Book Title: Saral Sanskritam Part 03
Author(s): Yashovijay
Publisher: Divya Darshan Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022983/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhuvanabhAnu saMskRta zreNi sopAna sarala saMvahatum mArgadarzikA - 3 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rA zatruMjaya zaNagAra zrI AdinAtha dAdA jIrAvalAnI jAnA zrI jIrAvalA pArzvanAtha dAdA tribhuvana tilaka zrI mahAvIra mahArAjA ae mI - zaMkhezvara zRMgAra zrI zaMkhezvarapArzvanAtha dAdA giranAranA gauravA zrI neminAtha paramAtmA Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he kalikAlasarvajJajI ! urda thI mAMDI siddham sudhImAM Ape samagra ane saMpUrNa vyAkaraNapatha gUMthI dIdho. basa ! have evA AzirvAda A bALaka upara varasAvajo ke jenAthI te vyAkaraNapatha dvArA marda thI siddham sudhImAM gUMthAyelA mokSapathane ame meLavI zakIe. 3mamAM jAtane vilIna karI siddhasvarUpI banIe ! arha S 'vyAkaraNajaladhi praveze nAvI zeSaM saMskRtavata siddham Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva mAM ' GOOGOGO COOOO vilepArlAmaMDana zrI ciMtAmaNi pArzvanAtha dAdA sarala saMskRtanA A pAMceya pustakonA saMpUrNa lAbhArthI zrI vilepArlA zve. mU. jaina saMgha enDa cerITIjha dhanya zrutabhakti... bhUri bhUri anumodanA... kumArapALa vI. zAha Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIbhuvanabhAnu saMskRta zreNi sopAna - 3 saMskRtanI sattafNa saphara mATe sarala saMratam mArgadarzikA 623S 0 11 : 20 te mArgadarzaka parama pUjya vardhamAnataponidhi AcArya deveza zrImad vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna parama pUjya pUnA jillA uddhAraka AcArya deveza zrImad vijaya vizvakalyANasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna pUjyapAda bhavodadhitAraka gurudeva paMnyAsapravara zrIyazovijayajI mahArAja prakAzaka zrI divyadarzana TrasTa C/o. zrI kumArapALabhAI vI. zAha 39, kalikuMDa sosAyaTI, maphalIpura cAra rastA pAse, dhoLakA, ji. amadAvAda-387810 phona : 02714-225482 | 225738 | 225981 tithI Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * sarala saMskRtam - mArgadarzikA * vizeSatA : sarala saMskRtam - prathamA tathA dvitIyAmAM samAviSTa svAdhyAyonA uttaro tathA zabda rUpAvalInuM surekha ane saraLa saMkalana... * prathama AvRtti - vi.saM. 2067 * saMvardhita - saMzodhita dvitIya AvRtti - vi.saM. 2070 * mUlya - { 550/- (saMpUrNa seTanuM) * prAptisthAna - 1) prakAzaka 2) zrI yazovijayajI jaina saMskRta pAThazALA zrI jaina zreyaskara maMDaLa sTezana roDa, raMga mahelanA nAke, mahesANA, uttara gujarAta - 384 001 3) paMDitavarya zrI caMdrakAMtabhAI saMghavI 6/B, azokA kompalekSa, relve garanALA pAse, pATaNa - 384 265 phona : 02766-231603 4) zrI mahendrabhAI jhaverI 502, saMskRti kompalekSa, atithi cokanI pAse, kAlAvADa roDa, rAjakoTa - 360 001 (mo.) 9825168834 5) zrI zirISabhAI saMghavI 702, rAdhAkuMja, vITI skUlanI sAme, rAmacaMdra lena, malADa (vesTa), muMbaI. (mo.) 9892878790 mudraka : kirITa grAphiksa, amadAvAda (mo.) 9898490091 tA.ka. jJAnakhAtAnI rakamamAMthI chapAyelA A pustakanI mAlikI gRhastha kiMmata cUkavyA vinA na karavI. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arpaNa. jemanA upakArone zabdastha karavA jatA AMkhamAMthI TapakatA azruo sadA te zabdone vikherI nAMkhe che te pUjya bApujI mahArAjanA (pUjya munirAja zrInamrayazavijayajI mahArAjanA) pUjya bA mahArAjanA (upakArI pravatinI sAdhvIva zrIvasaMtaprabhAzrIjI ma.sA.nA praziSyA sAdhvIvaryAzrI ahaSazrIjI ma.sA.nA) pUjya bena mahArAjanA (sAdhvIva zrIvalyavarNAzrIjI ma.sA.nA) karakamaLomAM... Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ THzakayA jinazAsananA aNamola tattvo, ajoDa padArtho, anupama paramArtho ane adbhuta tarko mahAnidhAna samA che. paNa e nidhAnane tALuM mAreluM che. A tALAnI cAvI eTale saMskRtabhASA. Ame ya saMskRta jevI paddhatisara, niyamabaddha ane rocaka bIjI eke ya bhASA nathI. paNa, A saMskRta bhASA thoDI aTapaTI ane agharI che. eTale ja A bhASAmAM saralatAthI praveza thaI zake te mATe AcArya vijaya zrI bhuvanabhAnusUri janmazatAbdI varSe saMskRtabhASA bhaNavA mATe upayogI pAMca pustakono seTa prakAzita karatA ame anahada AnaMda anubhavIe chIe. navA-navA svAdhyAyo, niyamonI saraLa rajUAta ane rUpo gokhavAnI saraLa paddhatiothI A pAMceya pustaka jinazAsanamAM Ajeya banaze. evI bhAvanA saha... dvitIya AvRtti veLAe... amane atyaMta harSa che ke adhyayanazIla varge amArA prayAsane umaLakAbhera abhinaMdho che. jenA phalasvarUpe A bIjI AvRtti prakAzita karavA jaI rahyA chIe... A ja pratibhAva banyo rahe e ja apekSA tathA AnA mAdhyame saMskRta adhyayana saraLa ane zIdhra bane e ja maMgala kAmanA... zrIdivyadarzana TrasTa vatI, kumArapALa vI. zAhanA praNAma Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samRddhi saMskRtanI zrI bhuvanabhAnu saMskRta zreNinuM A tRtIya sopAna che. prathama ane dvitIyAnA svAdhyAyonI gAIDa AmAM samAviSTa che. A gAIDano upayoga AvazyakatA mujaba adhyApaka ja kare. paraMtu vidyArthIo na kare te IcchanIya che. tathA chelle, saMskRta zabda rUpAvalInuM saMkalana paNa ApyuM che, jethI ekI sAthe badhAM rUpo maLI zake. mArgadarzikA dvArA sarala saMskRtamunI zreNinI AdeyatAmAM vadhAro thaze tevo vizvAsa che. zrI bhuvanabhAnusUri janmazatAbdI prasaMge pUjya dAdA gurudevanA caraNomAM A pustakapuSpa samarpita karatA dhanyatA anubhavuM chuM. pustaka prakAzana aMgenA pratibhAva-sUcano avazya AvakArya che. jinAjJA viruddha mudrita thayuM hoya to micchA mi dukkaDam.... zrIbhuvanabhAnusUri janmazatAbdI varSa vi.saM. 2067 zAMba - pradyumna muktigamana dina phAgaNa suda-13 jAganAtha saMgha, rAjakoTa li. gurupAdapaghasaghanivAsI paMnyAsa yazovijaya (prathama AvRttimAMthI sAbhAra) Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |pATha kramAMka 1 2 3 4 5 6 7 8 19 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 pATha - 1 pATha - 2 pATha - 3 pATha - 4 pATha - 5 pATha - 6 pATha 7 pATha - 8 pATha - 9 pATha - 10 pATha - 11 pATha - 12 pATha - 13 pATha - 14 pATha - 15 pATha - 16 pATha - 17 pATha - 18 pATha - 19 pATha - 20 pATha - 21 viSaya prathamA da pRSTha kramAMka 1 2 3 4 ||jI | V 10 12 14 16 20 23 26 29 32 35 37 39 41 43 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 pATha - 22 4pa 23 pATha - 23 47 53 pATha - 24 pATha - 25 pATha - 26 pATha - 27 papa 20. 57 pATha - 28 59 29 pATha - 29 60 61 3). pATha - 30 pATha - 31 |3ra | pATha - 32 64 6 | - dvitIyA 71 73 33 | pATha - 1 pATha - 2 pATha - 3 pATha - 4 pATha - 5 | pATha - 6 pATha - 7 7pa 33 79 81 4O | pATha - 8 84 41 | pATha - 9 87 42 | pATha - 10 9O 93 pATha - 11 44 | pATha - 12 45 | pATha - 13 46 | pATha - 14 99 102 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 48 49 50 51 para 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 65 68 -23 70 pATha - 15 pATha - 16 pATha - 17 pATha - 18 pATha - 19 pATha 20 pATha 21 pATha 22 pATha - 23 pATha - 24 pATha - 25 pATha - 26 pATha 27 pATha - 28 pATha pATha pATha . = - - 29 = 30 31 pATha 32 pATha - 33 pATha - 34 zabda rUpAvalI vibhAga - 1, svarAMta zabdo vibhAga - 2, sarvanAma vibhAga - 3, vyaMjanAMta zabdo vibhAga - 4, aniyamita zabdo ... 105 108 110 112 114 116 119 122 125 128 131 134 136 138 141 143 146 148 150 152 154 160 168 186 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // Namotthu NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa // [ pATha - 1 | [1] saMskRtinuM gujarAtI : 1. huM rakSA karuM chuM. 6. ame badhAM bhaNIe chIe. 2. huM paDuM chuM. 7. ame be vasIe chIe. 3. huM rAMdhuM chuM. 8. ame badhAM namIe chIe. 4. ame jIvIe chIe. 9. ame be bolIe chIe. 5. ame be carIe chIe. [2] gujarAtInuM saMskRta - 1. rakSAva: | || 4. pavIma:. | 7. vasIma:. 2. vanami | 5. pamiA | 8. gIvAmi | 3. namAvaH | | 6. tyagAvaH | 9. patAvaH | deye 212ad > English V mitro ! saralasaMskRtam - prathamAmAM ApaNe A kolamamAM joI rahyA hatA ke saMskRtabhASA zI rIte aMgrejI bhASAnuM mULa che. eka vAta dhyAnamAM rahe ke - aMgrejI bhASAnuM apamAna karavAno che tevo bIjo koI IrAdo ApaNo nathI. ApaNe phakta eTaluM ja sAbita karavA mAMgIe chIe ke - cauda pUrve je bhASAmAM racAyA che te bhASA aneka rIte advitIya ane sauthI prAcIna che. A bhASAnI abhivyaktinI kSamatA bejoDa che. eTale ja to jagatanA tamAma padArthone abhivyakta karavAnuM saubhAgya che A bhASAne sAMpaDyuM... aMgrejI jevI saMpUrNa bhASA koI nathI - AvuM chuM ke mAnanAra vyaktine ApaNe phakta arIso ja batAvI rahyA chIe. kharuM ne? . che sarala saMskRtam - 3 upATha-1/1 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gu4rAtI : 1. huMbhaI dhuM. | 6. pANu chu. 2. sabhe prazaMsA me chIme. | 7. sabhe 55o chIme. 3. same pAye chIme. 8. huM huM . 4. sa29 . 9. sabheje thame chIme. 5. sabhe bolIme chIme. [2] gusarAtInuM saMskRta : 1. AvAm aTAvaH / / 4. AvAM jemAvaH / / 7. vayaM sarAmaH / 2. AvAM jayAvaH / / 5. ahaM ptaami| 8. ahaM jalpAmi / 3. ahaM shNsaami| / 6. AvAM dahAvaH / |9. vayaM nindAmaH / [3] asmad n| 35thI saNe vAyo :___ 1. vayam aTAmaH / / 4. AvAM zaMsAvaH / 2. AvAM jalpAvaH / / 5. vayam arcAmaH / 3. ahaM nindaami| / [4] 5 // 3 poTAnI nizAnI tathA sudhArevA pAyo : 1. x, AvAm aTAvaH / aham aTAmi / 2. x, ahaM jalpAmi / AvAM jalpAvaH / 3. x, vayaM nindAmaH / AvAM nindAvaH / 4. x, ahaM zaMsAmi / vayaM zaMsAmaH / 5. x, AvAm arcAvaH / aham arcAmi / - sarala saMskRtam - 3 . 2 . pA6-1/2 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI - 1. huM jAuM chuM. 6. tuM khuza thAya che. 2. ame joIe chIe. | 7. tame niMdA karo cho. 3. ame be UbhA rahIe chIe. 8. ame be poSIe chIe. 4. tame bhaTako cho. 9. ame nAcIe chIe. 5. huM krodha karuM chuM. [2] gujarAtInuM saMskRta: 1. dhvatha | | 4. nazyati | | 7. mavatha | 2. puSyati | | 5. sugratha | 8. navAM saravi: | 3. nRtyathaH | | 6. niyati | | 9. vaye kSayAma: | [3] joDelA joDakA - A 1. mAM pazyAmi huM jouM chuM. 2. nIvatha tame badhAM jIvo cho. 3. nAtha: tame be jApa karo cho. 4. vayaM kRdhyAma: ame badhAM gusso karIe chIe. 5. chasa tuM jAya che. 6. tiSThatha tame badhAM UbhA raho cho. 7. sAva tuccAva: ame be khuza thaIe chIe. 8. khajUtha: tame be babaDATa karo cho. 9. vayam aTAma: ame bhaTakIe chIe. [4] oLakhANa : 1. kRthvasa 2. vaye puSyAma: 1 3. saratha: I 4. ahaM kSayAmi . 5. tuSTatha che. sarala saMskRtam - 3 upATha-1/3 je Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gubharAtI : 1. tuM bhaNe che. 2. tame be lakho cho. 3. ame be sarjIe chIe. 4. tame sparzo cho. 5. huM hekhAuM chaM. [2] gubharAtInuM saMskRta :1. tvaM kRSasi / 2. yuvAM zrAmyathaH / 3. tvaM pibasi / 4. 5. tvam aTasi / AvAM sidhyAvaH / [3] jAlI 4gyAnA bhavAjI : 1. yuvAM jalpathaH / 2. yUyam aTatha | 3. ahaM nindAmi / sarala saMskRtam - 3 6. 7. tuM siddha thAya che. 8. 9. ame kheDIe chIe. 4. 5. tame abhimAna karo cho. ame thAkI jaIe chIe. 6. ahaM kSubhyAmi / 7. yuvAM jalpathaH / 8. yUyaM tu / 9. ahaM zAmyAmi / yuvAM zaMsathaH / yUyam arcatha / [4] jarA poTAnI nizAnI tathA sudhArelA vADyo : 1. x, AvAM krudhyAva: / tvaM krudhyasi / 2. x, yuvAM sidhyathaH / AvAM sidhyAvaH / 3. x, ahaM puSyAmi / yuvAM puSyathaH / 4. x, vayaM nRtyAma: / yuvAM nRtyathaH / 5. x, ahaM nazyAmi / yUyaM nazyatha / 415-9/8 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gubharAtI :1. te bhaye che.. 2. tame siyo cho. 3. huM choDuM chaM. 4. tame be Iccho cho. 5. te je uhe che. [2] gu4rAtInuM saMskRta :1. saH zrAmyati / 2. saH calati / 3. AvAM varNayAvaH / [3] jAlI 4gyAnA 4vAjo : 1. tau kathayataH / 2. ahaM cintayAmi / 3. yuvAM daNDayathaH / [4] bheDesA bheDA : 1. saH 2. 3. 4. vayaM 5. yuvAM ahaM tau - icchati dhAvAmi pRcchataH vadAmaH siJcatha: pATha sarala saMskRtam - 3 6. 7. 8. 9. teo pUche che. ame be vAvIe chIe. te be droha kare che. teo sneha kare che. tudasi tudathaH tudatha tudati tudata: tudanti 4. 5. tau dahataH / 6. ahaM vadAmi / jalpanti / 4. 5. te rakSanti / ahaM namAmi / `b 6. 7. yUyaM 8. 9. AvAM tvaM 7. 8. 9. - vayaM tyajAmaH / tau dizataH te paThanti / [5] 35 : 1. tudAmi tudAvaH tudAmaH 2. pIDayAmi pIDayAvaH pIDayAmaH pIDayasi pIDayathaH pIDayatha pIDayati pIDayataH pIDayanti pATha-1/4 kSayanti snihyatha bodhAvaH druhyasi Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. cintayAmi cintayAvaH cintayAmaH cintayasi cintayathaH cintayatha cintayati cintayataH cintayanti [6] pAtumonA mAmA 35o :1. gacchAmi gacchAvaH gacchAmaH / 4. varNayAmi varNayAvaH varNayAmaH gacchasi gacchathaH gacchatha / varNayasi varNayathaH varNayatha gacchati gacchataH gacchanti varNayati varNayataH varNayanti 2. krudhyAmi krudhyAvaH krudhyAmaH | 5. pazyAmi pazyAvaH pazyAmaH krudhyasi krudhyathaH krudhyatha | pazyasi pazyathaH pazyatha krudhyati krudhyataH krudhyanti | pazyati pazyataH pazyanti 3. icchAmi icchAvaH icchAmaH icchasi icchathaH icchatha icchati icchataH icchanti 1111111111111 + 0 * saMskRta > English aMgrejI bhASAnuM vyAkaraNa, UMDANathI abhyAsa karatA, ghaNe ThekANe saMskRta bhASAne maLatuM Ave che. hajAro varSa pUrve yuropamAM Aje je saMskRti khIlI che - te na hatI. teo taddana asaMskRta dazAmAM hatA. bhAratavarSa sAthe teono sIdho saMparka na hato, vAyA madhya eziyA - Araba dezo saMparka thato hato. 'gAue gAue moTI 56sAya' - mA ukta anusAra 1 + deza - jnen| chevyavadhAne ghaNo badho badalAva bhASAmAM AvI gayo che. chatAM ApaNe 9 R UMDANamAM UtarI AMkhe caDI AvatuM sAmya jovAnuM che. sa28 saMskRtam - 3 646-1/5 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ na pATha 6 [1] saMskRtanuM gujarAtI : 1. e pramANe tuM sAMtvanA Ape che. 6. tame be eka jagyAe sajAvo cho. 2. te ja corI kare che. 7. huM bIjI jagyAe jAuM chuM. 3. huM ahIM ja Ubho rahuM chuM. 8. e pramANe te be tare che. 4. tame badhe ghoSaNA karo cho. 9. tuM badhe gusse thAya che. 5. teo kyAM tole che? | vajana kare che? [2] gujarAtInuM saMskRta : 1. te tatra va DaryAnti | 6. tau rUti vayataH | 2. madam satra 87yAmi | 7. Rtra vayaM vintayAma: | 3. vayaM sarvatra ghoSAma: 8. tau nayata: 4. d tarasa ? 9. kSAkhyAmi | 5. yUyam anyatra mUSayatha / [3] kharA ke khoTAnI nizAnI tathA sudhArelA vAkyo : 1. *, marda nIvAmi / te nItti 2. x, vaM nampasa / vaye nanyAma: | 3. 4, te pati / yuvA paDhatha: | 4 x, yUyanuM sarvatha / mAm sarvAmi ! 5. 8, tau nayata: / gAvAM gayAva: | [4] oLakhANa :1. vayaM vAma:, vat dhAtu, gaNa-1, parasmapada, vartamAnakALa, prathamapuruSa bahuvacana 2. te poSatti , puN dhAtu, gaNa-10, ubhayapada, vartamAnakALa, tRtIyapuruSa bahuvacana 3. - si, kSi(kSaya) dhAtu, gaNa-1, parasmapada, vartamAnakALa, dvitIyapuruSa ekavacana govAM viviH, pA [fpavuM dhAtu, gaNa-1, parasmapada, vartamAnakALa, prathamapuruSa dvivacana 5. mAM tAmi, ravIn dhAtu, gaNa-1, parasmapada, vartamAnakALa, prathamapuruSa ekavacana che. sarala saMskRtam - 3 * 7 * pATha-1/6 8 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( pATha - 9 [1] saMskRtinuM gujarAtI : 1. huM ahIM bhagavAnane pUchuM chuM. 2. tame vRkSone gaNo cho. . 3. tyAra bAda kayavannAjI vicAre che. 4. dhanAjI khAtA nathI ane pItA nathI. 5. te dAnavane Icchato nathI. 6. mane ane tane dAnava pheMke che. 1. te mAnavo asurone niMde che. 8. *be dAnavo bhaTake che. 9. badhAM bhagavAna jANe che ane kahe che. [2] gujarAtInuM saMskRta : 1. vaya vRkSa na DhAma: | 2. tevA: TrAnavInuM sarvatra Tuti | 3. nyUyaM sezaM vintayatha | 4. yUyaM vRkSa pUSayatha tI re vRkSa vorayata: | 5. yuvA #tra dhAvatha: Syatha: vI ? 6. vaye nimavecchIma:, 1 TevaM navuM vI | 7. te nina vayanti | 8. navA TuvAna pIDatti | 9. vya vRkSa prasthatha ! [3] saMdhi :1. Hbdha: 4. mAtmonnati: 2. avatAruDuya: 5. maratairAvate 3. maheza: * rAnava maTata:nI saMdhi thatA rAnavA karataH thAya che. nA sarala saMskRtam - 3 pATha-1/7* Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] chUTI pAudI saMdhi :1. mayA+idam 4. brahma+RSiH 2. prabhA+eva 5. kriyA+ auSadhiH 3. yogi+IzvaraH [5] 35 :____ 1. alaGkAraH alaGkArau alaGkArAH / 3. sUryaH sUryau sUryAH ____ alaGkAram alaGkArau alaGkArAn | sUryam sUryau sUryAn 2. gautamaH gautamau gautamAH gautamam gautamau gautamAn [6] 3 3t: 1. vRkSordhvam - vRkSa + Urdhvam 2. mahimnaiva - mahimnA + eva 3. mahimneva - mahimnA + iva 4. vRkSa Urdhvam - vRkSe + Urdhvam 5. karviti - kartR + iti 6. kartRta - kartR + uta 7. ladhviti - laghu + iti 8. laghUta - laghu + uta + + ra saMskRta > English m kadI vicAryuM kharuM ke Wolf no uccAra "volpha kema nathI thato, 'pu' ma thAya cha ? saMskRta 'vRka' 52thI sAvedA no uthyA2 tene AdhIna 4 9 hoya ne ! ATalI to vaphAdArI aMgrejI bhASAe jALavI rAkhI sa27 saMskRtam - 3 ... 8418-1/7 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - kema ane rma [1] saMskRtanuM gujarAtI - 1. ame adharmane choDIe chIe. 2. tame dayAne Acaro cho. 3. teo duzmanane paNa bheTe che. 4. te be vINe che. 5. tame be alaMkArane paNa[IcchatA nathI=] cAhatA nathI. 6. vidyArthIo kayAreya paNa kUdatA nathI, bhaTakatA nathI. [= mastI karatA nathI.] paNa kAyama vicAre che. 7. dhana kSaya pAme che. paNa,[dhananI] AzA kSaya nathI pAmatI. 8. ame be sAdhuone joIe chIe, tethI ame be khuza thaIe chIe. 9. ame ArAdhanAnI spRhA karIe chIe. [2] gujarAtInuM saMskRta : 1. RTdhanAM sa rUchati | 2. sAtrimaka: dhanaM na nindati, dhanya: 2 zanimadra niti ! 3. TrAnavA natpatti tevA: 2 dakSatti 4. ninaH zAnnimadra vati | 5. tapuSyaH nitaM pUnati namati 2. 6. navA revAnuM kulhani vikhta mAnavA na dulhantiA 7. yUyaM dayAM prarUpayatha kintu nA''caratha / jinaH dayAmAcarati pazcAt prarUpayati / 8. te tau jyati | 9. kadApyaham apriyaM nA''carAmi, na sRjAmi, na vadAmi / [3] saMdhi :1. zAstetra 4. ninA rUzcataH 2. mArAdhanADaDazA 5. dhanoMdha: 3. sidha: mA sarala saMskRtam - 3 * 100 pATha-1/8 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] [A] 52 poTAnI nizAnI tathA sudhArI : 1. x, ahaM tvAM kathayAmi / 2. x, zramaNaH ArAdhanAmicchati / 3. x, dayAmAcaranti te yatayaH / [B] 1. x, jinezaH 2. x, jinAvAzA 3. x, vane'pi [5] pAlI 4yAnA vAlo :____ 1. te druhyanti / 4. AvAM kSAmyAvaH / 2. yUyaM dhAvatha / 5. tau asyataH / 3. yuvAm utpatathaH [6] 35:1. varSAmi varSAvaH varSAma: | 3. muSTiH muSTI muSTayaH varSasi varSathaH varSatha / muSTim muSTI muSTIn varSati varSataH varSanti 2. udadhiH udadhI udadhayaH | 4. ghoSayAmi ghoSayAvaH ghoSayAmaH udadhim udadhI udadhIn | ghoSayasi ghoSayathaH ghoSayatha | ghoSayati ghoSayataH ghoSayanti ___ saMskRta > English me aMgrejImAM A to Z sudhImAM kyAMya "a" uccAra pAmato akSara nathI. che. mATe, '' nI. 40yAme I, El, O, U vagere. akSarI bhUDI te ma yatAve cha. '8' svaranu 597 mA che. tthen| pratApe : pAya - 'Wolf' (* nI 40yA ), mosAya - vuI, samaya - vRkaH = N7 A ja dizAmAM haju AgaLa vadho - Calf - karabha - vA729 ___ox - UkS - sAMda samaya cha ? * sa25 saMskRtam - 3 * 11 . pA8-1/8OM Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI : 1. bALaka pUjA mATe mahAvIra bhagavAnane mAthAthI vaMde che. 2. mora vAdaLane juve te rIte kRSNa neminAtha bhagavAnane juve che. 3. mANaso sukhane Icche che te sukhanI apekSA rAkhe che. paNa dharmane IcchatA nathI. 4. mahAvIra bhagavAna gautama svAmIne bolAve che. 5. A rasoIyo sArI rIte rAMdhe che. candanabALAnI jema te satya ja bole che, asatyane nahIM ja. 7. huM bhagavAnane pUjuM chuM, ajJAnane choDuM chuM ane dharmanuM AcaruM chuM. 8. caMdanabALA anujJAne Icche che ane bhagavAna mahAvIra Ape che. 9. sUrya prakAzane Ape che, tethI loko jIve che. [2] gujarAtInuM saMskRta : 1. zvara mahAvIra: satyaM varnati / naMti ! 2. candanabAlA prabalAt duHkhAt api dharmaM na tyajati / 3. sa sUH surata pati . 4. mayuro kemicchatA 5. {zvara - mahAvIrAt manujJAmicchati vendranIllA I 6. jino mahAvIrassatyaM prarUpayati, kintvapriyaM satyaM na prarUpayati / 7. vA: vikRti, pazcAt nampatti, pazvAt dulhanti, tata: te duSyanti / 8. jino mahAvIraH, Izvaro nemiH, gautamaH candanabAlA ca sidhyanti / 9. jino mahAvIro nA'pekSate, tasmAt saH na duHkhamadhigacchati / [3] saMdhi : 1. mahAvIraskRnnati . 4. vAtAzvecchanti . 2. yatijJavati | 5. mahAvIra sphazvarogati 3. nanA kantiA . himA sarala saMskRtam - 3 * 12 * pATha-198 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bh karma [4] [A] oLakhANa :naM. | rUpa | mULazabda liMga vibhakti vacana vibhaktinuM artha nAma vRkSe | vRkSa puMlliMga 3 karaNa vRkSothI dAnavau rAnava puMlliMga 2 | be dAnavone parvatAra | parvata puMlliMga kartA | parvato | TevAtu | seva puMlliMga apAdAna | deva pAsethI 5. mAnavIya mAnava |paMlliMga, 4 saMpradAna | mAnava mATe [B] naM. artha | rUpa mULazabda liMga vibhaktivacanavibhaktinuM | - vaM tuM tuM - 1 bh bh hm my nAma o karma - o kata 0 o bha 0 - karma ja 1. vidyArthIone chAtrAnuM | chatra | puMlliMga | 2 | | kodALIo nitrA|i nitra napuMsakaliMga khetarone | kSetrA | kSetra nipuMsakaliMga 4. bALakane | vanim | vI7 | puMlliMga 5. prakAza mATe | prAzayaprajAsa | puMlliMga | saMpradAna [5] rUpaH1. malsi 4: I: [3. pe pUvaTTe mpAmade asi sthaH stha | kampase kampethe kampadhve asti staH santi / kampate kampete kampante prekSe prekSAvahe prekSAmahe prekSase prekSethe prekSadhve prekSate prekSete prekSante che sarala saMskRtam - 3 0 13 0 pATha-1/9(r) Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI : 1. he RSidatA ! mUMgI evI tuM mUMgI-mUMgI] jhaDapathI kyAM jAya che? 2. zikArI kAgaDA upara tIrane pheMke che. paNa, tIra tyAM paDatuM ja nathI. 3. jyAM ApaNuM AdhyAtmika hita che tyAM ja AdinAtha bhagavAna ApaNane laI jAya che. tethI te ApaNA sArathi che. 4. bharata AdinAtha bhagavAnane jhUkI paDe che ane tethI te hitane meLave che. 5. zikArI bhUMDane ane tenA avayavone mAre che - A pramANe tenI dhRSTatA che 6. bharata cakravartI mokSa mATe prayatna kare che. tethI te juvAna strIne paNa jotA nathI. duzmana paNa tenA atithi-mahemAna che. 1. saMpratinI senA bANo ane zastro vaDe yuddha medAnamAM duzmanone mAre che. 8. bhAta mAruM auSadha che. 9. gajasukamAla muni neminAtha bhagavAna pAsethI anujJAne mAMge che. 10. jema sUryanuM AbhUSaNa prakAza che, zarIranuM=] aMganuM AbhUSaNa sonuM ane maNi che tevI ja rIte AdinAtha bhagavAnanuM AbhUSaNa upadezanuM dAna ane upakAra che. [2] gujarAtInuM saMskRta : 1. nisumAno munAhitIpUte | 2. pRthyAM saddA dhanAtha no gAyatte ! 3. maratoDatithInuM 1 Dute . 4. sunnasoiyA pratimAmIte vaCte vA. 5. yA vAyA narta pRyanta, nattAya ca yudhyateMDapi . 6. yathA yathA janaH prabhUtaM dhanaM labhate tathA tathA duHkhamahitaJca vindte| 7. nAdrinAthaccezvarasyoddezasyodyoga: suvarNa maLeaodyo rUvati | 8. sa vAyasaM vyAdhasya zarAd rakSati tatastasmin vaiyAtyaM nAsti / 9. munInAM vasudhaiva Tumbram | 10. : muneH traNa tAti, kintu munaH na vapUte, kuSyati na yucyate vA | A sarala saMskRtam - 3 0 140 pATha-1/1 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] [A] oLakhANa : na. rUpa 1. AhvayAvaH 2.| 3panayatha: 3.|adhicchanti 4.| kSAtasi 5. arpayatha naM.| rUpa 3.| tame be haro cho 4.| huM zoSAuM chuM 5.| te be roSe bharAya che [C] 1.| apriyAyAm 2. | pravatevu 3. | nemaye mULadhAtu A+a(hraya) 1 35+nI(nayu) 2 ra adhi+gam<|) 3 4.| mokSAt 5.| 3dyo kSat(kSAt ap [B] naM.| gujarAtI artha 1. ame be zoka karIe chIe zoSAva: 2.| teo tare che [D] naM.| gujarAtI artha puruSa vacana gaNa pada kALa pratyaya 322 ra 2 rUpa gujarAtI artha be apriyo vaDe prabaLomAM ' i) mokSamAMthI udyogamAM artha 1 |5.pa. va.kA.| va: ame be bolAvIe chIe pa.pa.vi.kA. thaH tame be pAse laI jAo cho pa.pa. va.kA.|nti teo meLave che tuM dhove che tame Apo cho 1 |10|u.pa. va.kA.| si rUpa |mULadhAtu | gaNa puruSa vacana 5-6 3 10 u.pa. va.kA. tha zuc taranti | tR(ta) hAtha: 4(46) zuSyAmi zuS puSyataH ruS apriya prabala neminAtha bhagavAna mATe nemi . ni. 1 etatkakSA mavanAdrAnayati - ni. 2 sannetA . ni. 3 sarala saMskRtam - 3 x - D 4 ali kali gAtrebhyaH gAtra 5 1. be yuddhabhUmi mATe samarAjJAmyAm samarAGgaNa 4 2.| avayavomAMthI 3. | dhRSTatAne lIdhe 4. bhamarAomAM 5. | jhaghaDAonuM vaiyAtyAt vaiyAtya aliSu kalInAm [4] zila : 1. 2. 3. 4. 5. J ~ 0 15 0 re 0 deg 4 3 mULazabda vibhakti vibhaktinuM vacana nAma ra 3 2 1 2 pada 5.5 |va.kA. 5.5 va.kA.| anti 5.5Ava.kA. 5.5 |va.kA. kALa pratyaya 5.5 vi.kA. 3 7 4 5 mokSa apAdAna 1 puMlliMga udyoga 7 adhikaraNa 1 puMlliMga karaNa 2 adhikaraNa 3 saMpradAna 1 mULazabda vibhakti vibhaktinuM vacana liMga nAma saMpradAna 2 apAdAna apAdAna 7 adhikaraNa 6 saMbaMdha - bhAvaya: . ni. 3 - bhagavannatra ni. 9 2 ts safe - d liMga vizeSaNa vizeSaNa puMlliMga napuM. napuM. napuM. puM. puM. pATha-1/10 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI : 1. zrAvako dhaMdhAthI nIti dvArA paisAne meLave che. AthI jeo nItithI[pUrvaka] dhaMdhAne Acare[kare] che teo paisAne meLave che. tIrthaMkara mahAvIra anAryonI dhRSTatAne paNa sahana kare che. je nokaronA paNa aparAdhone mApha kare che, je duzmanone paNa bheTe che ane je saMkaTothI dhrUjatA nathI, paraMtu saMkaTone sArI rIte sahana kare che te AdinAtha bhagavAna che. AthI ja te pApone phADe che ane mokSane meLave che. 2. 3. 4. 5. hoMziyAro satya ja bole che asatya nathI bolatA. AthI je sAcuM bole che te prAjJa che[ane] je prAjJa che te sAcuM ja bole che. 6. pArzvanAtha bhagavAna je vaMdana kare che ane je mAre che' - te baMnene samAna ja mAne che. metAja muni prANane choDe che, paNa jenAthI hiMsA thAya tevuM nathI ja bolatA. 7. zreNikarAjAnA dIkarA meghakumArane bhagavAna mahAvIra upadeza Ape che. AthI te hamaNAM pharIthI paNa ullAsathI dharmane Acare che. aho ! bhagavAna mahAvIranA upadezano mahimA ! 9. 8. jeo tIrthaMkaronA upadezane zraddhAthI Acare che ane tIrthaMkara bhagavAnano jApa kare che te bharata mahArAjAnI jema tAtkAlika mokSamAM jAya che. 'je potAnuM te sAcuM. je potAnuM nahIM te sAcuM nahIM' - A pramANe mUrkhAonI dhRSTatA che. 'je sAcuM ane jemAM vizvanuM hita che te potAnuM. je khoTuM che ane jemAM vizvanuM ahita che te potAnuM nathI' - e pramANe prAjJa puruSo mAne che. 10. paMDita mANasono dharmamAM ullAsa hoya che. mUrkhAono ane anAryono ullAsa aparAdhamAM ja hoya che. [2] gujarAtInuM saMskRta H 1. yaH kumArapAlaH vizve'hiMsAmicchati tasyaiva kumArapAlasya pANa samarAGgaNe anAryANAM vinAzAyA'si: zobhate / yatastadyuddhamanAryANAM vinAzAyA'sti tatastadyuddhaM satyamasti / sarala saMskRtam - 3 7 160 pATha-1/11 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. tvAM sa tADayati, tavA'parAdho nAsti tathApi tvaM sahase tadeva satyamasti, yata ityeva mahAvIro jinaH prarUpayati / upadizati / 3. RSissuvarNamupalaJca samAnA eva manyate / 4. anAryA eva svIyAn bhRtyAn pIDayanti / yo hiMsAmAcarati so'nAryo'sti, yo'nAryo nAsti sa hiMsAM nAcarati, ataH / tataH kumArapAlaH sampratizca hiMsAM nAcarataH / vizve'hiMsA dharmo'sti hiMsA ca pApamasti / ye saGkaTe'pyullAsena dharmamAcaranti nyAyaM na tyajanti te prAjJAssanti / tathA ye dharmaM tyajanti nyAyaJcA'pi tyajanti te mUrkhAssanti / sthUlibhadrasya kuTumbake yakSA, yakSadattA, bhUtA, bhUtadattA, seNA, veNA, reNA zrIyakazca saGkaTe'pi dharmaM na tyajanti, tataH te prAjJAssanti / 8. munayaH jinasya mahAvIrasya putrA iva santi / 9. IzvarAd mahAvIrAdvizvaM zobhate, yataH jino mahAvIraH sahate, na krudhyati, kSAmyati satyaJca vadati / 10. nyAyenA'hiMsayA dharmasya zraddhayA caiva dhanaM vardhate / [3] pAlI 4yaan| vaSo : 1. yayA-tayA 2. yA-sA 3. ye-te 4. tAni-yAni 5. yAsu-tAsu [4] Thosa st: A B 1. yaH - saH 9. yasmin - tasmin 2. yam - tam / 10. yau - 3. yasya - tasya 11. yebhyaH - tebhyaH 4. yeSAm - teSAm 12. yasmAt - tasmAt 5. yayoH - tayoH 13. ye - te 6. yasmai - tasmai 14. yeSu - teSu 7. yAbhyAm - tAbhyAm ___15. yaiH - taiH 8. yAn - tAn / 16. yena - tena ye taina sa25 saMskRtam - 3 * 17. 408-1/117 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] joDelA joDakA : 1. ghaDapaNamAM = narI - saptamI vibhakti ekavacana 2. tejane kAraNe = vmAM - paMcamI vibhakti ekavacana 3. paththaranuM = 3pana - SaSThI vibhakti ekavacana 4 Aphatone = saphUTa - dvitIyA vibhakti bahuvacana 5. tuM hoya che = vRt - dvitIya puruSa ekavacana 6. sAdhuo mATe = 28Sa - caturthI vibhakti bahuvacana 7. be hoMziyAra = prAza - prathama vibhakti dvivacana 8. ame UbhA thaIe chIe = 3+sthA - prathama puruSa bahuvacana 9. te be prahAra kare che = pra+ - tRtIya puruSa dvivacana [6] rUpa : 1. te gayo. 2. 3patram 3. gare ! [7] [A] khUTatI vigato :na rUpa | mULadhAtu gaNa pada pratyaya vacana puruSa artha 1. nRsi | tR5 | 4 | 5.5. si | 1 | 2 | tuM tRpta thAya che. 2. rijhati drA 1 |5.5.| ta | 1 | 3 |te UThe che. 3. zobhe | zubha | 1 |A.pa. 5 | 1 | 1 | huM zobhuM . 4.vAva:| varNa |10| u.pa. va. | 2 | 1 | ame be prazaMsA karIe chIe. 5. tuti | tum | 6 |5.5 | tti| 3 | 3 | teo pIDe che. | | rUpa | mULazabda | liMga vibhakti vacana | vibhaktinuM | artha nAma bhUtAyai 1 | reNAyAm | - G = 0 0 bhUtA reNA tAdRza veNA ziva tAdRzAn 4. vepAya: zivAgyA strIliMga strIliMga vizeSaNa strIliMga puMlliMga saMpradAna | bhUtA mATe adhikaraNa reNAmAM tevAone apAdAna viNAomAMthI karaNa | be maDadA vaDe 0 - ( d. che sarala saMskRtam - 3 0 18 0 pATha-1/118 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] rUpa :1. anya nyAvaNe anyAmade | 2. va vava vardhAma manyase manyethe manyadhve | vardhase vardhethe vardhadhve manyate manyete manyante / vardhate vardhate vardhante | [9] saMdhi :* 1. #rmAm 2. zrAvaIMAm [3. rUdranagvataH 4. vItte 5. kaccha se o dzad > English aMgrejI bhASAmAM vartamAnakUdatta karavA mATe laing" pratyaya lAge che. 'ing'no uccAra thAya : "i". vartamAnakUdattano saMskRta pratyaya che - "kam'. arthAt saMskRtamAM vartamAnakRdaMtAMta pada pAchaLa 'manuM jovA maLe che. jemake "prama', "viramana', 'hasana' ityAdimAM. Walking, Writing, Playing... Sulla aloelHi gal 317 sa kapaDA badalI goThavAI gayo che ! haju eka vAta : kRdaMtano 'ka' lagAvatA pUrvanA 'ga'no lopa thAya. matalaba 'nA'na thAya paNa '' ja rahe. tevI rIte Write jevA zabdomAM paNa aMtya 'eno lopa karavo "ing' lagADatA pahelA jarUrI che. mitro ! pharaka to ghaNo badho paDI gayo che. tenI nA nathI. paNa, vicAro e rIte ke ATalA varSo pachI paNa saMskRtanuM mULabhUta teja haju EnglishmAM dharabAyeluM che... je UDIne AMkhe vaLage che, vicArIe to. bhASA, bolanAra - lakhanAra vyaktinI saMskRti - amitA vagerenA AdhAre palaTA le che. AthI mULabhUta pota ghaNuM ja DhaMkAI jAya che. khuda aMgrejI bhASA paNa eTalI badalAya che ke AjathI 200 varSa che. pUrvenI aMgrejI vAMcavI agharI paDe che. che sarala saMskRtam - 3 - 19 0 pATha-1/12 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gubharAtI : 1. jagatamAM koNa tevo mUrkha che ? je hiMsAne Acare che ane hiMsAthI sukha mAne che. vizvamAM tIrthaMkara samAna koNa nAyaka che ? koI paNa nathI. koNa jhaDapathI doDe che ? A bALaka jhaDapathI doDe che ane A bALaka dhIme choDe che. 2. 3. 4. tuM onA mATe paisA ubhAya che ? 5. mArA be hAtha vaDe ja huM bhagavAnane pUjuM chuM. tethI huM ghaNA sukhane meLavuM chuM. 6. asaMkhya tArAsa ADAzamAM che. te devatAkhonA vAhano che. 7. 8. 9. pAThazALAmAM je bALaka kAyama jato hoya te bALaka prAjJa che. A be bALakamAM zuM taphAvata che ? je bALaka jhaDapathI saMskRta bhaNe che te hoMziyAra che. [2] gu4rAtInuM saMskRta : 1. kRSNo hastena zaraM kSipati / 2. jinasya pratimAyAzzItalatA sraMsate / 3. sampraterAjJayA suvarNakAraH suvarNAtpratimAM racayati / te kUpAdudakamAnayanti / 4. 5. zizirAnte vRkSAtparNAni sraMsante / 6. hemacandrAcAryaH kumArapAlamupadizati, tatasso'hiMsAmAcarati / sadA saMyogAdviyogo jAyata eva / 7. 8. pArzvanAthastIrthaGkara upadezasya dAnena / upadezena mokSaM vindate / 9. iyaM seNA kA'sti ? seNA sthUlibhadrasya zrIyakasya ca saudaryA'sti / 10. kasmai tvamidaM bhojanaM pacasi ? 11. te kasya kSetraM kRSanti ? 12. kumArapAlaH ko'sti ? kumArapAlo rAjA'pi zrAvako'pyasti / 13. enayo: sthUlabhadrasya saudaryA kA'sti ? 14. svIyAbhyAmAbhyAM saudaryAbhyAM zrIyakaH kimAnayati ? 15. eSAnnarANAM dhanAni taskarazcorayati / sarala saMskRtam - 3 * 20 * pATha-1/127 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] sAcA javAbo : [A] rUpa :1. nAsto : 2. bIvAtuM 3. takka: 4. nara 5. Y [D] puruSa ne vacana : 1. 3 - 3 2. 2 - 3 3. 1 - 3 [4] joDelA joDakA : [B] vibhakita - vacana - 1. 7 - 1 2. 7 - 3 3. 8 - 1 4. 7 - 3 5. 5 - 1 [C] rUpaH1. nivRkrayAmade 2. anupuSya 3. rame 1. tame be kharI paDo cho. = bres - dvitIya puruSa dvivacana [2. kRpAne kAraNe = prasAduM - apAdAna ekavacana 3. khAlI jagyAmAM = mavANa - adhikaraNa ekavacana 4. be mANasa mATe = nara - saMpradAna dvivacana 5. havelIomAM = harSa - adhikaraNa bahuvacana 6. baraphane = hima - karma ekavacana 7. teo nAza kare che. = ni + sUt - tRtIya puruSa bahuvacana 8. A bene kAraNe = dram - apAdAna dvivacana che. A badhAMne mATe = rUdram - saMpradAya bahuvacana [5] saMdhi - [niyama svayaM samajI levA.] 1. saMjjara: 2.munI rohati 3. niSpati 4 vanAjJA te 5. nino rakSati | [6] [A] khUTatI vigato :naM. rUpa mULadhAtu gaNa pada pratyaya vacana puruSa artha 1.| snAyatte | snA | 1 |A.5. anta| 3 | 3 | teo vakhANe che. 2.1nuSmAvada | +Tdhu| 4 A.5. vade | 2 | 1 |ame be Agraha karIe chIe. avatarathaH ava+tR tame be oLaMgo cho. arjataH arja 2 | 3 | te be kamAya che. tha | tame badhAM cho. A sarala saMskRtam - 3 - 21 upATha-1/128 + h | 1 | pa = pa 5. | jI 2 | u.5. lh Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [B] naM. chUTatI vigato : rUpa mULa zabda [7] 35 : 1. 2. 1. X 2. jyotsnAyAm 3. avadhIraNAyAH avadhIraNA strIliMga 4. pAThazAlA: pAThazAlA strIliMga 5. x sadA x x vastutaH jyotsnA strIliMga ayam imam / enam anena / enena asmai asmAt asya asmin " asyAm [8] dhAtunA 35 : 1. liMga vibhakti vacanavibhaktinuM nAma nirgacchAmi nirgacchasi nirgacchati 2. avadhIraye avadhIrayase avadhIrayate sarala saMskRtam - 3 iyam imAm / enAm anayA / enayA AbhyAm " asyai asyAH AbhyAm " 11 ime ime / ene imau imau / nau x "" 6 5 nirgacchAvaH nirgacchathaH nirgacchataH ra X x m x avadhIrayAva avadhIrayethe avadhIraye X 220 1 1 anayoH / enayo: eSAm 19 eSu imAH 3 X ime imAn / enAn ebhiH ebhyaH " x adhikaraNa apAdAna |tiraskArane lIdhe karma X imAH / enAH AbhiH anayoH / enayo: AsAm 11 Asu AbhyaH " nirgacchAmaH nirgacchatha nirgacchanti artha avadhIrayAmahe avadhIrayadhve avadhIrayante vAstavamAM cAMdanImAM pAThazALAone kAyama pATha-1/124 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI - 1. doSo ApaNA kevalajJAnanA devAdAra che. [arthAta ApaNe doSo pAsethI kevalajJAnanA leNadAra chIe, doSoe ApaNA kevalajJAnane dabAveluM che.] 2. A badhIya sthUlibhadranI baheno dIkSA pachI saMsArane AratI nathI ane tethI sukhane meLave che. 3. jema morane vAdaLo game che tema jo ApaNane bhagavAna game to ApaNe mokSane meLavIe. 4. A badhAM paNa yAtrA mATe giranAra jAya che. ame paNa giranAra ja jaIe chIe. 5. dharma bhavyane ja game che, badhAMne nahIM. 6. he rathanemi! huM tane kahuM chuM ke "tuM A [vAta] koIne paNa nahIM kahe to paNa bhagavAna neminAtha] A badhuM jANe ja che." 1. neminAtha bhagavAna giranAra upara caDhe che tyAM dIkSA le che ane tyAM ja kevalajJAnane meLave che. 8. svajano ke jJAtivALA maraNa pachI koIne paNa yAda karatA nathI. AthI AvA saMsArane je sArI rIte choDe che te bhavya ane prAjJa che. 9. duHkho ane kaSTothI bhayaMkara A saMsAra che.[o] saMsAramAM kaMI paNa sAra nathI. [2] gujarAtInuM saMskRta : 1. te prajJA pratye jinAlayamaSyati | 2. mahAvIro jino rAjagRhanagaraM gacchati sarvAMzca janAnupadizati / 3. marato nRpatiH pratyaduM sarve: zrAvaNya: monanaM jIta ! mokSo'smabhyaM rocate, vayaM mokSAya spRhayAmaH / / 5. muna: sarvega: samRta: nRpane: thAM thayakti . 6. zatruJjayAya giraye vayamArohAmaH, yaH zatruJjaya girimArohati taM vA pazyati sa bhavyaH / 7. bhavitavyatA stokAdeva dharmAt prabhUtaM puNyaM pratiyacchati / ripha sarala saMskRtam - 3 0 23 * upATha-1/1 rU8 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . zabda 8. zAlibhadra iva dhanya iva ca yo munibhyaH bhojanaM yacchati sa prabhUtaM sukhaM vindate / 9. yo nAnyasmai kasmA api kupyati, kintu svIyeSu doSeSu eva krudhyati sa mokSaM vindate / [3] [A] pUtI vigato :niM. gujarAtI artha saMskRtadhAtu gaNa pada puruSa ekavacana dvivacana | bahuvacana yaaj | Aruh | 1 | 5.5.| 3 | Arohati | ArohataH | Arohanti |2.] yitra ho2j | vi+likh | 6 | 5.5. 1 | vilikhAmi | vilikhAvaH vilikhAmaH 3.| saMbhANavu | tantr | 10 .5.] 2 | tanvayase | tanvayethe | tantrayadhve 4. vidyamAna ho| vid | 4 mA.5. 1 / vidye / vidyAvahe | vidyAmahe 5. azA 2vI | ava+man | 4 mA.5. 3 | avamanyate | avamanyete | avamanyante [B] gujarAtI | saMskRta | liMga | vibhakti, ekavacana | dvivacana | bahuvacana artha 1.|sAvaele svajana paMlliMga svajanaH svajanau svajanAH jAtrA yAtrA | strIliMga yAtrAyAH yAtrayoH yAtrANAm 3.| puthya | puNya napuMsaliMga puNya ! puNye ! puNyAni ! ubhaya sarvanAma | ubhayasmin | ubhayayoH / ubhayeSu 5. thoDe / stoka | vizeSa stokAt | stokAbhyAm | stokebhyaH [4] sudhAresA vAlo : 1. / 2. parvatamadhitiSThAmaH / 3. V 4. jinaH sarvebhyaH yacchati 5. sampratiH doSe saGkapyati / [5] 35 : 1. giranArebhyaH 2. abhavyau ! 3. jJAteH 4. bhojane 5. bhavitavyatayA [6] 35 :1. ubhayaH ubhayau ubhaye 2. nirdize nirdizAvahe nirdizAmahe ubhayam ubhayAn nirdizase nirdizethe nizidhve ubhayena ubhayAbhyAm ubhayaiH nirdizate nirdizete nirdizante ubhayasmai " ubhayebhyaH 3. prArthaye prArthayAvahe prArthayAmahe ubhayasmAt " " prArthayase prArthayethe prArthayadhve ubhayasya ubhayayoH ubhayAnAm prArthayate prArthayete prArthayante ubhayasmin " ubhayeSu sa25 saMskRtam - 3 * 24 . 8418-1/133 pa Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [7] joDelA joDakA : 1. tame be badalAmAM Apo cho. = pratichuiM - (pratiyajItha:) dvitIyapuruSa dvivacana 2. ame badhAM citra dorIe chIe. = vi+niravuM - (vinivAma:) prathama puruSa bahuvacana 3. te thAya che. = vid - (vidyate) tRtIyapuruSa ekavacana 4. bIjAo mATe = anya - (bace]:) saMpradAna bahuvacana 5. bhayaMkara hovAthI = raudra - (raudrA) apAdAna ekavacana 6. be corothI = tara - (taRRTkhyAm) karaNa dvivacana 7. kUvAmAM = 1 - () adhikaraNa ekavacana 8. he AgevAno ! = nAyaka - (nAyA:!) saMbodhana bahuvacana 9. ThaMDakane lIdhe = zItatatA - (zItatatAyA:) apAdAna ekavacana * Rizad > English mitro ! bIjI bhASAo kevA aNadhAryA palaTA laI zake che tenuM sacoTa udAharaNa aMgrejI bhASAno phakta eka zabda Ape che - Juggernaut (jagarUnoTa). A zabda aMgrejI bhASAe kaMI rIte apanAvyo tenI taddana avizvasanIya lAgatI, chatAM saMpUrNapaNe vizvasanIya kathA vAMco : mArgamAM AvatI dareka vastuno ke vyaktino khurado kADhI nAMkhatI pracaMDa zaktine jagarUnoTa kahe che. virATakadanA vAhanane paNa jagarUnoTa tarIke oLakhavAnI prathA che. khAsa karIne evuM vAhana ke je bulaDojhara jevuM saMhAraka lAge. A zabda moTe bhAge alaMkAra rUpe vaparAya che. vAkya prayoga : Indian juggernaut destroys Sri Lanka's batting line up. AvA vAkyano taLapadI gujarAtI anuvAda : bhAratIya bolaroe zrIlaMkAnA beTsamenone cArokhAne citta (badhI rIte parAsto karI dIdhA. aMgrejI bhASAmAM Avo DarAmaNo zabda Avyo kyAMthI? khulAso huM che. A ja kolamamAM AgaLa... sarala saMskRtam - 3 0 25 0 pATha-1/13% Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahAnI .. [1] saMskRtanuM gujarAtI - 1. jema rAtre tArAomAM zreSTha caMdra zobhe che tevI ja rIte pRthvI upara mANasomAM zreSTha bhagavAna mahAvIra zobhe che. 2. gurunA vinaya vinA mokSa nathI ja thato. 3. jema vRkSa uparathI pAMdaDA paDe che tema tenI AMkhamAMthI AMsuo paDe che. 4. pRthvI upara sUrya vinA prakAza nathI Avato. 5. puruSArtha vinA saphaLatA kayAMthI? 6. dayA vinA kharekhara dharma saMbhavita nathI. 7. abhavyone upadeza ApavAthI saryuM ! kAraNa ke teo kaMI paNa sArI rIte AcaratA nathI. 8. bALaka pitAnI sAthe ja jAya che, nahIM ke pitAjI vinA. kAraNa ke bALakane pitAjI upara atyaMta sneha che. 9. guru haMmezA ziSyanuM hita ja Icche che. AthI gurunA vinayathI ziSyo tAtkAlika mokSane meLave che. tethI vinaya guNomAM zreSTha che. [2] gujarAtInuM saMskRta - 1. mahinAthAya ninAya nama: 2. svati / madra vizvAya sarvaznA 3. paGkAt kITakA api jAyante, kintu janAH kamalameva paGkajaM kathayanti na tu kITakAn / sAdhUnAM caurAt / taskarAd vyAghrAt saGkaTebhyo vA na bhayaM vidyate kintu doSebhyo bhayaM vidyate / 5. netreNa kANaH pAdena khaJjaH jano'pi yadi bhavyo bhavati tadA mokSaM labhate kintu abhavyo na kadApi mokSaM vindate / 6. kuleSu yathA''dinAthasya jinasya kulaM zreSThamasti, puSpeSu paGkajaM zreSThamasti tathA tIrtheSu zatruJjayo giriH zreSTho'sti, zatruJjayeNa samaH nA'sti ko'pi tIrthaH pRthvyAm / sarala saMskRtam - 3 - 26 0 upATha-1/18 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | vij 5.5. 7. nRpateH putrasya yAdRzo nRpatau vizvAso nAsti, tAdRzo vizvAsaH ziSyasya gurA asti / 8. ziSyaH guroH zarIrAt pRthak, kintu icchayA tu gurorabhinna eva / 9. yA icchA guroH saivecchA yasya ziSyasya sa ziSyaH sarveSu ziSyeSu zreSTho'sti / [3] pUTatI vigato :ni. artha | dhAtu |gaNa pada puruSa ekavacana dvivacana bahuvacana 1.| iq | vAJcha | 1 | 5.5. | 2 | vAJchasi | vAJchathaH | vAJchatha UDavuM DI(Day) | 1 mA.5.| 3 | Dayate | Dayete Dayante DaravuM | 6 |.5.| 1 | vije | vijAvahe | vijAmahe | prasiddha 42j | prath | 10 | 7.5.|| 2 | prathayasi | prathayathaH | prathayatha 5. saMta Doj | yuj | 4 mA.5.| 3 | yujyate | yujyate | yujyante 6.] dU2 42j | apa+nI 1 | 5.5. | 1 |apanayAmi | apanayAvaH apanayAmaH 7.| trAsa. pAmaj | tras trasyati | trasyataH | trasyanti | 8. saMbhAvita Do| sam+bhU | 1 | 5.5. | 2 | sambhavasi | sambhavathaH | sambhavatha 9. q j | varNa |10| 3.5. | 1 | varNayAmi | varNayAvaH | varNayAmaH [4] saMdhi :___1. ghaTAdanyaH 2. paGkAjjAyate 3. apItyarthaH 4. mahAvIrastatra 5. vAkSu [5] adhUrI vito :ni. tR. pu. e.va. mULadhAtunuM pada gaNApuruSa ekavacana, dvivacana bahuvacana 1.| AzaMsate A+zaMs | 1.5.1 | 1 | AzaMse AzaMsAvahe | AzaMsAmahe 2. anurudhyate anu+rudh | mA.5.| 4 | 2 anurudhyase | anurudhyethe |anurudhyadhve 3. niSUdayate ni+sUd | mA.5. 10 3 niSUdayate | niSUdayete | niSUdayante 4. pravrajati pravrija pravrajasi | pravrajathaH | pravrajatha 5. pariNayati pari+nI pariNayati | pariNayataH | pariNayanti 6. apanayati apa+nI | 5.5.| 1 | 1 |apanayAmi | apanayAvaH |apanayAmaH 7. avatarati ava+tR 5.5. | 1 | 3 | avatarati | avatarataH | avataranti 8. nirgacchati | nir+ gam | 5.5. | 1 | 2 | nirgacchasi | nirgacchathaH | nirgacchatha 9. manyate ___ man | 2.5.| 4 | 1 | manye | manyAvahe | manyAmahe ** sa21 saMskRtam - 3 * 27 . 5406-1/14 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. putra [6] [A] pUTatI vigato :ni. nAma mULazabda vibhakti liMga | nAma ekavacana dvivacana bahuvacana 1./ 43 | bAla iMTisaMga tA | bAlaH bAlau | bAlAH 8 puMlliMga saMbodhana | putra ! | putrau ! | putrAH ! 3./savottama zreSTha 6 vizeSa| saMbaMdha | zreSThasya | zreSThayoH / zreSThAnAm sadRza vizeSa mAhAna | sadRzAt | sadRzAbhyAm | sadRzebhyaH 5./11 | kITaka | 3 3 cien| 295 | kITakena kITakAbhyAm| kITakaiH 6./ 0 2 vizeSa bha | kANam | kANau | kANAn 4 TisaMga saMgrahAna | mUrkhAya | mUrkhAbhyAm | mUrkhebhyaH kamaLa | paGkaja 7 puMli aghi4295 paGkaje | paGkajayoH | paGkajeSu |9./ 559 liMga saMbaMdha | paTasya | paTayoH / paTAnAm sarakha kANa mUrkha / mUrkha | paTa [B] naM. zabda sAdo vibha liMga vibhaktinuM ekavacana | artha gukti nAma dvivacana bahuvacana . . veNA veNe veNAH mwa waman haryeSu 1. veNA | // strIliMga | kartA pANi hAtha puliMga saMbodhana pANe! | pANI! | pANayaH! 3. pAThazAlA 4180/6 | strIliMga saMbaMdha pAThazAlAyAH| pAThazAlayoH | pAThazAlAnAm 4. samarAGgaNa | yuddhabhUmi| 4 | puMTisaMga | saMghahAna | samarAGgaNAya samarAGgaNAbhyAm | samarAGgaNebhyaH mUka | yy | 5 | vizeSa pAhAna mUkAt mUkAbhyAm | mUkebhyaH 6. rathyA / strIliMga | karaNa rathyayA rathyAbhyAm rathyAbhiH 7. harmya vedI | 7 napuMsaliMga madhi425 harmya hamyaryoH 8. lAGgUla | J74 | 2 napuMsaliMga dharma | lAGgulam lAGlAni 9. vaiyAtya | pRSTatA | 6 |napuMsaliMga saMbaMdha | vaiyAtyasya | vaiyAtyayoH / vaiyAtyAnAm [8] pAyo :1. guroricchAyAH anyA icchA yasya ziSyasya sa ziSyo na yujyate / 2. mahAvIrasyopadezo bhavyAya rocate / 3. puruSArthaH sAphalyasya janako vidyate / 4. ziSyaH guroH sUnunA sadRzo'sti / 5. zizoH tIrthaH janakaH vartate / lAGgale sa20 saMskRtam - 3 * 28 . pATha-1/14 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI karo : 1. bharata rAjA vaDe dInone bhojano apAya che. 2. 3. 4. 5. 6. sajjana evA bhavya jIvo sadAgama dvArA ja mokSe laI javAya che. sAsu vaDe subhadrA jema tema kahevAya che. to paNa subhadrA sAsu upara gusse nathI thatI. kAraNa ke subhadrA vaDe jaina dharma paLAya che. saMsAramAM jIvo vaDe pApo AcarAya che ane tethI pApo dvArA jIvo durgatimAM pheMkAya che. dhikkAra thAo pApane ! ane dhikkAra thAo tene ke jenA dvArA pApo AcarAya che. paisA mATe jIvo vaDe jUThuM bolAya che, duHkho anubhavAya che, sukho choDAya che ane tethI narakamAM javAya che. dhikkAra ho paisAne ! 9. paisA mATe saMsAramAM jIvo vaDe je - je AcarAya che ane jevuM kaSTa sahevAya che tevuM jo dIkSAmAM mokSa mATe AcarAya ane sahevAya to jIvo vaDe mokSa jhaDapathI meLavAya. 7. saMsAramAM samAja mATe ke sagAvahAlA mATe jIvo vaDe kaSTo sahevAya che. paNa jIvo vaDe to du:kho ja meLavAya che. dIkSAmAM paNa sAdhuo dvArA kaSTo sahevAya che. paNa tenAthI to sAdhuo vaDe ananta, AdhyAtmika sukha meLavAya che. 8. jIvo dvArA 'buddhithI mArA vaDe bIjA ThagAya che' e pramANe manAya che, paNa vAstavamAM to tyAre jIvo ja pApa vaDe ThagAI jAya che. mAtA dvArA bALakane vAtsalya apAya che ane pitA vaDe bALaka paLAya che. AthI ja jeo vaDe te choDAya che te mUrkhA ane adhama che. 10. vahuo vaDe gharamAM rahevAya che ane puruSo dvArA dhaMdho karAya che - A ja AryonI vyavasthA che. juvAna strIo vaDe divase paNa gharanI bahAra nathI ja javAtuM to vaLI rAtanI to zuM vAta ? - [2] gujarAtInuM saMskRta : 1. 2. svAdhyAyena sAdhoH pApAni niSUdyante yathA zatravaH zaraiH / satyAH zrAvakAH jinena rakSyante / 3. sampratinA nRpatinA duSTAH janAH daNDyante sajjanAzca sevyante / sarala saMskRtam - 3 pATha-1/15 0 29 0 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. yathA bhojanena zarIraM puSyate tathA vinayena buddhiH puSyate / 5. yo yAdRzasya pApasya kartA tena tAdRzAni phalAni anubhUyante eva / 6. jina: devairapi vandyate / 7. [3] chUTatI vigato : naM. gujarAtI kartari vAkya 1. same je mAMgI chIkhe 2. te pUre che 3. tame dekhADo cho 4. 5. rAmasya vArtA janaiH AkarNyate yaduta 'rAmo baladeva:, tena munisuvrataH tIrthaGkaro vandyate, sa lakSmaNasya bhrAtA / ' 8. tIrthaGkarasya karuNayA pApairjIvairapi dharmo labhyate, nirvRtirgamyate / 9. nadIbhiryathodadhirgamyate tathA yena svIyaM cittaM jine (jinaM) nIyate tena jinasya karuNA labhyate / 10. gautamena jinasya mahAvIrasya sarvA AjJA Acaryante / G huM sAMbhaLu chuM te be zaramAya che [4] chUTatI vigato : naM. saMskRta kartari vAkya saMskRta karmaNi vAkya 3. 4. 5. [5] naM. dhAtu 1. vid(vind) 2. vaJc gaNU 1. zikSate saH 2. sevAvahe AvAm gujarAtI kartari vAkya tena zikSyate te bhaNe che AvAbhyAM sevyate same je sevA jharIkhe chIne tvayA gaNyate tuM gaNe che teo dUra kare che khame paraNIje chIkhe 3. tvaM gaNayase 4. te apanayanti taiH apanIyate 5. vayaM pariNayAmaH asmAbhiH pariNIyate chUTatI vigato : gujarAtI karmaNi vAkya saMskRta kartari vAkya saMskRta karmaNi vAkya samArA je dvArA maMgAyache tenA dvArA pUrAya che tamArA dvArA dekhADAya che bhArA dvArA saMbhaNAyache te be dvArA za2mAvAya che rakS cint meLavavuM ThagavuM gaNavuM rakSavuM vicAravuM AvAM yAcAvahe saH pUrayati yUyaM nirdizatha aham AkarNayAmi tau lajjataH sarala saMskRtam - 3 gujarAtI artha | puruSa ekavacana | dvivacana bahuvacana 1 vidye vidyAvahe vidyAmahe 3 vaJcyate vaJcyete vaJcyante ra gayethe gaNyadhve 3 rakSyete rakSyante 1 cintyAvahe cintyAmahe pATha-1/14 * 30 * AvAbhyAM yAcyate tena pUryate yuSmAbhirnirdizyate mayA AkarNyate tAbhyAM lajjyate gaNya rakSyate cintye gujarAtI karmaNi vAkya tenA dvArA bhaNAya che mArA je dvArA sevA urAyache tArA dvArA gaNAya che teo dvArA dUra karAya che amArA dvArA paraNAya che Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vac ucyate yaja ijyate vapati [6] bhae vAsyo : 1. taiH muniH rakSyate / 6. yuvAbhyAmodanaH pacyate / 2. mayA satyamudyate / 7. yuSmAbhiH saMskRtaM paThyate / 3. asmAbhI rAjagRhanagare uSyate / 8. tvayA'haM nincha / 4. tvayAhitaM tyjyte| 9. tairahaM zasye / 5. tAbhyAM doSA dahyante / [7] bhe| 35 :na. bhUpadhAtu .pu.me.va./ artha tRtIya puruSa the. 1. li 35 kartarirUpa vakti | bolaj | 2 yajati | yajJa karavo | 1 | vaqg upyate vahati vana 42j uhyate 5. vas vasati / saj [8] niyama 8-8 bhu45 bhA35 :bhUmadhAtu | tari35 | sAho artha gaNa karmaNi rUpa yacchati ApavuM dIyate dadhAti dhAraNa karavuM dhIyate mAti samAvuM mIyate tiSThati ubhA rahevuM gAyati gAvuM gIyate pibati pIvuM pIyate syati kApavuM sIyate jahAti hIyate aJca aJcati acyate uSyate - - | ja_F FE+ F F_ sthIyate - laM Gio. < choDavuM javuM * * sa28 saMskRtam - 3 * 31 * 8406-1/15 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI H - 1. ajJAnI gozALAe mahAvIra bhagavAnanI avajJA karI hatI. 2. bhagavAna mahAvIra kayAreya paNa jUThuM nathI ja bolyA ane AthI sAdhuo dvArA paNa jUThuM nathI ja bolatuM. jyAM adhama mANaso dvArA rahevAya che tyAM sajjano nathI ja rahetA. bALako dvArA ramAya che. bALako paraspara gusse paNa thAya che. paraMtu bALakono gusso paraspara lAMbo samaya nathI raheto. 5. meM pahelA dharma Acaryo hato, bhagavAnane vaMdana karyA hatA. tethI hamaNAM mArA dvArA sukha meLavAya che. 6. tuM kyAM gayelo ? 7. 3. 4. mArA dvArA tuM zodhAya che. to paNa tuM kema nathI dekhAto ? 8. mATI 'jIva che' e pramANe tIrthaMkara mahAvIra dvArA AgamamAM kahevAya che. 9. pRthvI, pANI, agni, vAyu, pAMdaDA A badhAMya jIvo che. 10. 'pRthvI'- AnuM nAma AgamamAM 'pRthvIkAya' e pramANe che. [2] gujarAtInuM saMskRta H 1. munisuvrato jino'zvamapyupAdizat, tasmai ca yojanAnyacalat / guruH ziSyAya jJAnamayacchat tatazca ziSyo mokSamavindata / 2. 3. sarvebhyo jIvebhyo jIvanaM rocate, ataH mahAvIraH jinaH na kamapi jIvamatADayat / 4. gautamasya gaNadharasya mahAvIre jine prabhUtaH sneho'vidyata / ahaM purA dayAmAcaram, tenA'dhunA mayA sAtA vidyate / 5. 6. vardhamAno jinaH jAyate tadA dhanaiH dhAnyaizca vRdhyate / 7. jarAyAM zarIreNa kSIyate kintu AzAbhirna kSIyate / 8. yuvAM vaiyAtyenA lImamAvethAm, tata: yuvayoniMdghA akSayat / 9. bharatasya nRpateH AzAH icchAH ca anazyan pazcAt kevalajJAnamalabhata / 10. pAnIyamityasya game 'gAya' nidhAna vartate / sarala saMskRtam - 3 032 0 pATha-1/16 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] bhAmA 3pAMtarita vAyo : 1. yenaiSaH paThyate sadA bhAvyate ca tena mokSaH vidyate / 2. jIvaiH AtmIyAnAM doSANAmeva phalamatrAnubhUyate / 3. yaiH dharma Acaryate taiH sukhaM vidyate / 4. mahAvIreNa jinena brAhmaNAya paTa: dIyate / 5. jinena mahAvIreNa gautamo gaNadhara udyate / [4] gaue| - bhuNya bhasane mahimA 35it29|| :1. dhanapati - gaubha, dhana - bhujyabha dInena dhanapatiH dhanAni yAcyate / 2. bhrAtR - bhuNyabha, jinAlaya - gau| mayA bhrAtA jinAlayaM nIyate 3. nara - gau|bh, dhana - bhuNyabha taskareNa naraM dhanaM hiyate 4. kSetra - bhujyabha, dhAnya - gau9rbha kRSIvalena kSetraM dhAnyAni kRSyate / 5. puSpa - muNya, grAma - gaue nA puSpANi vanAd grAmam uhyante / taskara - gau , niSka - bhuNyabha nRpatinA taskaraH niSkAn daNDyate / / guru - gau9, dharma - bhuNyabha ziSyeNa guruH dharmaM pRcchyate / 8. asmad - gau9|, vArtA - bhudhya tairahaM vArtA kthye| 9. tat - gau9, suvarNa - bhuNyama yuvAbhyAM sa suvarNaM jIyate / [5] bhAve prayoganA martha : 1. tmaa| dvA2. savATa 42||y ch.| 6. bhaa2| dvaa2| pApAya che. 2. sabhA2rA dvArA lAmA 2vAya che. 7. te badhI[strImo dvArA choDAya che. 3. bhAso thavAya che. 8. ghano va Azraya 42||y che. 4. munimo dvaa2|| yatAya che. 9. pATo dvaa2|| 2bhAya che. 5. timo va kssii| thavAya che. / sa21 saMskRtam - 3 * 33 . pA4-1/18 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] bhAveprayoganuM saMskRtamAM upAMtara :1. caurai: dahyate / taskarairdahyate | 6. 2. dInaiH aTyate / 7. 3. mUrkhe: jalpyate / 8. 9. 4. mUrkhe: kupyate / 5. bAlaiH muhyate / [7] lAveprayogabhAM upAMtara :AvAbhyAM kSAlyate / | 4. 2. ziSyaiH paThyate / 3. mayUraiH nRtyate / [8] bhUTatI vigato : 1. 5. naM. gujarAtI kartari vAkya gujarAtI karmaNi vAkya 1 bharata mahArAbha bhagavAnane pUche che. 2 |zrAvako derAsara jAya 3 | sAdhuo Agama bhaNe che. 4 munikho ghyA pANe che. 5 prAjJa dharma khAyare che. 6 | sabhbhanane te seve che. 7 lAIne tame saha bhajo cho. |8|tekho ghAM saMskRta laye che. che. bharata mahArAjA vaDe bhagavAna pUjAya che. zrAvako vaDe derAsara 4vAya che. kRSIvalaiH tuSyate / / 7. meghaiH nazyate / 6. jinaiH sidhyate I saMskRta kartari vAkya | bharato nRpatiH jinaM pUjayati / zrAvakA: jinAlayaM gacchanti / sAdhavaH AgamaM zikSante / che. munayaH dayAM pAlayanti / sAdhuo vaDe Agama lagAya che. bhunikho vaDe ghyA paNAya prAjJa vaDe dharma khAyarAya che. prAjJo dharmamAcarati / tenA vaDe sajjana sevAya che. sa sajjanaM sevate / tamArA dvArA bhAI laI 4vAya che. teo vaDe saMskRta zAya che. [9] chUTI pADelI saMdhi : 9 |te badhI strIo jaMgalamAM te strIo vaDe jaMgalamAM bhayache 4vAya che. 4. tasmAt + jJAnam / 5. tasmAt + hriyate / sarala saMskRtam - 3 jinaiH sRjyate / janairiSya 1 bhaTaiH dhAvyate / udadhibhiH kSubhyate / 1. munibhiH + rAjagRhanagare / 2. kasmai + iti / 3. mahAvIrAya + iti + arthaH / * 34 * yUyaM bhrAtaraM nayatha / te saMskRtaM paThanti / tAH vanaM gacchanti / 8. 9. 6. 7. 8. 9. yuvAbhyAM kSamyate / nRbhi: milya I nadyA spRzyate / saMskRta karmaNi vAkya bharatena nRpatinA jina: pUjyate / zrAvakaiH jinAlayaH gamyate / sAdhubhirAgamaH zikSyate / munibhiH dayA pAlyate / prAjJena dharma Acaryate / | tena sajjanaH sevyate / yuSmAbhiH bhrAtA nIyate / taiH saMskRtaM paThyate / tAbhiH vanaM gamyate / mayA + api + IkSyate / tAm + avAmanyata / tAdRk + jJAnam / pari + chedaH / 2018-1/13 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Eii nA che [1] saMskRtanuM gujarAtI :1. mArA dvArA pahelA dharma AcarAyelo. tethI meM sukhane meLavyuM hatuM ane meLavuM chuM. 2. jayAre mArA dvArA rAjagRhanagara javAyeluM tyAre mArA dvArA mahAvIra bhagavAna jovAyelA. o ! tuM paNa mahAvIra bhagavAnane jo. tei mATe=] AthI jhaDapathI rAjagRhanagara jA. rAgane jItanAra mahAvIra bhagavAna mArA dvArA vaMdAya che. 4. zreyAMsakumAra vaDe RSabhadeva bhagavAnane zeraDIno rasa apAyo hato. 5. pApI jIvo potAnA pApo dvArA ja kare che. AthI koI paNa[jIvA. pApane na Acaro. mANasonA prayatna vinA paNa keTalAMka vAdaLo dvArA AkAzamAM garjanA karAya che. 7. jinezvara bhagavAna jaya pAmo ane jainazAsana jaya pAmo. 8. bIjA loko vaDe je - je AcarAya che te badhuM tame na Acaro. je ucita hoya te ja paMDito dvArA AcarAya che. 9. A ke bIjA koIka jinAlayamAM bhagavAnanI AgaLa teo lAMbo samaya nAco ! ane tethI zAtAne paNa teo meLavo. [2] gujarAtInuM saMskRta : 1. nanAnAM vArtA mAya ! khti, satyu kAryeSu sannanAnanusara ! 2. vaM sarvAna nIvAna kSamasthA 3. "mo: marapati ! vaM 'moDapi nana: kvADapi mama teNe hiMsA mAcaratu'- iti ghoSaya" - iti hemacandrAcAryo'vadat / 4. pramA: gRhadgadi na nRtyanta . 5. nautama yUyaM achata, brAhmaNam pazita | 6. tAbhyAM yAdRzaH jinAlayaH svapne adRzyata tAdRzaM jinAlayaM tau rcytaam| 7. vire pratIkSasva, pazcAddeva ninaH miti | 8. kumArapAlasya nRpaterdeze na ko'pi zrAvako dIna AsIt / 9. yadri vaM mokSa vAcchasi taMrdi jaina dharmamavira ! chesarala saMskRtam - 3 * 35 * pATha-1/18 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 0 U [3] khUTatI vigato :naM. rUpa | | mULa dhAtu | gaNa | pada |puruSa vacana kALa/artha sAdo artha 1.| mAdyata | za | 1 | pa.pa.| 3 | 1 hyastana | bhaTakavuM 2.) mArvata | sa | 1 | 5.5.| 2 | 3 | hyastana | pUjavuM 3. margatu | man | 1 | pa.pa.| AjJArtha kamAvuM 4 prAcyavihi pra+1 | 10 | u.pa. 1 | 2 | hyastana prArthavuM | ka.) gAyita | [ |10| u.pa.) 2 | 3 | hyastana | arpavuM [4] khUTatI vigato :naM. gujarAtI artha mULadhAtu rUpa gaNa pada puruSa vacana kALa/artha 1. huM lajjA pAmyo | tan | bannene | 1 |A.pa. 1 | 1 | hyastana 2. teo tole che | tun | totaryAnti |10| u.5.| 3 | 3 vartamAna 3. tame be e citra doryuM hatuM vi+ tivyanivRta| 6 | 5.5.| 2 | 2 | hyastana 4.|ame bee oLaMgyuM hatuM ne | vidi 1 A.5 1 | 2 | hyastana 5. tame spardhA karo | paE | parvaSyam | 1 |A.pa. 2 | 3 | AjJArtha| [5] khUTatI vigato :niM. rU5 | sAdo artha | mULadhAtu arthakALagaNa pada prayoga puraSavacana 1. atRthImahi tRpta karavuM | tum | hyastana | 4 5.5 | karmaNi, 2. 3pAdrizyathA:/upadeza Apavo 35+Tiza | dhastana | 6 | 5.5 karmaNi, 2 | 3.| sapnam | sahana karavuM | sat hyastana Ai.pA kartari 3mAyana | phADavuM hyastana Iu.pa. | kartari 5. | pravartethAm | vartavuM | vRt | dhastana | 1 A.5 kartari [6] khUTatI vigato :-| rUpa sAdo arthI arthakALa gaNa pada puruSa ekavacana dvivacana | bahuvacana prayoga 1.niza sAMbhaLavuM hyastana bhU.kA. 4 |pa.pa. 2 cazaJthA: cazaSyathAr cazathvam kamaNi | sAttva | sAMtvanA AjJArtha |10|u.pa. 3 | sAttviyA sarvitA|| | sAntvayantu ApavI. | va6 | vahevuM hyastana bhU.kA. 1pa.pa. 1 avaham / avahAva / avahAma kartari jhave+nam namavuM | AjJArtha | 15.5. 3 avanamatu | avanamatAm | avanamantu manu+manuM mAnavuM hyastana bhU.kA. 1 A.pa. 1 | navama navamA mAhi karmaNi 2 | hy bh ly 0 bh | G % + d. che sarala saMskRtam - 3 * 36 * pATha-1/17 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI : 1. zrAvake hiMsA na karavI joIe, zrAvaka dvArA jUThuM na bolAvuM joIe, na ApeluM na levAvuM joIe, rAtribhojana na karAvuM joIe. mArA vaDe sAmAyika karAya. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. jo tame mahAvIra bhagavAnane vaMdazo, sAdhune paNa namazo to jIvanamAM sukha thaze. sAmAyikamAM zrAvaka sAdhu jevo thAya che. tethI vAraMvAra sAmAyika karavI joIe. 'tuM kAle rAjagRhanagaramAM ho' - ema mArA dvArA IcchAya che. zrAvaka dvArA jema jaina dharma saMbhaLAya che tevI ja rIte jo AcarAya to ja te vAstavamAM jaina zrAvaka thAya. tamArA dvArA AdinAtha bhagavAnanI pratimA pUjAvI joIe. tArA dvArA zuM karAya che ? e pramANe akabare pUchyuM. 'mArA vaDe AMdhaLA gaNAya che - e pramANe tamArA dvArA dekhAya ja che. to paNa jo tamArA vaDe huM pUchAuM to tame paNa AMdhaLA thazo ja' - e pramANe bIrabala bolyo. jo mANaso mane joze to mArI apakIrti thaze - e pramANe apayazanA bhayathI zrAvaka dvArA dharma na ja karAvo joIe. [2] gujarAtInuM saMskRta : 1. yUyam Agacchata atropavizata | 2. mayA pratikramaNaM kriyeta / 3. 'tvamadhunA raudre vane'si' kRti vimRza, yata: saMsAraH raudra vanamivaivA'sti / sAmAyikena samatA labhyate pratikramaNena cA''rAdhanA bhavati / ArAdhanayA samatayA ca zrAvakaH mokSaM labheta / ataH zrAvakaH ArAdhanAM samatAM ca vindeta / 4. 5. 6. 7. tasmAt zrAvaNa pratikramaNaM sAmayikaM ca kriyeyAtAmeva / adya mahAvIraH jinaH rAjagRhanagaram Agacchet / 8. 9. yA adya rAjagRhaM gamyeta / 7 37 sarala saMskRtam - 3 pATha-1/18 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ B [3] mogA :naM. 35 | bhUpadhAtu | 14/martha puruSa kyana| 56 | gae | sAho artha / 1. | avamanyedhvam | ava+man | vidhyartha | 2 | 3 | mA.5/ avajJA karavI 2. | lothAH / laGgha | vidhyartha | 2 | 1 mA.5.| 1 | oLaMgavuM 3. | vilikhyantAm | vi+likh | mAzArtha | 3 | 3 | 5.5. | 6 doravuM 4. | lajjeran / lajja | vidhyartha | 3 | 3 1.5. 1 ext pAmavI 5. | nirdizyeyAtAm |ni+diz | vidhyartha | 3 | 2 | 3.5. | 6 | nirdeza 42vo [4] bhUTatI vigato :naM. mULadhAtu (gaNa kALa/artha puruSa vacana pada prayoga rUpa | artha 1. sah | 1 | vidhyartha | 1 | 3 mA.5. tAra| sahemahi | saDe 2.| upa+diz | 6 | mAzArtha | 2 | 2 .5. bhAlA upadizyethAm |75ddeza Apako 3. | saMs | 1 | vidhyartha | 3 | 1 mA.5. utari seta / 2Q [5] 340331 : [6] pAlI 4yAna pAyo : 1. parityajAmi - AzaMse 1. cintayatu - yAcatAm 2. parityajAvaH - AzaMsAvahe 2. cintyetAm - yAcyetAm yAcyetAm | 3. parityajAni - AzaMsai 3. cintayeva - yAcevahi | 4. paryatyajan - AzaMsanta 4. cintayetam - yAceyAthAm | 5. parityajeyam - AzaMseya 5. cintayet - yAceta 6. cintayema [7] pAlI 4yAna pAlo :-- yAcemahi AjJArtha ___- vidhyartha 7. cintayasi - yAcase | 1. vapa - vapeH 8. cintayAva - yAcAvahai 2. asAni - syAm 9. cintayAvaH - yAcAvahe 10. acintayAma - ayAcAmahi 3. kriyai - kriyeyam 11. acintayatam ___- ayAcethAm 4. uJcha - uJche: 12. cintayAma - yAcAmahai 5. Ahvayantu - AhvayeyuH 13. cintyAmahai - yAcyAmahai [8] pATI yAnA vAlo :14. acintayatAm ___ - ayAcetAm 1. karotu - kurutAm 15. cintyasva - yAcyasva 2. syAva - syAma 16. cintayata - yAcadhvam / 3. azuSyat - azuSyatAm 17. cintayati - yAcate | 4. corayetam - corayeta 18. cintayanti - yAcante / 5. agarjaH - agarjatam * sa26 saMskRtam - 3 * 38 . pATha-1/18 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI H 1. 2. pANIne mUke che[choDe che] AthI vAdaLane 'jalamur'e pramANe kahevAya che. arihaMtone namaskAra ho, siddhone namaskAra ho, AcAryone namaskAra ho, upAdhyAyone namaskAra ho ane badhAM sAdhuone namaskAra ho ! A namaskAra badhAM maMgalomAM zreSTha maMgala che. 3. vANIthI ja rAjA khuza thAya ke gusse bharAya ! jevI vANI tevuM phaLa ! 4. kAmpilyapuramAM vANiyAo dvArA dhaMdhA karAya che. AthI Apa paNa tyAM ja jAo. Apa be dvArA zuM nadIe javAze ? tyAM ThaMDo pavana che. 5. 6. mALAo dvArA ja teo ApanuM bahumAna karaze. 7. paropakAra mATe sajjanono vaibhava hoya che. 8. jo Apa jUThuM bolazo to ApanAmAM koIne paNa vizvAsa nahIM thAya.[= bese.] 9. Apa Avo ane A Asana upara beso. [2] gujarAtInuM saMskRta : 1. mahAnto janAH na kadA'pi vyalIkaM bhASante / sarita: mInasya jagat sarityeva vartate / 2. 3. marutA ne mranau nIyate| 4. vaNijaH rAje dhanaM yacchanti udyogAya ca anujJAM yAcante / 5. mahAvIrasya bhagavata: vAci Urj asti tena pApAnAM pApAnyapi nazyanti / 6. asmin jagati AdinAtho bhagavAn sarveSu rATsu zreSTho'sti / viyati mahAntaH meghAH garjanti / 7. 8. yathA rAjAm Urk sainyamasti, vaNijAmUrga dhanaM vidyate tathA satAmU ahiMsA bhavati / marutA sarit kSubhyati / 9. sarala saMskRtam - 3 0 39 0 pATha-1/19 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] khUTatI vigato :ni., zabda vibha vacana liMga vibhaktinuM ' artha rUpa 'kti nAma che 0 0 cha rAja 1. nannamu 1 puMlliMga kartA vAdaLAo || namuva: strIliMga be vANIne | vAva puMlliMga karaNa rAjA vaDe | rIMnA 4. vaLinuM | 4 | 2 puMlliMga | saMpradAna be vANiyAo mATe vikhyAm | nuM | 5 | 3 napuMsakaliMga| apAdAna | urjAone kAraNe | kIrtha: [4] zabdamaMdira - Ta zo, a | se | , s la 202&d > English jaganoTano khulAso kadAca TADhA pahorano lAgaze. paNa, orijinala zabda Jagannath = jagannAtha che ! orissAnA purImAM jagannAtha yAtrA nIkaLe tyAre sADA cha phITa vyAsanA 16 paiDAvALA rathane 4OOO bhakto khece che. A rathanA paiDA nIce je prANatyAga kare teno mokSa thAya tevuM ghaNA loko dhArI beThA che. eTale yAtrA vakhate baMdobasta jALavatI polise bahu sAvadha rahevuM paDe che. briTIzarAja daramyAna lagabhaga dara varSe AtmahatyAnA prasaMgo noMdhAtA, jene kAraNe jagannAtha ratha tenI "saMhArazakti mATe jANIto ja banyo. ane aMgrejI bhASAne navo zabda maLI gayo... che sarala saMskRtam - 3 * 40 * upATha-1/1 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI:1. bhAI vaDe saMkaTamAM bahenone dhana ane vizvAsa apAya che ane bahena rakSAya che. bhAI dvArA kayAreya paNa bahena marAtI nathI. 2. bhagavAna neminAtha vaDe kRSNa rAjA ApattiomAM rakSAyelA. je saMpattimAM mitra hoya ApattimAM na hoya te [loko] buddhizALI dvArA choDAya che. moTuM A AkhuM jagata ApaNuM mitra che" - e pramANe vicAra - e pramANe zreNika rAjAne bhagavAna mahAvIre kIdhuM. 5. ghaNuM badhuM paNa dhana dhanavAnone ApattionI velaDI jevuM ja thAya che, nahIM ke sukha mATe. AthI te buddhizALI ! tevA dhanane choDI de ! 6. caMdrano cAMdanI vaDe, samudranI maryAdA vaDe ane vANiyAno dhana vaDe mahimA thAya che. 1. mane kevalajJAna thaze ja. kAraNa ke mArA dvArA sArI rIte bhagavAnanI bhakti karAya che. A pramANe zrAvakane vizvAsa hoya che. zreNikane atyaMta buddhizALI abhaya nAmano putra hato. tIrthakara bhagavAna mahAvIranA upadezathI teNe paNa saMsArane choDI dIdho ane dIkSA lIdhI. 9. "ApattionuM ghara abhimAna che' - e pramANe zrI hemacaMdrAcAryajIe triSaSTizalAkApuruSacaritra nAmanA graMthamAM lakhyuM hatuM. [2] gujarAtInuM saMskRta : 1. mapAvato nAno mahimnaH pa sImAM nAsti ! 2. vakrarvartana: rANAnofpa na marana nyate | 3. va:/neTa cennIma bhavata: mahAvIrasthAne 'tena:jaya' ti cyate | 4. jo mAtman ! vaM tvam mavaccha, vaM tvayA sadaiva yudhyatva, vaM tubhyameva kimapi kAryaM kuru / 5. manena suddhA kApadri madamaratye, ataH 3yameva mama satyaH sutA 6. yathA candrasya jyotsnAyAH kA'pi sImA nAsti tathA bhagavataH mahAvIrasya mahimno na kA'pi sImA'sti / ripha sarala saMskRtam - 3 41 0 pATha-1/2% Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. sadbhiH suhRdbhiH Apadi sAhAyyaM kriyate eva / 8. janAnAM dhAtrA(bhagavatA) dhImatA mahAvIreNa sannevopadezaH dIyate / 9. adhunA mama manasi dharma eva ramate, yataH hyaH bhagavataH sAdhoH sakAzAt mayA bhagavataH mahAvIrasya vAg nyazAmyata / [3] pUredI pArI 4yA : 1. mahimAnam 2. dadadbhiH 3. mahatAm 4. dhImatA 5. bhagavati 6. vaNijaH 7. UrjI 8. rAT - D ! 9. bhavantau [4] phUTatI vigato :na. Apad | vIrudh / rAjan | Atman | kakubh | tAdRz | nAman | zazin | sIman | 1| Apatsu | vIrutsu | rAjasu | Atmasu | kakupsu | tAdRkSu | nAmasu | zaziSu | sImasu 2 | ApadaH | vIrudhaH | rAjJaH | AtmanaH | kakubhaH | tAdRzaH | nAmnaH | zazinaH | sImnaH 3 | ApadoH | vIrudhoH | rAjJoH | AtmanoH kakubhoH | tAdRzoH | nAmnoH | zazinoH | sImnoH 4 ApadbhyAm vIrudbhyAm rAjabhyAm AtmabhyAm kakubbhyAm tAdRgbhyAm nAmabhyAm zazibhyAm sImabhyAm |5| ApadA | vIrudhA | rAjJA | AtmanA | kakubhA | tAdRzA | nAmnA | zazinA | sImnA [5] pUTatI vigato :na. als | bhagavat | dhanavat | suhRd | mahiman | bhAvin | viz | sadRz | karman | sampad | 1| 1/1 | bhagavAn | dhanavat | suhRd | mahimA | bhAvi |viTa-D sadRk | karma | sampad 2| 2/2 | bhagavantau | dhanavatI | suhRdau | mahimAnau | bhAvinI | vizau | sadRzI | karmaNI | sampadau 3| 3/3 | bhagavadbhiH dhanavadbhiH suhRdbhiH | mahimabhiH | bhAvibhiH | vibhiH sadRgbhiH karmabhiH sampadbhiH bhagavate | dhanavate | suhRde | mahimne | bhAvine | vize | sadRze | karmaNe | sampade |5| 6/2 | bhagavatoH | dhanavatoH | suhRdoH | mahimnoH | bhAvinoH | vizoH | sadRzoH | karmaNoH| sampadoH [6] zamahira : va | tA sa | dR | zA / te 22 88 zA cA 4 3 * sarasa saMskRtam - 3 * 42 . pA6-1/2 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtinuM gujarAtI :1. saMsAramAM vAstavamAM apsarAo paNa kalyANakArI nathI. mATe vidvAno dvArA ghAsanI jema te [apsarAo] choDAya che. 2. dhanuSyabANa dvArA duzmano bahArathI ja nAza pAme che. premathI to duzmanono dveSa nAza pAme che. 3. candra dvArA potAnA prakAzathI dizAo prakAzita karAya che. mahAvIra bhagavAne zreNikane AzIrvAda ApyA. tethI zreNike tevuM karma upAjaryuM jenAthI te tIrthakara thaze ! 5. he mahAvIra ! Apa amane paNa tevA AziSa Apo. 6. tuM vidvAnone nama. potAne tenA juttA samAna mAna. tethI te jJAnI thaIza. 7. pratikramaNa kalyANakArI che. AthI te bALako ! roja pratikramaNa karo. 8. manuSyanA AyuSyathI jeTalI ArAdhanA thAya teTalI karI le. tuM vArevAre manuSya nahIM thAya. 9. agninI javALAo hoya che ane caMdranA kiraNo[prakAza hoya che. [2] gujarAtInuM saMskRta:1. yathA madhulihaH upAnatsu na bhavanti kintu puSpeSveva tathA vidvAMsaH api satsu eva bhavanti na tu durjaneSvapi / 2. viduSa: 2 vamatuDha prIti vistu prathAH prIti 3. puSkAnAM prama: madhuti gAvRSyanta ! 4. pravRpi nanamukti: pAnIye vRSyate | 5. rA: kepaza 7: mahAnta kriSI ta: | 6. nisumAnena muninA vIrya: ro: sImeva yuddhamakriyatA 7. 9 di: gapi sudraH bhavanti .. 8. gati ne eDapi mama di, sarve mama suddha: ruva santi ! 9. minuM nati mokSa parva zreyAn | ke sarala saMskRtam - 3 0 43 0 upATha-1/2 18 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsi | viduSi bhAssu [4] pUTatI vigato :ma.| dviS | prAvRS | candramas | payas | bhAs | vidvas | apsaras | vidvas | zreyas 1| dviSi | prAvRSi | candramasi | | payasi apsarasi| viduSi | zreyasi 2 | dviTsu | prAvRTsu | candramassu | payassu | vidvatsu apsarassu vidvatsu |zreyassu 3 dviTa-i prAvRTa-i candramAH | payaH bhAH vidvAn apsraaH| vidvat | zreyAn 4 / dviSau / prAvRSau | candramasau | bhAsau vidvAMsau apsrsau| viduSI zreyAMsau 51 dviSaH | prAvRSaH |candramasaH | payAMsi | bhAsaH | vidvAMsaH | apsarasaHvidvAMsi |zreyAMsaH [5] phUTatI vigato : [3] pAlI 4yaan| vaSo : 1. upAnat - d 2. madhuliDbhyAm 3. apsarobhyaH 4. AyuSA 5. bhAse 6. dizam 7. dhanuSI 8. AzISSu 9. payaH ! [6] zamahira : naM.vimati/ diz | dhanuS | AziS | AyuS | zreyas | madhulih | kAmaduh | kAmaduh | upAnah | | AyuH / zreyaH | madhuliT-D kAmadhuk-g| kAmadhuk | upAnat-d 2/2 | dizau | dhanuSI | AziSau | AyuSI | zreyasI | madhulihau | kAmaduhau | kAmaduhI | upAnahI 3/3 | digbhiH | dhanurbhiH | AzIbhiH | AyurbhiH | zreyobhiH | madhulibhiH | kAmadhugbhiH | kAmadhugbhiH | upAnadbhiH 4/1 | dize | dhanuSe | AziSe | AyuSe | zreyase | madhulihe | kAmaduhe | kAmaduhe | upAnahe | digbhyAm | dhanurdhyAm | AzIrdhyAm | AyurdhyAm zreyobhyAm madhuliDbhyAm | kAmadhugbhyAM | kAmadhugbhyAM | upAnadbhyAM AzIH dhanuH 1/1 |dik-g vacana na 87 dha / na / sya | DI In | bha | ga | va | tAM ** sa26 saMskRtam - 3 .44 . 0416-1/21 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtinuM gujarAtI - 1. munio dvArA mokSe javAne IcchAya che. 2. munisuvratasvAmInI anujJAna meLavyA vinA ja skaMdakAcArya mithilA nAmanI nagarImAM gayA. 3. tenkiMdakAcArya tyAM ArtadhyAnathI marIne agnikumAra nAmanI devanI jAtimAM utpanna thayA. 4 ane avadhijJAnathI pAlakanA dukRtane jANIne pRthvI upara avatarI lAMbI dIrgha zilA racIne trivikurtIne nagara upara te zilAne pheMkI te nagarane bALI nAkhyuM. 5. tyAra bAda te nagara daMDakAraNya e pramANe prasiddha thayuM. 6. huM kAyama sAdhu bhagavaMtane vaMdIne temanI pAse bhaNuM chuM. 7. caMDakauzika sApane sAMtvanA ApavA aneka kaSTone sahIne paNa bhagavAna mahAvIra jaMgalamAM gayA. 8. tIrthakaro bhavya jIvone mokSano mArga upadezavA mATe dezanA Ape che. 9. bhagavAna mahAvIrano abhiSeka karavAne badhAM devo potAnA vAhanomAM [besIne potAnA mitronI sAthe meruparvata tarapha cAlyA. [2] gujarAtInuM saMskRta : 1. dhamanto banA: gati: tattvamavaDuiminta | 2. bAvA: 3papu bApu 35viza-- I 3. pratikramavi wtuM zrAvA: mavinta niRSA cha-- I 4. sAdhuH toSAt tuM prIvrata / rIkSA vAvIyata | 5. mArAdhanAM tumetA: pramA: upAzrayama cham | 6. mavinta TUrva mavyA: tIva pratInti / moDhajo 7. taM muniM dRSTvA yUyaM vandadhvam / pazyata - pazyata, sarve taM dRSTvA nati | 8. mAvAna svayaM dharmamArca pAs pAdvizat | 9. bAhubaliH samarAGgaNe eva zramaNo bhUtvA kevalajJAnaM labdhaM vanamagacchat / ja sarala saMskRtam - 3 0 45 0 pATha-1/2 28 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ B B gantum tottum nam [3] 3 3st : A 1. avatIrya - avataritum | 10. ApRcchya - ApraSTum 2. adhiSThAya - adhiSThAtum | 11. iSTvA - eSTum 3. anurudhya - anuroddham 12. eSitvA - eSitum 4. anviSya - anveSitum | 13. upavizya - upaveSTum 5. adhyUSya - adhivastum | 14. gatvA 6. AzliSya - AzleSTum 15. tuSTvA - toSTum 7. AhUya AhvAtum | 16. kruddhvA - kroddham 8. Aruhya - Arodum | 17. kRSTvA - kraSTum 9. AdIya - AdAtum | 18. tuttvA [4] pUTatI vigato :naM. 6nta35 | bhUpadhAtu | hanta | pratyaya | artha | 1 | anta cha te sivAyanuM kRdanta vastum vas tvartha | tum | 2hevAna | 1 | uSitvA natvA saMbaMdhaka namIne nantum 3 | patitum pat / hetvartha paDavAne rakSitvA saMbaMdhaka rakSIne rakSitum vad tvartha | tum |bolavAne 1 uditvA [5] pUTatI vigato :na | gujarAtI artha kRdantarUpa | mULadhAtu, kRdanta pratyaya te sivAyanuM kRdanta 1|prazaMsA jarIne varNayitvA varNa saMbaMdhaka varNayitum | pU0 421 / bhATe | pUjayitum | hetvartha pUjayitvA jApa karIne | japitvA saMbaMdhaka japitum jItavAne | jetum hetvartha saMbaMdhaka tvA bhavitum [6] yogya 35 : 1. tRp - tarpitum tRptvA 2. daha - 3. dRz - draSTum , dRSTvA 4. dA - , dAtum 5. diz - deSTum , diSTvA patitvA rakSa vaditum pUja HERE jap jitvA thaIne | bhUtvA , dagdhum * sa21 saMskRtam - 3 .46. pA-1/224 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI : 1. bANo dvArA pIDAI rahelA pakSIo zrAvaka dvArA rakSAyelA. 2. mAtA vaDe raMdhAyeluM bhojana jamavAne lavAyeluM ane amArA dvArA khavAyeluM. amArA dvArA gharanI bahAra dukAnamAM nathI ja khavAtuM. samAjamAM ane sagAvahAlAomAM sneha karato AtmA bahu badhIvAra bhaTakyo. te AtmAonA hita mATe bhagavAna mahAvIra dvArA jaina dharma upadezAyelo. 4. koI paNa rIte vaizAlInagarIne jItavAne kulavAlaka muninI sAthe koNika vaDe vicArAyeluM. 5. te nagarImAM jaIne kulavAlake jANyuM ke munisuvrata bhagavAnanA stUpanI UrjAthI A nagarI nAza nathI pAmatI. 6. senAnI sAthe koNikane bolAvI teNe saMketa Apyo. 1. pachI] duSTa kulavAlake nagarajanone "A stUpathI nagarane bhaya che' e pramANe kahIne nagarajanonI sAthe stUpano dhvaMsa karavAnuM zarU karyuM. 8. saMketane anusarIne koNikanI senA thoDI pAchI pharI. 9. pachI "jema jema stUpano dhvaMsa karAya che tema tema duzmano pAchA jAya che" - e pramANe vAta vaizAlImAM adhama kulavAlaka dvArA kahevAyelI. [2] gujarAtInuM saMskRta: 1. vanDanavInA prama upakSAmAM mAthAnuM drattavatI ! 2. padri parvananA: na rakSatti hindu rakSito dharma: rakSati | 3. pIvartaH 3ptAni vIjJAni mAM phUDhani santi 4. pramo: sarvANi IfNa naSTAna pazcAta pramu: vanajJAna nadhavAnuM ! 5. mRtyunA nIyama- naraM drADapi vyaM saMsAraM tyavaktavantaH ? karmaNA pIDyamAnAn imAn janAn dRSTvA ko na saMsArAdudvijet / dina: bhavet ? 7. karmabhiH pIDitAH yUyamanekAni duHkhAni soDhavantaH / dharmAya kimarthaM duHkhaM na sahadhvam ? phi sarala saMskRtam - 3 - 47 * pATha-1/2 38 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. saMsAre'Tan jIvo dharmAd Rte na kutrApi zAntiM labdhavAn / 9. mRtyumAgacchantaM dRSTvA'pi skandakamuniH na kSubdhavAn, namastasmai / [3] pUTatI vigato :na.| gu42tI artha | saMskRta | ayuM hanta? | pratyaya bhUpadhAtu |4800 hanta |1| spRhA 42vAne mATe| spRhitavate | taribhUta | tavat | spRha spRhita,spRhayat,spRhyamAna bheTatAne 29 | AzliSyataH | vartamAnatari at | A + AzliSTa,AzliSTavat zliS AzliSyamANa be pakhALAI kSAlyamAnayoH vartamAna bhae mAna | kSal kSAlita, kSAlitavat rahelAomAM kSAlayat apAyelAonuM dattAnAm | zibhUta dattavat, yacchat, dIyamAna 5| chousAne tyaktavantam | taribhUta | | tavat | tyaj |tyakta, tyajat, tyajyamAna [4] pUTatI vigato :niM. | kRdanta mULadhAtu kayuM kRdantaH pratyaya artha | Apela kRdanta sivAyanA traNa kRdanta |1| khAditena / khAd | bhAbhUta | ta | pavAyalA 43 | khAditavat, khAdat, khAdyamAna | militavataH | mil | taribhUta | tavat | maNelAmAthI | milita, milat, milyamAna 3| likhate likh vartamAnataH at | 4jI 238 bhATe likhita, likhitavat, likhyamAna | madyamAnAt / mad vartamAnalI mAna | abhimAna 4215| matta, mattavat, mAdyat rahelane kAraNe 5 | kathitAbhyAm | kath | bhUta | ta vAyemAve kathitavat, kathayat, kathyamAna [5] 3 : C 1. nata natavat namyamAna 2. udita uditavat vadat udyamAna 3. uSita vasat uSyamANa 4. tyakta - tyaktavat tyajat tyajyamAna 5. dagdha dagdhavat dahyamAna 6. pakva pakvavat pacat pacyamAna 7. zaMsita zaMsitavat zaMsat zasyamAna 8. kSita kSitavat kSayat kSIyamANa 9. gata - gatavat - gacchat ___ - gamyamAna 10. dRSTa - dRSTavat pazyat - dRzyamAna 11. datta - dattavat - dIyamAna sa28 saMskRtam - 3 .48 . pATha-1/2 OM 8 namata uSitavat dahat yacchata - dApamAna Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ B pItavat nRtavat C 12. pIta pibat - pIyamAna 13. kruddha kruddhavat krudhyat __ - krudhyamAna 14. puSTa puSTavat puSyat - puSyamANa nRtyat nRtyamAna naSTavat nazyat nazyamAna mugdhavat muhyat muhyamAna sRSTavat sRjat sRjyamAna diSTavat dizat dizyamAna 20. lubdha lubdhavat lubhyat lubhyamAna 21. upta uptavat vapat upyamAna 22. druDha drugdhavat druhyat druhyamANa 23. snigdha snigdhavat snihyat - snihyamAna 24. AhUta - AhUtavat Ahvayat __ - AhUyamAna 25. UDha - UDhavat vahat uhyamAna 26. udvigna - udvignavat - udvijamAna - udvijyamAna 27. vinna - vittavat vindamAna - vidyamAna [6] pAlI 42yAnavAyo :1. A+rabh - Arabdha , Arabdhavat , ArabhamANa , ArabhyamANa 2. A+kRS - AkRSTavat , AkRSTa , AkRSat , AkRSyamANa 3. dyut - dyotamAna , dyotita , dhotitavat , dyutyamAna 4. pra+sId - prasadyamAna , prasanna , prasannavat , prasIdat 5. nis+pad - niSpanna , niSpannavat , niSpadyamAna , niSpadyamAna 6. ud+pad - utpannavat , utpanna , utpadyamAna , utpadyamAna 7. bhaj - bhajamAna , bhakta , bhaktavat , bhajyamAna 8. yuj - yujyamAna , yukta , yuktavat , yujyamAna 9. anu+iS - anviSita , anviSitavat , anviSyat , anviSyamANa * sa28 saMskRtam - 3 * 48 * pATha-1/2 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI : 1. gurue ziSyone upadeza Apavo joIe ane ziSyoe kAyama gurunI AjJA anusaravI joIe. 2. badhAe mokSe javA mATe Agamo AdarathI bhaNavA joIe. 3. 4. zrImaMta mANasoe bhikSukone dhana-dhAnya ke kaMI paNa ApavuM ja joIe. zrAvake mokSa meLavavAne jIvo na ja mAravA joIe, jUThuM na ja bolavuM joIe, na ApeluM na ja levuM joIe, kaMI paNa coravuM na ja joIe, kAyama juvAna strIo choDavI ja joIe, kayAMya paNa mamatva na ja karavuM joIe. namratA, laghutA, jayaNA ane samatA AcaravI joIe. 5. mumukSue badhI kriyAomAM mokSa ja Icchavo joIe. 6. 7. 8. 9. ApattiomAM [du:khamAM] ane saMpattiomAM [sukhamAM] kAyama namaskAra mahAmaMtra smaravo joIe. bhagavAna dvArA na kahevAyelA kAryo sajjane na karavA joIe ane bhagavAna dvArA kahevAyeluM badhuM karavA prayatna karavo joIe. mahenatathI ja kAryonI siddhi thAya che. mahenatathI ja mANasa zobhe che. AthI koI paNa ApattiomAM mahenata na choDavI joIe. choDavA yogya dhanamAM tuM zuM[zA mATe] moha pAme che ? kyAMya paNa na ja mohAvuM joIe. badhI vastu choDavA yogya che. [2] gujarAtInuM saMskRta : 5. 6. 1. tvayA ete sarve sAdhavaH vandanIyAH / 2. mokSaM netuH bhagavataH mahAvIrasya upadeza AcaraNIyaH / 3. dharmasya upadeSTAramAdinAthaM bhagavantaM bharataH cakravartI anamat / 4. pratyahaM zrAvakeNa bhagavataH pUjA kartavyA, yataH tena jIvAH zAntiM namaste / yathA rAjA nagarI rakSaNIyA tathA zrAvakaiH svIyAni vratAni rakSaNIyAni / AjJA gurUNAmavicAraNIyA / gurUNAmavimarzanIyA bhagavatAJcakintu, AcaraNIyA / pATha-1/24 sarala saMskRtam - 3 7 50 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. 8. 9. guruH sevyaH, tattvAni avagantavyAni bhagavatazca bhaktiH kartavyA / [3] jAsI 4gyAnA 4vAjo : 1. jIv 1. mUka 2. stoka bhAvina: anarthAn jJAtuM nA na yogya: / dRSTA AkarNitA vA vArtA asatyA'pi bhavet / ataH na sadA dRSTA AkarNitA vA vArtA anusaraNIyA / - 2. dah 3. di 4. puS poSTavya 9. mR pracchya 5. pracch [4] 'tva' sagADesA zabdo : 1. sarala 2. zItala -- - - 3. dakSa dakSatva [5] 'tA' sagADelA zabdo : - jIvitR 6. labh dagdhi 7. A + rabh dezana 8. vid - 1 pAtya 2 vastavya 3 caraNIya 4 jIvana mUkatva 4. nara stokatva 5. nR 3. lavaNa lavaNatA [6] chUTatI vigato : naM. 35 | mULadhAtu 10. kath saralatA 4. samAna zItalatA 5. mUrkha 6. Rju pat vas car jIv ji 6. ghaTa kayuM | pratyaya Ihanta ? vidhyartha 22 29 bhAva " 5 jaya 6 smRti smR 7 jemitR jim 5.za. " ya tavya anIya ana a 1 -- lAbha Arambhaka 12. dhAv vedanIya martR kathiti naratva nRtva ghaTatva samAnatA mUrkhatA RjutA artha pADavA yogya vasavA yogya yAsavA yogya jIvana jaya smRti jamanAra 11. snih - snehana * 51. 13. lubh 14. krudh 15. spRh 7. gagana 8. bhavya 9. jetR 7. adhama 8. satya 9. zaTha - - dhA.za = dhAtusAdhitazabda. tR-aka pratyaya dhAtune zabdamAM 32ve che. sarala saMskRtam - 3 -- - dhAvitavya lobhya krodha spRhaNIya gaganatva bhavyatva jetRtva adhamatA satyatA zaThatA A sivAyanA bAkInA koI paNa 3 kRdanta patanIya, patitavya, pAtaka vasanIya, vAsya, vasitR cara, caraNa, cariti jIva, jIviti, jIvitR jayana, jeya, jayanIya smaraNa, smAraka, smaritR jemaka, jemana, jemiti pATha-1/24 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 35 mULadhAtu kayuM 8 nAyaka nI bhaNitavya bhaN 9 10 saraNIya 11 kSeya 12 japana jap 13 jalpa jalp 14 aTiti aT 15 paThitR paTh 16 dhAvaka dhAv 17 khAdanIya khAd 18 nRtya nRt sR kSi o 1. dyut 2. garj 3. IkS 4. bhaj 5. zuS 6. tras 7. tRp 8. kamp 9. DI / / I I hanta ? sarala saMskRtam - 3 " aka vidhyartha tavya anIya ya ana a ti " 21 bhAva "" [7] jAsI 4gyAnA vAjo : dyotita 33 dhA.za. tR aka vidhyartha anIya ya 22 "" pratyaya garjitR IkSaka bhajana zuSTi trastavya tarpaNIya kampya Deya " " " , artha sarva4nAra bhagavA yogya saravA yogya kSaya thavA yogya japavuM babaDavuM bhaTakavuM bhaNanAra doDanAra jAvA yogya nAyavA yogya bhaktR zoSaNa trasaNIya tarpaNa kampitR DayitR * 52 * dyotanIya dyotaka garjanIya garjana IkSita " " " > A sivAyanA bAkInA koI paNa 3 kRdanta " netR, nayana, naya bhaNiti, bhaNanIya, bhaNitR sara, saraNa, sartavya kSaya, kSayiti, kSayaNIya japitavya, japanIya, japiti jalpana, jalpiti, jalpanIya aTana, aTanIya, aTitavya pAThaka, paThanIya, paThana dhAvanIya, dhAvya, dhAvitR khAdya, khAdana, khAditR nartana, nartaka, nartanIya IkSaNa bhakti zoSitR trAsaka tRpti kampana Dayitavya 414-1/24 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI :1. atyaMta priya patnI nAgilAnI preraNAthI bhavadatta nAmanA muni gurunI pAse pharIthI gayA. 2. vizvamAM ahiMsA sarvottama che ane badhA dharmone mAnya che tathA jaina dharmamAM te sauthI vadhAre pALavAmAM Ave che. 3. devo dvArA naMkhAyela[chaMTAyela] atyaMta svaccha pANI prabhunI AgaLa varSe che ane teo vaDe mUkAyelA ghaNA svaccha phUlo paNa varSe che. 4. bIjI jagyAe sevAyelA pApo karatA tIrthamAM sevAyelA pApo atyaMta bhAre kaSTa Ape che. AthI Apa zatruMjayamAM rAtribhojana na karo. 5. bIjA tIrtho karatAM zatruMjayamAM AcarelA sukRto ghaNA badhA puNyanA kAraNa bane che. je duzmanone jIte te vizvajitu che. je potAnI Indriyone jIte che te vizvajitumAM caDIyAto che.[ane] je potAnuM citta jIte che te badhAM vizva vijetAomAM sarvazreSTha che. 1. khoTA ane abhimAnathI yukta vacanathI marIcie karmono ghaNo dIrtha samUha bhego karyo. 8. lohInA jhADAthI bhagavAna mahAvIra atyaMta kRza thaI gayA. 9. ghaNA najIkanA potAnA AtmAne bhUlI atyaMta dUranA viSayomAM narama! [2] gujarAtInuM saMskRta : 1. zarIreNa tvat krazIyAn api ahaM tvanmanasA draDhIyAnasmi / 2. sarvAsu yiAsu zreSThIyA: mAvata: pUnAyA: upekSA na raLIyA | 3. mardantaH mavinta: gva satya dharmagupaNuM paTijhA: saritA 4. vijhoDA mavAnuM nAgaNa su amuaut | 5. nA vADhivI - vAvitvA thavIyAnuM sthaviSThazva gAyate, ata: bhojanasyA''saktiM tyaja / / 6. devarddhigaNinaH kSamAzramaNasya kAle AgamAH tADapatre likhitAH / 7. spheSThaM rAjyaM labdhvA cakravartinaH rAjAnaH dharmaM na Acarya narakaM / zvaOM tivanta: | che sarala saMskRtam - 3 - 53 - pATha-1/2pe Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. adhunA mahAvidehakSetre viharan sImaMdharaH bhagavAn janAn ahiMsAmupa dizati / 9. zatruJjayAt sImaMdharo bhagavAn davIyAn, sarvebhyazca siddhAH bhagavantaH daviSThAH / [3] bhUTatI vigato :na.| 35 / bhUgaza6 | pratyaya | pitAza zreSThatA zas | |1. | kSepIyas kSipra Iyas adhikatA darzaka | prabhRtatara prabhRta tara 3. | variSTha iSTha zreSThatA darzaka 4.| zucitama / zuci 5. | stheSTha sthira [4] 30 31: tama A [5] 1. nedIyas - nediSTha 2. kSodIyas - kSodiSTha 3. garIyas gariSTha 4. drAghIyas - drAghiSTha 5. alpIyas kaniSTha 6. varSIyas jyeSTha 7. kanIyas - yaviSTha 8. spheyas - spheSTha 9. hasIyas - hRsiSTha khAlI jagyAnA javAbo :1. bahula - 2. vRndAraka - vRndiSTha 3. prazasya zreyas 4. Rju RjiSTha 5. bahu bhUyas [6] oNamA : 1. Iyas - iSTha 4. 2. tara 5. 3. Iyas - iSTha - baMhIyas yuvan tarAm - tamAm *** sa26 saMskRtam - 3 * 54 . -12 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI H 1. bhagavAna pArzvanAtha dvArA kahevAyelA sevakanA mukhethI bolAI rahela namaskAra mahAmaMtra sAMbhaLe chate sApa paNa deva thayo. aho ! navakAra mahAmaMtrano kevo mahimA ! ghaNA badhAM moTA parvato pRthvI upara dekhAya che. paNa temAM meru jevo koI nathI. mATe meru parvata badhA parvatomAM sahuthI moTo che. ghaNA moTA udyAnamAM muni bhagavaMtono samUha rahe chate teonI atyaMta komaLa vANIthI Avarjita thayelA meM teonI ghaNI bhakti karI. jema nAnuM paNa vaja paDe chate parvata dhvasta thAya che tema thoDuM paNa pApa Acare chate . AtmA durgatimAM jAya che. 5. du:khI mANasanI vAta sAMbhaLe chate sajjanonA hRdayo Ardra thAya che. 6. du:khIonI ane pIDAyelAonI je sevA kare che te mAnavo paNa deva thayelA che. du:khIne ke pIDAyelane je hase che te devo paNa dAnava jevA che. 7. zarIranI pIDAne bhUlIne jo tuM sArI rIte kaSTane sahIza to tArA jevo mahAna koNa ? kara dharmane, bhUlI jA zarIranI pIDAne ! svajana thayelA mANaso paNa tArA nathI jo tuM garIba thaI gayo che. jo dhanavAna che to pArakA paNa mANaso tArA che. dhikkAra ho AvA saMsArane ! keTalAMka jIvo potAnA prANane rakSavA mATe jIvatA hote chate ja maDadA thaI jAya che. paNa muni to pApane choDavAne yuddha medAnamAM maDadA jevA thAya che. [jema strIthI keDo choDAvavA mATe samarAMgaNamAM anazana svIkArI motane vahAluM karanArA mahAmuni] 2. 3. 4. 8. - 9. [2] gujarAtInuM saMskRta : namaskAramantreNa dviSo'pi svajanIbhavanti / 1. 2. sUryasya uparAge bhavati sati dino'pi rAtrIbhavati / 3. zubhaiH kAryaiH zUdrA api brAhmaNIbhavanti azubhakAryaiH brAhmaNA api bhavanti / sarala saMskRtam - 3 7 55 7 pATha-1/264 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. pAdena khaJjIbhUtaH api cittena dRDhIyAn naraH himAlayamapi laGghate / manasA durbalIbhUtaH nA gRhAd bahirapi nirgantuM samarthaH na syAt / 5. lobhI mammaNaH zreSThI gariSThaM duHkhaM zvabhre labhate / 6. tvaM mAdRzaH, ahaM tvAdRzaH siddhazilAyAM sarve sadRzAH bhavanti / 7. pIDitA api namaskAramahAmantreNa sukhIbhavanti / 8. dharmavatAM na kuto'pi bhayaM vidyate, dharmaH eva tAn vizvataH rakSati / 9. anAdau anante ca saMsAre mAtA'pi kalatrIbhUtA, kalatramapi mAtrIbhUtam, pitA'pi putrIbhUtaH, putro'pi pitrIbhUtaH, he mUDha ! idAnIM tu bodha, saMsAraM tyaja, AsaktiM parihara / [3] cci pratyaya // 3 // 35 + artha :___ 1. jaina - jainIbhavati , chaina thAya che. 2. mUka - mUkIbhavati , bhUgo thAya che. 3. raudra - raudrIbhavati , bhayaM42 thAya che. 4. dakSa - dakSIbhavati , hoziyAra thAya che. 5. prAjJa - prAjJIbhavati , paMDita thAya che. [4] mogA :na. 35 / artha manta vamatavayana 1. sukhIbhavadbhiH subhI 2vAmI 43 vartamAna 2] 3 | prabalIbhUya | pramaNa thaIna | saMbaMdhabhUta 3. | zastrIbhUyamAnena | zastra thavAI 28 43 vartamAna bhaNa/ 3 mayUrIbhUtAH / bhora thayevAso | bhabhUta | 1 5. | sUdIbhavati | 2somA 56 23lamA vartamAna 2] 7 - / - - ** sa25 saMskRtam - 3 .56. 046-1/26 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI :1. mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ane yogAItaretara dvandrae karmonA baMdhanA kAraNo che. 2. samyagu darzana, jJAna ane cAritrAItaretara dvandrAe mokSano mArga che. 3. dharmAstikAya-adharmAstikAya-AkAzAstikAya-pudgalAstikAya [Itaretara dvandra]e ajIvo che. 4. kharekhara, karelA zubha ke azubha[samAhAra dvandra] karma avazya sahevA ja paDaze. 5. mana ja manuSyonA baMdha ane mokSanuM[itaretara dvandra] kAraNa che. 6. daDhaprahArIe vicAryuM- hA ! krUra evA mArA vaDe daridra patipatnI [Itaretara dvandra] marAyelA ! 7. ghuvaDa divase nathI joto, kAgaDo rAtre nathI joto. navo koIka A kAmAndha che je divase ke rAtre [kyAreya paNa samAhAra dvandra] nathI joto. 8. A rogo, AghAto, pIDAo, baMdhano, saMkaTo[Itaretara dvandra] jIvonA aparAdharUpI vRkSanA phaLo che. 9. sukha-duHkhamAM(samAhAra dvandra lAbha-alAbhamAM(Itaretara kundra, jaya parAjayamAM [Itaretara dvandra] muni dharmamAM atyaMta sthira thAya che. [2] gujarAtInuM saMskRta : 1. tevadrAnavamanuSyA: mavinta mahAvIraM vanditavanta: | 2. dhaNa pAtrane maza: mAro --surava-zAnti-mokSAnuM namaste gIva: | 3. zakaTAlasya mantriNaH sthUlibhadra-zrIyakau putrau tathA yakSA-yakSadattA -mUtA-mUtA -se-veba-rekhA: putra: zAsana he bhagavan ! sukhaduHkhe, ApatsampadoH tvameva mama zaraNamasi / 5. AryamahAgiryAryasuhastinau jainasya zAsanasya adbhutAmunnatiM stavantI che. 6. rUdramaityagRti-vAyumUtayaH pratara: pramoda vIrasya dhirA: mAsan 7. tau drapatI dharmamadhya vima/chatIm | 8. madhyayenatapaNI urva mahAtmanAM nIvanamati | ka sarala saMskRtam - 3 - 57 * pATha-1/299 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ d : : 9. pitaro : vantau rUva pUgati, pitroH sarvaH sI mAsA: : pAlayati divAnaktaM tayoH sevAM karoti saH aJjasA mokSaM vindate / [3] khUTatI vigato :ni. | vigraha | samAsa | artha | samAsa | | vevAgrasurIti | tevasurI| devo ane dAnavo | Itaretara dvandra 2. | nava yamunA veti | yamune | gaMgA ane yamunA 3. vardhamAna neminAthati|vardhamAnaneminAtha vardhamAnasvAmI ane neminAtha bhagavAna sUryaa vandramAti | sUryAvandramasau | sUrya ane caMdra ahazca rAtrizceti / ahorAtram / divasa ane rAta | samAhAra dvandra khUTatI vigato :samAsa vigraha artha samAsa vAGmanase vAk ca manaH ceti vANI ane mana Iitaretara dva uSTrazazam uSTraM ca zazazceti UMTa ane sasaluM samAhAra aharnizam ahani ca nizi ceti divase ane rAte (patayo: mahAra:) pita | mAtA = pitA veti | mAtA ane pitA | ekazeSa 5. prasiddhavA-karaMntaH 2 siddhAzavaryAzo-arihaMta-siddha-AcArya-Iitaretara dvandra pAdhyayasAdhukhya | pAdhyAyAtha sAdhavati upAdhyAya ane sAdhuone (taiM:). (nama:) [5] khUTatI vigato :ni.| gujarAtI artha | vigraha | samAsa | samAsa | mitra ane zatru | zatruzca suti | zatrusu | Itaretara dvandra 2. zramaNa ane zrAvaka | zramaNazca zramaNa 3. hAtha ane paga dakta 2 pATuM vaitayo: samIra:| hastapadrim | samAhAra dvandra 4. svajana ane jJAna | vinaM ra jJAnakveti | vananazAne | itaretara dvandra 5. | paisA ane kIrti | dhanaM kItiti | dhanakIrtI [6] vArtA vAMcI praznonA javAba lakho : [AmAM vAkyaracanAno tathA hakIkatano doSa na hoya to koI paNa javAba sAco hoI zake che. tethI maulikatAnA AdhAre adhyApaka pAsethI ja te javAbo meLavI levA.] che sarala saMskRtam - 3 - 58 pATha-1/2 99 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] khUTatI vigato : naM. vigraha na artha: na auSadhiH 1. 2. 3. 4. 5. [2] khUTatI vigato : naM. na udyAnam ucitam na vinAzaH samAsa 1. yauvanaprAptaH 2. bhUmipatitaH 3. asihataH [3] khUTatI vigato : naM. vigraha samAsa anartha: anauSadhiH jinAya idaM 5. dhanave rakSitam anudyAnam anucitam avinAzaH sarala saMskRtam - 3 samAsa sevAkuzala: 1. sevAyAM zata: 2. guroH bhayam gurubhayam 3. antivuM AAta: | antibadrAta: jinArtham dhenurakSitam vigraha yauvanaM prAptaH bhUmiM patitaH asinA hataH artha anartha artha samAsa yauvanane pAmela dvi.vi. jamIna upara paDela dvi.vi. talavArathI haNAyela | pR.vi. 4. rAkSasAgapatrasta: |rAkSasAd apatrasta: rAkSasathI trasta thayela | paM.vi. 5.| mahAvIramata: | mahAvIrasya manta: | mahAvIrano bhakata Sa.vi. 7 59 7 auSadhi sivAyanuM udyAna na hoya te ucita na hoya te vinAza na hovo samAsa |nak tatpuruSa artha sevAmAM kuzala guruno bhaya najIkathI Avelo bhagavAna mATe A gAya mATe rakSAyela 99 ,, ,, ,, samAsa sa.vi. paM.vi. paM.vi. ca.vi. ca.vi. pATha-1/28 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] khUTatI vigato :ni.) samAsa | vigraha | | artha | samAsa veza: | kutsita: pheza: kharAba deza | kupUrvapada karmadhAraya 2. vidajhAiEY vidatyu zreSTha: | zreSTha vidvAna | vizeSaNottarapada bhuktanidritaH mAtI mukta: |pahelA jamela pachI, vizeSaNobhayapada pazcAnnidritaH sUI gayela nRsiMhai nA eva siMhaH nara e ja siMha | upamAnottarapada 15. | MAsa: | RgvAsa sagni kALo sApa vizeSaNapUrvapada kadannam kutsitamannam kharAba anna kupUrvapada paramamavata: | paramezvAsa mastaSpa | zreSTha bhakta vizeSaNapUrvapada | utkRSTatteva zvAsI joveva utkRSTa lekhaka vizeSaNapUrvapada ntininaH | mantimakvAsI jhina | chellA bhagavAna | vizeSaNapUrvapada [2] khUTatI vigato :| vigraha | samAsa | artha samAsa mahAvIranAmA : | mahAvIrani mahAvIra nAmanA bhagavAna madhyamapadalopI vidvatsu zreSThaH / vidattattva: | zreSTha vidvAna vizeSaNottarapada 3. vaiyAvarasya mUviMda raiyANarasUtti: kharAba vaiyAkaraNa vizeSaNottarapada pItaM ca tadapItaJca / pItApItam | pIdhuM, na pIdhuM vizeSaNobhayapada 5. mahAMzvAsa rAnA | mahArAjA mahArAjA vizeSaNottarapada 6. Adau pItaM pazcAd bhuktam pItamuktam | pahelA pIdhuM pachI khAdhuM vizeSaNobhayapada 7. rakta tatvaMSya raktapuSpam lAla phUla |vizeSaNapUrvapada nA eva vyAghraH nRvyAghraH mANasa ja vAgha 9. maktAzva te banANyA bhaktajanAH bhakta mANaso |vizeSaNapUrvapada che sarala saMskRtam - 3 pATha-1/28 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtinuM gujarAtI - 1. mAtAnI AjJAne pALanAro putra mAtAne AnaMda ApanAra thAya che. mAtrAjJApAtra: matu: mANA: = mAtrAjJA: SiSThI tapuruSa samAsa] mAtra jJAnAM patni = mAtra jJAtti. [SaSThI tapuruSa samAsa - mAtrAnaH mAnandra chatIti bAna [upapada tapuruSa mAtra mAna: = mAtrAna [caturthI vibhakita tapuruSa 2. kSaNa mATe sukhadAyI ane lAMbA samaya sudhI duHkha ApanArA badhAM viSayo che. du:khAtIta sukha to mokSanuM che. te meLavavAne kSaNanA sukhane choDI kSaNavAranA du:khane svIkArI saMyamamAM prayatna karavo joIe. - kSaUsuvA: suvuM varjInti = suravaddA: [upapada tatpa.. kSamAM suvA: = kSaNasuravA(dvitIyA vi. tatpa.] bahukAladuHkhadAH TuHvuM chantIti kudaddA: [upapada tatpa.] viduzAsI chAtaza = vahuvata: [karmadhAraya] vahuwAnta yAvata3HravA = vahuna:rA: [dvitIyA vi.] Tu ramatItam = susvAtItam dvitIyA vi.] 7 thivitA subram = kSatrim (dvitIyA vi.] - kSavi (vAva) suram = kSAsuram (dvitIyA vi.] - 3rI tvI = 3rI [gati tapuruSa [A rIte jyAM samAsanA nAma lakhyA hoya tyAM te te samAsa have jAte samajI levA.] 3. jenA vaDe ApattiomAM paNa dharma rakSAyelo te dharmathI rakSita tRitIyA vi.] thAya che. che. sarala saMskRtam - 3 0 6 1 0 pATha-1/3% Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. mokSa mATe ArAdhanA caturthI vi.3 karo, nahIM ke saMsAra mATe ArAdhanA karo [caturthI vi.]. saMsAra mATe ja karelI ghaNI badhI paNa ArAdhanAo niSphaLa [prAdi tapuruSa che. AgamamAM kahevAyelI [saptamI vibhakita] badhI paNa ArAdhanAo DAyarekTa ke InaDAyarekTa mokSa mATenI [caturthI vi.) che. 5. pApathI Darelo paMcamI.] duHkhathI chUTI jAya che. paMcamI vi.] duHkhathI Darelo [paMcamI) sukhathI chUTI [paMcamI.] jAya che. AthI he bhagavAn ! duHkho ane Apattio amane kAyama ho. 6. namaskAra mahAmaMtranA [madhyamapada lopI] prabhAvathI amarakumAra [madhyamapada lopI thoDAka mATe bacI gayo. namaskAramaMtra vinA to [madhyamapada lopI] te marI gayelo hota. 7. jo tuM A pustaka sArI rIte bhaNIza to saMskRtano pAragAmI thaIza. [ddhi.vi. + Sa.vi.] 8. dIkSA lIdhe eka varSa vALA thayelA sAdhu dvivi.tapu. + karmadhAraya] anuttara devanA mananI prasannatAne paNa oLaMgI jAya che. nim tatyu. + karmadhAraya + SaSThI vibhakti + SaSThI vibhaktiA. he mUrkha ! SiSThI vibhakti] A krodha-mAna-mAyA-lobha [Itaretara] dekhatA corI karanArA che. [=mahAcAlAka che.] SiSThI vibhakti] tene seva nahIM. jo tene sevIza to tAruM samyaktva nahIM Take ane samyaktva vinAno to tuM [paMcamI vi. mUrkha [Savi.] ja che. [2] gujarAtInuM saMskRta 1. pakSiNa: varA: krazcantA 2. vaM mA nA: mavA 3. pramumatavevA: sarvajJamavinta mIranArena navantaH | 4 nainadharma: zreSThadhati , sa va zreSTarnanaH : sAmaM mate, AgamakathitAH vArtAH pAlayati / 5. ahamahamikayA'saGkhyeyAH devAH prabhoH meruparvate janmAbhiSekamahotsavaM vRtavantaH | 6. sAdhuH uccAvaceSu sarveSu gRheSu bhikSAM gacchati / sarala saMskRtam - 3 * 62 * pATha-1/3% Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. nirmaryAdaH atimAnI jIvaH zvabhraM gacchati duHkhatrastazca tatra kAndizIkaH bhavati / 8. manuSyabhavo durlabhaH ataH taM na niSphalIkuruta / manuSyabhave eva mokSaH gamyate / 9. dharmarAjA kumArapAlaH satpuruSaH, na tu kApuruSaH, yataH saH na jIvahiMsakaH pratyuta saH rAjye ahiMsAmaghoSayat / ghoSitavAn AsIt / [3] khUTatI vigato : naM. samAsa 1. zrAntAgataH vigraha artha samAsa AvI zrAnta: pazcAt mAta: pahelA thAkelo pachI Avelo vizeSaNobhayapada (= thAkIne Avelo) teno abhAva mAruM citta 2. tadabhAvaH tasya abhAva: 3.| manvittam mama cittam 4.| zubhAzubham | zubhazvAzubhacaitayo: samAhAra: 5. mahAroga: mahAMzcAsau rogazca 6. gauradehaH gaurazcAsau deha 7.| nRpataqhanaH nRpeSu zreSTha: 8. vasUni dadhAti vasudhA 9.|NDitammanyaH AtmAnaM paNDitaM manyate [4] khUTatI vigato : naM. artha 1. kharAba ghoDo 2. kaMIka lAla 3. kaMIka garama 4. navo ghaDo 5.| rAtre bhaTakanAra sarala saMskRtam - 3 navaghaTaH nizAcaraH zubha-azubha moTo roga sapheda zarIra rAjAomAM zreSTha samAsa vigraha kadazvaH kutsitaH azvaH Araktam iSad raktam voghnam | iinvat kAm navazcAsau ghaTazca nizAyAM caratIti pRthvI abhimAnI paMDita 6. dhana ApanAra dhanava dhanaM dadAtIti 7.| vizvane jItanAra | vizvahit | vizva nayatIti 8. duzmanane haNanAra 9. jhaDapathI janAra zatrughna: zatruM hanti iti Azuna: Azu gacchatIti . 63. SaSThI tatpuruSa SaSThI tatpuruSa samAhAra dvandva karmadhAraya karmadhAraya vizeSaNottarapada upapada tatpuruSa upapada tatpuruSa samAsa kupUrvapada tatpuruSa kupUrvapada tatpuruSa kupUrvapada tatpuruSa karmadhAraya upapada tatpuruSa upapada tatpuruSa upapada tatpuruSa upapada tatpuruSa upapada tatpuruSa pATha-1/30 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI:1. anaMta evA kevalajJAna dvArA joDAyela che tattvo jenA vaDe evA jagagurue saMsAra duHkhathI trasta thayelA jIvone, saMsAranA duHkhothI rakSavA mATe sAcA tattvano upadeza Apyo. 1. nijokhya tat vedjJAnarUM = ananta%vajJAnam karmadhAraya] anantakevalajJAnenA''lokitAni = anantakevalajJAnAlokitAni 4i. vi. tatpa.] anantakevalajJAnAlokitAni tattvAni yena saH = anantakevala jJAnAnnotitattva: [bahuvIhi]. 2. na : SiSThI tandu], 3. saMsAratrastAnuM SiSThI + paMcamI vi. tatpa 4. saMsArahuravIr SiSThI tapu.. 2. gurjara dezanA mahAmaMtrI [madhyamapada lopI + SaSThI tatpa.] vastupAla vaDe ane gurjara dezanA senApati [madhyamapada lopI + SaSThI tapu. ra vAra] tejapAla vaDe thoDA sainyathI paNa [karmadhAraya buddhinA prabhAva dvArA SiSThI tapu.] duzmano parAjita karAyelA ane gurjara deza [madhyama.] rakSAyelo. ame gurjaro te baMne pratye kRtajJatA abhivyakta karIe chIe. - gurnara: nAma thI : = gurnaranA [bahuvrIhi] gurjaranA veza: = purnaraza: [madhyamapadalopI] senAyA: patiH = senApatiH SiSThI tatpa.] gurjaradeza senApati: = purnarazasenApati:, tena Si. tatpa.] 3. vividha dhana dhAnyathI samRddha evA Iitaretara dvandra, karmadhAraya, tRtIyA vi. tapu] rAjagRhanagaramAM atyanta samRddhi yukta [karmadhAraya + tRtIyA.] kulamAM utpanna thayelA [karmadhAraya + saptamI hovA chatAM paNa zAlibhadra te viSayone ghAsa jevA mAnIne choDI dIdhA. je kAraNe A viSayo mRtyu Ave chate rakSavA mATe samartha nathI. 4. atyanta tIvra tapa ane dhyAnarUpI agnithI bALI dIdhA che sarva karmo jeNe evA te [Itaretara + karmadhAraya + rUpaka alaMkAra + tRtIyA vi. I sarala saMskRtam - 3 pATha-1/3jI 0 64 0 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + karmadhAraya + bahuvrIhi zubhadhyAnathI yukta [karmadhAraya + tRtIyA vi. tapu.] gajasukumAlamuni [madhyamapadalopI loka-alokamAM rahelI vastuone jaNAvanAruM [Itaretara dvandra, upapadatapu. + karmadhAraya + SaSThI vi.) kevalajJAna meLavI mokSamAM gayA. 5. ApattiothI abhibhUta thayelA tRitIyA vi.] paNa jeNe dharmane nathI choDyo te A aMdhaka mahAmuni che. 6. rAma pitA paNa che, putra paNa che. dazarathanI apekSAe SiSThI vi.] putra evo rAma lava-kuzanI apekSAe Iitaretara + SaSThI vi.] pitA paNa che. AthI A putra ja che ke pitA ja che - e pramANe ekAnta sAco nathIA pramANe bIjAvAdIonA vacanano nirAsa karavAmAM samartha evuM vacana [karmadhAraya + SaSThI vi. +SaSThI vi.+ saptamI bhagavAna dvArA kahevAyeluM. 7. tyAre mANaso "A Ama ja che' - e pramANe jakAra karavAthI mithyAtvayukata [tu. vi. tandu hatA. naiyAyika vagere anya darzanomAM [bahuvahi + karmadhAraya + karmadhAraya paNa tevI ja rIte =i jakAra pUrvaka kahevAyela hatuM. paraMtu bhagavAna dvArA kahevAyuM "A Ama paNa che ane Ama paNa che' A ja sAdvAda che. jyAM sudhI sUrya-caMdra che hindu] tyAM sudhI asatyanA aMdhakArathI yukta rAtrinA nAza mATe satyarUpI sUrya samAna syAdvAda jaya pAmo. [SaSThI tatpa. + tRtIyA. + karmadhAraya + SaSThI tapu. + rUpakaalaMkAra + caturthI vi.] saMsArarUpI dAvAnaLa mATe Injana samAna rUpaka alaMkAra + caturthI tatpa.], mithyAtva-avirati-pramAda-kaSAya-yogathI utpanna thanAra [Itaretara + upapada) jJAnAvaraNIya-darzanAvaraNIya-vedanIya-mohanIyaAyuSya-nAma-gotra - aMtarAya nAmanA karmone [Itaretara jItIne ja jIva mokSa meLavavAne samartha thAya che. 9. jIva-ajIva-puNya-pApa-Azrava-saMvara-nirjarA-baMdha ane mokSa [Itaretara] bhagavAna dvArA kahevAyela. A jANyA pachI SiSThI tapuruSa + SaSThI tatpa.] tenuM sArI rIte AcaraNa karavAthI jIva mokSane meLave che. [2] gujarAtInuM saMskRta - 1. doSaduSTo'pi janaH guNasamRddhiM labhate yadi tasya hRdaye pazcAttApo gAyeta ! 2. durjanakSiptavacanazarabhayaGkare etasmin kaliyuge sajjannA eva sannAhAH santi / tadRte vizvaM jIvedeva katham ? chesarala saMskRtam - 3 pATha-1/318 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. svamahAprabhAvanaSTArizauryaH bharatacakravartI api RSabhadevabhagavantameva zaraNaM manyate 4. RSabhadevAdimahAvIrasvAmiparyavasAnAH tIrthaGkarAH kurvantu vo maGgalam / 5. zubhavicArayuktacittAH sadguNisajjanAH na kadApi kamapi nindanti / 6. jJAnodadhau sajjJAnimahAmunayaH sadA'vagAhante / ata eva teSAmAtmA dhavalaH ujjvalaH nirmalazca bhavati / 7. sarvabharatakSetrajayapratyalA api cakravartinaH mRtyuM jetuM na pratyalAH abhavan, tarhi tasya bharatakSetrajayasya ko lAbhaH ? 8. idaM madIyam idaM parakIyamiti kSudracittAH manyante, madIyaM tvadIyaM sarvasya ca iti udAracittAH manyante / 9. yathA surabhi api puSpaM sAyaM mlAnaM bhavati tathA ekasmin dine jarA anubhavanIyA eva sarvaiH, ataH yauvanamadamatto mA bhava, vRddhAn bahumanyasva / [3] vigraha dUrI samAsa : 1. anantA kRpA yeSAM te anantakRpAH tIrthaGkarAH / 2. adbhutAH svAdhyAyAH santi yasmin tat = adbhutasvAdhyAyaM pustakam / = labdhanamratAkaH mahAmuniH / labdhA namratA yena saH nirghRNahRdayaH kAlasaukarikaH / udAracitto mahAvIrasvAmI / 3. 4. nirghRNaM hRdayaM yasya saH 5. udAraM cittaM yasya saH [4] vigraha rI gubharAtI : 3. 1. siktA: vRkSA: yasmin tat 2. pRSTAH AgamAH yena saH iSTaH mokSaH yaiH te 4. buddhAH granthAH yai: te 5. tyaktAni pApAni yai: te = sarala saMskRtam - 3 - = = sIMyAyelA che vRkSo mAM khevaM te bhaMgala pUchAyelA che Agamo jenA vaDe evo te ziSya IcchAyela che mokSa jeo vaDe evA te zrAvako jaNAyelA che graMtho jeo vaDe evA te sAdhuo choDAyelA che pApo jeo vaDe evA te zramaNo = = = = * EE. pATha-1/31 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI :1. kuTuMbanI sAthe si bahuvIhirojeroja [avyayIbhAva zrAvaka jinAlaye jAo. 2. vicAra vinAnuM [avyayIbhAva) citta dhyAna mATe caturthI vi.] yogya kahevAya che. kRSNa sahAya mATe [caturthI vi.) neminAtha bhagavAnanI pAse [avyayI bhAvI gayA. bhavya jIvorUpI kamaLane khIlavavA mATe sUrya samAna [upapada + rUpaka alaMkAra + SaSThI tatpa. + caturthI tatpa.] guNarUpI ratnonA mahAsAgara evA [rUpaka alaMkAra + SaSThI tatpa. + karmadhAraya jinezvara siptamI tatpa.] bhagavAnane huM rojeroja [avyayIbhAva namaskAra karuM chuM. 5. pizAco pRiSodarAdi] smazAnamAM rahelA [pRSodarAdi-upapada] maDadAothI prasanna thAya che. 6. nagaranI bahAra potAnA AtmAnI zuddhi mATe [karmadhAraya + SaSThI] muni kAyotsarga kare che. 7. vastupAla lokonI sAthe si bahuvrIhi] rojeroja [avyayIbhAva cAlatA siddhAcalanI pAse [avyayIbhAva AvI pahoMcyA. 8. vadhAre paDatI UMgha [avyayIbhAva] choDavI joIe. vadhAre paDatuM bhojana [avyayIbhAva] choDavuM joIe ane vadhAre paDatuM hAsya [avyayIbhAvI. choDavuM joIe. 9. dharmanI kriyAo SiSThI vi.] IcchA mujaba nahIM paraMtu upadeza mujaba [avyayIbhAva] karAya che. [2] gujarAtInuM saMskRta:1. sarvANi vastUni kriyAnuguNaM guNayogyaM ca vayaM labhAmahe, ata evodyate yadupyate tallabhyate / 2. anuparataM sarva saicuM matakSetre netumavataMtu 3. nara Turvaya:, yauvanaM suvaDa, suvati dharmakriyA: bAvaLIyA, durvayasi ca anyajanAnAM dharmakriyANAm anumodanA kartavyA / vika sarala saMskRtam - 3 0 67 0 pATha-1/328 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. etadudyAnaM nirjanaM nistRNaM ca vidyate / ataH vayamatraiva upavizAmaH yena jIvahiMsA na syAt / 5. zastrAzastri - daNDAdaNDi - bAhUbAhaviyuddhaiH ubhaye sene bahu yuddhaM kRtavatyau, munyupadezabuddhau pazcAt tau senApatI upasiddhAcalaM gatavantau / 6. AhimAlayaM saMpratirAjyamAsIt / 7. dRSTapUrvamapi siddhAcalaM dRSTvA sa bhRzamamodata / 8. anukramaM sarvAn jinAn saH bAlaH pUjitavAn / 9. samavasaraNe devAsurAH sarve yathAzakti bhagavadbhaktiM kRtavantaH / [3] vigraha DarI gubharAtI : 1. vanasya samIpam = upavanam [avyayIbhAva] maMgalanI pAse. 2. daNDaizca daNDaizca prahRtyedaM yuddhaM pravRttam = daNDAdaNDi [rbhavyatihAra] dAMDAothI prahAra karI pravarteluM yuddha. 3. Anagaram = nagaraM yAvat [avyayIbhAva] nagara sudhI. 4. pUrvaM bhUtam = bhUtapUrvam [supsupa samAsa ] pahelA thayeluM. 5. narmadAyAH pazcAt = anunarmadam [avyayIbhAva] narbhahAnI pachI. [4] vigraha durI samAsa : 1. dharanI pAse = upagRham = gRhasya samIpam [avyayIbhAva] vighnano abhAva vighnasyA'bhAvaH = nirvighnam [avyayIbhAva] 2. 3. DIDAno bhAva = kITakAnAm abhAvaH niSkITakam 4. 5. = sarala saMskRtam - 3 [avyayIbhAva] pahelA sAMbhaNesa = pUrvaM zrutam = zrutapUrvam [supsup] vidhine khojaMgyA vinA ThevI rIte thAya tevI rIte = vidhimanatikramya yathA syAttathA = yathAvidhi [avyayIbhAva] = * 680 418- 1/33 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI 1. 2. - sajjano dvArA potAnA satkAryo chUpAvAya che. [pragaTa nathI karAtA.] jeo zatruMjaya tIrthe jAya che, siddhAcala parvata upara caDhe che ane AdinAtha bhagavAnanI mUrtine sArI rIte stave che teo lAMbo samaya saMsAramAM bhaTakatA nathI. 3. AdinAtha bhagavAnano prabhAva vizvamAM phelAya che. te prabhAva jIvonA pApane kApI nAMkhe che. jema jema te loko dvArA sonuM agnimAM tapAvAya che tema tema te sonuM prakAzita thAya che. tevI rIte ja jIva dvArA tapanI AgamAM jema jema potAno AtmA tapAvAya che tema tema AtmA prakAzita-dedIpyamAna thAya che. 4. bhagavAna mahAvIra vAghathI paNa trAsa nathI pAmatA, bhagavAna kayAreya paNa kaMTALatA nathI, mokSa mATe atyaMta prayatna kare che, zarIrane kaSTa Ape che, karmone kApI nAMkhe che. AthI ja devo mahAvIra bhagavAnane stave che. 6. cAlato cAlato A hAthI vRkSane vikherI nAMkhe che [= kApe che] ane tenAthI potAnuM peTa bharAya che. 7. huM mokSane IcchuM chuM. mATe mArA dvArA viSayasukho phUMkAya che. [= choDAya che.] darajI kapaDAM sIve che. 8. 9. pANI pItuM haraNa siMhanI garjanA sAMbhaLI trAsa pAmyuM. 5. [2] gujarAtInuM saMskRta : - 1. garjataH siMhasya dhvanimAkarNya vane mRgAH atrasyan / 2. 3. 4. takSakaH vanAt kASThaM chAtvA gRhamAnIya pazcAt tat takSati / 'mo zrAva ! tva odha tyana, tyAM pAtaya, vratamAvara' bhagavAn mahAvIraH dezanAyAM bhavyajIvAnupadiSTavAn / 'mAvan ! tvameva maLam, jIM mAM zvaprAr gopAya' zreNikarAjaH bhagavanmahAvIraM prArthayat / - sarala saMskRtam - 3 - iti iti 5. sUryaLa akSyamAAM prajAzaM vAtAH pazyanti / 6. vimalamantrI arbude niSkAn AkSat, pazcAt tebhyaH sarvebhyaH niSkebhyaH parvataM brAhmaNAH pratyayacchan / . 69 7 pATha-2/1 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. zrAvakaH cAturmAse svanagarAd bahiH na vicchAyet / 8. rakSito dharmo rakSati Apadi mAnavam / 9. dharmaH durgatiM patataH jIvAn gopAyati, ataH tvaM vAraMvAraM [punaH punaH] dhrmmaacr| [3] phUTatI vigato :- rUpa mULadhAtu kALa/artha prayoga | vacana puruSa gaNaartha 1. agopAyAma | gup dhastana | kartari bahuvacana 1 | 1 |ame rakSA karI 2. | dhUpAyetam / dhUpa vidhyartha | kartari | dvivacana 2 | 1 |tamAre bee tapAvavuM joIe paNAya | paNa AjJArtha | kartari ekavacana 2 | 1 |tuM stava 4. apanAyaH hyastana | kartari ekavacana 2 | 1 |te stavyA 5. avicchyethAm | viccha hyastana | karmaNi | dvivacana 2 | 6 |tame be javAyA hatA [4] pUTatI vigato :naM. gujarAtI artha | rUpa kALa/artha| pada vacana puruSa, gaNa, mULadhAtu 1. tethe trAsa pAmo | satAm | zArtha | 52smaipahI| 2 | 3 |1/4/ tras 2.| tamome choTyuM tuM | azyan | yastana |52smaipahI| 3 | 3 | 4 | zo 3. bhAre sAyamana 42jo AcAmyeyam | vidhyartha | 52smaipahI 1 1 1/4|A+cam tame bee IcchakyuM alaSatam | yastana |52smaipahI/ 2 teNe vikheryuM akirat | yastana |52smaipahI/ 1 [5] sAyuM 35 : 1. SThIvyatAm 2. bhlAzeyAthAm 3. laSatam 4. sIvyeH 5. adyam [6] pAyo : 1. atra udadhiH dRzyate / 1. atra gRhe staH / 2. tasya tIre nAlikeravRkSAH santi / 2. tayoH samIpe nadI vahati / 3. udadhiH na kSubhyannasti, | 3. tasyAH pAnIyaM sthiraM vidyate / kintu sthiraH asti / [7] 35o :1. kRga-652smaipaTTI, viraj, | 2. gup ge|-1 52smaipaTTI, 2aj, yastana vidhyarthanuM rUpa bhUtakALanuM rUpa kireyam kireva kirema | agopAyam AgopAyAva agopAyAma kireH kiretam kireta / agopAyaH agopAyatam agopAyata kiret kiretAm kireyuH | agopAyat agopAyatAm agopAyan laS * sa28 saMskRtam - 3 *70. pATha-2/13 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI : 1. varasAdanI sugaMdhane sUMghato hAthI unmatta thayo ane tethI te jaMgalamAM bhAgyo. 2. thAkelo musAphara vRkSanI chAyAmAM beTho, te musAphara phaLone kApe che ane khAya che. tethI tRpta thAya che. 3. madanarekhAe duzmana thayelA paNa potAnA be dIkarAne joDyA. 4. sajjana mANasa pApa karatA bIjA mANasane aTakAve che ane tenA pApane DhAMke che. jo te mANasa mAne nahIM to tene choDI de che. 5. he bhagavAn ! tArA cittamAM huM chuM-AvI vAta paNa durlabha che. paNa jo tuM mArA cittamAM hoya to pachI bIjA koInAthI paNa saryuM ! [eTaluM ja paryApta che.] 6. abhiSeka karI bhagavAnanI pratimAne caMdanathI lepavI joIe [= caMdanano lepa karavo joIe 7. badhAM mANaso jinAlaya jAo. 8. he mUrkha ! dAvAnaLa jevA saMsArane joIne paNa tuM zA mATe cetato nathI? 9. narakamAM kevuM duHkha thAya che ? nArakamAM dAnavo jIvane vIMdhe che, agnimAM mUMje che, kApe che, chede che, kheda pamADe che, =i udvigna kare che] pAse che, Dakhe che, dhame che, tapAve che, jIvonA aMgone chUTA pADe che. asaMkhya varSo sudhI te AvuM duHkha sahana karyuM hatuM. to paNa zA mATe jAgato nathI ? jAga ! Acara dharmane ! [2] gujarAtInuM saMskRta : 1. caNDakauzikasarpa daSTe satyapi bhagavAn mahAvIrastamakSAmyat / 2. matAni pApAni patra vitta drazasti ! 3. zAnta: vIta: rasavatIm kathAvata . 4. 'vaM su5, vaM nta, vaM ya' - tAdraza vALu zrIvaRNa tyAkhyA ! 5. nara: narat kintu tI mAzA ne saMgara | 6. kumArapAta: rAMnA hisAyA: tIva dhuvannAsat | 7. "sAdhu zvetavIkSatti vidyAni' rUti vIrvAda mandrayanta ! 8. mAraNAntikopasarge Agate satyapi taM sahitvA gajasukumAlamuniH karmANi akRntat, sa ca mokSam avicchAyat / 9. te nanA: vaddI vRta parvayanti | che sarala saMskRtam - 3 0 71 0 upATha-2/2che Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aai ja akhindat Arhayat arhayet | 10 [3] pUTatI vigato :na. 35 || artha mULadhAtuartha,kALa pada vacana puruSa gaNa 1.|abhartsayanta tamAme ti2||tuN / bha... | stana mAtmanepa| 3 | 3 2.| rajedhvam | tame bhAsata yazo vidhyartha | ubhayapadI | 3.| limpemahi | amAre apAMge lugd | lip | vidhyartha | bhayapaTTI | 3 | 1 4./ parcayetam mAre beme mishr| 72 ko pRc | vidhyartha | ubhayapadI | 2 2 /1 5.| piMzatam | tame pIso piz | mAzArtha | 52smaipadI | [4] pUTatI vigato :| | |...pu.me.va. ha.bhU.tR.pu... mA.tR.pu.me.va./ vi.tR.pu.me.va. khindati khindatu khindet | 10 arhayati arhayatu daMzayate adaMzayata daMzayatAm daMzayeta 4. sasj | 1 | sajjati asajjat sajjatu sajjet vR varati avarat varatu varet [5] 5 / prayoga :1. muhyati - // 29 // 3 DIna 35ne / pAma bhAvela niyama naM. 11. sAyaM che. 2. ayacchat - // 25 // pAhInA me 35ne mA 54ma mAvesa niyama naM. 8 mA 5De . klAmyati - // 29 // 348InA me 35ne 2 // 56mAM mAvelaniyama naM. 8 mA 53 che. 4. sArayati - // 29 // 3 ddiin| 35ne mA 54i sAveta niyama naM. 14 mA 53 cha. 5. siJcati - 7 // 29 // pADIna 35ne // 54ma mAveta niyama naM. 14 sA 43 che. [6] 35o :1. ghrA 9-1, 52smaipa, sUMghaj 2. R [Rccha] 1-1 52smai56, 4j, hyastanabhUtakALa karmaNinuM rUpa | hyastanabhUtakALa kartarinuM rUpa aghrAye aghrAyAvahi aghrAyAmahi | Archam AchAva Az2ama aghrAyathAH aghrAyethAm aghrAyadhvam | 'ArchaH Arcchatam Arcchata aghrAyata aghrAyatAm aghrAyanta | Arcchat ArcchatAm Archan * sa28 saMskRtam - 3 *72 . 8406-2/23 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI : 1. sArA kAryo manuSyanI kIrtine badhAM dezomAM phelAve che. 2. je mANaso tapa kare che, kSINa thaI gayA che ke jenA evA te loko mokSane meLave che. 3. sthUlibhadrasvAmI ja parAkramI che ke je kAmadevanA ghare jaI kAma sAthe laDAI kare che. jina pUjA mATe ame be sapheda puSpo bhegA karIe chIe, te lAla phUlo ekaThA kare che, tame pILA phUlo ekaThA karo cho. A pramANe phUlo bhegA thAya che. 5. zizira RtumAM ThaMDo pavana avayavone dhrujAve che. 6. je badhAM jIvo mATe potAnuM skraya khulluM karI de che tenA dayamAM bhagavAna jAte [pote Ave che. 7. rAjA zastrathI dezane vaza kare che, muni zAstrathI AkhA vizvane vaza kare che. 8. bhagavAna mahAvIra gautamasvAmIne mokSe javAnA samaye upadeza ApavA mATe bIjI jagyAe mokale che. 9. sapheda kapaDAM je dhAraNa kare che te bahArathI sAdhuo che. je gurunI AjJAne svIkAre che te vAstavamAM sAdhuo che. [2] gujarAtInuM saMskRta : 1. krodhaH samatAM vRyte, mAna: namratA vRti ! 2. yaH svIyAn sarvAn doSAn guruM nikaSA samyag AviSkaroti sa satyAm AlocanAM karoti / 3. mUDhanIveSa rUpa tuMm navA prasthAnuM vivRdhvati | 4. pramuviraha nautamasvAminam gatIva Tuvati | 5. sa na RSi tiroti mafpa va ne pratikrIti . 6. baTuM pApaM na vinomi havA 1. sa: pariSadanuM hindI mokSa prAnoti | 8. yo vana sa vanIpaja 3mte ! 9. yUyaM bhagavataH vAcaM zRNutha vAcaM ca zrutvA bhagavatA upadiSTaM mokSamArga svIkurutha api| che. sarala saMskRtam - 3 * 73 * pATha-2/3 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] khUTatI vigato : naM. [6] pratyayonI vizeSatA : 1. atu rUpa mULadhAtu 1. | apAtRvAthe apa+A+vR 2. zukSma zR 3. dhuva dhu 4. AviAMte Avis+ 5. | pratitrughne prati+vR [4] khUTatI vigato : naM. artha kALa/artha rUpa 1. ame be pajavIe chIe | vartamAna TunnaH paramaipadI du vittinutha: ubhayapadI vi+vi 2. tame be zodho cho vartamAna 4. 3. teo badhAM vivaraNa kare che. vartamAna vivRtti, ubhayapadI | vi+vR vartamAna | pRoSi | paraApadI vartamAna vanute AtmanepadI van tuM hoDa bake che dhRS 5. te mAMge che [5] Apela dhAtune samAnArthI bIjA dhAtunuM samAna rUpa : 1. apAtRva: - AviI: 3. dhunomi - yuvAmi 5. bAbutha - prALutha 2. vinoSi - pravinoSi 4. tannAthe - pratantrArthe 2. cus 3. 3s gamaDhe 4. 5. te = = = = = kALa/artha pada vacana puruSa | gaNa vartamAna | ubhayapadI 2 vartamAna paraaipadI 3 vartamAna ubhayapadI vartamAna ubhayapadI vartamAna | ubhayapadI [7] rUpo H 1. zRN - gaNa-5 paramaipadI - laDAI|2. karavI, kartari - vartamAnakALanuM rUpa dhRSNumaH dhRSNomi dhRSNuvaH dhRSNoSi dhRSNuthaH pRththutha: dhRSNutha dhRSNoti dhRSNutaH dhRSNuvanti sarala saMskRtam - 3 jI jI jI - jI jI 2 7 74 . 2 artha 5 tame be ughADo cho 5 ame sAMbhaLIe chIe teo dhrUjAve che 8 te be pragaTa kare che 8 |tame pratikAra karo cho sva i 5 pada mULadhAtu vacana puruSa | gaNa kSaNoSi kSaNoti lm l l m m 2 2 jI - 1 mAtra trIjA gaNanA ane bIjA gaNanA zAs, nakkSa vagere dhAtuo mATe che. 1 2 1,4,6,10 gaNanA pratyaya karatA pharaka che. mAtra trIjA gaNanA ane bIjA gaNanA zAs, nakSa vagere dhAtuo mATe che. vikAraka che. 1,4,6,10 gaNanA pratyaya karatA judo che. jI re jI 5 5 5 5 kSad - gaNa-8 paraApadI - hiMsA karavI, vartamAnakALa - kartarinuM rUpa kSaNomi sabhuvaH kSaNumaH zavaH kSama kSanuthaH kSaNu kSaNutaH kSaNvanti pATha-2/3 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtinuM gujarAtI - 1. bhagavAna mahAvIranI sevA mATe Indra siddhArtha nAmanA devane mokalyo hato. to paNa bhagavAna mahAvIra to sevAnI/siddhArthanI apekSA vinA ja badhe gayA. 2. vada pakSamAM caMdranI kalA ghaTe che. 3. eka varSa sudhI prabhue jema vAdaLa pANIne Ape (= varasAve) tema dhanane ApyuM. 4. sAdhuoe potAnA tamAma rAgone kApI nAMkhavA joIe. 5. zatruMjaya-giranAra vagere aneka tIrthamAM pharIne ame ghaNuM badhuM puNya bheguM karyuM. 6. rAma-lakSmaNa [A be bhAIoe sItAne zodhI. . te mAMgavuM joIe ke je meLavIne bIjuM kaMI paNa mAMgavAnI IcchA na thAya. 8. devI sarasvatInI kRpAthI zrImalayagirisUri mahArAje zAstronuM vivaraNa karyuM. 9. yuddha medAnamAM rAme lakSmaNane mokalyo, pachI pote gayA ane rAkSaso sAme laDyA. [badalo vALyo, sAmA thayA.] [2] gujarAtInuM saMskRta : 1. sItAM vivenuM sugrIva: sainaM pravinot | 2. yUthe puSya vinuta, dhana, mutra puSyameva samaM hinathAt | 3. maratakravartI vIduvatti paratuM nADazavanoTU I 4. murgha dastAkhyAmavRtyAyaM kapa: 'nindrA kartavyA' ti thati | 5. mAvata: nannAne levA: anekodhi pAnIyAni prAnvita | 6. sajjanAn rakSituM zaknuvantaH pApakAryeSu ca azaktAH rAjAnaH asmin deze Asan / 7. yadA bhagavadrogodantaM siMhamuniH zrutavAn tadA so'tyantam adUyata / 8. mAraNAntikopasargAn sahitvA skandakamuniH mokSamasAdhnot / 9. pRthvI khanitvA sa bhagavantam [jinapratimAm] AviSkRtavAn / ziva sarala saMskRtam - 3 * 75 * pATha-2/4che Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ap | 5 [3] phUTatI vigato :| na., dhAtu | kALa/artha puruSa vacana rUpa gaNa pada | artha van bastana bhUta avanvahi 8 | AtmapadI ame bee mAMgyuM | 2. | R | mAzArtha | | 2 | | Rcchata | 1 | 52smaiphii| tabhemo hyastana bhUtakALa | azRNot | 5 paramaipadI] teNe sAMbhaLyuM 4.| zo | mAzArtha | 1 | 1 zyAni paramaipadI| huM choluM 5. saM+stR bastana (bhUta ) 2 | 2 |samastRNutam | 5 ubhayapadI tame bee pAtharyuM hatuM [4] pUTatI vigato :| naM. | artha | kALa/artha |puruSa vacana pratyaya/mULadhAtu | rUpa |gaNa | pada 1. | 12 2j | bhAzArtha | 2 | 1 | hi | vazI+kR | vazIkuru | 8 | 3114 2. mAnavu bastana ... 3 | 1 | t / mnA | amanat | 1 |parasmaipahA | zodhapuM / mAzArtha | vi+ci vicinutam ubhayapadI 4. | 3aj |yastana bhU..1 | 3 | ma | pra+tan / prAtanma | 8 | mayapahI | 5. | stuti 42vI/ AzArtha | 3 | 2 | tAm | pan | panAyatAm | 1 | ubhayapahI [5] pUTatI vigato pUro :naM. mULadhAtu, kALa/artha |gaNa, pada puruSa ekavacana | dvivacana | bahuvacana | az bastana ..J5 AtmanepaTTI| 1 | Aznuvi | Aznuvahi | Anumahi | mAzArtha | 5 | abhayapI / 2 / dhunu | dhunutam / dhunuta 3.| dhRS yastana ma...] 5 | 52spa hI u | adhRSNot | adhRSNutAm | adhaSNuvan ghrA / sArtha / | paramaipadI jighra | jighratam | jighrata 5.] bhrasj yastana (bhU...]6 | ubhayapadI abhRjjam | abhRjjAva | abhRjjAma [6] 34033i :A A B 1. prahiNomi - gRhAmi 6. prahiNvantu - gRhantu 2. prAhiNot - agRhat 7. prahiNutam - gRhatam 3. prAhiNuta - agUhata 8. prAhiNvan - agUhan 4. prahiNuthaH - gRhathaH 9. prAhiNva - agRhAva 5. prahiNu - gRha [7] 35o :1. zak - 255-5.52smai54, zaktimAna|2. ghrA [jighra]-5-1 52smaipa: hovuM, hyastanabhUtakALanuM kartari rUpa | AjJArthanuM kartari rUpa azaknavam azaknuva azaknuma / jighrANi jighrAva jighrAma azaknoH azaknutam azaknuta / jighra jighratam jighrata azaknot azaknutAm azaknuvan / jighratu jighratAm jighrantu NOM B hai sa28 saMskRtam - 3 * 76 . pATha-2/43 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtinuM gujarAtI - 1. dhanya sAdhu bhagavaMte dUdhannA aNagAre] AMbela karIne potAnuM [AtmAnuM kalyANa sAdhI lIdhuM. tamAre paNa tevI ja rIte [AtmakalyANa] sAdhavuM joIe. 2. tiraskArano ja tiraskAra ane pratikArano ja sAmano pragaTa karavo joIe. 3. huM sAmAyika karuM [IcchA], tuM paNa kara. kAraNa ke sAmAyikamAM zrAvaka sAdhu jevo thAya che. 4. samudrano A avAja saMbhaLAo. tenA dvArA) 5. tuM jo priya bolanAro, ochuM bolanAro ane hitakArI bolanAro thaIza to badhAnA manamAM tuM praveza pAmIza. 6. hamaNAM A ApattimAM DUbelo huM zuM karuM? 7. talavAranI dhAra jevA tIkSNa pAMdaDAone asuro "huM pheMkuM AvA saMkalpathI pheMke che. 8. "badhAM mANaso sukhane pAmo' - A pramANe sajajano vicAre che. 9. jo jIvo dvArA jJAna bheguM karAya, sadguruo zodhAya to te jIvo jaladIthI mokSamArgane meLavIne mokSane sAdhI le. [2] gujarAtInuM saMskRta: 1. sevana : pUmi: briyatAm | 2. vaM jJAna prApnadi, satyaM vivina, tatsatya svI saMsthA 3. dhanam savinuta, dharma vinuta che 4. gIvarakSArtha sAthe vaM gvAM vRy I 5. sa: tattva ne avarodhati, gata: 3dironA vivRvAni . 6. yUyaM svajIvanam apAvRNuta, alocanAM karuta yena AtmanaH zuddhiH samyag bhavet / 7. rUmAM pratimAM vRyta 8. rAtriH AdhyAtmi: zatrava: yA sA vazIkaraNIyA ! 9. vAtAyanaM vRNu, yena dhvaniH nA'gacchet / che sarala saMskRtam - 3 0 77 pATha-2/pa(r) Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 = i < + bh 0 bh pth|8 0 bh | 0 [3] oLakhANa :naM. | dhAtu | kALa/artha puruSa vacana prayoga, rUpa gaNa pada | artha | mana | vidhyartha kirtari |manvIthA: | 8 AtmapadImAnavuM AjJArtha karmaNi | sacetA| 8 | ubhayapadI | dAna karavuM ++vRzcistana bhU.kA. kartari pravRH| pa ubhayapadI | ughADavuM fkSa[ | vartamAnakALa karmaNiT fkSaveze ubhayapadI hiMsA karavI 5. | pR6 | vidhyartha karmaNi| pRyu. paramaipadI laDAI karavI [4] khUTatI vigato :| no artha | kALa/artha |puruSa vacana prayoga, dhAtu | rUpa |gaNa pada | 1.| phelAvuM | vidhyartha | 2 | 2 | kartari | vi+gA| vyAkhuyAtam | 5 |paramaipadI 2.| pAtharavuM | AjJArtha | 1 | 3 | kartari | +tanuM | pratanavAma | 8 |ubhayapadI 3.| svIkAravuM hyastana bhU.kA. 3 | 2 |karmaNi pho+Y=| ga ye tA| 8 |ubhayapadI 4.| DhAMkavuM , vartamAnakALa | 3 | 3 | kartari | vra | vRdhvati | 5 |ubhayapadI 5.| pUjAvavuM | vidhyartha | 2 | 1 | kartari | dhuM | dhunuyA: ubhayapadI [5] khUTatI vigato : naM.dhAtu | artha | kALa/artha puruSa vacana prayoganuM rUpa gaNa pada [1. pa+vi| ghaTavuM | vidhyartha kartari | pavanvIvahi pa ubhayapadI 2. | vi+vR vivaraNa karavuM. AjJArtha | 1 | kartari | vivRNu ubhayapadI | 3.| vana | mAMgavuM | AjJArtha kartari | vandhAtAm 8 AtmapadI 4 | pra+di | mokalavuM | vidhyartha 2 | karmaNi | prahIyAthAkU| 5 | paramaipadI 5.| 3 | duHkhI karavuM vartamAnakALa) 3 | 1 | kartari | sunIti | 5 | parasmapadI [6] koSTakanA badhA zabdo vAparI banatA rUpa + kRdanto : 1. vRyAtam 8. kritye 2. vinvIdhyam 9. savIyAthAm 3. vine 10. sanuM 4. fkSaputa i1. viyate 5. kSaNo: 12. vinvItA 6. tAyamAna 13. oNivIyAthAm 7. kSazvAna 14. vinca [7] rUpo :1. mana - gaNa-8, Atmapada | 2. van - gaNa-8 Atmapada, mAMgavuM manana karavuM, vidhyartha-kartarirUpa | AjJArtha-kartari rUpa manvIya manvIvahi manvImahi | vanavai vanavAvahai vanavAmahai manvIthAH manvIyAthAm manvIdhvam | vanuSva vanvAthAm vanudhvam manvIta manvIyAtAm manvIran / vanutAm vanvAtAm vanvatAm 0 0 A sarala saMskRtam - 3 0 78 0. pATha-2/58 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI :1. tuM je Icche che te mAMgI le - A pramANe rAjA dvArA anujJA apAyelA vastupAle bhagavAnanI pratimA mATe [ArasapahANano] paththara mAMgyo ! [pasaMda karyo. 2. dharmanA ujjavaLa evA mahimAne jANatA/jANanArA loko paNa dharmane karatA nathI. durjano sArA guNo rUpI vaibhavane corI jAya che. AthI durjanonA saMgane choDI sajjanonA saMga dvArA potAnA sArA vicAro puSTa karavA joIe. tapasvI mahAtmAo potAnA AtmAne jANe che, guNonuM grahaNa kare che, doSone kApe che, pApane chede che, karmone masaLI nAMkhe che, AtmAmAM lIna thaI jAya che ane mokSane meLave che. dhanya che teone, ame temane namaskAra karIe chIe. 5. bhagavAnanI pUjA mATe ame zreSTha, atyaMta kiMmatIevuMcaMdanakharIdIe chIe. bhagavAnanI dezanAnA samaye devo vividha raMgavALA phUlothI jamInane DhAMke che. 7. baLada thaIne [baLadanuM rUpa laIne bIjA devalokanA Indra meruparvata upara bhagavAnano abhiSeka karyo. 8. je potAnA jJAnathI akkaDa thAya che tenuM jJAna paNa aTakI jAya che. 9. gautamasvAmI prabhunA viyogathI riDI-raDI] pahelA pote baLyA. pachI potAnA karmone bALI nAMkhyA. [2] gujarAtInuM saMskRta : 1. savira: vitta sarvekya teTuM soDapunAt | 2. pramudrika zodhaSya vRddhi mInIta: .. 3. tIrthaGkarAH arthaM kathayanti, gaNadharAH tam arthaM sUtre / sUtreNa grananti / 4. dhanaM tyavatva zani madraH dharman avRta | 5. rASI mAtmAna fma: vaMItaH 6. sa na kadApi ApaNAtkrItaM bhojanam aznAti, ataH tasya vapuSi naiva ro: 3F I. 7. binapUnA mana , vAva, chAyAkhyuM punAti ! 8. skandamuninA puNAni mahAvratAni rmANa amRtam | ripha sarala saMskRtam - 3 0 79 * hRpATha-2/ Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. puruSaH prAyaH yauvanena dhanena ca stabhnAti kintu ayaM tu rAjA'pi yauvanasthito'pi ca na stabhnAti / [3] chUTatI vigato : naM. dhAtu artha 1. az khAvuM 2. grantha gUMthavuM 3. graha graha 92 4. puS poSayuM 5. lI jogaNa [4] chUTatI vigato : na. dhAtu artha 1. pluS bALavuM 2. stabh garviSTha tha gaNa pada kALa vacana prathama puruSa | dvitIya puruSa tRtIya puruSa aznImaH aznItha aznanti 9 |52smaipadI vartamAna 3 9 |parauMpadI hyastana 1 agrathnAm agrathnAH agrathnAt 8 ubhayapaTTI vartamAna 2 gRhaNIvahe 3 apuSNIma gRhaNAthe gRhNAte 9 |paramaipadI|hyastana puNa apuSNan 8 parasmaipaTTI vartamAna 1 linAmi linAsi linAti gaNa pada kALa 9 |parasmaipadI| hyastana paramaipadI vartamAna 3. lU kApavuM 4. mI nAza karavo 5. pU pavitra 92 [5] chUTatI vigato : naM. artha - 9 9 8 ubhayapadI | hyastana ubhayapadI vartamAna ubhayapadI | hyastana 1. te jeje bhae 2. jame jadhAMje pasaMha 3. tuM jarI che 4. tame jaghAMkhe yUreyUro rI hIdhe mRd 5. amejekhe jA az mULadhAtu gaNa jJA [6] pUresI pAsI 4gyA : 1. az azitum 2. jJA - jJAtum [7] bheDesAM bheDaDA : A 1. akrINItam 2. krINanti 3. akrINAt 4. krINe 5. akrINAH sarala saMskRtam - 3 vR krI B acinutam cinvanti puruSa | ekavacana dvivacana bahuvacana apluSNAm apluSNIva apluSNIma stabhnAsi stabhnIthaH stanItha alunAt alunItAm alunan manISe mInAthe madh apunAH apunItam apunIta acinot cinve acinoH 1 2 3 pada pratyaya puruSa vacana rUpa kALa 8 ubhayapachI tAm 3 2. ajAnItAm hyastana 8 ubhayapaTTI ma 1 3 avRNIma hyastana 8 ubhayapachI si krINAsi vartamAna 9 paraaipadI ta 8 parasmaipaTTIva *800 la 3. mRd - mRdnat 4. stR - stIrtvA 2 2 2 ra 1 1 3 amRnIta hyastana 2 AznIva hyastana 5. graha - gRhIta pATha-2/6 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtinuM gujarAtI :1. bhagavAne krodhane dUra karI nAMkhyo, mAnane dUra karI nAMkhyuM, mAyAne dUra karI nAkhI, lobhane dUra karI nAMkhyo, pramAdane dUra karI nAMkhyo, asatyane dUra karI nAMkhyuM =i A badhI vastuo choDI dIdhI] ane tethI kevalajJAna meLavyuM. 2. sAdhu bhagavaMtane pote jAte rAMdhavuM yogya nathI ane potAnA mATe rAMdheluM levAne paNa kalpatuM nathI te yogya nathI. gRhastho dvArA potAnA mATe je raMdhAyu hoya te ja sAdhu bhagavaMte levuM joIe. 3. pAtharelI zetruMjI upara sAdhuo jIva hiMsAnI zaMkAthI cAlatA nathI. 4. bhagavAnamAM bhigavAnanA dhyAnamAM lIna thayelo te potAnI mAtAne paNa oLakhavAne zaktimAna nathI. [mAtAne oLakhI paNa nathI zakato.] 5. je jIvone phADe che, kApe che te potAnI jAtane pApothI bharI de che. dhikkAra ho tene ! 6. hamaNAM zarIra aDadhI uMmare ke nAnI uMmare ja gaLI jAya che ane gharaDuM thaI jAya che. A badho paNa dukAnanA khorAkano dugdhabhAva che - e pramANe nizcita thAya che. AthI tuM svAdiSTa paNa dukAnanA khorAkane choDI de. [hoTalanuM khAvAnuM choDI de.] 7. meM ghare AvelA badhAMne khuza karyA, atyAre paNa khuza karuM chuM ane tethI [basa, mArI eka ja IcchA che ke] mAruM daya AnaMdathI bharAI jAo ! 8. vicArIne bolavuM joIe, je kAraNe sajjano bolIne pharatA nathI. 9. jema loko chAzane mathIne mAkhaNa meLave che tevI rIte ja sAdhu bhagavaMto zAstranuM maMthana karIne (zAstrone mathIne) tattvane grahaNa kare che. [2] gujarAtInuM saMskRta :1. mAM pluSNan mama zvazuraH vastutaH ploSitavyAni matkarmANi pluSitvA mAM mokSaM prahiNoti iti gajasukumAlamuniH amantrayata / vyamRzat / 2. jIvane pravizanti pApAni tvaM stabhAna, anyathA narake asurAH tvAM phUpIyu: | 3. vaM satyaM vRSya 4. dhanaM tyA, dharma vRddhi, tithIna prIdi . 5. jahanukumAraH aSTApadaparikhAM yadA adbhiH pRNAti tadA kruddhaH nAgarAD janukumAramapluSNAt / che sarala saMskRtam - 3 * 81 0 ( pATha-2/79 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. yUyaM svadoSAn lunIta yena zIghraM mokSaH syAt / 7. pravrajyAkAle sAdhuH mahAvratAnyagRhNAd yAvajjIvaM ca apAlayat / 8. bhagavadvacanAni zrutvA tadAcaritum ahaM saMyasyAmi / 9. tvaM svaM jAnIhi, doSaM lunIhi, yataH itthaM jIvaH pApaM lunAti mokSaM ca prApnoti / [3] zivAcyo : 1. mahAvIreNa gautamaH AjJAyate / 2. kuthena bhRtyena bhUmirAstIryata / 3. anukampayA tena sarve jIvAH / sarvajIvAH prIyante / 4. ko'pi jIvaH na kIryeta / / 5. zIghram odanaH zrIyatAM tvayA / [4] pUTatI vigato :| mULadhAtu artha gaNa pada prayoga kALa vacana prathamapuruSa dvitIyapuruSa tRtIyapuruSa 1. abhi+jJA momuj7mayapahI tari yastana| 1 |abhyajAnAm abhyajAnAH abhyajAnAt 2.| kR | bhAraj |8 bhayapaTTI|bhAmAzA 2 | | kIryAvahai | kIryethAm | kIryetAm |3.| manth | bhathaQ | 5254 tara vartamAna 3 | mathnImaH | manItha | mananti 14. pR / pUraj |8 52smaipI vidhyartha | 2 | pUryevahi | pUryeyAthAm | pUryeyAtAm 15.| gR | bola | 8 |52smaipahI itara mAzArtha 1 | gRNAni | gRNIhi | gRNAtu [5] pUTatA vigato : | artha mULa dhAtu gaNa pada prayoga kALa puruSa ekavacana dvivacana bahuvacana | 1.| DA 72| graha |8|mayapahI bha vidhyartha | 1 | gRhyeya | gRhyevahi | gRhyemahi 2. |yuureyuu2|| 421/ mRd | 8 |52smaipahI tari vartamAna/ 2 /mRnAsi mRdgIthaH | mRdgItha | 3. | AviSTha 5j | stambha | 8 |52smaipa tara bhAzArtha| 3 | stabhnAtu stabhnItAm | stabhnantu 4.| 5saM. 2j | vR ||mayapI | tari | yastana| 2 | avRNAH| avRNItam | avRNIta |5.yo2 | muS | 8 52254/se vaya 3 | muSyeta | muSyeyAtAm muSyeran [6] kausamAM ApelA dhAtunA samAna rUpa vaDe pUrelI khAlI jagyA - 1. kRNmaH - gRNImaH 2. avRNuta - amRdnIta 3. dhunavAva - dhUnayAva 4. AznuvAthAm - prAtanvAthAm 5. stRNuyAtAm - krINIyAtAm ** sa21 saMskRtam - 3 .82 . 416-2/93 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [7] saMpUrNa sAdhaniDA : 1. apunan bhUjadhAtu pU + an - hyastanabhUtaDANano pratyaya niyama - 1 thI pu + an = pu + n + an | = 2. abadhnAm 4. = bhUNadhAtu bandh + am - hyastanabhUtaaNano pratyaya niyama - 2 thI badh + nA + am | vikAraka pratyaya pUrve gaNanI nizAnI apunan [a hyastanabhUta aNano ] 3. linanti = svarAdi pratyaya pUrve gaNanI nizAnI abadhnAm bhUNadhAtu lI + n [svarAhi pratyaya pUrve ] + anti niyama - 1 thI li + n + anti = linanti astabhnAt = stambh + t [hyastanabhUta aNano ] - = 5. stRNAsi stabh [niyama - 2thI] + nA + t = astabhnAt bhUjadhAtu stR + nA si = niyama - 1thI stR + nA + si vyaM4nasaMdhi niyama - 10thI stR + NA + si = = stRNAsi stambh + nA + t | vikAraka pratyaya pUrve gaNanI nizAnI sarala saMskRtam - 3 * 83 * pATha-2/7 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtinuM gujarAtI - 1. sAdhu tapa dvArA azubha kAyAnI pravRtti aTakAvI pApono nAza kare che. 2. pAMcama-AThama-caudazanA divase zrAvikAo anAja pIsatI nathI. 3. mAtAe bALakanI baMne AMkhamAM rojeroja aMjana karyuM hatuM. AthI atyAre bALakanI baMne AMkho atyaMta prakAze che, camake che. 4. A vAta spaSTa che ke - "je koIne paNa mArato nathI tene koI paNa mAratuM nathI.' 5. kamaThe ajJAnathI lAkaDA bALI tapa kareluM tyAre pArzvanAtha bhagavAna bolelA - "lAkaDuM na bALavuM joIe, paNa ajJAna bALavuM joIe." 6. mAnavabhava meLavIne karmo ja chedavA joIe - A pramANe sAMbhaLIne gajasukumAla muni dIkSA laIne smazAnamAM gayA. tyAM upasarga Ave chate paNa samatAthI sahana karatA te gajasukumAla munie badhAM karmone chedI saMsArane chedI nAMkhyo. huM kyAreya paNa koI paNa jIvane mArato nathI. kAraNa ke bhagavAna mahAvIra dvArA upadezAvelA mArgane huM anusaruM chuM. 8. jenA dvArA bhogo bhogavAI gayA che teo paNa tuSTa nathI, jenA dvArA bhogavAI rahyA che te paNa sukhI nathI, je bhogavavAne Icche che te paNa vyAkuLa che paNa jenA dvArA bhogo joDAyA che te zramaNa bhagavaMto sukhI che. AthI bhogo bhogavavA yogya nathI, choDavA yogya che. 9. jenA dvArA zarIra ane AtmA chUTA karAyA che te siddha thaI gayelA kahevAya che ane jeo deha - AtmAne chUTA karavA mATe prayatnazIla che te sAdhuo kahevAya che. [2] gujarAtInuM saMskRta - 1. zramaM: sara sapUtoDaduM pravrAgatuM zavanuvAnuM ! 2. yA narave pApa: - vRjhinaiH sura. nuNa: [rUddha ], zuka, chinA, tRhitA, piSTa:, fmanaH tA tyAM tuM na joDapa vata: AsIt / 3. dharma vi tyAM zvapre tuM vastRtogati, ata: gIvara dharman ! chesarala saMskRtam - 3 0 84 * ja pATha-2/8% Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. yathA kASThaM vahninA idhyate tathA duSTazabdaiH naraH idhyate / 5. svakarmANi yuvAm abhintam / 6. te zramaNAH na kamapi jIvam ahiMsan / 7. svagAtrANi chindantaM naramapi na te zramaNAH samakupyan / 8. teSAmiyaM kriyA teSAM dayAM vyanakti / 9. Apatsu samatayA duHkhAni sahasva, yataH samatA karmANi duHkhAni ca tRNeDhi / [3] pUTatI vigato :|na.] pAtu | artha | nee/ 56 puruSa kyana | dvivayana | barDavayana 1. sam+pRc saM56ma bhAva/vartamAna 752smaipadI| 1 | saMpRNacmi | saMpRJcvaH | saMpRJcmaH 2.] bhid | mejistana| 7 | GmayapahI | 2 |abhintthAH |abhindAthAm abhinddhvam 3.| bhaJ | Hinj vartamAna 7 | 52smaipadI| 3 | bhanakti | bhaGktaH | bhaJjanti | 4. tRh / / naSTa 42j | stana| 7 | 52smaipadI| 2 |atRNeTa-D| atRNDham | atRNDha | 5.] indh saNaqj vartamAna 7 Atmana 3 | inddhe / indhAte | indhate [4] pUTatI vigato : | artha mULadhAtu, kALa gaNa pada vacana pra. puruSa | dri. puruSa | pR. puruSa 1.| nImaj |ni+yuj | vartamAna | | ubhayapadI | 1 | niyunajmi niyunakSi | niyunakti 2. Aucii 42j| ric | yastana | | ubhayapadI | 2 | ariJcva ariGktam ariGktAm 3. me 42vo | bhid vartamAna | | ubhayapaTTI bhindyaH | bhintha | bhindanti 4.| rj | piS | yastana 7 |paramaipadI apiMSva | apiSTam / apiMSTAm | 5. | 4maj | bhuj vartamAna | | ubhayapadI | bhuJcaH | bhukthaH bhuGktaH [5] pUTatI vigato :na.] pAtu | partha | saMis qbhAna vartamAna | tara | masi anIya tari / karmaNi bhUta bhUta chid | chettum | chittvA | chindat | chidyamAna | chinnavat | chinna | chettavya | chedanIya | chedya aGg | atum | aGktvA aJjat | ajyamAna |aGktavat | aGkta | aGktavya | aJjanIya | aJjya rodbhum / ruddhvA | rundhat | rudhyamAna | ruddhavat roddhavya | rodhanIya rodhya peSTum piSTvA | piMSat | piSyamANa | piSTavat piSTa peSTavya | peSaNIya peSya rektum riktvA | riJcAna | ricyamAna | riktavat rikta recanIya | rektavya recya | ric ** sa21 saMskRtam - 3 .85. 8426-2/8 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] 35o : 1. 2. tRh - ge| - 7 52smaipaTTI, nAza aravo, varta.a.nuM 35 tRNehmi tRhRH : tRNDhaH tRNDhaH tRNekSi tRNeDhi "" chid - gae - acchinadam [7] 35o : 1. anehas = puM. Aja anehA anehasau acchindra acchinaH/acchinat-d acchintam acchinat-d 22 " "" 7 ubhayapadI, chedavuM, hyastana bhUtakALanuM rUpa - aham aryamaNam anehasA anehobhyAm anehobhiH | aryamNA ahase anehobhyaH aryamNe anehasaH aryamNaH 99 tRNDha " hanti 99 acchindma acchinta acchintAm acchindan anehasaH aryamA anehasoH anehasAm ahasi anehaH ! anehasau ! anehasaH ! 2. aryaman = puM. sUrya aryamaNau " aryamaNaH aryamNaH aryamabhyAm aryamabhiH aryamabhyaH * 86 * " " 22 aryamNoH aryamNAm aryamasu ahassu aryamNa, aryamaNi aryaman ! aryamaNau ! aryamaNaH ! " 22 * saMskRta > English jaganeeTanA khulAsAmAM ApaNe joyuM ke mULavAta kyAM hoya ane calaNI banato zabda kyAM pahoMcI gayo hoya !!! A rIte pheraphAra pAme rAkhatI aMgrejI bhASA kaMI rIte vizvasanIya bane ? A bAbate jagatanI tamAma bhASAomAM saMskRta apavAda che. tenA svarUpamAM pheraphArane avakAza nathI, kAraNa ke te niyamabaddha che. sarala saMskRtam - 3 pATha-2/8 4 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI H : 1. dayALu mANasa nirdayI sAtheno saMga choDI de che. uttama mANasa zUdra mANaso sAthe vAtacItane choDI de che, paNa sajjano sAthe nahIM. jema rogI apathyane choDe, paNa auSadhane nahIM. tIrthaMkaro manathI ja anuttara devonI zaMkAo chede che ane vANIthI mAnavonI zaMkAo chede che. 2. 3. 'tuM kApa, aTakAva, pIsa, cheda, khAMDa, bheda, mAra, bALa' - AvI bhASA sAvaghabhASA kahevAya che. tene tuM choDa. 4. potAnuM ane bIjAnuM - A benA aMtarane chedI nAMkhavuM joIe. ane 'mAruM badhuM tAruM che' - A pramANe bhAvanAne pragaTa karavI joIe. 5. mahAvIra svAmI saMgamanA upasargomAM kheda na pAmyA, paNa teno saMsAra vadhavAthI kheda pAmyA. 6. AcArye potAnA yogya ziSyane AcAryapade nImavo joIe. 7. 8. 9. 1. 2. pApI pAlaka dvArA cUrecUrA karAyelA sAdhuo potAnA karmone khAMDI mokSamAM gayA. [2] gujarAtInuM saMskRta H 3. keTalAMka loko paisA mATe doDe che, keTalAMka loko patnI mATe doDe che, paNa sarva ISTa vastuone ApanAra dharma mATe koI prayatna karatuM nathI. 'koI paNa jIvonI hiMsA na karavI joIe' - jaino A vidhine zabdazaH anusare che. yAcamAnAya dInAya dhanaM yacchantaM mAM mArunddhi / adyaprabhRti ahaM tvAm upAdhyAyapade niyunajmi, tatastvaM tava padaM prati apramatto bhava / vane kecit pazavaH anyaM hiMsanti, ataH te hiMsrA: [hiMsakAH ] kathyante / yatkiJcit tvam avApnuyAH tadeva bhuJjyAH, anyadhanaM mA gRdhvasva / . 87. pATha-2/9 4. sarala saMskRtam - 3 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. svagRhAgataM yAcakaM [arthinaM ] 'kiyad dhanaM Avazyakam [abhipretam] ?' iti saH apRcchat / 6. ahaM mama duHkhAni tatpuraH vyAnajam, ataH tasya hRdayam akhinta / 7. vidyArthinaH sajjJAne yuJjyAt, prajAH sanmArge yuJjyAt / yo rAjA itthaM yuGkte tasya rAjyaM surASTraM bhavati / 8. 9. pazyata, saH pazUn vyazinaT, adhunA yUyam api pazUn viziSyAta / bhagavataH dezanAM zrutvA tasyAjJAnaM chinnam, karmANi bhinnAni, mithyAtvaM riktam / [3] chUTatI vigato : naM. dhAtu artha dvivacana bahuvacana 1. bhuj 4bhavu kALa prayoga pada puruSa ekavacana hyastana | kartari | ubhayapadI 1 abhunajam abhuJjva abhuma 2. bhaJja lAMgavuM AjJArtha urtari parasmaipaTTI 2 bhaGgdhi bhaGktam bhaGkta 3. piS pIsavuM vidhyartha urtari parasmaipaTTI u piMSyAt piMSyAtAm piyu: 4. khid jeTa pAmavo hyastana utari AtmaneyahI 2 akhintthA: akhindAthAm akhindhvam 5. vRj choDavu AjJArtha azi parasmaipaTTI u vRjyatAm vRjyetAm vRjyantAm [4] rtari vADyonuM zi : 1. 2. 1. tvayA kASThAya vRkSaH mA chidyatAm / 2. taiH parakIyaM vasu agRdhyata / 3. aryamNA andhakAraH bhidyate / 4. tvayA mA hiMsyeran sarvabhUtAni / 5. yAcamAnAyA'rthine vasu yacchan ahaM [tvayA] mA rudhyai / [5] chUTatI vigato : naM. mULadhAtu gaNa pada pratyaya puruSa vacana kALa ud+vij7 parasmaipaTTI tAm 3 ni+yuj ubhayapaTTI yAtam ra artha te baMne DaryA hatA tamAre baMnee nImavuM joIe 3. amejane pUchayuM 4. tame bane veganA raho 5. tekho jaghAM peTa pAbhyA sarala saMskRtam - 3 6 anu+yuj 7 ubhayapadI va 1 7 parasmaipaTTI tam ra 7 khAtmanepachI ata 3 vRj khid *880 2 2 rUpa hyastana udaviGktAm vidhyartha niyuJjyAtam 2 hyastana anvayuJjva AjJArtha vRGktam hastana akhindata pATha-2/94 3 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] naMjaranA khAdhAre 35 :1. 19 vRGgdhi 2. 2483 3. 676 4. 2143 5. 18 6. 2587 7. 694 8. 357 9. 59 [7] 35 : 1. khid - Atmanepa6, gaeA-7 jeha pAmavuM - - - - [vRj - 7 /P, veganA rahevu. kha. 2/1] indhIyAtAm [indh - 7/A, saNagAva. vi. 2/2] bhindyAta akhindAthAm tRNDha udayuGktAm khindatAm chinadmi chinddhi vidhyartha rUpa khindIya khindIvahi khindImahi vizinaSANi khindIthAH khindIyAthAm khindIdhvam viziNDDi khindIta khindIyAtAm khindIran vizinaSTu 2. fa+f1q - 422HUE, 919-0 viziSTa hovuM AjJArtha rUpa vizinaSAva vizinaSAma * saMskRta > English Fa pharI English bhASAnA vyAkaraNane tapAsIe. A vakhate bhUtakRdaMtanI vAta karavAnI che. udAharaNa-1 sarala saMskRtam - 3 mULarUpa bhUtakRdaMta Sleep sU Slept - sUtAM suptaH svap 'ta' pratyayanI English AvRtti sAMya khAye jevI che !! - viziSTam viziSTa viziSTAm viziSantu * 880 pATha-2/9 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI : 1. mUDha jIvo zuddha pANI dvArA snAna kare che. paNa melathI meluM thayeluM A zarIra kyAreya zuddha thatuM nathI. 2. tAruM badhuM ApI de, le nahIM, kAraNa ke dAnano ghaNo mahimA che. vizvamAM sUryanI jema dAna prakAze che, dAna apakIrtine phADI de che. (= naSTa kare che.) loko dAnanI prazaMsA kare che. 'khAIne sUvAnuM' ATaluM ja tAruM kartavya nathI. jAga ! jyAM sudhI zvAsozvAsa cAlu che tyAM sudhI Acara dharmane ! 4. anAthI muninI vAta sAMbhaLIne jyAre zreNika rAjAmAM jJAna pragaTyuM tyAre tenA durAcAro cAlyA gayA. zrAvikA zarIranI rakSA mATe rAMdhe, nahIM ke jIbhanA svAda mATe ! sArI rIte saMskRtane bhaNa. kAraNa ke saMskRta e atyaMta prAcIna bhASA che. je tIrthaMkara paramAtmA bolyA te ja gaNadharo bolyA, temanA ziSyo paNa te ja bolyA. AthI Ape paNa te ja bolavuM joIe.[mAnArthe bahuvacana] 8. jeTaluM peTamAM samAya eTaluM bhojana prAjJa mANasa karato nathI, paNa thoDuM ochuM khAya. 9. je zvAsa letA hatA ane le che te jIvo che. 3. 5. 6. 7. [2] gujarAtInuM saMskRta : 1. ahaM zrIvardhamAnaM jinam astavam / 2. 3. tuvan vAta: mAtu: aTTe vizvasta: [san] zanaiH zanaiH azeta / asatyam AcakSANaM/bruvantaM bAlaM ruddhvA mAtA taM satyaM vaktum abravIt / 4. tyam gamuM '7 atIva zayIta' kRti brUhi / 5. sa pratyahaM jinAlayaM yAti bhagavantaJca nauti / 6. te zatruJjayam abhiyanti te ca zatruJjayAd Ayanti te ca 'ime zrAvakA:' iti jJAtvA parasparam atIva bhaktiM kurvanti / 7. mahAvIra : jinaH anyAn sarvAn devAn atizete, tenoktaH dharmaH anyAn sarvAn dharmAn atizete / sarala saMskRtam - 3 UpATha-2/10 0 90. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ h pAye h udetu h h h 8. bharataH mahArAjA zrAvakebhyaH niSkAn arAt / 9. yathA gagane prabhAte aryamA udeti tathA sajjanAnAM hRdaye'rthinaH dRSTvA karuNA udeti / [3] tari vAcyobhAla : 1. zrIhemacandrAcAryeNa kumArapAlaH jIvadayAbhidhAnaM dharmam AkhyAyate / 2. tena bAlena zIghraM gRhaM yAyate / 3. candanabAlayA yAntaM prabhuM dRSTvA arudyata / 4. jIvadayAM pAlayitvaiva zramaNopAsikayA dhAnyaM zrAyeta / 5. tadurgaM rudhyatAm, kintu durgaM jitvA mA ko'pi mAnavaH dAyatAm - iti tena aucyata / [4] pUTatI vigato :naM. mULadhAtu artha gaNa pada prayoga kALa puruSa ekavacana, dvivacana | bahuvacana 1| pA | 2aj 2 |paraai/karmaNi,vartamAna | pAyAvahe | pAyAmahe A+khyA he Jparamai,karmaNi, hyastana AkhyAyathAH AkhyAyethAm | AkhyAyadhvam ud+i | sAgavU | 2 |52smai | itara mAzArtha | 3 uditAm udyantu ru |zo vo parasma kartari | vidhyartha ruyAt ruyAtAm ruyuH zvAsa levo| kartari vartamAna 2 zvasiSi zvasithaH zvasitha raDavuM paraai| kartari | hyastana arudiva arudima TapakavuM Jparasma | kartari |AjJArtha snuhi snutam snuta 8 | svap | paramai] kartari] vidhyartha svapyAm svapyAma 9 rA / ApavuM Jparaai | kartari | hyastana arAt arAtAm arAn 10/ pra+an | zvAsa levo JparauM kartari|AjJArtha | prANitam prANita [5] pUTatI vigato :naM. | dhAtu | artha |gaNa pada | kALa prayoga vacana prathamapuruSa dvitIyapuruSa tRtIyapuruSa 1 | zrA | 25j | 2 | 52smai bastana bhalita azrAye azrAyathAH abhi+i | ta23 4] 2 parasma |vartamAna kartari abhIvaH abhIthaH abhIta: kApavuM paramai |AjJArthI/karmaNi dAyAmahai dAyadhvam / dAyantAm khyA kahevuM | paramaiT vidhyartha | karmaNi khyAyemahi khyAyedhvam / khyAyeran khAvuM |parasma vartamAna kartari jakSivaH jakSithaH jakSitaH 2 pararma | dhastana kartari amAm amAH amAt javuM 2 |parasma AjJArtha kartari ayAva itam itAm 2 |paramai| hyastana kartari ayAm ayAt adhi+i | bhAvu 2 Atmane vartamAna kartari adhImahe adhIdhve adhIyate 10] stu 2 |ubhaya | vidhyartha kartari stuyAm stuyAH stuyAt * sa26 saMskRtam - 3 pATha-2/103 arodam h h sUvuM h svapyAva h prANihi h azrAyata Paa samAvuM ayAH Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] naM. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 chUTatI vigato : dhAtu bhakSaNa karavuM bolavuM vakhANavuM vAvuM yadIyAtA thayuM janma Apavo levuM bhAsavuM joDavuM [7] 3ui : artha (gaNa pada kALa prayoga puruSa ekavacana dvivacana bahuvacana 2 | paraai |vartamAna kartari 2 ubhaya | hyastana | kari 2 |parauM |AjJArtha| kartari 3 2 |paraai |vidhyartha | kari psA brU nu vA ati + zI 2 khAtmane vartamAna urtari 2 |Atmane hyastana | kari 2 |parauM |AjJArtha| kartari 2 |paraai |vidhyartha | kartari 2 parasmai AjJArtha tari yu ra paraai |vidhyartha | kara bhA vizvAsa rAjavo vi + zvas 3. stu sU lA 1. as = ge| asAni edhi astu 2. brU = ge| bravImi 5. zI bravISi [Attha] bravIti [Aha] = gaNa stuyAm stuyAH stuyAt 4. ru gaNa aravam arauH aravI: araut aravIt -- = ge| - zayIya zayIthA: zayIta sarala saMskRtam - 3 stuyAva stuyAtam stuyAtAm m lh bh s m b s m m 2 ubhayapadI, hovuM, AjJArthanuM rUpa asAva asAma stam sta stAm santu 2 ubhayapadI, bolavuM, vartamAnakALanuM rUpa brUvaH brUmaH brUtha brUtha: [AhathuH ] brUtaH [ AhatuH ] bruvanti [ AhuH ] 2 ubhayapadI, stavavuM, vidhyarthanuM rUpa aruva arutam psAmi psAva: psAmaH abravIH nau abrUtam abrUta nutAm nuvantu vAyA: vAyAtam vAyAta atizete atizayAte atizerate asuvi asUvahi asUmahi tAm lAntu lAtu bhAyAt bhAyAtAm bhAyuH vizvasAni vizvasAva vizvasAma - 2 paraaipadI, zoka karavo, hyastana bhUtakALanuM rUpa 1 yuyAm yuyAva yuyAma zayIyAthAm zayIyAtAm * 82 stuyAma stuyAta stuyuH aruma aruta arutAm aruvan 2 AtmanepadI, sUvuM, vidhyarthanuM rUpa zayIvahi zImahi zayIdhvam zayIran pATha-2/10 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI : 1. te ja ziSyo che je guru dvArA anuzAsana ka2vA yogya che. 2. potAnA doSone tame na chUpAvo. gurune badhAM doSo kahI do. tevI rIte ja tame mokSa upara rAja karazo. [= mokSane meLavI zakazo.] devo paNa tamArI stavanA karaze. jevI rIte mahAsAgaramAM lAkaDuM ane lAkaDuM [= be lAkaDAM] bhegA thAya che ane bhegA thaI chUTA paDI jAya che tenA jevo jIvono samAgama che. [eTale ke pala, be palanuM rokANa. pachI to viyoga ja che. mA mudghatA vartamAnamAM bALako zALAmAM bhaNe che. paNa, saMskAra nathI meLavatA, pahelA saMskAro paNa bALako pAmatA hatA. AthI vartamAnamAM mAtA -pitAe vizeSa rIte jAgRta rahevuM joIe ane saMskAro sIMcavA joIe. tuM cakravartInI padavIne na Iccha. jo cakravartInI padavIne IcchIza to tArI badhI ArAdhanA prAyaH niSphaLa jaze. 5. 3. 4. jyAM sudhI puNya camake che tyAM sudhI ja saMsAramAM thoDuM paNa sukha che. jyAre puNya nAza pAme tyAre dhanavAno paNa garIba thaI jAya che. pazcAttApayukta koNika jhaDapathI zreNikanI pAse gayo, paNa te koNikane Avato joI zreNika mahArAjA jhera khAI maraNa pAmyA. [maraNane svIkAryuM 8. beThelAnuM nasIba beseluM hoya che, UbhA rahelAnuM UbhuM rahe che, cAlanAranuM cAle che ane sUI janAranuM nasIba paNa sUI jAya che. 6. 7. 9. guru na bese chate ziSye na besavuM joIe. [2] gujarAtInuM saMskRta : 1. sA vidyA yA vimuktaye / 2. gurumabhivAdya ziSyo brUyAt-guruveva ! mAM vidyAM rAtu / 3. dharmam AzAssva, yataH dharmeNa puNyaM puNyena ca sarvAbhISTaM tvaM prApnuyAH / sarala saMskRtam - 3 7 93 pATha-2/11 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. te mAnavA: ! pUruM nAmRta, gAvrata: nAsti bhayam| 5. sAdhavaH malInAni vAsAMsi avasata / 6. sadA sarvAn IDidhvam, na kamapi nindata / svakulaM pUrvabhave mahAvIrasvAmI aiTTa, ataste ' nIcagotrakarma baddhavantaH / devAnandA pUrvabhave trizalAyAH alaGkArAn amuSNAt, ataH devAnandAyAH putraH apahRtaH / rAjA prajAM ziSyAt, guruH ziSyamanuziSyAt, ziSyaH svam / AtmAnam anuziSyAt / 7. 8. 9. [3] khUTatI vigato : naM. 4567 dhAtu daridrA ID 1 2 3 cakS kahevuM 4 vi+apa+rU| judA thavuM 5 6 7 8 9 As Iz vas mRj hu artha gaNa pada kALa vacana prathamapuruSa dvitIyapuruSa tRtIyapuruSa |garIba thavuM | 2 |paraaipada vartamAna 1 daridrAmi daridrAsi daridrAti vakhANavuM 2 Atmanepada hyastana 2 aiDvahi aiDAthAm |aiDAtAm 2 Atmanepada AjJArtha 3 cakSAmahai caDDhvam cakSatAm vyapeyAva 2 |parauMpada | vidhyartha 2 vyapeyAtam vyapeyAtAm 2 Atmanepada vartamAna 3 Asmahe Adhve Asa besavuM rAja karavuM | 2 |Atmanepada hyastana 1 aiza perA: aiSTa vasAma vadhvam vasatAm paheravuM 2 Atmanepada AjJArtha 3 sApha karavuM | 2 |paraaipada vidhyartha chUpAvavuM 2 Atmanepada hyastana 2 mRjyAtam mRjyAtAm athA ahuta [4] khUTatI vigato : naM. rUpa |mULadhAtu gaNa 1 uDDa 2 mRSTha mRj 3 |'' phaMD 4 | caddhi | vAs z acaSThAH cakS 2 Atmanepada thAt hyastana bhUtakALa 2 zAdhi zAs 2 |parasmaipada | di AjJArtha ra 2 Atmanepada dhvam AjJArtha 2 2 |52smaipada | tam hyastana bhUtakALa 2 vaSTu ja vaz 8 |vaDvam vas 9 | auSTam | vas pada pratyaya 2 2 | paraaipada | 1. A mAnArthe bahuvacana che. sarala saMskRtam - 3 te 2 | paraaipada 2 | paraaipada tha 2 Atmanepada dhvam hyastana bhUtakALa 2 paramaipada hi e_ mRjyAva 1 avi tu kALa AjJArtha vartamAnakALa AjJArtha AjJArtha 7 94 7 puruSa|vacana je je jI artha tuM Iccha 3 tame sApha karo cho 3 tame vakhANyuM hatuM 1 tuM prakAza 1 te Iccho 2 1 1 teM kIdhuM hatuM 1 tuM zAsana kara 3 tame kaho 2 tame bee IchyuM hatuM chupATha-2/11 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] bheDesA bheDA : A B - hrotum 1. hu 2. ID IDitum 3. zAs - zAsitum 4. cakS 2. -- 3. - - aiTThAH aiTTa zAtum khyAtvA jAgaritum - jAgaritvA C hutvA IDitvA ziSTvA - 5. jAgR [6] 35o : 1. ID = 2 / A, vajAeAvu, hyastana lUtaDAjanuM 35 aiDi udAharaNa-2 aiDvahi aiDAthAm aiDAtAm -- - auSTam auSTAm - * saMskRta D hUyamAna IDyamAna ziSyamANa kzAyamAna mA vas = 2/A, paheravuM, hyastana lUtaajanuM 35 avasi avasvahi avasthAH avasta vaz = 2 /P, avazam avaT-D avaT-D aiDmahi aiDDhvam aiData avasmahi avasAthAm avadhvam avasAtAm avasata chdhuM hyastana lUta aNanuM 35 auzva auma auSTa auzan > English gup - rAja, saMrakSaj. Keep - aMgrekramAM bhUtachaMta Kept - rAjetuM / rAjyuM - * 850 -- E vA IDana zAsat cakSANa jAgrat 1 -- F hruta IDita ziSTa kzAta jAgarita gupta game teTaluM gupta rAkhavA matho to paNa mULabhUta pota to pakaDAI 4 bhaya ne ! sarala saMskRtam - 3 pATha-2/11 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI :1. badhAM paNa jIvo jIvavAne Icche che, maravAne nahIM. mATe bhayaMkara evI jIvahiMsAne sAdhu bhagavaMto choDe ja che. 2. AgamamAM paNa A pramANe ja kIdheluM che - "badhAM jIvone haNavA na joIe." AthI o mANaso ! tame sUkSma paNa jIvane na haNo. 3. neminAtha bhagavAna dvArA ramAyelI evI mane tuM cATe che ? zuM koI paNa kuLavAna vyakti vamelAne cATe ? A pramANe rathanemine rAjImatIe upadeza Apyo. 4. je potAne jANe che te sarvane jANe che. AthI ja "je ekane jANe che te sarvane jANe che' - e pramANe AgamamAM kIdhuM che. anAdikALathI "jIva jIvane dhikkAre che ane ajIva upara jIvano rAga hoya che' - e pramANe prAyaH dekhAya che. 6. tuM te kUtarAne haNa nahIM ! kAraNa ke te kUtaro paNa tArA jevo ja che. 7. pahelA govALo jevI rIte gAya pIDAya nahIM tevI rIte dohatA hatA. hamaNAM mazIno tevI rIte nathI dohatA. are ! mUrkhamanuSya gAyane paNa pIDe che. 8. mAre jIvone na haNavA joIe. paNa karmone haNavA joIe. tuM paNa bIjAne na haNa, paNa potAnA duzmana evA mohane ane ajJAnane haNa. 9. kevalajJAna dvArA paramAtmA badhuM jANe che. [2] gujarAtInuM saMskRta :1. naM madhu na nIti, yata: madhuni sidhyeyA: gIvA: sati, pazya, te santaH api na madhu lihanti / 2. 7: pUrvama kinapratimAM vandrana adhi, ata: tasya vapu: saprati sura sti ! 3. puSpeSu madhulihaH madhu alihan, pazcAd avaman, adhunA ca madhulibhiH vAntaM madhu tvaM lekSi? 4. kunega:' manAyeMgya: sAmavIya vA mahAvIra: nina: na de, gajasukumAlazca munirapi na svazvazurAya adveT, ata: yUyamapi anyasmai kasmaicidapi mA dviDDhvam / 1. jenI upara krodha, droha, dveSa hoya tene caturthI lAge. te niyamathI ! sarala saMskRtam - 3 pATha-2/1 28 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sArameyo yathA nissAram asthi leDhi tathA yUyaM vittAya mA anyasya pAdau lIDDhvam, udyuGgdhvam, nyAyAd dhanaM prApnuta / mahopAdhyAyayazovijayAH sarvANi nyAyazAstrANi aveduH adhyaiyata ca, ata: te jinazAsanagagane sUrya iva acakAsuH / tvaM vidviSAM vinAzaM na, kintu zatrutAyAH vinAzam uDDhi, yata: zatravo'pi na hantavyAH / 8. yUyaM vidviDbhyaH api nA'dviDDhvam, tad atIva samyak kRtam / 9. dhenuM yathA gopAla: dogdhi tathA zAstrapadArthaM tvaM dugdhi / chUTatI vigato : [4] naM. 5. 6. [3] naM. dhAtu artha gaNa 1 lih yATavu ra 2 duh choTa 2 3 diha lepavuM 2 4 han evaM ra 5 dviS dveSa vo 2 7. 8 9 parauMpadI |hyastana 1 6 vid bhAvu 2 7 cakS kahevuM 2 |AtmanepadI AjJArtha 3 8 ID vappAzavu 2 AtmanepahI vidhyartha 1 IDIya 9 Iz 214 42vuM 2 AtmanepachI hyastana 2 aizvahi chUTatI vigato : artha dhAtu gaNa pada kALa puruSa ekavacana 2 | pa2smaipadI vartamAna 1 cakAsmi ra paramaipadI hyastana 2 adaridrAH ra parauMpadI AjJArthI 3 vaSTu 1 prAza 2 garIba thapuM 3 cha 4 62cha 5 sAI 42 cakAs daridrA 6 piDAra 7 mAravuM lepavuM khAvuM sarala saMskRtam - 3 kALa vacana prathamapuruSa dvitIyapuruSa tRtIyapuruSa aleT-D aleT-D dugdha: dihIdhvam dugdhaH dihIran dviS han pada 1 aham ubhayapadI |hyastana ubhayapadI |vartamAna 2 duhvaH ubhayapadI vidhyartha 3 dihImahi ubhayapadI AjJArtha 2 nAva ubhayapadI |vartamAna 3 dviSma avedam diha ja vaz uSTAm uzantu A+zAs 2 khAtmanepachI vidhyartha 2 AzAsIthA: AzAsIyAthAm AzAsIdhvam 2 | paraaipadI vartamAna 3 mArSTi mRj mRSTaH cakSA 2 2 ubhayapadI AjJArthI 3 ubhayapadI hyastana 1 adviSi hatAm ra ubhayapadI vidhyartha 1 dihIya 2 |parasmaipadI AjJArtha 2 jakSihi * 87 ghnAthAm ghnAtAm dviDDhve dviSate aveH/avet-d avet-d caDvam cakSatAm IDIthA: IDI aizAthAm aizAtAm dvivacana bahuvacana cakAsvaH cakAsmaH adaridritam adaridrita mRrjanti, mArjanti adviSmahi adviSvahi ghnAtAm ghnatAm dihIvahi dihImahi jakSitam jakSita pATha-2/12 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vid aiData ID Wwwwww waaaaaaa Idhvam | tama liha [5] pUTatA vigato :naM. | rU5 | mULadhAtu | gaNa pada | kALa puruSa vacana pratyaya | artha |1| aveH | paramaipadI hyastana te jANyuM hatuM. adviSuH / dviS ubhayapadI hyusTana 3 us tamomedvaSa yo. cakAsyAt cakAs paramaipadI vidhyartha 3 te zaze. azAsuH zAs parasmapadI Ustana teoe rAja karyuM. AtmapadI hyusTana ata | tamobhe Ayu. auzan vaz parasmapadI | hyastana an | tamomenchyuM. | dhugdhva m | duh ubhayapadI | AjJAthI tame doho. | ghnIdhvam | han mayI | vidhyartha tame haNazo. lIDhvam ubhayapadI | AjJAthI ra dhvam | tame yATo. [6] yogya mama bhaavt| 35o : 1. vazmi, uzvaH, uzmaH, vakSi, uSThaH, uSTha / 2. dohAma, dugdhi, dugdham, dugdha, dogdhu, dugdhAm, duhantu / 3. alihAthAm, alIDhvam, alIDha, alihAtAm / 4. asthi, asthinI, asthIni, asthnA, asthne / 5. lIDhvam, lIDhAm, lihAtAm, lihatAm / [7] 35o :1. hanai hanAvahai hasva ghnAthAm hadhvam hatAm ghnAtAm ghnatAm adoham aduhva aduhma adhok-g adugdham adugdha adhok-g adugdhAm aduhan 3. dveSANi dveSAma dviSTa dviSTAm dviSantu hanAmahai dveSAva dviSTam dviDDi dveSTu sa20 saMskRtam - 3 .88 . pATha-2/12 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI 1. zubha svapna joye chate rAtre jAgIne sUvuM na joIe. paraMtu dharmadhyAna vageremAM manane joDavuM joIe. 2. puNIyo zrAvaka paisAthI daridra thayo, paNa bhAvathI nahIM. 3. je badhAM jIvo mATe rAtri che temAM saMyamI jAge che ! 4. 5. 6. 7. 8. 9. 8. 9. : vizva upara rAja karavAne ghaNA loko Icche che. paNa potAnI jAta upara rAja karavAne IcchatA nathI. jeo dvArA manathI paramAtmA stavAya che, vANI dvArA sajjanonA guNo stavAya che ane be kAno dvArA kathA [= upadeza] saMbhaLAya che te tAtkAlika saMsArano pAra pAme che. kahevA yogya badhuM bibhISaNe kahI dIdhuM, mantrIo paNa samajAvI aTakI gayA, maMdodarIe paNa samajAvavA mATe prayatna karyo, paNa rAvaNe sItAne pAchI na soMpI. jenA dvArA potAnA doSo ane potAnA pApo upara dveSa karAyo che te tAtkAlika mokSane meLave che. he mANaso ! tame kAyama jAgatA raho, jAgatA mANasane bhaya nathI. kUtaruM hADakAne cATe che, bilADIo dUdhane cATe che, bALaka khAMDane cATe che ane ApanA dvArA goLa caTAya che. [2] gujarAtInuM saMskRta : 1. sarvAsu bhASAsu / IjuM saMskRtI: tAravu mAvAniva vasti / yena jJeyaM jJAtaM / vedyaM viditaM kartavyaJca kRtam, saphalaM tasya jIvanam / 2. 3. zreNikaH mahArAjA atIva bhaktyA bhagavantaM mahAvIraM stutavAn / gAM dogdhuM sa Agacchati / eti / 4. 5. yUyaM mAM yaM dharmam AkhyAtavantastameva dharmam ahaM pratyahamAcarAmi / 6. tvaM tathA IziSva yena sarve sukhinaH syuH / 7. sajjanAH navanIyAH, yataH yaH sajjanaM stauti tasyAtmani sajjanaguNAH cakAsati / tvaM prajA IzitavAn kintu tvayA kiM prajAH prINitA: ? tena saMskRtagI: adhItA / sarala saMskRtam - 3 7 990 pATha-2/13 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] kartari vAkyonuM karmaNi tathA gujarAtI :1. karmaNi vAkya - mahAvIra,mo: viyoTu dhire tamena mRNam arudyata | artha - mahAvIra prabhunA viyoganA kAraNe gautama gaNadhara dvArA ghaNuM raDAyuM. 2. karmaNi vAkya:- ninavanaiH nIvahata vazitvajJAnatamoDapatti | artha :- jIvonA dayamAM prakAzita thaI bhagavAnanA vacano dvArA ajJAnarUpI aMdhakAra dUra karAya che. 3. karmaNi vAkya :- kutiM yantaH 1nA dharme payanta ! artha:- durgati jatA mANaso dharma dvArA rakSAya che. 4. karmaNi vAkya :- tattvayA saDapa dharma: pAyeta | artha:- AthI tArA dvArA saMkaTamAM paNa dharma rakSAya. 5. karmaNi vAkya - dharma maya zAsthata yena, madhunA sa sI//varyataiDapa, tvayA'pi hRdayena dharmamAzAsya dharmaH AcaryatAm / artha :- mArA dvArA hadayathI dharma IcchAyo hato. hamaNAM te dharma mArA dvArA sArI rIte AcarAya paNa che. dharmane hRdayathI IcchI tArA dvArA paNa dharma AcarAo. 6. karmaNi vAkya - tAre. pradeza nAne vAsthate | artha - tArAo ane graho dvArA AkAzamAM prakAzAya che. 7. karmaNi vAkya :- zrAva: mAvakuzA nAmeva manasthata | artha - zrAvako dvArA bhagavAnanA upadezathI bhakSya ja khavAyuM hatuM. 8. karmaNi vAkya :- triInAmatrI zrIvIra: madhyarAtrI prasUti surata | artha - trizalA mAtA dvArA sukhethI bhagavAna mahAvIrane madharAte janma apAyo. 9. karmaNi vAkya :- digaeNta rUpi, yataH pUrvamay zUISfpa mitre amUyatA artha:- zatru upara paNa dveSa karavo na joIe. kAraNa ke pUrva bhavomAM zatru dvArA paNa mitra thavAyuM hatuM. [4] kartari prayogonuM karmaNi : 1. sUyarve 7. zyane 2. zauthvam 8. sAzAsthaSThi 14suhRthvam 3. hUyeranuM 9. zacintAm 15. udyathA: 4. 3mtte 10. arthApnam 16. mRkhyatva 5. atthAt 11. dunyeya 17. digyAmae 6. hRcantAm - 12. amRcetAm che sarala saMskRtam - 3 - 100 - (pATha-2/1 rU9 9. ja Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] pUTatI vigato :dhAtu gaNa pada | kALa prayoga puruSa ekavacana | dvivacana | bahuvacana | 2 | parasvaipadI vartamAna kartari 1] yaumi | yuvaH / yumaH | 2 | 52smaipa | bastana | tara| 2 |asvapI:, asvapaH| asvapitam | asvapita 2 | paramaipadI | AjJArtha kartari zvasitu zvasitAm zvasantu 2 | paramaipadI| vidhyartha | kartari ziSyAH ziSyAtam ziSyAta 2 AtmAnapadI vartamAna kartari caSTe cakSAte cakSate pA 2 | paramaipadI| hyastana | kartari apAm apAva apAma 2 | ubhayapadI |AjJArtha| kartari stutAm stuvAtAm | stuvatAm i| 2 | parasmaipI vidhyartha | tara udiyAH udiyAtam | udiyAta 9| brU | 2 | mayapI | yastana | | 1 aucye aucyAvahi aucyAmahi [6] sAyA bhI prayogo : 1. ucyeta 2. zvasyate 3. rudyeta 4. jakSyatAm 5. aiDye [7] 35onI sAdhAnakA :1. lIve 4. dhukSe = liha+dhve = duha+se = liDh+dhve [sAmAnya niyama-1 bhu4] = duDh+se [sAmAnya niyama-1 bhu045] = lida+Dhve [vyaMnasaMghi niyama-14 mu45] = dukse [sAmAnya niyama-2 bhu045] = lIDh+ve [vyaM4nasaMghi niyama-21 bhu45] = dhuk+se [sAmAnya niyama-5 mu45] = lIve .. = dhuk+Se [vyaM4nasaMghi niyama-18 bhu45] = dhukSe 2. dhugdhva m 5. dogdhu = duh+dhvam = duh+tu = dugh+dhvam [sAmAnya niyama-4 mu45] = doh+tu [gue| thavAthI] = dhugh+dhvam [sAmAnya niyama-5 mu45] = dogh+tu [sAmAnya niyama-4 bhu45] = dhug+dhvam [vyaM4nasaMghi niyama-2 bhu45] = dogha+dhu [sAmAnya niyama-3 mu45] = dhugdhva m = doga+dhu [vyaMnasaMghi niyama-2 bhu45] = dogdhu 3. likSva = liha+sva = li+sva [sAmAnya niyama-1 bhu45] = liksva [sAmAnya niyama-2 bhu45] = likSva [vyaM4nasaMghi niyama-18 bhu45] = likSva ** sa21 saMskRtam - 3 * 101 . 9408-2/1OMOM Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI :1. cAlatA mANasanI bhUla pramAdavaza kyAMka to thAya ja che. tyAre durjano hase che, paNa sajjano samAdhAna kare che. 2. jyAre A Darato nathI ane AnAthI koI paNa DaratuM nathI, jayAre A Icchato nathI ke dveSa nathI karato tyAre brahma = zuddha AtmA = paramAtmA thAya che. 3. juvAnI cAlI gaye chate paNa, Indriyo naSTa thaye chate paNa hA ! vRddha paNa viSaya Asaktine choDato nathI. 4. avayava gaLI gayA, mAthuM sapheda thaI gayuM, moTuM dAMta vinAnuM thaI gayuM - Avo vRddha je dAMDo laIne cAle che te paNa AzAnA samUhane choDato nathI. he mahAtman ! tuM sarvazaktithI potAnI jAtanI rakSA kara. buddhizALI koInI paNa sAthe virodha karatA nathI. 6. dAna, bhoga ane nAza - A traNa gati lakSmInI che. je Apato nathI ke bhogavato nathI tevA mANasanI lakSmInI) trIjI gati = nAza thAya che. [lakSmI nAza pAme che.] 7. [koI paNa] kAma ekAeka na karavuM joIe. aviveka e moTI ApattionuM sthAna che, guNapriya = guNamAM lobhAyela saMpattio, vicArIne kAma karanArane potAnI jAte ja vare che. 8. zoka na kara, kAyaratAne choDa, dhIraja rAkha. 9. ame garvane [Azaro nathI ApatA =] dhAraNa nathI karatA. kAraNa ke abhimAna patananuM mUla che. tAre paNa abhimAna na rAkhavuM joIe. [2] gujarAtInuM saMskRta - 1. vItA: tamana: viSNuti 2. yadA yadA tvaM bibhIyAH tadA tadA namaskAramahAmantraM gaNaya / 3. revatIva vayama sAdhuJH mauSadhIna : 4. yaH pitrANAM na vivadhati = svayameva svadAra uddhati | che sarala saMskRtam - 3 * 102 * pATha-2/18 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ idaM nidadhAmi, idaM nidadhAmi, idamapi nidadhAmi - etAdRzI lezyA parigrahasya, etAM lezyAM jahyAt / tava pratijJAm avadhehi, AttAM pratijJAM mAraNAntikopasarge'pi prAjJA na jahati / ya: atithIn bibharti sa loke sajjanaH ucyate / tau nA'yudhyetAm kintu samAdadhAtAm, ataH tau parasparam upAyanaM dattaH / 9. tvaM maryAdAsahitAni vAsAMsi paridhehi / 1 5. 6. 7. 8. [3] chUTatI vigato : naM. dhAtu artha A+dA levuM 2 dhA dhAravuM 3 vi+dhA karavuM 4 api+ dhA DhAMkavuM 5 sam+A+dhA samAdhAna 12 6 duh 7 bhI 8 9 liha dviS dohavuM DaravuM cATavuM dveSa karavo [4] chUTatI vigato : naM. artha 1 dhyAna devuM 2 AzrayakhApavo 3 4 5 mULadhAtu gaNa ava + dhA bhR ni+dhA mUkavuM paheravuM pari+dhA saMdhi karavI saM+dhi gaNa pada kALa puruSa ekavacana 3 |ubhaya vartamAna 1 Ada 3 |ubhaya hyastana ra adadhAH 3 abhaya AjJArtha 3 vidhattAm 3 |ubhaya vidhyartha 2 apidadhyAH 3 ubhaya AjJArtha 3 samAdadhAtu aduhi bibheti lihIthA: ubhaya hyastana 1 adveSam ra ubhaya hyastana 1 3 parastre vartamAna/ 3 2 |ubhaya vidhyartha| 2 2 dvivacana bahuvacana A Adadmahe adhatta adhattam vidadhAtAm vidadhatAm apidadhyAtam apidadhyAta samAdhattAm samAdadhatu adu ahi bibhitaH/bibhItaH bibhyati lihIyAthAm lihIdhvam adviSva adviSma pada kALa vacana prathamapuruSa dvitIyapuruSa tRtIya puruSa 3 | ubhayapadI vartamAna 1 avadadhe avadhatse avadhatte 3 |ubhayapadI hyastana 2 abhiva 3 |ubhayapadI AjJArtha 3 3 |ubhayapadI vidhyartha| 2 paridadhIvahi paridadhIyAthAm paridadhIyAtAm 6 |parasmaipadI vartamAna 1 saMdhiyAmi saMdhiyasi saMdhiyati abibhRtam abibhRtAm nidadhAmahai nidhaddhvam nidadhatAm [5] saramA 35 : 1. datsva - bibhRSva | 4. dadyAt - bibhRyAt 7. adatta - abibhRta 2. dadIta - bibhrIta 5. daddhvam - bibhRdhvam 8. dadate - bibhrate adatthA: - abibhRthAH | 9. dattha - bibhRtha 3. dattaH - bibhRtaH | 6. sarala saMskRtam - 3 * 103 * pATha-2/14 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] zabdomAM chUpAyelA rUpaH 1. vimautam / vimatam | 3. dha0 / Dha0 | 5. vimaMi 2. nahItha: 4 viTTIyAthIm | [7] rUpa:1. ajahAm ajahiva ajahima | 2. bibhayAni bibhayAva bibhayAma ajahIva ajahIma bibhihi bibhitam bibhita ajahAH ajahitam ajahita | bibhIhi bibhItam bibhIta ajahItam ajahIta bibhetu bibhitAm bibhyatu ajahAt ajahitAm ajahuH bibhItAm ajahItAm 3. paridadhai paridadhAvahai paridadhAmahai paridhatsva paridadhAthAm paridhaddhvam paridhattAm paridadhAtAm paridadhatAm OSE en zad > English mAnI zako cho ke EnglishmAM saMprasAraNa paNa thAya che ??? juo - 'Y' no ' karI 'ed" pratyaya aMgrejImAM sAdA bhUtakALamAM lAge che. Dy - DrAya - sUkavavuM. Ano sAdo bhUtakALa : Dried - prAIDa - sUkavyuM. mitro ! juvo - 'Y' eTale '' ' eTale rU . matalaba? ya no 'rU' karavo - A ja niyama thayo ne ! A saMprasAraNa nathI to bIjuM zuM che? saMskRtanA saMprasAraNanuM (= vyApaka prasAranuM) cihna paNa !!! aMgrejI bhASAno vyApa bahu vicitra rIte phelAyo. mULa briTananI bhASA paNa iMglIza nathI !!! eMglo - seksana tarIke oLakhAtA rakhaDu jAtinA ToLAonI A bhASA che. teoe briTana upara 1OOO varSa rAja 2 karyuM. pariNAme iMglenDa = lenDa opha iMglA ane aMgrejI - iMglIzano ? Ajanma kaho ke avatAra thayo. te vakhate te bhASA iMglIska kahevAtI. A A sarala saMskRtam - 3 0 1040 upATha-2/18 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI : 1. te kIrtine svaccha kare che, duzmanonA mAthA kApI nAMkhe che, ghaNAM badhAM paisA dAnamAM Ape che [ane] yAcakonI garIbAIne kApe che. kyAMya paNa, na ApeluM taNakhaluM paNa na levuM joIe. je thoDuM vApare[khAya] che te kharekhara bahu vApare[khAya] che. je mANasa amRta jevuM samyajJAna apAtrane Ape, te sajjano vacce hAsyAspada thAya ane anarthonuM sthAna thAya. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. guruvaryone paNa haNIne, nAnAone ThagIne je rAjya grahaNa karAya che te vizALa paNa rAjya mane na ho ! sajjanonA alaMkAra zuM che ? zIla = sadAcAra che. sonAthI banAvelA nahIM. tAro nokara chuM, dAsa chuM, sevaka chuM, cAkara chuM. 'hA' e pramANe he nAtha ! tuM svIkArI le. [basa !] te pachI huM nahIM boluM ! brAhmaNa ke brAhmaNa sivAyanA je koI paNa nirdhana ane azakta hoya tene tame dhana Apo. Indriyono asaMyama Apattiono mArga kahevAyelo che ane Indriyono saMyama te saMpattiono mArga che. je ISTa hoya te mArge jAo ! [= jenAthI Icchita saratuM hoya te mArga dvArA javAo.] [2] gujarAtInuM saMskRta : 1. ahaM mRtyorna bibhemi yataH amRtopamAni jinavacanAni mayA AcAmitAni / muSNantaH asatyaM bruvantazca na jihriyati / 2. 3. tapovau rmASThAni tva gurudhi / 4. te hiMsAm ajahuH / 5. yathA haMsaH kSIrAnnIraM vevekti tathA samyagdRSTiH vapuSaH AtmAnaM vevekti / 6. zatrukSenayA viSTa: mAravAtarAnA 7 dhairyam anahAt / sarala saMskRtam - 3 7 105 7 pATha-2/15 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] naM. mULadhAtu artha gaNa pada kALa prayoga puruSa ekavacana dvivacana bahuvacana hAye hAyAva hAyAmahe aiyaH aiyRtam aiyRta juhotu juhutAm juhva jihIyA: jihIyAtam jihnIyAta mimIte mimAte mimate adIye adIyAvahi adIyAmahi 1 2 3 4 5 6 he has chaa 5 7 = javuM homavuM zarabhAyuM 3 parasmaipaTTI vidhyartha utari mApavuM 3 AtmanepadI vartamAna kari ApavuM 3 | ubhayapadI |hyastana karmaNi dhAravuM 3 | ubhayapadI |vidhyartha kartari 8 pR bharavuM 3 parasmaipaTTI hyastana urtari 3 9 nij sAI 42 u ubhayapaTTI AjJArtha utari 2 = = = = 7. tasya kIrtiH divaM yAvad ujjihIte / 8. bRhaspatinA'pi na bhagavataH guNA mIyante / yathA divi devA asaGkhyeyAH gagane ca tArakANi asaGkhyeyAni tathA bhagavati guNA api agaNyAH / 9. tvaM jaino'si tathApi rAtribhojanaM kurvan na jihreSi ? jahAhi rAtribhojanam, nenektu svAtmAnam / chUTatI vigato : = = hA = [4] 3ponI sAdhaniDA : 1. veveSTi viS+ti viviS+ ti [ dvitinA niyama-1thI ] veveS + ti [dviti niyama-G thI] veveS+Ti [vyaM4nasaMdhi niyama-14thI ] veveSTi 2. nenekti nij+ti ninij + ti [ dviruti thavAthI] nenej + ti [ dviti niyama-G thI ] = R hu hrI mA dA javuM dhA 3 AtmanepadI vartamAna karmaNi 1 3 | paraaipadI |hyastana kari | 2 3 |parapadI |AjJArtha kara 3 2 g+ti [vyaM4nasaMdhiniyama-24thI ] nenek+ti [vyaM4nasaMdhi niyama-1thI ] nenekti / * sarala saMskRtam - 3 = 3. bibhIvaH bhI+vaH = bhI+vaH dviti thavAthI ] bIbhI+va: [ dviruti niyama - AthI] * bibhI+va: [ dviruti niyama-C thI ] bibhIvaH = = = 4. biha bhR+hi bhRbhR + hi [[dviruti thavAthI ] bRbhR + hi = - bibhR + hi [ dvirutinA niyama-E thI ] bibhRhi / = 3 1 = 2 dadhyAH dadhyAtam dadhyAta apipaH apipUrtam apiparaH nenikSva nenijAthAm nenigdhvam = * 106 * [[dvirutinA niyama - A thI ] UpATha-2/15 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. dadhAti dhA+ti = dhAdhA+ti [ dviruti thavAthI ] dAdhA+ti [ dviti niyama - A thI ] = dadhA+ti [ dviruti niyama-C thI ] dadhAti = = = [5] 35o : 1. veviSai 2. vevikSva veviSTAm mimIya mimIthA: mimIta 3. ajim ajihreH ajihvet * saMskRta > English OM 'S kheTale } posTroDI khesa pratyaya saMskRta 'sya'nuM 4 glIza varjhana nathI lAgatuM ? rAmasya = Ram's asmad ne 'sya' na lAge. mATe, May... pae, I's nahIM. mama viSAvahai veviSAthAm veviSAtAm mimI hi mimIyAthAm mimIyAtAm ajiva ajitam ajitAm - sarala saMskRtam - 3 veviSAmahai veviDDhvam veviSatAm mimImahi mimIdhvam mimIran ajiDrIma ajihIta ajihUyuH * 107* pATha-2/15 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI : 1. kAle jyAre sUrya prakAzaze tyAre ame jamazuM, 2. kAle mahAvIra svAmI bhagavAna rAjagRhanagaramAM Avaze" - e pramANe sAMbhaLIne atyaMta prasanna thayelA zreNike nokarane sonAmahoro ane potAnA alaMkAro ApyA. ' 3. teo sArI rIte saMyama pALaze, AthI zaMkA na kara ! 4. kAle huM zatruMjaya javAno chuM, tyAM AdinAtha bhagavAnanI pratimAne joIza ane namIza. 5. kAle zuM thaze ? kAle ApaNe hoIzuM ke nahIM ? A paNa jANavAne ApaNe zaktimAna nathI. 6. Aje paNa loko nahAya che, kAle paNa nAhaze. to paNa malIna A zarIra nirmaLa nathI thavAnuM. 7. Ane yogya pati koNa thaze ? e pramANe divasa - rAta tenA pitA janaka rAjA vicAratA hatA. 8. kAle huM zoka karato hoIza ke [gIto] gAto hoIza? koNa jANe che? 9. zuddhacitta vaDe atyAre namaskAra mahAmaMtrane japa. kAle saMkaTamAM te ja tane rakSanAra che. [2] gujarAtInuM saMskRta : 1. tava putra kRyitAde, mA viSAduM guru 2. ete kapayaH mAm anukurvanti / anusaranti, ataH yadi idam ahaM kSipeyam / kSeptAsmi tadA te'pi kSipeyuH / kSeptAraH / 3. kalye yadA sa gAtA tadA mRgAH AgantAraH, tadraSTuM vayaM nagaram etaasmH| 4. ahaM taOM manvitAzmi, navanIta prAptAzmi, pRti / sarvi: zmi... iti svapnaM sa pazyati / 5. marda zva: mavapratimAM draSTAspi, pUjJayitAnniA zrAva bhoktAmikA 6. caDhi sAyaM yuvayoH mAtA nAchet tat vayaM vivetAmaH | 7. jo sa sarvAn zatrunnaya netA, dipa patAzmi | 8. zva: vaye jhajhUmarasapU. moSitAmra rUti pramava: vyavantayata | 9. tava kathana satyama satya vA ? tad baTuM zva: jJAtAzmi | mA sarala saMskRtam - 3 0 1080 pATha-2/1 68 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ b i . 0 2 h bh m bh bh bh bh hy tbh bh bh my lh m mh h h 2 0 0 pat m [3] pUTatA vigato :naM. | rUpa | mULadhAtu | artha gaNa puraSa vacana 1. | kroddhAstha krudh tame gusso karazo etAraH teo jaze kSetAsmaH kSi ame kSaya pAmazuM klamitA klam te kheda pAmaze 5. | khAditAstha khAd tame khAzo tarhitArau tR te be kApaze bhaktA bhaJja te bhAMgaze 8. | patitAsvaH ame be paDaze rektAsthaH rica tame be khAlI thazo [4] phUTatI vito :| pAtu | artha | puruSa | vacana 35 / nam | 1 / namavuM | 1 nantAsmi rakSitAsmaH ni+yuja niyukta karavuM niyoktAsthaH chevU hiMsA karavI hiMsitArau jANavuM jJAtA karavuM kartAsvaH khaLabhaLavuM kSobhitAstha kharIdavuM kretAraH [5] 35o :1. netAhe netAsvahe netAsmahe |2. bhaktAsmi bhaktAsvaH bhaktAsmaH netAse netAsAthe netAdhve | bhaktAsi bhaktAsthaH bhaktAstha netA netArau netAraH | bhaktA bhaGktArau bhaktAraH 3. draSTAsmi draSTAsvaH draSTAsmaH draSTAsi draSTAsthaH draSTAstha draSTA draSTArau draSTAraH hy hy rakSavuM laM h my bh bh fy h m chettAsi m bh 5 lh hh m bh h bh bh | * sa281 saMskRtam - 3 .108. pATha-2/13 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI - 1. mAchalAo mane joI pANImAM DUbI javAnA. 2. kAle jaMbUkumAra vagere te badhAM dIkSA leze. 3. huM derAsara svaccha karIza, tuM guru maMdira svaccha karIza. 4. tuM AyuSyanA kSayathI kAle marIza ane devalokamAM jaIza. 5. kAle jeo rAjagRhanagara jaze teo bhagavAna mahAvIrane joI khuza thaze. 6. saMpattinI sAthe viveka, vidyAnI sAthe vinaya ane lakSmIthI yukta svAmitva A mahApuruSonuM lakSaNa che. roga, saMkaTa, dukALa, duzmana sAthe laDAI Ave chad, rAjadvAre tathA smazAne je [paDakhe] Ubho rahe te bhAI. 8. potAnI jAtane doSa apAya, bIjAne doSa na apAya. mAlika ke mitra koIno vAMka nathI. [vAstavamAM potAnA karmane ja doSa apAya. 9. jyAM sudhI ghaDapaNa pIDe nahIM, jyAM sudhI roga vadhe nahIM ane jayAM sudhI Indriyo nAza na pAme tyAM sudhI dharma AcarI levo joIe. [2] gujarAtInuM saMskRta - 1. te kalye gAM hantAraH, ataH zvaH tvayA zIghraM gantavyam, te ca roddhAH | 2. gajasukumAlamuniH pravrajyAdine eva kevalajJAnaM prAptA / 3. ahaM kalye giranAram AroDhAsmi, neminAthajinaM vanditAhe, pUjayitAsmi 2 | 4. svoDadam gAvAnaM klaMde ! 5. gadya sAyan marda vinAnAM TarzanArtha ntiAmi | 6. nizAyAm mardana motAde yata: hya: pava pratijJAm pRpamadam | 7. 'kalye zrIhemacandrAcArya etA' iti zrutvA kumArapAlarAjA atiivaa'modt| 8. vaM dhyAtAsi pAt tava mana: prasarA | 9. arbudAcale mAM smRtvA bhagavantaM tvaM nantAsi - iti vizvasimyaham / chesarala saMskRtam - 3 - 110 pATha-2/1 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ labha [3] phUTatI vigato :| na dhAtu mULadhAtu pratyaya gaNa artha te ja puruSanA bAkI rahelA be rUpo 1.| droDhAsthaH | druh | tAsthaH | 4 |tabhedroDa 42zo/ droDhAsi | droDhAstha 2. paNAyitAraH | paN | tAraH | 1 | tamostavaze / paNAyitA paNAyitArau 3./ pratipattAsmahe | prati+pad tAsmahe | 4 | ame svI12zuM / pratipattAhe | pratipattAsvahe 4.| prathayitAdhve | prath | tAdhve | 10 tame prasiddha 42zo prathayitAse | prathayitAsAthe 5.] yatitAraH / yat | tAraH | 1 |temA prayatna 42 yatitA yatitArau 6.] roditAsmi | rud | tAsmi | 2 | hu~ 22 / roditAsvaH roditAsmaH labdhAsvahe tAsvahe ame be meLavazuM labdhAhe labdhAsmahe vaditAsmi tAsmi huM bolIza vaditAsvaH vaditAsmaH | vanitA tA te mAMgaze vanitArau vanitAraH [4] 30 31 : dhu - 5/U - dhotAsmi dhU - 1/U - dhavitAhe dhU - 9/U - dhavitAra:+dhotAraH dhU - 6/P - dhuvitAstha: dhU - 10/U - dhUnayitArau [5] 35o :1. mantAhe mantAsvahe mantAsmahe |3. mAtAsmi mAtAsvaH mAtAsmaH mantAse mantAsAthe mantAdhve | mAtAsi mAtAsthaH mAtAstha mantA mantArau mantAraH / mAtA mAtArau mAtAraH 2. moSitAsmi moSitAsvaH moSitAsmaH moSitAsi moSitAsthaH moSitAstha moSitA moSitArau moSitAraH | m. sa20 saMskRtam - 3 .111 . pA6-2/1OM Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI :1. jenI potAnI buddhi nathI tene zAstra zuM kare? be AMkha vinAnA mANasane darpaNa zuM karaze? 2. dharmadhyAnarUpI talavAra dvArA mohasainyane huM haNIza! 3. jyAre rAma sAcuM jANaze tyAre raDaze. 4. dIvALImAM teo AMbela karaze. 5. tyAM jo huM hota to te duSTa mANasonuM navA navA upAyo dvArA anuzAsana karata. 6. jo mahAvIra bhagavAne mArI rakSA na karI hota to avazya huM narakamAM gayo hota - e pramANe meghakumAre vicAryuM. 7. jo meM pahelA ja jainadharma svIkAryo hota to mane ghaNo lAbha thayo hota. 8. jo te kheDUte sArI rIte khetara kheDyuM hota to ghaNo paiso meLavyo hota. 9. huM tArI sAthe ji] dIkSA laIza, tArI sAthe ji) vicarIza ane tArI sAthe [ja duHsahya evA pariSadone sahIza. [2] gujarAtInuM saMskRta :1. yadi sa bhagavataH mahAvIrasya upadezam azroSyat tadA avazyaM dharmam aGgyakariSyat / 2. yadi rAmaH vanaM nA'gamiSyat tadA dazAnanaH na sItAmapAhariSyad rAmAyaNamapi ca nA'srakSyat / 3. sa prabhAte jAgariSyati tadA mAM na drakSyati / 4. putrapramAvAtu tava sapUH vadhaSyanta .. 5. yadyahaM rAtribhojanaM nA'kariSyam, tadA etAdRzAni duHkhAni nA'sahiSye / zvaH asmin samarAGgaNe asRjAM saritaH vakSyanti / 7. sa ya vakSyati tat satyam vi bhaviSyati || 8. kAlasaukarikaH bahujIvAn hatvA zvabhram eSyati / 9. yadi draupadI nA'hasiSyat tadA mahAbhAratayuddhaM nA'janiSyata / sarala saMskRtam - 3 * 112 * pATha-2/18 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] chUTatI vigato : naM. | dhAtu gaNa puruSa ekavacana 1 car 1 1 cariSyAmi cariSyAvaH 2 cakSu 2 2 khyAsyase khyAsyethe jJAsyati jJAsyataH 2 totsyasi totsyathaH 3 jJA 9 3 bahuvacana sAmAnya bhaviSyakALa dvivacana bahuvacana ekavacana cariSyAmaH acariSyam acariSyAva acariSyAma khyAsyadhve akhyAsyathAH akhyAsyethAm akhyAsyadhvam jJAsyanti ajJAsyat ajJAsyatAm ajJAsyan totsyatha atotsyaH atotsyatam atotsyata dhakSyanti adhakSyat adhakSyatAm adhakSyan dhaviSyAmaH adhaviSyam adhaviSyAva adhaviSyAma bhantsyanti abhantsyat abhantsyatAm abhantsyan 1 3 dhakSyati dhakSyataH 1 dhaviSyAmi dhaviSyAvaH u bhantsyati bhantsyataH ra hvAsyasi hvAsyathaH hvAsyatha ahnAsyaH ahvAsyatam ahvAsyata 9 zubh 1 1 zobhiSye zobhiSyAvahe zobhiSyAmahe azobhiSye azobhiSyAvahi azobhiSyAmahi 4 tud 5 dah 6 dhU 7 bandhU 8 8 U [4] sarajA 35 vaDe pUresI jAsI bhayyA : 1. adhrokSyat dhokSyati 2. sparzyati 3. 4. sAsyati 5. [5] 35o : 1. 2. asnokSyat azvasiSyat asparzyat snokSyati sarala saMskRtam - 3 asAsyat zvasiSyati kriyAtipatyartha dvivacana sahiSye sahiSyAva sahiSyAmahe sahiSyase sahiSyethe sahiSyadhve sahiSyate sahiSyete sahiSyante agamiSyAma agamiSyam agamiSyAva agamiSyaH agamiSyatam agamiSyata agamiSyat agamiSyatAm agamiSyan * 113. pATha- 2/18 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI : 1. badhAM jIvo dharmane ane mokSane meLavo - A pramANe ja sAdhune IcchA hoya. 2. he kumArapALa ! tame ahiMsAne pALI jaldIthI mokSalakSmIne varo ! 3. he muni ! tuM sUryanI jema dharmarUpI AkAzamAM prakAzaje ! 4. tAro pati tane jaldIthI maLo ! 5. ame lokonA guNonuM ja grahaNa karIe, ane potAnA doSo choDI daIe - A pramANe ja ApanA AziSa ame IcchIe chIe. priya bolavuM joIe, sAcuM bolavuM joIe. apriya satya na bolavuM joIe ane priya asatya na bolavuM joIe - A zAzvata dharma che. 1. bIjAnI spRhA rAkhavI e mahAduHkha che ane niHspRhatA e mahAsukha che - A saMkSepathI sukhadu:khanuM lakSaNa kahevAyeluM che. 8. tuM vidyAnI sAthe vinayathI, saMpattinI sAthe saMskArathI ane dhananI sAthe dharmathI vadhe ! 9. zramaNapradhAna samasta jaina saMghanuM kalyANa thAo ! zrIsaMghanuM maMgala thAo. [2] gujarAtInuM saMskRta - 1. vyaM zIdhra siddhazinAM prApti - rUti ziSyamAM TUrva murA ziSo'yacchat / 2. yUyaM dharme ArAdhanAyAM ca udyujyAsta iti saH sUriH AziSaH tAt | 3. vaM saMkta pravINo mUyA: | 4. tava yAtrA ane pUrvIpUyAt | 5. nyUyaM sajJAna-darzana-vAritrANa prApyApta 6. zrutasAgare pratyahaM sAdhavaH avagAhante tatazca atIva zAntim, samAdhi svasthatAM ca prApnuvanti / labhante / 7. sarveSAM hitameva icchanIyam, zatrorapyahitaM naivecchanIyam - ityeva sajjanAnAM cihnam / 8. jihvA khAdati vadatyapi ca, yadi sA na niyantritA tadA udarasya jIvanasya ca hAnirbhavatyeva / A sarala saMskRtam - 3 0 114 0 pATha-2/1% Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laM ziSyAt uzyAH . 9. yadi sUryaH pazcimadizi udeSyat tadA bhagavadmahAvIravacanam anRtam abhaviSyat / [3] phUTatI vigato :naM. | dhAtu | gaNa | artha | puruSa ekavacana | dvivacana |bahuvacana | 1. | ci | 5 | mej 42j | 1 | | cIyAsam / cIyAsva / cIyAsma | 10 | vicAravuM cintyAH cintyAstam | cintyAsta 2 / rAja karavuM ziSyAstAm | ziSyAsuH IcchavuM uzyAstam uzyAsta 5. | vand | 1 vaMdavuM vandiSISTa | vandiSIyAstAm | vandiSIran yAyAsam yAyAsva yAyAsma 7. | man / 8 mAnavuM maMsISTa | maMsIyAstAm | maMsIran dveSa karavo dvikSISThAH | dvikSIyAsthAm | dvikSIdhvam duh / 2 | hoDaj | 1 dhukSIya dhukSIvahi / dhukSImahi [4] mogA :1. cakS - tR.pu.me.va. - khyAsISTa |6. zaGka - pra.pu.5.pa. - zaGkiSImahi 2. gaN - vi.pu.dvi.va. - gaNyAstam 7. zI - pra.pu.dvi.va. - zayiSIvahi 3. aT - 5.5.5.1. - aTyAsma 8. vR - vi.pu.5.1. - biyAsta 4. klup - pra.5.dvi.va. - kalpiSIvahi 9. viz - tR..5.1. - vizyAsuH 5. zam - dvi..a.va.- zamyAH [5] 35o :1. gopAyyAsam gopAyyAsva gopAyyAsma gopAyyAH gopAyyAstam gopAyyAsta gopAyyAt gopAyyAstAm gopAyyAsuH 2. laGghiSIya laGghiSIvahi / laGghiSImahi laGghiSISThAH laGghiSIyAsthAm laGghiSIdhvam laGghiSISTa laGghiSIyAstAm laGghiSIran yatiSIya yatiSIvahi yatiSImahi yatiSISThAH yatiSIyAsthAm yatiSIdhvam yatiSISTa yatiSIyAstAm yatiSIran sa28 saMskRtam - 3 . 115 . 8416-2/1 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI :1. rAjAo eka vAra bole che, sAdhuo eka vAra bole che ane kanyA [paNa] eka vAra apAya che. A traNe vastu eka - eka vAra hoya che. bhagavAna mahAvIra pAsethI tripadIne meLavIne eka ja muhUrtamAM agyAra gaNadharoe dvAdazAMgI racelI. temAM hamaNAM pAMcamA gaNadhara sudharmAsvAmInI dvAdazAMgI pravarte che. jinazAsanamAM vartamAnamAM 45 Agamo che. sudharmAsvAmIe bAra aMgo racelA hatA ane temAM vartamAnamAM bAramuM aMga naSTa thayuM che. te bAramA aMgamAM cauda pUrvo hatAM. bAra aMgamAM pAMcamA aMganuM vyAkhyAprajJapti e pramANe nAma che. temAM 41 mukhya zataka che, tenA peTAbhedo [peTA zatako] bhegA karatA 138 zatako ane 19ra3 udezAo che. 5. ane tyAM bhagavatI [= vyAkhyAprajJapti] sUtramAM jIvana pa63 bheda dekhADAyelA che. 6. te A pramANe - ekendriyonA 22 bheda, vikasendriyonA 6 bheda, nArakonA 14 bheda, paMcendriya tiryaMconA 20 bheda, manuSyonA 303 bheda ane devonA 198 bhedo che. 7. A badhAMno saravALo karatA jIvonA pa63 bheda thaI gayA. 8. A badhAMnA vistArathI jJAna mATe bhagavAnanA siddhAMto jaNAvanArA cAra prakaraNa graMthomAM paheluM prakaraNa [jIva vicAra] bhaNavuM joIe. 9. tyAM [jIva vicAramAM vistArathI badhAM jIvonA AyuSya-avagAhanA kAyasthiti-prANa-yoni vagere paNa dekhADeluM che. jaladIthI saMskRta bhaNI kramasara A badhuM (= vyAkhyAprajJapti vagere) bhaNavuM joIe, jhaDapa karo. e sarala saMskRtam - 3 0 116 * pATha-2/2 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. [2] gu42|tiin saMskRta :1. bhagavatA navatattvAni kathitAni - tatra prathamaM jIvatattvam, dvitIyam ajIvatattvam, tRtIyaM puNyatattvam, caturthaM pApatattvam, paJcamam Azravatattvam, SaSThaM saMvaratattvam, saptamaM bandhatattvam, aSTamaM nirjarAtattvaM navamaJca mokSatattvam / prathamajIvatattvasya caturdazabhedAH, yo jIvati sa jIva ucyate / 3. dvitIyasyA'jIvatattvasyA'pi caturdazabhedAH, tadyathA - ajIvasya mukhyAH paJca bhedAH, prathamaH dharmAstikAyaH, dvitIyaH adharmAstikAyaH, tRtIyaH AkAzAstikAyaH, caturthaH pudgalAstikAyaH, paJcamaH kAlaH / 4. tatra dharmAstikAyA'dharmAstikAyA''kAzAstikAyAnAM trayo bhedAH santi / prathamaH bhedaH skandhaH, dvitIyaH dezaH, tRtIyazca pradezaH / 5. pudgalAstikAyasya catvAro bhedAH, prathamaH bhedaH skandhaH, dvitIyaH dezaH, tRtIyaH pradezaH caturthazca paramANuH / 6. eteSAM sarveSAM bhedAnAM mIlanenA'jIvAnAM caturdazabhedAH bhavanti / puNyasya dvicatvAriMzabhedAH, pApasya vyazItibhedAH, Azravasya dvicatvAriMzabhedAH saMvarasya ca saptapaJcAzadbhedAH santi / 8. nirjarAyAH dvAdazabhedAH mokSasya ca paJcadazabhedAH, eteSAM sarveSAM mIlanena navatattvasya dvyazItyadhikadvizatabhedAH bhavanti / / 9. etebhya: navatattvebhyaH prathamaM dvitIyaM ca tattvaM jJeyam, caturtham, paJcamaM saptamaJca heyam, tRtIyam, SaSTham, aSTamaM navamaJca upAdeyam / [3] saMskRtamA sameta saMdhyAnuM gu42|tii : 6. 6,324 61. yona 2. 9,486 1.. yona 7.63,245 51. yona 3. 31,623 yona 8. 33,333 11, yona 4. 94,868 411. yona 9. 78,333 11, yona 5. 3,16,228 yona ** A26 saMskRtam - 3 pATha-2/203 1. 79 1 17. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] saMkhyAnuM saMskRta : 1. yoviMzati: ! 2. aSTapaSTi: I 3. 5DazIrvAdha zatam | 4. aSTaSaSTisahasrANi caturviMzatyadhikanavazatAdhikAni / 5. dvAtriMzatsahasrANi trayoviMzatyadhikazatAdhikAni / [5] saMkhyApUraka : 1. aSTAva-Azin - aSTavitvarizamI = 48mI 2. saptasatati - satasaptatitamI = 77mI 3. SUMvati - SUvatitanI = 96mI 4 saptaviMzati - saptavaMzatitamI = 27mI 5. ekAnnasaptati - nasatatitamI = 69mI the rizad > English have saMdhinA niyamo aMgrejI bhASAmAM chUpA-chUpA kevI rIte goThavAI je gayA che te joI laIe - Junior - juniyara Senior - siniyara Superior - HAR42 A badhAmAM ' pachI 'O' Ave che. eTale ke rU' pachI vijAtIya 'O' Ave che. tethI "juniora', "siniora' evo uccAra na karatA '' umerI uccAra karavAmAM Ave che. "rU hoya tyAM '' thAya A to saMdhino niyama nahIM to bIjuM zuM ? aMgrejI bhASA leTinamAMthI janmI che - A vAta vAyakA ja samajavI joIe. kAraNa ke aMgrejI bhASAnuM iMglIska bhASA rUpe astitva hatuM ja. 2 pachI, dharmAtaraNa mATe briTana AvelA leTina bhASI pAdarIonA pratApe R. leTinanI jabbara asara aMgrejI upara paDI... A eka vAstavikatA che. vipha sarala saMskRtam - 3 0 118 * upATha-2/2(r) Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtinuM gujarAtI :1. bhadrabAhu ane varAhamihira nAmanA] be brAhmaNoe eka vAra caudapUrvadhara evA zrIyazobhadrasUri mahArAjanI dezanAne sAMbhaLI. 2. te sAMbhaLIne bhogothI parAbhukha thayelA te baMne paNa bhAIoe dIkSA lIdhI. 3. aneka atizayothI [= labdhiothI yukta evA AryakhapuTAcAryajI eka vAra bharucamAM vicaryA. 4. zrI hemacaMdrasUri mahArAjanI vAdazakti joI bIjAoe paNa temanI prazaMsA karI. zrIpAdaliptasUri mahArAja eka vAra pratiSThAnapura nagaramAM gayA. tyAM sAtavAhana rAjA hato. zrIpAdaliptasUri mahArAje tyAM ghaNI zAsanaprabhAvanA karI. zrI pAdaliptasUri mahArAjanI paraMparAmAM skaMdilAcArya jhaLahaLyA. temano mukuMdamuni nAmano ziSya thayo. 7. namatA evA rAjAne siddhasena divAkarasUri hAthathI spardho ane AziSa ApyA. siddhasena divAkarasUri mahArAjanuM dIkSA samaye kumudacaMdra e pramANe nAma hatuM. AcArya padavInA samaye "zrIsiddhasena divAkara sUri' A pramANe nAma prasiddha thayuM. 9. sarSAvidyA ane suvarNavighAne zrIsiddhasena divAkarasUrie sArI rIte grahaNa karI [ane] AcArya mahArAje zAsananI apUrva unnati karI. [2] gujarAtInuM saMskRta :1. gozAna: tIrtharamahAvIraM prati aithavA tIrtharamahAvIre tenoneDyAM cikSepa, kintu sA tejolezyA pratyAjagAma / 2. tato gozAnti: vahUti rmAAi saMvichAya | 3. hemacandrAcAryaH bahUn granthAn lilekha / tasmAt kumArapAlaH hemacandrAcAryAya kalikAlasarvajJaH iti padavIM dadau / 4. khImarA: putrI mantI svayaMvare natarInAnaM vavAra ! ziva sarala saMskRtam - 3 0 119 0 upATha-2/2 12 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ H 1 | A qn qn pupuSa k nS raDavuM ' 5. ekadA paNAyantaM / dyUtaM krIDantaM nalarAjAnaM damayantI uvAca - nAtha ! dyUtaM jhiit| 6. kintu nalarAjA na damayantIkathanaM zuzrAva, damayantIM ca dadarzApi na / 7. dazAnanaH sItAM gRhItvA laGkAM ninAya / 8. tataH kruddhau rAmalakSmaNau sainyaM gRhItvA laGkAM jagmatuH / 9. tatra rAmabaladevasya bhrAtA lakSmaNaH vAsudevaH dazAnanaM prativAsudevaM jaghAna / [3] pUTatI vigato :| naM. dhAtu gaNa pada artha puruSa ekavacana dvivacana bahuvacana 3 A bhA5j 1 | mame | mamivahe | mamimahe | yayAciSe | yayAcAthe | yayAcidhve hImA 23j| 3 | tasthau tasthatuH tasthuH poSavuM pupoSitha | pupuSathuH ruroda | rurudatuH coravuM mumoSa | mumuSiva mumuSima 1 | A gamavuM | ruce / rucAte | rurucire 2 | 0 | vaiSa karavo didveSitha | didviSathuH didviSa 4 | P | gusso 42vo, 1 cukrodha | cukrudhiva | cukrudhima [4] mogamA :naM. rUpa mULadhAtu puruSa vacana artha | tenI lAInanA bIjA be rUpa 1.| bubhujire| bhuj 3 | 3 tamome bhogavyu | bubhuje | bubhujAte 2. / babhrajjuH| bhrasj 3 | 3 | tamome yu babhrajja babhrajjatuH 3.| jajJidhve | 2 | 3 | tame eyuM / jajJiSe jajJAthe 4.| jagarja 1 | meM gtthn| 2 / jagajiva jagajima 5.| cakhyatuH 2 | tejese hI cakhyau cakhyuH 6. | cikyire ci | 3 | tamomemeguMthu | cikye cikyAte 7. liletha | lI 2 | 1 | tuM lIna thayo | lilyathuH 8. | zuzuviva| zvi | 1 | 2 | abheje gayA zuzAva-zuzava | zuzuvima | 9. ninijathuH nij 2 | 2 tame meM sAI jyuM| ninejitha | ninija # sarasa saMskRtam - 3 * 1200 0416-2/214 qn jJA 'garja qy lh lh lilya Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adima Ada AduH [5] rUpo :1. mad - 2/P khAvuM Ada Adiva Aditha AdathuH Ada AdatuH 2. yA - 2/P javuM yayau yayiva yayitha/yayAtha yayathuH yayau yayatuH DuM - 2/P javuM iyaya/iyAya Iyiva iyayitha/iyetha IyathuH iyAya catu: yayima yaya yayuH Iyima Iya yu kI ' >>(c) S thI che 8 Oii My Med > English thoDA dUra cAlyA gayelA zabdone oLakhIe : walk' zabdamAM Wa' no 'vo" rUpe uccAra karIe chIe. teno spelIMga anusAra uccAra karo - 4 maLI Avaze. pachI ' ela eTale "ta' "rajyorekyam' - A ukti mujaba "ra" hato tema cADI khAya che. mATe Wal = vra thaze. K - ka to n nA vikAra rUpe Avyo che. eTale Walk - cAlavuM, javuMnuM mULa thayuM vran! matalaba ke vran thI zarU thaI yAtrA... cAlatA cAlatA Walk sudhI pahoMcyA... yAtrA eTalI lAMbI ane bhAre nIvaDI che ke veza lagharavaghara thaI gayo che, dhULa huM bhAre lAgI che. cahero oLakhAya evo nathI rahyo... chatAM ApaNe ne oLakhavA mahenata karI che. sika sarala saMskRtam - 3 0 121 0 pATha-/2 18 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * [1] saMskRtinuM gujarAtI - 1. haNAI rahelA evA paNa teNe sAme mAryuM nahIM. 2. dezanA pachI te bee AcArya bhagavaMtane pUrvabhava pUchaLyo. 3. bhagavAnanA janma samaye IndronA Asano kapyA. 4. bhagavAnanA janma samaye pavana maMda-maMda vAto hato, badhe sArA zukano utpanna thayA hatA. 3. kubere banAvelI te nagarI jANe bIjI alakAnagarI na hoya tema=] bIjI alakApurInI jema zobhI uThI. 6. teoe cAre bAjuthI khINa khodI. 7. pahelA rAjAo vRddhAvasthAmAM dIkarAone rAjaya soMpI vrata letA hatA. 8. yauvana, rUpa, jIvana, parigraha, Arogya ane priya vyakti sAtheno saMvAsa - A badhuM ya anitya che. [mATe,] paMDita mANase tyAM atyaMta Asakta na thavuM joIe. che. A saMsAramAM je savAre dekhAya che te bapore nathI dekhAtuM, je bapore dekhAya che te rAtre nathI dekhAtuM. hA! padArthonI anityatA [= padArtho kevA anitya che?]. [2] gujarAtInuM saMskRta : 1. mamaLazreSThI patiyA dhanAni vizvaya | 2. pANDavAH kauravAzca yuddhaM cakruH/yuyudhire yad mahAbhAratam iti paprathe / 3. tamina yuddhe pANDavA: kauravAnuM nakhare ! 4. sampratirAjA koTIH pratimAnAM nirmamau, nikhile bhAratadeze prajighAya / 5. mahAvIraH bhagavAn antimaH tIrthaGkaraH babhUva / sa: anekAnupasargAn se. 6. zrIhIrasUrayaH' akabararAjAnam upadeSTum AgrAM jagmuH / 1. ahIM mAnArthe bahuvacana vAparavAmAM AvyuM che. che. sarala saMskRtam - 3 - 122 * pATha-2/228 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tau m mh -laM 566 MPONm bh us jajvaluH lh saH hy hy bh vayam 7. teSAm upadezaM zrutvA akabaraH atIva prasasAda / 8. tathA rAjA mAMsAhAraM jahau, jIvahiMsAM ca rurodha / 9. zrIhIrasUrINAm antimasaMskAraH unnatapure babhUva, yatra adyApi teSAM svargavAsatithau cAturmAsa AmraH rohati / [3] phUTatI vigato :| | mULadhAtu puruSa vacana sarvanAmanuM rUpa | pratyaya 35 / artha 1.| sU | 1 | 1 | aham suSuve | meM 4nma Ayo vraja | 3 | 2 atus vavrajatuH te be gayAM budha AvAm bubudhiva | sabheme eyu kAGkSa yuvAm athus cakAGkSathuH | to 57y jvala teo baLyAM yUyam a mamra tame maryA | 3 | 1 vivepe te dhUyo hato ceSTa tvam ciceSTiSe | teM yeSTA 42 tI aT ATima ame bhaTakyA hatA [4] pUTatI vigato :naM. rUpa | artha mULadhAtupuruSa vacana pratyaya tenI lAInanA bIjA be rUpa | 1 zizriyAte to bhArI dIpA, zri | 3 | 2 | Ate | zizriye | zizriyire 2 | juguhva | sabhe se chUpAvyu | guh | 1 | 2 | va jugUha juguhma 3|jagranthathuH | to gUMththu | granth | 2 | jagranthitha | jagrantha | sapresiSe | tuM jo hato | saMs | sapresAthe sasraMsidhve 5 | jahasima | abhe DasyA ta | has jahAsa jahasiva 6 | tatvariDhve | tabhe 75 42rI tA] tvar tatvariSe tatvarAthe 7 | babhANa | polyo hato | bhaN babhaNiva babhaNima 8| vivepAte | tele yA hatA | vepa vivepe vivepire 9 ciklizuH | tabhI se pAmyA | kliz | 3 | us cikleza | ciklizatuH [5] 35o :1. vac - 2/P bolavU uvAca/uvaca Uciva Ucima uvacitha/uvaktha UcathuH uvAca UcatuH * sa28 saMskRtam - 3 . 123 . 8406-2/2 . h h mh bh * bh * * mh bh lh Uca Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. chuM - 2/P chUpAvavuM UrNunAva - Urjunava 3. UrNunuviva UrNunuvima UrNunuvitha UrNunavitha UrNunuvathuH UrNunuva UrNunAva UrNunuvatuH UrNunuvuH pU - 9/U pavitra karavuM pupuve pupuviSe pupuve pupuvivahe pupuvAthe pupuvA > English " saMskRta DigrI kampereTIva ane suparaleTIva arthAt adhikatAdarzaka ane zreSThatAdarzaka pratyaya tarIke aMgrejImAM yas ane phda nuM ja calaNa jovAmAM Avaze. kyAreka beTara - BettermAM pAchaLa ter' = 'tara' jovA maLe che. Best mAM pAcho i ja birAjyo che. 'est' e 'g' nuM ja pratIka che, temAMthI ja utarI Avyo che - AvuM mAnavAne koNa InkAra karI zake ? phyuesTa, hAIesTa - A badhAmAM 'g' nathI to zuM che ? pupuvimahe pupu vidhve / ve pupuvire aMgrejImAM bhAva darzAvavA mATe ity' lagADavAmAM Ave che. AmAM jozo to khyAla Avaze ke saMskRtamAM je 'tva' ane 'T' pratyaya vaparAya che tenuM ja A kombInezana che. gurutva = Gravity kema thAya te have samajAya che ? sarala saMskRtam - 3 paNa, pharI-pharIne eka vAta dhyAnamAM rAkho ke bhinnatA ghaNI ja che. temAM rahelI samAnatA chUpI chUpAtI nathI. dRSTi samAnatAnI keLavo to lAgaze - vAtamAM kaMI dama che kharo !!! 124 0 pATha-2/224 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI H 1. kRSNa vAsudeva vaDe pheMkAyela bANothI jarAsaMghanA sainiko trAsa pAmyA. tArAmAM jema caMdra zobhe ema ziSyomAM guru zobhyA. 2. 3. tyAM AvelA bhaktithI bharapUra hRdayavALA Indro traNa lokanA mAlika mahAvIra mahArAjAne namyA. pachI samavasaraNanI racanA cAlu karI. svabhAvathI ja zobhatI rANI bhagavAnanA garbhanA prabhAve atyaMta zobhI uThI. teNe khAdya vastu paNa na vAparI, pIvA yogya pINAo paNa na pIdhA. jANe dhyAnamAM tatpara yogI na hoya tema maunathI rahyo. [kaMI bolyA cAlyA vinA mauna rahyo.] 4. 5. 6. 7. pATha 23. 8. Asakti vinAnA, mamatva vinAnA, zAMta, IcchA vinAnA, saMyamamAM rata yogI jyAre aMdara/antaH thAya che = aMtarmukhI thAya che tyAre tattva pragaTe che. keTalAMka loko tattvane jANe che paNa karavAne zaktimAna nathI. keTalAMka karavAne zaktimAna che paNa te jANatA nathI. tattvane jANe che ane tenuM [AcaraNa] karavAne samartha paNa hoya tevA loko duniyAmAM bahu thoDA hoya che. 9. jema hAthIo vaDe meruparvata bhedI na zakAya tema vAdIo dvArA abhedya jIvarakSA svarUpa A zAzvata jaina dharma che. [2] gujarAtInuM saMskRta : : 1. anupamAdevI bhagavantaM bheje / 2. sUrya pUrvamave te: mi: adyayAvat duvina: namUva / 3. nalarAjA atIva svAdurasavatIM zazrau, tAmAsvAdya / bhuktvA 'ayaM rAjA nala eva' - iti damayantI bubodha / avajagAma / sarala saMskRtam - 3 pATha-2/23. 0 125 0 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. bhagavatkathanaM zrutvA gaNabhRddhRdi samyagjJAnaprakAzaH vitastAra / 5. nalarAjA paNAyAJcakAra/dyUtaM cikrIDe, tatazca vanaM jagAma, duHkhI bbhuuv| zayyambhavasUriruvAca - 'ayaM manakaH me putraH AsIt' / 7. vastupAlasya saGgho'tyullAsenotsAhena ca zatruJjayaM prati cacAla / 8. tau dvau nirjarasau/devau sanatkumArapadoH petatuH / / 9. bhagavAn mahAvIraH pUrvabhave garvaM cakAra, vyalIkaM (=utsUtraM) covAca ataH anantakAlaM yAvat saMsAre babhrAma / [3] pUTatA vigato : dhAtu | | pada artha puruSa ekavacana dvivacana | bahuvacana | 1 | P jepatuH phelitha phelathuH namavuM nanama/nanAma nemiva nemima japavuM jajApa jepuH cAlavuM celitha celathuH cela phaLavuM phela | kAbUmAM rAkhavuM yayAma yematuH prasanna thavuM | 1 sasada/sasAda sediva sedima Hixb | 3 AnaJja |AnaJjatuH | Ana H javuM zuzavitha | zuzuvathuH / zuzuva nAza pAma | 1 | zazada/zazAda | zediva yemuH zedima [4] oNamA :naM. ( rUpa | artha mULadhAtu puruSa vacana bAkI rahelA be rUpo | suH | to trAsa pAbhyA tras tatrAsa | tatrasatuH / vesatuH jajaratuH | te ve gh24|| yayA | jR | jajAra | jajaruH / jeruH | sasvajAthe |tame bheTayA utA svaJ | 2 | 2 | sasvajiSe sasvajidhve 4.] tredhve tame 12mAyA ta trap | 2 | 3 trepiSe/trepse pAthe AnakSa 1 AnakSiva/AnakSva AnakSima/AnakSma Paa 10m - hitI * sa21 saMskRtam - 3 * 126 . 5406-2/2 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] 35o : 1. ve - 1/ U, vAvu uvAya Uvi Uyima uvaya Uviva Uvima uvayitha UyathuH Uya UvathuH Uva UyatuH UyuH UvatuH UvuH uvAya 3. rAj - 1/U, zobha rarAja rarAjiva rarAjima rejiva rejima rarAjitha rarAjathuH rarAja rejitha rejathuH reja rarAja = rarAjatuH rarAjuH rejatuH rejuH 2. tR 1/P, tara tatAra-tatara teritha tatAra saMskRta saMskRta > English_ * aMgrela bhASAmAM spelIMganA cheDe Silent - anuyyarita '' e jovA maLaze. prazna thavo joIe ke jeno uccAra nathI tene zabdamAM sthAna ApavAnI jarUrata zI ? jarUrata to jANe kazI nathI... paNa, A badho saMskRtathI dUra gayAno pratApa che. saMskRtamAM prathamA vibhakti tarI ':' bhUGavAnI vAta jahu vihita che. jasa jA ' : ' nuM 4 aMgre TrAnsalezana = e ! bhebhaDe AvAsaH = House, josa che - hAusa, sajavuM che hAuse, zA bhATe ? visarga che te bhAvavA mATe paraM ne ? gRhaH Home - viyArazo to khAvA eSAM dRSTAMto sAme khAvaze. sarala saMskRtam - 3 teriva terima terathuH tera teratuH teruH * 127. pATha- 2/2 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86--23 [1] saMskRtanuM gujarAtI : 1. abhayakumAre ArdrakumArane bheTaNAmAM RSabhadeva paramAtmAnI pratimA mokalI. 2. rAjAe naimittikone svapnanuM phaLa pUchyuM. naimittikoe tenA uttama phaLo varNavyA. 3. Azcaryacakita thaI gayelA teNe tevuM badhuM joyuM. 4. kyAreka Indre bhagavAnanI adbhuta, ajoDa sAdhanAnuM varNana karyu. paNa, saMgame teno svIkAra na karyo ane parIkSA levAne Avyo. 5. AryakhapuTAcAryano prabhAva joI Azcaryacakita thayelA badhAM vaDe AcArya mahArAja stavanA karAyA. 6. devoe bhagavAnanI dezanAnA samaye duMdubhIo vagADI. [ahIM tADayAmAsu: no artha 'vagADI' evo thAya.] 7. paNacha caDhAvela dhanuSyavALA tene joI hAthI paNa bhAgI gayo. 8. paMDitonI sAthe saMgati, paMDitonI sAthe vAtacIta ane paMDitonI sAthe mitratA karanAra sIdAto nathI. 9. badhAM jIvo jANe che ke pApa e duHkhanuM kAraNa che. to paNa sukhanAzaka evA pApane te jIvo choDatA nathI. [2] gujarAtInuM saMskRta : 1. saMpratirAjA pUrvabhave duSkAle atIva dadaridrau / daridrAJcakAra / 2. tathApi dIkSAM gRhItvA ekameva dinaM pAlayitvA saMyamaprabhAvAd anyajanmani rAjA babhUva / 3. RSabhadevaprabhoH dIkSAnantaraM bharatabAhubalisene yuddhArthaM sajje babhUvatuH / 4. ane vatuM maratabAhubalI v yuyudhAte / 5. tasmin bAhubaliH bharataM jigAya / tadA kruddhaH bharataH cakraratnaM vikSepa / sarala saMskRtam - 3 (pATha-2/24 7 128 0 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. kintu, cakraratnaM na bAhubali jaghAna, anyAyAt kruddhaH bAhubaliH muSTinA bharataM hantuM dadhAva / 7. 'ayaM tu mama agrajaH' - iti vimRzya bAhubaliH tenaiva muSTinA luJcanaM cakAra / 8. varSaM yAvad atikaThinAM sAdhanAM kRtvA sa kevalajJAnaM viveda / 9. bharataH rAjA cakravartI babhUva, ekadA ca Adarzabhuvane bharatarAjA'pi kevalajJAnaM viveda / [3] pUTatI vigato :ni. dhAtu gaNa pada| artha puruSa ekavacana | dvivacana | bahuvacana 10/U | yo2j | 1 || corayAmAsa corayAmAsiva | corayAmAsima 1 | A| hovU prekSAJcakRSe prekSAJcakrAthe prekSAJcakRTve | 10| | 5j | 3 | kathayAJcakAra kathayAJcakratuH kathayAJcakruH 10/U | varNavavuM varNayAmbabhUvitha | varNayAmbabhUvathuH | varNayAmbabhUva lajjA pAmavI jihAya jihiyatuH jihiyuH bharavuM babhAra babhRva babhRma 2 | P| jAgavuM jajAgaratuH jajAgaruH | 10| | racavuM racayAmAsitha racayAmAsathuH | 2 | P ig viveda vividiva vividima [4] mogamA :|| rUpa mULadhAtu artha puruSa vacana tenI lAInanA bIjA be rUpa 1 jakSatuH | jaz / te me pAtuM | 3 | 2 jajakSa jakSuH | vidAJcakrathuH vid | tabhe ase tu] 2 | 2 vidAJcakartha vidAJcakra | IzAmAsatuH Iz te me 2 / 4 tuM| 3 | 2 IzAmAsa IzAmAsuH | bibhayAmAsathuH bhI | tame the 30 utA 2 | 2 | bibhayAmAsitha | bibhayAmAsa jAgarAmbabhUvatuH jAgR tI yA hata 3 | 2 jAgarAmbabhUva | jAgarAmbabhUvuH gopAyAJcakra | tame rakSA karI hatI gopAyAJcakartha | gopAyAJcakrathuH paNAyAJcakartha | paN | teM DoDa 48 tI pnnaayaanyckrthuH| paNAyAJcakra 8| tADayAmbabhUvima| tAD | ma mAyuM tuM | 1 | 3 tADayAmbabhUva | tADayAmbabhUviva dhUpAyAJcakruH | dhUp | tamobhe tapAyuM tuM| 3 | 3 dhUpAyAJcakAra | dhUpAyAJcakratuH * sa28 saMskRtam - 3 * 128. pATha-2/24 Pwww jajAgara racayAmAsa | www Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] 35o : 1. kam - 1/ A = IcchavuM kAmayAJcakre kAmayAJcakRSe kAmayAJcakre 2. Iz - 2/A IzAmAsa IzAmAsitha IzAmAsa bhI - 3/P = DaravuM 3. - kAmayAJcakRvahe kAmayAJcakrAthe kAmayAJcakrAte rAja karavuM sarala saMskRtam - 3 IzAmAsiva IzAmAsathuH IzAmAsatuH kAmayAJcakRmahe kAmayAJcakRDhve kAmayAJcakrire bibhayAmbabhUvima bibhayAmbabhUva bibhayAmbabhUviva bibhayAmbabhUvitha bibhayAmbabhUvathuH bibhayAmbabhUva bibhayAmbabhUva bibhayAmbabhUvatuH bibhayAmbabhUvuH zAmAsima > English * saMskRta aMgrejImAM vacce AvatA lagabhaga badhAM ja ' (ela) ''nA vArasadAra che. viralabhAMthI 'vi' (va paheso hoya to aDI bhaya) aDI gayo, have rahyo 'rala'. pae, aMgrezamAM 'a' na hovAthI 'ra' no 're' ya = RA. renI pAchana lane pahale ra. kheTale viralaH = Rare sA rIte virala bhAMthI 4 Rare tarI Avyo che. hajAro aMgrejI zabdo A rIte saMskRtamAMthI UtarI AvyA che. khA 4 rIte - 'aham' bhAMthI I IzAmAsa IzAmAsuH 'vayam' bhAMthI We 'tvam' bhAMthI Thou (H aDho to bhUNa uyyAra khAvI 4ze.) 'yUyam' bhAMthI You 'ayam' bhAMthI He 'te' bhAMthI They vagere paNa saraLatAthI samajAI jaze. * 130 * (pATha-2/24 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. [1] saMskRtanuM gujarAtI :1. devoe bhagavAna neminAthane namaskAra karyA. temAM eka deva prabhu sanmukha AvI ane namaskAra karI bolyo - "he bhagavAna ! nRtya karavAne anujJA Apo !" 2. mithyAdaSTi vaDe AcaravAmAM AvanAra paNa sAdhanA mokSane nahIM Ape. 3. sarvaguNomAM vinaya zreSTha che. vinaya e dharmanuM mULa che - e pramANe mahAvIra bhagavAne aMtima dezanAmAM kIdhuM hatuM. 4. zAMtinAtha paramAtmAe vizvamAM zAMtine phelAvI ane upadravane zAMta karyo. 5. jIvo zuddha pANI dvArA snAna karI-karIne pharI pharI paNa malIna thaye rAkhe che. pitAnA vacananuM pAlana karavA mATe rAma, lakSmaNa ane sItA vanamAM gayA. 7. he deva ! ApanA caraNakamaLane jovAthI Aje [mArI be AMkha saphaLa thaI. trilokanA tilaka he nAtha ! Aje mane A saMsAra sAgara khAbociyA jevo lAgI rahyo che. svarga ane mokSanA sukhane IcchanArA Ape dAna-zIla-tapa ane bhAva | svarUpa caturvidha dharmamAM prayatna karavo joIe. 9. parvata parvate mANeka nathI hotA, hAthIe hAthIe motI nathI hotA, jaMgale jaMgale caMdana nathI hotuM teima] sAdhuo [paNa] badhe na hoya. [2] gujarAtInuM saMskRta : 1. : saMskRtaM pavitvA grantha giSyati | 2. vaM yajvaritre pAnayAmAsavAna, tene vaM tevatonaM mirthasi | 3. manasumAnamunaH svIyAni rmANa nusuvAnuM ! 4. skandakamuniH kAyotsarga atIva sthiraM tasthivAn / che sarala saMskRtam - 3 0 131 * upATha-2/258 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. 6. teSu navatattvAni prarUpayAmAsivAMsaH / 7. tatra navatattveSu tRtIyaM tattvaM puNyanAmakam etatpuNyaprabhAveNa kumArapAlarAjA mahatsAmrAjyam ApivAn / 8. kumArapAlarAjA pUrvabhave bhagavataH puSpaiH pUjAM cakRvAn / 9. tena ca tAdRzaM puNyaM babadhvAn yena mahArAjyaM saH vividvAn / [3] khojmaae| : naM. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. [4] naM. gaNadharA: dvAdaza aGgasUtrANi racayAmAsivAMsaH / 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. kRdanta udIyivas Anardvas cikIrvas cikriyANa cakhAdvas jagAhAna gamiSyat gRhaMto : mULadhAtu ud + i ad uJchAJcakRvas uJch h kAGkSa kAGkSa 1 dhAtu varN zaMs bhAS bhaJj bhakS vac pAl prI budh sarala saMskRtam - 3 kR krI gaNa pada prayoga kari kartari kara kara kara karmaNi kara kara kara khAd gAh gam ra P 1. P P P U U P 8 8 1 1 1 parokSa kRdanta varNayAJcakRvas, varNayAJcakrANa zazasvas babhASANa babhajvas AP bhakSayAJcakRvas, bhakSayAJcakrANa Ucivas pAlayAJcakRvas, pAlayAJcakrANa piprIvas, pipriyANa bubudhvas * 132 * bAkI raheluM kRdanta udeSyat ardiSyat ucchiSyat cakAGkSavas kariSyat kreSyamANa khAdiSyat gAhiSyamANa jagmivas bhaviSya kRdanta varNayiSyat, varNayiSyamANa zaMsiSyat bhASiSyamANa bhaGkSyat bhakSayiSyat, bhakSayiSyamANa vakSyat pAlayiSyat, pAlayiSyamANa preSyat, preSyamANa bodhiSyat (pATha-2/25 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] joDelA joDakA : A babadhvas pupUrvas dudhuvas Ucivas paThivas dadhAna sasyandAna dudruhvas dadhAvvas B bhantsyat pariSyat dhaviSyamANa sarala saMskRtam - 3 vakSyat paThiSyat dhAsyat syantsyat dhrokSyat dhAviSyamANa * saMskRta > English aMgrejI vyAkaraNane ApaNe ApaNI rIte ghaNuM badhuM paloTI dIdhuM. kema ? kharuM ne ! have vyAkaraNa sAthenI mAthAphoDI choDI Azcaryajanaka bAbato tamArI sAme mUkavI che. eka eka bAbato jabbara Azcaryano jhaTako Apaze temAM to jANe koI bemata nathI. paraMtu te pahelA eka khulAso karI devo jarUrI che : vizvanI bhaugolika racanAmAM paNa kALAMtare akalpanIya pheraphAro thatA rahyA che. mATe, te te khaMDo - dezo bhArata sAthe Aryadeza sAthe bhUtakALamAM joDAyelA paNa hoI zake. te vakhate AryaprajAno samagra vizvanI prajA upara dabadabo hato temAM to koI prazna nathI. pariNAme te te khaMDo - dezo - samudronA AryaprajAe AryasaMskRti anusAra pADelA nAmo ja parAvartita thaI Aje pracalita thayA che. zuM AryasaMskRti pUrve samagra vizvamAM vyApta hatI teno te purAvo nathI ? pATha-2/25 0 133 0 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI :1. jenA [= je mAtA ke pitA] vaDe potAno dIkaro =] bALaka bhaNAvAyo nathI te mAtA vairI che ane pitA zatru che ! jema haMsa vacce bagalo zobhato nathI tema [abhaNa bALaka] sabhA vacce zobhato nathI. 2. huM AtmA chuM, huM kaMI paNa karato nathI, paraMtu zarIra pAse karAvaDAvuM chuM. huM jamato nathI, zarIrane jamADuM chuM - A pramANe vicArI kyAreya paNa rAga-dveSa na karavA. 3. pote karelA pApakarmo vaDe ja jIvo lAMbo samaya saMsAramAM bhamADAyelA che ane karmo ja jIvane saMsAramAM bhaTakAvaze. 4 drAviDa ane vArikhille kahyuM - "he svAmI ! Apa zrI zatruMjaya parvatano mahimA saMbhaLAvo.' 5. bhagavAna mahAvIre IndranI zaMkAno nAza karavA mATe paganA aMguThAthI ja merune calAyamAna karyo, kaMpAvI dIdho. 6. je vAstavamAM bhagavAna upara bhaktimAna che tene DarAvavA mATe koI paNa samartha nathI. 7. saMprati rAjA dvArA savA lAkha derAsaro karAvAyelA ane savA karoDa pratimAo karAvAyelI. 8. kumArapAla rAjA vaDe potAnA nokarone sarvathA ahiMsAnuM pAlana karAvavA mATe AjJA apAyelI, jenA vaDe AjJA na paLAi te lokone sainiko dvArA daMDa paNa karAvaDAvyo. 9. (peTamAM) AhAranA be bhAga, pANIno trIjo bhAga ane vAyunA saMcaraNa hilana-calana] mATe cotho bhAga bAkI rAkhavo joIe. [2] gujarAtInuM saMskRta : 1. regya: mya: movayituM na hofpa pratyataH | 2. ahaM na kamapi mArayiSyAmi, anyena na kamapi ghAtayiSyAmi, ghnantam anyaM na anujJAsyAmi - iti prathamaM mahAvrataM guruH ziSyaM kAritavAn / 3. sa: svIyA putrAya saMskAranA vAti, zikSayatyapi | tata: putra: vinayI prAjJazca bhavati / ki sarala saMskRtam - 3 - 134 * upATha-1/2 68 * Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. sarveSu jinAlayeSu saH bhagavataH abhyaSecayat / 5. vastupAlaH sarveSu jinAlayeSu mahotsavaM prAvartayat / mAtA bAlaM nizi samayAnuguNaM svApayati prAtazca sUryodayAdarvAg jAgarayati / 7. dahyamAnaM sarpa pArzvanAthaprabhuH kiGkareNa namaskAramahAmantram azrAvayat / 8. bhagavadAzAtanA gozAlakaM saptamanarakaM neSyati / 9. AcAryaH jinapratimAM pratiSThApayati / [3] baiMsamA mApe zahIno upayoga banatA pre24 pAyo : 1. vayaM taM jaagryaamH| 6. zikSakaH vidyArthinaM pAThayati / 2. mAtA bAlaM gamayati / 7. haribhadrasUriH zrotAraM zrAvayati / 3. guruH ziSyam adhyApayati / 8. mAtA putryA zrApayati / 4. sAdhuH na anyaM ghAtayati / | 9. rAjA preSyaM gamayati / 5. jinaH bhavyaM jApayati / / [4] mogA : rUpa mULadhAtu kALa/artha puruSa vacana preraka aMga bAkInA be rUpa 1 abhojayiSyethAm bhuj yAtipattyartha | 2 | 2 | bhojaya abhojayiSyathAH abhojayiSyadhvam | pAlayAJcakratuH pAl parokSa pAlayAJcakra pAlayAJcakruH dApayitAraH dApayitA/dApayitArau AzayAva AjJArtha Azaya AzayAni/AzayAma krApayethAH krI vidhyartha / krApaya | krApayeyAthAm/krApayedhvam grAhyAsta gRha | AzIvadArtha grAhyAH/grAhyAstam hepayAma AzArtha | hepaya hepayANi/rupayAva nejayiSIya AzIrvAdArtha nejaya nejayiSIvahi nejayiSImahi abhedayaH / bhid | yastana | 2 | 1 abhedayatam/abhedayata [5] pre24 35 :__ 1. sedhayati 4. vApayati 7. cAyayati 2. doSayati 5. prINayati 8. bhApayati 3. zAdayati 6. lInayati 9. rohayati pAlaya svastana dApaya az Papna grAhaya bhedaya sa26 saMskRtam - 3 . 135 . pA4-2/2OM Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI - 1. prAraMbha karavAne IcchAyela granthanI nirvijJa samApti mATe granthakAra ISTa devatAnI stavanA kare che. 2. badhAM jIvo jIvavAne IcchatA hatA, jIvavAne Icche che ane jIvavAne Icchaze. AthI koI paNa jIvane mAravo na joIe. A pramANe bhagavAne kIdhela vAtane sAMbhaLI ame koIne paNa mAravAnI IcchA nathI karatA. 3. jo zIdhratayA bhavasAgarane taravAnI IcchA hoya to dharmanuM AcaravAnI IcchA paNa hoya ja. 4. pazu karatA paNa pazu evo huM kyAM ? ane vItarAga paramAtmAnI stavanA kyAM ? AvuM hovAne lIdhe kharekhara be paga dvArA moTA jaMgalane pAra pAmavAnI IcchAvALA pAMgaLA jevo huM chuM. 5. A dhana sArthavAha vasantapura jaze, je koI paNa tyAM javAne IcchatA hoya te AnI sAthe cAlo ! 6. AcArya bhagavaMta bolyA - bhavadatta ! A juvAna koNa Avelo che? bhavadatta muni bolyA - bhagavaMta ! dIkSA levAnI IcchAvALo A mAro nAno bhAI che. 7. kharekhara kriyA vinAnuM ekaluM jJAna nirarthaka che. rastAne jANanAra vyakti paNa gati vinA = cAlyA vinA Icchita nagarane meLavato nathI. [Icchita nagare pahoMcato nathI ja.] 8. saMtoSarUpI aizvaryane meLavavAnI IcchAvALI vyaktionI mati rAjyamAM ramatI nathI. 9. devendro ane rAjAo tIrthakara bhagavAnane kAyama sevavAne Icche che. [2] gujarAtInuM saMskRta : 1. mAnItulhAya vinigo: guraH vinayI ziSya: nazrAdA 2. kAma: ravanuM strIzatre tanizvitaM vizva nimISa: gati ! 3. vastratiSNu: / vastramAhityu: brahma": pramuvIra niRSI narama | 4. tIkSAM nivRkSa: rInA svaputrAya rAvyuM hatI ! 5. vumukSu: vAta: kRza rohiti / 6. dhanIvAna 3dvidhaS: prabhu: patasyAM pRthyAM vinadAra sarala saMskRtam - 3 0 136 0. upATha-2/298 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. coritaM dhanaM juhruSavaH taskarAH bhUmiM cakhnuH / [3] saMskRta vADyonuM icchAharza : 3 [4] khojajAe : 4 7. upavivikSavaH zramaNAH Adau bhUmiM pratyupekSante / prekSante / 8. dhAnyasya cikrISA cet mayA saha cala, yataH mama dhAnyasya vicikrISA'sti / 5 6 1. zramaNAH mokSaM jigamiSanti 2. samyak saMskRtaM pipaThiSet sa mokSam avividiSata 3. 4. 5. 7 na. rUpa mULabhUta kALa 1 zizlAghiSitAsvahe zlAgh zvastana 2 ArjijiSiSyatam arja DiyAtipattyartha upArthana 2 bubodhiSyAsuH budh khazIrvAhArtha jANavuM tiSThAsAmaH sthA vartamAna UbhA rahevuM sarakavuM rAMdhavuM UDavuM parokSa sIMcavuM AjJArtha pUchavuM " pravrajyAM vayaM jighRkSAmaH / atIvAyAsaM saMskRtapaThanAya yuvAM cikIrSathaH / asisIrSaH pipakSiSyataH ss 8 siSikSAJcakre 9 pipRcchiSatu sR hastana pac sAmAnya DI sic pracch [5] IcchA 35 :1. didhIrSati 2. didRkSa 3. bubhUSati sarala saMskRtam - 3 6. sa jainaM dharmaM jijJAsate / vidhyartha 7. ahaM jJAnamayaM bhojanaM bubhukSe | 8. yUyaM kathAM zuzrUSata / 9. na jIvaM jighAMsataH / sAdo artha prazaMsA karavI * 137* 4. cikramiSati 5. jigariSati 6. vivartiSate puruSa vacana 1 ra 2 3 ra 1 3 3 2 1 3 3 sy 1 3 1 2 1 1 bAkInA be rUpa zizlAghiSitAhe zizlAghiSitAsmahe ArjijiSiSyaH ArjijiSiSyata bodhayAt bubodhaSyatAm tiSThAsAmi tiSThAsAvaH asisIrSatam asisIta pipakSiSyati pipakSiSyanti DiDayiSeyAtAm DiDayiSeran siSikSAJcakRvahe siSikSAJcakRmahe pipRcchiSatAm pipRcchiSantu 7. suSupsati 8. pipatiSati 9. pipRcchiSati (pATha-2/27 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtinuM gujarAtI - 1. "pRthvI, pANI, agni, vAyu ane AkAza - A paMcamahAbhUtathI judo koI paralokamAM janAra jIva nathI' - A pramANe nAstiko mAne che. 2. te vAta khoTI che. [tana = te nathI eTale ke te vAta khoTI che.] sukha-duHkha vagerenuM saMvedana karanAra, zarIrathI judo ane paralokamAM janAra AtmA vidyamAna che. 3. trizalA mAtAnA putra zrImahAvIra paramAtmA ane vAmAM mAtAnA naMdana zrI pArzvanAtha paramAtmA - A baMne bhagavAna amAruM kalyANa karo. 4. mahApuruSo haMmezA gurunI AjJAnA bhaMgathI DaranArA hoya che. 5. mada ane garvane haranAra evuM jJAna che. tenAthI ja je abhimAnI thAya che teno koNa vaidya thaI zake ? amRta paNa jene jhera thatuM hoya tenI TrITamenTa kevI rIte karI zakAya? 6. dharma kAyama mATe sukhane lAvanAra che, viSayo kAyama mATe duHkhane lAvanArA che. viSayo eka kSaNa mATe [kadAca) sukhane ApatA hovA chatAM paraMparAe kaDavA phaLa jevA (kaDavA phaLa ApanArA) thAya che. 7. balabhadramuninA prabhAvathI A jaMgalamAM hiMsaka paNa pazuo zatrunI hiMsA nathI karatA. [are !] tene mAravAnI IcchA paNa nathI karatA. 8. A saMsAra aSTamUlaparyanta [= jenuM mULa ke cheDo jovAyelo nathI tevuM anaMta) nAmanuM nagara che. ane A vAta yogya ja che. kAraNa ke A saMsAramAM devaloka vagere jagyAo mahela jevI che. 9. navA navA janmanA mArgo bajAranA rastA jevA che. temAM vividha sukha-duHkha kariyANA jevA che. tene yogya mUlya jevA aneka prakAranA puNya-pApa che. [2] gujarAtInuM saMskRta - 1. zIlaprabhAvAd agnirapi jalati, sarpo'pi mAlAyate, vyAghro'pi mRgAyate / eka sarala saMskRtam - 3 1380 pATha-2/288 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || - 2. girirapi upalAyate, viSamapi amRtAyate, vighno'pi mahotsavAyate / hanta ! vanamapi svagRhAyate / 3. puNyapApe eva paralokayAyinI, dhanAdi na / 4. bauddhAH api jainasiddhAntaM svIkurvantyeva / 5. kavargIyAH kaNThyAH santi, tavargIyAH dantyAH santi / 6. hemacandrIyakathAsu upamAH atIva sundarAH bhavanti / 7. ayaM granthaH cirantanAcAryalikhito'sti / 8. tadeva jJAnaM satyaM yatprApya jIvo bhRzaM namro bhavati / 9. anantopakAriNe mahAvIraparamAtmane koTIzaH namaH / [3] mogA :| na. taddhita mULazabda artha vaiyAkaraNa vyAkaraNa vaiyAkaraNI dvAtriMzadvAtriMzikA | dvAtriMzad-dvAtriMzad batrIsa-batrIsI naimittika nimitta naiimittika zIta 838 mAsika mAsa mAsika mAnasika mAnasika purAtana purA pahelAMnuM dayAlu dayA dayALu zobhate atyaMta zobhe che [4] A. mogA : 1. rAjan 4. mandara 7. putra 2. kubera | 5. upAyana 8. upala 3. kuJjara / 6. parNa / / 9. zava B. nAmasAbita pAtumao : 1. nagarAyate / 4. dhAnyAyate / 7. vadanAyate 2. sarpati / 5. ApaNAyate / 8. zvabhrAyate 3. saGketAyate / 6. duHkhati / 9. modakAyate sa25 saMskRtam - 3 * 138 . pA6-2/28 zaitya & Fi manas zobhaterUpam Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] oLakhANa :nA rUpa mULadhAtu kALa sAdo artha puruSa vacana bAkInA be rUpa || tistarSithatamU | 7 | kriyAtipArtha | pAtharavuM | 2 | 2 | tistaffSya: [IcchAdarzaka] atistIrSiSyata jijariSitAsmaH zvastana gharaDA thavuM 1 | 3 |nigaSitAzmi [IcchAdarzaka]. jijariSitAsvaH kSobhayAJcakRva parokSa khaLabhaLavuM, | 1 | 2 | kSobhayAnvara preiraka]. kSobhayAJcakRma cikhAdiSati vartamAna khAvuM | 3 | 1 | cikhAdiSataH [IcchAdarzaka | cikhAdiSanti 5 |vividviSiSyatAnuM vit | kriyAtipatyartha jANavuM | 3 | 2 | vividriSyat [IcchAdarzaka] avividiSyan | khAd 26 en H d > English Arya tarIke oLakhAvAnI ghaNI tatparatA videzIomAM paNa hoya ? che. ane pUrve ghaNI jagyAe AryasaMskRtino phelAvo hato. te te pradezanA nAmo paNa tamane A vAta sAbita karI Apaze - AyarlenDa - AryabhUmi hovAno dAvo kare che. jarmana - zarmana (zarmA - brAhmaNa) uparathI utarI Avela che. eTale ja to jarmanIo potAne Arya gaNAve che. kazyapa zabdane apatya arthamAM rUtha pratyaya lAgatA bane chAzyapIya = kAspIyana samudra !! jyAM sapheda - ujjavaLa jharaNAMo AjanI tArIkhe paNa ghaNA che te dezanuM nAma jeniriNI = svITjharlenDa ja hoya ne ! "pAritna' = AphrikA. kAraNa ke AphrikA khaMDano pAra pAmavo - tenA durbheda jaMgalone bhedIne - huM Aje paNa agharo che. I. mitro ! lAge che ne ke A vAtano paNa pAra Ave tevuM nathI !!! mA sarala saMskRtam - 3 * 140 * pATha-2/288 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [pAchA eka [1] saMskRtanuM gujarAtI : 1. garbhamAM rahelA paNa mahApuruSo loko upara upakAra karanArA hoya che. 2. pahelAnA karmone anusAre jIvonI buddhi hoya che. 3. rastAmAM mahAmunine joI kaMDUrAjA prasanna thayo. 4. zAstra ane loka baMnenA vyavahArane anusaranArI ja vANI svIkAravI joIe. 5. sarvaprathama rAjA, sarvaprathama niSparigrahI sAdhu ane sarvaprathama tIrthaMkara evA RSabhadeva paramAtmAne ame stavIe chIe. 6. te dIkSA [sAcI nathI, te bhikSA nathI, te dAna nathI, te tapa nathI, te dhyAna nathI, te mauna nathI jyAM dayA hAjara nathI. 7. dayA, lajajA, kSamA, zraddhA, buddhi, tyAga [ane] kRtajJatA A guNo jenA hoya te gRhastha mukhya = zreSTha kahevAya che. 8. suMdara buddhivALA paMDita mANase pramAdane choDavo joIe ane te caMdramAM jevo nirmaLa hRdayadhArI hoya. 9. ajJAnI mANasa ajJAnanI aMdara DUbe che, jema viSThAnI aMdara bhaMDa ane jJAnI jJAnamAM DUbakI lagAve che, jANe mAnasarovaramAM rAjahaMsa ! [2] gujarAtInuM saMskRta :1. asmin jambUdvIpe udIci dizi airAvatakSetram asti, avAcyAM dizi bharatakSetram asti, madhye ca mahAvidehakSetramasti / 2. zumeDana vAmamAtA pArzvanAthapram suSuve | 3. ahni dadhi bhukSva, mA nizi / 4. guna: pabhyAm amR[ nirachat 5. viMzati : dvi gopa nayata: | 6. taa tanvI: matIva rovate . 1. yo mAMsam batti sa yauvana parva narati | 8. upamukhya: dhanAni svI mRdaM puSam vinotu naH | 9. he sarave ! svayaMmU: mahAvIra: mAvAna kavi hRtyu pavagati, tameva tvaM pazya, bahiH kasmAdIkSase ? che sarala saMskRtam - 3 0 141 0 upATha-2/2 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ubhaya kroSTunA 4. 6. GP gopaH w in wo on a divoH dhiyA dyoH naubhyAm strI | strIm [3] pUTatI vigato :na. | 35 bhUza | siMga | vimati | vayana| artha | 800 35 udaJci udac uttara dizAmo udak / udIcI ubhayasmAt janamAthI ubhayAbhyAm | ubhayebhyaH ziyANa | kroSTubhyAm | kroSTubhiH glAvAm caMdramAonuM glAvaH glAvoH govALone gopAm gopau divi svargamAM dhuSu buddhi vaDe dhIbhyAm dhIbhiH dyavAm svargonuM dyavoH 3 / 2 benADe | nAvA naubhiH [4] mApela mAhitI bhu45|| 35o :na. vimati| pAd | puMs | pRtanA | sudhI | bhU | pathin | pati / sakhi vacana 1] 1/2 | pAdau | pumAMsau | pRtane | sudhiyau | bhuvau patI sakhAyau | striyo | pumAMsam pRtanAm | sudhiyam | bhuvam panthAnam | patim sakhAyam padbhyAm | pumbhyAm | pRdbhyAm | sudhIbhyAm | bhUbhyAm | pathibhyAm | patibhyAm |sakhibhyAm strIbhyAm pumbhyaH pRdbhyaH | sudhIbhyaH bhUbhyaH pathibhyaH | patibhyaH | sakhibhyaH | strIbhyaH puMsaH | sudhiyaH bhuvaH pathaH patyuH sakhyuH | striyAH sudhiyAm bhuvAm pathAm patInAm | sakhInAm | strINAm puMsi / | sudhiyi bhuvi | pathi | patyau | sakhyau | striyAm dau! | pumAMsau ! pRtane ! | sudhiyau ! bhuvau ! | panthAnau ! | patI! | sakhAyau ! | striyau ! puMsaH / prataH | sudhiyaH | pathaH | patIn | sakhIn | strIH [5] mApera 35 bhu45n| 35o : go | yuvan | grAmaNI | mAs | vizvapA | zvan gavA | yUnA / grAmaNyA mAsA vizvapA | zunA zriyA rAye gave yUne grAmaNye mAse vizvape zune rAbhiH yuvabhiH | grAmaNIbhiH | mAbhiH vizvapAbhiH | zvabhiH rAyi gavi yUni / grAmaNyAm | mAsi vizvapi | zuni rAyoH gavoH yUnoH | grAmaNyoH | mAsoH vizvapoH | zunoH | zriyoH grAmaNyaH mAsAn / vizvapaH | zunaH zriyaH handi rAbhyaH gobhyaH | yuvabhyaH | graamnniibhyH| mAbhyaH |vizvapAbhyaH | zvabhyaH | zrIbhyaH hRdbhyaH rAsu / yuvasu | grAmaNISu | mAseSu | vizvapAsu | | zvasu | zrISu | hRtsu 19|rAyaH ! | gAvaH ! | yuvAnaH ! | grAmaNyaH ! | mAsAH ! | vizvapAH ! | zvAnaH ! | zriyaH ! hRdayAni ! pataH / sAm rAyA EENA zrIbhiH gAH yUnaH goSu * sa281 saMskRtam - 3 * 142 . pA6-2/28 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI : 1. sItAne zodhatA rAma lakSmaNanI sAthe atyaMta bhaTake che. 2. teNe sajjananI atyaMta niMdA karI. AthI tene jIbhano roga utpanna thayo. narInRtye anarInRtye, narInRtyai, narInRtyeya, narInRtitAhe, narInRtiSye, narIkRtiSya, narIkRtiSIya vagere nRta dhAtunA rUpo che. kharAba kAma karavAnA samaye ame atyaMta lajjA pAmIe [IcchA arthamAM AjJArtha, ame satyane ja bolIe, guNIone joI atyaMta khuza thaIe, sadguNarUpI parvata upara atyaMta caDhIe. sadgurune atyaMta sevIe, jJAnarUpI amRtanuM pAna karIe, dAna ApIe, satyane ja grahaNa karIe, badhAnI aMdara ame guNone joIe. 6. gozALo pote bhegA karelA karmane kAraNe bhavAMtaramAM paNa zastrathI ke AgathI vAre vAre maraze. 1. Indroe bhagavAna mahAvIranI ghaNI stavanA karI. coryAzI covIsI sudhI badhAM yUlibhadrajIne atyaMta stavaze. 8. kSamA e ja zreSTha tIrtha che, e ja zreSTha tapa che, e ja zreSTha jJAna che ane zama e ja zreSTha yoga che. 9. dArU pIvAthI unmatta thayelo svajanone ane parajanone oLakhI zakato nathI. koNa zatru, koNa mitra, koNa mA ke koNa patnI koIne jANato nathI. [matalaba ke mitra joDe zatru jevuM kAma kare zatru sAthe mitra jevo vyavahAra kare] [2] gujarAtInuM saMskRtaH 1. te pura: sazat mAtmAnaM nAjJAyAgvaSThire | 2. mAM tRSpAM chiyeya | 3. bhagavAn mahAvIraH brAhmaNAya vastraM dAtuM vastram abebhidyata / 4. sAvi vite sati 3fdha: vokSupiSyate | che sarala saMskRtam - 3 0 143 0 pATha-2/3% Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ h 5. vsNtto vRkSe puSpANi utpanIpadiSyante lokAnAM ca manasi pramodaH jnyjnissyte| 6. yadi tvaM guruM vAvandyethAH tadA tava garvaH nAnazyeta / 7. tvaM namaskAramahAmantraM jaJjapyasva / 8. tAtyajye, atAtyajye, tAtyajyai, tAtyajyeya, tAtyajitAhe, tAtyajiSye, atAtyajiSye, tAtyajiSIya, tAtyajAJcakre, atAtyajiSTa... ityAdIni tyajdhAtoH rUpANi snti| 9. ajJAnaM jIvAnAM vivekaM jeghnIyate / [3] pUTatI vigato :na. 35 bhUNAtupuruSa/vayana 5 | martha / bAkInA be rUpa | 1 |ajarIjRmbhiSyethAm | jRmbha | 2 | 2 yAtipattyartha | 4||paaiiajriijRmbhissythaaH ajarIjRmbhiSyadhvam zAzlAghyeran zlAgh | 3 | 3 vidhyartha prazaMsA 12vI zAzlAghyeta zAzlAghyeyAtAm sAsahyAmahai sah | 1 | 3 AjJArtha | saDe sAsau, sAsahyAvahai doduhitAse zvastana doduhitAsAthe doduhitAdhve ajosyata chUpAvavuM ajoDUyetAm ajoDhUyanta jAjakSyAvahe vartamAna khAvuM jAjakSye jAjakSyAmahe bebhIyiSyete DaravuM bebhIyiSyate bebhIyiSyante dedhIyiSIdhvam dhA | 2 | 3 | AzAvArtha | 1 / 255 42 | dedhIyiSISThAH dedhIyiSIyAsthAm bebhrIyAJcakre bhR | 1 | 1 | 56 / ma2 | bebhrIyAJcakRvahe bebhrIyAJcakRmahe [4] yaGanta 35 : 1. cokrudhyate 4. sesicyate 7. cekrIyate 2. cokupyate 5. yoyujyate 8. azAzyate 3. dedviSyate 6. nenijyate 9. cekrIyate * sa28 saMskRtam - 3 * 144 . -2/308 2 | 1 h | ho h m | lh | 2 | sAmAnya Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amarImRjiSyAmahi amarImRjiSyadhvam amarImRjiSyanta 2 [5] 35o :1. mRj - 2/P sAI 42j amarImRjiSye amarImRjiSyAvahi amarImRjiSyathAH amarImRjiSyethAm amarImRjiSyata amarImRjiSyetAm kSubh - 4/P MNamaNaj cokSubhye cokSubhyAvahe cokSubhyase cokSubhyethe cokSubhyate cokSubhyete 3. bandh - 9/P aij bAbadhyeya bAbadhyevahi bAbadhyethAH bAbadhyeyAthAm bAbadhyeta bAbadhyeyAtAm cokSubhyAmahe cokSubhyadhve cokSubhyante bAbadhyemahi bAbadhyedhvam bAbadhyeran - sale --O na rizqd > English and mahAbhAratanA yuddhamAM 11me divase kRSNa ane arjuna banne gerahAjara hatA, che arthAt kurukSetramAM te hAjara na hatA. kAraNa ke kyAMka dUra te loko astro ane zastro levA gayA hatA. te vakhate paNa, misAIla ane rokeTa jevA pheMkavAnA hathiyAro hatA ane te hathiyAro - astro bhayAnaka hovAthI tene vasatIthI, dezathI dUra rAkhavAmAM AvatA hatA. A vAta uparathI eka vAta kahuM ke astrona sthAna = astrAlaya me 4 mosTreliyA !!! voTa pAta sA ??? 496 6 55.331 ho bhane saav| astrAlaya thI 62 4 26... astrAlayanI 40yA bahArathI bhAvanA viddezAso gunegarI 4 Doya ne !!! arthAt janmaTIpa jevI lAMbI sajA pAmanArAone briTane osTreliyA 023vA 5lI bhUsyA... pri||bhe Apo astrAlaya gubhAvyuM, mosTreliyA bhegavyu. ** sa29 saMskRtam - 3 * 145 . 8406-2/30 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI - 1. "mArA nAnAbhAIone mAre vaMdana karavA joIe. huM temane vaMdana karavA mATe jAuM" - e pramANe vicArIne jyAM eka paga calAvyo tyAM to bAhubalie kevalajJAnane meLavI lIdhuM. 2. mahAvIra bhagavAnanA nirvANanI vAta sAMbhaLI zrI gautama gaNadhara atyaMta kheda pAmyA. 3. saMsAra, dhana ane parivAra vagere badhuM choDIne teNe dIkSA lIdhI. 4. prasanna thayelA deve kIdhuM - tane putra thaze. 5. jaMbUkumAre patnI vagere badhAMne choDI dIdhAM. 6. loka-alokane prakAzita karanAra mahAjJAna jenI pAse hoya, mahA dayA hoya, dama hoya, dhyAna hoya te mahAdeva kahevAya che. 1. moTA malla samA durjaya evA rAga ane dveSa jeNe jItI lIdhA che tene huM mahAdeva mAnuM chuM. bAkI badhAM to khAlI nAmadhArI che. 8. mahAkrodha, mahAmAna, mahAmAyA, mahAmada ane mahAlobha jenA dvArA haNAyela che te mahAdeva kahevAya che. che. jemAM badhAMya doSo nathI ane guNo badhAM ja che te brahmA ho, viSNu ho, kRSNa ho ke jina ho, temane mArA namaskAra ! [2] gujarAtInuM saMskRta: 1. zoruM - ma thA: ?i 2. gautamasvAmI mahAvIramavaktam prakSIt / pRchat | [3. virANI zAMttimadraH na trADapi ratimavivat | 4. vAritre pAyitvI vivaM prApa( I. 5. pramu: vItara/T: nAstha, ata: kvADapi prAsata, na vApat | 6. vaitADhyagirau namirAjA vinamirAjA ca aizAtAm / 7. vanaspati: gava: ti siMdhatA. 8. pArzvanAthaprabhustu upasargakArikamaThamapi akSamat / 9. tava ro: neza, tataza vayaM prAsavAma ripha sarala saMskRtam - 3 0 146 0 pATha-2/318 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | bAkInA be rUpa 21 [3] sUTatI vigato : 25 | | mULadhAtu sAdo artha puruSa/vacana pratyaya prakAra akupaH kup gusse thavuM akrudhAma krudh / gusse. thaj 1/3 apuSatam puS poSavuM 2/2 anezata naSTa thavuM asicadhvam sic siMcavuM 2/3 amuhAma muha | moha pAmavuM 13 alubham lobhAve akSubhan kSubh khaLabhaLavuM 3/3 amucatAm mUkavuM naz akupatam akrudham apuSaH anezaH asicathAH amuham alubhAva akSubhat amucat akupata akrudhAva apuSata anezatam asicethAm amuhAva alubhAma akSubhatAm amucan lubh 11 muc /2 [4] madyatana 35 :1. asidham 6. asaram 2. aruSam 7. aklamam 3. akSamam 8. adamam 4.. alupam 9. atamam 5. Astham [5] 35 :1. zram - 4/P = thAhI. 4 azramam azramAva azramAma azramaH azramatam azramata azramat azramatAm azraman zam - 4/P = zAMta thab azamam azamAva azamAma azamaH azamatam azamata azamat azamatAm azaman sidh - 4/P = siddha thaj. asidham asidhAva asidhAma asidhaH asidhatam asidhata asidhat asidhatAm asidhan sa28 saMskRtam - 3 . 147 . pA6-2/31 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtinuM gujarAtI : 1. bharate marudevI mAtAne jaNAvyuM. 2. ajitanAtha bhagavAne prajAne potAnA dIkarAnI jema pALI. 3. rAtrinA chellA pahore sUtelA evA teNe svapna joyuM ane uThelA teNe bIjA bhikhArIone te svapna kahyuM. 4. naimittikoejavAnI IcchAvALA pravAse keyuddha) rAjAonA zukano gaNyA. 5. atyaMta vairAgI evA sthUlibhadrajIe juvAna strIomAM, dhanamAM ke maMtrIpadamAM kyAMya paNa AnaMda meLavyo nahIM. 6. gAMgeye potAnA nAnAbhAI vicitravIryane rAjaya upara besADyo. 7. gajasukumAla munie mokSanI atyaMta spRhA karI. 8. siMha vanamAM gajaryo ane te sAMbhaLI haraNo bhAgI chUTyA. tenI jema bhagavAnanI dezanA paNa tuccha haraNanA samUha jevA jIvone trAsa pamADavA siMhanAda jevI che. che. tevI koI paNa avasthA nathI, tevo koI paNa kALa nathI, tevo koI paNa deza nathI, tevA koI paNa jIvo nathI, tevI koI paNa vastu A lokamAM nathI ke je vastuo vaDe duzmana evo yama = maraNa jItAya. mitalaba ke janma lenAranuM maravAnuM nizcita che.] [2] gujarAtInuM saMskRtaH 1. TdharA: dazaphIm mararavat | 2. sozI: tutI prAptat | 3. pramuvIra: nimaNanAM pozayAmAna yAvat bhavet | 4. umarapAtaranA hiMsakta nanam maNDat ! 5. pramumatimayaddhiH sa abhinaM pravikSatat | 6. siddhasenadivAkarasUriH pArzvaprabhum avavarNat / 7. pIDitAnuM vAtAnuM mAtA basasAttvat ! 8. ahaM AdinAthabhagavantam apUpujam / 9. haribhadrasUriH tattvamacicintat, tasya ca sAraM prApat / avIvidat / che sarala saMskRtam - 3 - 148 * upATha-2/328 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ /1 daND pIr3a [3] mogamA :| naM. 35 bhUgadhAtu | puruSa/vayana | pratyaya | martha / tenI lAInanA bIjA be rUpa acicintat | cint thitaj | acicintatAm | acicintan adadaNDatam daMDavuM adadaNDaH | adadaNData apipIDama pIDavuM apipIDAva | apipIDAma apUpujata pUjavuM apUpujaH / | apUpujatam avavarNAva varNavavuM avavarNam avavarNAma acUcuratam coravuM acUcuraH acUcurata ajUghuSAma | ghoss9|| 42vI| ajUghuSam | ajUghuSAva atItaDaH | mA2j | atItaDatam atItaData | abubhUSAva | bhUS va | bhUSita 42 | abubhUSam abubhUSAma [4] 35o : Arcicat 6. avavaJcata 2. ajIgaNat 7. avavarjat 3. araracat 8. Arpipat 4. apaprathat 9. asasAntvat 5. apaspRhat [5] 35o :1. bhakS - 10/U = pAj ababhakSam ababhakSAva ababhakSAma ababhakSaH ababhakSatam ababhakSata ababhakSat ababhakSatAm ababhakSan raca - 10/U = 25g araracam araracAva araracAma araracaH araracatam araracata araracat araracatAm araracan mRg - 10/A = zodhaj amamRge amamRgAvahi amamRgAmahi amamRgathAH amagethAm amamRgadhvam amamRgata amamRgetAm amamRganta ** sa21 saMskRtam - 3 * 148. pATha-2/ura Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI : 1. tame bee saMskRta bhaNyuM. 2. bhagavAne mArI saMkaTamAM rakSA karI. 3. AcArya ziSyane kIdhuM - "pramAda na kara 4. badhAM gaNadharo ane temanA ziSyoe kIdhuM - "A mahAvIra bhagavAna e ja vItarAga che, e ja jina che.' 5. te mahAtmAe potAnA karmo bALI nAMkhyA. 6. te baMne saMsAramAM bhaTakyA. 7. ame saMghanI sAthe zatruMjaya tarapha cAlyA hatA. 8. jinapUjA, guru upara bhakti, tattvamAM zreSTha zraddhA ane sAdharmika upara prIti - A jinAgamamAM sAra che. pANInI aMdara ThaMDaka, pavanamAM caMcalatA, agnimAM dAhakatA, caMdranI cAMdanImAM amRtarUpatA, sUryamAM prakAzakatA, paththaramAM kaThaNatA ane sajjanamAM mITho svabhAva e jema prakRti che = e jema teono svabhAva che tema jIvonA jIvanamAM caMcalatA e svabhAva che. [jIvonuM jIvana atyaMta caMcala che. caMcala svabhAvavALuM che.] [2] gujarAtInuM saMskRtaH 1. Dha vau vane vAriSTam | 2. namaskAramahAmantraprabhAve sa rInA banIvItU I 3. pArzvanAthamavaktam maham manapaSam | 4. dhanyasAdhu: mAvAnInameva nemIt ! 5. saH gurum anindIt, tasya kaTuphalAni saH adhunA anubhavati / 6. vaturvititIrthavArA: safNa varmANa anaipu: | 7. huM mahAtmAna cUya hiM saMsAram tAriSTa | 8. tasya vapuH akSaiSIt kintu tasya saGkalpaH nA'kSaiSIt / 9. yuvAm AdinAthabhagavatpratimAm adarzatam, yuvAM dhanyau abhUtam / chesarala saMskRtam - 3 0 150 0 upATha-2/33% Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] 35o : 1. arabdha 2. azvayIt 3. adhRta 4. 5. [4] 35o : 2. asmeSTa azaMsIt 1. mud - 1 / A = khuza thavuM amodiSi amodiSThAH 3. amodiSTa bhaj - 1/0 = abhAkSam abhAkSIH abhAkSIt 6. ArhIt 7. palAyiSTa 8. arAjI 9. ayAcIt = amodiSvahi amodiSAthAm amodiSAtAm bhajavuM abhAva abhAktam abhAktAm amodiSmahi amodidhvam amodiDDhvam amodiSata agopAyiSma gup - 1/P chUpAvavuM agopAyiSam agopAyiSva agopAyIH agopAyiSTam agopAyiSTa agopAyIt agopAyiSTAm agopAyiSuH abhAkSma abhAkta abhAkSuH * 151 * " saMskRta > English_ kheTalAnTiGa kheTale atalAntika, bhenuM taNiyuM } anta azuM hAtha lAgatuM nathI tevo sAgara tene atAnti ja kahevAya ne ! uccAra karavo na phAve ne eTalAnTika bolo to tamArI marajI. vartamAna dazya vizvanA aMta sudhI IsAyelA pradezane antarantikA ( = aMtano chevADAno bhAga 4 ahevAya ne! jolo bhale aeNnTArTi... sarala saMskRtam - 3 418-2/338 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] saMskRtanuM gujarAtI : 1. upavanamAM kamaLa vagere phUlone ame sUMghyA. 2. bhaktAmarastotra dvArA ramata mAtramAM [lIlAthI] mAnatuMgAcArye beDIo chedI nAMkhI. 3. hamaNA janmelA prabhuno devoe meruparvata upara abhiSeka karyo. 4. lakSmI ghaNI badhI hovA chatAM potAnA bhAgyanI parIkSA karavAne paradezamAM kSitipratiSThita nagaramAM te gayo. sa 38 5. te rAjarSie e pramANe vicAryu ke 'te kharAba maMtrIonuM meM je sanmAna karyu hatuM te kharekhara rAkhamAM homyA [barAbara] hatuM.' kAyama karkaza bhASA bolavAthI parivAra udvigna thAya che, parivAra udvigna thaye chate mANasonuM svAmitva haNAya che. 6. 7. DarelAone abhayadAna ApavuM, rogIone auSadha ApavuM, vidyArthione vidyA ApavI ane bhUkhyAne bhojana ApavuM joIe. ApattimAM paNa gayelA [= rahelA] sajjano pApakarma karatA nathI. zuM bhUkhyo thayelo paNa rAjahaMsa kUkaDAnI jema kIDAne khAya kharo ? 9. thavAnuM hoya te thAya ja che. karmonI AvI gati che. tethI vipattimAM viSAdathI saryuM ane saMpattimAM [= sArA samayamAM] harSa karavAthI saryuM ! [2] gujarAtInuM saMskRta : 8. 1. yuvAM TurnAr gauddham / 2. 3. 4. 5. 6. 1 7myA: prAmRtyu ahIM je lakSmI SaSThI che te vibhakti kADhI ane pravRtta pachI je bhAvavAcaka pratyaya che kADhI artha karavo. A rIte rAmasya pitRtva ahIM paNa SaSThI ane tva, tA, ya vagere bhAva pratyaya kADhI artha karavo. 'rAma e pitA che' A pramANe artha thAya. vizeSa jijJAsue prekTisa bukamAM saMskRta vAkya saMracanAprakaraNa jovuM. sarala saMskRtam - 3 0 152 0 pATha-2/34 saH zarkarAm akSautsIt / saH svIyAni karmANi acchaitsIt / ahaM taM dharmam acakatham, sa taM dharmaM svyakArSIdapi / bhagavataH mahAvIrasya kAntiH bhRzam adyotiSTa / ahaM saMskRtavyAkaraNamapaThiSam / Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. AvAM rAjagRhanagaramagAva / 8. he rAma ! yathA khalagirA bhavatA ahaM tyaktA / bhavAn mAmatyAkSIt tathA bhagavatkathitaM dharmaM mA jahyAt / 9. ittham / iti asmAkaM saMskRtaM pUrNamabhavat / [3] 35o : 1. ajvAlIt 6. alIDha 2. adhaiSIt 7. advikSat 3. adhauSIt 8. ajakSIt 4. adhAt 9. araikSIt 5. adhukSata [4] pUTatI vigato :naM. rUpa mULadhAtu artha puruSa/vacana bAkInA be rUpa 1.| aseviSThAH / sev sevaj | 2/1 aseviSAthAm | asevidhvam 2. | asvAdiSAthAm | svAd cAkhavuM ra/ra asvAdiSThAH | asvAdidhvam agUhiSata guha chUpAvavuM 2/3 agUhiSTa agUhiSAtAm ayAciSata yAc mAMgavuM ayAciSTa ayAciSAtAm ArjiSva arja bheguM karavuM 1/2 ArjiSam ArjiSma alaSiSvahi IcchavuM 1/2 alaSiSi alaSiSmahi abodhiSam budh jANavuM abodhiSva abodhiSma abhramiSuH bhamavuM 3/3 abhramIt abhramiSTAm ajRmbhiSTa jRmbh ||suN pAtuM| 3/1 ajRmbhiSAtAm ajRmbhiSata [5] 35o :1. zru - 5/P = samagaq azrauSam azrauSva azrauSma azrauSIH azrauSTam azrauSTa azrauSIt azrauSTAm azrauSuH 2. van - 8/A = wing avaniSi avaniSvahi avaniSmahi avathAH/avaniSThAH avaniSAthAm avanidhvam avaniSTa/avata avaniSAtAm avaniSata 3/3 laS 1/1 bhram ** sa26 saMskRtam - 3 * 153 . 0406-2/38 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vibhAga saMkalita saMskRta zabda rUpAvalI 1 : svarAMta zo : - pra. vi. - Pa. Pa. - ?. la. - 21. Pa. - paM. vi.- 4. la. - 21. la. - saMjodhana - u. la. - Pa. Pa. - 1. jina jinezvara bhagavAna [puM.] khe. va. dvi. va jinaH jinau jinam jinena jinAya jinAt jinasya jine jina ! = u. la. - Pa. Pa. - ?. la. - 21. a. - ii. la. -> 4. Pa. - 21. Pa. - saMzodhana - sarala saMskRtam - 3 2. vana vanam 11 zAlAyAH = "" zAlAyAm zAle ! 11 jinAbhyAm 11 11 jinayoH 11 jinau ! bhaMgasa [napuM.] vane sivAyanuM khANuM 35 'jina' zabda pramANe 4 che ! 3. zAlA = pAThazANA [strI.] zAlA zAle zAlAm zAlayA zAlAyai * 154* 11 " zAlAbhyAm 11 zAlayoH 11 ja.va. jinA: jinAn jinaiH jinebhyaH zAle ! jinAnAm jineSu jinA: ! vanAni 11 11 zAlA: " zAlAbhiH zAlAbhyaH " zAlAnAm zAlAsu zAlA: ! rUpAvalI Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vi. - munim pa.va. munayaH munIn munibhiH munibhyaH muneH munyoH munau munInAm muniSu munayaH ! mune ! vArINi 4. muni = sAdhu [.] me.va. vi. 1. muniH ___munI vi.vi. - tR. vi. - muninA munibhyAm ya. vi. - munaye paM. vi. - 5. vi. - sa. vi. - saMbodhana - munI ! 5. vAri = pAe[napuM.] pra. vi. - vAri vAriNI vi.vi. - tR. vi. - vAriNA vAribhyAm ya. vi. - vAriNe vAriNaH pa. vi. - vAriNoH sa. vi. - vAriNi / saMbodhana - vAri ! vAre ! vAriNI ! 6. mati = buddhi [strI.] pra. vi. - matiH / vi.vi. - matim matyA matibhyAm - mataye | matyai mateH / matyAH vi. - " " matyoH sa. vi. - matyAm / matau saMbodhana - mati ! mate ! -- matI ! *sa29 saMskRtam - 3 * 155 . 111 vAribhiH vAribhyaH vArINAm vAriSu vArINi ! matI matayaH matI: matibhiH matibhyaH matInAm matiSu matayaH ! 3pAnI Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. nadI = nahI [strI.] ma.pa. dvi.. nadI nadyau nadIm nadyA nadIbhyAm 4. 4. nadyaH nadIH nadIbhiH 2 111 eM nadyai nadIbhyaH pra.vi. - di.vi. - tR.vi. - 2. vi. - paM. vi. + pa.vi. - sa. vi. - saMbodhana - nadInAm nadyAH nadyoH nadyAm nadi ! 8. guru = guru [.] nadISu nadyau ! nadyaH ! pra. vi. - vi.vi. gurum guravaH gurUn gurubhiH tR. vi. - gurubhyAm gurubhyaH pa. vi. EE: "EE, gurvoH gurUNAm guruSu guravaH ! c d d d d d de 1 1 1 1 1 11 1111 11 cha / 2 d d d d d d d naM . madhunI madhUni gurU ! 4. madhu = bha5 [napuM.] pra.vi. - madhu vi.vi. - ta. vi. - madhunA madhubhyAm ya. vi. - madhune paM.vi. - madhunaH 5.vi. - sa. vi. - madhuni saMbodhana - madhu ! madho! madhunI ! sa25 saMskRtam - 3 . 156 . madhubhiH madhubhyaH madhunoH " madhUnAm madhuSu madhUni ! ja rUpAvalI che Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhenum 5. . dhenavaH dhenUH dhenubhiH dhenubhyaH dhenvA dhenvoH dhenUnAm dhenuSu dhenavaH ! vadhUH vadhvA 10. dhenu = ||y [strI.] ma. ve. di.. pra. vi. - dhenuH dhenU vi. vi. - tR. vi. - dhenubhyAm dhenave | dhenvai vi. - dhenoH / dhenvAH vi. , " / " sa. vi. - dhenau / dhenvAm saMbodhana... dheno! dhenU ! 11. vadhU = vaDa, huvAna strI [strI.] pra. vi. - vadhvau a. vi. - vadhUm vadhUbhyAm vadhvai paM. vi. - vadhvAH vadhvoH vadhvAm saMbodhana - vadhvau ! 12. kartR = 42nAra [puM.] pra.vi. - kartA vi.vi. - kartAram tR. vi. - kA kartRbhyAm ya. vi. - paM.vi. - kartuH pa. vi. - sa. vi. - kartari saMbodhana- kartaH ! - kartArau ! ** sa21 saMskRtam - 3 * 157 . vadhvaH vadhUH vadhUbhiH vadhUbhyaH ta. vi. - ya.vi. - " vadhUnAm vadhUSu vadhvaH ! vadhu ! kartArau " o o o o o o o 111 111 kartAraH kartRn kartRbhiH kartRbhyaH kareM koM: kartRNAm kartRSu kartAraH ! 6 rUpAvalI # Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u. la. - P. Pa. - - - ?. la. 21. la. . la. - - u. Pa. 21. la. - saMbodhana - u. la. - R. Pa. - ?. la. - tha. vi. u. fa. - a. Pa. - 21. la. - saMjodhana - u. la. - Pa. Pa. - la. tR -> 21. la. - u. la. - a. la. - 13. pitR = pitA [puM.] khe. va. dvi. va pitA pitaram pitrA pitre pituH 11 21. la. - saMzodhana - sarala saMskRtam - 3 pitari pitaH ! mAtaram mAtrA mAtre mAtuH 11 dhAtR 11 dhAtrA, dhAtRNA dhAtre, dhAtRNe dhAtuH, dhAtRNaH 11 11 dhAtari, dhAtRNi dhAta: !, dhAtR ! pitarau pitarau ! 14. mAtR = bhAtAla [strI.] mAtA mAtarau 11 pitRbhyAm 11 * 158 * " mAtari mAtaH ! mAtarau ! 15. dhAtR = saMrakSa, utpanna 42nAra [napuM. ] dhAtRNI 11 pitroH 11 11 mAtRbhyAm 17 11 mAtroH " dhAtRbhyAm " 11 dhAtroH, dhAtRNoH 11 "1 dhAtRNI ! ja.va. pitaraH pitRRn pitRbhiH pitRbhyaH 11 pitRRNAm pitRSu pitaraH ! mAtaraH mAtRH mAtRbhiH mAtRbhyaH 11 mAtRRNAm mAtRSu mAtaraH ! dhAtRNi 11 dhAtRbhiH dhAtRbhyaH 11 dhAtRNAm dhAtRSu dhAtRNi ! rUpAvalI Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. va. svasAraH svasRH svasRbhiH svasRbhyaH pra.vi. - di.vi. - tR. vi. - ya. vi. - paM.vi. - 5. vi. - sa. vi. - saMbodhana- 16. svasa = paDena [strI.] me.va. di.va. svasA svasArau svasAram svasrA svasRbhyAm svasre svasuH svasroH svasari svasaH ! svasArau ! 17. nR = na2, bhAsa [.] nA narau " " svasRNAm svasRSu svasAraH ! naraH naram nRn nRbhyAm pra. vi. - vi. vi. - tR. vi. - ya. vi. 2 paM. vi. - 5. vi. - sa. vi. - saMbodhana- nRbhiH nRbhyaH " RAND FE jona nRNAm, nRNAm nRSu naraH ! narau ! kala * saMskRta > English * mitro ! have jagyA khUTI rahI che. mATe chelle bhagavAnane yAda / 2. me. sis zuM 'Izas' nuM 4 35it29| nathI dAtuM ??? 2 mare ! s = visano u thAya. p2i9|| sargaya 'su' !!!! ve vadhu ||shcryn 3251 nathI 51... * sa28 saMskRtam - 3 * 158 . rUpAvalI che Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vi. - vayam | evaM evaM | | | vi. - tvam vibhAga - 2 : sarvanAma : 18. asmad = hUM ma. . . vi.pa. 4. . aham AvAm mAm [mA] AvAm [nau] asmAn [naH] mayA AvAbhyAm asmAbhiH mahyam [me] AvAbhyAm [nau] asmabhyam [naH] ___ mat AvAbhyAm asmat mama [me] AvayoH [nau] asmAkam [naH] mayi AvayoH asmAsu 18. yuSmad = tuM yuvAm yUyam vi. - tvAm [tvA] yuvAm [vAm] yuSmAn [vaH] tvayA yuvAbhyAm yuSmAbhiH tubhyam [te] yuvAbhyAm [vAm] yuSmabhyam [vaH] tvat yuvAbhyAm yuSmat tava [te] yuvayoH [vAm] yuSmAkam [vaH] tvayi yuvayoH yuSmAsu 20. tat = d [.] saH saH tau tam ta. vi. - tena tAbhyAm ya. vi. - tasmai paM.vi. + tasmAt vi. - tayoH - tasmin hai sa26 saMskRtam - 3 * 1600 ja rUpAvalI # (c) e 1 1 1 1 1 & ___EE co . evaM 1 1 1 meM tasya teSAm Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5.. " * * * 4.3.ak do o do 111 1111 21. tat = te [strI.] me.. di.. sA te tAH tAm tayA tAbhyAm tAbhiH tasyai tAbhyaH tasyAH tAsAm tasyAm tAsu 22. tat = te [napuM.] pra.vi. - tat tAni vi.vi. - 4800 35o puNldiaaN| 'tat' pramANe sebha sa25 ! 23. yat = 4 [puM.] pra.vi. - yaH vi.vi. - yam yAbhyAm yasmai tayoH te yau yena yebhyaH yasmAt yeSAm 2 c d d d d d e ; ; __1111111 11111 o d d d d d d ; ; ; yasya yayoH yasmin 24. yat = 4 [strI.] yeSu yA yAH yAH yAbhiH yAbhyaH yAm tR. vi. - yayA yAbhyAm ya. vi. - yasyai paM. vi. - yasyAH pa.vi. " yayoH sa. vi. - yasyAm * sa21 saMskRtam - 3 . 161 . yAsAm yAsu 6 rUpAvalI # Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u. la. - R. Pa. - u. la. - R. Pa. - vi. tR. -> 21. la. - i. la. - u. la. - 21. la. - u. la. - R. Pa. - tR. la. -> 21. la. - i. la. - u. Pa. - 21. la. - pra.vi.- dvi.vi. 25. yat = ThThe [napuM.] je dvi. va ye ye khe. va. yat yat jADInA 3yo yat puMssiMga pramANe..... sarala saMskRtam - 3 26. kim = ` [puM.] kaH kau kam kena kasmai kasmAt kasya kasmin kAm kayA kasyai kasyAH 11 11 kAbhyAm 11 " 27. kim = ? [strI.] kA ke " kayoH 11 " kAbhyAm " ?? kayoH " kasyAm 28. kim = 4 [napuM.] kim ke " jADInA 3po 'kim' puMlliMga pramANe..... * 162 * 4. a. yAni yAni ke kAn kaiH kebhyaH " keSAm keSu kA: 11 kAbhiH kAbhyaH " kAsAm kAsu kAni 11 rUpAvalI Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ imAn / enAn ebhiH ebhyaH eSAm OM u od c d d d vaM 111111 1111 111 d d d d d d & meM imAH imAH / enAH AbhiH 28. idam = [.] ayam . imau imam / enam imau / enau anena / enena AbhyAm ya. vi. - asmai paM. vi. , asmAt asya anayoH / enayoH asmin " | " 30. idam = // [strI.] iyam ime imAm / enAm ime / ene anayA / enayA AbhyAm ya. vi. , asyai asyAH anayoH / enayoH sa. vi. - asyAm " / " u1. idam = // [napuM.] pra.vi. - idam ime vi.vi. - idam / enad ime / ene mhiin| 35o idam puMlsiMga prabho..... u2. adas = 40 [.] pra.vi. - asau amU di.vi. - amum amunA amUbhyAm ya. vi. - amuSmai paM. vi. - amuSmAt pa. vi. - amuSya amuyoH sa. vi. - amuSmin * sa26 saMskRtam - 3 . 16 . AbhyaH AsAm Asu imAni imAni/ enAni amI amUn amIbhiH amIbhyaH amISAm amISu 8.3pAvatI : Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u. la. - R. Pa. - vi. tR. 21. la. u. la. - a. Pa. - 21. la. - -> - u. la. - P. Pa. - u. la. - P. Pa. - la. -> vi. tR tha. -> . la. - 4. Pa. - 21. la. - u. la. - R. Pa. - tR vi. -> 21. a. - 33. 3TH = 241 [zal.] asau amUm amuyA amuSyai i. la. - 4. la. - 21. la. - sarala saMskRtam - 3 amuSyAH " " etasmAt etasya etasmin amuSyAm 34. adas = A [napuM. ] adaH etAm / enAm etayA / enayA etasyai amUbhyAm 11 bAkInA rUpo puMlliMga avat pramANe 35. etad = A [puM.] eSaH etau etam / enam etau / enau etena / enena etasmai etasyAH " amU 11 etasyAm "" amuyoH 11 amU " etAbhyAm " 11 * 1640 etayoH / enayo: 36. etad = A [strI.] eSA ete ete / ene 11 11 etAbhyAm 11 11 etayoH / enayo: 17 11 amUH 11 amUbhiH amUbhyaH " amUSAm amUSu amUni 11 ete etAn / enAn etaiH etebhyaH 11 eteSAm eteSu etAH etA: / enAH etAbhiH etAbhyaH 19 etAsAm etAsu rUpAvalI Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ etAni etAni / enAni sarvo sarve sarvAn sarvaiH sarvebhyaH u7. etad = // [napuM.] pra.vi. - etad ete vi.vi. - etad / enad ete / ene qu8 // 35 puMlliM etad prAyo..... 38. sarva = 55i [pu.] pra. vi. - sarvaH / dvi. vi. - sarvam tR. vi. - sarveNa sarvAbhyAm ya. vi. - sarvasmai paM.vi. , sarvasmAt 5. vi. - sarvasya sa. vi. - sarvasmin saMbodhana - sarva ! sau ! u8. sarva = 15i [strI.] pra. vi. - sarvA sarve vi. vi. - sarvAm sarvayA sarvAbhyAm sarvasyai sarvasyAH pa. vi. - sarvayoH sarvasyAm saMbodhana- sarve ! sarve ! . 40. sarva = padhAM [napuM.] pra.vi. - sarvam . sarve 1 1 1 1 111 sarvayoH sarveSAm sarveSu sarve ! sarvAH tR. vi. - sarvAbhiH sarvAbhyaH sarvAsAm sarvAsu sarvAH ! sarvANi di.vi. - paaddiin| 35o pulliNg| 'sarva' pramo ...... maan| 35o pramANa 4 480 'anya, ubhaya' vagere srvnaamn| 35o sama sevA. 'anya'nA napuMsaliMga 35mA prathama/dvitIyA savayana 'anyat' thAya. sa21 saMskRtam - 3 .165. ja rUpAvalI # Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kecit kAMzcit kaizcit kebhyazcit keSAJcit keSucit kAzcit kAbhizcit kAbhyazcit " 41. kiM + cit = is [puM.] vi. - kazcit kaucit vi.vi. - kaJcit kenacit kAbhyAJcit kasmaicit paM. pi. - kasmAccit " kasyacit kayozcit kasmiMzcit 42. kiM + cit = iss [strI.] kAcit kecit dvi. vi. - kAJcit tR. vi. - kayAcit kAbhyAJcit - kasyaicit vi. - kasyAzcit kayozcit - kasyAJcit 47. kiM + cit = ts [na.] pra. vi. - kiJcit kecit dvi.vi. - bAkInA rUpo puMlliMga pramANe 44. kiM + cana = [.] pra. vi. - kazcana kaucana vi. vi. - kenacana kasmaicana kasmAccana 5. vi. - kasyacana kayozcana sa. vi. - kasmiMzcana sa28 saMskRtam - 3 . 166 . - kAsAJcit kAsucit vaM kAnicit 1 " kaJcana 1111 kecana kAMzcana kaizcana kebhyazcana kAbhyAJcana keSAJcana keSucana u rUpAvalI 2 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45. vi + ra = koIka striI .] kAcana kAzcana tu. vi. saM che = *s c d d d d d d 1 1 1 1 1 1 $ kAbhizcana kAbhyazcana kAJcana kayAcana kAbhyAJcana kasyaicana kasyAzcana kayozcana kasyAJcana 46. vi + va = koIka nipuM.] gvina vana kAsAJcana kAsucana kAnicana vi. - dvi. vi. - bAkInA rUpo puMlliMga pramANe... izad > English va abhivyaktinI bAbate saMskRta bejoDa che. AvuM gAI-vagADIne pazcimI vijJAnIo kahI rahyA che. pAchI emAM zabdaramato paNa bakhUbI prayojI zakAya che. lImaDI gAme gADI malInI saMskRta AvRtti jANo cho? pahelA aMgrejI varjhana joI lo : 1) Was it a car or a cat I Saw ? 2) Race Fast, Sate Car A banne vAkyo UMdhA karo to paNa e ja vAkya hAthe lAgaze. Ane aMgrejImAM Palindrome (pelinaDroma) kahevAya che. paNa, A vAkyomAM kRtrimatA chalakAI UThe che. dA.ta. prathama vAkyano gujarAtI 9 tarajUmo thAya : meM bilADI joI ke kAra ? AmAM moTara ane bilADI 9. vacce meLa besADavo agharo che. have saMskRtano pelinaDroma joIe... A --- ta re sarala saMskRtam - 3 0 167 . & rUpAvalI che Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7.4. 2 do od d d d 111 naM jalamucaH ! *vibhAga - 3 : vyaMnaid Acal : 47. jalamuc = [ca antavA pu.] ma. pa. dvi.. pra. vi.. - jalamuk - g jalamucau jalamucaH jalamucam jalamucA jalamugbhyAm jalamugbhiH jalamuce jalamugbhyaH jalamucaH vi. - jalamucoH jalamucAm sa. vi. - jalamuci jalamukSu saMbodhana - jalamuk - g! jalamucau ! 48. vAc = anyl [ca mantavANA strI.] pra.vi. - vAk - g vAcau vAcaH vi. vi. - vAcam tR. vi. - vAcA / vAgbhyAm vAgbhiH ya. vi. - vAce vAgbhyaH paM.vi. - vAcaH 5. vi. + " vAcoH vAcAm sa. vi. - vAci vAkSa saMbodhana, vAk - g! vAcau ! vAcaH ! 48. rAj = 21% [j mantavA pu.] vi. - rAT - D rAjaH da.vi. - rAjam tR. vi. - rAjA rADbhyAm rAbhiH ya. vi. - rAje rADbhyaH paM. vi. - rAjaH 5. vi. - " rAjoH rAjAm sa. vi. - rAji rATsu, rADtsu saMbodhana - rAT - D ! rAjau ! rAjaH ! sa28 saMskRtam - 3 . 168 . 3pAlI rAjau Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5.1. vaNijaH vaNigbhiH vaNigbhyaH vi. vaNijAm vaNikSu vaNijaH ! Urji UgbhiH 50. vaNij = vepArI [j mantavA pu.] .. pra. vi. - vaNik - g vaNijau vaNijam vaNijA vaNigbhyAm ya. vi. - vaNije paM. vi. - vaNijaH vaNijoH sa. vi. - vaNiji saMbodhana- vaNik - g! vaNijau ! 51. Urju = / 4 [j zanta napuM.] pra. vi. - Urkha - g UrjI dvi.vi. - " . vi. - UrjA UrgabhyAm ya. vi. - Urje paM. vi. - UrjaH 5. vi. - " UrjAH sa. vi. - Urji saMbodhana- Urcha - g ! UrjI ! 52. saj = bhAta [j ||2||nt strI.] pra.vi. - srak - g srajau dvi.vi. - srajam tR. vi. - sajA sragbhyAm ya. vi. - praje paM.vi. - srajaH vi. - srajoH sa. vi. - saMbodhana- sak - g ! sajau ! * sa28 saMskRtam - 3 . 168 . UgdyaH 1 1 11 " UrjAm Urbu Urji! srajaH sragbhiH sragbhyaH sraji srajAm srakSu srajaH ! 8.3AvA 3 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ marutAm marutsu marutaH ! 43. marut = 5vana [t antavANA pu.] me.va. vi . 4.4. vi. - murut - d marutau marutaH di.vi. - marutam d. vi. - ma maratA marutA marudbhayAm marudbhiH ya. vi. - murate marudbhyaH paM. vi. - marutaH pa. vi. - marutoH sa.vi. - maruti saMbodhana- marutau ! 54. jagat = 4d, vizva [t antavA napuM.] pra. vi. - jagat jagatI jaganti di.vi. - tR. vi. - jagatA jagadvyAm jagadbhiH ya. vi. - jagate jagadvyaH paM.vi. - jagataH 5. vi. - jagatoH jagatAm vi. - jagati saMbodhana- jagat ! jagatI! jaganti ! 55. sarit = nahI [t antavANA strI.] pra. vi. - sarit saritau saritaH vi. vi. - saritA saridbhyAm saridbhiH ya. vi. - srite| saridbhyaH paM. vi. - saritaH 5.vi. - saritoH saritAm sa. vi. - sariti saritsu saMbodhana- sarit ! saritau ! saritaH ! * sa21 saMskRtam - 3 . 170. 6 rUpAvalI 8 1 1 1 1 jagatsu saritam Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56. gacchat = 4tA / 4tuM / 46 raheddhuM [ at antavANA puM.] se. va. dvi. va ja.va. gacchantau gacchantaH gacchataH gacchadbhiH u. la. - P. Pa. - tR. vi. ->> 21. a. - i. la. a. la. - 21. la. - saMbodhana - u. la. - P. Pa. - ?. la. - 21. la. - paM.vi. Sa. vi. 21. la. - saMzodhana gacchan gacchantam gacchatA gacchate Pa. Pa. - vi. -> -> gacchataH 11 bhavAn bhavantam bhavatA bhavate bhavataH gacchati gacchan ! gacchantau ! 57. bhavat = Apa [at antavANA puM.] bhavantau 11 11 gacchadbhayAm 11 dadata: tR. ya. vi. i. la. u. la. - 21. la. - dadati saMzodhana - dadat - d ! sarala saMskRtam - 3 * 171* 11 11 gacchatoH " 11 bhavadbhyAm 11 11 bhavatoH 11 bhavatAm bhavati bhavatsu bhavan ! bhavantau ! bhavantaH ! 58. dadat = Apato / khApI rahe [ at antavANA puM.] u. la. - dadat - d dadau dadatam dadatA dadate " dadadbhayAm 11 11 dadatoH " gacchadrayaH 11 dadatau ! gacchatAm gacchatsu gacchantaH ! bhavantaH bhavataH bhavadbhiH bhavadbhyaH " dadata: 11 dadadbhiH dadadbhayaH 11 dadatAm dadatsu dadata: ! rUpAvalI Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ o o o o o de 111 11 " mahati 58. mahat = bhoTuM[at mantavANA pu.] me.. dva.. 4.4. vi. + mahAn mahAntau mahAntaH vi. vi. - mahAntam mahataH tR. vi. - mahatA mahadbhayAm mahadbhiH ya.vi. - mahate mahadrayaH paM.vi. - mahataH mahatoH mahatAm sa. vi. - mahatsu saMbodhana- mahan ! mahAntau ! mahAntaH! 60. mahat = bhoTuM [at mantavA napuM.] pra. vi. - mahat mahatI mahAnti vi.vi. - tR. vi. - mahatA mahadbhayAm mahadbhiH ya. vi. - mahate mahadrayaH paM.vi. - mahataH pa. vi. 2 " mahatoH mahatAm sa. vi. - mahati saMbodhana- mahat mahatI mahAnti 61. dhImat = buddhizANI [mat mantavA pu.] vi. - dhImAn dhImantau dvi.vi. dhImantam dhImataH tR. vi. - dhImatA dhImadbhayAm dhImadbhiH ya.vi. - dhImate dhImadbhayaH paM. vi. - dhImataH 5. vi. - " dhImatoH vi. - dhImati dhImatsu saMbodhana- dhIman ! dhImantau ! dhImantaH ! ** sa21 saMskRtam - 3 .172 . 3AdI mahatsu dhImantaH " dhImatAm " Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 1111 11 dhImatsu 62. dhImat = buddhizAlI [mat mantavA napuM.] sa.. dvi. . 4.pa. pra. vi. - dhImat dhImatI dhImanti vi. vi. - tR. vi. - dhImatA dhImadbhayAm dhImadbhiH ya. vi. - dhImate dhImadbhayaH paM. vi. - dhImataH pa. vi. - dhImatoH dhImatAm sa. vi. - dhImati saMbodhana- dhImat ! dhImatI ! dhImanti ! 3. bhagavat = bhagavAna [vat ||raant puM.] pra.vi. - bhagavAn bhagavantau bhagavantaH bhagavantam bhagavataH tR. vi. - bhagavatA bhagavadbhayAm bhagavadbhiH ya. vi. - bhagavate bhagavadbhayaH paM. vi. - bhagavataH pa.vi. - bhagavatoH bhagavatAm sa. vi. - bhagavati bhagavatsu saMbodhana- bhagavan ! bhagavantau ! bhagavantaH ! 64. dhanavat = dhanavAna [vat 12zanta napuM.] pra.vi. - dhanavat dhanavatI dhanavanti di.vi. - tR. vi. - dhanavatA dhanavadbhayAm dhanavadbhiH ya. vi. - dhanavate dhanavadbhayaH paM.vi. - dhanavataH pa. vi. - " dhanavatoH dhanavatAm sa. vi. - dhanavati dhanavatsu saMbodhana- dhanavat ! dhanavatI ! dhanavanti ! * sa28 saMskRtam - 3 * 17 * 3AlI 3 " 1 1 1 1 1 11 " Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ me.. suhRdau 4.. suhRdaH c c d d d d d d 1 11111 suhRdbhiH suhRdbhayaH 65. suhRd = bhitra [d (rAnta puM.] vi.. pra. vi. - suhRd va.vi. - suhRdam tR.vi. - suhRdA suhRdbhyAm ya. vi. - suhRde paM.vi. - suhRdaH 5.vi. - suhRdoH sa. vi. - suhRdi saMbodhana - suhRd ! 66. suhRd = bhitra / sne [d zanta napuM.] pra. vi. - suhRd " suhRdAm suhRtsu suhRdaH ! suhRdau ! suhadI suhRndi OM vi. - suhRdbhiH suhRdbhayaH 1111 suhRdoH suhRdAm suhRtsu suhRndi ! tR. vi. - suhRdA suhRdbhayAm ya. vi. - suhRde paM. vi. - suhRdaH 5.vi. - " sa. vi. - suhRdi saMbodhana- suhRd ! suhRdI ! 67. Apad = mApatti [d (rAnta strI.] pra. vi. - Apad Apadau vi.vi. - Apadam tR. vi. - ApadA ApadbhayAm ya. vi. - Apade paM.vi. - ApadaH pa. vi. - ApadoH sa. vi. - Apadi saMbodhana, Apad ! Apadau ! ApadaH ApadbhiH ApaDhyaH ApadAm Apatsu ApadaH ! sa28 saMskRtam - 3 . 174. 6 rUpAvalI # Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u. la. - Pa. Pa. - ?. la. - 21. la. - paM. vi. a. la. - 21. la. - saMzodhana - u. la. - Pa. Pa. - ?. la. - 21. la. - u. la. - a. la. - 68. vIrudh = vesaDI [dhU arAnta strI.] khe. paM. dvi. va vIrudhau 11 21. la. - saMjodhana - vIrut - d vIrudham vIrudhA vIrudhe vIrudhaH 11 rAjAnam rAjJA rAjJe u. la. - Pa. Pa. - ?. la. - 21. a. - paM. vi.- 4. Pa. - 21. la. - saMzodhana - sarala saMskRtam - 3 vIrudhi vIrut - d ! vIrudhau ! 18. rAjan = rAbha [an arAnta puM.] rAjA rAjAnau rAjJa: " AtmAnam AtmanA Atmane AtmanaH vIrudbhyAm "" 11 Atmani Atman ! 17 rAjJi, rAjani rAjan ! rAjAnau ! 70. Atman = AtmA [an arAnta puM.] AtmA AtmAnau vIrudho: 11 11 rAjabhyAm 11 " * 175 * rAjJoH 11 11 AtmabhyAm 11 11 Atmano: 11 AtmAnau ! 4.va. vIrudhaH 11 vIrudbhiH vIrudrayaH 11 vIrudhAm vIrutsu vIrudhaH ! rAjAna: rAjJa: rAjabhiH rAjabhyaH 11 rAjJAm rAjasu rAjAnaH ! AtmAnaH AtmanaH AtmabhiH AtmabhyaH 11 AtmanAm Atmasu AtmAnaH ! rUpAvalI Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71. mahiman = bhalibhA [an |raant puM.] me.. di.. 4.. pra. vi. - mahimA mahimAnau mahimAnaH mahimAnam mahimnaH mahimnA mahimabhyAm mahimabhiH 2. vi. - mahimne mahimabhyaH paM. vi. - mahimnaH pa.vi. 2 " mahimnoH mahimnAm sa. vi. - mahimni, mahimani mahimasu saMbodhana - mahiman ! mahimAnau ! mahimAnaH ! 72. nAman = nAma [an rAnta napuM.] pra. vi. - nAma nAmnI, nAmanI nAmAni // nAmabhiH o od d d do 111 11 nAmabhyaH nAmnAm nAmasu nAmAni ! karmANi tR. vi. - nAmnA nAmabhyAm ya. vi. - nAmne paM.vi. , nAmnaH pa. vi. - nAmnoH sa. vi. - nAmni, nAmani " saMbodhana- nAma, nAman ! nAmnI, nAmanI ! 73. karman = zubha [an |raant napuM.] pra.vi. - karma karmaNI vi.vi. - tR. vi. - karmaNA karmabhyAm 2. vi. - karmaNe paM. vi. - karmaNaH 5. vi. = " karmaNoH sa.vi. - karmaNi saMbodhana- karma ! karman ! karmaNI ! ** A28 saMskRtam - 3 * 176 * " karmabhiH karmabhyaH karmaNAm karmasu karmANi ! ja rUpAvalI che Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sImnaH sImnAm sImasu 74. sIman = sImA [an zanta strI.] me.. di.. 5. . sImA sImAnau sImAnaH vi.vi. - sImAnam tR. vi. - sImnA sImabhyAm sImabhiH 2. vi. - sImne sImabhyaH paM.vi. - sImnaH pa. vi. - sImnoH sa. vi. - sImni, sImani saMbodhana- sIman ! sImAnau ! sImAnaH ! 75. zazin = yandra [in |raant puM.] pra. vi. = zazI zazinau zazinaH dvi. vi. - zazinam zazinA zazibhyAm zazibhiH ya. vi. - zazine zazibhyaH paM. vi. - zazinaH pa. vi. - zazinoH zazinAm sa. vi. - zazini zaziSu saMbodhana, zazin ! zazinau ! zazinaH ! ____76. bhAvin = (bhAvI, thn||2, bhaviSya [in |raant napuM.] pra. vi. - bhAvi bhAvinI bhAvIni vi.vi. - tR. vi. - bhAvinA bhAvibhyAm bhAvibhiH 2. vi. - bhAvine bhAvibhyaH paM. vi. - bhAvinaH bhAvinoH bhAvinAm sa. vi. - bhAvini bhAviSu saMbodhana- bhAvi, bhAvin ! . bhAvinI ! bhAvIni ! * sa28 saMskRtam - 3 * 177 . 6 rUpAvalI # " 1 + 1 5. vi. - Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma.. vizaH " 77. kakubh = hiza [bh rAnta strI.] di.. 4.4. pra.vi. - kakup kakubhau kakubhaH dvi. vi. - kakubham kakubhA kakubbhyAm kakubbhiH ya. vi. - kakubhe kakubbhyaH paM. vi. - kakubhaH 5.vi. - kakubhoH kakubhAm sa. vi. - kakubhi kakupsu saMbodhana- kakup ! kakubhau ! kakubhaH ! 78. viz = vaizya, vepArI [z ||raant puM.] pra. vi. - viT - D vizau vi. vi. - vizam / tR.vi. - vizA viDbhyAm viDbhiH 2. vi. - vize viDbhyaH paM. vi. - vizaH pa. vi. - " vizoH sa. vi. - vizi viTsu, viDtsu saMbodhana - viT - D ! vizau ! vizaH ! 78. tAdRz = tevU z 2rAnta puM.] pra. vi. - tAdRk - g tAdRzau tAdRzaH tAdRzam tAdRzA tAdRgbhyAm tAdRgbhiH 2.vi. - tAdRze tAdRgbhyaH tAdRzaH 5. vi. - tAdRzAm sa. vi. - tAdRzi tAdRkSu saMzodhana- tAdRk - g ! tAdRzau ! tAdRzaH ! sa29 saMskRtam - 3 .178. rUpAvalI che vizAm " vi ' (c) 2 c d d d d d o 111 " tAdRzoH Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80. sadRz = samAna[z zanta napuM.] me.va. dvi.. sadRk sadRzI 4. pa. sadaMzi sadRzA sadRgbhyAm 3c d d d d d d TTTTTT , sadRgbhiH sadRgbhyaH sadRze sadRzaH sadRzoH sadRzi saMbodhana- sadRk ! sadRzI ! 81. diz = hiza [z 2rAnta strI.] pra. vi. - dik - g dizau sadRzAm sadRkSu saTraeNzi ! dizaH dizam c d d d d d d 111 11 tR. vi. - dizA digbhyAm digbhiH ya. vi. - dize digbhyaH paM. vi. - dizaH 5. vi. - " dizoH dizAm sa. vi. - dizi / dikSu saMbodhana- dik - g ! dizau ! dizaH ! 82. dviS = duzmana, dveSa 42nA2 [S ||raant napuM.] - dviT - D dviSau dviSaH vi. vi. - dviSam / tR. vi. - dviSA dviDbhyAm dvibhiH ya. vi. - dviSe dviDbhyaH paM. vi. - dviSaH pa. vi. - " dviSoH dviSAm sa. vi. - dviSi dviTsu, dviDtsu saMbodhana - dviT - D ! dviSau ! dviSaH ! ** sa28 saMskRtam - 3 . 178 . 8.3pApalI 3 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83. dhanuS = dhanuSya [S (rAnta napuM.] me.va. 5. 4. dhanuSI dhanUMSi 1 dc d d d d din 1 1 1 prAvRSaH " tR. vi. - dhanuSA dhanurdhyAm / dhanubhiH ya. vi. - dhanuSe dhanurdhyaH paM. vi. - dhanuSaH 5. vi. - dhanuSoH dhanuSAm sa. vi. - dhanuSi dhanuHSu dhanuH ! dhanuSI ! dhanUMSi ! 84. prAvRS = 12 // 6, yomAsu [S ||raant strI.] pra. vi. - prAvRT - D prAvRSau prAvRSam prAvRSA prAvRDbhyAm prAvRDbhiH ya. vi. - prAvRSe prAvRDbhyaH paM. vi. - prAvRSaH 5. vi. - prAvRSoH prAvRSAm sa. vi. - prAvRSi prAvRTsu/prAvRDtsu saMbodhana - prAvRT - D ! prAvRSau ! prAvRSaH ! 85. AziS = AzIal [S rAnta strI.] pra. vi. - AzIH AziSau AziSaH AziSam AziSA AzIrdhyAm AzIbhiH ya. vi. - AziSe AzIrthyaH AziSaH pa. vi. - AziSoH AziSAm sa. vi. - AziSi AzISSu/AzIHSu saMbodhana- AzIH ! AziSau ! AziSaH ! * sa26 saMskRtam - 3 * 1800 ( rUpAvalI 1 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - c; c d d d d d ; 5. vi. , 86. candramas = yandra [s zanta pu.] me.va. 5. va. pra. vi. - candramAH candramasau candramasaH candramasam candramasA candramobhyAm candramobhiH candramase candramobhyaH vi. - candramasaH candramasoH candramasAm sa. vi. - candramasi candramassu / candramaHsu saMbodhana- candramaH ! candramasau ! candramasaH ! 87. payas = dUdha, pANI [s ||2raant napuM.] pra. vi. - payaH payasI payAMsi vi. vi. - tR. vi. - payasA payobhyAm payobhiH ya. vi. - payase payobhyaH paM.vi. - payasaH pa. vi. - payasAm sa. vi. - payasi payassu/payaHsu saMbodhana- payaH ! payasI! payAMsi ! 88. Ayus = AyuSya [s ||raant napuM.] AyuH AyuSI dvi. vi. - tR. vi. - AyuSA __ AyurvyAm AyubhiH ya. vi. - AyuSe AyurthyaH paM.vi. - AyuSaH pa. vi. - AyuSoH AyuSAm sa. vi. - AyuSi AyuSSu/AyuHSu saMbodhana- AyuH ! AyuSI ! AyUMSi ! *sa29 saMskRtam - 3 .181 . 3pAlI payasoH AyUMSi " Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsAm bhAssu 88. bhAs = prAza [s 12rAnta strI.] me.va. di. 4. pra. vi. - bhAH bhAsau bhAsaH vi. vi. - bhAsam tR.vi. - bhAsA bhAbhyAm bhAbhiH ya. vi. - bhAse bhAbhyaH paM. vi. - bhAsaH 5. vi. - " bhAsoH sa. vi. - bhAsi saMbodhana- bhAH ! bhAsau ! bhAsaH ! 80. apsaras = aps| [s rAnta strI.] pra. vi. - apsarAH / __ apsarasau apsarasaH vi.vi. - apsarasam tR. vi. - apsarasA apsarobhyAm apsarobhiH ya. vi. - apsarase apsarobhyaH paM.vi. - apsarasaH pa. vi. - apsarasoH apsarasAm vi. - apsarasi ' apsaraHsu / apsarassu saMbodhana- apsaraH ! apsarasau ! apsarasaH ! 81. zreyas = ityaa||24 [iyas zanta pu.] zreyAn zreyAMsau zreyAMsaH di.vi. - zreyAMsam zreyasaH tR. vi. - zreyasA zreyobhyAm zreyobhiH ya. vi. - zreyase zreyobhyaH paM. vi. , zreyasaH 5.vi. 2 // zreyasoH sa. vi. - zreyasi / zreyaHsu/zreyassu saMbodhana- zreyan ! zreyAMsau ! zreyAMsaH ! * sa28 saMskRtam - 3 . 182 . 6 rUpAvalI che vi. - " zreyasAm Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " pra. vi. - co viduSaH 42. zreyas = syaa||24 [iyas 2rAnta napuM.] ma. pa. di. 1. 4.4. pra. vi. - zreyaH zreyasI zreyAMsi vi.vi. - tR. vi. - zreyasA zreyobhyAm zreyobhiH 2. vi. - zreyase zreyobhyaH paM. vi. - zreyasaH 5. vi. - zreyasoH zreyasAm sa. vi. - zreyasi zreyaHsu/zreyassu saMbodhana- zreyaH ! zreyasI! zreyAMsi ! 3. vidvas = vidvAna [vas ArAnta puM.] vidvAn vidvAMsau vidvAMsaH vi. - vidvAMsam ta. vi. - viduSA vidvadbhyAm vidvidbhiH ya. vi. - viduSe vidvadbhayaH paM. vi. - viduSaH pa. vi. - viduSoH viduSAm sa. vi. - viduSi saMbodhana- vidvan ! vidvAMsau ! vidvAMsaH ! 84. vidvas = Pust2 [vas antavA napuM.] vi. - vidvat viduSI vidvAMsi vi.vi. - tR. vi. - viduSA vidvadbhyAm vidvadbhiH ya. vi. - viduSe vidvadbhayaH paM. vi. - viduSaH / 5.vi. - viduSoH sa. vi. - viduSi saMbodhana- vidvat ! viduSI ! vidvAMsi ! * sa25 saMskRtam - 3 * 183 * 35valI 11 11 vidvatsu viduSAm vidvatsu Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM eM evaM 11 haM vi zAnadA 45. madhulih = amara [h rAnta puM.] ma.va. vi.. 4.. vi. - madhuliT - D madhulihau madhulihaH vi.vi. - madhuliham madhulihA ____ madhuliDbhyAm madhuliDbhiH madhulihe madhuliDbhyaH paM. vi. - madhalihaH // madhulihoH madhulihAm vi. - madhulihi " madhuliTsu/madhuliDtsu saMbodhana- madhuliT - D ! madhulihau ! madhulihaH ! 86. upAnah = ittA [ha zanta strI.] pra. vi. - upAnat - d upAnahI upAnahaH vi.vi. - upAnaham upAnahA upAnadbhayAm upAnadbhiH ya.vi. - upAnahe upAnadbhayaH paM. vi. - upAnahaH pa.vi. , " upAnahoH upAnahAm sa. vi. - upAnahi upAnatsu saMbodhana- upAnat - d ! upAnahau ! upAnahaH ! 87. kAmaduh = amadhenu ||y [h ||2||nt . mane strI.] pra. vi. - kAmadhuk - g kAmaduhau kAmaduhaH kAmaduham tR. vi. - kAmaduhA kAmadhugbhyAm kAmadhugbhiH ya. vi. - kAmaduhe " kAmadhugbhyaH paM. vi. - kAmaduhaH " kAmaduhoH sa. vi. - kAmadahi kAmadhukSu saMbodhana- kAmadhuk - g! kAmaduhau ! kAmaduhaH ! sa26 saMskRtam - 3 . 184 . 36) c c d d d d do 111 kAmaduhAm " Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98. vAmakuk = IcchA pUranAra ti kArAnta napuM.] e. va. hiM. va. ba. va. pra. vi. - kAmadhuk kAmaduhI kAma+hi dvi. vi. 2 tu. vi. - kAmaduhA kAmadhugbhyAm kAmadhugbhiH ca. vi. - kAmaduhe kamadhugbhyaH paM. vi. kAmaduhaH 5. vi. - kAmaduhoH kAmaduhAm sa. vi. - kAmaduhi kAmadhukSu saMbodhana - madhu! kAmaduhI ! kAma+hi ! ke @ na rized > English saMskRta bhASAmAM lImaDI gAme gADI malI - "vAraNAgagabhIrA sA sArAbhIgagaNAravA / kAritArivadhA senA nAsedhAvaritArikA // " (sarasvatI kaMThAbharaNa) anuSTram chaMdamAM baMdhAIne lakhAyelA A zlokano saMkSipta bhAvArtha : A senA ke je pahADa jevaDA hAthIo dharAve che, teno sAmano karavAnuM saheluM nathI. tenA bahu moTI che, gabharAyelA lokonI bUmo saMbhaLAya che. zatruono teNe dhvaMsa karI nAMkhyo che... calo ! mitro ! have chuTA paDavAno samaya AvI gayo che. saMskRta - IMglIzanI sarakhAmaNI paDatI mUko. ane saMskRtamAM je adhyAtmanuM ApaNA kAmanuM che navanIta bharyuM paDyuM che tene cAkho. jene sarala saMskRtam-4 mAM pAtharavAno che. ka prayAsa karyo che. che sarala saMskRtam - 3 0 185 * ( rUpAvalI che Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *vibhAga - 4 : aniyamita zacal : 48. akSi = win [na.] sa. 1. di.1. pra.vi. - akSi akSiNI 5. 1. akSINi c 1 11 akSibhiH akSibhyaH akSNAm meM akSiSu akSINi ! tR. vi. - akSNA akSibhyAm 2. vi. - akSNe paM. vi. - akSNaH pa. vi. , akSNoH vi. - akSNi, akSiNi saMpo. - akSi !, akSe! akSiNI ! 100. anaDuh = paNa [.] pra. vi. - anaDvAn anaDvAhI anaDvAham tu. vi. - anaDuhA anaDuTTyAm ya. vi. , anaDuhe anaDuhaH pa. vi. , anaDuhoH sa. vi. - anaDuhi anaDvan ! anaDvAhau ! 101. aryaman = sUrya [.] pra. vi. - aryamA aryamaNau aryamaNam aryamNA aryamabhyAm ya. vi. - aryamNe paM. vi. - aryamNaH pa. vi. - aryamNoH sa. vi. - aryamNi, aryamaNi saMmo. - aryaman ! aryamaNau ! * sa20 saMskRtam - 3 * 186 . anaDvAhaH anaDuhaH anaDudbhiH anaDudbhayaH 11111 anaDuhAm anaDutsu anaDvAhaH ! , (c) 11 111 aryamaNaH aryamNaH aryamabhiH aryamabhyaH aryamNAm aryamasu aryamaNaH ! rUpAvalI # Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a s do o 11 apsu 102. ap = paae| [strI.] [mAtra bahuvayanamA 4 prayoga thAya.] - ApaH paM.vi. - adbhyaH vi. - apaH 5.vi. - apAm adbhiH sa.vi. - ya. vi. - adbhyaH saMmo. - ApaH! __ 103. ardha = sAdhu o.. .. 4.4. pra.vi. - ardhaH adhau ardhAH, ardhe paahiin| 3pI pulliNg| 'jina' pramo .alpa = thoDaM,carama = chattuM hona35o 'ardha' pramo. 104. anehas = [.] anehA anehasau anehasaH anehasam tR. vi. - anehasA anehobhyAm anehobhiH anehase anehobhyaH anehasaH anehasoH anehasAm anehasi saMmo. - anehaH ! anehasau ! anehasaH ! 105. ahan = hivasa [napuM.] ahaH ahnI, ahanI ahAni " anehassu anahasA o o o o o o o o laM . 1 1 1 1 11 1111 11 o o o o o o o . ahobhiH ahobhyaH tR. vi. - ahnA ahobhyAm ya. vi. - ahne paM. vi. - ahnaH 5.vi. - " ahnoH sa. vi. - ahni,ahani saMSo. - ahaH ! ahnI, ahanI ! sa29 saMskRtam - 3 . 187 . ahnAm ahassu ahAni ! ja rUpAvalI # Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4.. adhare/adharAH adharAn adharaiH adharebhyaH " adhareSAm adhareSu adharAH ! adharAH 106. adhara = nIye [.] ma. pa. adharaH adharau di.vi. - adharam tR.vi. - adhareNa adharAbhyAm - adharAya /adharasmai vi. - adharAt /adharasmAt vi. - adharasya adharayoH sa. vi. - adhare/adharasmin saMmo. - adhara ! adharau ! 107. adhara = nIye [strI.] pra.vi. - adharA adhare dvi. vi. - adharAm tu.vi. - adharayA adharAbhyAm 2. vi. adharasyai paM. vi. - adharasyAH adharayoH A. vi. adharasyAm saMmo. adhare ! adhare ! 108. adhara = nIye [na.] pra. vi. - adharam adhare vi.vi. - tR. vi. - adhareNa adharAbhyAm adharasmai adharasmAt vi. - adharasya adharayoH sa. vi. - adharasmin saMSo. - adhara ! adhare ! adharAbhiH adharAbhyaH " pa. vi. - adharAsAm adharAsu adharAH ! adharANi adharaiH d d d d d & 1 1 1 11 adharebhyaH adhareSAm adhareSu adharANi ! rUpAvalI sa2 saMskRtam - 3 .188. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ me.va. 5. . asthIni asthibhiH asthibhyaH 108. asthi = 8133 [napuM.] di.. pra. vi. - asthi asthinI vi. vi. - tR. vi. - asthanA asthibhyAm 2. vi. - asthene paM. vi. - asthanaH asthanaH sa. vi. - asthina, asthani saMmo. - asthi ! asthe ! asthinI 110. go = ||y [pu.] vi. - gAvau gAm " asthanAm asthiSu asthIni ! gauH gobhyAm gAvaH gAH gobhiH gobhyaH gavoH gavAm goSu gAvaH ! OM o o o o o o o e naM 111 1111 1111111 2 o o o o o o o , laM gauH ! gAvau ! 111. gir = bhASA [strI.] gIH girau giraH giram gIbhiH gIrthyaH ya. vi. - paM. vi. - 5. vi. - sa. vi. - saMmo. - sa28 saMskRtam - 3 girA gIrdhyAm gire giraH giroH giri gI:! girau ! * 188 . girAm gIrSu giraH ! 6 rUpAvalI # Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha / d d d d d d 11 111 . pathAm divaH divA 112. pathin = bhAga [pu.] pra.vi. - panthAH panthAnau panthAnaH vi.vi. - panthAnam pathaH tR. vi. - pathA pathibhyAm pathibhiH ya.vi. - pathe pathibhyaH paM. vi. - pathaH pathoH sa. vi. - pathi pathiSu saMpo. - panthAH ! panthAnau ! panthAnaH ! mAnA bha manthin = 2vaiyAna 35 59 / samaxj. 113. div = hivasa, svarga [strI.] pra.vi. - dyauH divau divam dhubhyAm dhubhiH dive - divaH divoH dIvi dhuSu saMmo. - dyauH ! divau ! divaH ! 114. pati = pati, bhAti [.] patiH patI patayaH patim tR. vi. - patyA patibhyAm patibhiH ya. vi. - patye patibhyaH paM. vi. - patyuH pa. vi. = " patyoH sa. vi. - patiSu saMmo. - pate ! patI! patayaH ! *sa28 saMskRtam - 3 * 180 . ( rUpAvalI che dyubhyaH c d d d d d d de 111 111 * divAm patIn patInAm Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zriyaH zrIbhiH zrIbhyaH zriyAm, zrINAm zrISu zriyaH ! dhiyaH " dhIbhiH dhIbhyaH 115. zrI = sabhI [strI.] pra.vi. - zrIH zriyau vi. vi. - zriyam ta. vi. - zriyA zrIbhyAm zriyai, zriye zriyAH, zriyaH vi. - zriyAH, zriyaH zriyoH zriyAma, zriyi saMbodhana- zrIH ! zriyau ! 116. dhI = buddhi [strI.] pra.vi. , dhIH dhiyau vi. vi. - dhiyam tR. vi. - dhiyA dhIbhyAm dhiyai, dhiye paM. vi. - dhiyAH, dhiyaH pa. vi. - dhiyAH, dhiyaH dhiyoH / sa. vi. - dhiyAm, dhiyi saMbodhana, dhIH ! dhiyau ! 117. lakSmI = sabhI [strI.] pra.vi., lakSmIH lakSyau pADIna35o 'nadI' pramANe yAla. 118. zvan = ThUtaro [.] pra.vi. - zvA zvAnau dvi.vi. - zvAnam tR. vi. - zunA zvabhyAm 2.vi. - zune paM. vi. - pa. vi. - zunoH sa. vi. - zuni saMbodhana- zvan ! zvAnau ! sa28 saMskRtam - 3 . 181 . dhiyAm, dhInAm dhISu dhiyaH ! lakSmyaH zvAnaH zunaH zvabhiH zvabhyaH zunaH zunAm zvasu zvAnaH ! 3AdI 3 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118. dadhi = 6 [napuM.] me.. 4. 4. pra. vi. - dadhi dadhinI dadhIni vi.vi. - tR. vi. - dadhnA dadhibhyAm dadhibhiH ya.vi. - dadhne dadhibhyaH paM.vi. - danaH dadhibhyaH danoH dadhnAm sa.vi. , danAdadhani dadhiSu saMbodhanadadhi ! dadhinI ! dadhIni ! 120. yuvan = yuvAna [pu.] yuvA yuvAnI yuvAnaH yuvAnam yUnaH tR. vi. - yUnA yuvabhyAm yuvabhiH ya.vi. - yUne paM.vi. - yUnaH pa.vi. - yUnoH yUnAm vi. - yUni saMzodhana- yuvan ! yuvAnaH ! 121. tiryac / tiryaJc = tiryaya, tI2 [.] pra.vi. - tiryaG tiryaJcau tiryaJcaH vi. - tiryaJcam tR. vi. - tirazcA tiryagbhyAm tiryagbhiH ya. vi. - tirazce tiryagbhyaH paM. vi. - tirazcaH vi. - tirazcoH tirazcAm sa. vi. - tirazci saMbodhana - tiryaG! tiryaJcau ! tiryaJcaH ! sa26 saMskRtam - 3 . 182 . 6 rUpAvalI che yuvabhyaH yuvasu yuvAnau / tirazcaH " tiryakSu Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - strIliMgamA 'tirazcI' mA prabhArI 42rI 'nadI' pramANe 35 72vA. - napuMsakaliMgamAM tiryak tirazcI tiryaJci c saMmo. + " ! paahiin| 35 siMga prabhAo... 122. niz = 2zata [strI.] [nizA nuM 35 59 / soma 04 yAdI.] ma. va. vi.. 5.va. 5. - nizA nize nizAH nizAm ta. - nizayA, nizA nizAbhyAm, nizAbhiH, nijbhiH, nijbhyAm, niDbhyAm niDbhiH ya. - nizAyai, nize nizAbhyaH, niDbhyaH, nijbhyaH - nizAyAH, nizaH 1 . 1 1 - " nizayoH, nizoH nizAnAm, nizAm sa. - nizAyAm, nizi " nizAsu, nicsu, niTsu, niTatsu saMmo.- nize ! nize ! nizAH ! 123. kati = 32 // 124. katipaya = 32cis pra. kati katipayaH, katipayau, katipayAH / katipaye vi. kati mhiin| 35o - jina [puM..] prabhArI d. katibhiH strIliMgamA katipayA athv| katipayI n| katibhyaH 35. zAlA athavA nadI pramANe paM. katibhyaH napuMsakaliMgamAM vana pramANe pa. katInAm sa. katiSu saMmo. kati ! sa28 saMskRtam - 3 * 183. 6 rUpAvalI Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u. la. Pa. Pa. - - - ?. la. 21. la. - ii. la. - 4. la. - 21. la. - saMbodhana - u. la. - P. Pa. - la. -> tR. 21. la. - u. la. - 4. Pa. - 21. la. - 124. Fast = zal [zall.] khe. va. dvi. va striyau saMzodhana - sarala saMskRtam - 3 strI striyam striyA striyai striyAH " striyAm stri ! hRdayam 11 hRdayena hRdA hRdayAya hRde hRdayAt hRdaH hRdayasya hRdaH hRdaye hRda hRdaya ! 11 strIbhyAm striyau ! 126. hRdaya / hRd = hradaya [napuM. ] hRdaye 11 11 * 184 * striyoH 11 17 hRdayAbhyAm hRdbhyAm 11 11 hRdayayoH hRdo: 11 hRdaye ! .q. striyaH strIbhiH strIbhyaH 11 > strINAm strISu striyaH ! hRdayAni ", hRndi hRdayaiH strI: hRdbhiH hRdayebhyaH hRdbhyaH 11 hRdayAnAm hRdAm hRdayeSu hatsu hRdayAni ! jja rUpAvalI Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127. nau = nAva [strI.] me.va. di.. nAvau 4. va. nAvaH nauH " nAvam eM evaM 1111 11 naubhiH naubhyaH nAvAm nauSu nAvaH ! pumAMsaH puMsaH pumbhiH pumbhyaH puMsA c d d d 111111 nAvA naubhyAm nAve nAvaH nAvoH nAvi saMbodhana- nauH ! nAvau ! 128. puMs = bhArAsa [pu.] pumAn pumAMsau dvi.vi. - pumAMsam ta. vi. - pumbhyAm ya. vi. - paM. vi. - pa. vi. - puMsoH sa. vi. - puMsi saMbodhana- puman ! pumAMsau ! 128. sakhi = bhitra [.] pra. vi. - sakhA sakhAyau dvi. vi. - sakhAyam ta. vi. - sakhyA sakhibhyAm ya. vi. - sakhye paM. vi. - sakhyuH pa. vi. - sa. vi. - sakhyau saMbodhana- sakhe ! sakhAyau ! hai sa20 saMskRtam - 3 .195 . puMse puMsAm puMSu pumAMsaH ! sakhAyaH sakhIn sakhibhiH sakhibhyaH sakhyoH sakhInAm sakhiSu sakhAyaH ! 8.3pAlI OM Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ c 1 1 1 11 ; ; ; 130. pAd / pad = 5 [.] me.va. vi.va. 5.va. pra. - pAdaH pAdau pAdAH di. - pAdam " pAdAn, padaH ta. - pAdena, padA pAdAbhyAm, padbhyAm pAdaiH, padbhiH pAdAya, pade " , " pAdebhyaH, padbhyaH - pAdAt, padaH 5. - pAdasya, padaH pAdayoH, padoH pAdAnAm, padAm sa. - pAde, padi " , " pAdeSu, patsu saMbo- pAda! pAdau ! pAdAH ! 131. jarA = gha359 [strI.] - jarA jare, jarasau jarAH, jarasaH di. - jarAm, jarasam " , " tR. - jarayA, jarasA jarAbhyAm jarAbhiH 2. - jarAyai, jarase " jarAbhyaH paM. - jarAyAH, jarasaH " 5. - " ," jarayoH, jarasoH / jarANAm, jarasAm sa. - jarAyAm, jarasi " ," jarAsu saMmo.- jare! jare !, jarasau ! jarAH ! jarasaH ! 132. bhU = pRthvI [strI.] pra. - bhUH bhuvau bhuvaH * FEEEEEEEEEEEEEEE bhuvam c 11111 : tu. - bhuvA bhUbhyAm bhUbhiH bhuve, bhuvai bhUbhyaH bhuvAm, bhUnAm paM. - bhuvaH, bhuvAH " pa. , "," bhuvoH sa. - bhuvi, bhuvAm saMmo.- bhUH! bhuvau ! ** sa28 saMskRtam - 3 * 186 . bhuvaH ! ( rUpAvalI che Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Eco 1111 ; ; gopAH gopA 133. danta = 6ita[.] o.. . dvi.. 4.4. pra. - dantaH dantau dantAH vi. - dantam // dantAn, dataH tR. - dantena, datA dantAbhyAm, dadbhyAm dantaiH,dadbhiH - dantAya, date dantebhyaH, dadbhayaH paM. - dantAt, dataH 5. - dantasya, dataH dantayoH, datoH dantAnAm, datAm sa. - dante, dati " , " danteSu, datsu saMmo.- danta ! dantau ! dantAH ! 134. gopA = govANa [pu.] pra. vi. - gopAH gopAH gopau gopAm gopaH tR. vi. - gopAbhyAm gopAbhiH ya. vi. - gope gopAbhyaH paM. vi. - gopaH gopoH sa. vi. - gopi saM. vi. - gopAH ! gopau ! gopAH ! 135. sudhI = zreSTha buddhivANo [.] pra. vi. - sudhIH __ sudhiyau sudhiyaH sudhIm sudhiyA sudhIbhyAm sudhIbhiH ya. vi. - sudhiye sudhIbhyaH sudhiyaH 5. vi. - sudhiyoH sudhiyAm sa. vi. - sudhiyi sudhISu saMbodhana- sudhIH ! sudhiyau ! sudhiyaH ! sasa saMskRtam - 3 . 187 . ja rUpAvalI # gopAm gopAsu do o o o o o o 1111 1111 haM o o o o o o o TTTTTT , Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4.4. varSAbhvaH 1111 varSAbhUbhiH varSAbhUbhyaH - varSAbhvAm varSAbhUSu varSAbhvaH ! vi. - svayaMbhuvaH " c 136. varSAbhU = 4o [.] . pa. dvi.va. varSAbhUH - varSAbhvau varSAbhvam tR.vi. - varSAbhvA varSAbhUbhyAm varSAbhve paM.vi. - varSAbhvaH " varSAbhvoH vi. - varSAbhvAm saMbodhana- varSAbhU ! varSAbhvau ! 137. svayaMbhU = 6112 [.] svayaMbhUH svayaMbhuvau vi. - svayaMbhuvam svayaMbhuvA svayaMbhUbhyAm ya.vi. - svayaMbhuve svayaMbhuvaH svayaMbhuvoH sa. vi. - svayaMbhuvi saMbodhana- svayaMbhUH ! svayaMbhuvau ! 138. papI = sUrya [.] pra. vi. - papyau vi.vi. - papIm tR. vi. - papyA papIbhyAm ya. vi. 2 papye paM. vi. - papyaH pa. vi. + " papyoH sa. vi. - papyi / saMbodhana- papI! papyau ! * sa21 saMskRtam - 3 . 188 . . svayaMbhUbhiH svayaMbhUbhyaH vi. - svayaMbhuvAm svayaMbhUSu svayaMbhuvaH ! papIH papyaH papIn papIbhiH papIbhyaH papyAm papISu papyaH ! 3AlI Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ me.. kroSTUn 138. kroSTu = ziyANa [.] dvi.. 5.va. - kroSTA kroSTArau kroSTAraH kroSTAram ta. vi. + kroSTrA - kroSTunA kroSTubhyAm kroSTubhiH - kroSTe - kroSTave kroSTubhyaH paM.vi. - kroSTuH - kroSToH 5. vi. - " " kroSTroH, kroSTvoH kroSTUnAm sa. vi. - kroSTari - kroSTau " , " kroSTuSu saMgopana- kroSTaH - kroSTro ! kroSTArau ! kroSTAraH ! 140. grAmaNI = ne [puM.] pra. vi. , grAmaNIH grAmaNyau grAmaNyaH vi.vi. 2 grAmaNyam tR. vi. - grAmaNyA grAmaNIbhyAm grAmaNIbhiH ya.vi. - grAmaNye grAmaNIbhyaH - grAmaNyaH pa.vi. - grAmaNyoH grAmaNyAm sa.vi. - grAmaNyAm grAmaNISu saMbodhana- grAmaNIH ! grAmaNyau ! grAmaNyaH ! 141. rai = saMpatti [strI.] rAyau rAyaH vi. vi. - tR. vi. - rAyA rAbhyAm rAbhiH ya. vi. - rAye rAbhyaH paM. vi. - rAyaH " pra. vi. - rAyam u d d d d do 111111 rAyoH rAyAm sa. vi. - saMbodhana- rAyi rAH ! rAyau ! rAsu rAyaH! * sa28 saMskRtam - 3 . 188 . ( rUpAvalI # Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5.va. glAvaH " do o o o o de 1 1 1 11 ; ; glaubhiH glaubhyaH glAvAm glauSu glAvaH ! pUrvAH, pUrve pUrvAn 142. glau = yaMdramA [.] me.. .. pra.vi. - glauH glAvI glAvam glAvA glaubhyAm glAve glAvaH glAvoH sa. vi. - glAvi saMzodhana, glauH ! glAvau ! 143. pUrva = pUrva dizA pra.vi. - pUrvaH pUrvI vi.vi. - pUrvam tR.vi. - pUrveNa pUrvAbhyAm ya. vi. - pUrvAya - pUrvasmai " vi. - pUrvAt - pUrvasmAt vi. - pUrvasya pUrvayoH vi. - pUrve - pUrvasmin 144. arvan = ghoDI [pu.] arvA arvantau arvantam arvatA arvadbhyAm 2. vi. - arvate paM. vi. 2 arvataH vi. - arvatoH sa. vi. - arvati saMbodhana- arvan ! arvantau ! pUrvebhyaH pUrveSAm pUrveSu arvantaH arvataH arvadbhiH arvadbhyaH arvatAm arvatsu arvantaH ! sa28 saMskRtam - 3 * 200 . 8.36ii 3 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMskRta bhaNAvA mATenA upayogI sUcano G2 paramAtmAnA ane svagurunA nAmasmaraNa rUpa - maMgala karIne pATha zarU karavo. A pAThamAM ekAgratA keLavavI. pATha ApanAra vidyAguruAdino paNa | vinaya keLavavo. kalikAlasarvajJa zrI hemacandrasUrisadgurubhyo namaH tathA che namaH padanI eka eka mALA roja gaNavI. niyamonuM, dhAtunA rUpanuM, zabdonA rUpanuM niyamita che punarAvartana karavuM. dareka svAdhyAya karavA avazya prayatna karavo. bhUla paDe to pAMca-pAMca vAra lakhavuM. ? paramAtmAnI ja eka mAtra karuNA che ke jethI - ApaNe saMskRta bhaNI zakIe chIe - te bhAvanAmAM oLaghoLa banI javuM. / / / | | 0 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ htt 99 mA sarasvatI ! na to tArI pAse kAvyaracanAnI zakti mAMgu chuM ke vAdamAM aparAjti rahevAnI zakti mAMguM chuM. 500 mAre Aje to eTaluM ja mAMgavuM che mA ! tAruM vAtsalya sadA mATe A bALaka upara vahetuM rAkhaje ! basa ! mArA mATe ATaluM ja paryApta che. mA ! mane tArA vahAlanuM vahAla che. vahAla upara vahAla che. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he ahaMmaiyA ! bALaka bhayAnaka jaMgalamAM bhUlo paDI gayo che. mAtA bALakane joI rahI che paNa mA svayaM AvavA-bALakane bacAvavA asamartha che. eTale mA potAnA vizvAsu mANasane ciThThi laIne mokalAve che. bALakanA hAthamAM ciThThi pahoMcI paNa gaI. emAM savistara batAvI dIdhuM ke dIkarA ! A raste thaI tuM jaladI mArI joDe AvI jA ! paNa, karuNatA e sarjAI ke dIkaro e ciDhinI bhASA ja jANato na hato ! he paramAtman ! rA A bALaka jevI abhAgI sthiti sArI na sarjAya mATe ja A saMskRta bhaNuM chuM. paNa lakSya che, tArI pAse pahoMcavAnuM. eTale ja tArA saMdezAne vAMcI e saMdezA pAchaLanA aMdezane oLakhI jaladIthI kaivalyalakSmI varI tArI pAse pahoMcuM. e ja . AzA che, aramAna che, abhIpsA che, AkAMkSA che, ArajhU che. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SSSS aonuM sa Avaza, :x: Re sara saMskRtam zaka prakAzaka ka8 zrI divyadarzana TrasTa KIRIT GRAPHICS: 09898490091 ISBN 978-81- 925531-0- 8