________________
(૧૭૯) એ બાદર અગ્નિનું પિતાનું સ્થાન ચિતવતાં મનુષ્ય-ક્ષેત્રમાં અઢી દ્વિીપ, અને બે સમુદ્રમાં વ્યાઘાત ન હોય ત્યારે પંદર કર્મભૂમિમાં છે, અને વ્યાઘાતમાં ફકત પાંચ મહાવિદેહમાં હોય છે. (જ્યારે ભારત એરવ્રતમાં જુગલીઆ હાય; ત્યારે બાદર અગ્નિકાય ન હોય) એ શિવાય બીજે બાદર અગ્નિકાય હેય. હવે ઉપપાત ચિંતવતાં લેકના અસંખ્યય ભાગ વર્તી છે. સિદ્ધાન્તમાં આ પ્રમાણે કહ્યું છે – उपवायेणं दोसु, उड्ढकवाडेसु तिरिय लोय तट्टेय
તેને અર્થ આ પ્રમાણે છે. અઢી કપ બે સમુદ્રની બાહલ્ય (લંબાઈ) પૂર્વ પશ્ચિમ દક્ષિણ સ્વયંભૂરમણ પર્યત, આયત (વિસ્તારવાળા) ઉર્ધ્વ અધે લેક પ્રમાણુ કમાડ, તે બેની વચમાં રહેલા બાદર અગ્નિમાં ઉત્પન્ન થતાં તેને વ્યપદેશ અગ્નિકાય (નામ) પામે છે. તથા તિર્યકુ લોક પ્રમાણુ થાળીના આકારમાં રહેલે બાદર અગ્નિમાં ઉત્પન્ન થયેલે બાદર અગ્નિકાયને વ્યપદેશ પામે છે. બીજા આચાર્ય આ પ્રમાણે કહે છે કે તે બેની વચમાં રહેલે એટલે તિર્યક લેિક એ ત તે તિર્યફ લક તસ્થ તેમાં રહેલે ઉત્પન્ન થવાની ઈચ્છાવાળે બાદર અગ્નિને વ્યપદેશ પામે છે. આ વ્યાખ્યાનમાં કમાડની અંદર રહેલે જ લે અને તે બન્નેની ઉંચા કમાંડની વચમાંને આ કહેવાવડે તેજ આવ્યું છે. તેથી તેની વ્યાખ્યાના અભિપ્રાયને અમે સમજી શકતા નથી, (આવું ટકાકાર લખે છે.) કબાટની સ્થાપના આ પ્રમાણે છે.
