddhimAna te upadezane egya che tevA ziSyane gurU kahe che ke he buddhimAna suziSya, dikSA laIne jIvAdi padArthone jANIne mokSa prApta kare che te pramANe tuM paNa jJAna bhaNIne cAritra pALIne mokSa meLava, kAraNa ke samyaphajJAna pUrvaka karelI kiyA saphaLa (mekSa ApanArI) che. pharI ahIM kahe che jemAM jene abhaya (bhaya vinAnuM) pada che. te abhaya rUpa saMyama sattara bhedavALe che. te sarva bhUtanI rakSA karanAra saMsAra sAgarathI tAranAra nirvAhaka jANIne dareka purUSa) vanaspatinA AraMbhathI nivRti levI ( dUra rahevuM) joIe teja have vivarIne batAve che. je paramArtha tatvane jANanAra che, teNe vanaspatinA Arabhane kaDavAM phaLa ApanAra jANune na kare, kAraNa ke je AraMbha na kare, tene ja prativaziSTa ISTa phaLa (mekSa)nI
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ [20] prApti che. paNa je vinA vicAre mUDha thaI aMdha banIne varte, tene mekSa prApti nathI, kAraNa ke IcachelA sarvottama sthAne pahoMcavAmAM pravarte che je kriyA kare, te kiyA tenA aMdhapaNAthI vinarUpa (ulaTe raste dere) che, ema mAnavuM tevI rIte ekaluM jJAna paNa kriyA vinA mekSa na Ape. jemake eka gharamAM Aga lAgI, tyAre eka paMgu dekhAvA chatAM pAMgaLApaNAne lIdhe nIkaLavAnI IcchA chatAM nIkaLI na zake, teja pramANe munione samajavuM ke A pramANe bedha pAmIne temaNe AraMbhane tyAga kare, e pramANe je samyapha jJAna pUrvaka je nivRtti cAritra anuSThAna kare. teja samasta AraMbhathI nivRtta thayela che, ema batAve che. "teja vanaspati saMbaMdhI mukta thayelA che jeo pUrva barAbara jANe AraMbha na kare," have te A pramANe nivRtti lenAra sAdhuo zAyAdimAM paNa che ke nahI? ke ahiM jIna zAsanamAM ja che? te ziSyanA praznamAM uttara kahe che. A jinezvaranA matamAMja paramAI thI che, paNa bIje tevuM jIva dayAnuM svarUpa batAvyuM nathI, kAraNa ke jevI pratijJA le tevuM nirvagha anuSThAna karavAthI nivRtti mArga sAdhana padavALA gaNAya, paNa bele tevuM na pALe, te zAkayAdi sAdhu na gaNAya tethI jaina matane anusaranArAja anagAra (sAdhu) kahevAya, te batAve che, ke pUrve kahelA sUtrArtha pramANe cAla
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ [221] nArA, tathA ghara vinAnA utkRSTathI aNugAra kahevAya che. zAmATe utkRSTathI ? te matAve che. je aNugAra, nAmane ceAgya kAraNa bhUta guNNAnA samUhane Adare che, te utkRSTathI che. ane 'iti' zabda mULamAM che, te sAdhu kahevAya, A vAtane pUrI kare che, eTale ema samajavu ke, "jItra rakSA" aNugAranu lakSaNa che. paNa nIjI' nathI, paNa je A paramArtha sAdhaka anaga 2 guNaiAne cheDIne zabdAdghi (sArAM gAyana vigere) IcchIne temAM pravarte che, ane vanaspati jIvAnI apekSA (rakSA karavI) ne visare che, tene sAdhu nathI; A madhura zabda vALAM vAjItrA vanaspatinAM ane che. tethI tenu duHkha visArIne peAtAne kRtrima AnaMda lenArA rAga dvaza rUpa viSaya viSanA nazAthI gherAyalA capaLa leAcana vALA (rasika jIvA) narakAdi cAra gatimAM bhramaNa karanArA jIvA jANavA, jene te naraka vigeremAM bhramaNa karavu' hAya teja zabda (madhura gAyana) vigerenA rasI ane che. A ane prasiddhi mATe pUrve kahelAM ane pachInA lakSaNavALAM bIjA khIjA avadhAraNa phaLanA nizcaya thavA mATe sUtra kahe che. je guNe se Avaha, je AvaDe se guNe ( sU0 40 ) je zabdAdi guNa ( rasa ) te AvatA che jemAM jIve paribhramaNa kare che. te sasAra pAte Avata che. ahI... mukhya kAraNaneja kAya pramANe kahyu che, jemake ' nala ? (gaMduM) '
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ rirara pANI pagane rega che tema gAyana vigerene rasa te saMsAranuM kAraNa hovAthI te saMsAra che; sUtramAM eka vacana hovAthI ema sUcavyuM ke je purUSa gAyana vAjIMtra vigerene rasIo thAya, te AvartamAM paDe che, ane je Avarta (saMsAra ) mAM paDe che, te zabdAdine rasI thAya che, ahI udyata caMcuM ( vAcAla) puche che ke pravega Ama kare, ke je guNamAM varte te AvartamAM varte, paNa je AvartamAM varte te guNamAM vartaja e kAMI niyama nathI, kAraNa ke sAdhuo AvartamAM che, paNa guNamAM nathI, tenuM kema? AcArya kahe che tamAruM kahevuM satya che. AvartamAM yati ( sAdhuo) rahe che paNa teo guNa (gAyana) mAM pravartatA nathI, paNa rAga dveSa parvaka guNemAM je vate, te ahIM levA; ane sAdhuone tene abhAva hovAthI na hoya ane temane saMsAra rUpa Avarta dukha na hoya, paNa sAmAnyathI saMsAramAM paDavuM, ane sAmAnya zabdo vigere guNa prApta thavA saMbhave che. tethI upalabdhine niSedha nathI paNa ahIM rAgadveSanA pari NAmavALe je guNa (rasa) hoya tene sAdhune niSedha che, temaja kahyuM che. kaNNa sosnehiM saddehiM pemma nAbhini vesae vigere sUtra che. kAnane sukha ApanAra zabdomAM (sAdhu) prema na kare vigere tathA.
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ [23] na zakyaM rUpamadRSTuM, cakSurgocara mAgatam . rAgadveSautuyau tatra to budhaH parivarjayet // 1 // - cakSu AgaLa AveluM rUpa na jovAya e zakya nathI paNa paMDita purUSe tyAM je rAga dveSa thAya te tyajavA joIe guNenuM vadhAre paNuM vanaspatithI kevI rIte che te batAve che. veNu, viSNu, paTala, mukuMda, vigere je je vAchatra che te badhAnI vanaspatithI utpatti che tenAthI mane hara zabda nIkaLe che tethI vanaspatinuM pradhAnapaNuM temAM batAvyuM che bIjI rIte vicArIe te taMtrI carma pANI vigerenA saMgathI paNa zabda utpanna thAya che ane rUpamAM lAkaDAnI pUtaLIo' tathA gharanAM toraNe, vedikA, taMbha, vigeremAM paNa ramaNIyapaNuM AMkhane che. ane gaMdhamAM kapura pATalA lavalI laviMga, ketakI sarasa caMdana, agurU, kakakela kAIlA phaLa jAti phaLa, patrikA kesarA, mAMsI, chAla, patra vigerenI suMgadhI indriyane AnaMda ApanAra, thAya che. ane bisa mRNAla, mULa, kaMda, puSpa, phaLa, patra, kaMTaka, maMjarI, chAla, aMkura, kuMpaLa, araviMda (kamaLo, ne kesarA vigerene rasa jIbha Indriyane bahu AnaMda Ape che. te rase ghaNI jAtanA (dADamanAM sarabata vigere pratyakSa) che. tathA padminI patra, kamaLanuM daLa, mRNAla, valkala, dukula zATaka, (sADI) ozIkAM taLAInA ochADa vigere kemaLa heca te zarIrane sparzamAM sukha
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ [24] Ape che. e pramANe upara kahelI vanaspatithI banelI vastunA zabdAdi guNemAM je te te saMsAramAM bhame ane je AvartamAM vite te rAga dveSa paNe vartavAthI guNomAM vate che. ema jANavuM te Avatta, nAma sthApanA vigerethI cAra bhedavavALe che nAma sthApanA sugama che. dravyA varta, te, (1) svAmitva (2) karaNa (3) adhikAraNa e traNamAM yathA saMbhava ceja, nadI vigerenA svAmIpaNAmAM kaI jagyAe jaLanuM paribhramaNa (geLAkAre pharavuM) thAya te, dravyAvata, jANavuM, athavA haMsa kAraDa cakravAka vigere pakSI AkAzamAM kriIDA karatAM cakAre phare che, ane svAmitvamAM dravyanuM A varta jANavuM, have karaNa AzrayI kahe che. te bhamatAja jalavaDe je tRNu kaliMca vigere bhame te dravyAvarta jANavuM. tathA taravuM sIsuM, leTuM cAMdI, sonuM, gALatAM gALavAnA vAsaNamAM gaLAkAre bhame, te karaNa, dravyAva jANavuM, adhikaraNanI vivakSAmAM eka jala dravyamAM A varta che. ane cAMdI sonuM, retikA. ( ) taravuM. sIsuM ekaThA karatAM ghaNuM dravyomAM A varte che. bhAva Avata nAmane eka bhAvathI bIjA bhAvamAM Avarta thavuM athavA erika bhAvanA udayathI narakAdi cAra gatimAM jIva bhame che te, jANavuM upara kahelA badhA AvartamAM phakata bhAva AvartathI prajana che. bIjAthI nathI, have e zabdAdi
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ [25] guNe saMsAranA AvartamAM kAraNabhUta che, ane vanaspatithI kAraNa mukhyapaNe banelAM che, te kema? ke amuka niyata dizAnA bhAgamAM vate che ke badhI dizAmAM varte che? te kahe che. uDDhaM ahaM tiriyaM pAINaM pAsamANe ruvAI pAsati, suNamANe sahAI suNeti uDDhe ahaM pAINaM mucchamANe svesu mucchati saddesu Avi (sU. 41) kahenAranI dizAne aMgIkAra karavAthI uMcI dizAmAM rahelA rUpa guNe ne mahelanA mathALAmAM tathA havelIo (sArI joIne) uce (dareka jana jue che; tathA pahADanA zikhare caDele athavA mahela upara caDele nIce rahelAM rUpe (vastuo) jue che, ahIM adhaH zabdathI nicenI dizA jANavI. ane gharanI bhIMte vageremAM rahelAM rUpe tiryapha zabdathI cAra dizA tathA cAra khuNa levA, te A pramANe pUrva vigere dizAmAM dekhAte cakSunA jJAnamAM pari. zuta thaIne cakSumAM AvIne rahelAM pite dekhe che, (prathama AMkhamAM pratibiMba paDe, tyAra pachI vastune nizcaya thAya che.) tathA upara kahelI dizAomAM sAMbhaLate sAMbhaLe che, arthAt kAna daIne lakSya Ape teja barobara saMbhaLAIne samajAya che, ahIM upalabdhithI jJAna mAtra lIdhuM. paNa sAMbhaLavAthIja ke dekhavAthI ja saMsAra bhramaNa nathI, paNa kadAcita rUpa vigeremAM mUcha kare te ene karma baMdha che. evuM 15
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ ri26] batAve che, urdhva (uMcI) vigere dizAomAM rUpa dekhI rAganA pariNAma kare, tathA te pramANe zabdomAM tathA gaMdha rasa sparzamAM rAganA pariNAma kare che, tene baMdha thAya che. sUtramAM pharI urva levAnuM e kAraNa che ke, tyAM sAruM rUpa dekhIne rAgI bane che. ane rUpa levAthI bIjApaNuM viSane samAveza thAya che. kAraNa ke ekanA grahaNathI tenI jAtInA badhAe levAya che, athavA pahela tathA chelle, levAthI vacamAM AvI jAya ema jANavuM. e pramANe viSaya lekane batAvI vivakSita kahe che esa loe viyAhie, ettha agutte aNANAe (sU.42) A-rUpa, rasa, gaMdha, sparza zabda, viSaya nAmane leka kahyo jenAthI avakAya te laka. A vastutaH zabdAdi guNa lekamAM je purUSa mana, vacana, kAyAthI agupta hoya athavA manathI kevI thAya, athavA vAcAvaDe zabdAdinI prArthanA kare, athavA kAyavaDe zabdAdinA viSaya bhegamAM jAya. e pramANe je agupta haya, te bhagavAnanI AjJAmAM vartate nathI. e pramANe guNa zuM kare ! te kahe che. puNo puNo guNAsAe, vaMka samAyAre (sU. 43) je aneka vAra zabdAdi guNane rAgI banyuM hoya, te pitAnA AtmAne zabdAdi viSayanI vRddhithI dUra karavAne samartha ghate nathI, ane pAchA na pharavAthI pharI pharI guNane
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ rira9 svAdu bane che. niraMtara kriyA karIne rasene svAda le che ane te je thAya te batAve che. A "vakra te asaMyama che, teja narakAdi gatimAM laI jAya che. ane evA AcaraNane karanAre je che, te vakra samAcAravALo (saMyama rahita) avazyaja zabdAdi viSane rasika bane che. ane jene duHkha denAra hovAthI te vaka samAcAravALe jANa.. upara zabdAdi viSayanA rasane svAda karavAthI vRddha thayele tenAthI na bace. te saMbaMdhamAM "apathya kerI" no rasika rAjA pite atisAranA regathI bure hAle muo, tema te paNa bure hAle mare che, (paNa svAdane cheDate nathI) e pramANe A viSaya rasamAM ekAnta hArele te zabdAdi viSayane svAda karavAthI "vaMta ? A pramANe Acare che. pamatte'gAra mAvase (sU. 44) viSaya viSamAM mUcha pAmele, pramAdi sAdhu gRhastha bane che, je sAdhunuM liMga rAkhe ane zabdAdi viSayane pramAdi thAya, te paNa viratirUpa bhAva liMga rahita hevAthI. te paNa gRhasthaja che. anya tIthIomAM hamezAM bolavAnuM juduM ane karavAnuM juduM ema che te batAve che. lajamANA puDho pAsa, aNagArA motti, ege pavada mANA jamiNaM virU virU vehi sasthehi, vaNa. ssai kamma samAraMbheNaM vaNassai satthaM samAraMbha
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ [228] mANA, aNNe aNegarUve pANe vihiM saMti, tattha khalu bhagavayA pariNNA paveditA, imassa caiva jIvi - yassa pari vaMdaNa mANaNa pUyaNAe jAtI maraNa moyaNAe dukkha parighAya heDaM, sesayameya vaNassai satthaM samAraM bhai, aNNehiM vA vaNassai satthaM samAraM bhAvei, aNNe vA vaNassai, satthaM samArabhamANe samaNu jANai, taM se ahi Ae, taM se abohie, setaM saMyujjhamANe AyANIyaM samuTThAe socA, bhagavao aNagArANaM vA aMtie iha megoseM NAya bhavati - esa khalu gaMdhe, esa khalu mohe, esa khalu mAre, esa khalu Naraye, icatthaM gaDhie loe, jamiNaM virUvarU vehiM satthehiM, vaNassai kamma samAraMbheNaM, vaNassaha satthaM samAraMbhamANe aNNe aNegarUve pANe vihiM saMti (sU. 45) agnikAyamAM pAne. atha khatAgyA che, te pramANe ahI paNa jANavA. vizeSa agnine badale vanaspatikAyane Arabha karanAra pote vanaspatinA jIvA haNavAnI sAthe temAM cyAzraya karelA khIjA jIvAne paNa haNe che. narakamAM jAya che. mATe uttama sAdhu-tenA nathI tema karAvatA nathI ane karatAne bhale ane te chevaTe samArabha karatA jANatA nathI.
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ [29] have vanaspati kAyanuM jIvapaNuM siddha karavA cinha batAve che. sebemi, imaMpi jAiM dhammayaM, eyapi jAi dhammayaM, imaMpi buDhi dhammayaM, eyaMpi buDDhi dhammayaM imaMpi citta maMtayaM, eyapi citta maMtaya, imaMpi chipaNaM milAi, eyapi chiNNaM milAi, imaMpi AhAragaM eyaMpi AhAragaM, imaMpi aNicayaM eyapi aNiccayaM, imaMpi asAsayaM, eyaMpi asAsayaM; imaMpi caovacaiyaM, epi, ca ovacaiyaM imaMpi vipariNAma dhammayaM, eyaMpi vipariNAma dhammayaM, (sU. 46) te huM jinezvara pAse tatva jANIne kahuM chuM, athavA vanaspatinuM citanya je pratyakSa pramANathI jaNAya che te huM kahuM chuM, jevI pratijJA karI te pramANe batAve che. ahiM upadezane gya sUtrane AraMbha che. ane tene kahevAyegya purUSa hoya che. tenI pAse rahevApaNAthI te zarIra pratyakSa Asanna vAcI "Idama" (gujarAtImAM "A") zabdavaDe sAdhu vicAra kare che. ApaNuM A manuSya zarIra janana (janma) nA dharmavALuM che. ane vanaspatinuM zarIra paNa te svabhAvavALuM che. ahiM "iti" zabda sahita "gA' zabda che. te dareka jagyAe yathA" zabdanA arthamAM che, ane
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ [230] bIje "api zabda samuccayanA arthamAM che tene artha A pramANe che. jema manuSyanuM zarIra bALa, kumAra, juvAna, tathA budrA paNAnA vizeSa pariNAma vALuM che, tathA cetanA vALuM eTale jIvathI sadA adhiSThita che, kAraNa ke tenI citanA spaSTa dekhAya che. te pramANe A vanaspatinuM zarIra paNa che kAraNa ke janma pAmeluM, ketakInuM jhADa bALaka yuvA ane vRddhathI saMvRta (yukta) che. A sarakhA paNAthI janmanA dharmavALuM che bannemAM kaMI vizeSa bheda nathI, ke jenAthI jAti dharma paNuM chatAM paNa manuSya vigere zarIra sacetana hoya ane vanaspati zarIra tevuM nahIM. vAdIne prazna-jAti dharma paNuM vALa, nakha, dAMta vigeremAM paNa che ane tethI tamAruM lakSaNa vyabhicAra vALuM thayuM ane lakSaNa avyabhicArI joIe. tethI jAti dharma paNuM jIva liMga che e tamArI kalapanA ayukta che. uttara-janana mAtra satya che. paNa manuSya zarIramAM prasiddha evI bALa kumAra vigere avasthA paNuM che tene keza vigeremAM asaMbhava che. mATe tamAruM kahevuM ayukta che. vaLI keza ane nakha cetanA vALAthI adhiSThita zarIramAM utpanna thAya che, tevuM kahevAya che, ane teja pramANe vadhe che, paNa cetanA vALAne AdhAre rahI jhADe vigere uge che, tevuM tuM paNa Icchato nathI,
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ ri31) kAraNa ke tArA mata pramANe pRthivI acetana hovAthI tema thavuM ayukta che athavA jAti dharma vigere pUrve sUtramAM kahelA te badhAthI ekaja hetu che. bIjA hetunI jarUra nathI ane keza vigeremAM samudAya hetu nathI tethI amArUM lakSaNa (hetu) nirdoSa che. tathA jema A manuSya zarIra niraMtara bALa kumAra vigere avasthAthI vadhe che, te pramANe A vanaspatinAM zarIra te aMkurA, kisalaya, zAkhA, prazAkhA vigerethI vadhe che tathA je manuSya zarIra cittavALuM che tema vanaspatinuM zarIra paNa cittavALuM che. prazna-kevI rIte ? te batAve che. jenA vaDe cete te citta (jJAna) tenAthI manuSyanuM zarIra jJAna yukta che. te ja pramANe vanaspatinuM paNa che. kAraNa ke dhAtrI, praputrATa (lajAmaNI) vigerene uMghavA tathA jAgavAne svabhAva che tathA tenI nIce dATelA dhana samUhane pitAnA ugavAvaDe chupAve che, tathA varSAne meghanA avAjathI zizIranA vAyunA sparzathI aMkurAnuM utpanna thavuM, tathA mada madana saMgathI khalAyamAna gativALI gherAyalA capaLa lekacanavALI strI jhAMjharavALA kamaLa pagathI tADana kare, te azoka vRkSane paava ane phulanI utti thAya che; tathA sugadhavALA dArUno kevaLa chAMTavAthI bakula kuTe che, tathA pRSTa prahika (lajAmaNuM) ne hAtha vigere lagADavAthI saMcAdi kiyA prakaTa jaNAya che ane A
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ [232] jhADa saMbaMdhI kahelI vartaNuka jJAna zIvAya na banI zake tethI vanaspatinuM sacittapaNuM siddha thayuM tathA jema A manuSya zarIra ghA lAgatAM sUkAya che tema te paNa sukAyA che; eTale manuSya zarIra hAtha vigeremAM chedAyeluM sukAya che tema jhADanuM zarIra paNa palava phala, kula, vigerethI dAyeluM sUkAtuM dekhAya che. A acetanane dharma nathI zAka bhAta vigerene AhAra karanAra manuSya zarIra che, tema vanaspatinuM zarIra paNa jamIna pANI vigerene AhAra karanAra che; ane acetanene A AhArapaNuM kyAMya dekheluM nathI, tethI vanaspatimAM sacetanApaNuM che. tathA manuSya zarIra anitya che, hameza rahenArUM nathI, te pramANe A vanaspati zarIra paNa niyata AyuSyavALuM anitya che, te vanaspatinuM utkRSTa Ayu daza hajAra varSanuM che, tathA A manuSya zarIra kSaNe kSaNe "AvI cI' maraNa vaDe azAzvata che, tema vanaspatinuM zarIra paNa che, tathA manuSyanuM zarIra jema ISTa aniSTa AhAra vigerenI prAptithI jADuM pAtaLuM thAya che, tema vanaspati paNa che, tathA A manuSya zarIra tevA tevA rogonA saMparkathI vividha pariNAmavALuM che, jema pAMDutva udara vRddhi, jaLadara) jApaNuM, pAtaLApaNuM, tathA AMgaLI nAka saDe tevA tathA bAlAdi rUpavALuM che te pramANe rasAyana sneha vigerenA upayogathI viziSTa kAnti baLa upacaya vigere rUpavALA
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ (233] eTale vizeSa pariNAma vALA thAya che te dharmavALuM vanaspati zarIra paNa che. tevA rege utpanna thavAthI, puSpa, phaLa chAla vigere sukAI jAya che tathA viziSTa dehada (dehalA) puravAthI, kula phaLa, vigerenA upacayathI vizeSa pariNAma dharmavALuM che. A pramANe batAvelA dharma samUhanA sabhAvathI tarUo sacetana che. ema jANavuM. evuM ziSyane gurU kahe che. e pramANe vanaspati citanyane batAvIne tenA AraMbhamAM baMdha che tene tyAgarUpa virati sevavAthI munipaNuM pratipAdana karIne tene upasaMhAra karavA kahe che. ettha satthaM samArabha mANassa, iccate AraMbhA aparimNAyA bhavaMti, ettha satthaM asamArabha mANassa iccete AraMbhA pariNAyA bhavaMti, tapariNAya mehAvI, va sayaM vaNassaisatthaM samAraMbhejA, NevapaNehiM vaNassai satthaM samAraM mAvejA jevaNaM vaNassai satthaM samAraM bhaMte samaNu jANejA, jasse te vaNassati sattha samAraMbhA pariNAyA bhavaMti, seha muNI pariNAya kamme (sU. 47) tibemi // paMcama uddezakaH samAptaH // A vanaspati kAyamAM dravya tathA bhAva beu bhedathI zaane AraMbha karanArAone A zastranA AraMbhamAM pApa
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ [34] che, ema khabara na hovAthI pratyAkhyAna parijJA vaDe teone tyAga karatA nathI, ane je AraMbha nathI karatA teone AraMbha karavAmAM pApa che, ema khabara hovAthI pratyAkhyAna parijJA vaDe tene tyAga kare che. ane jee A vanaspati zastranA AraMbhane tyAga kare che, teja muni parijJAta karmo kahevAya che. e badhuM pUrva mAphaka jANavuM evuM sudharmo svAmI kahe che. Raa zastra pariNA adhyayanamAM pAMcamA uddezAnI TIkA samApta thaI che - have pAMcame uddeze batAvI cha uddezAne AraMbha kare che. A chadra uddezAne pAMcamA sAthe je saMbaMdha che te batAve che. pAMcamAmAM vanaspatikAyanuM varNana karyuM tyAra pachI chaThAmAM trasakAcanA uddezAnuM varNana AveluM hovAthI tenuM svarU5 barAbara oLakhavAne A trasakAyane uddeza zarU kare che. tenAM upakramAdi cAra anuga dvAre che. te pUrva mAphaka kahevAM. jyAM sudhI nAma niSpanna nikSepAmAM trasakAyane uddeze. Ave tyAM sudhI levuM ane nAma niSpanna nikSepamAM rasakAyane uddeze e pramANe nAma rAkhavuM tenuM nAma viSpanna ni jANuM. trasakAyanAM pUrve kahelAM kArene kamathI atideza karavA ane tenAthI kaMIka judAM lakSaNavALuM dvAranuM varNana karavA mATe niryuktikAra gAthA kahe che.
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ [25] tasa kAe dArAI tAI jAI havaMti puDhavIe nANattI u vihANe parimANuva bhoga satthe y||152|| je trAsa pAme te trasa kahevAya teonuM zarIra te trasa kAya, tenAM dvAre je pRthivI kAyamAM hyA teja pramANe che. paNa vidhAna parimANa upabhega, zastra, ane lakSaNa te dvAramAM kaMIka phera che. ahi niryuktimAM "ca" zabda grahaNa karela hovAthI lakSaNa dvAra lIdhuM che, temAMthI prathama vidhAna dvAra davihA khalu tasa jIvA laDitalA ceva gai tamAceva laDIya teu vAu, teNahigAro ihaM natthi // 132 // - trasa jIve be prakAranA che. hAle cAle te trasa kahevAya ane jIvavAthI eTale prANane dhArI rAkhavAthI jIva che, have te trasa jIvo be prakAre che (1) labdhi trasa (2) gati trasa; labdhi trasa tejaskAya trasa tathA vAyu trasa, ema be prakAre che. labdhi te zakti mAtra che, tejaskAya vyasanuM varNana tejaskAyanA uddezAmAM AvI gayuM che. ane vAyu trasanuM varNana vAyunA udezAmAM Avaze, tethI labdhi trasanI ahiM vadhAre jarUra nathI, tene choDIne gati trasanuM varNana kare che. te keTalA che ane tenA bheda kyA che te batAve che. neraiya tiriya maNuyA, surAya gaiocaumvihA ceva
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ [36] nAraka eTale ratna prabhAthI AraMbhIne mahatama pRthivI paryata je narakamAM rahenArA jIve che tenA sAta bheda che. tathA dviIndriya, traNa Ikvi, cAra Indriya, tathA paMcendriya vALA pazu pakSI tathA tIra chuM cAlanAra prANI vigere tiryaMca kahevAya ane maLa mUtramAM utpanna thanArA tathA garbhamAM utpanna thanArA te manuSya che, bhavanapati, vyaMtara, tiSka ane vaimAnika te sura che, A gati trasa kahevAya che. ane te cAra prakAre che. nAma karmane udaya thavAthI prApta karela gatine meLavavAthI te gati trasa kahevAya. A nArakAdi jIve paryApta, ane aparyAptA, ema be prakAre jANavA, temAM paryApti cha prakAre che te pUrve kahi gayA chIe, te vaDe yathAyogya taiyAra thayelA te paryAptA, ane tenAthI je viparIta te aparyAptA, ane te aMtamUhurta kALa sudhI apathaptA jANavA. have bIjA uttara bhedo kahe che. tivihA tivihAjoNI, aMDA poa jarAuAceva beiMdiya te iMdiya, cauropaMcediyA, ceva // 155 // dAraM ahiM zIta, uSNa ane zItaNuM tathA sacita acitta ane mizra tathA saMvRta vivRta tathA mizra tathA strI purUSa ane napuMsaka ema traNa traNa bhedathI traNa traNa ninAM jeDakAM ghaNuM che. te badhAne saMgraha karavAne mATe mAthAmAM be vakhata tivi lIdhuM temAM naraka jenI pahelI traNa bhUmimAM
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ ri37] zIta ni che. ane cothImAM upara zIta nIce uSNa che, tyAra pachInI traNa bhUmimAM uNu ni che paNa mizra athavA zIta nathI. garbhathI janma pAmanArA, tiryaMca tathA manuSyanI ane badhA devonI zIteNu ni che. paNa zIta tathA uSNa nathI. beIndriya, traNe, cAra, pAMca Indriya, maLamUtra vigeremAM utpanna thanArA tiryaMca tathA manuSyanI zIta uSNa ane mizra ema traNa prakAranI ni che. nAraka ane devenI eka acitta ni che. sacitta tathA mitra hotI nathI. be IndriyAdi saMmUInaja paMcendri tiryaMca manuSyanI sacitta acitta, ane mizra ema traNa prakAre enI che. garbhathI janmelAM tiryaMca tathA manuSyanI mini samajavI temaja nArakI tathA, devanI saMvRta ni che paNa asaMvRtta tathA mizra nahiM; be traNa cAra IndriyavALA tathA saMmUIna paMcendriya tathA manuSyanI vivRta ni che, paNa bIjI nathI, garbha vyutkAntika tiryaMca tathA manuSyanI saMskRta vivRta ni che. eTale mizra nI samajavI, paNa saMvRta tathA vivRta nahiM, nArakI jIve kevaLa napuMsaka nivALA che, tirtha strI purUSa tathA napuMsaka ema traNe nivALA che. manuSya paNa evI traNa nivALA che. dezamAM strI tathA puruSa ema beja ni che, tathA manuSya nI bIjI rIte traNa prakAranI che. te A pramANe (1) pharmonnatA, temAM ahaMta
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ [38] (tItha"kara) cakravartI, vigere sArA mANasAnIja utpatti thAya che. (2) za'khAvartA, te cakravartInA srI ratnaneja hoya che, temAM phakta prANInI utpatti sabhave che, paNa temAM nava mahinA rahIne gabha' pAkavAnI kriyA thatI nathI; (3) 'va'zI patrA' te cAni prAkRta ( sAdhAraNa ) manuSyone hoya che, tathA khIjA traNa bheda niyukti kAra batAve che. te A pramANe 'a'Daja' 'peAtaja,' ane 'jarAyuja' temAM pakSI vigere a'Deja kahevAya tathA valgulI (khakarA haraNa) hAthInuM' mancu vigere pAtaja che ane gAya bheMsa aLada - manuSya ityAdi jarA yuja kahevAya che. A pramANe gati trase be traNa, cAra, pAMca indriyAnA bhedavALA che; A pramANe cenI vigere bhedathI trasanuM nirUpaNa thayuM, have te dareka ceAninA sagraha nicenI gAthAomAM karyAM che, te khatAve che. F puDhavi daga agANi bhAruya patteya nioya jIva joNINaM sattA sattA sattA santaga dasa codasa ya lakkhA // 1 // vigali diela dodo cauro cauro ya nAraya suresu tiriyANa hoMti cauro coddasa maNu ANa lakkhAI // 2 // sAta lAkha pRthivIkAya ceAni, sAta lAkha jalakAya ceAni, sAta lAkha agnikAya; sAta lAkha pavana, dazalAkha pratyeka vanaspati ane aiAda lAkha sAdhAraNa vanaspati kAyanI ceni che. 15 nikalendriya (be, traNa, cAra indriyavALA)
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2 ] nI babbe lAkha eni che, cAra lAkha nArakInI tathA cAra lAkha devayoni che, cAra lAkha tiyacaMpacedrinI ane caMda lAkha manuSyanI ceni che. evI rIte badhI maLIne caryAzI lAkha ni jenI thAya che; have kulanAM parimANa kahe che. kula koDisaya sahassA, battIsa 8 navaya paNa vIsA egidiya biti iMdiya, cauridiya hariya kaathaann||1|| addha terasa bAisa, dasa dasa nava ceva koDilakkhAI jalayara pakkhi caupapaya, ura bhuya parisappa jIvANaM // 2 // paNu vIsaM chavvIsaM, ca saya sahassAI nAraya surANaM dhArasa ya saya sahastrayA, kula koDINaM maNussANaM // 3 // egA koDA koDI, sattANa urtica saya sahassAha paMcAsaM ca sahassA kula koDINaM suNe yayA // 4 // e pramANe AMkaDAmAM 197500000000000 thAya che A badhA kulane saMgraha che. prarUpaNA dvAra samApta thayuM. have lakSaNa dvAra kahe che. dasaNa nANa caritte. cariyA carie a, dANa lAbhea uva bhoga bhogavIriya, iMdiya visae ghalahIya // 156 // uva oga joga ajjhava, sANe vIsuM ca laddhi odaiyA a (udyaa)| aTTha vihodaya lesA, sannusAse kasAea // 15 //
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ [240] darzana, te sAmAnya upalabdhi (prApti) rU5 che, temAM cakSu darzana acakSu darzana, avadhi darzana, ane kevaLa darzana, ema cAra prakAre che. jJAna te mati, zruta, avadhi manaH paryAya ane kevaLa ema pAMca prakAranuM che, te jJAna pitAne tathA parane pariccheda karanAra jIvanuM pariNAma che, te jJAnAvaraNIyAdika karma javAthI spaSTa tatvane pariccheda kare che, cAritra te, sAmAyika, chedapasthApanIya, parihAra vizuddhi, sUkSama saMpAya, ane yathAkhyAta ema pAMca prakAre che, cAritrA cAritra te zrAvakane deza virati zula prANAtipAta vigerenuM nivRtti rUpa jANavuM, tathA dAna, lAbha, bhega, upabhega, vIrya, zrotra, cakSu, nAka, jIbha, sparzana, e daza prakAranI deSa rahita jIva dravyanI labdhio che te jIvanuM lakSaNa che, tathA upaga te sAkAra ane nirAkAra ema be prakAre che, sAkAra upaga ATha prakArane, ane nirAkAra upaga cAra prakAra cheega te mana, vacana, ane kAyAe karIne traNa prakAranuM che. mane pariNAmathI utpanna thayelA sUkSma adhyavasAye ghaNA prakAre che "vizva (judI judI) labdhiene udaya" prakaTa thAya che. te dUdha, madha, Asava vigere labdhio che tathA jJAnA varaNuyAdi karmathI laIne aMtarAya sudhI ATha karmane pitAnI zaktinuM parimANa te udaya, che, vezyA te kRSNadi bheda vaDe cha prakAranI che, te zubha ane
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ [41] azubha kaSAya, ga, ane pariNAma, vizeSathI utpanna thAya che te, ane saMjJA te AhAra, bhaya, parigraha, mithuna. evI rIte cAra prakAre che, athavA daza bheda pUrve kahela che athavA dhAdi cAra bhede che te tathA "AghasaMjJa." ane lakasaMsA, che ane zvAse zvAsa te prANa ane apAna che. kaSAya tene kahe ke je saMsAranI prApti karAve; te kedhAdika anantAnubaMdhIAdika bhedavaDe seLa prakAra che e be gAthAmAM mUkelA be indriya vigere jIvonAM lakSaNe yathA saMbhava jANavAM. e pramANe lakSaNane samudAya ghaDA vigeremAM nathI, teTalA mATe ghaTa vigeremAM paMDitajane acetanya paNuM svIkAre che; kahelAM lakSaNanA amUhane upasaMhAra karavAnI IcchAthI ane parimANukAra kahevAnI IcchAthI niktikAra gAthA kahe che. lakSaNamevaM cevau, payarassa asaMkha bhAgamittA u nikkhamaNe ya pavese, egAI yAvi emeva // 158 // -(ta zabda paryApti vAcaka che) be indriAdi jIvanuM lakSaNa je darzanAdi kahyAM, teTalAja che ane te paripUrNa che, tenAthI vadhAre nathI, have parimANa kSetrathI kahe che. vasakAya paryApta chane saMvatita leka prataranA asaMmeya bhAgamAM rahenArA pradeza rAzI parimANa (zazi jeTalA) che A bAdara tejaskAya payAthI asaMgeya guNa chetrasakAya
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ [242) paryAptAthI trasakAya aparyApA asaMkheya guNa che. kALathI utpanna thatA trasakAya che jaghanya sthAnamAM be lAkha sAgarepamathI nava lAkha sAgarepama sudhI samaya rAzi parimANa che; utkRSTa sthAnamAM paNa be lAkha sAgarepamathI nava lAkha sAgarepama pariNAma vALA ja che teja pramANe zAstra kahe che. . "paDuppana tasa kAiyA kevati kAlassa nillevAsiyA? goyamA? jahannapae sAgaropama saya sahassa puhattassa ukkosa pade'vi sAgaro vama saya sahassa puhuttassa" artha upara pramANeja che. have aDadhI gAthAthI niSkamaNa ane praveza kahe che. jaghanya parimANathI eka be traNa athavA utkRSTa parimANathI prataranA asaMkhyaya bhAga parimANa vALA ja che. have avirahita nirgama ane pravezavaDe parimANa vizeSa kahe che. nikkhama pavesa kAlo, samayAI ittha AvalI bhAgo aMto muhUttaviraho udahi sahassA hie donni 1 / 1 / rAI che - jaghanya parimANathI aMtara rahita rahe chate, trasakAyAmAM utpatti, ane niSkramaNa, eka samaye evA be thI traNavAra thAya. utkRSTathI ahiA AvalIkAne asaMmeya bhAga mAtra
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ [243] kALa sudhI nira'tara niSkrama tathA praveza hAya, eka jIvanA a*gIkArathI jyAre viraha rahita ci'tavanA karIe, tyAre chellI adhI gAthAthI matAve che. nira'tara trasa bhAvathI jIva rahe che kAraNa ke eka jIva tramra bhAve jaghanyathI aMta huta rahine pharIthI pRthvikAya vigera ekendriyamAM utpanna thAya che te prakathI ehajAra sAgareyamathI adhika trasa bhAve niraMtara rahe che A pramANe pramANa dvAra purU thayuM, have upabhAga dvAra, zastra, vedanA e traNa dvAra pratipAdana karavAne kahe che. saMsAra paribhogo, satyaM satthAiyaM aNegavihaM sArIra mANasA ve, yaNA ya duvihA bahu vihAya // 260 || phrlR l mAMsa, cAmaDI, vALA, rUvAM, nakha, pIchAM, nADIo, hADakAM, zIgaDAM, vigeremAM trasakAyanA aMgenA upabhega thAya che ane zastra te khaDga tAmara, charI, pANI, agni. vigere sa kAcanAM zastra te aneka prakAranAM che ane te svakAya, parakAya tathA mizra tathA dravya ane bhAva ema bhedathI aneka prakAranAM che. tenI vedanA ahi' prasaMga hovAthI kahevAya che, A ve*nA zarIrathI ane manathI utpanna thavAneA saMbhava che. zarIra vaidyanA zalya, saLI, vigerenA vAgavAthI thAya che; ane mananI vaidyanA vahAlAnA vicAga ane pratikuLanA sayuga vigerethI
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ [244) thAya che. aneka prakAranA tAva, atisAra, khAMsI zvAsa bhagaMdara, mAthAne rega, zUla, masA vigerethI utpanna thayelI tIvra hoya che, pharIne upabhegane vistAra karavAnI IcchAthI maMsassa kei aTThA, kei cammassa kei romANaM picchANaM pucchANaM, daMtANaSTThA vahijaMti // 161 // keha vahati aTThA, kei aNaTThA pasaMga doseNaM kamma pasaMga pasattA, baMdhati vahaMti maarNti||162|| - mAMsane mATe haraNa, sUara, Adi marAya che, cAmaDa mATe citrAAdi marAya che; vALa mATe udara, Adi haNAya che; pIchAM mATe mera, gIdha, kapiMcaka, uMdara vigere haNAya che. puMchane mATe camarI, gAye vigere, dAMtane mATe hAthI, sUara, vigere haNAya che e pramANe sarva jagapara saMbaMdha le. ahiM keTalAke pUrve kahelA prajanane uddezIne hiNe che, keTalAke prajana vinA paNa ramata gamatamAMja mAre che ane keTalAka prasaMga doSathI mRgane tAkIne mArelAM bANanI vacamAM AvI gayelAM aneka kata, kapila, pipeTakeyala, mena, vigere haNe che tathA karma te khetI vigere aneka prakAranAM che te karavAmAM prerAyalA ghaNu trasakArone haNe che, deraDa vigerethI mAre che cAbuka tathA lAkaDI vigerathI tADana kare che, ane haNe che, tene jIvathI viyoga
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ [245) karAve che; A prakAre dvAra samUha kahIne have badhI niryuMzaktinA arthanA upasaMhAra mATe kahe che. ' sesAI dArAI, tAiM, jAiM havaMti puDhavIe evaM tasa kAyamI, nijjuttI kittiyA esA // 16 // - je dvAre kahAM te sivAyanAM jeTalAM dvAra che te badhAM pRthivI kAyanAM jevAM ja samajavAM. ane pRthivI kAyanuM svarUpa nirmANa karatI vakhate je gAthAo kahI che, te badhI niyuMtio trasakAyanA uddezAmAM paNa kahI che, ema jANavuM, have sUvAnugamamAM akhalitAdi guNa yukta sUtra belavuM, te A pramANe. sebemi saMtime tasA pANA taMjahA-aMDayA poyayA jarAuA, rasayA saMseyayA samucchimA ubbhiyayA uvavAiyA, esa saMsArotta pavuccaI (sU. 48) A sUtrane anaMtarAdi saMbaMdha pUrva mAphaka jANu, je meM bhagavAnanA mukha kamaLamAMthI nIkaLelI vANI sAMbhaLIne avadhAraNa karI rAkhelI che ane tenAthI jevI rIte tatva prApta kareluM. che, te kahuM chuM. kIndriyadi trasa jIve prANI che, ane te keTalA prakAranA che, tenA bheda batAve che. te A pramANe, "taMjahA' zabda vAkyanA upanyAsane mATe che. athavA je bhagavAnanA mukhamAMthI nIkaLyuM che, teja huM kahuM chuM, te batAvavA mATe che. iMDAMmAMthI je utpanna thAya te
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ [24] aMDaja pakSIo tathA gharoLI aMDaja che, je "pita" teja janme te pitaja. hAthI jaLa vigere pitaja che. ane jarAyuthI viTAyelA je thAya, te jarAyuja, gAya bheMsa bakarAM mANase vigere jarAyuja che. osAmaNa, kAMjI dudha, chAza, dahi, vigeremAM rasathI je utpanna thAya te rasaja, ye vigere atyaMta nAnA cha rasaja che, parasevAthI utpanna thAya te saMdaja che, mAkaNa ju zatapadikA vigere svedaja che, samuInaja te pataMgIA, kIDIo, mAkhIo vigere, saMI nathI utpanna thAya te saMmUIna ja che. udanathI utpanna thAya te ubhe ja kahevAya, pataMgIyA khaMjarI pArIplava vigere udbhIja kahevAya che. upa2AtathI utpanna thAya te opapAtikanAraka deva vigere opapAtika che. e pramANe jene je saMbhava hoya teve ATha prakAramAM saMsArI jIvane janma thAya che teja vAta bIjA zAstramAM traNa prakAre kahe che ke "saMchana pAtA gam (tatvArtha. 2, phU. 32) - rasa daja udibhajane saMmuInamAM samAveza thAya che. ane aMDaja pitaja ane jarAyujane gabhaMjamAM samAveza thaI jAya che ane deva nArakIyane opapAtikamAM samAveza thaI jAya che. teTalA mATe tatvArtha sUtrakAre TuMkAmAM traNa prakArane janma ema kaheluM che ane ahiM ATha prakAre uttarabheda sahita batAvela che ane teja ATha prakAranA
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ [247] janmamAM sarve saMsArI trasajIve samAya che A ATha prakAranA janma vinAnA kAI sa'sArI jIva nathI. A trasa jIvA ATha prakAranI cAnine pAme che chatAM paNa badhA lAkamAM dekhAtA khaLaka zrI purUSa vigere mANasone ` pratyakSa dekhAya tevAja che " sAntara " e zabdathI trasenu traNe kALamAM rahevA paNu' prasiddha thAya che arthAt koi kALasaMsAra (jagat ) trasakAyathI rahita rahIja zakatA nathI, teja atAve che; 'tta saMmArotti vruti' A aDaja vigere prANIonA samuha che, teja saMsAra ema kahevAya che Ama kahevAthI trasa kAryAnA utpatti prakAra AthI bIjo koi nathI: ema khatAvyu. A ATha prakAranA bhUta samUhamAM kAnI utpatti thAya che, te khatAve che. maMdassA viyANao (sU. 49) dravya ane bhAva ema be prakAre marda che, temAM je atyanta sthUla athavA atyanta kRza thayelA hAya, te dragya madya kahevAya: ane jenI vadhAre buddhi nathI evA mAla tathA jenI buddhi kuzoo vAMcavAthI malina thai hoya te bhAva mada kahevAya (kAraNa ke naThArAM zAstro vAMcavAthI buddhi haNAI jAya che tethI buddhi vinAnA bALakanA jevuja vartana kare che kemake tene sArI buddhi hAtI nathI ) ahiM bhAvama'danI sAthe prayAjana che jene vadhAre buddhi nathI, evA khALane va
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ [24] dhAre kaI khabara na paDavAthI hita kAma karavA tathA ahita kAma cheDavAnA prayatnamAM temanu` mana zUnya hovAthI je hamAM ApaNe ATha prakAranA sa`sAra kahI gayA, te temane, arthAt bhAva madane thAya che, jo Ama che te pachI zu ka ravu', te kahe che. nijjhAintA paDile hittA patteyaM pari nivvANaM savvesiM pANANaM savvesiM bhUyANaM savvesiM jIyANaM savvesiM sattANaM assAyaM apari nivvANaM mahatbhayaM dukkhaM timi tasaMti pANA padiso disAsuya (5. 10) ( A pramANe gopALa srIthI AraMbhIne prasiddha thayelu trasakAya kharAkhara ciMtavIne kahu' chuM. (kA pratyayathI uttara kriyA badhI jagApara ceAjavI) pahelAM kharAkhara nizcaya karAya che ane tyArapachI tenA pratye upekSA [lakSya] thAya che. ema batAve che. dileka TM ' tti pratyupekSya eTale kharAkhara sArI rIte joi [vicArI] ne zuM jovu... te khatAve che. ekaeka trasakAya pratyeka pAtapeAtAnAM sukha bhogavanArAM sarve prANIo che. khIjAnu' sukha khIje bhAgavatA nathI, A sarve prANIonA dhama che ema batAve che. e traNa cAra indriya vALAM badhAM prANIo tathA badhAM pratyeka sAdhAraNa sukSma mA dara paryApta aparyApta tarUe je sa` bhUtA che tathA gabhavyutkrAM
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ [49] tika saMmuchanaja papAtika paMcendriya che tathA pRthivI vyAdi ekendriya sarva satve vigere eka bIjAnAM duHkha eka bIjA bhegavI zakatAM nathI, paNa pitAnAM dukhe piteja bhagave che ahiM prANa vigere zabdane kharI rIte bheda nathI paNa nIcenA nyAya vacananA vyavahArathI bheda che. kahyuM che ke jIvAH paMcendriyAHproktA:zeSAH satvA udiiritaaH|| be Indriya, traNa Indriya, cAra Indriya, cha prANa kahevAya che. tarU vRkSe vigere bhUta paMcendriya ja kahevAya, ane bAkInA satva kahevAya che 1. athavA zabda vyutpatti dvAra samarihanaya matavaDe bheda je te A pramANe che. hamezAM prANa dhAraNa karavAthI (prANe) prANue che, traNe kALamAM rahetAM hovAthI bhUta che traNe kALamAM jIvavAthI jIva, ane haMmezAM hevApaNAthI satva che, te ApaNe manamAM dhAraNa karIne jema pratyeka jIvanuM sukha che tema pratyekanI azAtA, mahAbhaya, dukha vigere huM kahuM chuM, temAM je duHkha pamADe, te dukha zuM vadhAre che? "gaNAta' kaSTathI vedAya evA karmozanA pariNAma, tathA "gapara nirvANa ghaNuM sukha, te parinirvANa te, na thAya, te apari nirvANu che, eTale cAre bAjuthI zarIra mana vigerene pIDA karanAruM tathA "mAma mahAna (mATu) evuM je bhayane mahAbhaya" jenAthI
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ [25] bIje vadhAre bhaya heya nahiM te mahAbhaya kahevAya te thAya che te batAve che . badhAM pANuo zarIrathI thanArA tathA manathI thatAM dukhethI udvega pAme che, (Iti zabda evakAra arthamAM che) e pramANe pahelAM kahyuM, tenuM tatva barAbara prApta karyuM che, eve huM kahuM chuM. je kahevAnuM che te kahe che. tasaMtIbhAra e prakAre asAtAdi vizeSaNa yukta duHkhathI parAbhava pAmelA prANa trAsa pAme che (udvega pAme che teja prANa dhAranArA te prANuo che. kayAMthI trAsa pAme che? te batAve che "pragatIe dizA, khuNA vigerethI uga pAme che tathA ugamaNuM vigere dizAmAMthI rahelA trAsa pAme che [uga pAme che. A dizA ane anu dizA badhI prajJApana vidhithI sAdhelI dizAo jANavI; kAraNa ke jIvanuM te vyavasthAna che [tathA kAku vacanathI Ama artha pratipAdana thAya che ] evI kaI dizA ke khuNe nathI ke jemAM trasakAya na hoya, athavA jyAM rahine trAsa na pAmatA hAya, jema ke zeTAne kIDe badhI dizAo tathA khuNAothI DarIne pitAnuM rakSaNa karavA mATe tArathI zarIrane vITe che te paNa mare che, bhAva dipha paNa tevI koI nathI ke jemAM rahelA trasakAye na Dare, zarIrathI ane manathI utpanna thanArAM dukhethI badhI jazepara naraka vigeremAM paNa prANIo haNAya che teTalA
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ ri51) mATe hamezAM teonA manamAM trAsa rahe che ema jANavuM ema dizAo tathA khuNa vigere badhI jagopara trAsa pAme che, tethI ema mAnIe chIe ke dizA tathA khuNa vigeremAM trasakA duHkha pAme che. kayAMthI duHkha pAme che ? uttara tenA AraMbha karanArA tene nAza kare che. [baLavAna nirbaLane mAre che ] prazuM karavA tene mAre che ? uttara-teo tene AraMbha kare che te nIce pramANe kahe che. ___tattha tattha puDhopAsa AturA pari tAvaMti saMti gDha zivA (phU. 12). nice kahevAtAM te te kAraNe utpanna thaye aca, ajIna, zeNita, vigere judAM judAM projana utpanna thayethI teo haNe che. ema ziSyane kahe che, ke tuM je (zuM jovAnuM) te kahe che mAMsabhakSaNa, vigeremAM lupa thayelA mananA ThekANuM vinAnA cAre bAjuthI judI judI vedanA karIne athavA prANIne mAravAvaDe tene AraMbha karanArA che, trasa jIvene paDe che, game tevI rIte AraMbhathI prANIone duHkha thAya che te batAvavA kahe che "saMtIbhAla evA judA judA prakAranA eka be, traNa, cAra, pAMca, IndriyavALA pRthivIne AzrayI rahelA ghaNuM prANIo che. ema jANIne pApa vi
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ [252] nAnuM anuSThAna karanArA thavuM, e abhiprAya che, evuM nathI karatA teo bele che kaMI ane kare che kaMI, (bele cha te 42tA nathI) te matAve cha lajamANA puDho pAsa aNagArA motti ege pavaya mANA jamiNaM virU varUvehiM satyahiM tasakAya samAraMbheNa tasakAya saMtthaM samArabha mANA aNNe aNegarUve pANe vihiM saMti, tattha khalu bhagavayA pariNNA paveDyA, imassa ceva jIviyassa parivaMdaNa mANaNa pUyaNAe jAI maraNa moyaNAe dukkha paDighAya heuM se sayameva tasakAya satthaM samAra bhati aNNe hiM vA tasakAya satthaM samAraMbhAvei aNNe vA taptakAya satthaM samArabhamANe samaNu jANai, taM se ahi Ae taM se abohIe setaM saMbujjha mANe A. yANIyaM samuTThAya socA bhagavao aNagArANaM aMtie iha megesiM NAyaM bhavati-esa khalu gaMthe esa khalu mohe esa khalu mAre esa khaluNaraye, iccatthaM gaDhie loe jamiNaM virU varU vehiM satyahiM tasakAya samAraMbheNa tasakAya satthaM samAraMbhamANe aNNe aNNega rUve pANe vihiMsaMti (sU. 52)
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ ri57] vyAkhyAna pahelAM peThe jANavuM eTale anya leke aneka rUpe hAlatA cAlatA pANIe vadha kare che, ItyAdi parvanA jevuMja vyAkhyAna karavuM. keIpaNa game te kAraNuM laIne trasakAyane vadha kare che, te batAvavAne mATe kahe che. te sevemi appege acAe haNaMti, appege aji. NAe vahaMti appege maMsAe vahaMti, appege soNi yAe vahaMti, evaM hiyayAe pittAe, vasAe picchAe pucchAe vAlAe siMgAe visANAe daMtAe dADhAe NahAe prahAruNIe aTThIe ahi miMjAe aTThAe aNaTThAe, appege hiMsiMsu metti vA vahati appege hiMsaMti metti vA vahati appege hiMsissaMti metti ja vati (phU. 2) jene mATe trasakAyanA saMmAraMbhamAM pravartelAothI trasakAya prANIo marAya che, te huM kahuM chuM, keTalAka ane mATe haNe che. ("gari zabda uttara padanI apekSAe samuccaya arthamAM che.) " eTale keTalAka arcAne mATe Atura banIne jANe ke A dehane sArI rIte ghareNAM vigere ApIne pUjaze. eTalA mATe mAre che (haNe che) te A pramANe khADakhApaNa vinAnA batrIsa lakSaNu purUne mArIne tenA ja zarIra vaDe devIonI pAse kaI vidyA maMtra sAdhane kare
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254]. che, ane tenI siddhine mATe durgAdi devIe je mAge te Ape che. athavA jeNe jhera khAdhuM hoya, te mANasane hAthIne mArIne tenA zarIramAM nAMkhe che, ane pachI viSa jharI (pacI) jAya che. tathA ajanane mATe cittA, vAgha, siMha vigerene mAre che. e pramANe mAMsa, lehI, haiyuM, pitta, carabI, pIchAM, puchaDuM, vALa, zIMgaDAM, viSANa dAMta, dAha, nakha, snAyu, hADakAM, ane hADakAnI mijhA, vigeremAM paNa kahevuM, ke mAMsane mATe bhuMDa varAha (sUara) vigere mAre che, tathA trizUla ALekhavAne mATe lehI grahaNa kare che. sAdhanA karanArAo hRdayane laIne vAve che. pittane mATe mera vigere haNe che, vasAne mATe vAgha maghara bhUMDa vigere tathA pIchAMne mATe mera gIdha vigere, puMchaDAMne mATe rejha nAmanuM janAvara vigere, vALane mATe camarI gAya vigere zaMgane mATe haraNa guMDA vigere mAre che. kAraNa ke te zIMgaDAMone yAjJika (yajJa karanArAo) pavitra gaNe che ane teo upayogamAM le che. viSANane mATe hAthI, varAha tathA zRMgAle vigere mATe che. (ahIM viSANanA zIMgaDuM hAthIdAMta tathA sUkarane dAMta ema traNa artha thAya che) tenA dAMta aMdhakArane nAza karatA hovAthI te upayogane mATe marAya che. dADhane mATe varAha vigere, nakhane mATe vAgha vigere, snAyune mATe gAya bheMsa vigere, asthine mATe
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ [55] zaMkha chIpa vigere, asthimijhiAne mATe pADA varAha vigere, evI rIte ghaNA leke pitAnA prayajana mATe haNe che ane keTalAka te kAMIpaNa prayajana zivAya kAcaMDA, ghaLI mAre che. ane bIjA keTalAka vicAre che ke A siMha, sApe, tathA zatrae mArA sagAne mAryo che, ema dhArIne tenuM vera levA mATe tene mAre che. athavA mane duHkha ApyuM, ema dhArIne paNa mAre che, athavA hAlamAM A siMha vigere bIjAone tathA ApaNane duHkha de che, mATe ene mAra joIe, ema dhArIne mAre che. athavA kaI vakhata A amene athavA bIjAne mAraze, ema dhArI sarpAdine mAre che, evA ghaNAka prakAre trasaviSaya hiMsA batAvIne uddezAnA arthane pUro karavA kahe che.' ettha satyaM samArabha mANassa iccete AraMbhA apariNAyA bhavanti, ettha satthaM asamArabha mAjasta iccete AraMbhA pariNAyA bhavanti, taM paripaNAya mehAvINeva sayaM tasakAya satyaM samAraMbhejA, NevaNNehiM tasakAya satyaM samAraM bhAvejA,NevaNe tasa kAya satthaM samAraM bhaMte samaNu jANejA, jassete tasakAya samAraMbhA pariNAyA bhavaMti sehu muNI pariNNAya kamme (sU. 54) timi // iti SaSTha rAjA che .
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ [25] - trasakAyanA samAraMbhathI virata thayela hovAthI teja muni ane pApakarmanuM pratyAkhyAna kareluM hovAthI teja parijJAta karmA kahe, ema saghaLuM jyAM sudhI A vAta Ave, tyAM sudhI badhuM purvanI peThe kahevuM. zrI sudharmA svamI kahe che ke A badhuM huM bhagavAna trilekanA badhuM parama kevaLajJAnathI badhA bhuvananA prapaMcane sAkSAtkAra karanAra vira bhagavAnanA upadezathI kahuM chuM. e pramANe chaThTho udeza samApta thayela che - chaThe uddeze kahyo have sAtame AraMbhe che tene chaThAnI sAthe AvI rIte saMbaMdha che navA dharma pAmanArane duHkhathI zraddhA rahe che; tathA vAyunuM a9pa paribhegapaNuM che mATe utsu me AvelA vAyunuM thoDuM je kaMI kahevAnuM che, te svarUpa nirUpaNa karaNane A udezAne upakrama kare che tethI AvA saMbaMdhathI AvelA A uddezAne upakrama vigere cAra anuga dvArA kahevAM, jyAM sudhI nAma niSpana nikSepamAM vAyuuddezaka e pramANe temAM vAyunuM svarUpa nirUpaNa karavAne mATe keTalAMka kAranA atideza jemAM rahela che evI gAthAnuM niryuktikAra kaghana kare che. vAyussAvi dArAI, tAI havaMti puDhavIe; nANattI u vihANe, parimANuva bhoga stthey||164|| je vAte vAyu tenAM je dvAre pRthivI kAcanA udezAmAM
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ [57] pratipAdana karyA che, teja dvArA ahIM che, paNa vidhAna parimANa, upabhega, zastra ane ca zabdathI lakSaNamAM judApaNuM jANavuM temAM vidhAna pratipAdana karavA kahe che. duvihAu vAu jIvA, suhamA taha bAyarAu logNmi| suhamAya savva loe paMcevaya bAyara vihANA // 16 // vAyu eja je jIva, te vAyu jIva che, e be prakAre. che, sUkSama ane bAdara, tevAM nAma karmanA udayathI sUma, ane bAdara ema kahevAya che, temAM sUma sarva lokamAM vyApIne rahe che. ane vyAtivaDe te eka ghara jenAM bAraNuM jALIe vigerene vAsI daIe chIe, chatAM dhumADA aMdara rahe che tevI rIte rahe che bAdara bheda pAMca prakAre che, te bheda pratipAdana karavAne mATe gAthA kahe che. ukAliyA maMDaliyA, guMjA ghaNavAya suddha vAyAya: bAyara vAu vihANA, paMca vijha vaNiyA ee||16|| ukalika vAta, maMDalika vAta, gujarAta, ane zuddha vAta ema bAdara vAyu pAMca prakAre varNavela che. temAM hi rahine majA (halesAnI) peThe je vAya, te utkalika vAyu vaLIAne je vAyu te maMDalika vAyu; najhArAnI mAphaka avAja karatAM karatAM je vAya te muMjAvAyu-atyaMta ghATe pRthivI vigerenA AdhArapaNAthI baraphanA jaththAnI mAphaka je rahela che te ghanavAyu. dhIre dhIra zIta kAla 17
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ (258 vigeremAM je manda manda vAyu Ave te zuddhavAyu kahevAya, ane je bIjA prajJApanAdi sUtramAM ugamaNI vigere dizAenA je vAyu kahelA che. teone AmAMja samAveza thaI jAya che ema jANavuM. e pramANe A bAra vAyunA pAMca prakAranA bheda varNavyA. have lakSaNa dvAra kahe che. jaha devassa sarIraM, aMtaDANaM va aMjaNA iikheN| e ovama Aeso vAe'saMtevi svami // 167 // jema devanuM zarIra AMkhethI dekhAtuM nathI chatAM, paNa che ane sacetana che, ema manAya che, deve pitAnI zakita vaDe tevuM rUpa kare che, ke AkhethI dekhI zakAtuM nathI tethI ApaNe ema nathI kahI zakatA ke te nathI athavA acetana che tevI ja rIte vAyu paNa cakSune viSaya thatuM nathI te paNa vAyuM che ane cetana che. athavA bIjA daTAMtamAM jema lepa thavuM vigere vidyA maMtrathI tathA aMjanathI manuSya paNa adrazya thAya che paNa tethI manuSyane e che acetanapaNuM na kahevAya. evI upamA vAyumAM che ? : 3 thI chatAM thAya che. ahiM asat zabda asa ... A paNa vAyunuM asa6 rUpa che, eTale tenuM rUpa cakSuthI grahaNa thai zakatuM nathI, kAraNa ke te paramANuM nI mAphaka zrama parUi mANuvALo che vAyu, rUpa, rasa, sparza, guNavALo che, ema mAnavuM che, paNa jema "bIjAonA matamAM vAyu kevaLa spa
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ri59) zevAna ja che, tema ame nathI mAnatA, pragane artha gAthAvaDe batAvye che. prayoga A pramANe che. "gAya ane azva vigerenI mAphaka vAyu bIjAe prerelo vAMkI ane aniyamita gativALe hovAthI, cetanAvAna che." tiryapha eja gamananA niyamanA abhAvathI ane aniyamita evuM vizeSaNa ApavAthI, paramANu sAthe vyabhicAra thavAno saMbhava nathI, kAraNa ke te niyamita gativALe che. jIva ane pudralanI 'ganu nitiH (tavA ga 2 phU0 27) e vacanathI jANavuM. tathA A vAyu ghana, zuddha vAtAdi bhedevALe, ane zastrathI na haNyo hoya, tyAM sudhI cetanAvALe che; ema samajavuM. have parimANa dvAra kahe che je bAyara pajjatA, payarassa asaMkha bhAga mittaate| sesA tinnivirAsI, vIsuM logA asaMkhijA // 168 (tAra). je bAdara paryAptA vAyuo che, te saMvartita leka prataranA asaMkhyaya bhAgamAM rahenArA pradeza rAzi parimANavALA che, ane bAkInI traNe rAzIe cAre tarapha judI judI asaMgeca lekAkAza pradeza parimANuM thAya che, ahiM ATaluM vizeSa jANavuM ke "Adara apakAya" paryAptAthI, bAdara, vAyukAya paryAptA, asaMkhyaya guNa che, bAdara akAya aparyAptAthI, bAdara vAyu kAya aparyAptA, asaMkhyaya guNA
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ (260] che. sUkSama apakAya aparyAptAthI, sUkSma vAyu kAyA aparyAptA, kaMIka vadhAre che, sUkSma apakAya, paryAptAthI sUmavAyukAya paryAptA kaMIka vadhAre che. have upalega dvAra kahe che. viyaNa dhamaNAbhi dhAraNa, ussicaNa phusaNa ANu paMDUmA pAyara pAukAe, uva bhogaguNA maNussANaM // 169 / / manuSyane paMkhAthI pavana nAMkha, dhamaNathI kukavuM, vAyu dhAraNa karIne zarIramAM prANa apAnarUpe rAkha, vigere bAdara vAyukAyane upabhoga che. have za dvAra kahe che. temAM zaru dravya ane bhAva ema be bhedathI che temAM zastra kahe che. viaNe atAla vaMTe, suppasiya patta cela kapaNeya / abhi dhAraNAya bAhiM, gandhaggI vAu satthAI // 170 - paMkhe, tADanAM pAMdaDAM, sUpaDuM, cAmara, pAMdaDAM, vastrane cheDe vigere vAyunAM dravya zastra che ane pavana AvavAne mAge rUvAMnA chImAthI je bahAra Ave che te paraseve. te zastra che. te abhidhAraNuja che. tathA gadhe te caMdanavALe vigere tathA agninI javALA (bhaDakA ane tApa) (aMgAra) tathA ThaDe tathA une vagere ulaTe vAyu te prati pakSa vAyu grahaNa karavAthI svakIya vigere zanuM sUcana thayuM eTale paMkhe vigere parakAya zastra, tathA ulaTe vAyu svakAya zastra che. e pramANe bhAva zastra paNa avaLe mArge
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ nizape puro thaze alitAdi (261] direlA mana, vANI, zarIra vigerethI vAyune pIDA rUya jANavuM, have badhI niryuktinA arthane upasaMhAra karavA kahe che.. sesAI dArAiM tAI jAI havaMti puddhviie| .. evaM vAuddese nijjuttI kittiyA esA // 171 // zeSa eTale kahyAM te zivAyanAM bAkInAM dvAra jeTalAM pRthivI kAyanA uddezAmAM kahyAM, teTalAM ahIM jANuM levAM e pramANe je pUrve niyukti kahI, te vAyukAyanA uddezAmAM paNa kahelI jANavI. nAma niSpanna nikSapa pUre thaye. have sUvAnugamamAM akhkhalitAdi guNa yukta sUtra bolavuM te A che, "vaE HNa tukaLA tti, Ane uparanI sAthe e saMbaMdha che. ahiM pUrvanA udezAnA chellA sUtramAM trasa kAyanuM pUrepUruM jJAna, ane tenA AraMbhane tyAga te munipaNamAM kAraNa che, ema kahyuM vAyukAyanA viSayamAM paNa munipaNamAM kAraNa che, tema kahevAya che tene paraMpara sUtra saMbaMdha A che phona ligegA mavA tti ahi keTalAkane A vAtanI khabara nathI. pra. jANeluM zuM che. ga jcharg/ra, tathA Adi sUtra saMbaMdha A pramANe bhUpe gAya tenA miyAdi je meM pahelAM upadeza karyo, te ane have pachI kahevAya che, te meM bhagavAna pAse sAMbhaLyuM che. pahU ejassa duguMchaNAe (sU0 55) A che, "
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' samartha ? [262 "chAtti niMdA utpanna thAya, tethI te prabhu arthAt niMdA karavAmAM samartha athavA cogya, pra. kaI vastunI niMdA karavAmAM samartha ? uttara ("g ) ejati eTale kaMpAve, te eja, eTale vAyu kAraNa ke tene kaMpAvavAne svabhAva che; te ejanI "jugupsA" eTale nidA tenuM sevana karavAmAM nivRtti temAM samartha thAya che. vAyu kAyanA samAraMbhanI nivRttimAM zaktivALe thAya che. athavA pAThAMtara "payag A chapAI vadhArA paNumAM eTale ukAvasthAmAM rahenArA evA sparza nAmanA, ekaja guNathI jaNAte, teTalA mATe eka eTale vAyu evA ekaja guNathI jaNAtA, evA vAyunI niMdAmAM samartha, "ca" zabdathI nidAne samartha thAya, che, arthAt jIva che ema zraddhA karIne pachI tenA AraMbhane nide che. je vAyu kAya samAraMbha nivRttimAM samartha kahyo, te batAve che. ___AyaMkadaMsI AhiyaMti NacA, je ajjhatthaM jA. jaha se bahiyA jANai, je bahiyA jANai, se ajhatthaM jANaha, eyaM tula mannasi (sU056) (saMdhi $ vAva) ane rAtiMjAna kuNa te AtaMka eTale mahAkuchu paNae jIvavuM te duHkha che, ane te lAkha be prakAre che. zarIranuM duHkha, ane bIju mananuM
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ [263). duHkha che, temAM paheluM te, kaMTaka khAra, zarU, juo, tathA khaDa mAkaDI vigerethI utpanna thAya che. ane mananuM dukha te. vahAlAne viyega, ane SIne saMga (maLA5) IcchelAne lAbha na thAya, daridratAthI udAsI thavuM, vigerethI thAya che, te be prakAranA duHkha che tene (pazyati) jue, ane tenA javAmAM svabhAvavALe te "AtakAdazI kahevAya arthAta avazya e beu prakAranAM dukhe je huM vAyukAyanA samAre bhamAMthI nivRtta nahi thAuM, te mArA upara AvI paDaze. teTalA mATe A vAyu kAyane samAraMbha duHkhamAM kAraNabhUta che. ema kahyuM che, ema jANIne ja tenAthI nivRtta thavAmAM samartha thAya che athavA AtaMka be prakAra che. (1) dravya (2) bhAva bhedathI che, temAM dravya AtakamAM A udAharaNa che, jabuddIve dIve bharahe, vAsaMmi asthi supasiddhaM, bahuNaya raguNa samiI, rAyagiha NAma jayaraMti // 1 // tatthAsi garuya dariyA, rimaddaNo bhuyaNa niggaya ghaNAvo, Abhi gaya jIvA jIvo rAyANAmeNa jiyasattU // 2 // aNa varaya garuya saMvega, bhAviodhamma ghosapA mUle; so annayA kayAI, pamAiNaM pAsae seha, // 3 // coijjaM tama bhikkhaM avarAhaM taM puNo'vi kuNamANaM tassa hiyarserAyA sesANayaM rakkhaNaTThAe // 4 //
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ [264 AyariNA gupaNAe ANAvaha souNiyaya puri sehi libbukkaDa dambehiM saMghiya putvaM tahiM khAraM // 5 // pakkhitto jatthaNaro NavaraM godoha metta kAleNaM NijiNNa maMsa soNiya adviyasesattaNa muvei // 6 // dotAhe pUvvamae purise ANAvae tahiM rAyA egaM gihatya vesaM, bIyaM pAsaMDI'Ne vatthaM / 7 // puvvaM ciya sikkha vie, te purise pucche e thiNraayaa| ko avarAho esiM ? bhaNaMti ANaM aika maha // 8 // pAsaMDio jahutte Na vai attaNo ya AyAre pakkhi vaha khAra majajhe, khittA godoha mettss||9|| daThuNa dviva sese, te purise aliya rosarattaccho sehaM AlAyato, rAyAto bhaNai AyariyaM // 10 // tumhavi kovi pamAdI? sAsemiya taMSi Nasthi bhaNai gurU, jai dohi to sAhe, tumhe ciya tassa jANi hih||11|| seho gae NivaMmI, bhaNaI te sAhuNo uNa puNatti hohaM pamAya sIlo tumhaM saraNAgo ghaNiyaM // 12 // jai puNa hoja pamAo, puNo mamaM saDDha bhAva rahi yassa tumha guNehiM suvihiya, to sAvaga rakkhasA mucce // 13 //
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ AyaM kabhao viggo, tAIso, Nica, ujjuojAzrI koviya matIya samae raNNA mari sAvio pacchA davyAyaM kAdaMsI, attANaM savvahA Niyattai ahiyA raMbhAu sayA, jaha sIso dhammaghosassa // 16 // gAthAone artha-bu dvipanA bharatakhaMDamAM bahu nagaranA guNathI samRddhivALuM ane suprasiddha evuM rAjagRha nAmanuM nagara hatuM. temAM ghaNAja garvavALA zatruone mardana karanAra ane cAre tarapha jene yaza phelAya che, e jIva ajIvane jANanAre jItazatru nAmane rAjA rAjya karate hate. pachI niraMtara mahAna saMvegane bhAvanAra evA teNe dharma gheSa AcAryano pagamAM kaI vakhate kaI pramAdI ziSyane ja. te ziSyane vAraMvAra aparAdhane Thapako apAtAM chatAM vAre vAre pramAda karate dekhIne tenA hitane mATe ane bIjAo tevA pApI na bane, mATe rAjAe AcAryanI AjJAthI pitAnA purUSa pAse tene bolAvyA, tathA tivra kaTa vastuthI meLavIne khAra taiyAra rAkhA ga5. te khAra e sakhta hatuM ke jemAM nAMkhele mANasa deha (gAyane dohavAnA vakhatamAM mAMsa, lehI vinAne phakta hADakAM mAtra rahe. gA-6. ane prathama saMketa karIne je maDadAM rAjAe maMgAvI rAkhyAM jemAM ekane gRhastha veSa, ane bIjAne
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ [26] AvAno veSa hatA. gA-7. pUrve zikhavelA mANasane rAjAe pUchyuM. ke A bannenA zuM aparAdha che. teee kahyu' eka vaDIlanI AjJA ullaMghe che, khInne pAkhaMDI ( sAdhu ) petiAnA zAstrakta kahelA AcAramAM rahetA nathI, tethI rAjAe kahyuM, gadoha mAtra kALa khAramAM nAMkhe. // 9 // te e purUSone hADakAM mAtra rahelAM dekhIne khATA krodhathI AMkho lAla karIne rAjA AcAya ne ziSyanA dekhatAM kahe che. 5 10 // he mahuArAja tamArAmAM paNa koi pramAdI hoya te kahe, hu tene cegya zikSA karU, gurUe tene kahyuM kAI pramAdI nathI, ane koi thaze te hu kahIza, athavA tame tene jANuze! // 11 // jayAre rAjA gayA, tyAre pelA ceaA sAdhuone kahe che, ke have huM pramAdI nahi thAuM. huM tamArA zaraNamAM sa`pUrNa Avela chuM. // 12 // jo phrIthI mane pramAda thAya ane zaThabhAvarahita karavA tamArA guNeAvaDe tame suvihita che, tethI mane pramAda rAkSasathI mukAvo // 13 | Ataka ane bhayathI udvigna thayelA te niraMtara potAnA dharma anuSThAnamAM jAgrata thayA, tyAra pachI, te subuddhivALA thayA tyAre rAjAe samaya Ave tene kharI vAta " kahI, ane kSamA mAgI, // 14 // dravya AtaMkane dekhanArA potAnA AtmAne hammezAM dhama ghoSanA ziSyanI mAphaka ahita ArabhathI pAte dUra rahe che. 5 15 //
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ [67] - tema bhAva AtaMkane dekhanAra naraka, tiryaMca manuSya ane devatAnA bhAvamAM vahAlAne viga vigere, tathA manuSya vizerane, zarIra ane mananA AtaMka (ha)nA bhayathI, karIne vAyune duHkha devAnA samAraMbhamAM na pravarte, paNa A vAyune duHkhanuM kAraNa che. tathA te ahita che, ema samajIne tane che, tethI je vimaLa vivekabhAvathI AtaMkadazI hoya che, te vAyunA samAraMbhanI jugupsAmAM samartha che; hita, ahita, prApti, parihAra, eTale hita thAya, ahita dura thAya, evA anuSThAnanI pravRttimAM pite samartha che, tenAthI bIje evA ja purUSanI mAphaka eTale je koI AtaMkane jANe, te vAyune AraMbha tyAge che; vAyukAya samAraMbhanI nivRttimAM kAraNa batAve che, AtmAne AgaLa karIne je te te adhyAtma che, ane te sukha duHkha vigere che. te adhyAtmane je jANe, eTale tenuM svarUpa samaje, te bahAranAM prANIgaNa je vAyukAya, vigere che, tene jANe che, jema mAre AtmA sukhane abhilASI thaI, duHkhathI kheda pAme che, tema vAyu. vigerene paNa che, vaLI mane AveluM ati kahuka azAtA vedanInA karmanA udayathI, azubha phaLa eTale duHkha AveluM che; te pitAne anubhava siddha che, tathA pitAnA AtmAmAM zAtAvedanI, karmanA udayathI zubha phaLarUpa sukha AveluM te sukha, dukha banene je jANe, te ja kharekhare adhyAtmane jANe che, e pramANe je adhyAtma vedI che, te pitAnA AtmAthI bahAra
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ [268] rahelA vAyukAyAdi prANIgaNane, judI judI prakAranA upakramathI utpanna thayelA peAtAthI ane pArakAthI ane manamAM thanArAM sukha duHkhAne jANe che, eTale sva pratyakSa paNAthI pArakAnuM paNa anumAna kare che, paNa jene peAtAnA AtmAmAMja evI subuddhi nathI, tevAne bahAra rahelA vAyukAya vigerenI apekSA kacAMthI hAya ? ane je bahAranA jIvAne jANe te yathAyeAgya adhyAtmane jANe che; kAraNa ke te khA ane adhyAtma eka bIjAnI sAthe avyabhicAra vALAM che; (eTale samAna che) paranA AtmAnA jJAnathI have zu karavu, te khatAve che; A pramANe kahelA lakSaNa vALI tulAe teALa, tu jema tArA AtmAne sathA sukhanA abhilASIpaNAthI rakSe che tema bIjAne paNa tuM bacAva, jema pArakAne temaja AtmAne e ke tulAmAM samAna tALIne para ane potAnuM sukha duHkha tenA anubhava jo, ane te pramANe kara. (Avu gurU kahe che) kaTThe kaMTaeNa va pAe viddhassa veyaNahassa jaha hoi anivvANI savvattha jiesu taM jANa // | 1 || vaLI lAkaDAthI athavA kAMTAthI pagamAM lAgatAM jevI rIte tane vaidyanA thAya che. tevI rIte tu bIjA jIvAmAM paNa jANu, tathA marIza eTalu' sAMbhaLatAM tane je duHkha thAya che te pramANe te anumAna varDa, bIjAne du:kha thAya che te jANavu zakya che, ane pArakAnuM rakSaNa karavuM te paNa zakya che, tethI jema tulAe tALavAnu
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ batAvyuM, te pramANe sva ane para samajanArA mANase sthAvara jaMgama jaMtunA samUhanA rakSaNa mATe pravarte che. kevI rIte varte che. te batAve che, iha saMti gayA davi yANAva kaMkhati jIviuM (017) A dayAnA eka rasavALA jIna vacanamAM, zAnti (uparAma) te prazama, saMvega, nirveda, anukaMpA, AstikAyane. batAvanAra lakSaNavALuM samyaphradarzana jJAna, caraNane samudAya kahevAya te zAti che. kAraNa ke te nirAbAdha mokSa nAmanI zAMtine ApanAra che; tevI zAMtine prApti thayelA athavA zAMtimAM rahelA te zAMtigata jIvo tathA dravikA, eTale rAgadveSathI mukAelA che, temAM dravate saMyama sattara prakArane che, kAraNa ke je kaThina karma che, tene gALavAnA heta te kavarUpa saMyamane dhare te dravika che, teo jIvitane dhAraNa karavAne IcchatA nathI, ke ame vAyukAyane duHkha daIne chavIe, (dukha bhogavIe, maravuM kabula karIe, paNa vAyune pIDA na ApIe) teja pramANe pUrve kahelA pramANe prathivI kAya vigerenI paNa ame rakSA karIzuM, samudAya arthe A pramANe che, A jaina pravacanamAM je saMyama che tenI asara je rahelA che, teo ja rAgadveSa rUpa je uMcA jhADe che, tene mULathI ukheDanArA che, ane teoja parabhUta (anya jI) ne
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ 270] duHkha daI sukhathI jIvavAnI IcchA rahita sAdhuo che. paNa anyatra nathI kAraNa ke AvI kSiAnA bedhane bIje abhAva cha; mA pramANe ye chate. lajamANe puDho pAsa aNagArA moti ege patya mANA jamiNa virU varU vehiM satthe hiM vAu kamma samAraMbhaNaM vAu satthaM samAraMbhaNANe aNNe aNega sve pANe vihiM mati / tattha khalu bhagavayA pariNA pavezyA, imassa ceva jIviyassa pari vaMdaNa mANaNa pUyaNAe; jAI maraNa moyaNAe dukkha paDighAya heuM se sayameva vAu satyaM samArabhati, aNNehiM vA cAyu satthaM samAraMbhAvei aNNe vAu satthaM samAraM bhaMte samaNu jANati, taMse ahi Ae taMse abohIe setaM saMyujjhamANe AyANIyaM samajhAe mocA bhagavao aNagArANaM aMtie rAti esa khalu gaMthe esa kha kI ... ela khala Nirae, icatyaM gaDhie loe jamiNaM virUvarU cehiM satthehiM vAu kamma samAraMbheNaM. vAu satyaM samAraMbhamANe aNNe aNega rUce pANe vihiM saMti (su. 58)
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ [271] sevemi saMti saMpAimA pANA Ahazca saMpayaMti ya pherisaM ca khalu puTThA ege saMghAya mAvajAMti je tattha saMghAya mAvajaMti te tattha pariyAvajaMti, je tattha pariyASajati te tattha udAyaMti, ettha satthaM samArabha mANassa iccete AraMbhA apariNAyA bhavaMti, ettha satthaM asamArabhamANassa icchete AraMbhA pariNAyA bhavaMti, taM pariNAya mehAvI va sarya vAu satthaM samAraMbhejA, NevaNNe vAyusatthaM samAraM bhAvejjA NevaNNevAu satyaM samAraMbhaMte samaNu jANejA jassete ghAu satthaM samAraMbhA pariNAyA bhavaMti se muNI pariSaNAya kamme (sU. 59)ttivami. nA pUrva mAphaka sUtrArtha che, have cha javanikAyanA viSayamAM vadha karanArAone apAya duHkha) batAvIne jIne tevuM duHkha na denArAone saMpUrNa munipaNuM batAvavA mATe sUtro kahe che, etthaMpi jANe uvAdIyamANA, je AyAre, Na ramaMti AraMbhamANA viNayaM vayaMti, chaMdo vaNIyA ajjhovavaNNA, AraMbhAsattA, pakaraMti saMga (sa.60) prastuta vAyumayamAM ane api zabdathI pRthivI vigeremAM paNa jeo samAzrita AraMbha kare che, teo karmane bAMdhe che. eka jIvanikAyanA vadhumAM, pravRtta thayele zeSa nikAyanA vadhanA
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ [27] kramathI baMdhAya che zA mATe ? ema ziSye pUchatAM kahe che ke huM sujJa ! eka jIvanizcayanA Arbha khIjI jIvanikAyanA upamana zivAca na banI zake eTalA mATetu' samajI le. A sAMbhaLanArane vicAravA kahyuM. aDhI mIjInA arthamAM pahelI vibhakita che. tenA A pramANe anvaya karavA, ) pRthivI vigerenA Ara'bha karanArane bIjI kAyAnA Ara'bha karavAthI upAdIya mAna ne jANu. ( arthAt teonI khIjIkAya mAravAnA abhilASa na hAya, chatAM ekakAya haNutAM, khIjI kAya svaya haNAi, javAthI mAranArane pApa lAge che; ) have kayA jIvA pRthivI vagerenA Arabha karatAM zeSa kAyanA ArbhanA kama thI baMdhAya che, te kahe che. je AcAramAM ramatA nathI, eTale paramAtha jANyA vinA jJAna, darzana, cAritra, tapa, vIca, nAmanA pAMca prakAranA, AcAramAM jee dhIraja na rAkhe, tee avRtine lIdhe pRthivIkAya vigerenA ArathI bane che; teone khIjI kAyanA paNa pApa bAMdhanArA jANu. : prazna--kayA lAka AcAMramAM ramatA nathI. ? uttara-zAya digambara tathA pAsasthA (cAritrathI patita) gira. prazna--zA mATe ? uttara-mArabha karavA chatAM, teo peAtAne sayamavALA
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ [73] mAne che, vinaya teja saMyama che. zAkyAdi sAdhu-ame paNa vinayamAM rahelA chIe, ema bole che, paNa teo pRthivI vigere jInuM svarUpa jANatA nathI, ane kadAca mAne, te paNa teja Azrita AraMbha karavAthI jJAnAdi AcAranA vikalpapaNAthI AcAra rahita che. prekSa--evuM zuM kAraNa che ke pitAne AcAra vinAnA duSTa zIlavALA hovA chatAM saMyamavALA mAne che.? uttara-pitAnA chanda eTale abhiprAya pramANe pUvI para vicAra karyA vinA athavA viSayane abhilASa tenA chandavaDe upanIta AraMbhanA mArgamAM rahIne avinIta chatAM, pitAne vinaya che, ema bole che; adhika eTale vadhAre, utpanna. te AraMbhamAM lIna thayelA, viSayanA paribhAgamAM eka cittavALA banI gayelA jane jIne duHkha devAnAM karmo kare che, A pramANe viSayanI AzAmAM kheMcAyalA cittavALA zuM kare che? te batAve che. "AraMbhamANa" eTale sAvadya anuSThAna atizayathI kare che, teo A saMsAramAM anuSThAnavaDe ATha prakAranA karmano saMga kare che, athavA jeo AraMbha kare che te viSaya saMga kare che, ane te viSaya saMgathI saMsAra che. ghaNA vegathI je unmatAI kare, tethI bhAve karma baMdhAya, ane pachI aneka prakAranAM duH pita, eTale cha chava nikAyane ghAta karanAre vAraMvAra bhegave che have te AraMbhathI nivRtta thayela ke uttama hoya te batAve che.
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ [74]. sevasumaM savva samaNNAgaya paNNANeyaM appA. NeNaM akaraNijaM pAvaM kammaM No aNNesiM, taM paripaNAya mehAvI va sayaM chajIva nikAya satthaM samAraMbhejA, NevaNNehiM chajInikAya satthaM samAraM bhAvejA NevaNNe chajIva nikAya satthaM samAraM bhaMte samaNu jANejA, jasse te chajIva nikAya sattha samAraMbhA pariNAyA bhavaMti, sehu muNI pariNAya ; (phU. 2) uttara ti saranA ti prathama madhyayana pRthivInA udezAmAM vigere te kahelA nivRtti guNane bhajanArA, eTale cha javanikAyanA vadhathI pAche haThele che. tathA vasu te dravya ane bhAva ema be bhede che, dravya vasu, te, marakta (pAnuM) IMdranIla (eka jAtanuM ratna) vajA (hIra) vigere tathA bhAva vasu, te, samyapha darzana jJAna cAritra jene athavA jemAM vidyamAna che, te vasu mAna thAya, ahiM dravya vasu mukIne bhAva vasu letAM sAdhune bhAva vasumAna le, eTale je jJAnI hoya te le; athavA jenA vaDe yathA visthita viSaya grahaNa karanArA je bhadhAM jJAna che, jenA vaDe badhuM jaNAya che, te jJAne jenA AtmAmAM hoya te sarva samanvAgata prajJAnavALe eTale saMpUrNa baMdhathI yukta che. tathA sarva Indriya jJAna vaDe eTale pitAnI indriye yathA
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ [275] rogya aviparIta viSayane grahaNa kare, te sarva avadha prajJAna vALo, pitAnA AtmA vaDe athavA sarva dravya paryAyamAM sArI rIte raheluM je prajJAna jenA AtmAmAM hoya, te AtmA bhagavadvacana pramANa mAnIne dravya paryAyathI utpanna thayeluM je kaMI che, te bIjI rIte nathI tevuM mAne. ahIM sAmAnya tathA vizeSane jANavAthI saMpUrNa jANa, tathA cogya vastu svarUpane jeNe nizcaya karyo che, te sarva sampapha prakAre prajJAna pAmele AtmA kahe; athavA zubha azubhane badho samUha tenA saMpUrNa jJAnathI cAre gati, tenA tathA mekSa sukhanA svaparUnA jJAnathI asthira saMsAra sukhamAM asaMtuSTa banI mikSa anuSThAnane karatAM sarve anukULa badhA (prajJAna) vALe AtmA jANa; tethI A prakAranA AtmA vaDe na karavA gya tathA palakamAM niMdanIya paNathI hiMsAne akArya jANIte, te na karavA yatna kare che; have te jIva vadha zA mATe akArya che? zA mATe tene yatna na kare? te kahe che. nIce pADe te pApa, ane karAya te karma, te pApa karma aDhAra prakAranuM che. te prANatipAtathI mithyAtva darzana zalya sudhI che te batAve che. jIva hiMsA, juThuM, cerI, kuzIla, parigraha, krodha, mAna, mAyA, lebha, rAga, dveSa, kaleza, abhyAkhyAna, (TuM tehamata) cugalI, paranidA, harSa kheda, kapaTa karIne juThuM belavuM, tathA mikyAtva zalya, e aDhAra prakAranAM pApa pate na kare, na karAve, ane na anude,
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 276] eTale te aDhAra prakAranAM pA5 saMpUrNa jANIne buddhi mAna purUSa maryAdAmAM rahIne cha javanikAyanAM zastra je sva, parakAya bheda rUpa che tene pite na AraMbhe, na AraMbha karAve, na AraMbhatAne anude, A pramANe jeNe sArI rIte che javanikAyanA zastranA samArane parIkSA karIne jAgyA che. tathA te viSayanAM pApa karmo paNa jANyAM che. te jJaparijJAe jANIne pratyAkhyAna pariNAe tyAga kare che, te muni badhA pApathI rahita che, tathA evA pUrve thayela vitarAga eTale rAga dveSathI bIlakula rahita evA purUSanI mAphaka jANa, (ahiM "Iti" zabda adhyayananI samApti mATe che) pachI sudharmA svAmI kahe che, ke pitAnI buddhithI nahIM, paNa bhagavAne kaheluM, te huM kahuM chuM. ahIM bhagavAna eTale jJAna AvaraNIya, darzana AvaraNIya, mehanIya, aMtarAya, e cAra karma AtmAnA guNane ghAta karanAra hovAthI, ghanaghAtI karma kahevAya che; te dUra karavAthI saMpUrNa padArthanuM divya jJAna jeNe prApta karyuM che, tathA jene badhA Indo name che, tathA cetrIza atizayathI yukta che, evA zrI vardhamAna svAmI pAsethI upadeza sAMbhaLI meM A badhuM kahyuM che. A pramANe TIkAkAra kahe che ke, sUtrane anugama, nikSepa ane sUtrane sparza karanArI niryukti e badhuM kahyuM , have nigama vigere ne kahe che. te bIje sthaLe vistArathI kahyA che, ahiM te saMkSepathI be prakAranA che. te kahyA che, jJAna naya, ane caraNa nA, temAM jJAna naya, vALA mokSanA sAdhanamAM jJAnane pradhAna mAne che, kAraNa ke hita ahitanI
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ [27] prApti tathA tyAga tenA vaDe che, ane jJAnanA AdhArathIja khadhAM du:kha kSaya thAya che, paNa te jJAna mAphaka kriyA pradhAna mAnatA nathI; A jJAna nayavAda thayA, have caraNa naya kahe che; te caraNane pradhAna mAne che. sakala padAtha mAM anvaya byatirekanA samadhigamya paNAthI te pradhAna che, jemake jJAna hoya tA paNa sakala vastune jANavA chatAM cAritra vinA bhAvamAM dhAraNa karelAM karmAnA uccheda na thAya, ane tenA vinA meAkSanAM lAbha na thAya, tethI jJAna pradhAna nathI, paNa caraNa prApta thatAM sava mULa ane uttara guNavALuM cAritra hAvAthI, te prApta thatAM ghAtI kamanA uccheda thAya che, ane tethI kevaLa jJAna thAya, ane tethIja yathakhyAta cAritra prApta thatAM agni javALAnA samUhathI jema kATa khaLI jAya, tema te cAritrathI sakala kama samUha nAza thAya che, ane tethIja anyA khAdha sukhavALu mekSa thAya, tethI cAritra teja pradhAna che. A andenu AcAya. samAdhAna kare che. eka ekane pradhAna mAnavAthI ane khIjAne uDAvavAthI banne mithyA darzanIya (bhUlelA) che. kAraNa ke kriyA vinA jJAna nakAsu che, ane jJAna vinA kriyA nakAmI che, jema dekhavA chatAM pAMgaLA AgamAM maLI mue, ane doDavA chatAM AMdhaLA khaLI sue, tethI jaina mata pramANe nA ja eka bIjA sAthe apekSA na rAkhe, tA te mithyAtva rUpe rahI samyakUbhAvane anubhavatA nathI, paNa paraspara apekSA rAkhI ekaThA thayelA paraspara artha khatAvavAthI, saMmya ',
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ [278] kRpaNe (sAcA) thAya che, tethI kahyuM che, ke duniyAmAM jeTalA satya abhiprAce che, te naya che. paNa te na bIjAnI apekSA na rAkhe, te zatrurUpa thaI mithyAtvapaNe che. paNa eka bIjAne saMbadhI rahI ekatra thAya che te samyaka thAya, te pramANe ahiM jJAna caraNa bane maLIne mikSa prAptimAM samartha che. paNa ekaluM jJAna ke ekaluM caraNa nahi, A jinezvarane nirdoSa pakSa batAve, have bannenuM pradhAnapaNuM batAvavA kahe che. badhA nAnuM ghaNuM prakAranuM vakatavya sAMbhaLIne badhA nanuM vizuddha je tatva tene samaane te pramANe AdarIne caraNa guNamAM sthita sAdhu hoya, eTale caraNa ane guNa e beumAM je rahele te caraNa guNa sthita che. ahiM guNathI jJAna levuM, kAraNa ke Atma guNI che, tene guNe jJAna che, te banene kaI paNa vakhata viga thatuM nathI, tethI te sahabhAvika guNa che. A pramANe ghaNA prakAre naya mArganuM svarUpa samajIne saMkSepathI jJAna cAritramAMja rahevuM A vidvAno nizcaya che, paNa ekalA cAritrathI ja jJAna vinA Icchita prApti na thAya. AgaLa aMdhanuM draSTAMta ApyuM che, te pramANe jJAna mAtrathI ja yiA vinA Icchita prApti na thAya, tathA paMgunuM draSTAMta ApeluM che, te A rIte, kaI nagaramAM AMdhaLe tathA pAMgaLA bane rahetA hatA, te nagara baLavA lAgyuM tyAre badhA leke bhAgI gayA, paNa AMdhaLo tathA pAMga rahI gayA, eka dekhe che, bIjo daDe che, paNa jyAM sudhI bane na maLyA, tyAM sudhI duHkhI thayA, paNa jyAre banne maLyA. tyAre bannene chuTake
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ - : 3 : thayo, jevI rIte adha, paMguM, bhego thA, tevI rIte jJAna caraNa banene pradhAna mAnI jJAna bhaNI kriyA kare te mokSa prApta 'kare cheA pramANe AcArAMganuM saMdeha bhUta paheluM adhyayana che jIvaM nikAyanuM svarUpa tathA tenA rakSaNane upAya batAvanAra che, je prathama madhya ane aMtamAM dayAnA eka rasavALuM ekAnta hita karanAra che, ane je mumukSu ziSya sUtrathI tathA arthathI bharyuM tathA zraddhA ane saMvega vaDe yathAyogya Atma svarUpe karyuM, tethI mahAvrata Are paNa te upasthApanA (vI dikSA) ne egya jANI nizItha vigere sUtramAM batAvelA krame vaDe sacitta pRthivInA madhyamAM AcArye gamana vigere karavA vaDe parIkSA karI ziSyane zraddhAvALe jANIne vaDI dIkSA ApavI tenI vidhi kahe che. sArI tithi, karaNa nakSatra suhuta tathA dravya kSetra, bhAva, sArA dekhIne jinezvaranI mUrtine pravardhamAna stutio vaDe namaskAra karIne jinezvaranA pagamAM paDIne ubhe thayela AcArya ziSya sAthe mahAvrata AropaNa saMbaMdhI kAryotsarga karIne eka eka mahAvratane zarUAtathI AraMbhIne traNa traNa vakhata pATha bele, jyAM sudhI rAtri jana saMpUrNa viramaNa vratane pATha Ave, tyArapachI A pATha traNa vakhata uccAra. 'iccei yAI paMca mahatva yAI rAi bhoyaNavaramaNa chahAI attahiyaTTayAe : upasaMpajittA NaM virama" A pAMca mahA vata chaThuM rAtri jana viramaNa vrata te pitAnA AtmAnA hita mATe prApta karIne vicaruM chuM pachI vAMdaNa devaDAvI DuM namIne ziSya bele, AjJA
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ * beluM, tyAre kahe, varIne huM kara (bela) tame mane mahenata karIne paNa karyA che ane have hita zikSAnI IcchA rAkhe to sAthe ja saMsArathI tAre vistAra thAo, mekSa kinAre pahAca, uttama guNethI vadha; A pramANe thayA pachI sugaMdhI vAsa kSepavaDe mUThI bharIne ziyanA mAthAmAM gurU mahArAja nAMkhe, pachI ziSya vAMdaNa daIne pradakSiNA karIne AcAryane namaskAra karate pharI vAMde, e pramANe badhuM kiyA anuSThAna kare A pramANe traNa pradakSiNA karIne ziSya ubhuM rahe tyAre bIjA sAdhue tenA mAthAmAM vAsakSepa nAMkhe, athavA yatijanane sulabha kezara nAkhe, pachI kAryotsarga karAvIne AcArya kahe he ziSya! sAMbhaLa tAre keTIka gaNa che, amuka phaLa che. vairI zAkhA, amuka AcArya, amuka upAdhyAya pravatinI sAdhvI amuka che, tathA bIjA vaDI dikSA ApavA gya hoya te anukrame ratnAdhika thAya che, pachI AMbila athavA nIvi, athavA pitAnA gaccha paraMparAmAM avele tapa Acare che, A pramANe A adhyayana Adi madhya aMta kayANa samUhavALuM bhavya jananA samUhanuM mana samAdhAna karanAra che te adhyayana priyanA viyAga vigere duHkhanA AvartavALI tathA ghaNA kaSAyarUpa mAchalAM vigerenA samuhathI AkuLa viSama saMsAra 35 nadIne tAravAmAM samartha che tathA eka dayArUpa rasa che. tethI vAraMvAra mumukSue bhaNavuM. A zIlAMkarAcArye karelI zasa parijJA nAmanA pahelA adhyayananI TIkA samApta thaI (A granthanA kaleka ra221 che.) ja che -
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
_