________________
[૮૫]
કાળ મતાવનાર
હવે પૂર્વ કહેલી આત્મપરિણત રૂપ ક્રિયાને નિશિષ્ટ तिड ' પ્રત્યયવડે કહેતાં અહં નામ હું" પ્રત્યય સાધવા ચેગ્ય આત્માને તેજ ભવમાં અવધિ મનઃ પર્યાય કેવળ જ્ઞાન, જાતિ સ્મરણ, એ ચાર વિશિષ્ટ સંજ્ઞા શિવાચ પણ ત્રણે કાળમાં ક્રસનાર મતિજ્ઞાનવર્ડ સદ્ ભાવને અવગમ ( જાણપણું ) ખતાવવાને માટે કહે છે. अरिस्तं चऽहं कारवेषु चन्हं, करओ आवि समणुन्ने भविस्सामि ( सू० ३ )
અહિં સૂત્રમાં ભૂત, વર્તમાન અને ભવિષ્ય કાળની અપેક્ષાએ ત્રણ તથા તે ત્રણ સાથે કરવું. કરાવવું અને અનુમેદવુ ગણતાં નવ વિકલ્પ થાય છે. તે આ પ્રમાણે છે. મેં કર્યું; કરાવ્યુ અને કર્તાને ભલે જાણ્યા, હું" કરૂ છુ કરાવું છું, અને કરાવનારને અનુમાનુ છું. હું... કરીશ, કરાવીશ, અને કર્તાને ભલા જાણીશ, એમાં પહેલે અને જેલ્લે એ એ ભાંગા સૂત્રમાંથીજ લીધા છે તેથી કરીને માકીના મધ્યમાં આવી ગયા તેથી નવે ભાગાનું ગ્રહણ થયું ( લીધા ) એજ અને પ્રગટ કરવા ખીજો વિકલ્પ છે કે · કરાવીશ એ સુત્રવડે લીધેા છે. આ નવે ભાગા સુત્રમાં બે ચકાર હાવાથી તથા અપિશબ્દ લેવાથી તે નવ સાથે મન, વચન, કાયા ચિંતાવતાં ૨૭) ભેદો થાય છે. તે આ પ્રમાણે, મેં કર્યું અહિ હુ કાર શબ્દ વડે આત્માના ઉલ્લેખ કરનાર શબ્દ