Book Title: Sachitra Jain Ramayan
Author(s): Chidanandsuri, Dharmghoshvijay
Publisher: Kirti Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005130/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citra jaina rAmAyaNa sItAe agnimAM jhaMjhApAta karyo ke tarata ja, agni bujhAI gayA ane khADA svaccha jaLathI vAvarUpa banI gayA, prIti prakAzana C/o. dIpaka Ara jhaverI 10 1270, geApIpurA, surata. TET Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagapUjya zrI mehanalAlajI sazurU namaH sAcitra jaina rAmAyaNa * * * *vA : saMpAdaka : A. zrI cidAnaMdasUri tathA munirAja zrI dharmaghoSa muni mahArAja kiMmata rU. 8-00 : prakAzaka : kIti prakAzana C/o. dharmeza Ara. jhaverI 10 1270 gopIpurA hAthIvALA derAsera sAme, meIne roDa, surata-2. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2045 kA. su. 5 kiMmata 8-00 prathama AvRtti prApti sthAna rASTra bhASA pustaka maMdira 4773, TAvara roDa, surata. dezAI piLa jaina peDhI gopIpurA, surata. bAbubhAI maMgaladAsa zAha 8590, nANAvaTI mensana bhaNazALI piLa, gopIpurA, surata-2. phena. 28354 aSA kAryAlaya semacaMda DI. zAha pAlItANA (saurASTra) sevaMtilAla vI. jaina 20 mahAjanagalI jhaverI bajAra, muMbaI-2. javerI sTeTsa gopIpurA, subhASaceka, surata-2. zA, sumatilAla jamanAdAsa rara7, adAsAnI khaDakI patAsA piLa, amadAvAda, zA, harakhacaMdra saradAramalajI 384 je dAbelakaravADI kaustubhA bIDIMga kAlabAdevI, 3je mALe muMbaI-2. phena ra98233 zAmahendrabhAI je. zAha pa1/para mahAvIranagara, jhaverI saDaka pahele mALe, navasArI. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya Aje TI. vI. nI rAmAyaNanI sIrIyale rAmAyaNane vadhu lAkapriya banAvyu che. paNa jovAnuM e che ke temAM AvatA rAmacaMdra, bharata, lakSmaNa, sItA, dazaratha, hanumAna vagerenA pAtrAmAMthI ApaNe keTalAM sadguNlRA meLavyA ? ane rAmAyaNamAMthI nItaratI sa'skRtinA Adarzane keTalAM samajayA chIe ? jaina rAmAyaNa nA kathA pAtrAne leAkabhAgya zailimAM rajU karavA pAchaLa paNa amAre e ja Azaya rahyo che ke ApaNuM jIvana-ghaDatara e Adarza mujaba karIe. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aje kenvenTa skUlamAM bhaNatAM khALakAnA cittamAMthI A saMskaro lupta thatAM jAya che, tee pazcimI paddhatinu anukaraNa karI pazcimanI sabhyatAmAM DhaLI rahyAM che. te sthitimAM philma sRSTinA nirmAtA rAmAnandra sAgara lakhe che ke rAmAyaNanA preraka-prasaMgAne pasaMda karIne philma dvArA raju karavA pAchaLanA Azaya eTalA ja che ke jethI lAke te joine te Adarne, te saMskRtine jIvanamAM apanAvI zake. tame rAmAyaNa sAthe AjanA leAkeAnI jIvananI rAmAyaNane sheja sarakhAvI jue te jaNAze ke leAkeAnu jIvana kevuM kaDhaMgu khanatuM jAya che. rAmAyaNanA je adaze pada, pratiSThA ane paisAne ThAkare mAryAM tyAre te mATe ja leAkA ghara-gharamAM laDe jhagaDe che. kayAM kAI sumeLa kyAya che? rAmAyaNanI kahANI Aje jANe eka nevela kathA jevI banI gaI che. huM AzA rAkhuM chuM' ke A saraLa ane sacitra rAmAyaNa vAMcI-bALakeAne va'cAvI ke tene sabhaLAvI temAMthI zIla-sadAcAra bhAtRprema, maryAdA ane tyAganA Adarza e badhA mATe ApaNe AgrahI khanIzuM. tA prayatna saphaLa thaye gaNIza. vIra sa'. 2515 kArataka suda 1 surata-2. A. cidAnaMdasUrinA dharmAM lAbha mAhanalAlajI jaina upAzraya gopIpurA surata-2. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina rAmAyaNa rAvaNane janma tenA pUrvajonuM varNana bIjA ajitanAtha prabhunA samayamAM rAkSasa dvIpanI laMkA nagarImAM vanavAhana rAjA rAjya karato hato. tene putra deva rAkSasa thayo. te pachI asaMkhya rAjAo thaI gayA. temAM keTalAka netA gayA keTalAka svarga gayA. pachI zreyAMsanAthanA tIrthamAM koMdhavaLa rAjA thaye. te arasAmAM vaitADhaya giriyara meghapura nagaramAM atI nAme vidyAdhara rAjA thaze. tene zrImatI rANIthI zrIkaMTha nAme putra ane devI nAme putra thaI. ratnapuranA rAjA puttare pitAnA putra puttara mATe atIndra pAse devI kanyAnI mAgaNI karI. atIndra deva yogathI koMghavIne paraNAvI tethI atIndra ane puttarane vera baMdhANuM. eka vakhata zrIkaMThe merUparvatathI pAchA pharatAM puttara rAjAnI putrI padyAne joI. baMnene paraspara anurAga thatAM te pitAnuM haraNa karI gaye. puttirane khabara paDatAM ne zrIkaMDanA Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " 1 pAchaLa paDe. zrIkaMTha pitAnA banevI kIrtIdhavaLanA zaraNe gaye. puSeittara tene zodhavA tyAM AvyA. kIdhaLe hala ekalI kaherAvyuM ke "kanyA svecchAe zrIkaMThane varI che. temAM kaMI kaMThane aparAdha nathI. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDyAe paNa dutI dvArA te pramANe kaherAvyuM. tethI puttara kepa zAMta thaI gayuM. puttare pitAnI putrI pAne kaMTha sAthe moTA occhava pUrvaka paraNavI. pachI te pitAne nagara gA. kItIMdhavaLe AMThane kahyuM ke vaitADhaya parvata para tamArA zatruo ghaNA che. mATe ahiMja najIkamAM traNa ejana pramANa vAnara dvIpa che tyAM rahe. zrIkaMThe banevInA snehathI vAnara dvIpamAM rahelA kabula karyuM. kIrvadhavaLe vAnara dvIpamAM AvelI kiSkiA nagarInI rAjya gAdI pI tyAM rahetA ke ke ghaNA ramya vAnare joI teone annAnAdi apAvavAnI ane abhayadAnanI ghoSaNA karAvI tyArathI vidyAre pitAne daza ja chatrAdi cihamAM vAnaranAM citra karavA lAgyA eTale te vidyAre paNa vAnara vaMzanA nAmathI prasiddha thayA. eka vakhata kaThe devatAone naMdIzvara dvIpa yAnnAe jatA joI vimAnamAM be pote teonI pachavADe cAlyA. tenuM vimAna mAnuSettara parvatane ulaMdhatAM aTakI gayuM. teNe pitAnuM a9pa puNya samajI yAtrAne maratha pUrNa na thavAthI dIkSA laI tIvratapa tapI le gaye. zrIkaMTha pachI vajakaMTha vagere rAjAo thaI gayA pachI niyu suvratasvAmInA tIrthamAM vanodadhi nAme vAnara vaMzane rAjA thaze. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te vakhate laMkApurImAM taDikeza nAme rAkSasa ! pati che. teo banne vacce gADha maitrI thaI. ekavakhata taDityeza aMtaHpura sahita naMdana nAme ughAnamAM kIDA karavA lAgyo. te vakhate kaI vAnare vRkSa parathI utarI tenA kI drA nAme paTarANInA stana upara nakhanA to kya. te joI taDikeze tene bANa mArI ghAyala karyo. te uchaLIne kAusagyA dhyAne rahelA muni pAse paDe. munie tene navakAra maMtra saMbhaLAvyo. tenA prabhAvathI marIne udadhikumAramAM bhavanapati deva thaye. avadhijJAnathI pUrvabhava jANI tyAM A munine no . te vakhate taDikezanA subhaTo bIjA vAnarene mAratA hatA. te joI krodha pAmI deve aneka moTA vAnaranA rUpa vikuva rAkSane upadrava karavA lAgyo. deva mAyA jANI taDikezanamI paDe ane "tame koNa cho zA mATe upadrava kare che" ema puchavA lAge. deve badhI pUrvajanmanI hakIkta kahI tethI taDikaze munine puchayuM ke A vAnaranI sAthe mAre vera thavAnuM zuM kAraNa? munie kahayuM ke Avasti nagaramAM tuM dattanAme maMtrI putra hatuM ane A kapi pAradhI hato. te dIkSA laIne AvatA hatA tyAre pAradhIe apazukana mAnI tane ha. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tuM marIne cothA devaloke gayo. pAradhI marIne narakamAM gayetyAMthI nIkaLIne vAnara thaye hate. munie kahela pitAne pUrvabhava sAMbhaLI taDi9ze sukezanAme pitAnA putrane rAjaya ApI dIkSA lIdhI. ghanodadhie paNa pitAnA putra kISkIdhIne rAjaya ApI dikSA lIdhI. banne jaNa dIkSA pALI mokSe gayA. e samaye zaitADhaya giri para rathanapura nagaramAM azanIvega vidyAdharendra hato. tene visiMhane vidhutavega nAme be putra hatA. Adityapura mAM maMdiramAlI vidyAdhara rAjA hato. tene zrImALa nAme kanyA hatI te svayaMvaramAM kIkIdhI ne varI. AthI krodhe bharAI visiMha laDavA AvyA kacchI dhInA bhAI aMdhake visiMhane . kIkIdhI zrImALAne laI kacchI dhInagarI e AvyuM. tyAM azanIvege AvI aMdhakane mArI nAkhyuM. tenI bIkathI sukezane kalkIMdhI rAjya cheDI pAtALa laMkAmAM nAsI gayA. azanIvega laMkAnA rAjya para nirdhAta becarane besADI rathanupura gaye ane vairAgya thavAthI pitAnA putra sahasArane rAjaya soMpI dIkSA lIdhI. pAtALa laMkAmAM rahelA sukeza ne IMdrANa nAme strIthI mALI, sumALI ane mAlyavAna nAme traNa putro thayA. eka vakhata kInkIdhI merU parvatanA ne vaMdana karI pAchA pharatAM madhu parvata joI tyAM cItta karatAM nagara vasAvI rahyo. kiSkimAM Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdityarAjA rAjA thaye. sukezanA putroe nirdhAta khecarane haNa laMkAnuM rAjya pAchuM meLavyuM. sahastrAranI raNa citta suMdarIne garbhanA prabhAvathI Indra sAthe saMbhoga karavAne dehada thatAM sahAre IdranuM rUpa laI tene dahuda pU. putrano janma thatAM tenuM Idra nAma pADayuM. sahasAra Indrane rAjya sapI nivRta thaye. Indra sAkSAta IdranI jema lekapALa, senApati, parSadA, vajI, rAvaNa hAthI. gameSI vagere sthApI , rahevA lAgyo. jAti puranA rAjA temane pUrva dizAne dikapALa banAvyo, kiSkIdhI purInA rAjA yamane dakSiNa dizAne lokapaLa banAvyuM. meghapuranA rAjA varUNane pazcima dizAne dipALa banAvyuM ane kAMcanapuranA rAjA kuberane uttara dizAne digdhALa banAvyA. mALI te badhuM sahana karI zake nahi. tethI bhAIo ane parivAra sAthe yuddha karavA nikaLe Indra sAmAAvI yuddha karI mALIne hu eTale rAkSaso ne vAnare sumALInI sAthe pAtALa laMkAmAM jaI rahyA. Indra vizravAnA putra vaizramaNane laMkAnuM rAjya ApI potAnA nagaramAM gaye. pAtALa laMkAmAM rahetA sumALIne prItimatI rANathI ratnazravA nAme putra thayo te vidyA sAdhavA kusumadyAnamAM AvyA. tene ekacite jApa karato joI eka strIe AvI kahayuM ke huM mAnavasuMdarI nAme mahAvidyA tane siddha thaI chuM ratnazavAe joyuM ke manevidyA siddha thaI tethI jApa cheDI Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EK NA 6 er : si :: jI N tene puchavA lAgyuM ke tame koNa che teNIe kahyuM ke kautukamaMgaLa nagaranA mabiMdu nAme rAjAnI huM kekasI nAme nAnI putrI chuM. mArI mATe bena kauzIkA vizraSAne paraNI che. tene damaNa nAme putra che te IndranA hukamathI le kAnamImAM rAjaya calAve che. nimittionA kahevAthI mArA pitAe tamane ApI che tethI huM tamArI pAse AvI chuM A sAMbhaLI ratna zravA khuzI che ane pitAnA baMdhuone belAthI tenI sAthe paraNya ane puSpaka vimAnamAM che. tenI sAthe kaDakavA lAgyo. eka vakhata kekasIe vanamAM kesarI hine mukhamAM ke ja rahe che. teNI e patine vakha kahI batAvatAM Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | nazravAe kahyu ke" tane parAkramI putra thaze garbhanA prabhAvathI kaikasI viSTha banI Indra ne paNa tuccha gaNavA lAgI tenI vANI kaMDAra banI gaI garbhakALa puro thatAM teNIe putrane janma ApyuMA, zayyAmAMthI uThI te bALake pAse rahelA karaDIyAmAMthI pUrva bhImendra Apele navamANikaya hAra kADhI potAnA gaLAmAM nAkhyuM. te joI kaikI bahu vismaya pAmI patine jaNAvatAM teNIe kahayu ke pUrve rAkSaseAnA indra tamArA pUrvajo meghavAhanane je hAra Apela tenI eka hajAra nAgakumAro rakSA karatA hatA ane tame jenI pUjA karatA hatA te hAra tamArA putre gaLAmAM paheryAM che. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ratnazrava e A sAMbhaLI te khALa nuM sukha nava maNiyanAM hAra mAM pratibiMba thatAM joI tenu' dazamukha nAma pADayu ane kahyu ke mArA pitAne kAI munie kahyuM hatuM ke je tamArA pUrvajanA hAra paheraze te prativAsudeva ane ardhacakrI thaze. tyArapachI kekasIe sUrya ane caMdranA svapnathI sUcita eputra ane eka putrIne janma ApyuM. meTA putranuM nAma kuMbhakarNa putrInuM nAma surpaNakhA ane nAnA putranuM vibhISaNu nAma pADayu, traNe bhAIe sALa dhanuSyana ucI kAyAvALA nirbhayapaNe sukhe rahevA lAgyA. rAvaNunA di Navijya eka vakhata dazamukhe vimAnamAM besIne AvatA vaizramaNa rAjAne joI mAtAne puchatAM tenI mAtAe kahyuM ke te mArI meoTIbahena kauzIkAnA putra che tene indra laMkAnagarInuM rAjya Apyu che tArA dAdA mALIrAjAne mArI indro ApaNuM laMkAnu rAjya paDAvI lIdhuM che. pUrva bhImendra ApaNA pUrvajone rAkSasadvIpa pAtALalakA ane rAkSasIvidyA sahita laMkAnagarI ApelI hatI. have te kyAre pAchI maLaze tenI ciMtAthI huM dukhaLI banI chuM. vibhiSaNe mAtAne kahyuM ke mAtAjI' Apa ciMtA karaze nahi tame haju tamArA putrAnuM parAkrama jANatA nathI meTAbhAI dazamukha AgaLa Indrane TaukAmaNu tuccha che ! dazamukhe Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garvathI kahyuM ke e indrAdika vivAdhane huM jItI levA artha chuM paNa hAlate kuLa mAgata cAlI vidyAo sAdhavA javAnI amone AjJA Apo ema kahI mAtApitAnI AjJA t, -- jI ' : 8 che paNa laI traNe bhAIo bhImAraNyamAM vidyAo sAdhavA gayA vetavasa paherI tapasvI thaI mALA laI be paheramAM jApa japa aSTAkSarI vidyAsAdhI. ane SaDazAkSara maMtrane dazahajAre keTI jApa karavA lAgyA. te vakhate je budvIpano adhipati anAhata deva aMtApura sahita kriDA karavA AvyA vidhA Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhatA teone anulema ane pratima upasargo karavA mADayA chevaTe mAyA pUrvaka rAvaNanI AgaLa kuMbhakarNa ane vibhISaNanAM mastaka chedIne batAvyAM te paNa rAvaNa) dazamukha sthAnamAMthI Dage nahi pachI kuMbhakarNa ane vibhISaNa AgaLa raviNanuM mastaka chedIne batAvyuM tyAre vaDIla bhAIne nAzathI kuMbhakarNa ane vibhISaNa kSebha pAmI gayA. eTale dazamukha upara devoe sAdhu sAdhu kahI puSya vRSTi karI eka hajAra vidyAo rAvaNanI AgaLa AvI UbhI rahI pAMcavidyA kuMbhakarNa sAdhIne cAra vidyAo vibhISaNe sAdhI. anAhata deve AvI dazamukhane khamAvyuM. ane tenA mATe svayaMprabha nagara vasAvI ApyuM A samAcAra sAMbhaLI tenA mAtApitA, bahena vagere parivAre AvI teone satkAra karyo badhA tyAM sukhe rahevA lAgyA. pachI dazamukhe che upavAsa karI caMdrahAsa khaDaga sAthuM te samayamAM tADhaya giripara surasaMgata nAme nagaramAM maya nAme vidyAdhara rAjAne hemavatI rANIthI madadarI nAme putrI thaI tene egya vara zodhavAmAM rAjA cIMtA magna bane. maMtrIe kahyuM ke dazamukha tene mATe yogya lAge che teNe hajAra vidyAo sAdhI che rAjAne paNa te egya jaNAtAM pitAnI putrIne laI sumAlI vidyAdhara pAse Avyo ane pitAnI putrI dazamukhane ApavAnI IcchA darzAvI sumAlIe harSa pUrvaka hA kahetAM ane rAjae maLI dazamukha sAthe mokarInA lagna karyA dazamukhanuM Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 vaNa nAmato pachI paDaze paraMtu atyArathI ApaNe tenuM nAma rAvaNa ApI tenA saMbaMdhI AgaLa vAta calAvIzuM, eka vakhata rAvaNa megharava parvata para kaDA karavA gaye. tyAM kSIra sAgaramAM snAna karatI chahajAra khecara kanyAo rAvaNane joI anurAgI banI ane pitAnA pati thavA AjIjI karI temAM padamAvatI, manevega, akalatA ane vidyutabhA mukhya hatI te sane rAvaNa gAMdharva vidhithI para kanyAnA rakSakoe tenA pitAne kahyuM ke "tamArI putrIone keI harI jAya che." A sAMbhaLI kanyAonA pitAnI sAthe amara suMdara nAme vidyAdhareMdra laDavA A. kanyAoe rAvaNane kahyuM ke "vimAna jaldI calAve amara suMdarane jIta muzkela paDaze rAvaNe kahyuM ke tame nirbhaya rahe. huM badhAnI khabara lauM che ema kahI prasthApanA aheva De badhAne mAhita karI nAga pAvAthI bAMdhI lIdhA. kanyAoe pitR bhikSA mAgatAM sarvane cheDI mukyA pachI rAvaNa badhI strIone laI svayaMbha nagaramAM A . kuMbhakarNa taDinmALa nAme kanyA para. vibhISaNa paMkaja zrI nAme kanyA paraNya. maMdadarIe anukrame be putrone janma ApyuM meTAnuM nAma iMdrajIta ane nAnAnuM nAma meghavAhana hatuM. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 kuMbhakarNa ane vibhISaNa pitAnu` baira yAda karI vaizravaNe AzrIta karelI laMkAmAM upadrava karavA lAgyA. tyAre vaizravaNe dUta mekalI sumAlIne te upadrava karatA aTakAvAnuM kahyuM nahitara temane mArI nAkhIza ema kahevaDAvyu. . te sAMbhaLI rAvaNe kahyu ke" TaukAvaNu kANu mAtra che? huM tene mAnatA nathI tuM ta hevAthI avadhya chu' mATe cAlye| jA huM hamaNAMja tenI khabara leuM chuM. ema kahI rAvaNa potAnA aMdhu ane piravAra sAthe laMkA caDhI AvyeA. vaizravaNa paNa tenI sAthe yuddha karavA AvyA. petAnI hAra thatAM vaizravaNane vairAgya jAgyo ane dIkSA lIdhI rAvaNe AvI tene khamAvyA ne laMkAnuM rAjya pAchuM soMpavA kahayuM paNa zaizravaNa kai elye nahi, tene nispRha jANI. rAvaNe laMkA ane puSpaka vimAna grahaNakaryuM pachIte puSpaka vimAnamAM esI sameta zikhara game tyAM vananA hAthInI garjanA sAMbhaLI prahastanA kahevAthI tene vazakarI te hAthInu bhuvanAlaMkAra nAma pADI gajazALAmAM bace. prAtaHkALe rAvaNu sabhA bharIne ThaMA hatA. tyAM pavanavega vighAghare A vAne kahyuM ke deva ? krIbDI bI rAjAnA e putra Aditya jAne rUkSarA pAtALalakAmAMthI nIkaLI kISkIdhA nagare gayA. tyAM yamanI sAthe laDatAM came teone AMdhI jelamAM pUryA che ane narakanAM duHkho Ape che. teo tamArA sevaka che. te jaldI iMDAve." A sAMbhaLI tarataja rAvaNu sainya sAthe kISkI dhApurI Avyo ane paramadhAmI jevA yamanA sevAne jItIne peAtAnA Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 vike Adiyaraja ane rUkSarajAne chuTA karyA. teoe yama rAjAne khabara ApatAM yama pite rAvaNa sAthe laDavA AvyA temAM te hArI ga eTale rathanupuranA rAjA Indrane zaraNe gaye. ane kahyuM ke rAvaNe zravaNane jItI laMkAnuM rAjya ane puSpakavimAna kabaje karyuM che. huM paNa tenAthI hArIne ApanA zaraNe Avyo chuM. AdityarAjA ne rUkSarajA ne teNe narakanI jelamAMthI cheDAvyA che" A sAMbhaLI - laDavA taiyAra che tyAre maMtrI eAe tene samajAvIne aTakAvya yamarAjane surasaMgItanAme nagara AvyuM. eTale te tyAM rahevA lAgyA. A tarapha rAvaNe AdityajAne kakkIdhApurI ane rUrijAne rUkSapura nagara ApI liMkAmAM AvI zavaNa rAjya karavA lAgyuM. adityarajAne vAlI ane sugrIva nAme be putra ane zrIprabhAnA putrI thaI, akSarajAne nala e nIla nAme be putre thayA. AdityarAe vAlIne rAjya ApI dIkSA lIdhIne mikSe gaye vAlIe sugrIvane yuvarAjapade thA. eka vakhata rAvaNa aMtaHpura sahita hAthI para besI megarinA darzane gayo hato tyAre meghaprabhane putrI pare lakAmAM sUrpaNakhA ne joI tenuM haraNa karyuM tyAMthI pAtALa lakAmAM jaI tyAM rahelA AdityarajAnA putra caMdrodarane kADhI mukI pite nagarI kabaje karI lIdhI zavaNane surpaNakhAnA haraNanA samAcAra maLatAM te khara vidyAdharane mAravA cAlya tyAre e darIe kahyuM ke tamAre kanyA kedane ApavAnI ja che Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 te te kanyA chAe kharane paraNa che tene tamAre subhaTa banAve ane prasanna thaI pAtALa laMkAnuM rAjya sepI surpaNakhAne tenI sAthe vivAha kara. rAvaNe maMdodarInA kahevA mujaba kayuM caMdrodara mRtyu pAmatAM tenI patni anurAdhAne virAdha nAme putra sarvakalAno pAragAmI banI akhalIta rIte pRthvI para pharate hate. rAvaNe vAlane baLavAnane parAkramI jANe tene jItavA prathama duta ekalI kahevaDAvyuM ke tamArA pUrvaja zrIkaMTha amArA pUrvaja kIrtidhavaLane zaraNe AvyA hatA kIrtidhavaLe tene vAnasvIpa se hate. - tyArathI ApaNe svAmI sevakane saMbaMdha cAlyA ave che tamArA dAdA kakkIdhIzajAne amArA vaDavA sukeza rAjA sAthe paNa te mujaba saMbaMdha hate tamArA pitA Aditya jAne meM cheDAvI kakkIdhAnagarIne rAjA banAvyA che, to tenA putra tame AvI mArI sevA kare. dUtanAM AvA vacana sAMbhaLI vAlIe kahyuM ke devagurU vinA huM koIne svAmI mAnato nathI. ApaNe bannene mitrapaNAne saMbaMdha hovAthI eka bIjAnI saMpatti vipattimAM madadagAra banyA che paNa svAmI sevakapaNuM nathI chatAM tene je karavuM hoya te kare huM phakata tane pratikAraja karIza ema kahI dUtane vidAya karyo. te AvI vAlIne vacane rAvaNane saMbhaLAvatAM rAvaNe meTuM sainya laI kakkIdhApurI laDavA mATe AvyA. vAlIne khabara paDatAM te Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAme laDavA AvyA temAM ghaNA prANIone saMhAra thatAM vAlIe rAvaNane para yuddha karavA samajAvyuM. bannenuM yudhdha cAlyuM rAvaNa caMdrahAma khaDaga ugAmI vAlIne mAravA de vAlIe tene DAbA hAthe caMdrahAkhaDA sahita pakaDI kAkhamAM rAkhI ca 2 B' . \ | Ika : kat wani samudra sahita pRInI pradakSiNA karI AvyuM. pachI dayAthI rAvaNane chuTA karI karI kahyuM ke huM arihaMta sivAya koIne namato nathI ane A saMsAraparathI vairAgya thaye che tethI tane choDI mukuM chuM tarApa tuM jobava sugrIva tArI AjJA rahI karavAnuM zakaya daro e karI ke rAjya pI Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9.9 vAlIe gaganacaMdramuni pAse jai cAriMga lIdhu tapasyA karatA temane labdhi prApta thaI. pachI aSTApada paryaMta AvI mahInA mahInAnA upavAsa karI kAusagga karavA lAgyA. sugrIve rAvaNane peAtAnI bahena suprabhA paraNAvI tethI eka khInnanA snehamAM vadhAre thayeA. pachI rAvaNu jI paNa vidyAdhara kanyAone balAtkAre paraNI laMkAmAM paraNI laMkAmAM gayA. sugrIve vAlInA putra caMdrazmIne yuvarAja padavI ApI eka vakhata rAvaNa nityAleka nagaranA rAjA nityAlekanI ratnAvalI kanyAne paraNavA jatAM aSTApada ta para tenu vimAna aTakayuM, tethI nIce utarI jotAM vAlIne tapa karatAM dIThA. teNe vAlIne kahyuM. ke "tuM da Mbha rAkhIne AvuM tapa mane chetaravA kare che. pahelAM te mane mAyAthI upADIne pheravyA hatA. have teneA badale levAnA mAro vAro AvyeA che, hamaNAM ja paryaMta sahita upADI tane lavaNu samudramAM pheMkI dau chuM. ** ema kahI pRthvIne phADI aSTApada parvatanI nIce paisI hajAra vidyAnuM smaraNa karI parvatane upADayA. te avadhijJAnI vAlIe jANyuM A tItha ne nAza na thAya mATe tene gheADI zikSA karUM. ema vicArI vAlIe paganA aMguThAthI pata dakhAye eTale rAvaNunAM gAtra sakecAtAM bhujadaMDa bhAMgI gayA. mukhamAMthI rUdhIra vamatAM uMcA svare rovA lAgyA tyArathI tenu rAvaNu nAma prasiddha thayuM tenuM rUdana sAMbhaLI dayALu vAlIe tene chADI mUkaye. te AvIne munine khamAvavA lAgyA. deve e Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAlI muni upara sAdhu sAdhu kahI puSpa vRSTi karI. pharIvAra vAlI munine praNAma karI rAvaNa bharata mahArAje karAvelA cautyane vadana karavA AvyA. aSTaprakArI pUjA karI gItagAna karAvatAM vaNa nI tAMta tUTI. eTale tarataja rAvaNe pitAnI nasa kheMcI vINAmAM lagADI bhakti karavA lAge. te vakhate tyAM AvelAM dharaNendra khuza thaI. amedha vijyA zakti ane bahurUpI vidyA ApI. dharaNendra potAnA sthAne gaye. rAvaNa tyAMthI nityaleka jaI ratnAvaLIne paraNuM pAcho laMkAmAM A te vakhate vAlI munine kevaLajJAna mahatsava the. anukrame cAra aghAtI karma khapAvI vAlI muni mokSe gayA. vatADhaya giri para tiHpura nagaranA rAjA javalanazIkhane zrImatI rANIthI tArA nAme putrI thaI. te yauvanavaya pAmatAM cakAMka vidhAdharanA putra sAhasatinA jovAmAM AvI. taNe javalanazIkha pAse tArAnI mAgaNI karI. te pramANe sugrIve paNa tArAnI mAgaNI karI. nimittione pUchatAM teNe javalanazikhane kahyuM ke sAhasagati alpAyuSI che ane sugrIva rAjA dIrdhAyuSI che tethI javalana zikhe sugrIvane kanyA ApI. sahasagatine khabara paDatAM teNe vicAryuM ke baLathI ke chaLathI huM jarUra tenuM haraNa karIza. ema ciMtavI zemukhI vidyAnuM smaraNa karI himAcalanI guphAmAM rahI te vidyA sAdhavA lAge. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAvaNa digavijaya karavA laMkApurathI nIkaLI vidyAre ane rAjAone jItato pAtALalaMkAmAM AvyuM. tyAM kharavivAre rAvaNanI pUjA karI ane Indra rAjAne jItavA rAvaNanI sAthe cauda hajAra vidyAdhare laIne nIkaLe. sugrIva paNa pitAnI senA laI rAvaNanI pachavADe cAle. vacamAM revA nadI AvatAM rAvaNe tyAM paDAva nAkhe. nadImAM snAna karI be ujavaLa vastra paherI arihaMta pratimAnuM pUjana karavA lAge. te vakhate sevAmAM pUra AvatAM pUjA adhurI rahI gaI pUjAmAM aMtarAya thatAM teNe ke dhe bharAI koNe akALe pANI cheDayuM tenI tapAsa karAvI. te vakhate eka vidyAdhare kahyuM ke mAhiSmati nagarInA rAjA sahastrAMzue pitAnI hajAra rANIo sAthe jaLakrIDA karavA mATe pANI rokI rAkhyuM hatuM te paNa chuTuM mUkatAM pUra AvyuM che A pUramAM te rANIone nirmAlya taratA joI rAvaNe te rAjAne pakaDI lAvavA rAkSasa vIrene mokalyA. teone sahastrAMzue harAvI pAchA kADhayA. eTale rAvaNa pite yuddha karavA AvyA. sahasrAMzuM ne jItIne pakaDIne chAvaNImAM lA. te vakhate eka cAraNamuni AkAzamAMthI utarIne AvyA. rAvaNa temanA caraNamAM paDe ane AvavAnuM kAraNa pUchatAM munie kahyuM ke huM pUrva mAhISmatI nagarIne zatabAhu nAme rAjA hato. mArA putra sahasra zune rAjya sapI meM cAritra lIdhuM che. A sAMbhaLI rAvaNe badhI hakIkata Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahI sahastrAMzune mukata karyo ane kahyuM ke "AjathIta me amArA cothA bhAI tarIke che. teNe kahyuM ke huM te have pitAnA mArge cAvIza ema kahI pitAno putra rAvaNane sopI teNe dIkSA lIdhI. te samAcAra pitAnA mitra ayodhyAnA rAjA anaraNyane kahevarAvatA saMketa mujaba anaraNe pitAnA putra dazarathane rAjya sepI cAritra lIdhuM. pachI rAvaNa bane munine vaMdana karI sahasrAMzunA putrane rAjya sepI AgaLa cAlyA. tyAre nArada muni brAhmaNonA mArathI pikAra karatA rAvaNa pAse AvyA ane kahevA lAgyA ke rAjapura nagaramAM marUta rAjA hiMsAmaya yajJa kare che te pazuone pikAra sAMbhaLI huM AkAzamAMthI utarI marUta rAjA pAse gaye. ane brAhmaNane kahevAthI pazuno homa karI sva meLavavAnI icchA karanAra rAjAne meM kahyuM ke" * - : sAcA yajJanI rIta : A zarIra vedI che, AtmA yajamAna che, tapa agni che, jJAna vata che samidha karma che, kodhAdika pazuo che, satya yajJa staMbha che. sarva prANIonI rakSA te dakSiNa che,jJAna darzana ane cAritra e traNa rane che, ane te ja traNa deva brahmA viSNu ne mahezvara che. A vedita yajJa je yoga vizeSathI karyo hoya to te muktinuM sAdhana thAya che. rAkSasanI jevA je loke chAga vagere Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 prANIonA vadhathI yajJa kare che te ghora narakamAM jAya che. he rAjA ? prANIonA vadhathI kadApi svaga maLe ja nahi tamane brAhmaNe mAMsa lupI banI udhuM samajAve che. Ama kahetAM brAhmaNe mane mAravA doDayA. ha nAsIne ApaNA zaraNe AvyA , T che ke je * bI . paVM Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 chuM. A sAMbhaLI rAvaNa turata yajJa maMDapamAM AvyuM. marUta rAjAe tenI pUjA karI rAvaNe kopAyamAna thaI tene kahyuM ke "ahiMsA paramo dharma che. hiMsAthI dharma thAya nahi mATe A yajJa karazo nahi. je karazo te A lekamAM huM tamane jelama nAkhIza. ane parabhavamAM narakanAM duHkhe bhegavaze. hiMsAmaya yajJane ItihAsa maphata rAjAe yajJa baMdha karyo. pachI rAvaNe nAradane pUchayuM ke "AvA hiMsAtmaka yajJo kayArathI zarU thayA? nArede vasu rAjAnuM caritra kahI saMbhaLAvyuM. parvate ajano artha bakaro karyo ane vasue beTI sAkSI pUrI tethI vasu marIne narake gaye. vasunA ATha putra anukrame rAjagAdI upara beThA temane paNa dee mArI nAkhyA. navame suvasu nAzI ne nAgapura gaye ane dazame bahadhvaja mathurA gayA. purajanee parvatane nagarI bahAra kADhI mUko. tene mahAkALa asure grahaNa karyo. rAvaNanA pUchavAthI nArade mahAkALa asuranI kathAne tene pUrva bhaya kahaye - cAraNa yugala nagaramAM, adhana rAjAne ditI rANIthI sulasA nAme putrI thaI tenA svayaMvaramAM ane badhA rAjAone teDAvyA. temAM sagara rAjA sahuthI adhika hatA. teNe madadarI nAme pratihArI ne uona! Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 sulasAnI icchA jANavA mAkalI. te vakhate mA dikarI vAta karatAM hAvAthI te saMtAI ne ubhI rahI vAta sAMbhaLavA lAgI, dvitie sulasAne kahayuM ke "tArA pitAe tane svayaM vara ApyA che. paraMtu mArI icchA tane madhupIMga sAthe paraNAvavAnI che. madhupIMga mArA bhAI ne dIkarA che. ane tArA pitAne bhANeja che. sulasAe ema kahyu' ke huM tene varamALA nAkhIza. A vAta ma dAdarIe AvI sagara rAjAne kahI. sagare purArhuita pAse rAjalakSaNa saMhitA racAvI. temAM evuM lakhyu ke sagara rAjalakSathI yukata gaNAya ane madhupIMga ayukata gaNAya. sagare te pustaka purANu' banAvI rAjasabhAmAM va'cAvyuM temAM madhupIMga ayukta pharatAM lajjA pAmI tyAMthI uThI gayA. eTale sulasA sagarane varI. madhupI`ga ajJAna tapa karI mRtyu pAkI sATha hajAra asurone sva mI mahuAkALa nAme asura thayA. teNe avidhajJAnathI sagare kRtrima racelI rAja sahitA lakSaNa jANI sagarane mAravanu chIdra zeAdhavA lAgyA. eTalAmAM zuktimatI nadImAM pava tane joI brAhmaNanuM rUpa laI pata pAse AvI kahevA lAgyo ke huM tArA pitAnA mitra zAMDilya chuM. huM ane tArA pitA kSIrakaba ane gautama RSi pAse t Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 bhaNyA hatA. hamaNAM nArade ane bIjA leAkAe tArUM' apamAna karyuM te sAMbhaLI tane madada karavA Avye chuM. huM maMtrAthI vizvane meAhita karI tArA matanI puSTi karIza. ema kahI patanI sAthe raDI dutimAM pADavA ghaNA leAkone mudhamAM mAhita karI dIdhA. leAkAmAM save ThekANe vyAdhi ane bhUta pretanA doSa ubhA karI parvatanA matane nirdoSa karAvavA mAMDayeA. zAMDilyanI AjJAthI pate roganI zAnti karavA mAMDI. e rIte pe!tAnA hiMsAmaya yajJanA matamAM sthApana karavA mAMDayA. sagara rAjAnA nagaramAM paNa te asure mahA rAge! phelAvyA. eTale sagare rAganI zAMti mATe parvatane belAbyA. parvate zAMDilyanI sAthe rahI sarva ThekANe raMganI zAMti karI. zAMDilyanA kahevA mujaba paryaMta hiMsAtmaka yajJanu vidhAna karavA lAgyuM.. cajJamAM akRtyA sautrAmaNI yajJamAM madirApAna karavu. gesa yajJamAM agamyA strI sAthe gamana karavuM. mAtRmedhamAM mAtAnA vadha ane pitR medhamAM pitAno vadha karavA. kAcabAnA pIThapara agni mUkI tenA yajJa karaveA yajJamAM yajamAne mAMsanuM bhakSaNa karavuM. kAraNa ke te devatAnA upadezathI kareluM ane maMtrAdi vaDe pavitrita che. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pramANe upadeza ApI sagara rAjA pAse ghaNA yajJA karAvyA pachI rAjasUya yajJo karAvI rAjAne marAvI vimAna para batAvyA. AthI loke hiMsAmaya yajJo karavA lAgyA. A badhuM joIne meM (nArade) divAkara nAmanA vidyAdharane kahyuM ke A yajJomAMthI baghA pazuone tAre harI levA. dIvAkara tema karavA lAge te pelA mahAkALa asuranA jANavAmAM AvatAM teNe yajJamAM RSabha devanI pratimA sthApana karavA mAMDI eTale divAkara upadrava cAlyA nahi. pachI te asure yajJamAM sagara rAjAnI bhAvanA karI ane tatkALa sulasA sahita sagara rAjAne yajJamAM homI daI pote kRtArtha banI pUrvanuM vaira laI pitAne sthAne gaye. A pramANe parvate hiMsAtmaka yajJa karAvyA che. te tamAre aTakAvavA gya che ema kahI nArada gayA. pachI marUta rAjAe rAvaNane nAradanI utpatti vize pUchatAM rAvaNe kahyuM ke brahmarUci nAme brAhmaNa tApasa thavA chatAM tenI strI kurmi sagarbhA banI. nAradanI utpatti eka vakhata tenA ghera sAdhuo AvyA. temAMthI eke brAhmarUcI ne kahyuM ke tame saMsAra cheDI tApasa thayA ane pharI vAra strIne saMga karyo ? te gRhavAsa karatAM A vanavAsa kema sAro gaNAya ? A sAMbhaLI brahmarUci e jaina dIkSA grahaNa karI. ane kurmi parama zrAvakA banI. tene putra jana. te janma samaye raDe nahi. tethI tenuM nArada nAma pADayuM. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurmi eka vakhata bahAra gaI tyAre ja bhaka dee te putrane harI laI ucherI ne tene bhaNAvya. kumie putranA zokathI vairAgya pAmI dIkSA lIdhI. nAradane devoe AkAza gAmanI vidyA ApI. tethI te zrAvakanI peThe aNuvrata pALate vicare che. pachI marUta rAjAe kanakaprabhA nAme pitAnI kanyA rAvaNane paraNAvI. rAvaNa tyAMthI mathurA AvyuM. mathurAne rAjA harivahana pitAnA putra madhu sAthe rAvaNanI sAme bhakitathI AvyuM. madhunA hAthamAM trizula joI rAvaNe tene kahyuM ke A trizula tane kayAMthI maLyuM ? teNe kahyuM ke dhAtakI khaMDanA aivita kSetramAM zatadvAra nagaramAM sumitra nAme rAjaputrane prabhava nAme kulaputra mitra hato. banne sAthe kalAbhyAsa karatA yauvana vayane pAmyA. tyAre sumatra rAjA thaye. teNe prabhavane pitAnI je samRdidha vALA karyo. eka vakhata sumitra eka palipatInI putrI vanamALAne para. te prabhavanA jovAmAM AvI te kAmathI pIDita banI divase divase sukAvA lAgyo. tyAre sumitre kAraNa pUchatA teNe kahyuM ke te vAta kahevAya tema nathI" sumitre bahu Agraha karatAM teNe kahyuM ke tamArI rANI vanamALA ne joyA pachI huM durbaLa bane chuM. sumitra kahyuM" emAM zuM moTI vAta che? Aje ja tene tArI pAse mekalIza. ema kahI vanamALAne prabhAva pAse mokalI. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanamALA e prabhavane kahayuM ke tamArA mitre tamArA mATe ja mane mokalI che" teja vakhate prabhavanA vicAramAM palaTa thatAM teNe kahyuM ke bIjAne praNa apAya paNa priyA apAtI nathI. chatAM teNe meTA dilathI AvuM kAma karyuM te mAre kharAba kema thavuM. tame mArI mAtA samAna che. mATe pAchA jAo ane pApI evA mAruM moTuM paNa joze nahi. A badhA vacane sumitre gupta rIte tyAM AvI sAMbhaLyAM. tethI te ghaNe harSa pAme. vanamALI gayA pachI prabhava Atma hatyA karavA lAgyo. tene sumitre AvI aTakAvyo. pachI baMne mitra rAjya karavA lAgyA. sumitra dIkSA laI izAna devalokamAM gaye. tyAMthI vIM te sumitrane jIva huM madhu thaye. ane prabhAvane jIva kALa karI ghaNA bhava karI manuSya thaye te bhavamAM niyANa sahita tapa karavAthI amarendra thaye che. teNe pitAne pUrvabhava kahI mane A trizuLa ApyuM che. te be hajAra jana sudhI jaI kArya karI pAchuM Ave che. A sAMbhaLI madhune rAvaNe pitAnI putrI maneramA paraNavI. laMkAthI nIkaLela rAvaNane aDhAra varSa thayAM pachI te merU giripara zAzvatA maMdiramAM vaMdana karavA gayo. te vakhate durlaMghapuramAM rahelA iMdranA digyAla nalakubera ne pakaDavA rAvaNanI AjJAthI kuMbhakarNa vagere gayA. nalakubera AzALI Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 vidyA vaDe nagaranI AsapAsa agnimaya killA banAvI race hute. te killAnI sAmuM kuMbhakarNa vagere jaI zakayA nahi. eTale pAchA AvI rAvaNane te samAcAra ApyA. te jovA rAvaNu pote gayA. tyAre eka tie AvI rAvaNa ne kahyuM ke nalakubaranI patnI upara bhA tamArA guNathI rajita thaI tamArI sAthe kriDA karavA Icche che. AzALI vidyA tamane svAdhIna karaze. tethI tame naLakuberane jItI zakaze. vaLI sudarzana cakrane paNa tame meLavI zakaze. rAvaNe A sAMbhaLI hAsya pUrvaka vibhISaNa sAme joyu vibhISaNe evamastu kahI kUtine vidAya karI. pachI rAvaNe vibhISaNane Thapako ApI kahyu ke te kuLane kalaMka lagADayuM ? teNe kahyuM ke "te upara bhA tamane vidyA vagere je Ape te lai pachI yuktiIthI tene cheDI dejo." eTalAmAM upara bhA tyAM AvI ane rAvaNune bhAzALI vidyA ApI. te vidyAthI rAvaNe agninA killA saharI lIdhA. dula``ghapuramAM praveza karI vibhISaNe naLakuberane jItI lIdheA. rAvaNane tyAMthI sudarzona cakra maLyu. naLakubera nima paDavAthI rAvaNe tenuM rAjya pAchu sevyuM. upara'bhAne kahyuM ke, "bahena ! tArA kuLane yogya tArA patine ja aMgIkAra kara. vidyA ApavAthI tuM mArI gurUmAtA anI che, temaja parasIne mA bena samAna gaNu" .. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 ema kahI naLakuberane sAMpI. naLakubere rAvaNanA meTA satkAra karyAM. tyAMthI rAvaNa sainya sAthe sthanupura nagare AvyeA. sahasrAra rAjAe potAnA putra Indrane varUNanAM parAkrama kaDI sa'bhaLAvyAM, chevaTe kahayuM ke tArI rUpavatI nAme putrI rAvaNane ApI saMdhI karI le. '' Indra kayu ke, " zatrune huM... kanyA kema ApuM ? ApaNA patA vijayasiMhane mArI nAkhavAnuM vera huM bhUlyA nathI mALInI jema tene paNa mArI nAkhIza." A pramANe pitA putra vAtA karatA hatA teTalAmAM rAvaNe AvI rathanupurane ghero ghAlyA, dUtane mokalI Indrane kahevarAvyu' ke " kAM zakita batAvA agara rAvaNunI bhakita karI " indra paNa rAvaNane tevA ja saMdeza pAchA vALyeA. pachI te rAvaNa bhuvanAlaMkAra hAthI para besI IndranI sAthe laDavA nIkaLyeA. sAme IndranA airAvaNa hAthI AvatAM potAnA hAthI! parathI uchaLI marAvaNu hAthI upara kudI paDayA. ane Indrane bAMdhI lIdhA. pachI airAvaNa hAthI sahita indrane chAvaNImAM lAvI ThArAgRhamAM pUrI tatkALa laMkA nagarImAM AvI gaye. A khabara paDatAM sahasrAra dikapAle sahita rAvaNa pAse AvI putranI bhikSA mAgavA lAgyA, rAvaNe kahayuM ke " jo te mArI Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laMkApurIne kacarathI ja sApha kare ane sudhI jaLa siMcana kare sadevAlayamAM pupanI mALAo gUMthIne Ape te cheDIza. sahastrAre badhuM kabula karyuM, pachI Indrane cheDI baMdhunI jema satkAra karIne me . te rathanupuramAM AvI AnaMdathI rahevA lAgyo, evAmAM nirvANa saMgama nAme eka jJAnI muni tyAM AvatA Indra munine pUchyuM ke zuM kAraNathI mArI hAra thaI? munie kahyuM ke "pUrve arijaya nagaramAM javalanasiMhanI patni vegavatIne ahalyA nAme putrI thaI tenA svayaMvaramAM sarva rAjAo AvyA tuM sUryAvarta nagarane rAjA taDidrabha hato. ane huM caMdrAvatI nagarane rAjA AnaMdamALI hate. ahalyA svecchAe AnaMdamALIne varI. nAra parAbhava thatAM tane AnaMdamALanI IrSyA thaI. eka vakhata saMsAra parathI udvega thatAM AnaMdamALIe dIkSA lIdhI. vihAra karatAM te rAvarta giri AvI dhyAnamAM sthita thaye. tyAM te tArA jevAmAM Ave. tane ahalyAnuM smaraNa thatAM te te munine paDI aneka prahAra karyA chatAM muni dhyAnathI DagyA nahi te vakhate kalyANa guNadhara nAme tenA bhAI sAdhue tArA para te leNyA mUkI. tyAre tArI patnI satyasrIe bhakti vacanathI te munine zAMta karyo. eTale temaNe tejalezyA saMharI lIdhI jethI tuM bacI gaye, paNa muni tiraskAranA pApathI bhabhava bhamI kaI bhavamAM zubha karma upArjana karI tuM sahastrArane Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 31 putra thaye che; mahA nine tiraskAra ane prahAra karavAnA phaLa rUpe tAre parAjaya thayuM che. A sAMbhaLI Indra pitAnA putra dattavIryane rAjya sethI dIkSA lIdhI e ugra tapa karI me gayA. have eka vakhata rAvaNa svarNatuMga giri para kevaLI prabhu anaMtavIryane vaMdana karavA gaye. dharmadezanA sAMbhaLI rAvaNe pUchyuM ke mAruM maraNa zA kAraNathI ane kenAthI thaze? " kevaLI prabhue kahayuM ke " vAsudevanA hAthe parastrInA doSathI tAruM mRtyu thaze." A sAMbhaLI rAvaNe te ja vakhate abhigraha karyo ke nahi IcchatA parastrI sAthe huM kadI ramIza nahi." pachI te munine vaMdana karI puSpaka vimAnamAM besI pitAnA nagare Ave. eka vakhata rAvaNa varuNane jItavA gayo, yuddha thatA varUNanA vIra putroe kharaSaNane bAMdhI tenA nagaramAM laI gayAM tethI rAkSasa senAmAM bhaMgANa paDayuM. eTale rAvaNe badhA vidyAdharane potAnI madade bolAvyA. pavanaMjaya vidyAdhara paNa gaye, teNe saMdhi karIne kharadUSaNa varuNa pAsethI cheDAvyA. rAvaNa parivAra sAthe laMkA gaye. ne pavanaMjya pitAne sthAne gaye. pharI eka vakhata saMdhimAM duSaNa kADhI rAvaNa Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sara varuNane jItavA cAlyuM. te vakhate madada mATe vidyAdharane teDAvatAM pavanajaya javAne taiyAra thaye, paNa tenA putra hanumAne kahayuM ke "pitAjI have huM uMmara lAyaka thatAM Apane javuM egya nathI, mane ja mokale. ane ApanA putranuM parAkrama juo ! ema kahIpitAnI AjJA laI te rAvaNanI chAvaNImAM AvyuM. rAvaNe tene harSathI kheLAmAM besADaze. varuNa sAthe yudha thatAM varuNanA putra rAvaNa sAthe laDavA lAgyA. ane varuNa sugrIva vagere sAthe laDavA lAgyo. varuNanA putroe rAvaNane muMjhavI nAkhyo, eTale hanumAne vidyAnA baLathI varUNanA putrone bAMdhI dulIdhA. eTale varuNa hanumAna upara dha, rAvaNe tene vacamAM ja rekI lIdhuM ane dAruNa yudha karI IndranI jema varuNane bAMdhI lIdhA. varuNa namI paDe. eTale rAvaNe tene choDI muko. varuNe pitAnI satyavatI nAme putrI hanumAnane ApI. rAvaNe laMkAmAM AvI pitAnI bahena surpaNakhAnI putrI anaMgakusumA hanumAnane ApI. sugrIve padmarAgA, nale harimAlInI ane bIjAoe pitAnI putrI hanumAnane ApI. rAvaNe daDha AlIMgana ApI hanumAnane vidAya karyo. sugrIva vagere paNa pitAnA sthAne gayA. hanumAnanI utpattinuM varNana tenA mAtApitAnuM varNana vagere bIjI vakhate kahIzuM. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 rAmalakSmaNanI uttpatti mithilA nagarImAM hariva'zanA vAsavaketu nAme rAjAne vipulA nAme srIthI janaka nAme putra thayA. anukrame te rAjA thayA. tyAre ayAyA nagarImAM IkSvAkuva`zanA anaraNya rAjA rAjya karatA hatA. tenA vaDavAmAM eka raghurAjA thayelA tethI tenA raghuva za kahevAtA hatA, tene pRthvI rANIthI ane taratha ane dazaratha nAme be putra thayA teNe mitra sahasrAMzu nA sa`keta mujaba eka mAsanA nAnA putra dazarathane rAjya para besADI meTA putra ana'taratha sAthe dIkSA lIdhI. anaraNya rASika khapAvI mekSe gayA, ana`tatha rAjI tapa karatA vihAra karavA lAgyA. dazaratha moTA thatAM rAjezvarI ane arihaMtane bhakata thaye. te prathama kuzasthaLa nagaranA rAjA mukosaLanI apajatA jenu' nuM nAma kauzalyA hatuM. te putrI sAthe paraNyA. bIjI kamalakula nagaranA rAjA sukha`dhuM tilakanI putrI kaimpI jevuM bIjuM nAma sumitrA hatuM tenI sAthe paraNyA. trIjI suprabhAnAme rAjaputrI paraNyA. gaNenI sAthe sa`sAra sukha mANatA hatA. te samaye rAvaNe kAI nimittiIne pUchyuM ke mArU mRtyu svapariNAmathI thaze ke khIjAthI thaze. nimittiAe kahyu` ke Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 janakanI putrInA kAraNe have pachI dazarathanA thanArA putrathI tamArU mRtyuM thaze. A sAMbhaLI vibhISaNe kahyuM ke A ananA bIjarUpe janaka ane dazarathane huM haNI nAkhIza. pachI purA putrInI utpatti kayAMthI thaze ? rAvaNe sa'mati ApatAM vibhISaNa ghera gayA. A vRtAMta sabhAmAM beThelA nArade sAMbhaLyuM te tatkALa uDIne dazaratha rAjA pAse AvyA. dazarathe sanmAnapUrvaka besADI puchyuM ke tame kayAMthI Ave che nArade kahyuM ke sImaMdhara svAmIno dIkSA maheAtsava jovA huM puDarIkINI nagare gayA hatA. tyAMthI merUparvatanAM madiranAM dana karI laMkAnagarI mAM zAMtinAtha prabhunAM daCna karavA rAvaNunA ghera gayeA. tyAM koI nimittiAe rAvaNanA vadha jAnakInA nima tamArA putrathI thaze ema kayuM. eTale vibhISaNe tamane ane janakarAjAne mAravAnI pratijJA karI hamaNAMja te AvatA haze. A vAta tamane kahevA AvyuM! chu. dazarathe nAradanuM sanmAna karI janaka pAse mekalyA. janakarAjA pAse AvIne nArade kahayu bannenA maMtrIee rAjAnI lekhamaya mUrti karAvI. rAjyagRhamAM dhArAmAM sthApita karI dazaratha ane janakarAjA veza badalI rAjya cheADI nIkaLI gayA. vibhISaNe ayeAdhyA AvI aMdhArAmAM dazarathanI mUrtine dazaratha mAnI tenuM mastaka chedI laMkAmAM pAchA AvI gayA. la Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa ekale janakarAjA rAvaNane mArI zakaze nahi ema dhArI janakane mAravA gayo nahi. dazaratha ane janaka banne mitre pharatA pharatA kautukamaMgaLa nagaramAM kaikayInA svayaMvaranI vAta sAMbhaLI tyAM AvyA ane te bane ucA Asane beThA. kekeyI svayaMvara maMDapamAM AvI badhA rAjAne joyA pachI dazarathanA kaMThamAM varamALA paherAvI. harivahana vagere rAjAe kekeyIne khUMcavI levA dazaratha sAthe yuddha karavA taiyAra thayA dazarathe kaikeyIne kahyuM ke "jo, sArathI thAya te huM badhA zatruone haNI nAkhuM. kaikeyI cosaTha kaLAmAM pravINa hovAthI sArathI banI tethI dazarathe badhA zatruone parAjIta karI daI keyIne paraNyA. ane tene varadAna mAgavA kahyuM teNae kahayuM "jarUra paDe mAgIza" pachI dazaratha tene laIne rAjagRhI nagare gayA ane janaka pitAnI mithilA nagarIe gaye. dazaratha rAjA magadhapatine jItIne rAjagRha nagaramAMja rahaye. rAvaNanI zaMkAthI adhyAthI badhuM aMtapura teDAvI lIdhuM. vakhata jatAM kauzalyAe cAra svapna sUcita baLadeva putrane janma Ape. dazarathe putra janmatsava ujavI tenuM pama nAma pADyuM paNa lekamAM te rAma nAmathI prakhyAta che. tyAra pachI sumitrAe sAta svapna sUcita vAsudeva putrane janma Aye. dazarathe prathama karatAM adhika janmotsava ujavI Tona! Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 putranuM nArAyaNa nAma pADyuM. paNa nAmathI prakhyAta thayA, ane kumAre dhAraNa karI anukrame umaralAyaka thatAM mahA parAkramI saMkaLA vizArada banyA. eTale dazaratharAjA putra parivAra sAthe ame dhyA mAM AvI rAjaya karavA lAgyA. keTaleka kALe kaikayIe putrane janma ApyA tenuM bharata nAma pADyuM.. ane suprabhAe zatrughna nAme putrane janma ApyuM. A rIte dazaratha rAjAne cAre rANIothI ekeka putra thayA. tenAthI rAjA ze|bhatA hatA. leAkeAmAM te lakSmaNa nIlAMbarane pitAMbara rAvaNu, sItA, rAma, lakSmaNu, bhAmaDalanA pUrvabhavA dArUgAmamAM vasubhUti brAhmaNane atibhUti nAme putra thaye, atibhUtine sarasA nAme patni thaI eka vakhata dayAna nAme brAhmaNe chaLathI tenu haraNa karyuM. atibhUti tene zeAdhavA pRthvI para pharavA lAgyA. temanI pachavADe vasubhUti ane anukazA banne putra ne putra vadhu ne zeAdhavA lAgyA. temane mArgomAM kAI muni maLyA temanI pAse dharma sAMbhaLI ane dru patie dIkSA lIdhI. kALakarI saudharma devaleAke deva thayA. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 vasubhUti tyAMthI cavI daitADhaya parvatapara rathanupura nagaranA caMdragati nAme rAjA thayA. nukazA tenI puSpavatI nAme patnI thaI. sarasA dIkSA laI ne kALakarI IzAna devalAke devIpaNe utpanna thaI. sarasAnA virahathI pIDita atibhUti maraNa pAmI, ghaNA bhava bhasI haMsa thayA tene bAja pakSIe pakaDayA paNa mukhathI nIce paDaye tyAM rahelA munie tene navakAra maMtra saMbhaLAvye te maraNa pAmI vyaMtaradeva thayeA. tyAMthI cyavI vidhdha nagaramAM prakAzasiMha rAjAne kulama'Dita nAme putra thayA. kayAna maraNa pAmI cakrapuranA purahita dhUmakezanA piMgaLa nAme putra thayA te rAjaputrI ati suMdarI sAthe eka gurU pAse bhaNatAM paraspara annene anurAga thavAthI te atisuMdarInuM haraNa karI vidagdha nagare cAlye! gayA. tyAM kASTha vecI AjIvIkA calAvavA lAgyA. tyA atisu'darI rAjaputra kulamatinA jovAmAM AvI. bannene paraspara anurAga thatAM kulamaDita atisu darInuM haraNa karI pallImAM jaI rahevA lAgyuM. piMgala atisu MdarInA virahathI gAMDA banI rakhaDavA lAgyA. eka vakhata AcAya A gupta pAse dharma sAMbhaLI teNe dIkSA lIkhI. paNa atisuMdarI uparane prema cheDaye| nahi kulamaDita pallImAM raheyA chatA dazaratha rAjAnA nagarane 'TavA lAgyA. ekavAra munica'dra nAme munipAse dharma sAMbhaLI Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 phulamaDita zrAvaka thayA. rAjyanI IcchAe mRtyu pAmI janaka rAjAnA putraNe utpanna thayA. sarasAnA jIva I zAna devalAkathI cyavIne vegavati nAme purahitanI putrI thaI. te bhavamAM dIkSA laI ne pAMcamAM devalAke utpanna thaI. tyAMthI cavIne videhAnI kukhe putrI paNe utpanna thaI. piMgalamuni mRtyu pAmI saudharmAM devaleAka deva thayA. adhijJAnathI pUnA vairI kulamAMtane janakanA putrarUpe janmatAMja harI lIdhe. paNa tene pAche zubha vicAra AvatAM te khALakane AbhUSaNAthI zaNagArI vaitADhaya paripara sthanupura nagaranA udyAnamAM mUkI dIdhA, tyAMnI aputra rAjA caMdragatie tene joI rAjamahelamAM lAvI rANI puSpavatIne putra tarIke arpaNa karyAM ane aputra puSpavatIne putra thayAnuM jAherakarI tenA janmAtsava ujavI tenuM bhAmaDala nAma pADayuM. punu haraNa thatAM videhA dana karavA lAgI. janaka rAjAe dhe putranI tapAsa karAvI paNa patto lAgyA nahi. tenI sAthe yugalIkapaNe janmelI putrInu sItA nAma pADyuM. ekavAra vibhISaNane yabhU SaNa munie teenA pUrvabhava jaNAvyeA. :-Amapura nagaramAM nayadatta nAme vaNIkane suna MdA nAme strIthI dhanadattane vasurutta nAme be putro thayA. te bannene yAjJavalkaya nAme brAhmaNu sAthe mitrAI thaI. te nagaramAM sAgaradatta nAme vaNIkane guNadhara nAme putra ane guNavatI nAme putrI thaI. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 sagaradane nayadattanA putra dhanadattane guNavatI ApI ane kanyAnI mAtA ratnaprAe dhananA lebhathI zrIkAMta nAme dhanADhayane guptA rIte paraNAvI. te sAMbhaLI vasudare rAtre jaIne zrImaMtane mArI nA ane zrImaMta vasudattane mArI nAkhyuM. bane paraspara laIne mRyu pAmI mRgala thayA. | guNavatI mRtyu pAmI mRgalI thaI. tyAM paNa tene mATe paraspara laDI mRtyu pAmI teo ghaNIbhava rakhaDyA. dhanadatta bhAInA vadhathI bane rakhaDavA lAge. rAtre ke muni pAse bhojana mAgyuM. munie tene rAtrI bhojananA doSa batAvI kahyuM ke ame divase paNa bhajana saMgraha karatA nathI te rAtre to kyAMthI hoya ? dhanadatta muninA upadezathI zrAvaka thaye tyAMthI mRtyu pAmI saudharma devaloke deva thayA. tyAMthI vI mahApura nagaramAM padharUcI nAme zrAvaka putra che. eka vakhata gokuLamAM jatAM vRddha vRSabhane kAnamAM navakAra maMtra saMbhaLAvyuM. tenA prabhAvathI te vRSabha marIne teja nagaranA rAjAne vRSabhadhvaja nAme putra . te vecchAe pharate vRSabhanI mRtyu bhUmi pAse AvatAM te sthAnane joIne tene jAti smaraNa jJAna thayuM. tethI tyAM caitya karAvI vRdhavRSabha nuM citra bhIMtamAM ALekhI tenA kAnamAM navakAramaMtra ApanAra purUSane azvasahita cItaryo. caityanA Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 rakSakone kahyu ke A citranA paramAne jANukAra kaI maLe tA mane khabara ApavI" ema kahI kumAra pAtAnA sthAne gayA. eka vakhata tyAM caityanA darzane padmacI zrAvaka Avye te citra joI kahevA lAgyA ke A citra to maneja lAgu paDe che". A sAMbhaLI rakAe jaIne vRSabhadhvaja kumArane khabara ApyA eTale te tarata ja tyAM ALye, ane padmarUcIne kahevA lAgyA, ke huM pUrva bhave vRddhavRSabha hato. tame mane navakAra maMtra saMbhaLAvyeA tethI huM rAjakumAra thaye huM have rAya tameja AgaveA. padmInA kahevAthI rAjakumAra zrAvaka anyA. banne mitrA sAthe rahI dharma kriyA karavA lAgyA prAMte kALa karI banne IzAna devalAke deva thayA. tyAMthI cyavI padmarUcIneA jIva na'dA va nagaranA rAjAnA putra paNe utpanna thayA. te bhavamAM rAjya bhogavI dIkSAlaI ceAthA devaloke deva thayA tyAMthI cyavI pU videhamAM zremApurInA rAjA vipulavAhananA putra paNe utpanna thayA. tyAM rAjaya bheLavI dIkSA lai pAMcamA devalAkane Indra thaye. tyAMthI cyavI dazatha putra rAmacaMdra thayA che. ane vRSabhadhvajano jIva anukrame sugrIva thaela che. zrIkAMtanA jIva ghaNA bhava bhamI zuMbhu nAme rAjA thayA. basudattanA jIva te rAjane zrIbhUti nAme purahita thayeA. guNavattI ghaNuA bhava bhamI tenI vegati nAme putrI thaI. eka Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 vakhate teNIe ke I munine pUjAtA joI kalaMka ApI kahyuM ke A munine meM kaI strI sAthe kIDA karatA joyA che. tevA sAdhune tame kema pUje che? A sAMbhaLI leke munine upadrava karavA lAgyA. munie abhigraha lIdheke jyAM sudhI mArU kla ka nahi utare tyAM sudhI huM kAusagga dhyAne rahIza. zAsana deve vegavatInuM mukha vyAdhivALu karI teNe sAdhune Apelu klaka kahI batAvatAM tenA pitAe ghaNe tiraskAra karyo. tethI te sudarzanamuni pAse AvI uraca svare kahevA lAgI ke tame sarvathA nirdoSa che meM tamArA para khoTuM kalaMka caDhAvyuM te mAre aparAdha kSamA karo" A sAMbhaLI leke pharI te munine pUjavA lAgyA. vegavatI zrAvakA banIne rUpavati thaI tenI zaMbhurAjAe mAgaNI karI paNa zrIbhUtie kahyuM ke huM mithyAtvIne ApIza nahi. A sAMbhaLI zuMbhurAjAe zrIbhUtine mArI nAkhI vegavatine bhegavI. vegavatIe tene zApa Apyo ke "bhavAMtare huM tArA vadhane mATe thaI za" pachI zaMbhurAjAe tene choDI dIdhI eTale teNIe dIkSA lIdhI. tyAMthI te devapaNe utpanna thaI tyAMthI cavI janaka rAjAnI putrI sItA thaI. pUrvanA sApathI zaMbhu rAjAnA jIva rAvaNanA mRtyu mATe thaI. munipara kalaMka mUkavAthI A bhavamAM tenA para kalaMka AvyuM. zaMbhurAjAne jIva ghaNuM bhava bhamI prabhAsa nAme brAhmaNa Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 putra che. teNe vijayasena muni pAse dIkSA laI moTuM tapa karyuM. eka vakhata kanakaprabha vidyAdharane sameta zIkharane yAtrA karavA jatAM prabhAsamunie joI niyANuM karyuM ke "A tapanA phaLathI huM A vidyAdhara je samRdhdhivAna thAuM" tyAMthI mRtyu pAmI trIjA devaleke gaye. tyAMthI cacavIne he vibhISaNa? te tAre bhAI rAvaNa thayela che. yAjJavalya brAhmaNane jIva bhava bhamIne tuM vibhISaNa thaye chuM. zrIbhUtine jIva svargamAMthI cyavane punarvasu nAme vidyAdhara thayo. eka vakhata teNe puMDarIka vijyamAMthI cakravatinI anaMgasuMdarI nAme kanyAnuM haraNa karyuM cakravartie tenI pachavADe vidyAdharane mokalyA temanI sAthe yuddha thatA punarvasunA vimAnamAMthI anaMgasuMdarI nIce paDI gaI. tenI prAptine mATe niyANa karI punarvasue dIkSA lIdhI tyAMthI kALakarI devAmAM game tyAMthI cyavIne te lakSamaNa thayela che. anaMgasuMdarI vanamAM rahI tapa karavA lAgI chevaTe anazana karyuM. tyAM koI ajagara tene gaLI gaye. samAdhithI mRtyu pAmI te devalekamAM devI thaI tyAMthI cyavane lakSamaNanI vizalyA nAme patniI thaI che. guNadhara nAme guNavatIne bhAI ghaNuM bhava bhamI kulamaMDita nAme rAjapurA thayela che. A pramANe saMsAramAM arasaparasa ghaNA vicitra prasaMge bane che. sItA umara lAyaka thatAM tenA varane mATe janakarAjA ciMtA karavA lAgyA. te samaye ardharadezanA Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tejI rAjAo janakarAjAnA rAjamAM upadrava karavA lAgyA. janake dazaratha rAjAne madada mATe bolAvavA dUta mokalyo. dUtanAM vacana sAMbhaLI dazaratha rAjA javA taiyAra thaye tyAre rAme AvI kahyuM ke "pitAjI svecchano uccheda karavA mane AjJA Apa Apane jAte javAnI jarUra nathI. rAjAnI AjJA meLavI rakama pitAnA bhAI e sAthe meTuM senca laI mithilA gayA. rAme malecchone bhagADI mUkayA. tethI janaka rAjAe khuza thaI potAnI putrI sItA rAma sAthe paraNAvI. eka vakhata sItAnA rUpaguNanI prazaMsA sAMbhaLI nArada tenI pAse AvyA. sItA bhaya pAmI oraDAmAM pesI gaI. dAsIe ane dvArapALe nAradane mAravA mAMDyA. tyAMthI mAMDa mAMDa chUTIne nAradajI vaitADhayagaripara AvyA ane sItAnuM Abehuba citra cItarI caMdragatinA putra bhAmaDalane batAvyuM. bhAmaMDala sItAnuM rUpa jotAM bhAna bhUlyA ane kAmavikArane AdhIna thaI zUnya banI gayo. caMdragatie kAraNa pUchatAM te kaMI bolI zake nahi. tyAre tenA mitroe kahyuM ke "nArade citra batAvyuM tethI bhAmaMDaLa vyagra banI gayA che. - citragatie nAradane belAvI citra saMbaMdhI hakIkata pUchI. nArade kahyuM ke "te janakarAjAnI putrI sItA che ane bhAmaMDaLane yegya hovAthI meM batAvela che. caMdragatie bhAmaMDalane dilAso ApI kahyuM ke "sItAne tArI sAthe paraNAvIza tuM ciMtA kara Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 nahi" ema kahI vidyAdharane ekalI janakarAjAnuM apaharaNa karAvyuM. badragatie janakane pAse besADI snehathI kahayu ke tamI putrI sItA mArA putra bhAmaDaLane Ape. janake kahyuM ke me dazadhanA putra rAmane ApelI che. kanyA ekaja vakhata apAya che." cadragatie kahyuM ke mArI pAse devA dhakti e dhanuSya che. te bhAvI khaLadevane vasudevane upayegI thavAnA che te tame laI jAo. te vajAva ane ava ma nemAMthI ekane Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 paNa rAma caDhAve te te sItAne sukhe paraNe, e pramANe janaka pAse kabUla karAvI pote putrane laI banne dhanuSya janakanA darabAramAM mUkI nagara bahAra utaryAM. videhAne khabara paDatAM te rUdana karavA lAgI. putra gayA ane putrI paNa jaze. te mAre jIvIne zuM kAma che.. A sAMbhaLI janakarAjAe kahyuM ke me rAmanuM baLa joine kArya karyuM che. rAmane dhanuSa caDhAvavuM bahu sahela che. ema samajAvI sItAnA svayaMvara racI sarAjA Ane ane rAmalakSmaNane teDAvyA, sItA svayaM varSe ma`DapamAM AvI, dvArapALe ucca svare kayuM ke je kAI A e dhanuSamAMthI ekapaNu caDhAvaze tene janakarAjA potAnI putrI paraNAvaze" A sAMbhaLI vArApharatI badhA rAjA dhanuSa caDhAvavA AvyA. paNa tene sparzI karavA paNa I taiyAra thaI zakayu nahi. chevaTe zame AvI vAva dhanuSane paNa caDhAvyu'. eTale sItAe rAmanAM kaThamAM varamALa AropI. pachI lakSmaNe rAmanI AjJAthI aNu vAva dhanuSya caDhAvyuM tethI vismiIta thaelA vidyAdharIe pAtAnI aDhAra kanyAe lakSmaNane ApI, ca'drugAMta vagere vidyAdharA potAnA sthAne gayA. janakarAjAe teDAvela dazaratharAjA tatkALa tyAM AvyA. ane rAmane sItAne vivAha : ecchavapUrvaka karyAM, janaka nA bhAI kanake potAnI bhaddA nAme putrI bharatane ApI pachI dazaratha rAjA piravAra sAthe ayeAdhyA AvyA. eka vakhata dazaratha rAjAe zAMtisnAtra bhaNAvI snAtra jaLa dareka rANIone Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalAvyuM. temAM kauzalyAne vRddha kaMcukI e jaladI pahocADyuM nahi, bIjI rANIone dAsI o mAraphata jaldI maLavAthI kauzalyA gaLe phAMse khAvA taiyAra thaI. eTalAmAM dazaratha rAjAe AvI tema karavAnuM kAraNa pUchatAM teNIe kahyuM ke mane snAtraphaLa maLyuM nathI. vRddha kaMcukIe AvI snAtrajaLa ApatAM tenI ' dhAvasthA joI rAjAne vairAgya thaye. D SS f S baka ) 18 RjhaSws : hakaka kare che !.. jI jalart Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 thaDA samayabAda satyabhUti nAme caunANuM adhyAma mesaryA dazaratha rAjAne vadhAmaNI maLatAM putrAdika parivAra sAthe vaMdana karavA gayA. te vakhate rAvartagarie vaMdana karavA Avela caMdragati vidyAdhara paNa bhAmaMDala sahita tyAM AvI caDha. bhAmaMDalane satA pratyene rAga joI jJAnI gurUe badhAne pUrvabhava kahI saMbhaLAvatAM bhAmaMDalane jAtismaraNa jJAna thayuM. eTale sItAne bahena jaNA bhAmaMDala namI paDe. sItAe bhAmaMDalane bhAI jANI AzISa ApI. bhAmaMDaLe rAmane paNa namaskAra karyA. pachI caMdra gatie vidyAre mAraphata janakarAjAne tathA videhA rANuM ne teDAvI bhAmaMDaLanI oLakhANa karAvI. bhAmaMDaLane rAjya ApI caMdragatie satyabhUti muni pAse dIkSA lIdhI bhAmaMDaLa pitAnA nagare gaye, satyabhUti munie pUrvabhava kahaye. A sAMbhaLI dazaratha dIkSA levA taiyAra thayA. eTale bharata paNa temanI sAthe dIkSA levA taiyAra thayo. kaikeyIe vicAryuM ke "mAre pati ke putra bannemAMthI keI rahaze nahi ema vicArI dazaratha pAse pUrve ApeluM varadAna mAMgyuM ke mArA putra bharatane rAjya gAdI Ape. dazarathe kahyuM "hamaNAMja bhale laIle ema kahI rAma lakSmaNane balavI ke keyane ApeluM varadAna kahI banAvI te bharatane rAjya ApavA kahe che. eTale Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 rAme hathI kahyuM ke "Apa bharatane rAjya Ape. huM ne bharata eka ja chIe. paNa bharate kahyuM ke "huM ApanI sAthe ja dIkSA levAno chuM. pachI rAme bharatane kahyuM ke tamAre rAjyanI IcchA nathI paraMtu pitAnu vacana satya karavA tame rAjya grahaNa kare. bharate kahyuM ke huM ApanAthI nhAnA rAjyane megya gaNAu nahi Apa rAjya svIkAre" te sAMbhaLI rAme dazarathane kahyuM ke "huM ahiM chatAM bharata rAjya leze nahi mATe huM vanavAsa jAu' chuM. ema kahI rAma dhanuSane bhAthAM lai cAlI nIkaLyA. bharata rUdana karavA lAgyA, ane dazaratha mUrchA pAmyA. rAme mAtAnI pAse jai kahyuM ke " jevA huM tevA ja bharata, tame mAnajo, pitAnu vacana satya karavA mAre javuM paDe che. hu ahiM rahuM teA bharata rAjya lete nathI ane pitAnuM... vacana paLatu nathI. ema mAtAne samajAvI rAma tyAMthI nIkaLyA. sItAe pazu sAthe javA kauzalyAnI AjJA mAgI, ane aniSidhdha' anumata' mAnI rAmanI pachavADe cAlI. lakSmaNane khabara paDatAM te paNa tenI mAtAnI rajA laine rAmanI pachavADe cAlye. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. N ka kAka Ny 8 E ( Sche. dazaratharAjA vagere badho parivAra pAchaLa gaye. rame badhAne samajAvI pAchA vALyA. bharate rAjya lIdhuM nahi. ane . mAtAne Thapake ApavA lAgyA. dazarathe dIkSA levAmAM DhIla thatAM rAmalakSmaNane rAjya ApavA sAme tene mokalI pAchA teDAvyA. paNa rAma pAchA pharyA nahi ane sAmaMtone samajAvI pAchA te yA. ane rAma sItAne lamaNe traNe AgaLa cAlyA sAmaM Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 tAe pAchA AvI dazaratha rAjAne sarva vRtAMta hyuM. dazarathe bharatane kahyuM ke "rAmalakSmaNa AvyA nahi teA have tu rAjya grahaNa kara mArI dIkSAmAM vighnarUpa na thaiza" kaikeyIe AvI kahyuM ke "he svAmi ? tame bharatane rAjyaA pI tamArI satya pratijJAnuM pAlana karyuM. paNa bharata rAjya letA nathI. badhAnu rUdana sAMbhaLI mane ghaNA pazcAtApa thAya che. mATe mane AjJA ApA tA huM. bharatanI sAthe jaI rAma lakamaNane pAchA lAvuM dazaratha rAjAe harSathI AjJA ApatAM kaikeyIne bharata rathamAM esI cha divasamAM jyAM rAma lakSmaNa ane sItA hatAM tyAM paheAMcI gayAM. bharate rAmane kahyu ke " mAtAnA doSathI rAjyanA athI chuM, evA apavAda mArA para AvyA che, te kAM te tame mane sAthe lai jAe agara tame ayeAdhyAmAM AvI rAya sabhALA. lakSamaNu tamArA maMtrI banaze, huM tamArA pratihAra thaIza. ane zatrughna chatra dharaze. kaM karyuM e kayuM ke " AmAM bIjA koIne doSa nathI mAre! ja doSa che te mane kSamA karo. tame paNa mArA putra che te mArU kahayu' mAnI pAchA ghera AvA ane rAjya sabhALe. ' rAme kahyuM ke pitAe bharatane rAjya pyu. hu sa'mata thayeA. me' pratijJA lIdhI have te pratijJAnA tyAga kema karU? mArI AjJA bharate mAnavI joI e. huM atyAreja sa sAmatAnI samakSa tene rAjyAbhiSeka karU chuM. ema kahI Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 sItAe lAvelA jaLathI bharatanA rAjyAbhiSeka kace, temane ayeAdhyA tarapha vidAya karI dakSiNa tarapha cAlyA. bharate ayeAdhyA AvI rAjya saMbhALyuM. dazaratha rAjAe satyabhUti muni pAse parivAra sAthe dIkSA lIdhI. rAma lakSmaNa ne sItA citrakuTa parvatane ela dhI avatI dezamAM AvyA. tyAM eka vRkSa nIce beThA. Ajuba'junA pradezane ujjaDa joI keAI purUSane tenuM kAraNa pUchyuM. te purUSe kahyuM ke avatI nagaranA siMheAdara rAjAne khaDiyA rAjya vajA ahiM rAjya kare che. ekavAra kAI sUnirAjanA uddezathI dha pAmI bAravrata dhArI zrAvaka banyA. ane samyakatva uccarI evA niyama lIdhe ke mAre vItarAga deva tathA kaMcana kAminInA tyAgI mUnirAja vinA keAI ne namavu' nahiM. ane tethI peAtAnI mudrikAmAM zrI munisuvrata svAmInI nAnI pratimA sthApana karI nihAdura rAjAne namatA te khi"khane namaskAra karatA hatA. A vAtanI siuAdara rAjAne khama paDatA vaka rAjAnI nagarI gherI laI kahevarAvyu ke vIMTI paheryA vinA AvIne mane praNAma kara. vAkaNe namratAthI potAnA niyama jaNAye, chatAM siuAdare A pradeza ujaDa banAvyA che. A sAMbhaLI rAmanI AjJAthI lakSmaNa na karNane maLyA, ne AzvAsana ApI, siMheAdara rAjAne samajAvavA prayatna karyAM. si'haiAdara nahiM mAnyA eTale lakSmaNe yudhdha karI si'haidarane Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAMdhI rAma pAse lAvyA. te rAmane namI paDe ane vajIrane khamA. vAkaNe pitAnI ATha kanyA lakSmaNane ApI. siMhadare traNa kanyA lakSmaNane ApI. lakSmaNe kahayuM ke "hamaNuM tamAre tyAM rAkhe. huM rAjya grahaNa karIza tyAre paraNIza. pachI teo AgaLa cAlyA. rastAmAM kuberapura AvyuM. tyAMnA rAjAne svecchAe baMdivAna banAvyA hatA. lakSmaNe svecchane harAvI va likhilla rAjAne cheDA. rAjAe pitAnI kanyA kalyANamALA lakSamaNane ApavA mAMDI rAme kahayuM ke hAla ame dezAMtara jaIe chIe. pAchA AvatAM lakSmaNa tene paraNaze. AgaLa cAlatAM meTuM jagala AvyuM. tyAM varSAvatu zarU thavAthI eka vaDa vRkSa nIce teo beThA. tyAMnA adhiSThAyaka gekaNuM yakSe avadhijJAnathI teone bhAvI baLadeva ane vAsudeva jaLI tyAM eka ja rAtrimAM rAmapurI nagarI vikuvI. pUrva dvAramAM jina caitya sahita rAma-lakSmaNane tyAM rahevA vinaMtI karI. varSARtu pUrI thatAM sudhI tene tyAM sukhe rahyA ane pachI AgaLa javAnI taiyArI karI eTa ge karNa yakSe bhaktithI rAmane svayaMprabha nAmano hAra, lakSamaNane divya kuMDale, ane sItAne cUDAmaNa ane eka divya vINA ApI. rAma tyAMthI AgaLa cAlyA eTale gokarNa yakSe nagarIne saMharI lIdhI. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 AgaLa jatAM vijayapura nagarana udyAnamAM AvyA. tyAMnA rAjA mahidharanI putrI vanamALAe lakSmaNane varavAne nizcaya karyo hato. paraMtu dazatha rAjAe dIkSA lIdhI, ane rAma-lakSmaNa vanavAsa gayA jANI kheda pAmI maravA mATe AvI tyAM gaLe phAMso khAvA lAgI. ane bolI ke "janmAMtaramAM lakSmaNa mArA pati thAo." lamaNe te sAMbhaLyuM. ane pAsa cheDI bacAvI pitAnI oLakhANa ApI. A tarapha vanamALAnA mAtA pitA vanamALAne zodhatA tyAM AvyA. ane rAma-lakSmaNane oLakhI satkAra karI upakAra mAnyo. ane vanamALA ApavA nakakI karyuM. jyAre lakramaNa javAnI taiyArI kare che, tyAre vanamALA sAthe AvavA taiyAra thaI, tyAre kahyuM ke pAchA vaLatA teDI jaI za. vanamALAe kahyuM ke "tame pAchA nahi Ave te rAtri bhejananuM pApa lAge tevA gana lo" lakSmaNe kabUla karyuM. ane AgaLa cAlatAM mAMjali nagaranA zatrudamana rAjAnI jitapadmA kanyAne lakSmaNa paraNyA ane teo vaMzasthaLa nagare AvyA. tyAM kulabhUSaNa ane dezabhUSaNa baMne muniene kevalajJAna thavAthI devoe AvI kevalajJAna mahotsava karyo. sugaMdhI jaLanI vRSTi thaI te sugaMdhI jaLanA gaMdhathI tyAM vRkSa upara rahele eka pakSI nIce utarI muninAM pagamAM paDe. ane munanA labdhinA prabhAve te pakSI nigI tathA senA jevI pAMkhavALe ane ratnAkura jevI jaTAvAle thaze. te pakSIne Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 muninAM darzanathI jAtismaraNa jJAna thayuM. tyArathI te pakSI jaTAthu nAme prasiddha thaze. rAme kevalanI munine tene pUrvabhava pUchatAM munie tene pUrvabhava kaDa. jaTAyu pakSIne pUrvabhava ahiM pUrve kuMbhakaragaTa nagara hatuM. ahiM jitazatru rAjAne dhAraNa rANIthI skaMdaka nAme putra ane puraMdarayazA nAme putrI hatI. puraMdaryazAne daMDaka rAjA sAthe paraNAvI. daMDaka rAjAe eka vakhata pitAnA pAlaka nAmanA dUtane tizatru rAjA pAse meka. tyAM rAjasabhAmAM dharmageSThi cAlatI hatI. . duSTa buddhivALA pAke tyAM jainadharmanI niMdA karI. aMdaka kumAre te pAlakane yukti thI nirUttara banAvyuM. pAlakane kumAra upara krodha AvyuM paNa te zuM karI zake ? ekavAra skedaka kumAre pAMcaze rAjaputra sAthe zramunisuvrata svAmIjI prabhu pAse dIkSA lIdhI, ane pitAnI bena puraMdarayAne baMdha pamADavA tyAM javAnI prabhu pAse AjJA mAgI. prabhue pharamAvyuM ke "tyAM tamane maraNAMta upasarga thaze." chaMdaka munie pharI pUchayuM ke "ame ArAdhaka thaI zuM ke nahi." prabhue pharamAvyuM ke "tamArA vinA badhAja ArAdhaka Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaze. kaMdane vicAryuM ke badhA ArAdhaka thAya to mane lAbha ja che. ema vicArI vihAra karI kuMbhakArakaTa nagaranA udyAnamAM samesaryA. pAlakane khabara paDatA pUrvanuM vera vALavA udyAnama bhUminI aMdara zo dATayAM. daMDaka rAjA muninA darzana karI dezanA sAMbhaLI pitAnA sthAne AvyA. eTale pAlake ekAMtamAM jaI rAjAnA kAna bhaMbhercA ke "A pAkhaMDI sAdhu veSa dhArI sahasrodhI vaidhdhAone laI tamAruM rAjya levA AvyA che. udyAnamAM teoe gupta rIte zastro dATayAM che te Apa jAte joI khAtrI karo. kAcA kAnA rAjAe pAlakanI vAta sAcI mAnI jarmana dAvatAM zastro joI teone zikSA karavAnuM sepyuM. ane kahyuM ke teone je zikSA karavI ghaTe te karo, temAM ane have pUchaze nahi. pAlake manuSyane pIlavAnuM yaMtra maMgAvI eka eka sAdhune pilavA lAge. kuMdAcArya te sarvane ArAdhanA karAvavA lAgyA. chellA bAlamunine vAro AvatAM skedAcAryuM pahelA pitAne pilavAne Agraha karyo. paraMtu temane vadhu duHkhI karavA temanI samakSa bAlamunine pIlI nAkhe. te sarve munio aMtagaDa kevaLa thaI mokSe padhAryA. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa skaMdakAcArye niyANuM karyuM ke, jo mArA karelA tapanu phaLa hAma tA bhavAMtare daMDaka, pAlaka, temaja temanA kuLa ane dezane nAza karanAra huM thAuM !" palake te skaMdakAcA ne paNa pIlI nAkhyA. te marIne agnikumAra deva thayA. pura darayazAe Apela ratnaka balanA taMtuthI atAvela rajoharaNa lehIthI kharaDAyela keAI pakSIe grahaNa karyuM. daitrayeAge te puraMdarayazA AgaLa R tethI tapAsa karatAM bhAine yaMtramAM pIlAye jANI daMDaka rAjAne ThapakeA ApavA lAgI. zAsanadevIe tene upADI munisuvrata svAmI prabhu pAse mUkI. tyAM teNIe dIkSA lIdhI. agnikumAra deve avadhijJAnathI potAne vRttAMta jANI pAlakane tathA nagarajane rhuita daMDaka rAjAne bhasma karI dIdhA. tyArathI te sthAnanuM nAma daMDakAraNya paDayuM. daMDakarAjA ghaNA bhava bhamI pote aMdhela pApathI mahArAgI pakSI thayA che. kevalajJAnInA upadezathI te pakSI zrAvaka anyA. ane tenA rAgo nAza pAmyA che. kevalajJAnI munie tene mAMsAhara ane rAtrieAjana tyAganA paccakakhANa karAvyA, ane rAmacaMdrane kahyuM ke "A pakSI tamArA sAdhamika thayeA che. tenuM vAtsalya karavuM te kalyANakArI che. ema kahI cAraNamuni AkAza mArge uDI gayA. rAma lakSmaNa ane sItAe ja jaTAyu pakSIne sAthe rAkhI lIdhe. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pachI e arasAmAM pAtALa laMkAmAM khara ane caMdrahAkhAnA zabuka ane suMda nAme be putromAMthI eka vakhata zaMbuka caMdrahAsa khaDaga sAdhavA daMDakAraNyamAM AvyA. tyAM nadIne tIre eka 'i By : mA * mane! 2mI - F ra INAM : - : Lja vAMzanI jhADImAM vaDanI zAkhA sAthe pitAnA be paga bAMdhI adhamukhI thaI sUyahAsa khaDaga sAdhavAne jApa karavA lAgyA. bAra varSane sAta divase te jApa pure thatAM sUryahAsa khaDaga tenI najIka AvyuM. te vakhate lakSamaNa tyAM AvI caDyA. temaNe sUcahAsa khaDaga hAthamAM laI tenI tINutAnI parIkSA Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 karavA vazajALa upara ghA karyo. temAM rahelA zabukanuM mastaka kapAI gayuM. lakSamaNane niraparAdhInuM mastaka kapAtAM ghaNe pazcAtApa thaye. te khaDaga laI rAma pAse AvyA. rAme kahayuM ke khaDaga sAdhanArane tame mArI nAkhe. paNa tene uttara sAdhaka ATalAmAM ja haze. jApanI avadhi pUrI thatAM caMdramukha putra mATe annapAna laIne AvI tenuM mastaka kakSAela I revA lAgI. teTalAmAM lakSamaNane pagalAMnI paMkti joI putra vadha karanAra te haze. ema dhArI pagalAne anusAra rAmalakSamaNa pAse AvI. rAmacaMdrane jotAM te kAmavaza banI gaI. tethI suMdara nAgakanyA jevuM rUpa vikuvIra rAmane kahevA lAgI ke huM avaMtInI rAjakanyA chuM. he rAtre agAsImAM sutI hatI tyAre keI vidyAdhare haraNa karI. tene bIjA vivAra sAthe mArA kAraNe yuddha thatAM banne jaNa paraspara laDI mRtyu pAmyA. puSpage tame maLI gayA che. huM kulIna kanyA chuM. te mArI sAthe lagna karI mane sukhI kare. rAmalakSamaNe tene mAyAvI sI jANI. pachI rAme kahayuM ke huM strI sahita chuM. te tuM lamaNane bhaja lakSamaNa pAse prArthanA karatAM teNe kahayuM ke "tuM prathama mArA pUjya bhAI pAse gaI tethI tuM mAre pUjya thaI. tethI te saMbaMdhI vAta karIza nahi. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 caMdraNakhAnI prArthanA niSphaLa thatAM ane putranA varSothI krodha pAmI. pAtALa la`kAmAM AvI potAnA patine kahayuM ke rAmalakSmaNa nAme e ajANyA manuSye ApaNA putrane vadha karyAM che." A sAMbhaLI khara caudahajAra vidyAdharA sAthe laDavA AvyA. lakSmaNe rAmane kahayuM ke Apa AjJA Ape! huM tenI sAthe yudhdha karU ? rAme kahyuM ke bhale tame jAe paNa sakaTa paDe tA mane khelAvavA siMhanAda karo. lakSmaNu bhAI nI AjJA maLatAM dhanuSa laI ne yudhdhamAM kharanI hAra thatI joI caMdraNakhA pAtAnA bhAi rAvaNa pAse madada mATe gaI. rAvaNune khadhI hakIkata kahI chevaTe sItAnA rUpanA vakhANa karyAM. eTale rAtaNa puSpaka vimAnamAM besI rAmasItA pAse AvyeA. paNa rAmanI hAjarImAM sItAnuM haraNa karI zakayeA nahi. tethI rAvaNe avaleAkanI vidyAnu smaraNa karI sItAne laI javAmAM sahAya karavA jaNAvyu . vidyAdevIe kahayu ke " rAme lakSmaNane siMhanAda karavA kahela che. te lakSmaNanA jevA ga siMhanAda karIza. eTale rAma lakSmaNanI mahRde jaze tyAre tame sItAne laI zakaze. rAvaNe siMhanAda karyA, sItAe zamane kahyu ke "tame lakSmaNunI madade jaldI jAva." rAma tyAM gayA. eTale lAga joi rAvaNu nIce utaryAM, ane sItAne puSpaka vimAnamAM besADavA lAgyA. sItAnu rUdana sAMbhaLI jaTAyu maDhe Aye, Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 ane rAvaNane ujharaDA bharavA lAgyA, rAvaNe krodhathI tenI pAMkhe maMdI nAkhI, sItAne puSpaka vimAnamAM besADI AkAza mArge Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAlyo. saMtAnuM rUdana sAMbhaLI ratnajI vidyAdhara rAvaNa sAthe yuddha karavA AvyuM. rAvaNe tenI vidyAo harI lIdhI. tethI te kaMbudvIpamAM paDe. have rAvaNa sItAne samajAvavA lAge ke "huM traNa khaMDane vAmI che. tamane paTarANa, pade sthApIza. e rIte ghaNA kAlAvAlA karavA chatAM sItAe tene sAmuM paNa joyuM nahi. tyAre rAvaNa sItAnA caraNamAM mAthuM mUkI vinavavA lAgyA. sItAe kahyuM ke he nirlaja nirdaya ! tuM parastrInI kAmanAthI DAja vakhatamAM mRtyu pAmIza." ema kahI abhigraha lIdheke jayAM sudhI rAma lakSamaNanA kuzaLa samAcAra Avaze nahi tyAM sudhI huM bhajana karIza nahi." - rAvaNe laMkAnagarInI pUrva dizAmAM Avela devaramaNa udyAnamAM trIjA rAkSasI ane bIjA rakSakene sItA bhaLAvI pitAnA nagaramAM AvyuM. A tarapha rAmane AvatA joI lakSamaNe kahyuM ke "sItAne ekalA mUkI tame kema AvyA? ame kahyuM ke "tAre siMhanAda sAMbhaLI huM tArI madade Avyo chuM. lamaNe kahyuM ke "meM siMha da ja nathI." keIe ApaNane ke taryA lAge che. have tame jaldI sItA pAse jAo. zatruone mArIne tamArI pachavADe tarata AvuM chuM. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAme pAchA AvI jemAM sItA maLI nahi. tethI mUccha khAI DhaLI paDayA. vivAre cetanA AvatAM jaTAyu pakSIne maraNatola dazAmAM joI vicAryuM ke nakakI sItAnuM haraNa karanAreja A pakSIne ghAyala karyuM lAge che. rAme jaTAyune navakAra maMtra saMbhaLAvyuM. jaTAyu marIne the devale ke deva thaye. rAma sItAnI zedha mATe bhamavA lAgyA. A tarapha lakSmaNe kharanA bhAI trizirAne ha. tethI krodha pAmI para lakSamaNa sAthe yuddhamAM utaryo. te vakhate caMdrodarane putra virAdha lakSamaNanI madade Avyo. lamaNe kahyuM ke huM hamaNuM para tyA dUSaNa ane bhAIone mArI tane pAtALa laMkAnuM rAjya ApuM chuM. ema kahI khara ne duSaNa banene haNI nAkhyA. pachI virAdhane laI gAma pAse AvyA. tyAM rAmane ekalA joIzetura banyA. lakSmaNe rAmane kahyuM ke prathama A virAdhane pAtALa laMkAnI rAjagAdIe besADe pachI sItAnI zodha karazuM. ema kahI badhA pAtALa laMkAmAM AvyA. tyAM kharane putra suda sAme laDavA Ave. virAdhanI sAthe suMdanuM ghara yuddha thayuM. virAdhanI madade lakSamaNuM AvatAM caMdraNakhAnA kahevAthI suMda nAzIne rAvaNane zaraNe gaye. rAmalakSamaNe virAdhane pAtALalaMka . havAmI banAvyuM. virAdhanI vinaMtithI rAmalakSamaNa tyAM rahI sItAnI zodha calAvavA lAgyA. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te sage sADAsagati nAme vidyAdhara suprIvanI strI tArAne meLavavA mATe himAcalanI guphAmAM vidyA sAdhate hate. tene pratAraNa vidyA sidhdha thatAM te sugrIvanuM rUpa laI kikiMdhApurI AvyuM. te vakhate sugrIva bahAra gae hevAthI sugrIva rUpadhArI sAhasagati vidyAdhara tArAnA mahelamAM peThe. rivAramAM sAce sugrIva AvatAM dvArapALee aTakAvI kahayuM ke "sugrIva rAjA aMtaHpuramAM gayA che. tame koNa che ? ema kahI sugrIvane aMtaHpuramAM jate rekI rAkhe. bane sarakhI AkRtivALA sugrIvane joI sainya bhulAvAmAM paDI gayuM. keTaluMka nya banAvaTI sugrIvanA pakSamAM gayuM. ane keTaluMka senca sAcA sugrIvane pakSamAM AvyuM. banne sanya vara ghara saMgrAma cAlyA. keI chatAyuM nahi, sAcA suzrI madada mATe ha mAnane teDAvyA. tepaNa bane sugrIvane bheda jANe zake nahi. sAcA sugrIva vicAra karavA lAge ke je rAvaNane madadamAM teDAvuM te te ame bannene mArI tArAne grahaNa karaze. tenA karatAM virAdhane rAjagAdi ApanAra rAmalakSamaNane belAvuM. ema vicArI eka dUtane virodha pAse mekalI badhI hakIkata jaNAvI. virodha dUtane kahyuM ke "sugrIvane ahiM mokale. tane kahevAthI sugrIva pAtALalaMkAmAM AvI virAdhane ma. virodha WWW Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tene rAmacaMdra pAse laI gayo. teNe pitAnA du:khanuM kAra jaNAvatAM rAme tenuM duHkha dUra karavA kabUla karyuM. pachI virAdhe bItAnA haraNanuM vRtAMta sugrIvane jaNAvatAM sugrIve rAmacaMdrajIne kahayuM ke "mArA zatrune nAza thatAM huM ApanA sevaka tarIke sItAne zodhI lAvIza." pachI rAma suthInI sAthe kikiMdha purI AvyA. sAcA sudhI banAvI sugrIvane yuddha mATe bolAvyA. baMne yuddha karavA lAgyA tyAre rAma paNa zaMkAzIla banyA. aM. vAva dhanuSane kAra karatAM sAhasagati vidyAdhara mULa svarUpamAM AvI gaye. rAme tene kahayuM ke he-pApI ? tuM parastrI sAthe ramavA Icche che ema kahI eka ja bANa mArI tene prANa harI lIdhe. virAdhanI jema sugrIvane kiSkiApurIne rAjA banAvyA. sugrIve pitAnI kanyAo rAmane ApavA prArthanA karatAM rAme kahayuM ke "sItAnI zodha kare bIjI kanyAonI mAre jarUra nathI. A tarapha sudanI sAthe caMdraNakhA rAvaNa pAse AvI kahevA lAgI ke "mArA pati putra ane, be diyara temaja caudahajAra ronike haNAI gayA. amAruM rAjya paNuM gayuM. te have kayAM javuM ane zuM karavuM ? rAvaNe kahyuM ke tArA putra patine haNanArane huM DA kALamAM mArI nAkhIza. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65 sItAnA viraha tApathI pIDAtA rAvaNe eka vakhata ma`dodarI ne kahyuM ke tu sItAne samajAvI mAre svAdhIna kara te mane zAMti thAya. A sAMbhaLI maDhADharI devaramaNu udyAnamAM AvI sItAne kahevA lAgI ke "huM rAvaNunI paTTarANI chuM. tame temanI IcchA pUrNa karaze| teA huM tamArI dAsI thaIne rahIza." A sAMbhaLI krodha pAmI sItAe kahyuM ke "he pApINI ? te pApInI srI kRtI thaI ne AvI che tethI tame bannenI sarakhI joDI maLI che. tuM mAre jovA caiAgya nathI teA te vAta teA kema karI zakAya ? ema kahI tene tucchakArI kADhI. te pachI rAvaNe AvI sItAne ghaNI prAthanA karI kahyu` ke huM tArA dAsa chuM. ane madodarI tArI dAsI che. tuM amArA para prasanna thaIne rahe sItAe rAvaNane kahyu ke parasInI IcchA karavAthI tArA kALa najIkamAM thaze. tu hajI rAmalakSmaNane jANatA nathI? te rAtre rAvaNe sItAne gheAra upasaga karyAM. te badhA sItAe samabhAve sahana karyo. A vRttAMta savA2e vibhISaNanA jANavAmAM AvyA. te prathama sItA pAse AvI temanI hakIkta pUchavA lAgyuM. tene paranArI sahaidara jANI sItAe e badhI hakIkata kahI. te pachI vibhISaNa rAvaNa pAse jai kahevA lAgyA ke he svAmi ? tame ke ApaNA kuLane dUSaNu lAge tevuM kAya karyuM che. paNa have Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAM sudhI rAmalakSamaNa ApaNane mAravA AvyA nathI tyAM sudhImAM sItAne temanI pAse mUkI Avo. rAvaNe abhi mAnathI kahyuM ke "mAruM parAkrama bhUlI gaye lAge che. rAmalakSmaNa avuiM Avaze to huM temane mArI nAkhIza. ane sItAne mArI strI banAvI . vibhISaNe kahyuM ke "jJAnInuM vacana satya thavAnuM jaNAya che. rAmanI patnI sI ! ApaNA kuLane kSaya karanArI che mATe sItAne cheDI che. vaNe vibhISaNanuM kahanuM mAryuM nahi. ane sItAne puSpaka vimAnamAM besADI pheravavA lAge che. ane aneka pralebhano ApI samajAvavA lAge. chevaTe thAkIne sItAne pAchI anekavanamAM mUkI vibhISaNe maMtrIone bolAvI lAvaNanA akAryanI vAta samajAvI. ane laMkA che kalApara sahIsala matI mATe yaMtre goThavI dIdhA. A tarapha rAme lakSamaNane sugrIvanI pAse ekalI kahevarA yuM ke rAjya mayA pachI nizcita thaI svIkArelI vAta tame bhUlI gayA lAge che. "sItAnI zodha mATe zuM karyuM lakSmaNe sugrIvane Thapako ApatAM sugrIva tene namI paDe, ane tarata ja rAma pAse ApI potAnA aparAdhanI kSamA mAgavA lAgyo. pachI pitAnA sainikone cAre dizAe sItAnI zodha karavA mokalI dIdhA. sItAnA haraNanA samAcAra maLatAM bhAmaMDaLa rAmacaMDa pAse Avyo. ane tyAM ja rahevA lAge. virodha paNa Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67 rAmanI sevAmAM hAjara thayA. sugrIva pote sItAnI zeAdha karavA nI kanyA. te kaMbu dvIpamAM AvyeA tyAre ratnajaTI vidyAdhare sItAnu haraNa rAvaNe karyAnuM kayu. sugrIva tene laIne rAma pAse Ape. ratnajIe badhI hakIkata rAmane kahI. sItAnA samAcAra sAMbhaLI rAma khuza thayA. ane sugrIvane pUchyuM ke la'kAnagarI keTalI dUra che ? ane rAvaNa kevA che ? sugrIve kahayuM ke rAvaNu traNa khaMDane vijetA che. tenI AgaLa ameA badhA rAMkatulya chIe. lakSmaNe kahyu` ke chaLakapaTa karanAra rAvaNane huM sagrAmamAM nAza karIza. jAkhavAna vidyAdhare kahayuM ke je keTI zilAne upADaze te rAvaNane nAza karaze. evuM ana tavI nAme jJAnI gurUe amane kaheluM che. mATe Apa tyAM jaI kATIzilA upADo eTale amane ApanI vAta para zradhA bese. lakSmaNe ha| pADatAM vidyAdharA temane tyAM laI gayA. tyAM jaI lakSmaNe koTIzilA upADI. devee AkAzamAMthI puSpavRSTi karI. pachI teo lakSmaNane lai rAma pAse AvyA. ane kayuM ke "tamArAthI jarUra rAvaNanA nAza thaze. paratuM yuddha karatA pahelAM dUra mokalaveA jarUrI che te dUta mahAsamartha have Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ joIe. kAraNa ke laMkAmAM praveza kare ane nIkaLavuM bahu muzkela che. te dUta laMkAmAM jaI vibhISaNane sItA pAchI sepavA kahe. kAraNa ke teja tenA bhAI rAvaNane samajAvI zake tema che. ane je rAvaNa nahi mAne te nyAyI vibhISaNa tamArI pAse Avaze. rAme teonI vAta svIkArI sugrIva sAmuM joyuM. sugrIve tarata hanumAnane teDA. hanumAne AvI rAmane praNAma karyA. sugrIve rAmane kahyuM ke "A pavanaMjayane putra hanumAna vipattimAM amAre parama baMdhu che. tene ja Apa sItAnI zodha mATe mekalo" hanumAne kahyuM ke "mArA karatAM paNa caDhIyAtA vidyAdhare ghaNu che. paraMtu sanehane lIdhe sugrIva mane kahe che. have Apa kaheto laMkAne upADI ahi lAvuM ? agara rAvaNane tenA bhAIo sAthe bAMdhIne lAvuM ? rAme kahayuM ke tArAmAM te vAta saMbhave che. paraMtu hamaNuM to tuM laMkAmAM jaI sItAnI zodha karI AvI ane mArI mudrikA tene ApI tene cUDAmaNa eMdhANa mATe lAvaje, ane sItAne AzvAsana Apaje. ke ceDA divasamAM lamaNane hAthe rAvaNane nAza thaze. hanumAne rAmane kahyuM ke" huM laMkAmAMthI pAche AvuM tyAM sudhI Apa ahiMja raheze. ema kahI vimAnamAM besI hanumAna laMkA tarapha cAlyA. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahendragirinA zIkhara para AvatAM tene pUrvanI vAta dAdAe mArI niraparAdhi mAtAne kADhI mUkI te yAda AvatAM kodhathI yuddha karI dAdA ane mAmAne jItI lIdhA. pachI pitAnI oLakhANa ApI. mAmAne ane dAdAne namane te dAdhamukha dvIpamAM AvyuM. tyAM be munione kAusaga dhyAne ubhelA joyA. ane traNa kanyAone vidyA sAdhatI jaI tyAM acAnaka dAvAnaLa lAgatAM hanumAne bujhAvI nAkhe. tethI teonI vidyA sidhdha thaI. hanumAnanA pUchavAthI te kanyAoe kahyuM ke dadhimukha nagaranA gaMdharvarAjanI ame traNe putrIo chIe. aMgAraka nAme eka unmatta becara amArI mAgaNI karate hate. amArA pitAe keI niminiAne amArA mATe pUchatAM teNe kaheluM ke sAhasagati vidyAdharane mAranAra tamArI putrIone bhartAra thaze. amArA pitA temane zodha karatAM te na maLavAthI ame vidyA sAdhatA hatAM. pele aMgAraka dAvAnaLa, pragaTAvI amane upasarga karato hato. te tame zamAvI dIdhe ne ane ApanA pratApe vidyA sidhdha thaI hanumAne rAmanI oLakhANa karAvI tethI te kanyAo harSa pAmI. ghera jaIne pitAne vAta jaNAvatAM gaMdharvarAja pitAnI traNe kanyAone laI sainya sAthe AvI rAmane maLyA ane mahendrarAjA paNa sainya sAthe AvI rAmane maLyA. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 tyAMthI hanumAna uDIne laMkA pAse AvyA. tyAM zAlikA vidyAe karela laMkAnA killAne teDI tenA rakSaka vamukhane haNa tenI putrI laMkAsudarIne gAMdharva vivAhathI paraNIne tenI rajA laI laMkAnagaramAM peTho ane vibhISaNane maLe. vibhISaNe hanumAnanA kahevAthI pharI paNa rAvaNane samajAvI sItA pAchI epavA kahyuM. pachI hanumAna devaramaNa udyAnamAM sItA pAse akazyapaNe che ane rAme cApelI mudrikA tene kheLAmAM nAkhI. te joI sItA bahu harSa pAmI. trijaTa e zika * * * ja * *i * This EAvatI IMIN * IS - Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAvaNane sItA harSa pAmyAnuM jaNAvatAM rAvaNe maMdarIne tenI pAse mokalI. pharI paNa sItAne samajAvatAM sItAe tiraskAra pUrvaka tene kADhI mUkI. enA gayA pachI hanumAne pragaTa thaI sItAne pitAnI oLakhANa ApI rAmalakSmaNanA samAcAra ApyA. ane kahyuM ke rAme temanI mudrikA ApI mane mokalyA che. ane tamAro mUDAmaNI lAvavA kahyuM che. hanumAnanA AgrahathI sItAe ekavIza divase pAraNuM karI pitAne cUDAmaNa eMdhANI tarIke Ape. ane jaldI cAlyA javA kahayuM. hanumAne kahayuM "tame bhaya pAmaze nahi. tame kahe to rAvaNane jItIne tamane mArI khAMdha para besADI rAma pAse laI jAuM. sItAe kahayuM tamArAmAM te vAta saMbhave che. paraMtu mane parapurUSane sparza egya nathI. mATe tame jaladI rAmalakSmaNa pAse jAo teo je egya haze te karaze. hanumAne kahyuM huM tyAM jatAM pahelAM mAruM parAkrama rAvaNa tathA rAkSane batAvato jaIza. bahu sArU kahI pitAne cUDAmaNI tene ApI vidAya karyo. hanumAne devaramaNa udyAna bhAMgI nAkhyuM tethI rAkSasa tene mAravA AvyA teone paNa hanumAne mArI nAkhyA. rAvaNane khabara paDatAM putra akSakumArane sainya ApI hanumAna Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAthe laDavA meka. hanumAne yuddha karI tene paNa mArI nAkhe. tethI Indrajita laDavA A hanumAne tenuM sainya haNI nAkhyuM tethI Indrajite krodhe bharAI tene nAgapAzathI bAMdhe ane rAvaNa pAse laI gayA. rAvaNe kahayuM ke "tuM prathama mAre sevaka hatuM ane hamaNAM bIjAne dUta thaIne AvyuM che tethI avadhya che. mATe ATalI zikSA karI che. hanumAne kahayuM ke "tuM mAre svAmI kayAre hato ? mArA pitAe kharane varUNanA baMdIkhAnAmAMthI choDA hatuM. ane meM varUNanA putrethI tArI rakSA karI hatI. hamaNuM tuM parastrInuM pApa karI rahI che. tethI tArI rakSA thaI zake tema nathI. rAvaNe kahayuM ke "he vAnara ? tuM zatrunA pakSamAM gayo chuM tethI tene paMcazikhAthI bAMdhI laMkAmAM gadheDA para caDhAvI pheravavAmAM Avaze. A sAMbhaLI hanumAne nAgapAza teDI rAvaNanA mugaTane paganuM pATuM mArI teDI nAkhyA ane laMkAmAM upadrava macAvI rAma pAse uDIne AvI cUDAmaNI se. rAme tene sAkSAt sItA samajI cUDAmaNa hadayamAM dhAraNa karyo. hanumAne sItAnI pravRtti ane pite karela rAvaNanuM apamAna kahI saMbhaLAvyuM. sItAne cokakasa samAcAra maLatAM rAmalakSamaNa laMkAne vijaya karavA nIkaLyA. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 rAma rAvaNanuM yuddha lakSmaNanA hAthe rAvaNanuM mRtyu rAmalakSmaNa sAthe sugrIva, bhAmaMDala, hanumAna, virodha aMgada vagere keTI vidyAdhara tipitAnA vimAno sAthe AkAzamArge cAlyA. teo badhA kSaNavAramAM velaMdhara parvata para AvelA velaMdhara pura pAse AvyA. tyAM gaMdharvarAje petAnI traNa kanyAe lakSmaNane ApI. rAma teone laI suvelagiri para AvyA. tyAMnA rAjA haMsaratha ne chatI tyAMja nivAsa karyo. laMkApurImAM khabara paDatAM rAvaNanA hajAre sAmata laDavA taiyAra thayA. te vakhate paNa vibhISaNe rAvaNane samajAvyuM ke "tame vagara vicAryuM parastrI haraNanuM pApa karyuM che. have rAma sItAne levA AvyA che. to tene sItA pAchI oNpI tenuM Atithya kare. nahitara tamAre nAza karI rAma sItAne laI jaze." te vakhate IndrajIte kahayuM ke "are vibhISaNa kAkA? tame pUrve dazaratha vadhanI pratijJA karI jahuM belI ane chetaryA. ane have temane pakSa laI bolo che. tethI tame tenA pakSamAMja gayA lAge che. vibhISaNe kahayuM ke "huM zatru pakSane Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 nathI. paNa tAre pitA kAmAMdha banI akArya karavA taiyAra thayo che ane kulane kSaya karavA Icche che." A sAMbhaLI kodha karI rAvaNa vibhISaNane ghAta karavA khaDaga laI ubhe the. vibhISaNa paNa staMbha upADI sAme thaye. tyAre kuMbhakarNa ane Indrajite vacce paDI yuddha karatAM aTakAvI dIdhA. rAvaNe, vibhISaNane kahyuM ke "tuM mArI nagarImAMthI cAlyA jA." A sAMbhaLI vibhISaNa laMkAmAMthI nIkaLI rAma pAse javA cAlyo. tenI sAthe trIza akSauhiNI senA paNa rAvaNane cheDI vibhISaNa pAse javA lAgI. vibhISaNane sainya sAthe Avate jANI sugrIva vagere kSobha pAmyA. eTale rAme sugrIva sAme joI kahyuM ke vibhISaNa mArI pAse AvavAno saMdeza pAThave che. sugrIve kahyuM ke "rAkSaso janmathIja mAyAvI che. chatAM bhale AvavA dyo ame tene bhAva vicArI yathApya karIzuM. te vakhate vizALa nAme vidyAdhare kahyuM ke "rAkSasomAM phakata eka vibhISaNaja nyAya ane dharma che. sItAne cheDI devA rAvaNane samajAvatA rAvaNe tene kADhI mUke che. tethI te tamAre zaraNe Ave che. te sAMbhaLI sAme AvatA viSiNane rAma bheTI paDyA. vibhISaNe kahyuM ke "mArA anyAyI baMdhune cheDI ApanI sevAmAM Avyo chuM te sugrIvanI jema Apa mane AjJA kare Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 tema karIza. rAme tene laMkAnuM rAjya ApavA kabulAta ApI pite haMsa dvIpamAMthI nIkaLI laMkAnI bahAra vIza jana sudhImAM paDAva nAkhI rahyA. rAvaNane khabara paDatAM hajAra akSauhiNI sainya laI kuMbhakarNa, indrajita, meghavAhana, vigere keTI sAmata sAthe laMkAnI bahAra nIkaLe. huM sadvIpamAM ATha divasa rahI rAmacaMdra senA sahita laMkA nagarI tarapha cAlyA. laMkAnI bahAra vIza jana bhUmi rUMdhIne laDavA taiyAra thayA. tene keLAhala sAMbhaLI rAvaNanA sanApatio prahasta vagere bhAnukarNa Indrajita meghavAhana zuka sAraNa mArIcaya, suda vagere asaMkhya akSauhiNI sainyathI parivarela rAvaNa laMkAnagarInI bahAra nIkaLe. ane pacAsa yejana bhUmimAM paDAva nAkhI laDavA taiyAra thayuM. te yuddhamAM hasta prahastanI sAme nala ane nIle AvI te bannene vinAza karyo. eTale rAvaNanA sainyamAMthI mArIca, vigere subhaTo dhasI AvyA temanI sAme madanAMkura tathA pratikAra vagere vAnare yuddha karavA lAgyA. sUryAsta thatAM yuddha virAma pAmyuM. bIje divase rAvaNa pite yuddha karavA raNabhUmimAM Ave rAvaNane huMkArathI sarva rAkSasoe vAnara sanyane haTAvI dIdhuM. tethI sugrIva laDavA taiyAra thaye, tene aTakAvI hanumAna yuddha karavA cAlyo. tenI sAme mAlI rAkSasa laDavA mAMDe. hanumAne Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tene akSarahita karatAM vajodara tenI madade AvyA. banne vacce bhayaMkara yuddha cAlyuM. chevaTe hanumAne vajodarane mArI nAkhyo. vira hanumAne laIne nasADI mUkayA. A joI kuMbhakarNa yuddha bhUmimAM AvyuM, tenI sAme sugrIva bhAmaMDala, laDavA lAgyA. kuMbhakarNa prasthApana asa mUkatA vAnare nidrAdhina thayA. eTale sugrIve pradhinI vidyAnuM smaraNa karatAM badhA vAnare jAgI uThayA. sugrIvane kuMbhakarNanuM yuddha thayuM. chevaTe sugrIve kuMbhakarNane prahAra karI mUrzita karyo te jANI rAvaNa laDavA cAlyuM. paNa Indrajite kahayuM ke huM chatAM Apane javAnI jarUra nathI. ema kahI Indrajita yuddha bhUmimAM AvyuM. teoe sugrIvane tathA bhAmaMDalane nAgapAza thI bAMdhI lIdhA kuMbhakarNanI mUcchI vaLatAM teNe hanumAna para gadA prahAra karyo. te mUcha khAI paDI gayA tyAre kuMbhakarNa tene kAkhamAM upADIne cAlyA. te vakhate vibhISaNe rAmane kahayuM ke ApanA sugrIva bhAmaMDaLane rAvaNanA putroe nAgapAzathI bAMdhI lIdhA che. ane hanumAnane kuMbhaka bhujAmAM bAMdhI lIdhe che. mATe Apa mane AjJA Ape to huM cheDAvI lAvuM, rAme AjJA ApI tethI vibhISaNa rathamAM besI rAvaNanA putra sAthe yuddha karavA cAlyuM. te pahelAM aMgada kuMbhakarNa sAthe laDato hato. kuMbhakarNa hAtha uMco karate hanumAna tenI Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 bhujAmAMthI chUTA thaI uDI gayeA. vibhISaNane AvatA joI kAkA sAthe yudhdha karavuM ThIka nathI ema samajI rAvaNanA putrA khasI gayA. pUve rAmane mahAleAcana deve varadAna ApeluM te yAda AvatAM te devanuM smaraNa karyu. eTale te deve tyAM AvI rAmaca`drane si'DuninAdA nAmanI vidyA ratha muzaLaane haLa ApyAM. lakSmaNune garUDI vidyA ane vidhut vadanA nAmanI gadA ApI. gADI vidyAnA bhAve sugrIva ane bhAmaMDaLa nAgapAzathI chUTI gayA. eTale rAmanA sainyamAM jaya jayakAra thaI gayA. te vakhate sUryAsta thatAM yuddha baMdha thayuM. paNa trIje divase rAkSaso ane vAnara vacce yuddha thatAM rAkSase parAbhava pAmyA. tethI krodha karI rAvaNa yuddhabhUmimAM AnyA. eTale rAmane sAme jatA aTakAvI vibhISaNa rAvaNanI sAme thayA. tene joi rAvaNe kahyuM ke "tuM kene Azraye gaye chuM ? rAmapAtAne! khapAtra karava tane meka che. 3 ke tuM mAro bhAI hAvAthI jaldI cAhyA jA. Aje teA rAmalakSmaNane rasainya sahita mArI nAkhIza. vibhISaNe kahyuM ke rAma pAte yuddha karavA AvatA hatA. paNa me ja temane razakayA che. hajI paNa tu sItAne cheADI de. huM phakata apavAdanA bhayathI ja temanI pAse gayA chuM. tu sattAne pAchI soMpI daIza te huM rAmane cheDI tArA Azraya karIza. rAvaNe vibhISaNanu vacana mAnyuM nahi . tethI banne bhAIo yuddha karavA lAgyA. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 te joI Indrajita maNa upara tAmasa alsa mUkayuM te lakSamaNe pavanasavaDe gALI nAkhyuM. pachI lakSmaNe nAgapAzathI indrajitane bAMdhI lIdhe. lakSamaNanI AjJAthI virAdha tene rathamAM nAkhI chAvaNImAM laI gayA. meghavAhanane paNa bAMdhI chAvaNImAM rAmanA subhaTo laI gayA. A joI rAvaNe kAithI vibhISaNa upara trizULa nAkhyuM tene lamaNe vacamAMthI ja nAza karyuM. eTale rAvaNe dharaNendra ApelI amodha vijyA zakti hAthamAM laI jamADavA lAgyuM. tyAre lakSmaNane kahyuM ke ApaNe Azrita vibhISaNa A zakitathI marAI jaze mATe bacAva kare jarUrI che. eTale lakSmaNa vibhISaNanI ADe ubhA rahatA. rAvaNe kahyuM ke "tane mAravA zakti taiyAra karI nathI. mATe vacamAMthI khasI jA" paNuM lakSamaNa khasyo nahi. eTale rAvaNe lamaNanA upara zakti phekI te zakita lakSmaNanI chAtImAM paDI. tethI hAhAkAra vartAI ge rame krodhathI rAvaNane ratha bhAMgI nAge. eTale rAvaNa bIjA ratha para beThe rAme pAMcavAra tene ratha teDI nAkhyA pachI rAvaNe sUryAsta thatAM vicAryuM ke rAma pitAnA baMdhu lakSamaNanA snehathI svayameva marI jaze tema vicArI laMkAmAM AvyuM. rAvaNanA gayA pachI rAma lakSamaNa pAse AvyA. lakSamaNane mUcchita jaI rAma zekathI vihaLa banI rUdana karavA lAgyA. ane lakSamaNane belAvavA lAgyA. paNa lakSamaNa belatA nathI Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 tethI rAme kahyuM ke rAvaNane mAsvAne tAre mane ratha huM pUrNa karIza ema kahI rAma dhanuSya laI ubhA thayA. tyAre sugrIve kahyuM ke "atyAre rAtrI paDI gaI che rAvaNa te laMkAmAM cAlyA ga che. have to lakSmaNane jAgRta karavAnA upAya ciMto A sAMbhaLI rAme kahyuM ke "sItAnuM apaharaNa thayuM, lakSamaNa marAye, haju huM kema jIvate rahaye chuM. sugrIva vagerene kahyuM ke tame sau potapotAnA sthAne jAo. vibhISaNane kahayuM ke tamane kRtArtha karyA nathI tenuM duHkha sItA ane lakSamaNa karatAM paNa mane vadhAre che. kA rAvaNane haNIne tamane rAjya ApI huM paNa mArA bhAIne mArge jaI za. teonA vinA huM jIvI zakIza nahi. vibhISaNe kahayuM ke "A zaktithI haNAela purUSa eka rAtrI sudhI jIve che. mATe tene pratikAra karavAne upAya vicAze? te vakhate rAmanI AjJAthI sugrIva vagere vAnare e vidyAnA baLe cAra cAra dvAra vALA sAta killA banAvyA. pUrvAre sugrIva hanumAna rahayA. uttara dvAre aMgada suSeNa ne caMdrarazmi rahayA. pAzcama dvAre nIla, samarazIla, durdhara rahayA. dakSiNa dvAre bhAmaMDaLa virAdha, ane vibhISaNa rahayA. sItAne koIe samAcAra ApyA ke "rAvaNanI zaktithI lakSamaNa marAyA ane bhAInA snehathI rAma paNa maraNa pAmaze. A sAMbhaLI sItA karUNa svare bahu rUdana karavA lAgyA. tyAre Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 eka vidyAdharIe avelekinI vivAthI jeIne sItAne kahayuM ke "tamArA diyara lamaNa savAre uThaze ane rAma sahita ahiM AvI tamane AnaMda pamADaze. AnAM vacanAmRtathI sItA harSa pAmI temanI rAha jovA lAgyA. rAvaNa, lakSamaNunA maraNathI kSaNavAra harSa pAmyA ane kSaNa pachI bhAIne putrane saMbhArI rUdana karavA lAge. te vakhate kaI vidyAdhara bhAmaMDaLane kahevA lAgyuM ke mane rAmanA darzana karAvo. huM lakSamaNanA jIvavAne upAya batAvIza. A sAMbhaLI bhAmaMDaLa tene rAmanI pAse laI gaye. teNe mane praNAma karI kahayuM ke huM saMgItapuranA rAjA zazImaMDaLanI suprabhA rANIthI janma pAmela, praticaMdra nAme vidyAdhara chuM. mArI rANI priyaMkarA bahu rogathI pIDAtI hatI. anyadA garbha rahetAM te garbhanA prabhAvathI rogarahita banI. teNue putrIne janma Ape. tenuM vizalyA nAma pADyuM. tenA snAna jaLathI siMcana karatAM lekene vyAdhine nAza pAmyA. te vakhate satyabhUtinAme cAraNamuni padhAratAM temaNe mane kahayuM ke "tamArI dIkarI vizalyAnA pUrvajanmanA tapathI vyAdhio nAza pAmyA che have pachI paNa tene snAna jaLathI game tevA upadrava nAza pAmaze. temaja tenA pati lamaNa vAsudeva thaze" Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 81 mATe prAta:kALa thatAM pahelAM vizalyAnuM snAnajaLa lAvI siMcana karavAthI lakSmaNa jarUra bacI jaze. A sAMbhaLI vizalyAnu snAnajaLa levA bhAmaMDaLa, hanumAna ane aMgadane rAme bharata pAse mekalyA tee kSaNavAramAM vimAnamAM esI ayeAdhyAmAM AvyA. bhAmaMDaLane AvavAnuM kAraNa pUchatAM bhAma'DaLe savistara hakIkata kahI. eTale bharata temanA vimAnamAM esI kautukama'gaLa nagare AvyA. ane mAmAnI pAse vizalyAnI mAgaNI karI. droNameghe eka hajAra kanyA sahita vizalyAne lakSmaNa sAthe vivAha karI tene bharata sAthe meAkI, bhAma`DaLa vagere bharatane ayAyAmAM mUkI vizalyAne laI ne rAma pAse AvyA. vizalyAe lakSmaNanA karaspa karyA ke turata ja tenA zarIramAMthI zita bahAra nIkaLI. tene hanumAne pakaDI zakitae kahayuM ke huM prApti vidyAnI bahena chu.... dharaNendro mane rAvaNane ApelI che. vizalyAnA tapa, tejane huM sahana karavA samartha nathI tethI jA" chuM. mane niraparAdhIne tame cheDI dyo. hanumAne tene mukata karI. te atardhAna thaI gaI. vizalyAe pharIvAra lakSmaNane karaspa karyAM eTale lakSmaNa sacetana thayA. rAme vizalyAne sarva vRtAMta lakSmaNane jaNAvye. tenuM snAnajaLa peAtAnA ane paranA satakA para chAMTI ghA rUjhAvyA. teja vakhate rAmanI AjJAthI Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekahajAra kanyAo sahita vizalyAne lakSamaNa vidhipUrvaka piyA. lakSamaNa sajIvana thayAnA samAcAra sAMbhaLI rAvaNe maMtrIone belAvI kuMbhakarNa vagerene kevI rIte choDAvavA te pUchatAM maMtrIoe kahyuM ke "gItAne cheDayA vinA teo chuTA thaze nahi sItAne cheDI kulanI rakSA kare" A vacana rAvaNane gAmyAM nahi. tethI sAmaMta nAmanA dUtane kahyuM ke huM rAmane Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' sAma dAma dauMDathI samajAva. dUta rAmanI chAvaNImAM AvI kahevA lAgyA ke amArA mahArAjA rAvaNe kahevarAvyuM che ke mArA baMdhuone cheADI mUke ane sItA mane sAMA tenA badalAmAM mArU' a rAjya ne traNahajAra kanyA grahaNa karA. ATalAthI saMteSa mAne. nahiMtara pachI tamArU sainya ke jIvita kaMIpaNa raheze niha. rAme kahyuM ke "mAre tamArA rAjyanuM ke bIjI strIonuM kaMipaNu prayeAjana nathI. jo rAvaNa sItAne pUjana karI ahiM meAkalaze te huM tenA baMdhu ane putrAne chUTA karIza. te kahyuM ke "eka strI mATe zA sArUM' prANanA jokhamamAM paDA che. rAvaNu ekale. AkhA jagatane jItavA samartha che. lakSmaNa ekavAra sajIvana thaye tethI zuM ? te sAMbhaLI lakSmaNe kahyuM ke "huM adhama krUta rAvaNanA sa parIvAra haNAya chatAM tuM tenA parAkrama gAI rahayA chuM. te jA rAvaNane yuddha mATe mAkula dUta elavA jatA hatA. tyAM teA vAnarAe tene gaLe pakaDI kADhI mUkayeA. teNe rAvaNu pAse AvI rAmalakSmaNanA aMdhAM vanA kahyAM. krI rAvaNe maMtrIonI salAha letAM ma`trIoe kahyuM ke anvayana vyatirekathI kAryanI parIkSA thAya che. tame phakata vyatirekane ja pakaDI rahyA che. have annatranuM phUla ju. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 sItAne pAchI soMpI tamArA bhAine putranI mAthe rAjyasa'pati vadhAre. A vakhate rAvaNu aMtaramAM ghaNeA dubhAye chevaTe hu rUpI vidhAne sAdhavAnA nizcaya karIzAntinAthanA cItyamAM gayA, zAntinAtha prabhunI aSTaprakArI dravya pUjA karI pachI bhAva stuti vagere karavA lAgyA. te pachI bahurUpI vidyA sAdhavAne AraMbha karyAM. ma'dAdarIe dvArapALane A divasa sudhI amArI paDahu vajaDAvavAne hukama karyAM. A khakhara sugrIvane maLatAM teNe rAmane kahyuM ke" rAvaNu jyAM sudhI bahurUpI vidyA sAdhe na ha tyAM sudhI ApaNI hayAtI che. rAme kahyu` ke" dhyAna parAyaNa ane zAMta rAvaNane huM kema upasarga kar! rAmanA AvA vacane sAMbhaLI temanAthI chAnA aMgada vagere vAnara vIrA rAvaNane dhyAnathI bhraSTa karavA anukULane prAtakULa upasageryAM karavA lAgyA. te paNa rAvaNaLyA nahi tethI aMgade kahyuM ke te... rAmanI gerahAjarImAM sItAnuM haraNa karyuM. paraMtu ame to tArA dekhatAM ja A tArI strI ma MdodarInu... haraNa karI jaie chIe te paNa rAvaNa dhyAnathI calIta thayA nahi eTale bahurUpI vidyA tene siddha thaI. ane kahyu ke tu kahera te Akhu vizva tAre, vaza karI Apu' te rAma lakSmaNu kANu mAtra che ? rAvaNe kahyuM ke" tArAthI sa vAta siddha thAya tema Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 che. chatAM hamaNAM tuM jA. jyAre tArUM' smaraNa karU tyAre Avaje. A tarapha rAvaNa snAna bhAjana karI devamaNu udyAnamAM AvyA, ane sItAne kahevA lAgyA ke 'tuM mAM kahyuM mAna, nahiMtara tArA pati temaja diyarane mArI tArI sAthe baLAtkAre krIDA karIza. A sAMbhaLI sItAe abhigraha lIdhe ke "rAma lakSmaNanuM maraNa thAya tyArathI mAre anazana vrata he" AvA sautAnA abhigraDu sAMbhaLI rAvaNe vicAryuM ke "AnI sAthe break | Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 rAna kare te sthaLamAM kamaLa ropavA jevuM che. meM vibhiSaNanI avajJA karI ane maMtrIonuM kahyuM mAnyuM nahi tethI mArA kuLane kalaMkita karyuM che. have sItAne hArIne pAchI sepe te ja mAre apayaza gavAze. ema vicArI. savAre apazukana thayA chatAM yuddha karavA cAlya. - rAma rAvaNanA ranyamAM pharI yuddha pravatyuM. lakSamaNa rAvaNa upara bANavRSTi karavA lAge tyAre rAvaNane jayanI zaMkA thatAM bahurUpI vidyAnuM samaraNa karyuM. te vidyAnA baLe rAvaNe aneka rUpa vikuLyA. te paNa lakSmaNanA bANathI rAvaNe akaLAIne cakanuM smaraNa karyuM. caka pragaTa thatAM tene AkAzamAM bhamADI lakSamaNa upara choDayuM. te caka lakSmaNane pradakSiNA karI tenA jamaNA hAthamAM AvatAM rAvaNa kheda pAmI ciMtAmAM paDyo ke muninuM vacana satya thayuM. vibhISaNa ane maMtrIonuM kahyuM mAnyuM nahi. ema zeka karavA lAgyA. tyAre vibhISaNe rAvaNane kahyuM ke "jo jIvavAnI IcchA hoya te haju paNa sItAne cheDI mUka" abhimAnI rAvaNe kahyuM ke "mAre te cakranI zI jarUra che? huM mArI muSTi vaDe caka ane zatrune haNI nAkhIza. te ja vakhate lamaNe caka mUkI rAvaNanI chAtI toDI nAkhI. jeTha vada 11 nA divase pAchalA pahore rAva mRtyu pAmI cothI narake gaye. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devAe jaya jaya zabdathI lakSamaNa upara kulanI vRSTi karI. vAnaro harakhAyA vibhISaNe nAsa bhAga karatA rAkSasane AzvAsana ApI kahyuM ke A rAma lakSamaNa AThamA baLadevane vAsudeva che. temanA zaraNe jaze te teo tamane sukhI karaze. vibhISaNa bhAIne mRtyuthI ApaghAta karavA taiyAra thatAM rAme pakaDI lIdhA ane samAja vize kahevA lAgyA ke tamArA bhAI vIravRttithI mRtyu pAmyA che. temane zeka kare nakAme che. have tenI uttara kriyA sArI rIte kare ema kahI kuMbhakarNa, Indrajita, meghavAhanane chUTA karyA. teo badhAnI sAthe maMdodarIe ekaThA thaI agni pragaTAvI rAvaNane agnisaMskAra karyo. rAme snAna karI uSNa azra jaLathI rAvaNane jalAMjali ApI kuMbhakarNa vagerene kahyuM ke "he vIre tamAruM rAjya tame bhagave amAre tamArI lakSmI joItI nathI - kuMbhakarNa vagere vIree kahyuM ke "amAre rAjayanI kaI jarUra nathI ane te mekSane sAdhanArI dIkSA laIzuM. te ja samaye kusumAyuddha udyAnamAM aprameyabala nAme caunANI munine kevaLajJAna utpanna thatAM devoe temanA kevaLajJAnane mahatsava karyo. rAma lakSmaNa kuMbhakarNa I drajita meghavAhana vagere kevaLIne vaMdana karavA AvyA. temanI dezanA sAMbhaLI Indrajita ane meghavAhana pitAnA pUrva bhava pUchayA te kevaLI bhagavAne nIce mujaba kahI batAvyA. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Indrajita-meghavAhanane pUrvabhava A bharata kSetranI zAMbI nagarImAM tame bane prathama ane pazcima nAme bhAI hatAM eka vakhata bhavadatta nAme munithI pratibaMdha pAmI tame cAritra graMNa karI vihAra karatA kauzAMbI AvyA. tyAM vasaMtetsavamAM IndramukhI rANI sAthe kIDA karato naMdIghoSa rajA tamArA jevA mAM AvyuM. pazcima munie te rAjA rANInA putra thavAnuM niyANuM karyuM. bIjA sAdhuoe niyANa karatA vAryo paNa temaNe mAnyuM nahi ane niyANAnA prabhAve marIne temanA rati vardhana nAme putra thayA yegya umarane thatAM pitAnI jema te paNa pitAnI strI sAthe krIDA karavA lAgyo. prathama nAmanA muni mRtyu pAmIne niyANa rahita tapanA yege pAMcamA devaloke deva thayA. avadhijJAnathI pitAnA bhAI pazcimane kauzaMbI nagarInA rativardhana nAme rAjA paNe utpanna thayelA jANI tene pratibaMdha karavA munarUpe A . ane pUrva bhava kahI saMbhaLAvyuM. te sAMbhaLI rativardhana rAjA vairAgya pAmyAM dIkSA laI cAritra pALI pAMcamA devaleke deva thayA. tyAMthI AvI tame bane bhAI mahAvideha kSetramAM vibuddha nagaramAM rAjA thayA prAMta dIkSA laI cAritra pALI a dvata devaleke utpanna thayA. tyAMthI racAvI tame bane rAvaNanA putra Indrajita ane meghavAhana nAme thayA che. rativardhananI mAtA Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IndumukhI bhavabhramaNa karI tamArA bannenI mAtA maMdodarI thaI che. A sAMbhaLI kuMbhakarNa Indrajita medhavAhana ane maMdodarI vageree bhairAgya pAmI dIkSA lIdhI-rAme te badhAne vaMdana karyuM tyAMthI lakSmaNa ane sugrIvane laI laMkAmAM praveza karyo. ane ane sItAne maLyA. sItA bahu harSa pAmI. lakSamaNa bhAmaMDaLa, sugrIva, hanumAna, aMgada vibhISaNa vagere sarvee sItAne praNAma karyA. sItAe saune AzISa ApI. pachI rAma sItAnI sAthe bhuvanAlaMkAra hAthI para besI rAvaNanA maMdiramAM AvyA. zAntinAtha prabhunA maMdiramAM jaI prabhunI dravyabhAvathI pUjA karI. sarvee sAthe maLI bhojana karyuM. pachI vibhISaNe hAtha joDI rAmane kahyuM ke" Apa A rAkSasa - dvIpanA svAmI bane. huM Apane sevaka thaIne rahIza. rAme kahyuM ke pUrve meM tamane laMkAnuM rAjya ApavA kahela che. te Ajeja tamAre rAjayAbhiSeka karIza. ema kahI vibhISaNane rAjyAbhiSeka karI rAvaNanA ghare AvyA pUrve paraNavAne kabula karela kanyAone rAma lakSma vidhipUrvaka paraNyA. sugrIva vagerethI sevAtA rAma lakSamaNa cha varSa laMkAmAM rahyA te samaye vidhyasthaLI upara Indrajitane meghavAhana siddhipadane pAmyA. tyAM megharatha nAme tIrtha thayuM. narmadA nadImAM kuMbhakarNa siddhi pAmyA. tyAM pRSTakSita nAme tIrtha thayuM. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 A bAju adhyAmAM putrane vRtAMta nahi jANavAthI rAma lakSmaNanI mAtAe vilApa karatI hatI. te vakhate ghAtaka khaMDomathI nArada tyAM AvI caDhayA. mAtAone ciMtAtura joI nArade ciMtAnuM kAraNa pUchatAM. temaNe pahelA yuddha prasaMge vizalyAne laMkA laI gayA hatA tyAM sudhInI badhI vAta karI te pachI lamaNa chavyA ke nahi, tenA kaMI samAcAra nathI tema kahyuM. tyAre nArade kahyuM ke huM tamArA putronI khabara lAvIza. ema AzvAsana ApI nArada AkAza mArge laMkAmAM AvI rAme lakSamaNane maLyA. ane mAtAonA duHkhanI vAta kahI. tethI rAme adhyA javA mATe vibhISaNanI anumati mAgI. vibhISaNe kahyuM keApa phakata soLa divasa atre rahe, teTalAmAM mArA kArIgarone ekalI svarga purI jevI adhyA karI dauM. rAme satyAra karelA nArada ayodhyA AvyA. ane rAma lakSmaNanA zubha samAcAra kahyA. roLamAM divase rAma lakSamaNa aMtApura sahita. puSpaka vimAnamAM besI parivAra sAthe ayodhyA najIka AvyA. bharata ane zatrunane khabara paDatAM teo hAthI para besI sAme AvyA. rAma lakSamaNa bharata ne zatruddha. cAre bhAIe paraspara bheTI paDayA. pachI badhAnI sAthe puSpaka vimAnamAM besI adhyAmAM praveza karyo. ane mAtAone page paDyA. sItA paNa vizalyA vagere strIo sAthe sAsuone page paDI. mAtAoe khUba AzISa ApI. bhArate ayodhyAmAM Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe utsava karAvyuM. pachI rAmane kahyuM ke A rAjaya apa grahaNa kare ane mane dIkSA apAve. huM pitAnI sAthe ja vata grahaNa karavAnuM hatuM. paraMtu tamArI AjJAthI ATalA divasa rokAye chuM. bharatane vratane Agraha bhulAvavA sItAne vizalyAe jaLakrIDA karavA prArthanA karI. tethI bharata badhA aMtApura sahita jaLakaDA karavA gayA, sarovaramAM jaLakrIDA karI bahAra nIkaLyA. tyAre bhuvanAlaMkAra hAthI gaja zALAmAMthI staMbhanuM unmelana karI unmatta banI tyAM AvyA. ane bhaktane joI madarahita thaI gaye. rAmanI AjJAthI mahAvate tene khIle bAMdhavA laI gayA. te vakhate dezabhUSaNa ane kulabhUSaNa nAme be muni tyAM AvyA. temane vaMdana karavA rAma lakSamaNa bharata vagere gayA. rAme vaMdana karI munine puchyuM ke "bhuvanAsaMkara hAthI bhAratane joI madarahita thaI gaye tenuM zuM kAraNa? kevaLajJAnI dezabhUSaNe temane pUrva bhava kahetAM kahyuM ke " bASabhadeva bhagavaMtanI sAthe cAra hajAra rAjAoe dIkSA lIdhI hatI. te badhA vanavAsI tApase banyA hatA, temAM prahAdana ane suprabharAjAnA caMdayane suradaya nAme be putro hatA teo cirakALa bhavabhramaNa karI temAM caMdrodayane jIva dIkSA laI pAMcama devaleke deva thaye. tyAMthI ravI pUrvabhavanA kapaTa dezathI Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 te vaitADhaya giripara bhuvanAla kAra nAme hAthI thayA che. banne suya te pAMcamA devaleAkathI cyavI anukrame tamAza bhAI bharata thayela che. pUrvabhavanA bhAI bharatanA da"nathI te hAthI madarahita thaI gayA che. A sAMbhaLI bharate eka hajAra rAjA sAthe dIkSA lIdhI. te badhA anukrame mekSe gayA. bhuvanAlaMkAra hAthI anazana karI pAMcamA devalAke deva thayeA. kaikeyI paNa dIkSA laI meAthe gaI bharate dIkSA lIdhI tyAre rAmane rAjya ApavA mAMDyu paNa rAme kahyuM ke" lakSmaNa "vAsudeva che mATe tene rAjyAbhiSeka karo. eTale lakSmaNane vAsudeva paNAne ane rAmanA baLadeva paNAnA rAjyAbhiSeka karyAM. teo bharata kSetranA traNa khaMDanu rAjya karavA lAgyA. rAme vibhISaNane rAkSasadvIpa sugrIvane vAnaradvIpa, hanumAnane zrIpura, virAdhane pAtALalakA, nIlane RkSapura, pratisu ne hanupura, ratnaTIne devApagIta ane bhAmaMDaLane jaitADhayagiri para rathanupura nagara ApyuM, rAme'zatrughnane kahyuM ke" tAre je joie te deza svIkAra, zatrune mathurAnagarI mAgI. rAme kahyuM. mathurA nagarI duHsAdhya che. tyAM madhu nAme rAjA rAjya kare che. tene camarendra trizuLa Apyu che, te zatruone haNI tenI pAse pAchuM Ave che. zatrune kahyuM ke" Ape AkSasakuLane nAza karyAM. tema huM madhuneAnAza karI mathura laIza, Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 tenA AgrahathI rAme kahyuM ke" madhu jyAMre trizuLa rahita pramAdamAM paDayA hAryAMtyAre yuddha karavu' ema kahI akSaya khANu vALAe bhAthAM ApyAM. dhanuSane lakSmaNe potAnuM aNujA tathA kRtAMtadana senApatine sAthe mAkalyA. AvI nadI kAMThe rahI guptacarAne mAkalyA. teee pAchA AvI zatrughnane kahyuM ke" mathurAnI pUrvadizAe erAjJAnamAM madhurAjA pe.tAnI srI jaya tI sAthe krIDA kare che trizuLa hAla zastrAgAramAM che. tethI yuddha karavAnA A vasara che. sukha hA mAM teoe mathurA zatrughne rAtre thurAmAM praveza karI nagaramAM AvatA madhurAjAne rokaye . tethI krodha pAmI madhu zatruna sAthe laDavA lAgyuM. lakSmaNe ApelA dhanuSa khathI zatrune prahAra karyA. madhue petAnA ja ma dharma vinA niSphaLa mAnI bhAva cataMtra a'gIphAra karI namaskAra maMtranuM smaraNa karatAM mRtyu pAmI trIjA devalAke deva thayA tyAMnA devAe madhunA zarIra para puSpavRSTi karI. ane madhudeva jaya pAmeA evI ba SaNA karI. pelu trizuLa camadranI pAse gayuM. tenA adhiSThAyaka deve madhune chaLathI zatrune mAryAnI vAta karI. tethI camarendra zatrughnane mAravA cAlyA. tene Idra kahyuM keH rAvaNe dharaNendra Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAsethI amegha vijyA zakti meLavI hatI chatAM lakSmaNanA utkRSTa puNyathI te kAma na AvI tema madhune lamaNunI AjJAthI zatrune mArI nAkhyuM che. tamArUM kaI cAlaze nahi. camarendra kahyu` ke vizalyAnA tapanA prabhAve rAvaNanI paNa have te vizalyA paraNelI hAvAthI rahyo che tethI huM mArA mitra ghAtakane (( zakti cAlI nahi tenA prabhAva jatA mAravA jaIza. 94 ema kahI camarendra rASathI zatrumbanA dezamAM jaI tyAMnI prajAmAM vyAdhio utpanna karyAM. kuLadevatAe zatrughnane jaNAvatAM te ayeAdhyAmAM rAma lakSmaNa pAse gayeA. te vakhate dezabhUSaNane kulabhUSaNa kevaLI muni vihAra karatA tyAM AvyA. rAme dezanA sAMbhaLI kevaLI munine pUchyuM ke " zatrughnane mathurA levAne kema Agraha thaye| ? dezabhUSaNe kahyuM" ke zatrughnanA jIva mathurAmAM anekavAra utpanna thaela che. pUrvabhavAmAM zatrughna ane tamArA senApati ane paraspara ghaNA bhavAmAM bhamyA che. eka bhavamAM tee ane acaLa ane aMka nAmanA mitrA hatA. baMne dIkSA lIdhI hatI. temAMthI acaLanA chatra tamAro bhAi zatrughna thayA che. ane aMkane jIva e tamArI kRtAMtavadana nAmanA mukhya sainAdhipati thaye che. pUrvabhavanA abhyAsathI zatrughnane mathurA tarapha rAga thayeA che, Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 95 vaLI A prabhApuranA naMdana rAjAe sAta putra sahita dIkSA lIdhI. naMdana rAjA niraticAra gata pALI mA gayA. jayAre te putra tapasvI hatA. tethI teo jaMghAcAraNa labdhivALA thayA che. teo vihAra karatA mathurAmAM padhAryA che. teonA tapanA prabhAvathI amarendra mathurAmAM utpana karelA vyAdhio nAza pAmyA che. te sAMbhaLI zatrune te munio pAse AvI vaMdanA karI ane AhAra pANI vaheravA vinaMti karI. - te saptarSi munioe javAba Apyo ke hamane rAjapiMDa kalpa nahi. paNa tame have mathurA nagarImAM ghare ghare arihaMta prabhunA biMba sthApana karo jethI kadI koIne vyAdhio have thaze nahi ema kahI te saptaSi munio AkAza mArge vihAra karI gayA. zatrune pratigRhe jinabiMba sthApana karAvyA. ane saptarSionI ratnamaya pratimA sthApana karAvI. AthI amarendra utpanna karela vyAdhi zamI gayo. rAma lamaNa ayodhyAmAM AvI sukhe rAjya karavApa lAgyA. lakSmaNane soLa hajAra rANIo thaI. temAM vizalyA rUpavata, vanamALA, kalyANamALa chata paDyA, abhayamati ne mane ramA. e ATha paTTarANIo thaI. teone ekeka putra thaze. tenAM nAma anukrame zrIdhara pRthvItilaka, arjuna zrIkezI maMgaLa Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 supA kI, vimaLa, satyakArtika pADayA. kula aDhIso putra thayA. rAmane sItA, prabhAvatI, ratinibhA ane zrIdAmA nAme cAra patnio thaI. eka vakhata sItA RtusnAna karI sutA tyAre svapnamAM e aSTApada prANIne vimAnamAMthI cavIne peAtAnA mukhamAM praveza karatA joI jAgI uThyAM. te svapna rAmane kahI batAvatAM rAme kahyuM ke "tamAre e vIra putro thaze sItAnA garbhadhAraNa pachI rAmane vizeSa Anada thaze. paga tenI saMpattione IrSyA thaI. te kapaTI srIoe sItAne kahyuM ke "rAvaNunuM rUpa kevu hatu. te ALekhI batAve" sItAe kahyuM ke me rAvaNanA badhA aMga joyA nathI phakta tenA caraNa joelA che. sapatnie kahyuM ke "caraNa ALekhI batAveA." saraLa sItAe sapatnionA AgrahathI caraNu ALekhyA, te samaye akasmAta rAma AvI caDhayA. sapatniee rAmane kahyuM ke "tamArI sItA hajI paNa rAvaNane yAda kare che juo, A teNe ALekhelA rAvaNunA caraNa." ema kahI rAvaNanA caraNu khatAvyAM. rAme gabhIratAthI mATuM mana rAkhI sItAne maLyA vinA pAchA cAlyA gayA. sapatnie dAsIe dvArA sItAnA doSa jAhera karyA tethI leAkeApavAda phelAyA, Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 87 le ke pavAdathI rAme karela sItAne tyAga vasaMtaRtu AvatAM rAme sItAne kahyuM ke "ApaNe mahe drodaya udyAnamAM kIDA karavA jaIe sItAe kahyuM ke "mane devArcana karavAne dehada thaye che. te sugaMdhI pukhethI te pUrNa kare. rAme tatkALa sItAne dehada pUrNa karyo ane mahendrodaya udyAnamAM jaI vasaMtsava ujavyA. te vakhate sItAnuM jamaNuM netra pharakayuM. sItAe zaMkAthI te rAmane jaNAvyuM. rAme kahyuM ke "devI? kheda pAme nahi karmane Adhina evAM sukha duHkha darekane avazya jogavavAM paDe che. ApattimAM eka dharmanuM ja zaraNa che. mATe ghera AvI supAtre dAna Ape, devArcana kare; sItA ghera AvI rAmanA kahyA mujaba dharma karavA lAgI. rAjyanA adhikArIoe AvI rAmane sItAnA lokaapavAda kahI saMbhaLAvyA. rAme kahyuM ke "phakata strIne kAraNe huM apayaza sahana karIza nahi. ema kahI adhikArIone vidAya karyA. te rAtre rAma pite gupta rIte nagara carcA jevA nikaLyA. lekanA mukhathI sAMbhaLyuM ke" rAvaNa sItAne laI gaye. sItA tenA gharamAM rahyAM. chatAM rAma tene pAchI lAvyA. rAgI purUSa deSa jotA nathI. A pramANe sItAne apavAda sAMbhaLI rAma pAchA ghera AvyA. ane bAtamIdArane khabara lAvavA mekalyA. teoe pUratI tapAsa karI sItAnA apavAda Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakSamaNa sugrIva vibhISaNanI sa mukha kahyA. lamaNe krodhathI kahyuM ke je loko satAnA apavAda kahe che tene huM kALa rUpa chuM. rAme kahyuM ke prathama paNa mane adhikArIoe sItAne kApavAda kahyo che. ane meM jAte jaIne sAMbhaLe che. te mujaba A bAtamIdAre paNa kahI rahyA che. to have tene tyAga karazuM te ApaNe apavAda kaI belaze nahiM. lakSmaNe kahyuM ke lekanA moDhe garaNuM baMdhAtAM nathI ke te sArA rAjAonI paNa niMdA kare che. hAthI pAchaLa kutarAM bhase te hAthI tenI upekSA kare che tema ApaNe paNa te lekanI upekSA karavI joIe. rAme kahyuM ke "sarvaka virUdhdha kAryane tyAga karavo e nItivacana ullaMghavuM sAruM nathI" ema kahI kRtAMtavadana senApatine belAvI AjJA karI ke sItAne sametazIkharanI yAtrA karavAnA bahAne rathamAM besArI vanamAM mUkI Ave. lakSmaNe pharI kahyuM ke" mahAsati sItAne tyAga kare egya nathI chatAM rAme mAnyuM nahi tethI lakSamaNa rUdana karatA mukha DhAMkI ghera gayA. sItA sametazIkharanI yAtrAe javA rathamAM beThA. te vakhate ghaNuM apazukana thavA lAgyAM to paNa zaMkArahita besI rahyA. gaMgAnadI pAra karI ninAdaka araNyamAM pahoMcyA. pachI ratha ubhe rAkhI senApati myAna mukhe netramAMthI azru sahita Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahevA lAgyuM ke mane kahetAM jIbha upaDatI nathI paNa rAmacaMdra le kApavAdathI bhaya pAmI tamAre tyAga karyo che. lakSmaNe kahyuM paNa rame mAnyuM nahi ane mane AjJA karI. tethI nA chuTake mAre tamane ahIM mUkI javuM paDaze. tame tamArA prabhAvathI ja jIvaze. huM pApI paravazatAthI akArya karI rahyo chuM. sItAe kahyuM ke tame rAmane kaheje ke lokApavAdathI bhaya pAmyA. paNa mArI parIkSA kema na karI ? durjananI vANIthI mane cheDI tema jainadharmane choDaze nahi. mArUMkamAM huM bhogavIza. paraMtu mArA vinA teo kema jIvaze tuM rAmane kalyANa ane lakSamaNane mArI A zISa kaheje. have tuM jaldI rAma pAse jA. senApatie vicAryuM ke rAme ayukata karyA chatAM sItA haju tenA para bhakita rAkhe che. dhanya che. te mahA satIne ema vicArate pAcho pharyo. sItA pUrvanuM duSkata saMbhArI AtmaniMdA karatAM AgaLa jAya che. tyAM sainya AvatuM joyuM. sItAnuM rUdana sAMbhaLI sainyanA rAjAnA jANavAmAM AvyuM ke A garvatI bAI mahA sati lAge che. tethI te sItAnI pAse Avyo. sItAe bhayathI AbhUSaNa kADhI tenI AgaLa mUkayAM. teNe kahyuM ke bahena ? tame mArAthI bhaya pAmaze nahi. A tamArA ghareNAM tame ja pahere. tamAre svAmI keNa che ke jeNe AvI sthitimAM tamAre tyAga karyo. je hoya te sAcuM kahe. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 - te rAjAnA maMtrI sumatIe sItAne kahyuM ke "A puMDarIka nagarInA rAjA vajAjagha parama zrAvaka paranArI sahedara che. te vanamAMthI jatA hatA tyAM tamAruM rUdana sAMbhaLI tamArI pAse AvyA che. sItAe pitAno badhe vRtAMta rAjAne jaNAvyuM. rAjAe kahyuM ke "mane tamArAbhAI bhAmaMDaLanI jema gaNI mAre tyAM A kApavAdathI rAme tamAre tyAga karyo che, paNa pAchaLathI tamane zodhavA jarUra nIkaLaze. ema kahI sItAne besavA zIbikA maMgAvI sItA temAM besI Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 paMDarIkapura AvyAM ane rAjAe Apela sthAnamAM rahI dharma dhyAna karavA lAgyAM. lavaNa aMkuzane janma kRtAMtavadana senApatie adhyA AvI rAmane sItAne saMdeze kahI batAvyuM. A sAMbhaLI rAma mUcha khAI paDayA. lakSmaNe caMdana jaLa chAMTI saceta karyA. ane lamaNe rAmane kahyuM ke "tame jAte senApatine laIne jAo ane jyAM hoya tyAMthI pAchA lAve. rAma tarata ja senApati ane bIjA vidyAdharane laI te vanamAM gayA. paNa sItAne patto lAgyo nahi. eTale vilA moDhe pAchA ayodhyA AvyA. have loko sItAna guNa gAvA lAgyA ane rAmanI niMdA karavA lAgyA. duniA deraMgI che. ghaDIkamAM badalAtAM vAra lAgatI nathI. A tarapha vAgha rAjAne ghera sItAe putra yugalane janma Ape. tenAM anaMgalavaNa ane madanAMkuza nAma pADayAM. vAgha rAjAe pitAnA putra karatAM adhika mahatsava karyo. anukrame te bane bALake rAjAne AnaMda pamADatAM vadhavA lAgyA. eka vakhata siddhArtha nAme siddhaputra merUnA nI yAtrA karate bhikSA mATe sItAne ghera AvyA. sItAe tene AhArapANI ApI satkAra karyo. tenA pUchavAthI sItAe pitAnI vitaka kathA kahI. tyAre aSTAMga nimittanA jANanAra siAthe kahyuM ke tamArA putre sAkSAt rAma lakSamaNa jevA ja Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 che. te tamAre mane ratha pUrNa karaze. sItAe putrone bhaNAvavA Agraha karI siddhArthane pitAne tyAM rAkhyA. siddhArtha pAsethI sarva kaLA zIkhI putro taiyAra thayA. sauvavaya pAmatAM vAjaze pitAnI rANI lakSmIvatInA udarathI janmelI zazicUlA nAme putrI tathA bIjI batrIza kanyAe lavaNane paraNAvI ane aMkuza mATe pRthvIpura rAjA pRthunI kanakamALAnI mAgaNI karI. pRthue kahevarAvyuM ke jene vaMza jaNAya nahi tene putrI kema apAya" vajAdaMghe kodha pAmI tenA para caDAI karI eTale pRthu rAjAe pitanapuranA rAjAne madada mATe belA. vajaghe vAryA chatAM lavaNane aMkuza paNa AvyA. pRthurAjA yuddhamAM hAravAthI nAsavA lAge tyAre lavaNa akuze TeNe mAryo ke "tame jANItA vaMzavALA ajJAta vaMzavALAthI kema bhAgo che? pRthurAjAe kahyuM ke tamArA parAkramathI meM tamAre vaMza jANI lIdhuM che. ema kahI pitAnI kanyA kanakamALA aMkuzane paraNAvI vAjagha rAjA sAthe saMdhI karI. tethI vAjaMgha rAjA tyAM chAvaNuM nAkhIne rahyA. tevAmAM nArada tyAM AvI caDayA. vAjape temane satkAra karI kahyuM ke A pRthurAjAne temanA jamAI aMkuzano vaMza kahI batAve ke jethI te saMteSa pAme. nArade rAma lakSamaNane vaMzanuM varNana karyuM. ane rAme laMkApavAdathI sItAne tyAga karyAnuM kahyuM. tyAre aMkaze nAradane kahyuM ke rAme Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 vidvAna thaIne AvuM kArya kema karyuM? vaLI lavaNe nAradane pUchayuM ke ahIMthI adhyA keTalI dUra che." nArade kahyuM ke ekasene sATha yojana dUra che." lavaNe vAjadha rAjAne kahyuM ke ame rAmalakSamaNane jevA IcchIe chIe. vAjape saMmati ApatAM bane bhAIo vAjaMdha ane pRthurAjA sahita AgaLa cAlatAM ghaNuM dezo sAdhatA pAchA puMDarIkapuramAM AvyA. nagarajane vAjadhanA bane bhANejone vakhANavA lAgyA. lavaNane aMkuza banne bhAIo ghera AvI mAtAne page paDayA. mAtAe mastaka cuMbI kahyuM ke tame rAmalakSmaNa jevA thAo lavaNa aMkuzanuM vaDIlo sAthe yuddha ane mIlana pachI banne bhAIo vajAjaghanI AjJA laI. sarva sai. ya sAthe pitAne pitAnuM parAkrama batAvavA ane mAtAnuM karela apamAnane badale levA ayodhyA tarapha cAlyA. sItAe rUdana karatAM kahyuM ke tamAre pitAne jovAnI IcchA hoya te namra banIne jAo. paNa yuddhanI IcchAo jaze nahi. tamArA pitA ane kAkA devane paNa durjaya che. traNa khaMDanA adhi pati rAvaNane paNa temaNe nAza karyo che. tamAre te bane pUjya che. te temane vinaya kare jaIe. putroe kahyuM ke tamAre tyAga karanArane ame zatru gaNue chIe. ame tamArA putra chIe. ema kahI sItAne retAM mUkI AgaLa cAlyA. adhyA najIka AvatAM yuddhanuM AhavAna ApI tyAM paDAva Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 nAkhyA. rAmalakSmaNane khabara paDatAM te vismaya pAmyA. zatrunA vijaya karavA rAmalakSmaNa sugrIva vagere paNa yuddha karavA nIkaLyA. nArada pAsethI sItA sa`badhI sarva vRtAMta sAMbhaLI bhAmaMDala rAjA puMDarIkapuramAM AvyAne sItAne maLyA. . sItAe rUdana karatAM kahyuM ke" tamArA bhANejo. tamAra! anevI sAme yuddha karavA gayA che." bhAma`DaLe kahyuM ke" rAme tamArA tyAga sAhasathI karI eka akraya karyu have putrAne vadha karI mIjI akA kare nahi tyAM sudhImAM ApaNe tyAM paheAMcI javuM jarUrI che. mATe cAlA jaldI jaie ema kahA sItAne vimAnamAM besADI bhAmaMDala lavaNa aMkuzanI chAvaNImAM AvyA. putrAe mAtAne joI namaskAra karyAM. sItAe bhAmaDaLanI oLakhANa ApatAM temane paNa namaskAra karyAM. bhAmaDaLe mastaka cuMbI bhANejone kahyu ke" tame pitA tathA kAkA sAthe yuddha karaze! niha. bhANejoe kahyu` ke" ame temane samatha jANIne ja yuddha karavA AvyA chIe. te have yuddha cheDI temane lajjA kema pamADIe, ema kahetAM yuddha zarU thayuM. sugrIve bhAma`DaLane joI pUchyuM ke" A e kumAza kANu che ? bhAmaDaLe kahyuM ke" te ane rAmanA putra che ane lavaNa ne akuza. rAma lakSmaNa sAthe yuddha karavA AvyA. rAme lakSmaNane kahyuM ke A ane kumArIne joI mane svAbhAvIka ** Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 sneha upaje che. ane Ali'gana karavAnuM mana thAya che te laDavuM kaeNI rIte ? A sAMbhaLI lavaNe rAmane ane akuze lakSmaNane kahyuM ke tamArI yuddha zraddhAne rAvaNe pUrI karI nathI te ame pUrI karazu'. ane amArI zraddhAne tame pUrI karI ema kahI dhanuSa caDhAvyuM. kRtAMta sArathIe rAmanA rathane ane vAja che lavaNanA rathane sAmasAmA joDI dIdhA. lakSmaNanA ne virAdhe ane akuzanA rathane pRthurAjAe paNa sAmasAmA joDI dIdhA. cAre vIrAnuM yudhdha pravRtyu. temAM lavaNAMkuza pitA tathA kAkAne jANa hAvAthI sApekSa rIte ane rAma lakSmaNa ajJAta heAvAthI nirapekSapaNe yudgha karatA hatA chatAM te bannenAM asra niSphaLa javA lAgyAM. pachI 'kuze lakSmaNanA hRdayamAM vA jevuM khANu mAthuM tethI lakSmaNa mUrchA khAI rathamAM paDI gayA. gheADIvAre lakSmaNane cetanA AvI teNe virAdhane kahyuM ke mArA zatru he! tyAM ratha laI jA huM cakravaDe tenuM mastaka chedIza. virAdhe ratha akuza tarapha calAvyeA. lakSmaNe cakrane AkAzamAM bhamADI aMkuza para cheDayuM. te cakra akuzane pradakSiNA ApI pAchuM lakSmaNa pAse AvyuM. te joI rAma lakSmaNe kheda pAmI vicAyu ke "zuM ! te kumAre| baLadevane vAsudeva haze ! ApaNe nahi hazu ! ema vicAratA hatA tevAmAM nAradamuni tyAM AvyA ane kahyuM ke A banne kumAro sItAthI utpanna thayelA tamArA putro che. te yuddhane bahAne Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 tamane jovA AvyA che. tamArU caka cAlyuM nahi te tenI nizAnI samaja pUrve paNa bhAratanuM eka bAhubaLI para cAlyuM na hatuM. pachI sarva vRtAMta nArade kahyuM tyAre rAmacaMdrajI mUcha pAmyA, thoDIvAre cetanA AvatAM lakSamaNane laI travAtsalyathI temanI pAse javA nikaLyA. teone AvatA joI lavaNa akuMza rathamAMthI utarI rAma lakSamaNunA caraNamAM paDayA rAme kheALAmAM besADI mastaka cuMbI AliMgana karyuM. pachI lamaNe ane zatrune paNa karyuM. sItA putranuM parAkrama ane pitA sAthe temanuM milana jANI harSa pAmI vimAnamAM besI puMDarIkapura cAlyA gayA. bhAmaMDaLe vAjaMghanI oLakhANa karAvI eTale me vAjaMghane kahyuM ke "tame mArA putrone ucherI parAkramI banAvyA tethI tame mAre bhAmaMDala samAna che. pachI rAma lakSamaNa patra sahita aDhA AvyA ane putrAgamanane maTe occhava karAze. sItAnA satIpaNunI agni parIkSA eka vakhata rAmane, sugrIva vibhISaNa hanumAna vageree AvI vijJapti karI ke sItA devI tamArA virahe tema ja putronA virahe duHkhamAM divase gALatA haze. tame AjJA Ape te temane lAvIe rAme kahyuM ke "huM jANuM chuM ke sItA satI che. te paNa lokApavAdanA kAraNe te divya kare to huM rAkhIza. ema kahI vizAla maMDapa banAvI mAMcAonI zreNIo karI. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 temAM rAjAo nagarajane, amA, vibhISaNa pramukha becaro AvIne beThA. pachI rAmanI AjJAthI sugrIva puSpaka vimAna laIne puMDarIkapura jaI sItAne maLe. ane ayodhyA AvavA prArthanA karI sItAe kahyuM ke huM apavAda zAMta karavA game te divya karIne pachI ja nagaramAM praveza karIza. ema kahI puSpaka vimAnamAM besI adhyA AvyA. rAme maMDapamAM AvI bharasabhAmAM sItAne kahyuM ke tame sarva lokonI samakSa zuddhine mATe divya kare sItAe harSa pUrvaka kahyuM ke tamArA jevo DAhyo purUSa bI koNa hoya ke doSa jANyA vagara vanamAM tyAga kare. prathama daMDa ApI pachI parIkSA kare che te tamAruM vicakSaNapaNuM ja che. chatAM huM pAMce prakAranA divya karavA taiyAra chuM kahe to, agnimAM praveza karUM. kaho te maMtrelA taMdulakhAMuM kahe te, trAjavA para caDhe, kaho te tapAvelI kozanuM pAna karUM ane kahe te jIbhathI zastrane grahaNa karU. te vakhate aMtarIkSamAM rahI siddhArtha ane nArade ane bhUmi para rahelA lokee kahyuM ke sItA mahA satI che. temAM tamAre koI paNa vikalpa kare nahi. tyAre rAme kahyuM ke he leke pUrve tame ja tene dezIta kahetA hatA, Aje nirdoSa kahe che, kAle vaLI juduM ja kaheze, mATe huM kahuM chuM ke sItA agni praveza karI pitAnI zuddhi karI batAve Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 jethI apavAda zAMta thaze. ema kahI traNazo hAtha lAMbe pahoLe ane be puruSa pramANa uDe khADe karAvI caMdananA kASThAthI pUrAvyuM. te samaye dhyAna bahAra AvI kAusa dhyAne rahelA munine te ja divase kevaLajJAna utpanna thayuM. tene mahotsava karavA IdrAdika deve tyAM AvyA. te samaye sItAnI zuddhi thatI joI. Indra dila senAne adhipatine sItAnuM sAnidhya karavA AjJA ApI. piote jayabhUSaNa munine kevaLI ai lIjha * SS k S - - did GR Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 109 mahatsava karyo. khADAmAM agni prajavalita thatAM sItAe namaskAra maMtranuM smaraNa karI khADA pAse ubhA rahI belyA ke meM je rAma vinA bIjA ke I purUSanI abhilASA karI hoya te A a1i mane bALI nAkhe. nahi te jaLanI jema zItaLa thaI jAo. ema kahI agnimAM paDayA. temane paDatAM veMta agni bujhAI gaye. khADe jalathI purAI vAva rUpe thaI gaye. sItA devonA prabhAvathI kamaLa para racelA siMhAsanamAM bIrAjamAna thayA. vAvanuM jaLa uchaLavA lAgyuM vidyAdhare te mAMcaDA parathI uDIne AkAzamAM gayA. paNa bhUmi para cAlanAra leka he mahAsati sItA amAruM rakSaNa kare" ema pikAra karavA lAgyA. sItAe te uMce uchaLatA jaLane be hAthathI dAbI dIdhuM. pitAnI mAtAne prabhAva joI lavaNane aMkuza bane jaNa mAtA pAse gayA. sItAe banne paDakhe besA yA te vakhate lakSmaNa, bhAmaMDala vibhiSaNa, sugrIva, ane sarva lokee bhaktithI sItAne namaskAra karyA rAma paNa ramatA pAse AvI pazcAtApa pUrvaka aMjalI jeDI kahevA lAgyA ke mAro aparAdha kSamA karI have A puSpaka vimAnamAM besI ghera Ave. sItAe kahyuM ke AmAM tamAre ke keIne doSa nathI. mArA pUrva karmane ja doSa che. te karmane uchera mATe have huM dIkSA grahaNa karIza. ema kahI pitAnA hAthe ja kezane leca karI te keza rAmane arpaNa karyA. rAmane A joI mUcchI Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 = = = 0:. T ka Ara, - - * dila *** * LIBE: * da" ty AvI. sItA jayaMbhUSaNa kevaLI pAse gayA. kevaLIe temane vidhipUrvaka dIkSA ApI. suprabhA AryAne parivAramAM pI. rAmane mUracha vaLatAM lamaNe rAmane kahyuM ke "sItAe to dIkSA lIdhI che. ane jayabhUSaNa kevaLI pAse rahelA che. Apa paNa kevaLanI dezanA sAMbhaLavA padhAra" pachI rAmalakSamaNa parivAra sahita kevaLanI dezanA sAMbhaLavA beThAM. dezanAne aMte Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 rAme pUchyuM ke he rAma? huM bhavya chuM ke abhavya ? kevaLIe. kahyuM ke tame Asanna bhAvi A bhavamAM ja mekSane pAmanAra che rAme kahyuM ke dIkSA vagara mikSa thAya nahi. ane mArA baMdhu lakSamaNane tyAga karI zakuM tema nathI. kevaLIe kahyuM ke haju tamAre baLadevapaNunI saMpatti jogavavAnI bAkI che. te pachI tame dIkSA laIne ziva sukhane pAmazo" vibhISaNe kevaLI munine namaskAra karI pUchyuM ke rAvaNe pUrva ja mane kayA karmathI sItAnuM haraNa karyuM ane kayA TarmathI lamaNe tene ha. vaLI huM sugrIva bhAmaMDaLa ane lavaNa aMkuza vagere kayA karmathI rAma upara atyaMta rakta thayA che.e." kevaLIe kahyuM ke tamArA badhAne pUrva saMdha dha kahuM te dhyAna daIne sAMbhaLe ? rAma lakSmaNa ane rAvaNanA pUrvabhave A dakSiNAI bharatanA kSemapura nagaramAM nayadatta nAme vaNakane dhanadattane vasudatta nAme be putro thayA. te banene yAjJavalkaya nAme brAhmaNa sAthe maitrI thaI. te nagaramAM sAgaradatta nAme vaNakane guNadhara nAme putra ane guNavatI nAme pI hatI. sAgaradane dhanadAne guNavatI kayA ApI. paNa Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 kanyAnI mAtA ratnaprabhAe dhananA lAbhathI zrIkAMta nA dhanADhayane gupta rIte guNavatI ApI. A khabara paDatA vasudare rAtre jaI zrIkAMtane mArI nAkhyA zrIkAMte paNa vasudattane ha. ane mRtyu pAmI viMdhyATavImAM mRgalA thayA. guNavatI kuMvArI ja mRtyu pAmI te ja vanamAM mRgalI thaI tyAM paNa tene mATe bane mRgalA yudhdha karI mRtyu pAmI cirakALa saMsAramAM bhamyA. dhanadatta bhAInA vadhathI piDita thaI bhaTakavA lAgyo. teNe raste jatAM sAdhuo pAse bhojana mAgyuM. sAdhuoe tene rAtre na khAvAno niyama Ae. tethI dhanadatta zrAvakapaNamAM mRtyu pAmI pahelA devaloke deva thaye. tyAMthI grevI mahApura nagaramAM padmacI nAme zrAvaka thaye. teNe eka vakhata kuLamAM jatAM vRddha vRSabhane maraNa sthitimAM Avela joI azvaparathI nIce utarI tenA kAnamAM navakAramaMtra saMbhaLAvyuM. tenA prabhAvathI te vRSabha mRtyu pAmI teja nagaranA rAjAne vRSabhadhvaja nAme putra thaye. pUrvajanmanA sthAnanA darzanathI tene jAti smaraNa thatAM tyAM eka satya karAvI vRSabhanuM citra AlekhyuM. ane navakAra saMbhaLAvatA zeThane ane azvane ALekhI rakSakene kahyuM ke A citranA paramArtha jANanAranI mane khabara ApavI ema kahI te pitAne mahele gaye. eka vakhata pele padyarUcI zeTha tyanAM vaMdana karavA AvatAM tyAM ALekhelA citrane joI kahyuM Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 ke "A citranuM vRtAMta to mane ja lAgu paDe che. rakSakae te vAta vRSabhadhvajane jaNAvI. vRSabhadhvaje padyarUcIne kahyuM ke "tame saMbhaLAvela namaskAranA prabhAve huM rAjaputra thayo chuM pachI bane mitra zrAvakapaNuM pALI bIjA devaloke deva thayA. tyAMthI AvI padmacI mApurIne vipulavAhana rAjAnA samAdhigupta muni pAse dIkSA laI pAMcamA devaleka devendra thayo. tyAMthI vI A bhavamAM baLadeva rAmacaMdra thayA che. ane vRSabhadhvajane jIva anukrame sugrIva thayo che. pelA zrIkAMtano jIva bhava bhramaNa karI zaMbhu nAme rAjA thayA. vasudatta paNa bhava bhramaNa karI zaMbhurAjAne purehita zrIbhUti nAme putra thayo. guNavatI bhavabhramaNa karI zrIbhUtinI vegavatI nAme putrI thaI. te yauvana vaMtI thatAM eka vakhata sudarzana nAme pratibhAdhArI munine leke vaMdana karatA jeI hAsyathI teNIe kahyuM ke "he lake? A sAdhune meM kaI strI sAthe kIDA karatAM joyA che. tene vadanA kema kare che? tethI leke te sAdhune upadrava karavA lAgyA eTale teNe abhigraha karyo ke "jyAM sudhI mArU kalaMka utare nahi tyAM sudhI huM kAusagga dhyAnamAM rahIza. pachI zAsana devatAe reSathI vegavatIne regISTha banAvI. teNIe sAdhu para mUkelA kalaMkanuM vRttAMta sAMbhaLI tenA pitAe tene ghaNo tiraskAra karI kADhI mUkI. teNIe sudarzana muni pAse AvI leke samakSa ugra svare kahyuM ke "he muni tame sarvathA nirdoSa Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 che. meM tamArA para peTe doSa AropaNa karela che. te mATe aparAdha kSamA kare. eTale ke sAdhune pharI pUjavA lAgyA, vegavatI paramazrAvikA banI. zaMbhu rAjAe tenI mAgaNI karI to zrIbhUtie kahyuM ke mArI kanyA he mithyAtvIne ApIza nahi tethI zaMbhurAjAe zrIbhUtine mArIne vegavatI sAthe baLAtkAra bhaMga karyo. te samaye vegavatIe tene zApa Ape ke huM bhavAMtare tArA vadhanA mATe thAuM. pachI zaMbhurAe tene cheDI dIdhI. te harikAMtA A pAse dIkSA laI pAMcamA devake gaI. tyAMthI ravIne janakarAjAnI putrI sItA thaI. pUrvanA zApanAvazathI zaMbhu rAjAne jIva rAvaNanA vadhane mATe thaI sudarzanamuni para kalaMka mUkavAthI tenA para lekee A bhavamAM khoTuM kalaMka mUkyuM. zaMbhurAjAne jIve bhavabhramaNa karI prabhAsa nAmanA brAhmaNa thaI vijayasena muni pAse dIkSA laI moTuM tapa karyuM. eka vakhata kanakaprabha nAme vidyAdharendrane sametazikharanI yAtrA karavA jatAM prabhAsa munie dIThA. tethI teNe niyANuM karyuM ke huM A vidyAdharendra je samRddhi vaLe thAu" tyAMthI mRtyu pAmI trIjA devaloke gaye. tyAMthI vI he vibhISaNa? te tAre bhAI rAvaNa thayo che. niyANAnA prabhAvathI te traNakhaMDane adhipati bane. dhanadattane vasudattano mitra yAjJavaSya ghaNu bhava bhamI tuM vibhiSaNa thaye che. zaMbhurAjAe Tona! Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 mArI nAkheleA zrIbhUti pravhipuramAM punarvasunAme vidyAdhara thayA. eka vakhate teNe cakravarti rAjaputrI ana'gasuMdarI nAme kanyAnuM haraNa karyuM. cakravartie tenI pachavADe vidyAdharAne mekalyA, tenI sAthe DanAM punarvasunA vimAnamAMthI ana'gasuMdarI eka latAgRhamAM paDI gaI. tenI prapti mATe niyANu gAMdhI punarvasue dIkSA lIdhI. te svargamAM jaI tyAMthI vI 9maNu thA. ana gasuMdarI mAM rahI tapa karavA lAgI, samAdithI mRtyu pAmI devalekamAM devI thaI. tyAMthI cIne te lakSmaNunI vizalyA nAme patni thaI che. guNadharanAme guNavatIne! bhAi bhavabhramaNa karI rAjaputra thayA, te bhavamAM zrAvaka paNa pAmIne janakarALanI videhArANInI kukSIe bhAmaDala nAme putrapaNe utpanna thayA. lavaNu ane akuzanA pUrvabhava kAka'dI nagarImAM vAmadeva brAhmaNane vasunaMdane sunAMda nAme e putra hatA. munidAnanA prabhAvathI teo uttarakurUmAM yugalIyA thayA. tyAMthI saudhamAM devalAke deva thayA tyAM cavI kAka'dI nagarInA rAjA vAmadevanA priyakarane zubhakara nAme putra thayA, te bhavamAMdI lai traiveyakamAM deva thayA. tyAMthI cavI lakSaNa ane aMkuza thayA che. temanA pUrvabhavanI mAtA sudarzonA Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 bhavabhramaNa karI siddhA thaela che. jeNe rAmAM buddha ne putrAne bhaNAvyA che. A pramANe sarvanA pUrvabhava sAMbhaLI ghaNAloko vairAgya pAmyA. kRtAMta senApatie dIkSA lIdhI. rAmalakSmaNu vagere sItAne vaMdana karI pAchA ayeAdhyAmAM AvyA. sItAe ane tAMtavane ugratapa karavA mAMDyuM. sItAe sAThava sudhI uccatapa karI anazana pUrvaka mRtyu pAmI bAramA devalAke AvI sAgaropamanA AyuSya acyutedra thayA. dhRtAMtadana tapa karI mRtyu pAMmI pAMcamA devalAke gaye, bhAmaMDaLa dIkSA levAnI bhAvanA karatA hateA. tevAmAM akasmAta tenApara vijaLI paDatAM mRtyu pAmI devakurUmAM yugalIka paNe utpanna thayA. hanumAna caitraNamae merUpa te yAtrAe gayela teNe sUryAne sUryAstanI ghaTamALa joI putrane rAjya ApI dharmaratna AcAya pAse sADA sAtasA rAjA sAthe dIkSA lIdhI. tenI patnie lakSmIvatI A pAse cAritra lIdhu. anukrame sakamAM khapAvI hanumAna mekSe gayA. hanumAne dIkSA lIdhI tyAre rAmacaMdra vicAravA lAgyA ke bhogasukhanA tyAga karI hanumAne zA mATe dIkSA lIdhI haze. AvI vicAraNA karatA rAmane avadhijJAnathI saudharmendre jaNI sabhAmAM kahyuM ke "ahA ! karmanI gati bahu vicitra che. rAmacaMdra caramaddhi chatAM atyAre dharmIne hasI kADhe che. tenu Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 kAraNa lakSmaNa para gADha saneDa che. eTale vairAgya thato nathI. InA vacananI parIkSA karavA deve temanA nehanI parIkSA karavA hamaNa pAse AvI mAyAthI aMtaHpurane tuM kakaLatuM batAvyuM. rAmanuM laphamaNe mRtyu thayuM sAMbhaLI lamaNane AghAta thatAM tenA prANa nIkaLI gayA. parIkSA karavA AvelA deva A joI bahu kheda pAmyA ane pazcAttApa sAthe pitAnA AtmAnI niMdA karatA devalokamAM pAchA cAlyA gayA. lakSmaNanuM mRtyune rAmane nirvANu gamana lamaNane mRtyu pAmelA jANI aMtaHpuranI strIo baha AkaMda karavA lAgI. teonuM A kaMda sAMbhaLI rAmacaMdrajI deDI AvyA ane kahevA lAgyA ke are? tame A zuM AraMvyuM che mAre bhAI maNa haju jIve che. ema kahI aneka prayogo karAvyA. paNa te niSphaLa thatAM rAmane mUccha AvI gaI. lavaNa aMkuze namaskAra karI rAmacaMdrane kahyuM ke ame saMsArathI a yati bhaya pAmyA chIe. mATe amane dIkSAnI rajA Ape. A pramANe kahI bane jaNAe amRtaSa muni pAse dIkSA laI sarvakarma khapAvI mokSe gayA. bhAInA maraNathI rAmacaMdrajI vAraMvAra mUccha pAmyA. retanA pAmatAM kahevA lAgyA ke "he bhAI lakSamaNa? meM tAruM apamAna karyuM nathI. to tuM kema mArAthI rIsAI gayo chuM ne bolate nathI ? vibhISaNAdika temane kahevA lAgyA ke have lakSamaNane agnisaMskAra kare. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAme kahyuM ke are durjana ? mAro bhAI lakSmaNa re jIve che tamArA sarvenuM mRtyukArya karavuM joIe. ema kahI lakramaNane khabhe upADI cAlyA. tema cha mAsa vati gayA. rAma umatta banI gayAnuM jANuM Indrajita tathA suMdanA putre temane mAravA AvyA. tyAre rAme lakSamaNunA zabane khoLAmAM laI vajAva dhanuSanuM phalana karyuM. te vakhate jaTAyudeva rAmapAse Avyo. haju deve rAmanA pakSamAM che ema samajI IjinanA putra vagere bhayapAmI nAsI gayo. jaTAyudeve rAmane bodha karavA sukA vRkSane jaLa siMcana pharavA mAMDyuM. pASaNa upara khAtara nAkhI kamaLa vAvA mAMDayAM. yaMtramAM retI pIlI tela kADhavA maMDayA. tyAre rAme kahyuM ke A badhe tamAre prayAsa nAme che. jaTAyudeve kahyuM ke jyAre AvuM badhuM jANe che tyAre zabane kema vahana karI rahayA che? teja vakhate kRttAMtavadana sArathIe saudharma devalethI AvI manuSyanuM rUpa laI strInuM zaba laI rAmapArethI nIkaLe. rAme kahyuM ke marelI strIne kema upADI phare che. deve kahyuM ke tame jema zabane upADIne pharo che tema huM paNa pharuM chuM. A rIte deve rAmane bedha pamADyA. deve gayA pachI rAme lakSamaNanuM mRtakArya karI dIkSA levAnI taiyArI karI pachI rAme lavaNanA putra anaMgadevane rAjya ApyuM ane AcArya munisuvrata pAse jaI sugrIva, vibhiSaNa zatruna, varAdha vagere soLahajAra rAjAo ane sADatrIzahajAra strIo sAthe dIkSA lIdhI. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 , sAvIe zrI sadavInA parivAramAM rahI. gurU pAse rAmabhadra munine pUrvagana abhyAsa karatAM avadhijJAna utpanna thayuM. tethI pitAnA pAchalA bha yAda karatAM vicAravA lAgyA ke huM prathama dhanadatta nAme vaNika putra hatuM. tyAre lakSmaNa te bhavamAM mAre vasudatta nAme bhAI hate. sukRta karyA vinA mRtyu pAmI aneka bhava bhramaNa karI pharI mAre bhAI lakSamaNa thaye. vAsudeva paNa phegaTa va gumAvI narakamAM cA gaye. have mAre duSTakarmanA uchera mATe tapa karavA udyamavaMta thavuM joIe ema vicArI abhigraha pUrvaka che upavAsanA pAraNe nagaramAM paDA. rAjAe temane abhigra pU. tyAM devee vasudhArAdi paca divya pragaTa karyA. tyArabAda rAmamunie dezanA ApI. rAjA vagere pratibaMdha pApI zrAvaka banyA. tyAMthI vihAra karI rAmamuni kezIlAe AvI pratimA dhArI thaI zukladhyAna dhyAvavA lAgyA. lakSmaNanI gati rAmamuni pAse jANuM sItendra lakSmaNane malavA narakamAM gayA rAma munine kevalajJAna thatAM dee mahotsava karyo. dezanA ApatA lakSamaNanI narakagati jaNAvI. A sAMbhaLI sItendra narakamAM lakSmaNa pAse gayA. tyAM zabuka ane rAvaNane lakSamaNa sAthe vaikiyarUpo karI yuddha karatA joyA. paramAdhIoe krodhathI temane agnikuMDamAM nAkhyA. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ra0 ane kuMbhIpAM nAkhI atyaMta duHkha devA lAge tyAre te dra temane paramAdhAmIjI cheDAvI kahyuM ke he za bukane rAvaNa? tame AnuM pariNAma joyA chatAM haju zA sArU pUrvivarane cheDatA nathI ema kahI rAma kevaLIe kahelA AgAmI bhavanA pitAnI sAthenA saMbaMdhe kahI batAvyA lakSmaNa ane rAvaNe kahyuM ke nidhi ? tame bahuM sAruM karyuM. tamArA upadezathI ame amArA duHkhe bhUlI gayA chIe. paNa narakanuM lAMbA kALanuM dukha kema veDAze? tyAre rIte ke karUNA lAvI kahyuM ke "tamane huM narakamAMthI upADI devAmAM laI jaIza. ema kahI traNene upalyA. paNa temanAM zarIra pArAnI jema vikharAya gayA, ane bhegA thaI gayA. pharI upADayA to paNa temaja thatAM chevaTe teoe kahyuM ke amAruM duHkha amAre bhogavavuM paDaze. sItendra temane mUkIne rAma kevalI pAse AvI vaMdana karI naMdIzvara tIrthe gayA. vaLanAM devakupha kSetramAM bhAmaMDaLane pratibaMdha karI pitAne vimAnamAM gayA. rAmakevaLI pacIsa varSa pRthvI upara vicI bhavya ne be dha kI paMdara hajAra varSanuM AyuSya pUrNa karI kSe gayA. samApta Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 vacananA vaira citra (kathA vArtA) 14 paryuSaNa parva mALA 15 Aya rAjavIzrI zrIpAla yAne Y 20 dazavaikAlika mUla TIkAnu` 16 sutra camatkAra yAne kathAma'jarI (presamAM) e7 21 Avazyaka sUtra mUla TIkAnu bhASAMtara 9 224 mayaNAsuMdarI 112 5-00 250-30 - 0-00 30 LL -**-** 17 bhakita saurabha (presamAM) 18 jaina dharmanu' vijJAna (presamAM) 210-00 19 vijayacaMdra kaeNvali caritra pratAkAre (prAkRta) 292 12-00 900-00 3-00 150=0 bhASAMtara bhA. 1/2176/216 bheTa 304 27 5-00 250-00 bheTa 16-00 9.-.. 22 pradyumna caritra bhASAMtara noMdha: A rIte lagabhaga 3803 pejanuM vAMcana temAMthI naM. 2-34-5-8-9-10-11-12-14-16 kalAtmaka sacitra che. AkhA seTanA mAtra rU| cha5-10 (posTeja alaga yA sAkhate) mAjanI kiMmatathI 50% ochI kiMmata gaNAya ( A seTa gaNatarInA juja hAvAthI kArataka suda 5 sudhI ja maLaze) tA. ke, hAla vratariye gurUsAkha-snAtra pUjAdi sagrahabhakita-mukita Adi graMthA chapAya rahyA che je uparanA seTa lenArane henDa DIlIvarIthI bheTa maLaze. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BE kIti prakAzana dharma sAhitya pracAra navI yojanA AjIvana sabhyanA 251 paryuSaNa parva sudhI raheze. 1. samarAditya kevali caritra sacitra 15-00 2. vrata dharie gurU sAkha 16-00 3, zrIbharatezvara bAhubalI bhA. 1-2-3 sacitra 45-00 4. Ahata tatva darzana sacitra 12-00 5. sacitra jaina rAmAyaNa 8-00 6. jaina mahAbhArata 8-00 7. zrI bharatezvara bAhabalI pratAkAre 15-00 8. bhakita ane mukita 15-00 9. payuSaNa parva mAlA 5-00 10, pupAvatI rAsa pratAkAre pa1-00 11. puSpAvatI rAsa (sacitra pustakAkAre) 51-00 12. sUtra camatkAra yAne kayA maMjarI 8-00 13, bhakti saurabha 4-00 14. jaina dharmanu' vijJAna 9-00 15. mohana jAta... 2-00 16. narakanuM prathamaDhAra (rAtribhejana) ra--pa0 17. jIvananuM aMtima mAMgalya navI AvRtti 10-00 18. namaskAra mahAmaMtra 3-00 hAlamAM judA judA chapAtA tathA kIti prakAzanamAM have pachI je chapAze te badhA pustake AjIvana sabhyane bheTa maLaze. dIpaka Ara. jhaverI 10/1270, hAthIvAlA derAsara sAme, 1le mALe, - gopIpurA, meIna roDa, surata, a Jain Education Intenhe chamAM jaje ka aa cheers moTo vaLI te pa ouinelibrary.org