________________
- [૨૧૧] બીજને પૃથિવી પાણી વિગેરેને સંગ થયે, ત્યારે કે વખત તે પર્વને જીવ ત્યાં આવીને પરિણમે છે, કઈ વખત બીજે પણ આવે છે, અને જે મૂળપણે જીવ પરિણમે, તેજ પ્રથમ પત્રપણે પણ પરિણમે છે; એક જીવ મૂળ પત્રને કરનાર છે, અને પહેલું પાંદડું જે છે તે આ બીજને “સમૂ
છુન” અવસ્થા છે; તે ભૂ, જળ, કાળ,ની અપેક્ષાએ કહેવાય છે. આ નિયમથી બતાવેલ છે. પણ બાકીના કિશલય વિગેરે મૂળ જીવ પરિણામથી પ્રગટ થયેલાં નથી, એમ બતાવેલું જાણવું, તેથી જ કહેવું છે કે – सबोऽवि किसलओ खलु, उग्गममाणो अणन्तओ
મળિો ? | સર્વે કુંપળ ઉત્પન્ન થતી વખતે અનન્તકાય છે, હવે બીજાં સાધારણનાં લક્ષણ કહે છે. चक्कागं भज माणस्स, गंठी चूण्ण घणो भवे पुढवी सरिस भेएणं, अणंत जीवं वियाणेहि ॥१३९॥
જે મૂળ, કંદ, છાલ, પત્ર, પુષ્પ, ફળ વિગેરેને ભાગેલાં ચક્રાકાર સંમછેદ (ભંગ) થાય છે. તથા જેને ગાંઠ, પર્વ અથવા ભંગ સ્થાન રજથી ન્યાત છે, અથવા જે વનસ્પતિ ભેદતાં પૃથિવી સરખા ભેદવડે કેદારના ઉપર સૂકી તરીની માફક પુટભેર ભેદાય છે. તેને અનન્ત કાય જાણે હવે બીજા લક્ષણે કહે છે.
