________________
[૧૯] ગાથાવડે સામાન્ય પૃથિવીને ભેદ કહ્યા એ ઉત્તરની બે ગાથા
વડે મણિના ભેદ બતાવ્યા. આ ગાથાઓ સ્પષ્ટ હોવાથી ટીકાકારે વધારે ખુલાસો કર્યો નથી. પણ સામાન્ય બુદ્ધિવાળા માટે બધા ભેદે લખીએ છીએ (૧) પૃથિવી (૨) શર્કરા (૩) વાલુકા (૪) ઉ૫લ (૫) શીલા (૬) લુણ (૭) ઉસ (૮) લેતું (૯) તાંબુ (૧૦) તરવું (૧૧)સીસું (૧૨) રૂપું (૧૩) સેનું (૧૪) વજ (૧૫) હરતાલ (૧૬) હિંગલેક (૧૭) મણશીલ (૧૮) સાસક (૧૯) સુરમે (૨૦) પરવાળું (૨૧) અભ્રકના પતરાં (૨૨) અબ્રકની રેતી એ બાદરકાયના ભેદ છે. અને મણિના ભેદે છે તે હવે કહેશે. (૨૩) ગમેદ (૨૪) રૂચક (૨૫) અંક (૨૬) રફીક (૨૭) લેહિતાક્ષ (૨૮) મરકત (પાનું) (૨૯) માર્ગલ (૩૦) ભુજમેચક (૩૧) ઈન્દ્રનીલ નીચેની ટિપ્પણી ઉપરથી જણાય છે કે ચંદન ગેરું હંસગ, આ વિગરે રત્નનાજ ભેદ છે, તે બત્રીસમું જાણવું (૩૩) ચંદ્રપ્રભ (૩૪) વૈર્ય (૩૫) જલકાંત (૩૬) સુર્યકાંત સૂક્ષમ બાદર ભેદને એ પ્રમાણે બતાવીને હવે વર્ણ વિગેરેના ભેદવડે પૃથિવીના ભેદ બતાવે છે. वण्ण रस गंध फासे, जोणिप्पमुहा भवंति संखेजा।
गाइ सहस्साइं, हुंति विहाणं मि इकिके ॥ ७॥ - વર્ણ તે વેળા વિગેરે પાંચ, અને રસ તે તીખા વિગેરે પાંચ, અને ગંધ તે સુગંધી તથા દુગધી એવા બે તથા
