________________
છે તે ઈશ્વરથીજ ઉત્પન્ન થયું છે. અને તેથી જ સ્વરૂપમાં રહે છે. પ્રશ્ન આ ઈશ્વર કોણ છે? ઉત્તર-અણિમાદિ અશ્વમેં એગથી તે ઈશ્વર છે.
अज्ञो जन्तुरनीशःस्या, दात्मनः सुख दुःखयोः ॥ ईश्वर प्रेरितो गच्छेत्, श्वभ्रं वा स्वर्ग मेव वा ॥१॥
અજન્તુ આત્માના સુખ દુઃખના કારણમાં અસમર્થ છે પણ ઈશ્વરને પ્રેરાયેલે સ્વર્ગ અગર નર્કમાં જાય છે. તથા બીજાઓ કહે છે કે જીવાદિ પદાર્થ કાલાદિથી સ્વરૂપને પામતા નથી ત્યારે કેવી રીતે છે? ઉત્તર આત્માથીજ છે. પ્રશ્ન એ આત્મા કેણ છે ? ઉતર-આત્માથી બીજું નહિ એવું અતિ માનનારા વિશ્વની પરિણતિ રૂ૫ આત્મા જ માને છે કહ્યું છે કે – एक एवहि भूतात्मा, भूते भूते व्यवस्थितः एकधा पहुधा चैव, द्रश्यते जल चन्द्र वत् ॥५॥
નિશ્ચયે એકજ ભૂતાત્મા સર્વ ભૂતેમાં રહેલું છે. અને તે એકલે છતાં ચંદ્ર પાણીમાં જુદો જુદો દેખાય છે, તેમ તે આત્મા, નિરાશામાં દેખાય છે. વળી કહ્યું છે કેपुरुष एवेदं सर्व यद्भूत यच्च भाव्यम्' इति
જે આ જગતમાં બધું થયું છે અને થવાનું છે તે સઘળું એક પુરૂષજ છે. વિગેરે એ પ્રમાણે અજીવ પણ
