________________
રિ૩૧) કારણ કે તારા મત પ્રમાણે પૃથિવી અચેતન હોવાથી તેમ થવું અયુક્ત છે અથવા જાતિ ધર્મ વિગેરે પૂર્વે સૂત્રમાં કહેલા તે બધાથી એકજ હેતુ છે. બીજા હેતુની જરૂર નથી અને કેશ વિગેરેમાં સમુદાય હેતુ નથી તેથી અમારૂં લક્ષણ (હેતુ) નિર્દોષ છે. તથા જેમ આ મનુષ્ય શરીર નિરંતર બાળ કુમાર વિગેરે અવસ્થાથી વધે છે, તે પ્રમાણે આ વનસ્પતિનાં શરીર તે અંકુરા, કિસલય, શાખા, પ્રશાખા વિગેરેથી વધે છે તથા જે મનુષ્ય શરીર ચિત્તવાળું છે તેમ વનસ્પતિનું શરીર પણ ચિત્તવાળું છે.
પ્રશ્ન–કેવી રીતે ? તે બતાવે છે. જેના વડે ચેતે તે ચિત્ત (જ્ઞાન) તેનાથી મનુષ્યનું શરીર જ્ઞાન યુક્ત છે. તે જ પ્રમાણે વનસ્પતિનું પણ છે. કારણ કે ધાત્રી, પ્રપુત્રાટ (લજામણી) વિગેરેને ઉંઘવા તથા જાગવાને સ્વભાવ છે તથા તેની નીચે દાટેલા ધન સમૂહને પિતાના ઉગવાવડે છુપાવે છે, તથા વર્ષાને મેઘના અવાજથી શિશીરના વાયુના સ્પર્શથી અંકુરાનું ઉત્પન્ન થવું, તથા મદ મદન સંગથી ખલાયમાન ગતિવાળી ઘેરાયલા ચપળ લેકચનવાળી સ્ત્રી ઝાંઝરવાળા કમળ પગથી તાડન કરે, તે અશોક વૃક્ષને પāવ અને ફુલની ઉત્તિ થાય છે; તથા સુગધવાળા દારૂનો કેવળ છાંટવાથી બકુલ કુટે છે, તથા પૃષ્ટ પ્રહિક (લજામણું) ને હાથ વિગેરે લગાડવાથી સંચાદિ કિયા પ્રકટ જણાય છે અને આ
