Book Title: Mulshuddhi Prakaranam Part 02
Author(s): Ratnajyotvijay
Publisher: Ranjanvijayji Jain Pustakalay
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022103/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zu bhAga-2 pAvaIE) THE] anuvAda kartA : pa.pU. AcAryazrI ratnAkara sarIzvarajI ma. sA.nA ziSyA muni ratnajyota vijayajI Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya zrImad vijaya pradyumnasUri viracita mULazaddhi prakaraNama bhAga-2 gurjarabhASAnuvAda TIkAkAra AcArya zrImad devacaMdrasUrIzvarajI ma.sA. divyAziSadAtA paThana-pAThana kAMkSI pa.pU. AcArya vijaya zrI ratnazekharasUrIzvarajI ma.sA. anuvAda kartA pa.pU. AcArya ratnAkarasUrIzvarajI ma.sA.nAM ziSya munizrI ratnajyota vijayajI ma.sA. prakAzaka zrI raMjanavijayajI jaina pustakAlaya . mAlavADA Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthanuM nAma mULakartA prakAzaka TIkAkAra IF5JFG5]]]]] : - mULazuddhi prakaraNam (gurjarabhASAnuvAda) bhAga-2 AcArya vijaya zrI pradyumna sUrIzvarajI ma.sA. : raMjana vijayajI jaina pustakAlaya- mAlavADA : A.vi. zrI devacaMdra sUrIzvarajI ma.sA. : munizrI ratnajyota vijayajI ma.sA. H prathama - nakala 500 vi. saMvata 2061 anuvAda kartA AvRtti mUlya : 150 rUpiyA prApti sthAna zrI pArasa gaMgA jJAna maMdira C/o rAjendrabhAI KEY : PARTS *Z993 bI-104, kedAra TAvara, rAjasthAna hospITala sAme, zAhIbAga, amadAvAda-380 004 phona (ghara) 22860247 zrI maNIlAla yu. zAha DI.1-203, sTAra geleksI, lokamAnya tilaka roDa, borIvalI (ve.) muMbai-400 092 phona (gha) 28011469, (o) 28931011 mudrakaH sa zAradAbena cImanabhAi ejyukezanala rIsarca seMTara "darzana", zAhIbAga, amadAvAda-380004 phona 22868739 sarasvatI pustaka bhaMDAra hAthIkhAnA, ratanapoLa, amadAvAda-1 phona : 25356692 MPPIN navanIta prinTarsa (nikuMja zAha) 2733, kuvAvALIpoLa, zAhapura, amadAvAda-1 phonaH (079) 25625326, mobAIla : 98252 61177 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sagapaNa... aneka bhavyAtmAonI DubatI vairAgya nAvaDInA rakSaNahAra... huM jaTila samasyAnAM AvartamAM phasAyelane ugAranArA.... - Sche janajananA haiyAmAM karUNAzIlanImUrti banI pUjAtA... che varSothI aneka AcAryothI aNaukelyo koyaDI ukelIjebinyA che. zrI satyapura tIrtha(mahAvIra jinAlaya)nIpuna: uddhAranA mULa kartA ha ajaba gajaba dhAraNA zakti tathA dAkSiNyaguNanAM ajoDa, udAharaNa... che potAnI buMda buMda ane palapala zAsana mATe nyocchAvara karanArAnDa ( premanA pANIthI janajananI AMtarabhImane bhInI banAvanAra huM mArA jIvana ghaDataranAM anupama ghaDavaiyA.. hara vANInI amRtadhArAthI aneka saMghanA jhera utAranArA... AcAryapadanAM navamA varSamAM padArpaNa karatA. saMyama bAganA 28mA varSamAM mahAlatA janmaparyAyathI 47 varSanAM lakSyAMkane AMbavArA parama upakArI gurUdevazrI ratnAkarasUrIzvarajI ma.sA.nAM karakamalamAM A prakaraNapuSpa arpaNa karatAM AnaMda anubhavuM chuM... caraNacaMcarika maka) 2 |jayo te ni Page #5 -------------------------------------------------------------------------- Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA). anAdikAlathI matinI caMcalatAnAM kAraNe ane aviratinAM udaye bhavabhramaNa cAlu che. tethI ja AtmAmAM sthiratAno abhAva ane caMcalatAno prabhAva paDe che. A sarvenuM pariNAma bhavabhramaNa. tethI bhavano kSaya, bhAvanI zuddhi ane matinI vizuddhatA Avazyaka che. matinI nirmalatA mATe sanmatisamyakatva atyaMta Avazyaka che. A graMthanAM prathama bhAgamAM samyakatvanuM svarUpa, tenAM prakAro, ane temane spaSTa karanArA aneka dRSTAMto che. jinabiMba, jinacaitya, jinAgama, sAdhubhagavaMta A cAra zubhakSetranI bhakti samakitane nirmala banAve che. ane AtmA unnatinAM zikhara sara karato jAya che. Ane lagatI aneka vAto prathama bhAgamAM jovA maLe che. jayAre bIjA bhAgamAM zeSa kSetranuM kartavya jaNAvyuM che. sAcI samajaNa ApyA pachI sAcuM svIkAravAnI taiyArI, avirati jAyato dezavirati Ave. pachI uttarottara sarva virati paryanta AtmA pahoMcI zake. AnAM saMdarbhamAM A bIjA bhAgamAM... sAtakSetromAMthI bAkInA sAdhvI-zrAvaka - zrAvikA traNa kSetronuM varNana taduparAnta aneka prAcIna daSTAMtono samAveza A granthamAM karavAmAM Avyo che. bALajIvo manda mithyAtvapachI samakti sparzanA kare, pachI svanI mati nirmaLatAnAM kAraNe sAta kSetromAM potAnI zaktino sadupayoga karIne nirjarAhata dezaviratimAMthI sarvavirati svIkArIne paraMparAe zivagatinA adhikArI bane che. saMpAdana- muLazuddhinAM baMne bhAganuM saMpAdananuM kArya paNa ghaNuM kvaNuM hatuM, paraMtu AcArya zrI dharmadhuraMdharasUrIzvarajI ma.sA. ane paM. amRtalAla mohanalAla bhojake jahemata uThAvI A graMthane prakAzanamAM lAvyo graMtha ane graMthakArano Azaya... A graMthanuM TAITala ja tamane jaNAvI Ape che ke mULazuddhi eTale zuM? azuddhinAM khAbocIyAmAM jayAM sudhI AtmA rahelo hoya tyAM sudhI enI najara saMsAra tarapha ja hoya che. enI dharmakriyAmAM paNa valaNa saMsAra tarapha ja hoya - "aThThama karavAthI mane takalIphato nahi paDene ! prabhAvanA to sArI maLaze ne" A vicAraNA AtmAmAM azuddhi vadhAre che. potAnAM kaSAyane sAcA mAnI temane satya TheravavA AtmA je dhamapachADA kare che, tenI karmarAjA kevI sajA phaTakAre che, te tamane sAkSAta A graMthamAM anubhavavA maLaze. temAM sahuthI moTuM nukazAna jo AtmAne karyuM hoya to te che mithyAtvamaLathI ubhI thayelI azuddhi. A jIva saMsAramAM sadA du:kha pAme che, emAM kAraNa to ApaNA ja kRtya che. moha mithyAtvanAM paDala-kavarathI je AtmAno jJAna dIvaDo avarAyelo hoya to tenI buddhino kSayopazama thAya, tethI prakAza bahAra Ave, paNa te prakAzamAM paNa mithyAtvanI (saMsArarAga)nI kALAza hoya che. tethI potAnAM kukRtyane AtmA oLakhI zakato nathI. tethI potAnAM kukRtyathI ubhA thayelA duHkhane dUra Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavA pharI pharI te khoTA kAmamAM vadhAre jorathI yatna karavA lAge che, jethI karmano bojo vadhato jAya che. tenAM pariNAme sarva bAjuthI niSphaLa jatAM nAsIpAsa bane che. ApaNA AvA behAla na thAya te mATe mULamAMthI azuddhi dUra kADhavI paDe. vizuddhi AvyA pachI aneka AphatonI talavAra sAme laTakatI hoya to paNa AtmAmAM evuM sattva-parAkrama khIlI uThe che ke je talavAra (Aphata) potAnA guNonuM khUna karavA AvI che, tene ja potAnuM hathiyAra banAvI bevaDI hiMmatathI karma sAme laDe che ane Akhare jaya meLave che. teno sAkSAtakAra karAvanArA narmadAsuMdarI, mahAsatI sItA vigere aneka dAkhalA A graMthamAM bahuja khulAsA sAthe ApavAmAM AvyA che. sAtakSetranAM pratye ApaNuM zuM kartavya che te khAsa jaNAvavAmAM AvyuM che. tevI pharaja bajAvanAranuM samakita zuddha bane che. mATe A graMthanuM nAma mULazuddhi pasaMda karavAmAM AvyuM che. A graMthanI vizeSatA e che ke ahIM ApelA kathAnaka paNa ApaNA jevAM bALa jIvo mATe siddhAMtanI keDI bane evAM che. A graMtha mAtra AtmAnA maMDaNane anulakSI racAyelo che. vaLI AnAM mULa graMthakAra pradyumnasUrijI ati prAcIna che ja, sAthosAtha AnAM TIkAkAra zrImad devendrasUrIzvarajI che. je AcArya abhayadevasUrIzvarajI nAM gurubhAI che. ane graMthano je racanAkALa che te paNa vivAdagrasta na hovAthI A graMthanI pramANikatA ghaNI vadhI jAya che. badhA kathAnako prAkRtamAM che, tenI racanA TIkAkAre karelI che. e paNa lagabhaga Agama ane prAcIna graMthonA AdhAre che. mATe vartamAnakALamAM A graMthe pramANiktAnI chApa meLavI che. have ATalA mUlyavAna ratnothI bharelo maulika graMtha jo prAkRtamAM ja rahe to chupo khajAno rahI jAya, to ApaNAM jevA teno lAbha uThAvI na zake. basa e chupA khajAnAne munizrI ratnajayota vijayajIe anuvAdanI cAvI lagADI kholavAnI kozIza karI che. ApaNe sahu A khullA khajAnAno lAbha uThAvIe. graMthanuM nAma: "sAta zubha kSetranuM kartavya batAvI tenAM dvArA AtmAnAM mULamAM je azuddhi lAgelI che te dUra thAya che AvA AzayathI A graMthanuM mULazuddhi prakaraNa nAma rAkhavAmAM AvyuM che. ane sAta sthAnanuM varNana hovAthI "sthAnakAni" AvuM bIju nAma A graMtha dharAve che. mULazuddhi prakaraNanA racayitA : zrI pUrNatallIya gacchanAM Agradeva sUri bhagavaMtanAM zrIdatta gaNivarya ziSya hatA. tyArapachI yazobhadrasUrivarya thayA. temanAM ziSya zrImad pradyumnasUrijI che Ama prazasti uparathI mAhitI maLe che. ane TIkAkAra abhayadevasUrinA gurUbhAI hovAthI temanAM samakAlIna che, e sahaja mAluma paDe ema che. TIkA racavAno kALa vi.saM. 1146no che. samakita prAptino upAya tenI zuddhi karavI ane te sthira rahe enAM mATe aneka maharSioe AgamAnusAra ane te te kALamAM banI gayelI ghaTanAnA anusAre ghaNuM ghaNuM lakhyuM che. Aje paNa evAM aneka graMtha vidyamAna che. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthanAma : (1) samyaktva saptati - A. saMgha tilakasUri. (2) upadeza ratnAkara - A munisuMdarasUri. (3) darzana - ratnAkara - (4) samyakatva prakaraNa - vAdi siMhaprabhasUri (5) upadeza saptati - paM. somadharma gaNivarya mULazuddhi graMthakAranI koI AgavI zailI che. emAM TIkAkAre dareka padArthane spaSTa karavA ane zaMkA-samAdhAna mATe paNa sacoTa prAcIna dAkhalA A graMthamAM TAMkayA che. eja A graMthanI vizeSatA che. viveka pragaTa thayA pachI jJAna rUci uttarottara viratino AsvAda karIne AtmA zIdhrAtizIgha azarIrI bane teja aMtaranI zubhAbhilASA.... rU-nArI Erncarz sAtArA (mahArASTra) Aso suda pUnama saM.-2060 "TAITalanI samaja" AtmAnI jJAna darzana (samakita)nI jyota sadA jhagamagatI hoya che. paNa enA upara karmanuM AvaraNa AvavAthI saMpUrNa jJAna-darzana pragaTa thatuM nathI. temAM vaLI mithyAtvanuM paDala to vicitra kAma kare che, jethI uMdhu dekhAvA lAge che. mULamAM-samyagdarzana upara mithyAtvanI kAlimAnA kAraNe samyagu jJAna-jyota avarAI javAthI te jIvane saMsAranI sAmagrImAM ja sukha dekhAya che. enI najaramAM TI.vI., phrIja,hilasTezana, gADI, moTara, svImIMga pula ityAdi bhautika sAdhano Ave ane jyAre mULamAMthI mithyAtvanI kAlimA haTIjatAM je samakti pragaTe tethI sat jJAna prakAza jhaLahaLatAM-jhagArA mAre che. teja mULazuddhi. e jIvane have gAmaDAmAM saMtoSa thAya eTale moTA AraMbha-samAraMbha Ane nA game. ane dharmasthAno tarapha tenI najara maMDarAya che. eTale mithyAtvanI kAlimA te mULa-azuddhi, samakita te mULazuddhi. vaLI A graMthamAM sAta kSetranuM kartavya darzAvyuM che. ane te jinabiMba-caityavi. sAta sthAno che. kAraNa ke A sAtakSetranI yathAyogya sevA bhakti karavAthI mULazuddhi thAya che. tenAM uparathI A graMthanuM sthAnaka evuM bIjuM nAma che. tenI jhAMkhI batAvavA pAchaLa sAta kSetra darzAvyA che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAdakanI kalame.. paramAtmAnuM zAsana nirmala banavA mATe che. temAM sarvaprathama malina banAvavAmAM mULabhUta kAraNa che mithyAtva. te jyAM sudhI na nIkaLe tyAM sudhI pavitra thavAnI saMbhAvanA paNa na karI zakAya. "mAre nirmala thavuM che' e bhAva-jhaMkhanA jagADavI jarUrI che. tenAM mATe mithyAtvanI bhayAnakatA ane nirmalatAno phAyado sAme dekhAvo jarUrI che. A baMnenAM Abehuba darzana karAvatAM evAM aneka zAstrIya dAkhalA A prakaraNamAM TAMkavAmAM AvyA che. nirmalatA-Atmazuddhi karavAno upAya ane zuddhi pachI te vizuddhi sadA TakI zake enAM mATe ati upayogI che- sAtakSetranI sevAbhakti. have te te kSetranI yathAyogya bhakti thAya to ja te paripUrNa phaLa ApanArI bane che. A prakaraNa be bhAgamAM vibhAjita che. temAM prathama bhAgamAM cAra sthAna darzAvyA che. zeSa bIjA bhAgamAM, temanI sevA bhakti kevI rIte karavI. tenuM zuM zuM phala maLe ? te badhu ahIM darzAvavAmAM AvyuM che. vizeSa jJAnato graMtha vAMcavAthI prApta thaze. mAre vAta karavI che anuvAdanI, mArA jIvananI sAhitya yAtrAno prAraMbha Aja graMthanA prathama bhAgathI vi. saM. 2051mAM thayelo. enA pachI vi.saM. 2058mAM rAjanagaramAM paMDitavarya zrI jItubhAIno samAgama thavAthI mULagraMthanAM prakAzananI vAta karI. gurudevazrI AcArya ratnAkara sUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI maMda paDeluM prakAzana kArya vegavaMtu banyuM ane vAcakavarga sAme te prakAzita thayuM. te graMthanA bIjA bhAgane vAMcatA ja mane aMtara preraNA stUrI ane teno anuvAda karavAno nirNaya lIdho. zarUAtamAM hajI A bhAga apragaTa hovAthI anuvAda kArya dhImuM cAlyuM. vacce Avazyaka niryuktinuM kAma AvI jatAM samaya ghaNo laMbAI gayo. paNa pAchA amadAvAda AvatAM sAdhvIjI zrI maulikaratnAzrIjIe pUro graMtha jovAnuM mAthe lIdhuM. tethI vega Avyo. ane niraMjanAbene saMzodhana kAma hAthamAM laI utsAha vadhAryo. pa.pU.A.vi.zrI rAjendrasUrIzvarajI ma.sA.nI satata varasatI amIvRSTithI A sAhitya yAtrA AgaLa vadhI rahI che. .pU. gurUdevazrI ratnAkarasUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI maMdagatimAM vega AvyA kare che. ane gurUbhrAtA munizrI ratnatrayavijayajI ma. dareka kAryamAM sahAyaka banI mArA kArya bhArane halako karI de che. te badhAnAM phaLa svarUpa A anuvAda ApanI samakSa pragaTa thaI rahyo che. AnI bhASA prAkRta hovAthI kathAnakanAM tAtparyano vAcakavargane zIgha bodha thavo muzkela paDe. te vAcaka vargane bodhamAM saraLatA paDe e ja uddezathI A graMthano anuvAda karavAmAM Avyo che. aneka zAstrIya dAkhalA ane tAtvikavAtonAM vAyune haiyArUpI phugA(Tyula)mAM utArI A bhavasAgarathI pAra utarIe eja zubhecchA.... muniratnajayotavijaya 2060 sAtArA (mahArASTra) Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. 0 5 2 P V ja .... 42 ................ 50 (viSayAnukramaNikA) viSaya pR.naMbara sAdhvIkRtya mATeno prastAva............ sAdhvI mATe kSetranI vicAraNA . ...... sAraNAdinuM svarUpa. nArI doSonI khANa che tevo parapakSa.......... AcArya zrI dvArA tenuM samAdhAna......................... ....................... sthUlabhadra kathA ........ 7. brahmavratano mahimA. ....... 21 8. jJAnInI AzAtanAthI anaMtasaMsAra, gozALAnI kathA................... saMgamaka kathA ....... 10. zrAvakakRtya nAme chaThuM sthAna ............................................ 11. jaina Agamano sAra ....... 12. sAdhamikanuM dravya ane bhAvakRtya .................. 13. pramAdanuM svarUma........ ...... 53 14. pramAda upara brahmadara kathA ............................................. 15. caMDaputra kathA..... ....... 85 16. pramAdathI thatAM duHkho.. ................. 17. zrAvikA kRtya sthAna ane nArInAM doSa............. 18. nUpurapaMDitAnI kathA ....... ...................... 19. patimArikA kathA......... .... 110 20. priyadarzanA kathA .... 114 padmAvatI kathA....... javAlAvalI kathA .... ********* .. 140 23. sukumArikA kathA ....................................... ............... 24. vrajAkathA .... .............. .. 149 25. nArI nI bAbatamAM saasara vicAra............. .... 157 26. guNono bhaMDAra nArIo saMbhave che, temAM revatI kathA .......................... 27. devakIkathA ...... ........ 161 28. sItAkathA .......... *... 171 29. naMdAkathA ... 192 , , , , , , , 95 119 2. ina Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30. bhadrAkathA 31. manoramAkathA. 32. subhadrAkathA 33. narmadAsuMdarIkathA. abhayazrIkathA . 34. 35. zIlamahimA 36. satpAtradAna tathA dhananI anityatA . pratimA varNana 37. 38. mULazuddhi ane pAMca prakAre vinaya 39. upasaMhAra 40. vivaraNakAra prazasti lo.pra. pA.sa. ba.ka.bhA. bhRgu saMketasUci lokaprakAza * pAIpa saddha mahANavo - * bRhat kalpabhASya bRhadgujarAtIkoza 6 196 201 210 214 228 239 241 ....... 244 247 249 250 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 are nama: hai namaH | buddhitilakazAMtiratnazekharasadgurubhyo namaH (sAdhvIkRtyAkhyaM paJcamasthAnakam) vyArAtaM vArtha sthAnam cothA sthAnakanI vyAkhyA karI lIdhI, have pAMcamAnI zarUAta kare che, teno pUrvanI sAthe A saMbaMdha che ke, pahelA sAdhukRtya kahyuM che, ane lagabhaga tevuM ja kRtya sAdhvInuM che, tethI tenI pachI sAdhvI mATe je karavA yogya che te jaNAvavuM joIe. sAdhunuM kRtya kahI dIdhuM tenA pachI avasaraprApta sAdhvIkRtya che. ethI sAdhvIkRtya nAmanuM sthAnaka AvyuM. tenI prathama gAthA A che... sAhUNa jaM pAvayaNe pasiddhaM, taM ceva ajjANa vi jANa kiccaM / pAeNa tANaM navaraM viseso, vaTTAvaNAI bahunijjaraM ti // 101 // gAthArtha " sAdhuonuM je kRtya jinazAsana - AgamamAM prasiddha che, te ja kRtya prAya:karIne sAdhvInuM paNa jANavuM, temAM A vizeSa che. te sAdhvIo je saMyamanA AcAra vigeremAM pravarte che, eone je saMyamamAM pravartAve che (eTale saMyamamAM pravRtti karavI ke karAvavI) te ghaNI nirjarA karAvanAra che. prazna- A kRtyanuM AcaraNa bahunirjarA karAvanAra che, emAM zuM kAraNa ? uttara : jinezvare A kRtya pharamAvela hovAthI ane je jinezvaranI AjJA pramANe karavAmAM Ave te to mokSanuM kAraNa hoya ja che. ethI graMthakAra jinAjJAnuM mahattva darzAvavA kahe che ke.....I101AA. jiNANAe kuNaMtANaM, nUNaM nivvANakAraNaM / ___ suMdaraM pi sabuddhIe, savvaM bhavanibaMdhaNaM // 102 // gAthArtha - tIrthaMkaranA upadezathI kRtyane karanAra AtmAone te kRtya nirvANanuM kAraNa bane che, ane potAnI icchA mujaba sAdhvIkRtya to zuM ? paraMtu karavAmAM AvatuM sarva sAruM kRtya paNa saMsAranuM kAraNa bane che. paMcAzakamAM kahyuM che ke potAnI mati mujabanI sarva pravRtti AjJA-bAhya hovAthI saMsArarUpI phaLane ja ApanArI che. eTale tIrthakarane uddezIne pratimAnI pUjA ja karatA ho to paNa jo zAstra eka bAju mUkI tamArI matikalpanAthI pUjA karo to prabhunI pUjA hovA chatAM paramArthathI-vAstavika rIte temano uddeza temAM rahelo nathI, are ! AjJA bAhya-nirapekSa hovAthI ja to tAmalitApasa 60,000 varSano ghora tapa karavA chatAM vizeSa nirjarA na karI zakyo. 102 zaMkA : zuM A sAdhvIkRtya AjJA pramANe karavAmAM Ave to mokSa mATe thAya ke bIjuM paNa kaMI AnuM phaLa che ? ethI samAdhAna karavA graMthakAra kahe che ke... jaM jaM jiNehiM pannattaM veyAvaccAi kiiii| taM taM viNijjarAheu viseseNa puNo imaM // 103 // Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 gAthArtha - jinezvaro vaDe vaiyAvRtya vagere je je prarUpavAmAM AvyuM che te vaiyAvRtya vagere karavAmAM Ave te te badhuM ja viziSTa nirjarAno hetu che. vaLI vizeSathI A sAdhvIkRtya. vizeSArtha : tyAM vaiyAvRtya dazaprakAre che. tattvArthamAM kahyuM che ke AcArya, upAdhyAya, tapasvI, navo sAdhu, glAna sAdhu, kuLa, gaNa, saMgha ane samAna sAmAcArIvALA sAdhu A dazanI ucita sevA karavI. Adi zabdathI prabhue kahyuM te pramANe vinaya karavo, tapasyA karavI ityAdinuM grahaNa karavuM. nirjarA hetu eTale viziSTa je bhAre karma che, teno kSaya karavA mATe A badhuM kRtya tIkSNa kuhADInI jema upayogI nIvaDe che. 103 A bAbatamAM vacce koI prazna kare che ke..... __ kAmaM khu nijjarA NaMtA vIyarAgehi vaNiyA / ajjAvaTTAvaNe kiMtu vihIe dukkaraM imaM // 104 // gAthArtha - sAdhvInA kRtyanI pravRttimAM anaMtI nirjarA vItarAgaparamAtmAe darzAvI che e huM mAnuM chuM. paraMtu vidhipUrvaka AnuM pAlana karavuM muzkela che. vizeSArtha - mam zabda anumata-"mane mAnya che" evA arthamAM che, manAvaTTAvaLe sAdhvIone saMyamarakSaka kAryamAM pravRtta karavA sahAyaka banavuM te anaMta karmanA kSayanuM kAraNa bane che. kAraNake sAdhu karatA sAdhvI mATe kSetrAdinI sahAyatA khUba jarUrI hoya che. (A kathana samAjamAM thatI sAdhvInI upekSA pratye AMgaLI cIMdhe che.) vidhipUrvaka sAdhvIkRtyamAM sahAya karavI muzkela che ema para-virodhi mANasa azakya kRtya TheravI tene phagAvI devAnI vAta kare che. 104o. te parapakSI potAnA pakSanI puSTi mATe bIjo ja dAkhalo Ape che. jahA sIhaguhA kAI nANArayaNasaMkulA / dharisittA tahiM sIhaM, ghettuM rattANi dukkaraM // 105 // gAthArtha - jema koIka siMhaguphA vividha ratnothI bharapUra hoya, paMratu siMhane pakaDI parAbhava karI ratno grahaNa karavA duSkara che, tema sAdhvIkRtya. 10pA. pUrvapakSavAdI ja daSTAMta sAthe prastuta vAtane joDatA kahe che ke.. maUITI-rA-kosAnIthakuvaMtaso ajjApaoyaNaM kAuM dukkaraM nijjarA tahA // 106 // gAthArtha tema ajJAna, rAga, dveSa, vagere durdAnta jIvadoSone lIdhe sAdhvIkRtyane vidhipUrvaka karIne nirjarA karavI ghaNI ja muzkela che. vizeSArtha - ahIM bIjAvAdIne kahevAno tAtparya e che ke caMdrane toDI lAvavo e zakya nathI, tethI teno upadeza vyartha che, tema A saMsAramAM jIva mati-ajJAna, zruta-ajJAna vibhaMgajJAna temaja rAga= AsaktibhAva, dveSa aprIti-aNagamo ityAdi doSo evA vipharelI vAghaNa jevA che ke temanA upara kAbu levo muzkela che, mATe A doSanA prabhAve jIva joIe evuM sAdhvIkRtya karavA jAya to paNa vidhi sAcavI ja na zake, mATe tenAthI nirjarA thavI e vAta to eka bAju ja rahI ||10| Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 A pUrvapakSa pUro thatA AcArya samAdhAna kare che. mahAsatto jahA koi sUro vIro parakkamo / dharisittA tahiM sIhaM lIlAe lei tANi vi // 107 // - gAthArtha - jema mahAsattvazALI zUravIra, parAkramI mANasa te guphAmAM rahela siMhano parAbhava karI lIlAthI ratnone paNa grahaNa kare che. 107nA tema prastuta sAthe sumeLa karatA kahe che.... evaM dhIrA ya gaMbhIrA bhAviyappA jiNAgame / ajjAkajjAi kAUNaM sajjo ajjiti nijjaraM // 108 // 3 gAthArtha - e pramANe dhIra, gaMbhIra, jinazAsanamAM bhAvita jIvo sAdhvIkRtyo karIne jaldIthI nirjarA kare che. vizeSArtha - upara kahyuM tema dhIra eTale ke bhayanI paristhiti UbhI thAya to paNa khaLabhaLe nahIM-je nahIM te, ane gaMbhIra eTale moTA peTavALo-potAnI Apatti badhAne kaheto na phare, koInA durguNo jANavA chatAM jene tene kahe nahIM. vaLI jinazAsanathI jenuM manaHbhAvita raMgAyeluM hoya tevA zUra-vIra AtmAo ja (avadhAraNa arthamAM che, eTale dhIra mANasa ja joIze bIjA niHsattva mANasonuM ahIM kAma nathI) sAdhvIkRtya karIne te ja kSaNe nirjarA kare che. I108 // sAdhvIkRtya traNa zloka dvArA darzAve che.... dussIlA sAvayA corA paccavAyabhayaM jahiM / saMjaNaM tahiM khitte vihAro vIravArio // 109 // gAthArtha - jyAM duSTa svabhAvavALA mANaso hoya, jaMgalI pazuo hoya, coro hoya, anarthano bhaya hoya tevA kSetramAM sAdhvIno vihAra vIra prabhue vAryo che. kahyuM che ke.. jugArI mahAvata, ghoDAkheDu, vidyArthI, mastIkhora chokarA, parastrIlaMpaTa ItyAdi kuzIla hoya che, mATe prayatna pUrvaka emanAthI dUra rahevuM. zvApada eTale ke siMha, vAgha, sApa vigere ane cora to prasiddha ja che. pratyapAya bhaya eTale anarthano bhaya je kSetramAM hoya tyAM sAdhvInA vihArano vIraprabhue niSedha karyo che. 1095 to kevA kSetramAM vihAra karAvavo ? teno javAba graMthakAra batAve che : AgaMtugAibhattammi sajjhAe saMjame hie / sAhuNINaM vihANeNaM, vihAraM tattha kArae // 110 // gAthArtha - paroNA vagerenA bhaktothI vyApta, svAdhyAya ane saMyamane hitakArI bane tevA kSetramAM sAdhvIone vidhipUrvaka vihAra karAvavo. vizeSArtha - je kSetramAM AvanAra - mahemAna-atithi, siddhAMtanA jJAtA ane udyatavihArI ityAdinI bhakti karanArA zrAvako vasatA hoya, ane jyAM pAMce prakAranA svAdhyAyanuM hita thatuMpuSTi thatI hoya ane sattara prakArano saMyama pALavo sulabha hoya tevA kSetramAM (AcArya) sAdhvIne Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 vidhipUrvaka vihAra karAve. gRhastha paNa AvA kSetramAM rahevAno avakAza Apavo joIe, vAraMvAra AcArya bhagavaMtane te mATe vinaMti karavI joIe. I11il. tevA kSetramAM paNa sAdhvInI vasati - makAna kevuM hovuM joIye te darzAve che. sammaM samaMtao guttA guttadArA susaMvuyA / sejjA ajjANa dijjA hi kujjA tattha jahociyaM // 111 // gAthArtha - cAre bAjuthI barAbara AvRta hoya, guptadvAravALI hoya, ghaNI lAMbI pahoLI na hoya evI vasati-evuM nivAsasthAna sAdhvIone ApavI joIe. tyAra pachI tyAM sAdhvInI yathocita bhakti karavI. vizeSArtha > guptA eTale upAzrayanI cAre dizA-bAjumAM vADa hovI joie, ane ajANyA mANasane rastA upara cAlatA tarata ja vAra dekhAI jAya evuM na hovuM joIe. ghaNI lAMbI pahoLI vasati na joIe. jainasaMghe sAdhvIne AvuM kSetra ane AvI vasati ApavI A pahelI pharaja che. pachI yathAyogya teonI bhakti karavI. II111atyAre zayyAtara kevo karavo te darzAve che.... gaMbhIre sattavaMte ya bhIyasahe taheva ya / maddavie kulautte ajjAsijjAyare viU // 112 // gAthArtha - gaMbhIra, sattvazAlI, jenAthI parSadA - sabhA DaratI hoya, mArdavabhAvathI yukta uttamakuLamAM utpanna thayela vidvAna sAdhvI-vasatino dAtA jANavo. ./112 Avo zayyAtara kema batAvo cho ? kAraNa e che ke tevI vyaktine sAraNA vigere karavAno adhikAra che. ethI kahe che.... 113 sAraNA vAraNA ceva coyaNA paDicoyaNA / kAyavvA sAvaeNAvi, sAhuNINaM suhAsayA // 113 // gAthArtha - zrAvakoe paNa sAdhvIonI sAraNA, vAraNA, preraNA, pratipreraNA zubhAzayathI karavI. sAraNA vagerenA svarUpanuM pratipAdana karavA mATe kahe che..... pamhuDhe sAraNA vuttA, aNAyArassa vAraNA / cukkANaM coyaNA bhujjo, niTTharaM paDicoyaNA // 114 // gAthArtha ne bhUlI jAya to yAda karAvavuM, anAcAranI vAraNA=niSedha karavo, bhUla karanArane preraNA karavI ane vAraMvAra bhUla karanArane niSphara | karkaza vacano dvArA preraNA karavI te pratipreraNA. vizeSArtha - tane khabara che jo Ama karIza to tane bhAredaMDa thaze. ItyAdi kaDaka vacano dvArA DarAvavo te pratipreraNA II114o. badhA kRtyono saMgraha karatA kahe che.... emAiguNavaMtINaM samaNINaM jahAvihiM / sakkAra-sevaNAIyaM kiccaM kujjA vibhAgao // 115 // Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 gAthArtha - ityAdi guNathI yukta sAdhvIonuM satkAra sevAditya yathokta vidhithI vibhAga pADIne karavuM. vizeSArtha - e pramANe pUrve darzAvela ItyAdi guNovALI sAdhvIono zAstramAM kahela vidhi pramANe satkAra eTale ke vastrapAtra vagere ratnatrayanA upakaraNa ApavA dvArA pUjA karavI ane sevA eTale paga mAthuM dabAvavA, AdithI bImAra sAdhvI mATe vaidya, DaoN. teDI lAvavo, auSadha lAvI ApavuM. yogya pathya AhAra karI Apavo ityAdi kRtya vibhAgathI eTale potAnuM sthAna maryAdA oLaMgyA vinA karavuM. eTale sAdhvInI uMmara, bImArInI hAlata, potAnI Arthika paristhiti, uMmara vagere badhu dhyAnamAM laIne sevA karavI. (11po ahIM vacce paranA abhiprAyane sUcavanAro zloka sUrivarya kahe che... etthamaNNe u maNNaMti, itthIbhAve kao guNA? / tucchAidosaduTThAo, ajjAo jaM jiNAgame // 116 // gAthArtha - prastuta vyApAramAM tame guNo mAno cho, paraMtu bIjAo mAne che ke strIpaNAmAM jJAnAdiguNo kyAMthI hoya ? kAraNa ke jinAgamamAM sAdhvIone tucchAdi doSathI duSTa kahI che. vizeSArtha - vizeSAvazyaka bhASyamAM kahyuM che ke strIo tucchasvabhAvavALI, gauravanI bahulatAvALI capala IMdriyavALI ane dhairyathI durbala hovAthI teone atizayavALA graMtho ane daSTivAdano niSedha che. (vi.bA.555) 116ll AgamamAM kaheluM sUtrakAra svayaM darzAve che. tucchA itthI sahAveNaM, iDDIgAravadUsiyA / caMcalA iMdiyehiM ca, dhIIe dubalA saDhA // 117 // gAthArtha - strIo svabhAvathI tuccha hoya che. Rddhi gauravathI dUSita hoya che, iMdriyothI caMcaLa ane dhIrajarahita ane mAyAvALI hoya che. tuccha eTale gaMbhIratA vagaranI, svabhAvathI eTale prakRtithI. temaja 15 >. jo nArIne vaLI gaMbhIratA hoya to bicAruM tucchapaNuM Azraya vinAnuM kyAM raheze ? - Rddhigaurava dUSitA eTale vibhUti vagerenA nimitte abhimAnathI kalaMkita eTale ke thoDo ghaNo ThAThamATha thaI jAya to abhimAna AvyA vagara na rahe. vaLI - Rddhine pAmI strI jana adhika garva kare che. jema cakrInuM strIratna pratyakSathI dekhAya che. temaja najIka rahelA je koI puruSane dekhI mahilA bhaje - seve che, tenuM kAraNa e che ke teNInA IMdriya-bhogakaraNa - AMkha vigere vizeSa capala hoya che. dhRtithI durbala eTale ke daDhatAno abhAva, temaja kahyuM che ke - jeonA zarIramAM kAyarabhAvanuM kAraNa kAma vase che, te strIonA hRdayamAM daDhapaNa kyAMthI saMbhave ? zaTha eTale mAyAvI - kapaTa karanArI, vaLI kahyuM che ke - Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 gAthArthaH vAma-ADA kuTila (kapaTa) svabhAvavALA kAmavaDe ja teonuM aMga- zarIra nirmANa karAyela che, te strIonA mAyAsvabhAvamAM pUchavuM ja zuM ? A pramANe pUrvapakSa thayo. 11LA. AcAryazrI teno uttara Ape che. bhaNNae lahukammattA itthIbhAve vi bhaavo| ajjAo guNavaMtAo sIlavaMtA bahussuyA // 118 // gAthArtha - praznano uttara apAya che ke - ladhukarmanA nimitte-karmanI haLavAza thavAthI strIpaNAmAM paNa hakIkatamAM paramArthathI sAdhvIo guNavALI zIlavALI ane bahuzrutavALI hoya che. 118 to pachI jo Ama hoya to siddhAMtamAM doSanI khANa= doSono samUha strIomAM darzAvavAmAM Avyo che tenI sAthe virodha Avaze, ethI kahe che - puvvuttaM dosajAlaM tu bahumuMDAu dUsamA / __siddhaM siddhaMtavakkAo visesavisayaM tahA // 119 // gAthArtha - pUrva darzAvela doSasamUha to bahumuMDA-muMDana karIne pharanArA-bhaTakanArA ghaNA, sAcA sAdhuo ghaNA ja ochA duSamakALamAM haze-ityAdi vAkyanI jema A siddhAMtavAkyo paNa vizeSa viSayavALA jANavA. dUSamakALanA vAkyathI strI doSa paNa siddha thaI zake che. kajIyo karanArA, upadrava karanArA, asamAdhi karanArA, azAMti pedA karanArA evA ghaNA muMDana karI bhaTakanArA AtmAo A bharatavAsamAM thaze, ane thoDA ja zramaNa haze. kajiyo karanArA, upadrava karanArA, asamAdhikaranArA, azAMti karanArA dUSamakALamAM prAya:karIne nidharmI, nirdayI ane krUra AtmAo thaze. | vizeSa viSaya eTale bahulatAe karIne AvA kajIyo vagere karanArA thaze. paraMtu sarvathA sAcA sAdhu na ja hoya ema nahIM. tema ghaNuM karIne strIomAM tuccha svabhAva vagere jovA maLaze. paraMtu badhI ja AvI ja hoya evuM nahIM, ema siddhAMtanA vAkyanA AdhAre strIdoSavAkya paNa siddha thAya che, paraMtu prastuta vAtathI (118 gAthAthI) virodha pAmatuM nathI / 119 kasAyANa cautthANaM sAmattheNaM va katthaI / niggaMthINaM pi je dosA na te mUlakhayaMkarA // 120 // gAthArtha - saMjavalana kaSAyanA sAmarthyathI athavA anya (no) kaSAyanA sAmarthyathI je koI doSo sAdhvIone paNa pedA thAya che, te doSo mULathI cAritrano ghAta karanArA nathI. jethI kahyuM che ke...... sarva paNa aticAro saMjavalanA udayathI thAya che ane bAra kaSAyanA udayathI mULa chegha-mULa guNano ghAta thAya che. 12vA. pUrve kahela arthano nicoDa darzAvavA pAMca gAthA kahe che... Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 tamhA gaMbhIradhIrANaM, guttANaM samiyANa ya / suguttabaMbhayArINaM, niccaM gutidiyANa ya // 121 // gAthArtha - tethI gaMbhIra, dhIra, traNaguptithI gupta samitithI samita, navabrahmacaryanI gumino dhAraka, sadA iMdriyanuM niyaMtraNa karanArI sugupta brahmacArI = strI (puruSa) napuMsakavagaranI vasatimAM rahevuM, strI (puruSa) kathAno niSedha, strI (puruSa) bhogavela Asanano tyAga, strInA (puruSa) nA aMgopAMga na jovA, strI-puruSa rahelA hoya te bhIMtanA oThe na rahevuM, pUrva kriIDAne yAda na karavI rasavALA AhArano tyAga, atimAtrAe - vadhAre paDato AhAra na levo, vibhUSAno tyAga karavo. A navaguNithI yukta brahmacaryane dhAranArI, athavA vastrAdithI vyavasthita zarIrane DhAMkanArI ane brahmacAriNI, te te iMdriyanA ISTa viSayamAM pravartanathI iMdriyone gupta-saMyamamAM rAkhanArI. 121 aTThArasasahassANaM sIlaMgANaM mahAbharaM / jAvajjIvaM avissAmaM vahaMtINaM suduvvahaM // 122 // gAthArtha - duHkhe vahana karI zakAya evA aDhAra hajAra zIlAMganA mahAbhArane thAkyA vinA (ArAma lIdhA vinA) jIvana paryata vahana karanArI. aDhAra hajAra zIlAMgano mahAbhAra che, tathA tenI sthApanA rathasarakhI hovAthI tene rathanI upamA ApavAmAM AvI che. tathA kahyuM che ke... (3) yoga, (3) karaNa, (4) saMjJA, (6) IMdriya, (10) pRthvIkAya vigere ane 10 zramaNa dharma (eonA guNAkArathI) 18000 aMga bane che. jemake AhArasaMzAthI virAma pAmelo zrotreDhiyathI saMvRta pRthvIkAyanA samAraMbhathI virati meLavela zAMtidharmathI yukta kAyAthI nahIM karuM. to tiwA = be be vAra traNa - traNa yoga paMkti-1 ane traNa karaNanI paMkti-2, to gurunuyA = be vAra guruyugala = 2. 2 vAra ra = 4 - saMjJA paMkti-3)gurunuyA tithi - guruyugala 2 ane 3 = 5 - indriya paMkti -4, to- ra ya navuM 2 vAra - 1 ane 9 = 10, 10 jIva - paMkti (5) 10 yatidharma - paMkti(6) tethI yoga vagere cha paMktimAM gAthA pUrNa thAya che eTale ke yoga vagerenI 6 paMktimAM 18000 aMga pUrAI jAya che. te (339). je pramANe je bhaMga thAya che cAraNikAnA kramathI tene grahaNakarIne ane eka eka pada mUkIne badhA bhAMgA uccAravA. te pramANe 18000 zIlAMga thAya che, A bhaMga banAvavAno AkAra rathanI sthApanA jevo thAya che tethI te A mahAbhAra kahevAya che. 12 kAyarANaM durAloyaM hiyaukaMpakArayaM / baMbhavvayaM mahAghoraM dharaMtINaM sududdharaM // 123 // gAthArtha - Darapoka jano jene duHkhe dekhI zake athavA to jene sAme najara ja karI zakatA nathI, ane hRdayane kaMpAvanAra atiraudra duHkhedhAraNa karI zakAya evA brahmavratane dhAraNa karanArI (sAdhvIone nizcayathI jJAnAdiguNo saMbhave che). A vrata ghaNuM ja durdhara che tene samajavA sthUlabhadramuninI IrSyAkaranAra yatinuM daSTAMta ApavAmAM Ave che. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthUlabhadrakathA mULazuddhi bhAga-2 ja pUnama ) A bharatakSetramAM DuMgarA, sarovara ane vanakhaMDothI zobhita dezavALA, vistRta vividha dezavALA, jemAM TheraThera moTA moTA aneka prakAranI ramaNIyatAthI ramya upavano che manuSyatiryaMcanA samUhathI vyApta pradezavALA (magadha dezamAM) (1) zreSTha killAthI sArI rIte rakSaNa karAyela, ghaNA prakAranA rakSAnA prayogo jemAM karavAmAM AvyA devakulikA ane havelIothI yukta, ghaNA dhAnyanI saMpadAvALuM (2) guNa samUhane dhAraNa karanArA suzrAvako jemAM vase che, haMmezA occhava mahotsavanA viyoga vagaranuM, paracakranA bhayanI vArtA paNa jyAM thatI nathI evuM zreSTha pATalIputra nagara che, tyAM jeNe zatrunA samUhano nAza karyo che, potAnA RddhinA bhArathI iMdra sAthe tulanA karanAro, mANasonA manane AnaMda pedA karanAro, durjana-duSTa jhADanA kaMda-mULanuM nikaMdana kADhanAro, kAMtithI caMdrane jitanAro, uttama jIvanavALA rAjAonA samUhathI parivarelo, sadAkALa zatru yuddhavinAno naMda nAmano moTo rAjA che. (5). tene ghaNA doSa vagaranI nirdoSa devI samAna, rAjAnA cittamAM AvAsa karanArI caMdrahAsAnAmanI priyA che (6) zatrupakSano kSaya karavA mATe kAla-masamAna, potAnI bhUminuM rakSaNa karavAmAM ajoDa - uttama killAsamAna, aSTamInA caMdra samAna bhAla-lalATavALo, potAnA atimahAbhyathI zobhanAro, (7) mithyAtvanA moTA kaMdano nAza karavA mATe kuhADI samAna, kuzrutinI jAlathI rahita, doSarUpI jhADane ukheDavA mATe hAthI samAna (2) potAnA vaMzane vikasita karavA vAdaLA samAna, dIna anAtha mATe kalpavRkSanI zAkhA samAna, guNathI vizAla evo zakaTAla nAmano te-naMdarAjAno maMtrI che. (9) te maMtrIne paNa thayo che pragaTa guruzabda jeno = "guru-mahAna che" evA zabdathI prasiddhi pAmela moTI vAhavAha jenI thatI hoya tevo AgAmI suMdara kalyANavALo, kalA-zAstrarUpI samudrane pAra pAmelo sthUlabhadra nAmano putra che, (10) je rUpathI kaMdarpa-kAmadeva samAna, nirabhimAnI, traNa jagatamAM pragaTa mAhAlyavALo, cAra prakAranI buddhinA atizayavALo, ghaNA guNarUpI dhAnyasamUhanI vAvaNI karavAmAM zreSTha kheDUta samAna che. (11) te ja nagarImAM ubhaTa zRMgAra karanArA vezavALI, deza-videzanI bhASAne jANanArI, kAmuka mANasane ghaNuM hAsya ApanArI, (utpanna karanArI) (12). kuNA, kALA ane vAMkaDIyAvALavALI, samasta ratiguNavizeSane jANanArI, vezyAzAstranA nivAsarUpa, rupakozA nAmanI vezyA che. (13) teNInI sAthe zakrALa mahAmaMtrIno moTo putra Asakta banelo, atRpta banI nizcitapaNe koI paNa jAtanI ciMtA-phikara karyA vinA bAra varasathI bhogo bhogave che. (14). Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 zakaTAla mahAmaMtrIne bIjo paNa putra che, je vinayavALo, sarvazrutathI yukta, praNAma karI rAjAdine khuzakaranAro, (15) sudakSa, nirdoSa iMdriyavALo, zatrurUpI pratipakSano nAzakaranAro, naMda rAjAno aMgarakSaka, roSa vagarano bhAvimAM zivasukhane pAmanAro zrIyaka nAmano putra che. (16) ane A bAju brAhmaNomAM zreSTha, zAstranA arthane pAmelo, prativAdIne jitavAmAM agresara, ziSTajanayogya ceSTA karanAro vararuci nAmano brAhmaNa che. (17) te badhA sAmaMtone anurAga pedA karAvanAra navA racelA zreSTha vijJAnavALA, pUrve nahIM bolAyelA evA 108 zlokavaDe rAjAnI stuti kare che. (18) A badhu mithyAzruta che ema karIne te zakaTAlamaMtrI jyAM sudhI prazaMsA karato nathI tyAM sudhI tuSTa thayelo naMdarAjA paNa tene tuSTi dAna Apato nathI. (19) te jANIne vararucI maMtrInI zreSTha bhAryAnI stuti kare che, khuza thayelI teNIe varasacine kahyuM ke he bhaTTa ! kaMI paNa prayojana hoya to kahe | (20) te varasacie paNa teNIne sAmekahyuM ke he bhadrA ! tArA svAmInAthane te pramANe kahe ke jethI te amArA cATukAra-stutikAraka vacanonI rAjA AgaLa prazaMsA kare. (21) teNIe vararucinI vAtano svIkAra karIne ekAMtamAM potAnA nAthane kahyuM ke tame te brAhmaNanA madhurakAvyanI prazaMsA kema karatA nathI ? (22) zakaTAlamaMtrIe tene kahyuM ke kevI rIte prazaMsA karu, eto mithyAzruta che. patnIe paNa Agraha pUrvaka kahyuM tyAre maMtrIe prazaMsA karavAno svIkAra karyo (23). patnInA Agrahane jANIne teno svIkAra karI maMtrI jyAre rAjAnI AgaLa vararuci vaDe stuti vacano bolAve che tyAre aho ! A subhASita che" (AvAM maMtrI vacano) sAMbhaLI (tethI) khuza thayelo rAjA tene 108 dInAra Ape che. (25) ema dararoja rAjA Ape che tethI pharI maMtrI vicAra karavA lAgyo. Agrahane vaza thayelA amAre A kayo "kara' thayo che ? (26) tethI rAjAne vinaMtI karI ke tame divase divase ATaluM badhuM sonuM ane kema Apo cho ? rAjAe javAba vALyo ke te prazaMsA karI, te kAraNathI ApuM chuM (27) tethI maMtrIe kahyuM meM to AnI prazaMsA karI nathI, paraMtu lokakRtinI karI che, koI paNa jAtanI khoTa vinA laukika kAvyo bhaNIne are ! A kevI rIte rAjAne vizvAsamAM lAve che (khuza kare che ? ) (28) zuM A satya che?" Ama rAjAvaDe kahevAya chate maMtrIe kahyuM ke chokarAo paNa AvuM bole che, kAle Apane batAvIza (29) te maMtrIne A sAta chokarIo prasiddha che, je ghaNA guNasamUhathI yukta che, traNe loka karatA vadhAre rUpALI che. (30) yakSA, kSatri, bhUtA tathA bhUtadinA, saNA, veNA, reNA A sthUlabhadranI sAta beno che. (31) Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 . sthUlabhadrakathA mULazuddhi bhAga-2 tethI bIjA divase teone rAjAnI pAse pardAnI aMdara ubhI rAkhI, temAMthI pahelI putrI ekavAra sAMbhaLavAthI badhuM ja grahaNa karI le che. (32). bIjI putrI be vAra, trIjI traNavAra, cothI cAra vAra, pAMcamI pAMcavAra, chaThThI cha vAra ane chellI sAtavAra sAMbhaLIne badhuM grahaNa karI le che. (33) jayAre vararuci kAvya pATha karI rahyo tyAre te maMtrIe yakSAne kahyuM tuM paNa A kAvya bola, teNIe ekavAra sAMbhaLeluM AkhuM kAvya bolI gaI, ema badhI putrIe anukrame (34) te kAvya bolatA rAjA roSe bharAyo, varasacine rAte mahelamAM praveza mATe niSedha karyo. (35) vararuci paNa mANasane manoraMjana karavA ghaNA pANImAM thoDA ghaNA mANasanI avara javara thAya tevI saMdhyATANe yaMtranI aMdara 108 dInAra sthApana karI. (savAra thatA) - phelAye chate gaMgAnadInI stuti kare che. (36). jyAre vegathI cAMpa dabAve teTalAmAM tenA hAthamAM poTalI jhaTadaIne uchaLIne Ave che, te dekhIne ghaNA loko AkarSita thayA, ane e pramANe bolavA lAgyA. (37) rAjAvaDe parAbhava-tiraskAra pAmavA chatAM paNa AnA upara saMtuSTa evI zrI gaMgAdevI 108 dInAra Ape che. (38). arara !! AvA mahApAtrano rAjA vaDe parAbhava karAyo te yukta karyuM na kahevAya. te sAMbhaLIne rAjA maMtrInuM mukha jue che. (39). maMtrIe paNa kahyuM A sAcu mAnuM jo tame mane pratyakSa dekhADI Apo to, rAjAe kahyuM saMdhyA AvyuM chate dekhADIzuM, (40) e pramANe thAo" ema kahIne maMtrI potAnA eka mANasane saMdhyA TANe tyAM mokalyo ane tene zIkhavaDAvyuM ke A vararucI je vastune tyAM mUke che tene tuM koI na dekhe tema laIne pAcho Ava. (41) puruSa paNa te sthAne praveza karIne teTalAmAM sthita rahyo jeTalAmAM brAhmaNa poTalI chupAvIne potAne ghera gayo. (42) tyAra pachI te mANasa te poTalIne laIne maMtrIne ApI de che. maMtrI paNa gajavAmAM tene mUkIne savAranA samaye (43) rAjA pAse jaIne kahe che ke cAlo deva ! ApaNe joie ke tuSTa thayelI gaMgAdevI tene 108 dInAra kevI rIte Ape ? (44) tethI khuza thayelo rAjA samasta sAmaMta maMtrI parivArathI pariveSTita te sthAne pahoMcyo jyAM rahelo te vararuci gaMgAnI stuti kare che. (45) samasta lokothI parivarelA naMdarAjAne AvelA dekhIne garva pAmelo vararuci gaMgAnI stuti karavA lAgyo. (46) stuti karIne aMte pagathI potAnA te yaMtrane dabAve che, ane hAtha pahoLA karIne mAMge che tyAre poTalI uchaLatI nathI. (47) jayAre dravyane dekhato nathI tethI parasevAthI rebajheba thaI gayo. te dekhIne maMtrIe kahyuM ke Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 1. mULazuddhi bhAga-2 zuM gaMgA ApatI nathI ? (48) gajavAmAMthI poTalIne kADhIne e pramANe kahevA lAgyo che ! deva A kUTa caritravALo che, ahIM saMdhyA TANe poTalI mukIne (49). savAre grahaNa kare che ane mUDha mANasone Thage che, ghaNA prakAre tenI niMdA karIne, dhutkArIne loko sva sva sthAne gayA. (50) te varasaci paNa ghaNo vaiSe bharANo ane vicAre che AnA vaDe huM kevI rIte dhikkArAyo tethI kaMI paNa karuM ke jethI AnA verano badalo vaLe. (51) tethI maMtrInA nokaracAkarane khuza karIne pUche che ke atyAre maMtrInA ghera zuM cAlI rahyuM che, teoe paNa kahyuM ke he bhaTTa ! atyAre maMtrInA ghera zastro taiyAra karavAno Ayoga-prayoga cAlI rahyo che, ke jethI zrIyakanA vivAhanA divase rAjAne ApI zakAya. (53) te chidra meLavIne varasacie chokarAone mevA miThAI ApI, ane ghaNA prakAranAM gIta zIkhavADyA. (54). A rAjA jANato nathI ke je zakaTAla karaze, naMdarAjAne marAvIne zrIyakane rAjya upara sthApana karaze. (55) te gItane chokarAo traNa rastA, cAra rastA ane cauTA upara gAya che - bole che, A chokarAnA kathanane koIe jaIne rAjAne kahyuM. (56) te sAMbhaLI rAjA vicAre che.. hA ! A kharekhara satya che, jethI chokarAo Avo zloka bole che. (57) bALako je bole ane strIo je bole, ane je autpAtikI = sAhajika bhASA hoya che, te anyathA nathI banatI (58). khAtrI karavA rAjA potAnA puruSane maMtrInA ghera mokale che, te puruSo paNa jevuM dekhuM tevuM kahetA maMtrI upara rAjA kopAyamAna thayo. (59) jayAre rAjAnA caraNamAM zakapAla paDe che, teTalAmAM rAjA acAnaka moM pheravI le che, maMtrI paNa rAjAnA bhAvane pArakhI - kaLI jAya che. (60) UThIne ghera gayo ane zrIyakane bolAvIne ema kahe che ke he vatsa ! amArA saMbaMdhamAM=rAjA ane mArA saMbaMdhamAM jeno pAra pAmavo muzkela che, evA koI cADIkhorano praveza thayo che. (61) jenAthI kulakSaya thaze, tethI jo mArI AjJA mAne to cokkasa rakSA thAya, zrIyaka paNa bolyo Apa Adeza karo. (62). jo tuM mArI AjJA mAnavA taiyAra ja che to jyAre huM rAjAnA caraNamAM paDuM tyAre talavArathI mAruM mAthuM tAre tarata ja chedI nAMkhavuM. (63) tyAre kAna baMdha karI zrIyaka kahe che "pApa zAMta thAo" kAraNa guru ane pitAzrI devanI jema gauravane yogya che.tame guru cho, pitA cho, devanI jema gauravane yogya cho. (64) tyAre zakaTAla maMtrI kahe che-ema nahI kare to kulano nAza thaze, ane zatruvarganuM vipriya karavuM zakya nathI. (65) Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthUlabhadrakathA mULazuddhi bhAga-2 tethI huM tAlapuviSane jIbha upara mUkIne rAjAnA caraNamAM paDIza, to marI gayelA evA mAruM mAthuM chedaje. (66) tethI yuktiyukta A jANIne svIkAra karIne zrIyakavaDe te pramANe karavAthI rAjA ekadama saMbhrAMta thaI gayo= hacamacI gayo. (67) 12 are putra ! AvuM akArya kema karyuM ? zrIyaka paNa bolyo A tamAro vairI haNAyo, he manuSyanA svAmI ! je (tamAro vairI hoya) tevA bApa vaDe mAre koI kAma nathI. (68) tethI A niSkapaTa sevaka che" ema vicArIne zokathI pIDita rAjAe mRta-kArya karyuM. tenA pachI zrIyakane maMtrImudrA ApavA lAgyo. (69) te zrIyake kahyuM mAro moTo bhAI sthUlabhadra che, je bAra varSathI vezyAnA ghera rahe che. (70) tene Apo-bolAvo; kAraNa ke te pitA samAna hovAthI AmAM te ja adhikArI che, tethI rAjAe jaldI tene bolAvyo, e Avyo. (71). pitAnuM mRtyu jaNAvIne rAjAe tyAra pachI maMtrImudrA ApI, tyAre sthUlabhadra bole che, 'he deva! vicAra karIne grahaNa karIza'. (72) rAjAe kahyuM ! 'A azokavATikAmAM jA ane vicAra kara' tyAM rahelo te sthUlabhadra vicAre che ke kharekhara rAjAnA kAryamAM gUMthAyelAne A duniyAmAM bhogo kevA che - eTale kyAMthI hoya ? (73) vaLI (bIjuM) rAjya karIe to saMsAramAM bhamIe bhamavuM paDe, tethI mAre A maMtrImudrAthI saryuM. (74) = "muni samUhathI sevAyelI zramaNa dIkSAne huM grahaNa karIza" ema vicArIne draDha rIte pAMca muThIthI tarata ja vALa kheMcyA = dRDha manobaLathI paMcamuSTi loca karyo. (75) kaMbalaratna prApta karIne, chedIne, tenA cheDAnI dazIothI rajoharaNa banAvIne rAjAnI pAse Avyo. (76) ane kahe che ke rAjana ! A vicAryuM, 'tamane dharmalAbha thAo' e pramANe bolIne te munibhagavana nIkaLI gayA, jema guphAmAMthI siMha. (77) rAjA bole che ke 'juo kapaTa karIne vezyAghera jAya che', "A zuM kare che" teno vizvAsa na besato hovAthI jAte gavAkSamAM - jharUkhAmAM jovA mATe caDyo. jeTalAmAM jue che ke marelA jIvonA kohavAyelA zarIronI madhye nAsikAne DhAMkyA vinA jatA tene dekhe che, te dekhIne rAjA bole che (78) Ato vItarAga thayo, A to bhagavAna banyA tethI emanAthI saryuM, tyAra pachI mahA ADaMbaravibhUtithI zrIyakane maMtrIpade besADe che. (80) 'bhAbhI che' evA snehathI mohita banelo zrIyaka paNa dararoja te rupakozAnA gharamAM jAya che, te vezyA paNa tene dekhIne (81) zrI sthUlabhadranA virahaagnithI pIDAyelI saMtapta dukha sAthe raDe che. zrIyaka e pramANe vacano bolato tene zAMta kare che : (82) he bhAbhI ! zuM karIe ? A pApI vacavaDe amArA pitA nAza karAyA ane tAro priya Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 sAthe viraha karyo. (83) tethI A (vararuci) tArA bahena kozA upara ghaNo ja anurAgavALo che, tethI tuM benane te pramANe kahe ke Ane madirA pAya, (84). te rupakozAe bahenane kahyuM he bhadre ! "tamAro kevo prema ?" tuM matta che ane A to mattA nathI, tethI tuM e pramANe kahe ke A pIvA lAge. (85) bIjuM tuM matta (banelI) AnI sAthe bolIza A to asaMgata kahevAya. tethI e pramANe tuM kara ke tArAmAM vizeSa rucivALo A madirA pIe. (86) ane teNIe tevA tevA mIThAM vacanothI e pramANe vararucine kahyuM ke je pramANe te khIra samAna caMdrahAsamadirAne pIe che. (87) lokonI dekhatA ja teNIe paNa potAnI benane te badhuM kahI dIdhuM ane te kozAe paNa pUrepUruM zrIyakane kahyuM. (88) te vararuci bhaTTa paNa pharIthI naMdarAjAnI rAjasabhAmAM praveza kare che, ane badhA loko tene gauravapUrvaka jue che. (89) have eka divasa rAjA maMtrI zakaTAlanA guNasamUhane yAda karato kahe che ke, "he putra ! tArA pitAzrI vinA kAraNe kevI rIte maryA (kema mAryA ? (90) samasta vijJAna (kaLA) buddhithI yukta amAro te bhakta hato, te eka ja jhATake amArA karmanA kAraNe (anubhAvathI) nAza pAmyo'. (91). tyAre tema sAMbhaLI rAjAne dekhI avasarane oLakhanAra zrIyake (kahyuM ke, o deva ! Apane zuM kahIe ? A badhu madonmatta evA A varasacie karyuM che, (92) te sAMbhaLI rAjA kahe che zuM A sAce ja pIe che ? zrIyaka kahe che ke kAle batAvIza. (93) bIjA divase zrIyake potAnA puruSane zIkhavADyuM ke (kAle) badhAne eka eka suMdara kamaLa lAvIne Apa(Apaje) paraMtu A hodda (halakI jAtano mANasa) (varasacine) madanaphaLathI bhAvitavAsita kamaLa Apaje, jethI Aje amArA manoratho pUrNa thAya (94, 95). te puruSe paNa te pramANe badhuM karyuM. maMtrInA vacanamAM vicAra karavAno na hoya (avicAraNIya che) ane tethI rAjA vageree te kamaLo nAsikA AgaLa mUkyA. (96) varacie paNa jayAre nAsikA AgaLa kamaLa dharyuM tyAre dArunA pyAlA (kaLazavizeSathI) nI jema tenA mukhathI caMdrahAsamadirA nIkaLI. (97) te dekhI badhA lokae Ane dhutkAryo, tyArapachI prAyazcita mATe caturvedajJAtAnI sAme upasthita karavAmAM Avyo. (98). teNe paNa kahyuM ke "tapeluM sIsu pI" A tAre prAyazcitta che, te paNa te pramANe karIne acAnaka ekAeka akALe mRtyune bheTyo. bhagavAna sthUlabhadra paNa gurunA caraNamUlamAM jaIne guru sAkSIe dIkSA laIne ugra rIte pAlana kare che. (100) Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 sthUlabhadrakathA mULazuddhi bhAga-2 have eka divasa kyAreka (varSA pakSe) vAdaLAnI dhArA paDavAnA bahAne dAnanA samUhavALo jhabakatI vIja rUpI suvarNanI bhAlAvALo, jemAM vAdaLanI garjanAthI bhArekhama-gaMbhIra zabdavALo, (gajapakSe) jANe vAdaLanI dhArA paDatI hoya tevA dAna - madanA samUhavALo, vijaLInI latA jevI suvarNanI mALAvALo, galAnI garjanAthI moTA zabdovALA - ugelA bhUmiphoDA rUpI (ugelA) dAMtavALo, ghaNA prakAranI phelAI rahelI velaDI rUpI sUMDhanA prasAravALo, iMdragopa rUpI siMduravALo varSAkALarUpI gajendra Avyo. (varSAkALa Avyo) (101, 102) (tethI) tyAre AryavijayasaMbhUtisUrinAziSyo anukrame vividha prakAranA abhigraha vizeSane grahaNa kare che, temAMthI eka sAdhu ubho thayo ane kahevA lAgyo ke siMhaguphAnA dvAre ubho rahelo huM cAra mahinAnA upavAsavALo vratamadhye rahIza. (103, 104) bIjo bolyo daSTiviSasarpanA dara pAse karelA kAyotsargavALo, bhojanano tyAga karI cAramahinA vItAvIza. (105) vaLI trIjo kahe che ke, kuvAnA kAMThe karelA kAyotsargavALo upavAsa dvArA varSAkALa pUro karIza, A mAro niyama che. (106) A mATe A munio yogya che ema samajI gurue teone anumati ApI, te daramyiAnamAM sthUlabhadra sAdhu paNa ubho thaIne e pramANe kahevA lAgyo ke - je rupakozA vezyA mArI pUrva paricita che, tenI citrazALAmAM dararoja pasavALuM vividhabhAtInuM bhojana karato, tapavizeSano tyAga karI tyAM cAturmAsa pUrNa karIza, ApazrInA caraNamULamAM amAro abhigraha ho ! (100). te sAMbhaLI sUrIzvare vizeSathI zruta upayoga mUkI (ApI) "A pAlana karI zakaze" ema jANIne te mahAsattvazALIne anujJA ApI. (110) te badhAya nIkaLyA, te traNa mahAtmA pota potAnA sthAne sthita thayA. bhagavAn sthUlibhadra paNa upakozAnA ghera gayA. (111) temane AvatA dekhI harSanA bhArathI bharapUra aMgovALI te pakozA ubhI thaI ane vicAravA lAgI ke) kharekhara vratathI paDI bhAMgelo calacittavALo A Avyo che. (12) hukama pharamAvo" e pramANe bolatI hAtha joDI AgaLa UbhI rahI, bhagavAn sthUlabhadra paNa kahe che ke "mane citrazALAmAM vasati Apa." (113) Avo" e pramANe te vezyA taiyAra thaI, tethI A sthUlabhadra tyAM jaIne utaryA. ane sarvarasayukta AhArane tenA gharamAMthI le che. (114) tyAre bhojana karyA pachI vizeSathI AkarSaka sajelA zRMgAravALI, utkRSTa varNa lAvaNya yukta AkRtivALI zreSTha saMpadAvALI muni pAse jaI vilAsa vibhora yukta hAvabhAvathI pUrvanI ratikrIDA yAda karAvatI (karanArI) te vezyA kSobha pamADavA pravRtta thaI. (116). A meru jevo niSkapa che, tene talanA tasunA trIjA bhAgamAtra paNa calAyamAna karavo zakya nathI, A dhyAnamAM vizeSathI nizcala che. (117) e pramANe divase divase te kAmane uddipana karanArI ceSTAovaDe jema kSobha pamADe che, tema karatA kharekhara lokhaMDI puruSa paNa pIgaLI jAya. (118). Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 15 paraMtu bhagavAn sthUlabhadrane jema jema kSobha pamADavAmAM Ave che tema tema te siddhakSetranI jema dhyAnamAM vadhAre nizcala bane che. (11) tyAre dhyAnamAM aDikhama joIne ane dharmanuM zravaNa karavAthI upazAMta banelI te rupakozA parama zrAvikA banI gaI. (12) cAritrabhAvamAM sthira cittavALI bAravrata dhAraNa karavAmAM ghaNI ja nizcala - makkama manavALI, saMveganA raMgathI raMgAyelI e pramANe abhigraha grahaNa kare che. (121) jo kyAreka koIpaNa hisAbe mane rAjA koIka puruSane Ape tene choDI zeSa puruSanA tyAgano mAre A janmArAmAM he bhagavan ! niyama ho, (122) have varSAkALa vItI gayA pachI potAnI pratijJAnA moTA bhArane pAlana karanArA badhAya mahAtmA anukrame potAnA sUrIzvaranA caraNamULamAM Ave che. (123). have AvatA siMhaguphAvAsI sAdhune pratye thoDAka sAme jaIne duSkarakAraka ! tamAruM svAgata thAo, e pramANe gurue kahyuM. (124). e pramANe anya benuM paNa gurue sanmAna karyuM, have anukrame sthUlabhadrane AvatA joIne acAnaka ekAeka sUrivara UbhA thaI sAme gayA, ane kahevA lAgyA ke duSkara ! duSkara kAraka! mahAsattvazALI ! tamAruM svAgata ho. te dekhI bIjA traNe ghI nAMkhavAthI AganI jema bhaDake baLyA. (126). teo vicAre che ke juo maMtrIputra upara guru kevo anurAga rAkhe che sarva rasa yukta AhAra karatA Ane vaLI duSkara zuM ? (127) "bIjA varSAkALamAM Ane jaNAvazuM' e pramANe vicAratA saMyamamAM rata rahyA, anukrame pharI varSAkALa Avyo. (128) tethI tyAre siMhaguphAthI AvelA sAdhu potAnA gurune pUche che ke huM pakozAnA ghera jAuM ane sadA sarvarasayukta AhArane karato tyAM cAturmAsa puru karIza. tethI tyAre "A sthUlabhadramuni upara matsaravALo che'' e pramANe jANIne upayoga mUkIne guru kahe che ke vatsa ! A bAbatamAM tuM Agraha na kara, sthUlabhadrane mUkI anya koI tyAM rahevA samartha nathI. (129, 130, 131) sAdhu paNa kahe che A pramANe karI zakAya che. AmAM duSkara zuM che? guru kahe che te vinAzane pAmIza emAM saMdeha nathI'. (132). gurunA te vacana gaNakAryA vinA te siMhaguphAvAsI kSaNamAtramAM tyAM pahoMcI gayo. tene dekhI te vezyA vicAravA lAgI ke "A sAdhu kema Ave che ?" (133) hAM ! A jANya zrIsthUlabhadra upara matsaranA vazathI Ave che. tethI saMsAramAM paDatA A sAdhune bodha pamADuM (134). (tyAre) sAme AvI vaMdana kare che ane kahe che "Apa Adeza karo ke je mAre karavA yogya hoya", sAdhu paNa kahe che "mane citrazALAmAM vasati Apa. (135) tyAM vasati ApI manojJa AhAra jamADI madhyAhnakALe parIkSA nimitte strIbhAva darzAve che. (136) Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 sthUlabhadrakathA mULazuddhi bhAga-2 tenuM rUpa dekhI calitamanavALo teja kSaNe prArthanA karavA lAgyo. te vezyA paNa bolI he bhagavad ! ame dravya vinA koInI hotI nathI. (137) te sAdhu kahevA lAgyo amArI pAse dravya kayAMthI hoya ? "A bhale kaSTa sahana kare" ema vicArI te paNa bolI nepALadezamAM apUrva sAdhune rAjA zreSTha ratnakaMbala Ape che, tyAM jaI tene ANI lAvo, "rAganA rasathI vyAkuLa banela aMgavALA e sAdhue paNa jaldI te tarapha prayANa AdaryuM. (138, 139) pANI, kAdava, trasAdi jIvajaMtuothI vyApta pRthvIne gaNakAryA vinA anukrame tyAM pahoMcyA, rAjA paNa tene kaMbalaratna Ape che. (140). tene laI pAcho pharelo jeTalAmAM Ave che tyAre vacce mArgamAM coroe bAMdhyo, kAraNa ke te corone pakSIe kahyuM ke lAkha Ave che, tyAre coranAyaka jhADa upara caDhelA puruSane pUche che ke bhadra ! zuM koIpaNa AvatuM dekhAya che ? (142) te kahe che eka sAdhune mUkI tevA prakArano bIjo koI dekhAto nathI, tyAM sAdhu Avyo, tene joyo, paraMtu kaMIpaNa-kazuM dekhAyuM nahIM (143) teoe choDI mUkyo. tuM jA, sAdhu paNa cAlavA mAMDyo, tyAre pakSI bolavA lAgyuM "lAkha gayo" tyAre senApati kahe che ke "bhagavan! tamArI pAse kaMIpaNa che kharuM? tuM sAcu kahe, kAraNa ke A pakSI A pramANe bole che, sAdhu paNa (dIna-dayAmaNo banI) kahe che "mArI pAse che A vAMsanI madhye vezyA mATe eka ratnakaMbala mUkelI che." tethI coranAthe choDI mUkyo. (146). AvIne te ratnakaMbala rupakozAnA hAthamAM ApI. te vezyA paNa vicAre che, rAgane kaMIpaNa duSkara nathI. (140) tethI Ane pratibodha pamADuM ema vicArI (TUkaDAkarI) nALI-gaTTaramAM ratnakaMbala nAkhe che, te dekhI sAdhu bole che mahAmUlyavAnano tuM nAza kema kare che ? (148) te vezyA bolI "he mUDha ! tuM Ano zoka kare che. (paraMtu) tuM AtmAno zoka kema nathI karato ? zIlAMgarUpI pAvanaratnano duSTaciMtA kharAbabhAva dvArA te nAza karyo. (149). te sAMbhaLI saMvega pAmelo te sAdhu kahe che "samyapha anuzAsana IcchuM chuM, saMsAramAM paDatA mAruM Aje teM rakSaNa karyuM." (15) atyAre guru pAse jAuM chuM, tane dharmalAbha ho ke jethI AlocanA pratikramaNa karI pApathI pAcho haThelo tapasaMyamane karuM. (151). pakozAe kahyuM ke bhagavan! "micchAmi dukkaDa" ke jethI brahmavratavALI paNa meM kAryane (tamArI zAna ThekANe lAvavAnA prayojanane) AzrayI tamArI kadarthanA karI. (15) paraMtu tamane bodha pamADavA mATe A upAya mArA vaDe racAyo. tethI te badhuM kSamA karI guru. vacanamAM udyama karo. (153). Icche" e pramANe kahI guru samIpe gayo. gurue paNa ghaNo ja dhUtkArIne AlocanA ApI. (154) AlocanA karI pApathI pAcho haThelo pharIthI paNa muni tapa saMyama karavA lAgyo. khuza thayelA Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 mULazuddhi bhAga-2 rAjAvaDe rathikane rupakozA apAI (155) jayAre rupakozA paNa tenA upara viziSTa rAga karatI nathI tyAre A paNa teNInA manane khuza karavA potAnI kalA batAve che. (156). azokavATikAmAM jaI palaMga upara beThelo dhanuSyane sparza kare che hAthamAM le che, bANa caDhAvIne AMbAnI uttama luMbane vIMdhe che. (158) te bANanI pIThane anya tIkSyabANavaDe vadhe che. bIjAthI tenI pIThane, tethI anukrame karatAM cheka hAthamAM prApta thAya tyAM sudhI bANa joDyA, (158) tyAre suramanAmanA vizeSabANane pheMkI luMbane chedI upakozAne potAnI kalA batAvato sutelo ja grahaNa kare che. (159). tyAre tenA bhAva jANI rupakozA kahe che have "mArI kalA juo" e pramANe bolI sarasavano Dhagalo karAve che, (160) tenA upara nAcIne pharI paNa temAM sUI nAMkhe ane puSpa pAMdaDAthI DhAMkI de che. tyAre pharI tenA upara A nAce che. (16) e pramANe nAcatA chatAM sarasavano Dhagalo khaLabhaLyo nahIM, paga paNa vIMdhAyo nahIM. te dekhI rathika DhIlo - namra paDyo. (162). ane kahe che tuM vara mAMga, jethI je mAre AdhIna hoya te ApuM, kAraNa ke tArA A duSkara karaNathI huM khuza thayo chuM (163). te vezyA kahe che. meM vaLI zuM duSkara karyuM che ke jethI tuM e pramANe khuza thayo che. badhAone ghaNuM ja duSkara evuM kharekhara sthUlabhadrae karyuM che. (164) kAraNa ke kahyuM che ke AMbAnI luMbane toDavI duSkara nathI, sarasavanA DhagalA upara nAcavuM duSkara nathI. te duSkara che, ane te mahAnubhAva che, kAraNa ke te muni pramadavanamAM-rANI vAsanA bagIcAmAM (aDaga) rahyo. ane vaLI ati duSkara karanAra, guNaratnanA sAgara te munivaranA caraNakamaLane bhAvathI namuM chuM. bhagavAn sthUlabhadra paNa tIkSNa (talavAra) upara cAlyA chatAM paNa vIMdhAyA nahi, agnizikhA upara cAra mahinA - cAturmAsa rahyAM chatAM dAjhayA nahi. (165, 166, 167) ane vaLI je sarvarasathI bharapUra manojJa bhojana haMmezA karato hovA chatAM mArI pAse paNa kSobha na pAmyo (aDaga rahyA) te sthUlabhadramunine namaskAra ho. (168). jene meM pUrvanI kriIDAo yAda karAvI karAvIne ghaNI prArthanA karI chatAM saMyamathI kSobha na pAmyA (DagyA nahIM) te sthUlabhadrane namaskAra - ho (169) je mArI aneka prakAranI hAvabhAvazRMgArajanya ceSTAo dvArA cittathI calAyamAna thayA nahi te sthUlabhadrane namaskAra. (170). je phATaphATa thatAM rUpa lAvaNyathI bharapUra evA mArA aMgo jovA chatAM Dagyo nahIM te sthUlabhadrane namaskAra ho. (171) je mArA kaTAkSa vikSepa rUpa tIkSNa bANAvalIthI sarvAge vIMdhAvA chatAM hAryo nahIM te sthUlabhadrane Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 sthUlabhadrakathA mULazuddhi bhAga-2 namaskAra ho.....(172). je mArI vividha prakAranI mIThI madhurI dezI hoziyArI bhaLelI uktio vaDe jarIka paNa hAlaka Dolaka na thayA te sthUlabhadrane namaskAra ho.... (173). traNa kALamAM paNa koIthI gAMjayA na jAya evA moTA rAyavALA kyAMya na aTake evA garvazALI kaMdarpa - kAmarAjAnuM mardana karavAmAM vijayapatAkA meLavanAra A sthUlabhadrane namaskAra namaskAra. (174) jayAre e pramANe bhaktithI teNIe bhagavAna thayelA tenI prazaMsAkarI tyAre te vismaya pAmelo rathika pUche che, sthUlabhadra muni koNa che ?" (175) tethI tyAre te vezyA kahe che "tuM sAMbhaLa, naMdarAjAnA pUrvavaMzamAM buddhino bhaMDAra kalpaka nAme zreSTha maMtrI hato. (176) tenA vaMzamAM mahAbuddhizALI zakaTAla nAme suvikhyAta maMtrI thayo, teno A sthUlabhadra putra che", ItyAdi zarUAtathI badhuM kahyuM, (177) A paNa te sAMbhaLIne saMbhrAnta banela bhakti bhAvathI hAtha joDI bole che ke te dhanya che, tene namaskAra ho, te saMyamadhArIno huM dAsa chuM. e arasAmAM te vezyAe tene saMvega pAmelA jANI tevA prakAranI dharmakathA karI ke A zuddha jina dharmamAM lAgaNIvALo thayo - bodha pAmyo. (18) te rathikane pratibodha pAmelo jANIne potAno niyamagrahaNa vigere sarva vigata kahI, te sAMbhaLI te rathika paNa kahevA lAgyo ke he bhadra ! bhavasAgaramAM paDatA evA mAro te uddhAra karyo, huM dIkSA laIza, tuM tAre potAnA niyamanuM pAlana kara. (182) guru pAse jaIne pravrajayA svIkArIne ati dUssaha-duSkarasaMyamane pALe che, gurunI sAthe vicare che, ItarA = te vezyA paNa jinadharma pAlana kare che. (183) bhagavAn sthUlabhadra paNa jayAM sudhI niraticAra cAritra pAlana kare che, tyAre eka vakhata tyAM bAra varasano moTo duSkALa paDyo ane sAgarakAMThe jaIne badhAya sAdhuo rahyA, pharI duSkALa pUro thayo pachI ahIM AvyA. (185) te duSkALamAM parAvartana nahIM karAtA badhu ja zruta bhUlAI gayuM, pharIthI saMghe kusumanagaramAM saMmelana karyuM. (186) aMga, adhyayana ke udezo jene je kaMI yAda hatu te grahaNa karI saMghe agyAra aMga meLavyA. (187) daSTivAda to che nahIM," e pramANe te kAryamAM ciMtita banelA-vicAraNA karanArAoe caudapUrvI bhadrabAhu svAmI te kAryamAM samartha che" e pramANe jANyuM. (188) tethI temane lAvavA mATe mokalelA be sAdhuo tyAM pahoMcyA, vaMdana karI vinaMtI kare che ke saMgha AjJA pharamAve che- bolAve che, tethI ahIM AvyA chIe." (189). te bhadrabAdusvAmI kahe che. (muM) duSkara - duHkhe pAra pAmI zakAya evuM mahAprANa nAmanuM moTuM dhyAna AraMbhya che, A kAraNathI mAruM AvavuM zakya nathI." (190) Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 mULazuddhi bhAga-2 sAdhu paNa bhadrabAhu svAmInA badhAM vacano jaIne saMghane kahe che. saMdha paNa tyAM e pramANe zIkhavIne bIjo sAdhu saMghATaka mokale che, ke tame sUrIne ema kahejo ke "je saMghanI AjJA na mAne tene zuM daMDa karAya ?" (191, 192) "te saMgha bAhya karAya" ema sUrI kahe tyAre tame paNa kahejo ke tamane paNa evo daMDa lAgu paDyo che. (ahIM "khAI" dezya zabda vAkyAlaMkAramAM che.) (193) sAdhuo paNa jaIne saMghano Adeza sUrine kahe che, te sAMbhaLI thoDA namra banelA-potAnI vAtathI pAchA pharelA tatpara thaI sUrI kahe che ke "e pramANe karazo mA. (194). jema saMghanuM kArya paNa siddha thAya ane mAruM paNa, saMghanI maherabAnI - kRpAthI kArya puruM thAya tema karo, jaldIthI hoMziyAra ziSyone ahIM mokalo. (15) huM sAta vAcanA ApIza, eka bhikSAcaryAthI Avelo, pharI kALaveLAe, tyAra pachI bAhirabhUmithI Avelo ane eka saMdhyAkALe- divasanA aMte, traNa AvazyakanA samaye = rAI pratikramaNa pahelA savAre paDilehaNa pachI aparANe pratikramaNa pachI rAtre vAcanA ApIza", sAdhuo pAse sUrInA vacana sAMbhaLIne saMgha paNa tene mAnya karI sthUlabhadra vagere hoMziyAra 500 sAdhuone mokale che, sUrI paNa temane vAcanA Ape che. (196, 197, 198) bahu ochI vAcanAnA kAraNe kaMTALIne, eka sthalabhadrane choDI bIjA badhA potAnA sthAne AvI gayA. (199) ane guru te sthUlabhadrane pUche che tane kheda nathI thato ? te paNa javAba Ape che mane kaMTALo - udvega nathI Avato paNa mAre vAcanA thoDI paDe che. (200). tyAre gurue kahyuM lagabhaga mAruM A mahAprANadhyAna pUrNa thavA AvyuM che, thoDA divasa ahIM thobha (pachI) IcchA mujaba vAcanA ApIza. (201). ane dhyAna pUruM thatA sUrI IcchA pramANe vAcanA Ape che, ema anukrame be vastu nyUna dasa pUrva bhaNyA. (202) e arasAmAM tyAM vaMdana mATe potAnA vihAranA kramathI saMyamane svIkArelI sthUlabhadranI baheno AvI. gurune vaMdana karI pUche che "jayeSTha Arya kyAM rahelA che ?" sUrI kahe che "A oraDAmAM rahelA che." (203, 204) tyAre temane vAMdavA te baheno cAlI, te sthUlabhadra paNa bahenone AvatI dekhIne gAravathI sihanuM rUpa vikavyuM (205) dADhAthI chUTA paDelA - vikarAla mukhavALo, pILA kezarAvALo, dedIpyamAna netra yugalavALo siha joI DaranI mArI teo sUrIzvarane kahevA lAgI ke, jayeSTha Arya siMhavaDe bhakSaNa karAyA lAge che, kAraNa ke tyAM moM phADIne siMha rahelo che, tyAre sUrI upayoga mUke che (205, 206, 207) ane sUrI kahe che, tame jAo ane vaMdana karo, te jayeSTha Arya ja che, siMha nathI; tyAre pharIthI tyAM gayelI svAbhAvika rUpe (munine) dekhe che. (208) tuSTa thayelI vAdIne beselI baheno potAnA vRtAMtane kahe che "zrIyake amArI sAthe tyAre dIkSA lIdhelI (209) Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 mULazuddhi bhAga-2 paraMtu te ghaNo ja sudhAlu hovAthI ekabhakta- ekAsaNu paNa karI zakto nathI. paryuSaNa AvatA meM kahyuM "he Arya ! Aje paryuSaNa che tethI paurasI sudhI paccakhANa kara', teNe paNa paccakhANa lIdhuM, porasI pUrI thatA pharI (bane) kahyuM "atyAre purimaDha sudhI rAha jo, tyAM sudhI jinabhavanamAM devavaMdana kara" AgrahathI te paNa puru karyuM, tyAre pharI paNa kahyuM, avaDha sudhI raho-rokAI jA, te avaDha pUruM thatAM bena kahevA lAgI "Aje upavAsanuM paccakhANa laI le, rAtri to sUtA nIkaLI jaze." (209 thI 213) te zrIyaka paNa bena sAdhvInA uparokta AgrahathI tema karyo chate rAtrinA madhyakALe devagurune yAda karato sudhA-bhukhathI marIne deva thayo. (214) tethI mane avRti thaI arere ! (mArA hAthe) moTo RSighAta thaI gayo, zrIzramaNa saMghanI samakSa prAyazcita mATe upasthita thaI, (215) saMgha paNa prAyazcita Apato nathI, ane kahe che ke tuM zuddha che, meM kahyuM mArA manane zAMti thatI nathI (216) paraMtu jo svaMya jinezvara kahe to mane dhIraja thAya, A pramANe jANIne Akho saMgha paNa kAusagnamAM rahyo. (217) tethI saMghanA prabhAvathI jaldI zAsanadevI AvI, saMgha mane Adeza pharamAve jethI tene huM siddha karuM, saMghe zAsanadevIne kahyuM "A sAdhvIne jinezvara pAse laI jA." te devIe kahyuM mArI khAtara e ja rIte palamAtra sthita raho ke jethI koIpaNa duSTa deva devI saMghanA prabhAvathI mane vighna na kare, ema saMghe svIkAryuM chate mane laIne devI jinezvara pAse jAya che. (220) tyAre meM jinendrane vaMdana karyuM teTalAmAM loko Azcarya pAmyA, (teono saMzaya chedavA) bhagavAn paNa badhI hakIkata kahe che, A sAdhvI bharatakSetrathI AvI che".(221) A nirdoSa che" ema kahIne jinezvare mAro saMzaya chedyo, mArA nimitte (prabhue) be cUlikA prakAzI (kaDI) teone - cUlikAone laIne ahIM AvI, saMghe te cUlikA mAnya karI" ityAdi dAMta ghaTanA kahIne sAdhvIo potAnA upAzrayamAM gaI. (222, 223) sthUlabhadra sAdhu paNa bIjA divase jeTalAmAM jayAre) vAcanA mATe (guru samakSa) upasthita-hAjara thAya che, tyAre koIpaNa hisAbe guru vAcanA ApatA nathI. (224) sUrine vinaMtI karIne pUche) che ke zA nimitte-kAraNe vAcanA nathI ApatA ? guru paNa kahe che "tuM ayogya che." tyAre dIkSA divasathI mAMDIne potAnA aparAdha vicAre che, (225) tyAre kazuM yAda AvatuM nathI. tyAre kahe che ke svAmI ! kazuM paNa yAda AvatuM nathI. tyAre gurue paNa javAba Apyo ke "A tArI bIjI ayogyatA che kAraNa ke aparAdha karIne tuM yAda (rAkhato) karato nathI', ema gurue kahyuM tyAre aparAdha yAda karIne (gunA) caraNa yugalamAM paDIne parama vinayathI khamAvavA lAgyo. sthUlabhadra kahevA lAgyA "pharIthI AvuM nahIM karuM sUrIzvara bolyA 'vAta sAcI che, tuM Ama na kare, paNa anya AtmAo karaze. ethI huM vAcana nahIM ApuM'. (226, 227, 228) gurune roSe bharAyelA jANIne samasta saMgha pAse kahevaDAve che, tyAre saMghane sUrIzvara kahe che jo Avo sattvazALI puruSa paNa Ama kare che to anya hInasattvavALA to Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 mULazuddhi bhAga-2 vizeSathI evuM karaze, tethI uparanA pUrva mArI pAse ja rahevA do.' (229, 230) tethI saMgha Agraha karavA lAgyo tyAre upayoga mUke che ane jANyuM ke mArAthI 14 pUrvano uccheda nathI paNa AnAthI che, (231) (tyAre) tethI A 4 pUrvo anyane na devA e pramANe nibaMdhana-pratijJA karIne-karAvIne ema pAkA bAMdhIne sthUlabhadrane vAcanA ApavAnI zarUAta karI. jayAM sudhI te pUro taiyAra thayo tyAM sudhI vAcanA cAlu rAkhI. (232) tyAre sUripada upara sthApana karyA, bhavya saMgha samUhane pratibodha karIne bhagavAn sthUlabhadra devalokane prApta thayA (233) sthUlabhadra devaloka gaye chate be vastu adhika cAra pUrvo viccheda pAmyA, zeSa pUrve pAchaLanA (sAdhuoe) anusaryA. (234) A prasaMgopAta kahyuM, ahIM kArya - prayojana to tenuM che ke duSkara tapathI jeNe kAyA zoSavI dIdhi che, (235) jemaNe siMhane paNa upazAMta karI dIdho. mahAsattvavALA guNonA sAgara evA sihaguphAvAsIne paNa durdhara thayuM, to anyane kema durdhara na bane ? (eTale brahmacaryavrata pALavuM ghaNuM ja muzkela che.)(236) e pramANe 123 zlokano artha thayo. sthUlabhadra mahAmuni upara matsaravALA RSinI kathA. | samAsa | devA ya dANavA jakkhA gaMdhavvAkinnarA narA / kaM kaM taM jaM na kuvvaMti je dharaMti imaM vayaM // 124 // gAthArtha - tethI jeo A vratane dhAraNa kare che teonuM devo, dAnavo yakSo, gAMdharva kinAro ane mANaso te zuM zuM che je nathI karatAM (124) devo - vaimAniko, dAnavo - bhavanapati yakSa : - gAndharva, kinara, A vyaMtara vizeSo tethI, "devA ya" AmAMthI cakAra narA ahIM joDavo jethI vidyAdharo paNa samajI levA, te zuM zuM che je nathI karatA, arthAt te kaMI nathI je nathI karatA, jeo A brahmacaryavratane dhAraNa kare che. (124o. zuM A brahmacarya ja durdhara hovAthI guNanuM kAraNa che ke anya bIjuM paNa ? ethI kahe che.. mokkhAvahaM aNuTThANaM savvaM savvaNNudaMsiyaM / bhikkhuNINaM kuNaMtINaM saMbhavaMti dhuvaM guNA // 12 / / gAthArtha - sarvajJa tIrthaMkara pratipAdana karela dareka anuSThAna-kriyAkalApa mokSa ApanAra che te AvazyakAdi kriyAne karanArI sAdhvIone cokkasa jJAnAdiguNo saMbhave che. (prApta thAya che.) 12pA jo guNo saMbhave che to tethI zuM ?... guNANaM kilahIlAe egAhAragayANa vi / sannANa-caraNAINaM savve savvattha hIliyA // 126 // Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gozALAnI kathA mULazuddhi bhAga-2 gAthArtha - eka vyaktimAM paNa rahelA jJAnAdi guNonI niMdA karavAthI ("kIla - AptavAdanuM sUcaka che, eTale je A gAthA dvArA kahuM chuM te Apta puruSonuM kathana che") kharekhara sarvatra mRtyuloka maLe ghaNAnA AdhAramAM rahelA guNo =jJAna darzana cAritra Adi sarva guNonI niMdA thAya che, to pachI ghaNA AtmAmAM rahelA guNonI niMdA karavAnI vAta ja zuM karavI? I126ii teonI hAlanA - niMdA karavAmAM zuM doSa lAge ? AvI zaMkA thatA graMthakAra kahe che..... iheva hIliyA hANi hasiyA roviyavvae / akkosiyA vahaM baMdhaM, maraNaM diti tADiyA // 127|| gAthArtha - A janmamAM ja jJAnAdi guNonI halanA - apamAna karatA dhanAdino nAza thAya che, teonI mazkarI karatA rUdana ane AkaMdana - raDavAnA divaso Ave. Akroza karatA lAkaDI vagereno prahAra maLe che. jJAnAdi tatvArakane lAta vi.no prahAra karIe to maraNa prApta thAya che. |12zI. vizeSArtha - hIlanA vagerethI teonI - jJAna -jJAnI vagerenI AzAtanA thAya che, ane te AzAtanA anaMta saMsAranuM kAraNa hovAthI kahe che. tatto AsAyaNAe u, dIho bahuduhAvaho / gosAla-saMgamANaM va, duraMto bhavasAyaro // 128 / / tenAthI - hIlanAdithI Aya - lAbha... zAtanA nAza eTale lAbhano nAza thato hovAthI (AzAtanAthI) gozAlo - bhagavAna vIrano khoTo ziSya ane saMgamaka-mahAbhaMyakara upasarga karanAra devanI jema lAMbo aneka dukhane ApanAro evo durantara saMsAra sAgara ubho thAya che. 128. bhAvArtha to kathAnakothI khabara paDaze, A rahyA te kathAnaka (36) (gozALAnI kathA) Aja jaMbadvIpanA bharatakSetramAM zrAvastI nAme nagarI che, tenI uttara pUrvadizA bhAgamAM koSTaka nAmanuM udyAna che ane tyAM zrAvastInI hAlAhalA nAme kuMbhAraNa rahe che. je vipula dhanadhAnya samRddhithI samRddha che. ane tenA kuMbhAravADAmAM gozALA nAme maMkhaliputra AjIvikA saMghathI parivarelo covIsa varSanA paryAyavALo, AjIvikA nAmanA potAnA matathI AtmAne bhAvita karato rahela che. anyadA kadAcita cha dizAcaro tenI pAse AvyA. te A pramANe soNa, kAnaMda, kaNiyAra, achidra, agnivaizyAyana, arjuna, gautamaputra. ane teo ATha prakAranA mahAnimittanA jANakAra hatA. te A pramANenuM aMga, svapna, svara, bhauma-bhUmisaMbaMdhI, vyaMjana, lakSaNa tathA utpAta, aMtarIkSa ema ATha prakAranA nimitta kahyAM che. (342) te gozALo teone nimitta baLathI sarva jIvonA A prazna-javAba kahe che, te A pramANe - lAbha-alAbha, sukha-du:kha, gamana, Agamana, jIvana ane maraNa tyAre AjIvikA matavALo mekhalIputra gozAlo aSTAMga mahAnimittanA thoDAmAtra/thoDAsamayamAtranA vijJAnathI zrAvastI nagarImAM ajinane jina kahenAro, akevalIne kevalI kahenAro AtmAne - jAtane Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 jinazabdathI prakAzita karato vicare che. cAre bAju potAne jina tarIke jAhera kare che. tyAre zrAvastI nagaravAsI loko trikoNa traNa rastA, cAra rastA upara, cauTA-cokamAM, cArakoNa, core ne cauTe ane rAjamArgomAM arasa-parasa vAto kare che ke - vaLI ApaNe dhanya-puNyazALI chIe kAraNa ke arihaMta jinezvara mahAtmA maMkhalIputra gozALo A ja nagaramAM vicare che. (1) tethI temanA vaMdanathI AtmAne pavitra karIe. kAraNa ke jinezvarane kareluM vaMdana asaMkhya duHkhano kSaya kare che. (2) tethI utAvaLa karo, jaldIthI tenI pAse jaIe, temanA mukha-kamaLa upara najara mAMDI teNe bhAkhelo dharma sAMbhaLIe. (3). ane A arasAmAM deva-dAnava, kiMnara, bhavanapati, vidyAdhara samUhathI vaMdAtA caraNayugalavALA 14000 uttama sAdhu mahAtmAthI parivarelA bhagavAna vardhamAnasvAmI tIrthakara samosaryA. tethI teozrIne vAMdavA rAjarAjezvara,kotavAla, sAmaMta (maMDaLano rAjA) gAmano mukhiyo, bhaMDArI, zeTha, sArthavAha jozI, dvArapAla, maMtrI, mahAmaMtrI, pradhAna ItyAdi samasta parSadA nIkaLI paDI, dharmadezanA pUrI thatA jema AvyA tema pAchA pharyA. bhagavAnanA prathama ziSya IdrabhUti aNagAra cha8nA pAraNe zramaNa bhagavAn mahAvIrane vAMdI e pramANe bole che, he bhagavan! huM IcchuM chuM ke ApazrIe anujJA Akhe chate zrAvastImAM gocarI mATe jAuM . he devAnupriya ! yathAsukhe - jema sukha upaje tema karo. e pramANe anujJA Ave chate zrAvastimAM praveza kare che, tyAM uMcA, nIcA ane madhyamakULamAM bhikSA mATe bhamatA ghaNA lokono avAja sAMbhaLe che ke, "he devAnupriya ! gozALo jina arihaMta kevaLI che. te sAMbhaLI bhagavAna gautama zramaNa bhagavAna mahAvIranI pAse AvIne bhaktapAna Aloce che ane kAusagga pAre che. pharI chellI porasInuM vyAkhyAna zuzruSApUrvaka sAMbhaLate chate gautama svAmI pUche che... he bhagavana, huM IcchuM chuM gozALAnI utpatti saMbhaLAvo. tyAre zramaNa bhagavAna mahAvIra gautamAdinI parSadAmAM gozALAnI utpatti kahe che. ane vaLI.... A ja jaMbudvIpanA bharatArdhamAM he gautama ! jyAre anya atIta covIzImAM Adya tIrthakara nirvANa pAme chate mahimA mATe suraasura AvatA ane ucchalatA dekhI najIkanA nagaravAsIo "aho ! Aje mRtyulokamAM Azcarya dekhAya che, IMdrajALanI jema pahelA evuM kyAreya joyuM nathI." (6) e pramANe hA apohathI yukta te pUrva bhavane yAda karIne mUccha pAmyo, kSaNamAtramAM pavanathI svastha thayo tyAre chedAyela pAMkhavALApaMkhInI jema kAMpato dIrghakALa sudhI AtmAnI niMdA gaha karavA lAgyo. he gautama ! te dhIra puruSa cAritra levA udyata thayo. te mahA yazasvI jeTalAmAM paMcamuSTi loca karavAno AraMbha kare che, teTalAmAM devatA bhaktithI tene veza Ape che. ugra tapane tapatA te pratyekabuddhanI pUjA karatA lokone dekhI tenI pAse jaIne Izvara pUche che, tane dIkSA kone ApI? kyAM janma pAmyo che. ? tAruM kuLa zuM che ? konA caraNamULamAM viziSTa sUtrArtha teNe meLavyuM che? tyAre te pratyeka buddha tene dIkSA, jAti, kuLa, zruta=sUtra ke artha jayAM meLavyuM te badhu kahe che. (12) te sAMbhaLI che gautama ! te adhanya Ama vicAre che ke kharekhara A anArya lokone daMbhathI Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 4 gozALAnI kathA mULazuddhi bhAga-2 bhakSaNa kare che (13) tyAre teNe mAnyuM ke jevo A che tevA te jina paNa haze, e paNa Ama ja bolaze tethI ahIM vicAra karavo yogya nathI - vicAravA yogya bAbata nathI-dhyAna devuM jarUrI nathI lAgatuM. (14) athavA moharahita jina ema bole nahi tethI AnAthI zuM? te jinezvaranI pAse jAu (15) sarva du:khathI mukAvanArI dIkSAnI huM prazaMsA karuM chuM. ema vicArIne jinezvara che tyAM jAya che, tyAM jinezvarane jue che. tathA (dIkSA le che, chatAM paNa A saMvigna - saMvega pAmelo maMdabuddhivALo Izvara nAmano gRhastha gaNadhara pAse dIkSA svIkAre che. traNa lokanA ajoDa bAMdhava evA jinezvara nirvANa pAmya chate bhavya jIvone pratibodha karavA deva dAnavonI madhye birAjamAna gaNadhara bhagavaMta jinezvare bhAkhelA sUtrArthane jayAre varNavI rahyA che tyAre te vyAkhyAnamAM A AlAvo Avyo. (=artha viziSTane batAvato pero) (16, 17, 18, 19). pRthvIkAyanA eka jIvanI paNa je virAdhanA kare che te nizcayathI vItarAganA zAsanamAM asaMyata kahyo che. (20) tethI Izvara paNa vicAravA lAgyo ke sUkSma pRthvIkAya sarvatra udbhave che=vidyamAna hoya che - pIDAya che. teonuM rakSaNa karavA koNa samartha che ? (21) sarvaloka samakSa A bAbatamAM A azraddheya vyAkhyAna karato A mahAtmA potAnI halakAI - laghutA kare che. e pramANe atyaMta duSkara vyAkhyAna karanArane mAtra kaMThazoSa thAya che, AvuM koNa pALI zake che ? (23) tethI AvA cAritrabhAvane mUkIne koIka madhyama mArganI vyAkhyA A yati karaze to loko rAjI thaze. (24) hA ! hA ! athavA huM ja mUrkha pApakarmavALo narAdhama chuM, ke je huM svayaM anusarato nathI, bIjA mANasa to anupAlana kare ja che. (25). kAraNa ke A sarvajJa jinezvare bhAkhyuM che, jethI jo Ane ulaTI rIte vyAkhyAna karIe to teno sarvajJanA artha sAthe virodha Ave. (26) tethI huM AnuM suduSkara ghora prAyazcita lauM. bane teTaluM jaldImAM jaldI prAyazcitta laI lauM ke jayAM sudhI mAruM mRtyu na thAya. (27) ke jethI AzAtanAthI UbhuM kareluM pApa jaldI nAza pAmI jAya. A Izvara divya so varSa sudhI prAyazcitta Acare che. (28) potAnI matithI tevuM ghora prAyazcittanuM AcaraNa karI pharI pratyekabuddhanI pAse gayo. (29) tyAM jeTalAmAM vyAkhyAna sAMbhaLe che, teTalAmAM AvyuM ke "pRthvI vagereno samAraMbha sAdhue trividha - trividha varjavo joIe. (30) mitthAtvanA udayathI te mUDha Izvara sAdhu veza mUkI ema vicAre che ke lokamAM koNa teno samAraMbha nathI karatuM ? (31). A ja (pratyeka buddhapote) pRthvI upara beThelo che, agnithI rAMdhelu khAya che, pANI vinA to jIvana ja nathI. (32) Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 25 tethI je kAMI A vyAkhyAna kare che te AnA ja mAthe paDe che, bIjo koI samajadAra mANasa AnI zraddhA na kare. (33) tethI A ahIM bhale rahyo, te gaNAdhipa ja zreSTha che. athavA te A mAruM kIdheluM karaze nahIM. (34) athavA mAre emanAthI zuM matalaba, huM jAte ja dharmanuM kathana karuM ke je dharmane badhA loko sukhapUrvaka sahelAIthI AcarI zake. (35) niSpharane kALa bALI nAMkhaze, jeTalA mAM ema ciMtave che, teTalAmAM bhayaMkara zabdanI sAthe tenA zire vijaLI paDI. tethI tenA dvArA maraNa pAmelo te mUrkha ziromaNi marIne (37) he gautama ! samyakattva zrutajJAna temaja jinazAsana upara zatrubhAva - niMdA vigerenA doSathI tyAre te Izvara sAtamI nArakImAM upanyo. (38) tyAM narakamAM bhayaMkara duHkhane satata bhogavI ahIM tIrcyulokamAM Avelo samudramAM moTuM mAchaluM banI pharI paNa sAtamI narakamAM 33 sAgaropama dusaha dAruNa duHkha bhogavI A taskRlokamAM Avyo. (39, 40) te ghaNo duSTa pakSIjAtimAM kutsita-niMdita kAgaDA tarIke pedA thayo, tyAMthI paNa pahelI narakamAM jaIne bahAra nIkaLI Avelo duSTa kutarArUpe pedA thaI pharIthI pahelI narakamAM gayo. tyAMthI nIkaLI ahIM gadheDo thaIne maraNa pAmyo. pharIthI paNa cha bhava sudhI niraMtara gadheDA tarIke utpanna thayo. tyAra pachI manuSya jAtimAM pedA thayo, marelo pharI manuSyajAtimAM A jaMgalI mAnava thayo, tyAMthI paNa marIne ati krUra bilADo thayo. (41-44) tyAMthI paNa narakamAM jaI kuMbhAra tarIke utpanna thayelo, koDhI thaI ghaNA duHkhathI pIDAyelo, kRmio-kIDAo vaDe khavAto 50 varSa akAma nirjarAthI bharI deva thayo. (45, 46) tyAMthI ahIM rAjA thaI sAtamImAM gayo. e pramANe tiryaMca (pazu-pakSI) naraka ane duSTa mAnavanA bhAvamAM he gautama ! ghaNo kALa bhamIne A ja te Izvara atyAre gozALo thayo. AnAthI AgaLanI AnI bhavaparaMparA huM kahuM chuM. (47, 48). A ja jaMbudvIpanA bharata kSetramAM saravaNa nAmanuM gAmaDuM che. ane vaLI je gAma dhanadhAnya RddhithI pracura , gAya, bheMzathI vyApta, ghaNuM ja ramaNIya, zelaDI, java, zAlithI bharapUra, sarovara, vAvaDI, kuA-nadIthI yukta che. (49). tyAM ghaNI gAyavALo gobahula nAmano brAhmaNa vase che. ane je RddhithI vaizramaNa samAna, godhananI bahulatAthI kucikarNa samAna, dhAnyathI tilaka zreSThI samAna, sarva rIte te paripUrNa che. (50) te 4 vedano jJAtA, dharmazAstramAM pAraMgata, mImAMsaka, nyAya vistAra, purANa vageremAM ghaNo ja hoMziyAra che. (51) te gobahula nAmanA brAhmaNe saravaNa nAmanA gAmamAM eka ghaNI moTI gozALA karAvI ane vaLI, je seMkaDo thAMbhalAothI racAyelI che, je samastajananI gAyonA AvAjanuM (prazasta ane Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 gozALAnI kathA mULazuddhi bhAga-2 gAyanA pazupaMkhIonA) AvAsa bhUta che. jemAM pazupaMkhIo TADha-taDakAnA bhayathI mukta banI vase che. (para) ane A bAju potAnI zilpakaLAmAM kuzaLa maMkhalI nAmano maMkha - citrakAra che. ane je, potAnA vyApAramAM rasa dharAvanAra sarvajanone dhana lAbhanA lobhathI karma vipAkavALA citrane batAve che ane te maMkhali nAmanA citrakArane bhaTTa nAmanI strI-patnI che. ane je.. sukumAla hAthapagavALI, lakSaNa vyaMjana guNothI saMpUrNa, uttama koTinA rUpa lAvaNya yauvanane dhAraNa karanArI ane priya bolanArI che. (54) ane te eka vakhata potAnA pati sAthe viSayasukha anubhavatI garbhavatI thaI. ane vaLI.... garbhanA bhArathI zithila paDelA azakta-maMda zarIravALI, kaMIka pILAza pAmelA gAla ane kALA stanataTavALI- stanano uparIyabhAga kALo paDIgayo che. anukrame divase divase ochu thatA lAvaNyavALI jANe bIjIja koI strI na hoya evI thaI gaI. (55). ane te maMkhali tenI sAthe gAmathI gAma, nagarathI nagara hAthamAM citrapaTa laI bhamato bhamato saravaNa nAmanA gAmamAM Avelo (Avyo ane te gozALAnA ekadezamAM DerA nAMkhyA) (potAnA vAsaNa kusaNa mUkyA.) teNe AkhAya gAmamAM varSAkALane yogya Azraya zodhyo. jyAre na maLyo tyAre tyAM ja rahyo. ane bhadrAe nava mahinA pUrA thatA ane upara sADAsAta rAtri divasa pUrA thatA bALakane janma Apyo. ane vaLI te... suprazasta lakSaNane dhAraNa karanArA mAna unmAna pramANathI paripUrNa, caMdra jevI kAMtivALA, evA manohara putrane teNIe janma Apyo. (56) prasUti karma puruM thatA bAramA divase khuza thayelA mA bApe tenuM guNaniSpanna A nAma karyuM. (57) A amAro putra gozALAmAM utpanna thayo che mATe AnuM gozALaka e nAma thAo. (58) anukrame vadhato A ATha varSano thayo, tyAre pitAe atizaya yukta (potAnAthI paNa vadhAre caDiyAtu) evuM potAnuM zilpa tene zIkhavADyuM. (59) bALabhAva mUkI yauvanamAM Avelo te potAnA citrapaTane cakaraDA sAthe joDI gAmo gAma bhame che. (60) A bAju gautama ! huM 30 varSa ghera vasI mAta-pitA svarge sidhAvya chate lokAMtika devovaDe pratibodha pamADela tIrthakara liMgane dhAraNa karanAra meM dIkSA lIdhI. tyAra pachI pahelA caumAsAmAM huM 15-15 divasanA upavAsa karato tApasa AzramamAM paheluM pakSakhamaNa karI asthikagrAmamAM gayo, ane be comAsAmAM mahinA mahinAnA upavAsa karato rAjagRha nagaranA nAlaMdApADAnI bahAra darajInI zALAmAM rahyo. tethI tyAM huM mahine mahine pAraNuM karuM chuM. ane A bAju te gozALo hAthamAM citrapaTa laI gAmo gAma bhamato te ja rAjagRha nagaramAM Avyo; te ja nAlaMdApADAmAM te ja darajInI zALAmAM DerA-DamarA nAkhe che. bIje ThekANe varSAkALa yogya Azraya na maLatA tyAM ja darajIzALAnA eka khUNAmAM rahyo. A bAju huM prathama mAsakSamaNanA pAraNA mATe rAjagRhanagaramAM pravezyo. tyAM paNa UMcAnIcA madhyama Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 27 kulomAM bhamato vijayagAthApatinA ghera gayo. te paNa mane dekhI bhaktibhArathI bharelo UThIne sAme Avyo ane vaLI mane Avato dekhI bhaktivazathI ullasita romarAjIvALo sahasA ja Ubho thAya che, tyAra pachI pAdukAyugalano tyAga kare che. (91) 7-8 DagalA AgaLa AvI traNa pradakSiNA karI bhaktithI vAMdI 2soI gharamAM jAya che, tyAMthI sarva IcchAne saMtoSanAra evA vividha jAtanA AhArane lAvIne prAsuka eSaNIyadAna vaDe pratilAbha Ape che-saMtuSTa thayela mane vahorAve che. (63) tethI tyAre grAhaka-dAyaka ane dravyathI vizuddha evA te dAnanA prabhAvathI vijayazeThanA ghe2 acAnaka divyo pragaTa thayA (64) AkAzataLamAM gaMbhIra ghoSavALI duMdubhI vAgI, "mahAdAnuM mahAdAnaM" evI ghoSaNA thaI, jaldI vasranI vRSTi karI, sugaMdhI pANI varSAM AkAzamAMthI devatAoe ghaNA suvarNaratnathI yukta kiraNothI jhagamatI evI vasudhArA karI (65, 66) ane AvA prakAranuM A sAMbhaLI sarva nagarajano paNa tyAM AvyA ane AzcaryathI vikasita locanavALA mANaso arasaparasa bolavA lAgyA ane vaLI... gAthApati vijaya dhanya che, puNyazALI che, zlAdhyajanmavALo che, saphaLa jIvanavALo che ke jeNe bhagavAnane pAraNuM karAvyuM. (67) jenA prabhAvathI gharamAM pAMca divyo pragaTa thayA. sAMbhaLI kutuhalathI paripUrNa gozALo tyAM Ave che. (68) varNana pramANe ja te vRSTi (vijayane) dekhe che. ane tenA gharamAMthI nIkaLatA mane dekhI hRSTa tuSTa bane che. traNa pradakSiNA karI vAMde che . (69) ane te bole che. "tame he bhagavan ! mArA dharmAcArya ane huM tamAro ziSya" huM tenA vacana sAMbhaLato nathI. (70) tyAra pachI he gautama ! huM te ja darajInI zALAmAM bIjuM mAsakSamaNa svIkAra karuM chuM. ane pAraNA mATe rAjagRhamAM ja AnaMdagAthApatinA gharamAM praveza karyo. teNe paNa vijayanI jema sarvakAmaguNayukta sarva2samaya AhAravaDe pAraNuM karAvyuM. e pramANe trIjA mAsakSamaNanA pAraNe sunaMda gAthApatie khAvidhithI pAraNuM karAvyuM, tyAra pachI cothe mAsakSamaNe kArtika pUrNimAnA divase darajInI zALAthI huM nIkaLI jAu chuM. rAjagRhanagaranA najIkanA kollAka gAmamAM huM jAuM chuM ane tyAM bahula brAhmaNanA ghe2 meM praveza karyo, teNe paNa vijayanI jema madha-ghIthI saMyukta khIrathI pAraNuM karAvyuM. teja pramANe pAMca divya vagere sarva vibhUti thaI. A bAju te gozALo maMkhaliputra mane taMtuzALAmAM nahIM dekhato te potAnA badhA ja vAsaNa kusaNa brAhmaNone ApI mAthuM muMDAvI mArI zodha karato kollAka gAmamAM Avyo. teja pramANe loka vArtAlApa sAMbhaLI te vicAre che ke anyane AvI Rdvi na hoya jevI mArA dharmAcAryanI che. mane zodhato jyAM huM chuM tyAM Ave che. mane joI hRSTa tuSTa - khuza khuza banelo traNa pradakSiNA karI vAMde che, ane vAMdIne kahe che he bhagavan ! tame mArA dharmAcArya cho, huM tamAro ziSya chuM, ane te sAMbhaLI huM mauna ja rahyo. tyAra pachI huM gozALAnI sAthe anArya bhUmimAM cha varSa sukha-du:kha, lAbha-alAbha, satkAra-asatkAra navA Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 gozALAnI kathA mULazuddhi bhAga-2 navA ubhA thatA anitya jAgarikA pUrvaka vicaruM chuM. eTale sukhapaNa anitya che, to duHkha paNa sadAkALa TakavAnuM nathI evI jAgRti sAthe saMyamapAlana kare che. ane eka divasa zaradakALamAM alpavRSTi thatA gozALAnI sAthe siddhArthagAma nAmanA nagarathI kurmagrAma nagara tarapha prayANa kare che, te siddhArthagAma nagara ane karmagrAma nagaranI vacce puSpita - ugelA phUlavALA (telanA taMbane) choDane dekhI gozALo mane vAMdIne pUche che ke he bhagavan! A talano choDa phaLaze ke nahIM. ane A puSyanA jIvo marIne kyAM utpanna thaze ? tyAre meM kahyuM phaLaze, ane A sAta puSyanA jIvo marIne ahIM ja eka talanI phaLImAM 7 tala thaze. tyAre gozALo A sAMbhaLI svIkAra kare che, paNa zraddhA karato nathI. zraddhA nahIM karato te mArI pAsethI thoDo thoDo sarake che, sarakIne talanA choDanI pAse jaIne "A bhagavAn mithyAvAdI thAo" ema vicArato te talanA choDane mULa (mATI) sAthe ukheDI mArganI bIjI bAju nAMkhI mArI pAse Avyo. tyAM AkAzamAM vAdaLA thayA. te ja kSaNe varasyA ane te pANI dvArA te talano choDa bhUmimAM pesI gayo ane mULa baMdhAI gayuM. - tyAra pachI te gautama ! huM gozALAnI sAthe karyagrAma nagare gayo. te nagaranI bahAra vaizyAyana nAmano bALatapasvI AtApanA le che. ane tenI mahAjaTAnA bhArAmAMthI garamIthI tapatI juo bhUmI upara paDe che. ane vaLI... pracaMDa sUryanA kiraNothI saMtApa pAmelI saLavaLatI jUo tenA mAthAmAMthI bhUmitala upara paDe che, tethI A dayALu jaTAdhArI te jUone upADIne pharIthI paNa potAnA mAthAmAM nAMkhe che. te dekhIne gozALo tenI pAse jaIne bolavA lAgyo "zuM tuM muni che ke jUono zayyAtara che?" e pramANe kahevA chatAM paNa A tapasvI kazo javAba Apato nathI. (73). tethI gozALo pharIthI paNa te ja pramANe bole che, paraMtu te tenA vacanano Adara karato nathI ane mauna ja rahe che. (74). te RSinA kopathI pedA thanAra prabhAvane nahIM jANanAro gozALo paNa avaLacaMDAInA kAraNe pharI pharI temaja bole che. (75) tyAre trIjI veLA paNa jeTalAmAM gozALo cUpa nathI raheto teTalAmAM phuraphura thatA hoThavALo bhAlastalamAM jene traNa rekhA paDI che evo, guMjAphaLa sarakhA atizaya rAtAvarNanA netrayugalavALo, krodhAyamAna banela te vaizyAyana RSi (graMthakAra tenuM varNana karatA kahe che)... daMDathI tADana karAyela daSTiviSasApanI jema roSanA vaza phaphaDato te gozALAnA vadha mATe 7-8 DagalA sarakIne bhaDabhaDatI javALAnA samUhathI dukhe dekhI zakAya evI, dhumADAthI ghaNA aMdhakAravALI tejovezyAne mUke che, te dekhI huM karuNAthI vicAra karavA lAgyo (76, 77) ke A bicAro nA dAjho te mATe, tejalezyAnA pratye huM mAruM potAnuM teja mukuM, ema vicArI, baraphanA samUha sarakhuM ThaMDu potAnuM teja - zItalezyA meM mUkI. (78) mArA tejathI pratihata thayeluM-haNAyeluM te teja gozALAnA zarIramAM pIDA karavA samartha na thayuM tyAre vezyAyana RSi e pramANe vicAravA lAgyo (79) Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 mULazuddhi bhAga-2 "are ! A to khedanI vAta che. AvuM to pUrve kyAreya nathI banyuM ke mAruM teja paNa niSphaLa thAya.' e pramANe vicAratA tenAvaDe huM dekhAyo. teNe mane dekhyo tyAre e pramANe jANe che ke A koIka A devAryano saMbaMdhI putra lAge che, tenAthI A mAruM teja pratighAta pAmyuM. ema vicArIne potAnuM teja saMharIne paramavinayathI - "he bhagavaMta A (Azritane bacAvavo) saMgata che', ema gagada svare bolIne mane khamAve che. (83). tyAre te RSi mane khamAvIne gaye chate gozALo pUche che he bhagavan! A cUkAzayAtara zuM kahe che ? meM kahyuM ke tuM AnA vaDe bhasmasAt karAyo hota, paraMtu mArA vaDe zItalezyA dvArA rakSaNa karAyo. (AvA ajoDa devAryanA saMbaMdhIne haNavo te ayogya kahevAya mATe) tevA potAnA anucita-te ayukta vyApArane khamAvIne A gayo. tyAre gozALo vAMdIne pUche che ke A saMkSipta ane vipula tejolezyA kevI rIte pedA thAya che. ? meM kahyuM uparAuparI chaThanA tapathI pAraNAmAM eka samaya aDadanA bAkaLA ane eka khobo pANI le che, bAhu ucAkarI AtApanA le che te saMkSipta vipula tejovezyAvALo thAya che. tyAre gozALoe A arthane "tahatti" kahIne svIkAra karyo. ane bIjA divase gozALAnI sAthe kurmagAmanagarathI siddhArthagrAma nagara tarapha meM prayANa karyuM ane jeTalAmAM te pradeza upara pahoMcyA ke jyAM te talano choDa hato, teTalAmAM gozALAe kahyuM "he bhagavaMta ! tamane tyAre meM pUcheluM tyAre tame ema bolelA ke A talano choDa phaLaze. he bhagavan! te khoTuM paDyuM. kAraNa ke te talano choDa ja dekhAto nathI. meM kahyuM "khoTuM nathI paDyuM, paraMtu jayAre te mATI sahita choDa upADIne mArganI bIjI bAju nAMkhyo, tyAre ja varasAda paDe che ane tenAthI te baddha mULavALo thayo. tene tuM dekha te A talano choDa rahyo. ane A te 7 puSyanA jIvo eka talanI phaLImAM tala thayA. te gozALo paNa tyAM jaIne te talanI phaLIne hAthamAM laI phoDe che tyAre te talane gaNatA gozALAnA manamAM ThasI gayuM ke sarvajIvo marIne tyAMnA tyAM ja pedA thAya che. parivRtya parihAra "jIvo marIne pharI teja zarIramAM utpannathaI te zarIrano paribhoga kare che" A siddhAMtane dhAraNa kare che. jema A talanA jIvo. he gautama, maMkhaliputra gozAlAne kadAgraha pedA thayo. ane ahIMthI AnA pachI mArI pAsethI raphUcakkara thaI gayo. meM kahyuM te vidhi pramANe te tejovezyAne sAdhe che. eka divasa te gozALA pAse chae dizAmAM dezATana karanArA bhakto AvyA. pahelAnI jema jinazabda (potAnI mATe )prakAzita karato vicare che. tethI he gautama ! e maMkhaliputra gozALo jina nathI, paraMtu ajina mAro ziSyAbhAsa pokaLa ziSya che. ane te sAMbhaLI badhA ja zrAvastInagaravAsI arasa-parasa e pramANe bolavA lAgyA ke he devAnupriya ! kharekhara gozALo jina nathI. paraMtu makhaliputra bhagavAnano pokaLa ziSya che ane ghaNAM mANasonuM boleluM te sAMbhaLI krodhe bharAyelo phaphaDatA hoThavALo AtApanA bhUmithI utarI hAlAhalA kuMbhAraNanA kuMbhAravADAmAM AjIvikonA saMghathI parivarelo ghaNA amarSane vaza banelo jeTalAmAM rahelo che teTalAmAM AnaMda nAmano bhagavAn mahAvIrano ziSya tapasvI chaThThanA pAraNA nimitte mahAvIra bhagavAnanI anujJA laIne zrAvastInagarImAM bhikSA mATe praveza karyo chate kuMbhAravADAnI najIkamAM jAya che ane tene Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 gozALAnI kathA mULazuddhi bhAga-2 dekhI gozALo kahe che aho ! AnaMda Avo, mAruM eka kathAnaka sAMbhaLa. tethI AnaMda gozALA pAse gayo. tyAre gozALo kathA kahevAno AraMbha kare che... jema ke,.. eka nagaramAM dhananA lAlacu ghaNA vANiyA vase che. ane kyAreka teo badhAe bhegA maLI gADAno samUha laI eka dizA tarapha prayANa karyuM. ane tenA vacce eka pANI vagaranI ghaNA upadravavALI aTavI che ane temAM praveza karatA teoe pANI (ekaThuM karIne) sAthe lIdhuM. ane te pANI jaMgalano adho mArga kApatAM puruM thaI gayuM. tethI teoe cAre bAju pANInI zodha karatA eka vanakhaMDa joyo. ane vaLI.. atizaya kRSNa ane snigdha evA ghaNA jhADothI vyApta, pANI bharelA vAdaLA samAna varNavALo, vAyuthI uchaLatA pallavarUpI hAthovaDe draDhatApUrvaka jANe mANasone potAnI pAse bolAve che. (83) atizaya pAkelA phaLanA bhArathI namatA mastakavALA evA jhADanA samUhathI jANe AvatA evA teone savizeSa praNAma kare che. (84). pavananA vazathI calAyamAna komaLa ane saraLa evI latArUpI bhUjAdaMDanA yugalathI AvelA vaNika saMghane jANe dUrathI AliMgana kare che. (85) madhura evA paMkhIonA vividha zabdo dvArA jANe teone svAgata vacana kahe che. tathA paDatA evA pAkelA phaLanA bhArathI-samUhathI jANe artha Ape che. (86) A bAju evA ghaNA prakAranA sajjana svabhAvavALA te vanakhaMDano Azraya karelA=mAM utarelA- peThelA pANInA Icchuka te vANiyAo pANInI zodha kare che. (87) tyAre bhamatA evA teoe te vanakuMjanA ekadama vaccovacca AvatAM ja bIjA zikharothI parivarela eka rAphaDo dekhyo (88) tyAre tene dekhatA teone Avo vikalpa ubho thayo ke... AmAM pANI hovuM joIe. tethI A pUrvanA zikharane bhedIe. tethI kadAcita pANI meLavazuM. tyAre ekavAkyapaNAthI=badhA pUrvanA zikharane bhedavA pravRtta thayA. tethI kSaNa-palavAramAM teoe tyAM pANI meLavyuM. ane vaLI... svaccha, pathya, mala vagaranuM ThaMDu, svAdiSTa, sphaTikasamAna varNavALu, ghaNuM ja pAtaLuM-pacAvamAM halakuM pANI rUpI ratnane tyAM teoe meLavyuM. (89). tyAre teo hRSTa tuSTa-khuzakhuzAla banelA teo pANI pIe che. baLada vagarene pANI pIvaDAve che. ane pAtrone bhare che. e pramANe svastha thayelA teo bolavA lAgyA ke.. bho ! A pUrvanuM zikhara phoDatA jalaratna meLavyuM. tethI AnuM bIju zikhara bhedatA ApaNane kalyANa thaze. ahIM bIju kaMI sAruM pAmazuM. te ja pramANe ekaja sUre bIjA zikharane bhede che. ane tyAM teo sonuM joyuM ane vaLI. ATha guNothI yukta, jAtivALuM zreSTha varNavALuM, asAmAnya evuM suvarNa ratna teoe tyAM prApta karyuM. (90). ane te dekhIne harSabhAvathI bharelA aMgavALA teoe pUrvanA kariyANA bhAMDane choDIne sonAnA vAhaNo bharyA. tyAre pharI paNa trIjI veLA paNa vicAravA mATe pravRtta thayA che. pahelAmAM pANI bIjAmAM sonuM nIkaLyuM tethI trIju zikhara bhedIe. tethI kadAcita ahIM ratno pAmIe. e pramANe Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 31 vicAraNA karI teoe trIju zikhara phoDyuM ane tyAM to ratnarAzi joyo. ane vaLI. phelAtA = jhagArA mAratA potAnA kiraNonA samUhathI sUrya kiraNanA prasArane rokanAra, ghaNA varNavALo ratnano Dhagalo teoe tyAM prApta karyo. (91) tethI ghaNuM sonuM choDI ratnanA gADA bharyA. svastha banelA cothIvAra bolavA lAgyA. ke... pahelAmAM pANI bIjAmAM sonuM, trIjAmAM ratno meLavyA tethI cothA zikharane paNa bhedIe ke jethI vajAdi meLavIe. tyAre temAMthI eka buddhizALI, pariNata vayavALA vaNipha - vyApArIe kahyuM ke "bho ! bhoLAbhAIo trIjAthI ja tamAruM badhuM puratuM thaI gayuM che. tethI A cothA zikharane na bhedo, prAya: karIne te viddhavALuM thaze', teo "bolyA are ! mUrkha zuM tuM ATaluM paNa nathI jANato ke jayAM traNamAM AvA prakAranI suMdara vastuo maLI tethI tyAM cothAmAM bIjI ja kaMIka zreSThatara vastu haze. buddhithI tuM bhrAMta thaI gayo che." te bolyo ke jo evI zreSTha vastuo maLavA chatAM tame tRpta na thayA ho, mArA hitakArI vacana paNa mAnavA taiyAra na ho, to huM tamArA bhego nathI.' tyAMthI sarakIne potAnA gADAmAM besI gayo. bIjAo paNa tenA vacanane gaNakAryA vinA cothA zikharane bhedavA pravRtta thayA/jeTalAmAM eka kSaNa mAtra bhede che teTalAmAM kodALI vaDe daSTiviSa sApane jhATako lAgyo ane vaLI... jANe aMjanano Dhagalo na hoya, rAti AMkhovALo, capaLa be jIbhavALo, phuTa vikaTa kuTila utkaTa atibhISaNa phaNATopavALo ugraviSa ane pracaMDa viSavALo, luhAranI dhamaNa samAna ghoSavALo ati lAMbI kAyAvALo, viSathI bharela dAMta ane nayana yugalavALo, bhUmi rUpI strInA veNIbhUta, kuTila gativALo, potAnA sukhAsana upara beThelo evA daSTiviSa sApane jaldIthI kodALI vaDe jhaTako lAge che. (93, 94, 95) tyAre te sAMpa teo vaDe kodALIthI marAtA krodhe bharANo ane sara sara karato rAphaDAnA zikhara upara caDe che, sUryamaMDaLane jue che. tyAra pachI te vyApArIo tarapha jue che. tyAM tenI najara paDatA ja teo gADA ane baLado sAthe bhAMDa vagere tamAma upakaraNo sAthe bhasmasAt thaI gayA ane ekalo vyApArI je teone hita upadeza ApanAro hato tene devatAe anukaMpAthI potAnA bhAMDa mAtra upakaraNavALo-mAla sAmAna sAthe jaldI potAnA nagaramAM pahoMcADayo. tethI bho AnaMda ! jema te vyApArIo udAra bhogasAdhano maLavA chatAM saMtoSa nahIM pAmatA cothA zikharane bhedavA tatpara banyA ane kSaNa mAtramAM nAza pAmyA, tema tArA dharmAcArya paNa udAra bIjAne na hoya tevI Rddhi, devadAnava manuSyanI sabhA maLavA chatAM saMtuSTa thatA nathI. paraMtu mArI sAme paDe che ane "A gozALo mekhalIputra che, mAro ziSyAbhAsa che" ema bole che. tethI jo e bolatA baMdha nahIM thAya to huM potAnA tapanA tejathI parivAra sahita bhasmasAt karI daIza. tethI tuM jA, potAnA dharmAcAryane kahe. hita bolanAra jANI eka tane choDI mUkIza. jema te vyApArIne te devatAe choDI mUkyo. tyAre AnaMda gozALAnA A vacana (artha) sAMbhaLI gabharAyelo gozALA pAsethI pAcho pharI jyAM zramaNa bhagavAn mahAvIra che tyAM Ave che. zramaNa bhagavAn mahAvIrane traNa pradakSiNA karI vAMde che. ane vaMdana karI e pramANe bole che ke "he bhagavan! huM ApanI anujJAthI zrAvastInagarImAM praveza karuM chuM, gozALAnI najIka jAuM chuM. tyAre gozALo mane bolAvI e pramANe kahevA lAgyo ke "he AnaMda ! mAruM eka kathAnaka sAMbhaLa" ItyAdi mAMDI bhasmasAt Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 gozALAnI kathA mULazuddhi bhAga-2 karI daIza. tyAM sudhInuM badhu bhagavAnane kahI saMbhaLAve che. tethI he prabhu ! gozALo bhammasAt ka2vA samartha che ke nahiM ?" bhagavAne kahyuM "samartha che, paraMtu arihaMta bhagavaMtane bhasmasAt karavA samartha nathI. he AnaMda ! jevA prakAranI gozALAnI tejolezyA che tenAthI anaMtaguNI zramaNa=nigraMthanI hoya che. paraMtu zramaNa nigraMtho khaMti-kSamAvALA hoya che. zramaNa sAdhuonI jevI tejolezyA hoya che, tenAthI anaMtaguNI tejolezyA sthavira bhargavatonI hoya che. paraMtu teo kSamApradhAna hoya che. sthavira bhagavaMtonI jevI tejolezyA hoya che tenAthI anaMta guNI arihaMta bhagavaMtonI tejolezyA hoya che. paraMtu arihaMta bhagavaMto atisamatAvALA hoya che. tethI he AnaMda ! tuM jA ane gautama vagere sAdhu-sAdhvIne kahe ke gozALo zramaNa nigraMtho pratye mithyArdaSTivALo - virodhI banyo che. tethI koIpaNa dhArmika codanA-carcA paNa enA sAthe karatA nahIM, nahIMtara bALI nAMkhaze. 'tyAre AnaMda "tatti" ema vinayathI svIkAra karI gautama vagerenI pAse jAya che. ane vAMdIne kahe che ke "huM bhagavAn dvArA anujJA pAmelo zrAvastImAM bhikSA mATe praveza karuM chuM." ItyAdi mAMDI "koIpaNa dhArmika codanAthI paNa codanA karatA nahIM, bhasmasAt karaze nahI-kare" e pramANe AnaMda jeTalAmAM gautama vagerene kahe che teTalAmAM gozALo samosaraNamAM peTho ane vaLI te kevo che tenuM graMthakAra varNana kare che....... krodhanA vazathI phaphaDato, AjIvika samasta saMghathI parivarelo, samasta sabhA dvArA jovAto samavasaraNamAM praveza kare che. jANe sAkSAt pattharano thAMbhalo na hoya ? tenI jema prabhu AgaLa akkaDa Ubho rahIne nirlajja dhiThThAI pAmelo - viDho banelo niSThura vacana bole che. (95, 96) "he kAzyapa ! tuM majAmAM che - ThIka chene, tuM mane e pramANe kahe che ke huM gozALo maMkhaliputra chuM, te mAro ziSya che. je gozALo tAro ziSya hato te to sukhamAM zukla abhijAtavALo thaIne nirvANa pAmyo. ane huM te gozALAnA zarIramAM peTho chuM, jethI he kAzyapa ! je amArA darzanamAM siddha thAya che, te sAta vAra sattva-jIvo marIne pharI te ja zarIrano paribhoga-dhAraNakarI punaHchoDIne siddha thAya che. tyAM he kAzyapa ! huM devalokathI cyavI gautamanI bhAryAnI kukSImAM garbhapaNe paTakAyo. tyAra pachI nava mahinA ane sADAsAta divasa purA thatA atirUpasaMpanna janma pAmyo. e vaLI... sarvajanane AnaMda karAvanAro, saubhAgyazALI, kAmadeva samAna rUpavALo, udAI nAme janmapAmyo. kumAra vayamAM dIkSA lIdhI, sAMkhyazAstro bhaNIne te vratanuM 22varSa pAlana karI tyAra pachI (97, 98) rAjagRha nagaranI muMDikukSi nAmanA udyAnamAM te udAInA zarIrane choDI eNeyaka rAjAnA zarIramAM praveza karu chuM. potAnI samAdhithI yukta samasta lakSaNa saMpanna siddhikramane pALavA mATe pahelA parivRtya (parihAra)mAM Ama karyuM ane bIjA paridhAraNamAM uddaMDanagaranI bahAra ramaNIya caMdrodAra udyAnamAM eNeyaka rAjAnA zarIrane muku chuM ane mallArAmanA zreSTha zarIramAM praveza karuM chuM. tyAra pachI 21 varSa vrata vizeSathI pAlana karIne mallArAmanA zarIrane choDI aMgamaMdira udyAnamAM caMpApurInI bahAra maMDikazarIramAM praveza karuM chuM. (102, 103) trIjA parivRtya paridhAraNamAM vIza varSa pALIne tyAra pachI vArANasI nagarImAM kAmamahAvana nAmanA caityamAM rAhadehane 21 varSa pALIne cothA pariziSTa paridhAraNamAM rAhanA zarIrane paNa Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 33 AlabhiyAnagarInI bahAra patrakAlakavanamAM mUkuM chuM. ane potAnI siddhAMtanI vidhithI rohagupta saMbaMdhI daDha zarIrane grahaNa karuM chuM. anukrame aDhAra varSe pAMcamA parivRtya parihAra vakhate vaizAlI nagarInA kaMDikAtana nAmanA ramya udyAnamAM bhAradAI rohaguptanA zarIrane mUku chuM. (108) anukrame vidhipUrvaka arjunakanA zarIramAM praveza karuM chuM. 17 varSe chaThThA parivRtya parihAra vakhate zrAvastInagarImAM hAlAhalA kuMbhAraNanA kuMbhAravADAmAM arjunakanA dehane mUkuM chuM. (110) ThaMDI, pavana, garmI sahana karI zake evuM, upasarga bhUkha, tarasa daMza mazakAdine sahana karavAmAM samartha daDha sthira evA gozAlAnA zarIrane jANIne tene grahaNa karyuM. ema sAtamA parivRtya parihAramAM 16 varSa che, ema sarve parihArano kALa badho thaIne 133 varSa thAya che. (112) tuM bahuM sAro che, he kAzyapa ! tuM mane e pramANe bole che ke te gozALo maMkhaliputra mAro ziSya che." tyAre bhagavAna mahAvIra gozALAne kahe che ke.. "gozALA! jema koI paNa cora gAmaDIyAovaDe pIcho karAto koI paNa chupAvAnA sthAnane nahi dekhatA gheTAnA unane, rUne athavA taNakhalAne ADuM karI jAtane chupAve che, tyAre anAvRta AtmAne paNa DhaMkAyelo mAne che e ja pramANe tuM paNa gozALo (anya) gozALA rUpe hovA chatAM anya rUpe kahe che, tAre AvuM bolavuM yogya nathI. kAraNa ke tuM te ja che anya nathI. bhagavAne gozALAne e pramANe kahetA te roSe bharAyelo zramaNa bhagavAna mahAvIrane aneka jAtanA niSpharavacano dvArA Akroza kare che-vividha gALo dvArA gALa Ape che. tiraskRta vacano dvArA nirbhatsanA kare che, tarjanAvacanothI tarjanA kare che. ane tarjanA karI e pramANe bole che. "tuM Aje marI gayo samaja." he bho kAzyapa ! naSTa thayelo Aje tuM nahIM rahe, naSTa thayelo evo tuM marI gayo che. mArI krodharUpi agninI javALAnA samUhathI tuM paMtagiyAnI jema nAza pAmI jaIza. (113). atyAre tuM dekhAIza ja nahi, palavAramAM tuM bhasmasAta thaI jaIza, kAraNa ke tuM mArA ane tArA vaccenA bhedane jANato nathI." (114) krodharUpI mahAagnithI bhaDabhaDatA zarIravALAne A pramANe bolatA dekhIne sarvAnubhUti sAdhu gurunA tiraskArane sahana na karatA UThIne gozALA ane bhagavAnanI vacce UbhA rahIne-je hakIkata che tevA vacano spaSTa zabdomAM kahe che. (116) he gozALA ! je jenI pAse kaMIpaNa akSara ke padane zIkhe che te tene devanI jema vaMde che, namaskAra kare che, sevA kare che. tuM paNa bhagavAna vaDe ja muMDana karAyo, bhagavAna dvArA ja dIkSA pAmyo, bhagavAnanI maherabAnIthI ja ATalI buddhino pAtra banyo. atyAre bhagavAnane ja khoTA mAne che, tethI tAre AvuM bolavuM yogya nathI." te gozALo paNa tevuM sarvAnubhUtinuM hitakArI boleluM sAMbhaLIne madha ane ghI nAkhavAthI jema Aga ghaNI vadhAre bhaDake baLe che tema vadhAre bhaDakelo te sarvAnubhUtisAdhune potAnA tapatejathI bhasmasAta karI nAMkhe che. pharIthI paNa tevAM ja vacano bolato prabhunI helanA kare che. ane A arasAmAM potAnA zarIrano nAza dekhavA chatAM paNa sabhAmAMthI svagurubhaktine vaza thayelA manavALA sunakSatra nAmanA maharSi UbhA thayA. te maharSi paNa te ja pramANe kahe che. tyAre pharI paNa krodhe bharAyelA te gozALAe tene paNa potAnA tapa tejathI ghaNo ja paritApanA Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 gozALAnI kathA mULazuddhi bhAga-2 pamADyo, - tejalezyA thI bALyo. tenA vaDe paritApanA pAmato te sunakSatra sAdhu zramaNa bhagavAnuM mahAvIrane vAMde che. namaskAra kare che, jAte ja pAMca mahAvrata uccare che. gautama vagere sAdhu sAdhvIone khamAvIne kAladharma pAmyo. te kAladharma pAme chate pharIthI paNa gozALo teja rIte bhagavAnanI helanA karavA lAgyo. tyAre bhagavAne jAte kahyuM ke "re gozALA ! meM ja tane dIkSA ApI, muMDana karyo, ityAdi cheka mArI upara khoTI daSTivALo thayo" tyAM sudhInuM bhagavAna jAte kahe che. tyAre bhagavAne jeTalAmAM jAte ja kahyuM teTalAmAM roSe bharAIne taijasa samuddaghAtathI taijasa pudgalone grahaNa karI bhagavAnanA vadha mATe tejovezyA nIkALe che. tyAre jenA tejavaDe aMga, vaMga, magadha, kaliMga, mAlava, accha, kaccha, poDhA, loDhA, vajabhUmi, mAlI kauzala, avadha subhutta A badhA dezone bhasmasAt karI zakAya, evI te tejalezyA jema moTA parvata upara ghA skUlanA pAme tema bhagavAnanA khabhAnA nIcenA bhAgamAM dareka dizAmAM pAse jAya che. (paDakhA sahita dareka dizAmAM pharIvaLe che.) tyAre te tajolezyA bhagavAn nA zarIramAM pravezavA asamartha, pradakSiNA karIne te ja gozALAnA zarIrane bALatI tenI aMdara pesI jAya che. tyAre te gozALo te potAnI tejalezyAthI baLato bole che "he bho kAzyapa ! tuM mArA tejathI vyApta thayo chato cha mahinAnI aMdara chadmastha ja kALa karIza." bhagavAne kIdhuM "huM atyArathI bIjA soLavarasa jina (kevalI) svastha (zubhArthI) kevalaparyAyathI vicarIza. vaLI tuM A ja potAnA tejathI baLato 7 divasanI aMdara chadmastha ja kAla karIza." tyAre bhagavAn mahAvIra gautama vagere sAdhune AmaMtraNa ApIne bolAvIne e pramANe kahe che. ane vaLI..." jema kharekhara jo tasubhusu ke ghAsa AgathI baLe paNa te kaMI kAryane sAdhI ApatA nathI. (117). tema A gozALo paNa upasarga karavA samartha nathI, tethI tame dharmavacanovaDe praticodanA karo." (118) tyAre sAdhuo vaDe A pRcchA dvArA niruttara karAyo. tathA yathAvasthita svarUpa kahevA dvArA sArI rIte praticodanA karAyo. (119). hA hA ! anArya, nirdaya ! svaguruno drohI, dharmathI bhraSTa thayelo tuM jinezvaranI AzAtanA karIne apAra saMsAramAM bhamIza (12) ane je kAraNathI tAru hita bolanArA guNanA bhaMDAra evA sAdhuone haNyA, tethI huM mAnuM chuM ke tAruM jinabodhi - samakita dUra dUra bhAgI gayuM che." (121) e pramANe kahetA roSe bharAyelo sAdhuone pIDA karavA asamartha krodhathI dhamadhamato dhagadhagato Ubho rahyo jema jhera vagarano sApa. (122) ane te AjIvikA matanA sAdhuo te pramANe gozALAne nirUttara karAto dekhI temAMthI keTalAka sAdhu bhagavAnane svIkAre che, keTalAka gozALAne ja guru mAne che. tyAre gozALo jenA mATe jaldI Avelo hato te prayojanane siddha na karatA dIrghalAMbA ane garama nisAsA mUkto, dADhIno roma kheMcato-dADhI upara hAtha pheravato, mAthAmAM khAjakhaNato, baMne hatheLIne pachADIne dhUNato, jamaNA pagavaDe bhUmine phUTato "are re aho huM haNAyo" ema bolato zramaNa bhagavAna mahAvIra pAsethI Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 35 pAcho pharIne jayAM zrAvastI nagarI che jayAM hAlAhalAno kuMbhAravADo che tyAM Ave che. tyAre zrAvastInA ghaNA loko eka bIjAne e pramANe kahevA lAgyA ke atyAre zrAvastI nagarInA koSTaka udyAnamAM be jinezvaro paraspara vArtAlApa kare che. eka kahe che "tuM pahelA kALadharma pAmIza" bIjo kahe che te pahelA maraNa pAmIza." temAM koNa samyakvAdI che. ane koNa mithyAvAdI che ? temAM je pradhAnavarga che te bhagavAnane samyakravAdI kahe che, gozALAne mithyAvAdI kahe che. ane te kuMbhAravADAmAM gozALo zuM karavA lAgyo te joIe.. AmaLAnA phaLane hAthamAM laI (madirA pAtrane hAthamAM laI) vividha jAtanA madirApAnane karato vAraMvAra gAto - nAcato rame che. (123) te kuMbhAraNane vAraMvAra hAtha joDe che. ThaMDI mATI ane pANIthI zarIrane siMcana kare che. (124) e pramANe dAhathI pIDAyelo potAnI tejovezyAthI baLato AvA prakAranI ceSTAo karato jeTalAmAM rahelo che, (125). teTalAmAM atyaMpula nAmano AjIvikA matano upAsaka rAtre zaMkA pedA thatA potAnA dharmAcArya pAse Avyo. ane te gozALAne tevA prakAranI ceSTAmAM parAyaNa dekhI zaramAyelo dhIre dhIre sarakI jAya che. pAchA khasatA evA tene AjIvika matanA sthaviro e pramANe kahevA lAgyA" he ayapula ! A bAju Ava", ayaMpula temanI pAse gayo. teoe kahyuM "he bhadra tane rAtrimAM Avo saMzaya pedA thayo ke hallAno AkAra kevo hoya che ? he bhadra ! zuM A sAcuM che ke khoTuM ?" ayapule kahyuM "satya che." tyAre teoe kahyuM "jo e pramANe che to potAnA dharmAcArya gozALAne pAse jaIne pucha. kAraNa ke tArA dharmAcArya siddha gamana IcchatA apUrvakriyAne karatA rahelA che. tyAra te khuzakhuzAla thayelo gozALA pAse gayo, traNa pradakSiNApUrvaka gozALAne vaMdana karI beTho. tyAre gozALAe kahyuM" huM bho ! Aje pUrvarAtrInA samaye kuTuMba jAgarikA karatA tane Avo saMzaya pedA thayo ke hallA kevI hoya ? tyAre zaMkAzIla manavALo tuM jaldI mArI pAse Avyo. he bhadra te satya che ?" hA satya che". "jo ema che to (sAMbhaLa) hallA vasImUlanA AkAravALI hoya che". e pramANe chedAyela saMzayavALo khuza khuza thayelo ghera gayo. gozALo paNa AjIvika sthavIrone bolAvIne kahe che ke "haM bho ! mane kAladharma pAmelo jANIne surabhizItala pANI dvArA snAna karAvajo suMgadhI gozIrSa caMdana dvArA vilepana karajo, (126) vividha AbhUSaNothI zaNagArajo, tathA zreSTha haMsalakSaNa vastranuM paridhAna karAvajo, ane puSpothI pUjA karajo. (127) zrAvastInagarInA madhyabhAgathI "covIsa jinezvaromAM A covIzamo jinezvara mahAtmA kevalajJAna dvArA bhavyasamUhane pratibodha pamADI atyAre zAzvatasthAnane pAmyo che." e pramANe bolatA bolatA moTI RddhithI mahAnirgama parityAgane karajo ." te AjIvika sthaviro paNa tenA vacanane AjJAthI vinayathI svIkAra kare che. tyAre te gozALAne sAtamo divasa AvatA ciMtA pedA thaI. huM ajina chatAM jina kahevaDAvanAro, huM pApI pApakarmane karanAro, huM RSino ghAtaka chuM, jinezvaranA avaguNa bolanAro ane drohI chuM, (13) Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 gozALAnI kathA mULazuddhi bhAga-2 jinezvaranI AzAtanA karI, te meM ghaNuM ja kharAba karyuM. tethI mAre pAravagaranA saMsAramAM bhamavuM paDaze (131) e pramANe vicArIne pharIthI paNa sthavirone bolAvIne vividha sogaMdha dvArA pAku karAvIne e pramANe kahe che. (332). bho bho mane kALadharma pAmelo jANIne moDhA upara traNavAra lAta mArI tyAra bAda DAbA pagamAM dorI bAMdhIne, kALA baLado dvArA nagara maLe jamADIne traNa mArga, cAra mArga, cauTA upara Ama bolajo : (134). ke A gozALo makhaliputra ja che, jina nathI, kevalI nathI, potAnA mATe khoTo jinazabda vAparanAro che, jinezvarano zatru - drohI, pApI, sAdhu mahAtmAno ghAtaka atyAre chadmastha ja maraNa pAmyo che." ema bolIne zarIrane choDI dejo (136) e pramANe bolatA ja te maraNa pAmyo, te sthavira paNa te hakIkata jANI jaldIthI kuMbhAravADAnA daravAjA baMdha karI de che. (137) khaDIthI zrAvastInagarI dorIne traNa mArga ane cAra mArgamAM mATinA kALA baLada dvArA bhADe che ane e pramANe bole che ke "A maMkhaliputra che" ityAdI rIte sogaMdhano chUTakAro karIne dhIre dhIre tyAMthI mahAvibhUtithI bahAra kADhe che. (139) ane A bAju bhagavAna mahAvIra zrAvastIthI nIkaLI miMDhikagAma nagaramAM gayA. tyAM sAtakoSTaka udyAnamAM samosaryA. tyAM bhagavAnane moTA roga AtaMka pragaTa thayA ane vaLI rudhiranI sAthe atisAra, dAha, dusaha pittajavara eka sAthe A (rogo) bhagavAnanA zarIramAM pedA thayA. (140) te dekhIne ghaNA loko kahevA lAgyA. "A pramANe kharekhara bhagavAna mahAvIra gozALAnI tejolezyAthI parAbhava pAmelA chatAM dAhanA phelAvAthI chadmasthapaNe ja kALa karaze. ane A bAju te nagaramAM sAlakoSTakanI najIkamAM mAlukA nAmanI latAnI vADI che. ghaNA guccha, gulma, velaDIthI vyApta, vividha vRkSothI yukta phala puSpapAMdaDAthI yukta vAdaLanA khaMDanI jema ghaNI kALI che. (141). te mAlukAkacchakanI najIkamAM siMha nAmanA aNagAra AtapanA laI rahyA che. ane vaLI... tapathI sukavI nAkhyuM che. manohara aMga jeNe, hAtha uMcA karI suraja sAme rahelo, niraMtara chaThThanA pAraNe chaThThanA tapakarmathI dharmadhyAne caDelo, nizcala locanavALo, AzaMsA vagarano manavacanakAyathI gupta te mahAtmA AtApanA le che. (142) dhyAnamAM rahelA temane ciMtA thaI ke e pramANe kharekhara mArA dharmAcArya zramaNa bhagavAna mahAvIranA zarIramAM moTA roga AtaMko pedA thayA che. tethI je koIpaNa rIte kALa karaze to anya matavALA bolaze ke "gozALAe kahyuM tema A chabasthapaNe ja kALadharma pAmyA" ane AvA prakAranA mAnasika mahAduHkhathI parAbhavapAmelA chatAM AtApanA bhUmithI utarI mAlukAkacchakavADImAM pesI moTe AvAje kuhakuha karato jorathI raDyo. tyAre bhagavAne potAnA sAdhuone kahyuM ke "bho ! siMha aNagAra AvA prakAranA duHkhathI parAbhava pAmelo (mAlukAkacchaka)vADInI aMdara Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 37 raDe che, tethI jaldI bolAvo." teo paNa "tahatti" kahIne tyAM jAya che. siMhaanagArane e pramANe kahe che : "he siMha ! zramaNa bhagavAna mahAvIra tane) bolAve che". te paNa "huM Icchu chuM" ema kahIne Avyo bhagavAnane vAMdIne beTho tyAre bhagavAne kahyuM "he siMha I tuM adhIro thA mA, huM kharekhara gozALAnA tapa tejathI abhibhava pAmelo cha mahinAnI aMdara maraNa pAmavAno nathI. atyArathI sADApaMdara varSa vicarIza. tethI te siMha ! tuM miMDhikagAma nagaramAM revatI gAthApatnIne ghera jA tyAM teNIe be usabha kurako rAMdhyA che temAMthI eka bIjorApAka mArA nimitte taiyAra karela che, tenAthI (mAre) prayojana nathI. bIjuM potAnA mATe kuSmAMDavaDe pAka =bIjorApAka banAvyo che, tenAthI prayojana che. tethI tuM yAcanA karaje." tyAre te siMha harakhAyelo tuSTa thayelo tyAM gayo. ane revatIvaDe te Avato dekhAyo ane dekhIne harSaghelI banelI uThIne sAme gaI. pradakSiNA karI vAMde che. ane kahe che Adeza pharamAvo, AvavAnuM zuM prayojana che ?" siMha anagAre kahyuM he devAnupriye ! je te vaidyanA upadezathI be usabhayDakA-kuriyA(=vaidyayika zAstrAnusAra banAvela koLAnuM miSTAnna) rAMdhyA. temAMthI je bhagavAnanA nimitte karyo che te rahevA do, ane je potAnA mATe banAvyo che te ja Apa. revatie kahyuM "he siMha A koNa jJAnI che ?" jeNe mAruM A rahasya tane kahyuM ? siMhe kahyuM "he bhadra traNa lokanA baMdhu bhagavAne mane mokalyo che. teozrIe ja mane A rahasya kahyuM che". tyAre harakhAyelI revatI zrAvikA te lAvIne siMha anagAranA pAtramAM vahorAve che. ane pAtra, citta ane vittathI zuddha evA te dAnavaDe revatIe saMsAra TUMkAvyo ane devAyu bAMdhyuM. tyAre te siMha anagAra te oSaDane laIne bhagavAna pAse jaIne te badhu auSadha bhagavAnanI hatheLImAM mUke che. bhagavAn paNa mUccha vinA teno AhAra kare che. tenA dvArA bhagavAnanA roga AtaMko jaldI zAMta thayA, pharI navAzarIravALA bhagavAnane dekhI zuM thayuM... (khabara che) ane vaLI (to sAMbhaLo) badhA sAdhu khuza thayA, sAdhvIo harSa pAmI, zrAvako ghaNA ja praphullita banyA, zrAvikAo paNa harakhAI. (144) devo saMtuSTha thayA, badhI devIo AnaMda pAmI, ghaNuM kahevAthI zuM AkhuMya traNa jagata AnaMda AnaMda pAmyuM. (145). svastha zarIravALA bhagavAnane jANIne bhagavAnane gautame puchyuM "he bhagavAna ! je ApazrIno ziSya sarvAnubhUti anagAra jene gozALAe tapatejathI bALI nAkhyo te marIne kyAM utpanna thayo." bhagavAne kahyuM "he gautama sahastrAra devalokamAM 18 sAgaropama AyuSyavALo, divyakAMtine dhAraNa karanAro deva thayo che. ane tyAMthI cyavI mahAvidehamAM mokSe jaze". pharIthI paNa gautame pUchyuM "jo ema che to sunakSatramaharSi kyAM gayA ?" bhagavAne kahyuM "he gautama ! azruta kalpamAM 22 sAgaropamanI sthitivALo deva thayo che. te paNa mahAvidehamAM siddha thaze". pharIthI paNa gautamasvAmIe pUchyuM : "te tamAro duSTaziSya saMkhaliputra gozALo potAnA tapatejathI dAjhaye chate marIne kyAM gayo" ? bhagavAne kahyuM : "he gautama ! arihaMtano drohI sAdhuno ghAtaka ghaNuM azubhakarma nikAcita karIne AyuSya karmanA baMdhakAle pazcAtApa karanAro 22 sAgaropamanI sthitivALo azrutakalpamAM kilbisika - halakI koTinA Abhiyogika=nokara deva thayo. te paNa Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 gozALAnI kathA mULazuddhi bhAga-2 te devalokathI AyuSyanA kSayathI cyavana thatA A jaMbudvIpanA bharatakSetramAM viMdhyAcala parvatataLeTImAM paMDanAmanA dezamAM zatadvAra nagaramAM sumati rAjAnI patnI bhadrAnI kukSimAM putra tarIke utpanna thaze. ghaNAkharA navamahinA pUrA thatA te putrane janma Apaze. ane te putranI janmarAtrie zatadvAra nagaranI aMdara ane bahAra bhArabhAranA pramANanA ane kuMbhakuMbhanA pramANanA padmavAsa-AvAsa ane ratnavAsa vase che. (tevA pramANanA kamaLa ane ratnanI vRSTi thAya che, lo.pra. kAlaloka-5 sa.34 glo.311) tethI te putranuM bAradivasa pUrA thatA mA bApa mahApadma e pramANe guNaniSpannanAma karaze. tyAra pachI te mahApadrakumArane ATha varSathI vadhAre umaravALo jANIne sumatirAjA mahArAjayabhiSeka dvArA rAjaya upara sthApana karaze. tyAra pachI te mahApadma praNAma karatA moTA moTA sAmaMtarAjAonA mukuTanI mAlAthI sparza karAI rahyA che caraNa yugala jenA, Adeza AjJAnA pratApathI sAdhyuM che pRthvImaMDala jeNe evo moTA rAjA thaze. eka divasa te mahApadma rAjAnuM mANibhadra ane pUrNabhadra nAmanA be deva senAdhipatipaNuM svIkAraze. ane tethI karIne te rAjAnuM rAjarAjezvara, kotavAla, sAmaMta, gAmamukhiyo, zeTha, sArthavAha, joSI, dvArapAla, maMtrI, mahAmaMtrI vigere devasena e pramANe bIju guNaniSpanna nAma pADaze. tyAra pachI pharI paNa te devasena rAjAne eka vakhata pradhAna hAthI pedA thaze. ane vaLI... zaMkhaane rU jevA zvetavarNavALo, cAradAMtavALo, madanA kAraNe jenI cAre bAju bhramarasamUha bhamI rahyo che, lakSaNazAstrathI prazasta (lakSaNazAstra pramANe zubha lakSaNavALo) moTA hAthI pedA thaze. khuzakhuzAla thayelA rAjA vagere tenuM trIjuM nAma paNa guNaniSpanna nAmathI A zrIvimalavAhana rAjA ho (147). e pramANe viziSTa rAjayanuM anupAlana karatA tene gozALAnA bhavamAM upArjana kareluM te azubhakarma udayamAM Avaze. tethI te sAdhuono zatru banaze-kaTTara virodhI banaze. AkrozavaDe keTalAno upahAsakaraze, keTalAono tiraskAra karaze, keTalAone baMdhanathI bAMdhaze. (148). ghorapariNAmavALo keTalAkane bAhara kADhavAnI dhamakI Apaze, keTalAkane rokI kADhaze, keTalAkane chedaze, keTalAkane mAraze, keTalAkane upadrava karaze. (149) tyAre te pApI keTalAkanA vastra pAtra kaMbala ane rajoharaNa chedI nAMkhaze, bhedI nAMkhaze ane chinavI leze. (150). ane keTalAkane bhaktapAnanuM nivAraNa karaze tathA duSTakarmathI baMdhAyela-gherAyela te pApI keTalAkane deza nikAlano Adeza karaze. (151). AvA prakAranA rAjAne dekhIne zatadvAranagaranA vAsI rAjA vagere vicAre che ke A vimalavAhana rAjA zramaNa nigraMthone upadrava karI rahyo che, tethI ApaNane rAjAne, rAjayane, rASTrane, sainyane, vAhanane, nagarane, aMtaHpurane, hita nahIM thAya. tethI vimalavAhanarAjAne vinaMtI karIe, e pramANe vicArIne vinaMtI karaze ke..... "he deva ! Ama amAru hita nahIM thAya, tamAruM, aMtaHpura, nagara, deza, sarvanuM hita nahIM thAya. ghaNu kahevAthI zuM (152). Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 39 je kAraNathI tame e pramANe zramaNa nigraMthone vividha pIDAthI pIDo cho, tenAthI A ja janmamAM A utpAta=Akasmika upadrava ame mAnIe chIe. (153) ane he narendra ! paralokamAM du:kho maLaze. emAM koI saMdeha nathI. tethI te narAdhipa ! amArA uparodhathI AgrahathI paNa tuM (A pIDAno) tyAga kara." (154) e pramANe kahevAyelo (samajAvelo) A rAjA teonA uparodhathI badhu mAnaze.potAnA bhAva thI mukta thayelA nizcita banelA eo paNa potAnA sthAne jaze. (155) ane A bAju te nagaramAM uttarapUrva dizAmAM sUbhUmibhAganAmanuM udyAna che. ane tenI najIkamAM vimala arihaMtanA praziSyanA ziSya sumaMgala nAmanA aNagAra chaThThanA tapavaDe AtApanA le che. e arasAmAM vimalavAhana rAjA rathacaryAthI nIkaLaze. tyAre te sumaMgala anagArane joze ane tene dekhIne krodhe bharAze. tyAre rathacaryAthI krIDA karato te sumaMgala anagArane rathanA agrabhAgathI dUra pheMkaze sumaMgala muni paNa rathanA zirathI dUra pheMkAyelA dhIrethI UbhA thaze. pharIthI paNa AtApanA levA lAgaze. tyAre te vimalavAhana rAjA te ja pramANe AtApanA letA te munine dekhIne pharIthI paNa rathanA zirathI dUra pheMkaze. tyAre te sumaMgalamuni bIjIvAra paNa rathasirathI dUra pheMkAyA chatA dhIre dhIre UThIne vimalavAhana rAjAnA bhUtakALane jJAnathI joze. ane bhUtakALane jANIne vimalavAhana rAjAne e pramANe bolaze... "ane vaLI tuM vimalavAhana rAjA nathI, tuM devasena nathI, tuM mahApadma rAjA nathI, kiMtu che bhadra tuM gozALo che. je ahIMthI trIjA bhavamAM maMkhalIputra thaI jinezvarano drohI banyo ! tuM RSi ghAtaka che. kAraNa ke te guNanA bhaMDAra mahAmunione bALyA hatA. ane bhagavAn vardhamAnasvAmInI te AzAtanA karI hatI. (158). joke tane samartha paNa sarvAnubhUti munie mApha karyo, ane ati ugratAvALA sunakSatra munie paNa mApha karyo. (159). traNalokamAM caDhiyAtA viziSTa sattva, tapa vIrya sAhasavALA paNa, nara vidyAdhara devonA svAmInA samUhathI parivarelA paNa (260). evA bhagavAna jinezvare paNa tyAre jo ke tane mApha karyo, paNa have pachI AvI rIte tuM karIza to huM tane mApha nahIM karuM. (261). ratha, sArathi ane ghoDAo sAthe ja potAnI tejovezyA vaDe bhasmasAt karI daIza. ahIM ghaNuM bolavA vaDe zuM ?" (162) tyAre te vimalavAhanarAjA sumaMgalamunie e pramANe kahetA roSe bharAyelo trIjI vAra paNa sumaMgala anagArane rathanA agra bhAgathI haDasele che, tyAre te sumagalamuni rathanA agra bhAgathI dhakko pAmelA chatA krodhavaza thayelA AtApanA bhUmithI nIce utaraze, taijasa samudaghAtathI taijasamRgalo grahaNa karaze. 7-8 DagalA pAchaLa khasaze, vimalavAhana rAjAne ratha ghoDA ane sArathInI sAthe bhasmasAta karI deze. he bhagavan! sumaMgala anagAra vimalavAhana rAjAne bhasmasAt vimana marado popUNa dhaHdhA nAme mAre. (paI- 11 zataka, udeza-11 peja-548) samavAyAMgasUtranA AdhAre vimalanAme 21 mA tIrthaMkara thavAnA che. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 gozALAnI kathA mULazuddhi bhAga-2 karIne kyAM utpanna thaze ? gautama ghaNA caturthabhakta, chaTha, aThama, cAra upavAsa pAMca upavAsa vagere tapakarmathI AtmAne bhAvita karIne ghaNA varSa cAritra pALIne chelle eka mahinAnI saMkhanAthI kAla karIne sarvArthasiddha mahAvimAnamAM ajaghanyautkRSTa = jaghanya ane utkRSTa bane samAna evI 33 sAgaropamasthitivALA deva thaze. tyAMthI cyavIne sIdhA mahAvideha kSetramAM siddhi pAmaze. te bhagavan! sumaMgalamuni dvArA bhasmasAta karAyela vimalavAhana rAjA kyAM pedA thaze ? he gautama nIce sAtamI pRthvImAM utkRSTa sthitivALA narakamAM nAraka tarIke pedA thaze. tyAMthI nIkaLI mAchalI thaze. tyAM zastrathI vIMdhAze ane dAha pedA thavAthI-phelAvAthI, kALa karIne bIjI vAra paNa nIce sAtamI nArakImAM utkRSTa sthitivALo nAraka thaze. tyAMthI nIkaLIne bIjI vAra paNa mAchalo thaIne zastrathI haNAyelo chaThThI tamAnAmanI pRthvImAM jaze. (163) chaThThI pRthvIthI nIkaLI strI thaze. tyAM paNa zastrathI vIMdhAze, pharIthI paNa chaThThImAM jaze. (164) tyAMthI nIkaLI bIjAvAra paNa strI tarIke thaIne pAMcamI dhUmaprabhA pRthvImAM nArakI thaze. (165) tyAMthI AvIne mahAviSavALI sApa jAtimAM utpanna thaze. tyAM paNa zastrathI vadhu pAmaze ane bIjIvAra paNa pAMcamImAM jaze. (166) pharIthI sApa thaIne cothImAM utpanna thaze, tyAMthI siMha thaIne cothI nArakImAM jaze. (167). tyAMthI nIkaLI bIjI vAra paNa siMha thaIne trIjI pRthvImAM jaze. tyAMthI Avelo pakSI thaze. (16 8). tyAM paNa zastrathI haNAyelo bIjIvAra paNa trIjamAM jaze. bIjI vArapaNa pakSI thaIne bIjImAM jaze. (166). tyAMthI sarIsarpa jAtimAM utpanna thaIne pharIthI paNa bIjImAM jaze. bIjIvAra sarIsarpa jAtimAM utpanna thaIne pahelI pRthvImAM jaze. (170). tyAMthI nIkaLIne sApa thaIne marIne asaMjJI thaIne pharIthI paNa pahelI pRthvImAM jaze. (171) pahelImAMthI nIkaLIne saMkocAyelI pAMkhavALI, rUvATAnI pAMkhavALI, cAmaDAnI pAMkhavALI, khullI pAMkhavALI pakSIonI jAtimAM zastrathI haNAyelo, dAhathI baLelo pApakarmanA nimitte aneka vAra marI marIne tyAMnA tyAM ja pedA thaze (172) - tyAra pachI bhujaparisarpa evA goha, noLiyA vageremAM, tyAra pachI sApa ajagara vagere uraparisarpanA jAtimAM, tyArapachI eka kharIvALA -gadheDA vagere, be kharIvALA - gAya, bheMsa vagere, gaDipAdavALA-hAthI, UMTa vagere, sanakhapada = nahoravALA-siMha, citto ItyAdi caupagAmAM marIne anekavAra pedA thaze. (175) tyAMthI mAchalI, kAcabo, magara ityAdi jalacara jAtimAM, grAha, susumAra, nakracakra - hAthIne paNa kheMcIle evA zaktizALI magara-teno samUha vageremAM, aneka prakAranA cauridriyamAM pedA thaIne tyAra pachI te iMdriyamAM, tyAra pachI beiMdriyamAM (177). A badhAnI jAtiomAM anekavAra maraNa pAmyo ane utpanna thayo, tyAM sarvatra zasathI vadhya Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 temaja dAhathI dAjhato-baLato maraNa pAmaze. (178). tyAra pachI vanaspatimAM prAya:karIne kaDavAjhADa vageremAM, tyArapachI aneka prakAranA vAyukAyamAM, (179) vaLI aMgArA vagere aneka bhedavALA teukAyamAM, khArA ane kaDavA apakAyamAM, pRthvIkAyamAM prAya karIne karkaza halakA sthAnomAM, sarva ThekANe zastrathI haNAyela, pharI pharI marIne utpanna thaze. (181) tyAra pachI rAjagRhanagaranI bahAra nokaraDI (gadheDI) banIne athavA bakarI banIne zastrathI haNAyelI rAjagRhanagaranI aMdara dAsI (gadheDI) thaze. tyAra pachI jaMbudvIpanA bharatakSetramAM vidhyAcalaparvatanI taLeTImAM vibhela gAmamAM brAhmaNa kulamAM putrI thaze. (183) yauvana pAme chate pratirUpa-ramyaane yogya vayavALA brAhmaNa sAthe teNInA mAbApa lagna karAvaze. (184) te bAlA potAnA dhaNIne prANothI paNa adhika pyArI haze. garbhavatI teNIne piyara laI jatA te dAvAnalathI baLaze. (185). agnikumAra asuramAM utpanna thaze, tyAMthI AvI manuSyamAM utpanna thaI zuddha bodhine meLavaze. (186) ane cAritra laI ane virAdhIne dakSiNa taraphanA asurakumAramAM utpanna thaI tyAMthI cyavI manuSya thaze. (187) pUrvakramathI cAritra laI, virAdhIne, marIne dakSiNanA nAgakumAramAM utpanna thaze. ema manuSyanA AMtare virAjitavratavALo gozALAno jIva pote karelA karmanI pariNatinA vAzathI agnikumArane choDI sarvadakSiNanA bhavanapatimAM utpanna thaze. tyAMthI manuSya thaI cAritra pALI pahelA devalokamAM deva thaze, tyAMthI paNa eNvelo pharI manuSya thaze (190) avirAdhita cAritravALo te sanakumAramAM deva thaze, A ja krame brahmadevalokamAM jaze. (191) e ja pramANe mahAzukramAM tathA Anata AraNa devalokamAM, tyAMthI manuSya thaI sarvArthasiddha vimAnamAM jaze. (1992) tyAMthI paNa cyavIne mahAvideha kSetramAM uttamakulamAM devasamAnarUpavALo kumAra thaze. (193) nAmathI daDhapratijJa yauvanane pAmelo, viSayamAM nahIM ramato, zAMta thayelA pApavALo gurunA caraNamAM sAdhu thaze. (194). apUrva kSapakazreNInA kramathI kevalajJAna pAmaze. tyAre daDhapratijJa nAmano kevalI thaze. (15) ane te avasare kevalajJAna dvArA potAno bhUtakALa jANIne zramaNa saMghane bhego karI e pramANe kaheze ke - "bho bho, ahIMthI anaMtakALa pahelA huM Izvara nAme agItArtha sAdhu hato ane tyAM jinezvara, gaNadhara, pratyeka buddha vagerenI AzAtanA karIne anaMta saMsAra bhamI huM maMkhalIputra gozALo thayo. (198) ane tyAM pramAdane vaza thayelo jinezvarano kaTTara virodhI thaIne tathA sAdhuone haNIne saMsAra Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 mULazuddhi bhAga-2 rUpI vanamAM bhamyo. (199). tethI tame paNa AcAryonA zatru-virodhI thatA nahIM, ke jethI guNIjanonI guNanI hIlanA dvArA bhayaMkara bhavanamAM bhamo nahIM." (200). A bAju e pramANe sAMbhaLI sabhA ghaNI ja saMvega pAmI, "icchuM chuM" ema kahI dharmakarmamAM rata banI (201) bhagavAna daDhapratijJa paNa anazana vidhithI dehano tyAga karI zAzvata atula, anaMta parama zivapadane pAmaze. (202) gozALAnA pUrvabhavo mahAnizIthanA anusAre kahyA che, ane zeSa bhavo bhagavatInA anusAra varNavyA che. (203) - A te gozALo tamArI samakSa saMkSepathI varNavAmAM Avyo. je guNahIlanAthI anaMta saMsAra bhamyo. (204). e pramANe guNahIlanAnA bhaMyakara duHkhavipAkane jANIne bhavyasattvo ! guNonI hIlanA prayatnathI dUra karajo gozALAnI kathA samApta che (saMgamaka kathA atyAre saMgamakanA kathAnakanuM varNanakarAya che...? svargalokamAM pradhAna evA 32 lAkha vimAnothI khIcokhIca bharela kaSTa pUrvaka karI zakAya evA 12 prakAranA tapa, jinezvarane vaMdana pUjana snAna vagere vividha sankriyAnA samUhane karavA dvArA upArjita pAMca prakAranA iMdriyane agocara viSaya - sukhasAgarano upabhoga jemAM rahelo che. rUpa yauvana lAvaNya varNakAMtithI saMpanna evI devAMganAyukta devonA samudAyathI satata sevAto, jemAM devasamUha moja mANe che, camakadAra netrathI du:khe dekhI zakAya, cinagArIthI vyApta bhayaMkara javAlAsamUhathI verIne koLiyo karanAra evA vajazastranA svAmIna IMdrathI adhiSThita, vaja, iMdranIla, mahAnala karketana puSparAga=pukharAja padharAga marakata vagere 16 prakAranA ratna rAzinA phelAtAM kiraNonA samUhathI nAza karAyo che bhAre aMdhakArano samUha jeno evo saudharma devaloka che. ane tyAM aneka lAkha jojana lAMbA vistAravALA saudharmAvalaMka mahAvimAnanA madhyabhAgamAM rahelI suvistRta saudharma sabhAmAM goThavAyela zakrasiMhAsana upara birAjamAna, jene praNAma karI rahyA che samasta sAmAnikadeva trAyaaiMzat ArakSaka parSadA lokapAla senAdhipati, namelA Abhiyogika kilbisikanA mukuTanA agrabhAgathI kharatA kalpavRkSanA puSpanI mAlAthI zobhita svAbhAvika pAdapITha che, evo sodharmAdhipati jeTalAmAM vimalaavadhijJAnathI dakSiNa lokAIne joI rahelo che teTalAmAM vardhamAna svAmI dekhAyA te kevA che... zrI siddhArtha rAjakula rUpI nirmala AkAzatalanA vistArane prakAzita karavAmAM nirmala caMdra samAna, devadAnava narendranA samUhathI jemanA caraNa yugala vaMdAI rahyA che durdhara evA sarvaviratinA bhArane dhAraNa karanAra pUrva duSkRta karmathI AvI paDelA dusaha pariSaha sahana karavAmAM Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 43 parAyaNa, eka rAtrinI pratimAmAM rahela. vAmana mANasa AMbA levA jevo AkAra kare tevA saMsthAne rahelA, iSa-AbhAra siddhazilAthI AvelA rukSapudgala upara nizcala karela locanavAlA evA zrI vardhamAnasvAmIne joyA. / ane temane dekhIne bhakti samUhathI uchaLatI ane saMbhramanA vazathI UbhI thayelI romarAjIvALo evo sodharmedra siMhAsanathI ubho thayo. cotarapha phelAtA kiraNa samUhathI baMdhAyelA-racAyelA iMdra dhanuSane ghAta mUkyA pachI (dhanuSyano TaMkAra karyA pachI) tarata ja sAta-ATha pado-DagalA tIrthakarane abhimukha anugamana karIne, vidhipUrvaka zakrastava bhaNyA pachI paMcAga praNipAta karI stuti karavA lAgyo. amaMda-bharapUra AnaMda jharaNAnA biMdunAsamUhane ApanAra ! bhavasamudramAM paDatA prANIne hAtha ApanAra tamone namaskAra ho. tenA - durvAra AMtarika zatruono nAza karavA mATe jeNe raNasaMgrAma mAMDyo che, jayalakSmIthI parivarelA aMgavALA he ! jinanAtha ! evA tamane namaskAra ho ! merA UchaLatA dIpa kandarya-kAmadevanA garvane nAza karavA mATe sasattvazALI adhiSThAyaka yukta maMtra samAna tamane sadA namaskAra ho. ||all madathI aMdha evA zveSarUpI hAthInA kuMbhasthala bhedavA mATe dedIpyamAna kiraNavALI dADhAthI yukta siMha samAna evA tamane namaskAra ho. jo ajAtya hInajAtivALo duSTa, durdAnta evA ghoDAne kAbu karavAmAM pairyavIryathI yukta tamane namaskAra ho. pAA mahAmoharUpI jhADanA thaDane mULathI ukheDavA mATe parAkrama karanAra evA prauDha unmatta hAthI samAna tamone namaskAra ho. 6o. - ajJAnathI aMdha evI jagata jaMtunI daSTine nirmalatA ApavAmAM suMdara sAmagrIyukta mahAvaidya tamane ghaNA ja namaskAra ho. If karmavRkSanA moTA vanane rAkharUpe karavAmAM bhaDabhaDatI javAlAthI vyApta dAvAnala samAna tamane namaskAra ho. |8|| asAra apAra saMsArarUpI durgama jaMgalamAM bhamatA prANIo mATe suMdara sArthavAha samAna tamane namaskAra ho. ll9 || bhavya saMsArI jIvonA samUharUpI padhavanane vikasita karavA pracaMDa akhaMDa sUryamaMDala samAna tamane namaskAra ho. 10nA roga zokarUpI moTA vAdaLanA vRMdane vikheravA mATe vAyu samAna, duHkha dAridrarUpI parvatane bhedavAmAM vajapAta samAna tamane namaskAra ho. |11|| krodhavagaranA, mAna vagaranA, mAyA vagaranA, lobha ane Asakti vagaranA, narakatiryaMcagatinA daravAjAne baMdha karavA mATe kamADa samAna tamane namaskAra ho. 1ro. siddha bhagavaMtanA nivAsasthAna evA suMdara mahela upara caDavA mATe eka sarakhA pagathiyAnI suMdara zreNI samAna ! mahAzaktizALI ! tamane namaskAra ho. ||13ii anaMta ane bAdhA vinAnA prazasta sukhanI paraMparA sarjanAra evA siddhi rUpI nArInA khoLAmAM Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 saMgamaka kathA mULazuddhi bhAga-2 baMdhAyela rAgavALA tamone namaskAra ho. 14. pANIvALA sAgaranA (vAdaLanA) zabda sarakhA gaMbhIra dhvanivALA ! vikasita kamaLa samAna sugaMdhI zvAsocchavAsavALA ! he nAtha, tamane namaskAra ho. 1pa samasta padArthonA svarUpane prakAzita karanAra evA jJAnarUpI sudarzana cakravALA ! suMdaracAritrathI paripUrNa kAyarUpI lAkaDIvALA ! tamane namaskAra ho. 16ll namana karatA iMdranA zubha mastakathI nIce paDatI mAlAthI jemanA caraNa pUjAya che tevA, mAnava ane vidyAdharanA svAmIthI stuti karAyela tamane namaskAra ho. tenA lAMbA AyuvALo so jIbhavALo paNa kayo mANasa tArA guNone stavavA samartha che ? to pachI mArA jevA jaDa buddhivALAnuM to zuM puchavuM ? /18 to paNa zaramane choDIne mArAvaDe tame he jina ! stuti karAyA. mArA upara karuNA karIne uttama mokSa sukha Apo. (karo) l/1 e pramANe stuti karIne sthita thayelo-viramelo IMdra potAnA siMhAsana upara beTho. tyAra pachI bhagavAnanA guNasamUhane jovAthI pedA thayelI bhaktithI paravaza banelo iMdra bolavA lAgyo... ahaha aho ! devo Azrarya to dekho ke jinezvara mahAvIra svAmI je ekarAtathI dhyAnamAM ati nizcala thaIne rahelA che. 20 jo badhA ja devonA sainyathI parivarelA iMdro calAvA lAge to koI paNa rIte tilatusa= tasumAtra paNa dhyAnathI jinezvarane calAvI na zake. 21 jo bhavanapati mAnava vidyAdharanA svAmIo koI paNa rIte calAvavA lAge to paNa bhagavAna sadhyAnathI calAyamAna na thAya. /rarA athavA traNe loka bhegA maLIne koI paNa rIte calAvavA lAge to paNa siddhakSetranI jema niSkapa bhagavAna calAyamAna na thAya. 23 bhaktibhArathI bharelA iMdranA te vacanane sAMbhaLIne iMdra samAnika saMgamaka nAmano mithyAtvathI mohita-mugdha banelA manavALo atighoraraudrapariNAmavALo te pApI deva tyAM vicAravA lAgyo ke iMdra rAgathI ema bole che. 2pa zuM manuSyamAtrane devatAo paNa kSobhita karavA samartha na bane? tethI sAcuM ja che ke-sAceja) svAmI (iMdra) potAnI icchAthI ema bole che. 26/l. e pramANe vicArIne A saMgamaka deva devonI madhye bolavA lAgyo ke "bho ! bho ! tame juo A iMdra rAgathI ajugatuM bole che. rakSA. kAraNa ke jene (mAnavana) calita karavA mATe traNe lokane asamartha jue-batAve che. Aje ja bhraSTayogatapavALo mAre vaza thayelo Ane tame dekho". 28 e pramANe kahIne bhagavAnanI pAse Avyo, tevA prakAranA yogathI saMpanna vIra prabhune joine krodhAyamAna thayelAe dhULanI vRSTi karI. nAsikA sudhI dhULa caDhI gaI tenAthI prabhuno zvAsa saMdhAI gayo. "zubhita thayA - DagyA ke nahIM ?" e pramANe te duSTa virbhAgajJAnathI jovA lAgyo, 30nA Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 45 cha jIvanikAyanA hitane dhyAvatA jinezvarane jue che, tethI kuddha thayelo atizaya tIkSNa mukhavALI bhayaMkara kIDIo mUke che. 31 te kIDIoe zrIvIrajinezvarane cAraNI-cALaNI sarakhA karI dIdhA.jyAre subhita na thayA tyAre te madhamAkhI vikarSe che. 32 bhamarA jevA kIDAo ane tyArapachI vajajevA mukhavALA jIvaDAM te vikarve che. tenAthI paNa acalita manavALA jANIne vichuo mUke che, (33) tyAra pachI ati ugra viSavALA lAMbA moTA sApo vikarve che.teo draDha nAgapAza bAMdhIne deha upara DaMkha mAre che. (34 teone saMharIne tyAra pachI ati tIkSNa dAMtavALA noLiyA vikarve che, ane tyAra pachI AThamIvAramAM A uMdaraDA vika che. rUpA prabhudehanA mAMsakhaMDo toDIne khAya che ane potAnA mUtrathI zarIrane chAMTe che. teo vaDe paNa bhagavAn calita na thayA tyAre moTA moTA hAthI vimurte che. 36ll A hAthI sUMDharUpI daMDavaDe pakaDIne dUra AkAzamAM uchALe che. vaLI dAMtovaDe pharI pakaDe che, pagavaDe dharatI upara kacare- dabAve che. ane 3NI e pramANe hAthiNI paNa sUMDha vaDe ane dAMto vaDe cUre che, tyAM paNa azubhitamane jANIne pizAcane vikarve che. 38. jenI paganI AMgaLInA nakho supaDA jevA che, ane badhI AMgaLI kapAsanA bIja kADhavAnA yaMtra sarakhI che, jenA paga vATavAnA patharA jevA che, jenI jaMghA tADanI jema ghaNI lAMbI che, jenI keDa moTI ane vAMkI vaLelI che, jenuM peTa ghaDAnI ThIkarI jevuM moTu che, vAhaNanA madhya khaMbhA jevI jenI bhujA che, moTA bakhtara (kavaca) jevA jenA be hAtha che, e/4 nA ghANInI lAkaDI sarakhI hAthanI AMgaLI che, ane tenA nakho supaDA jevA che, jenI chAtI vikaTa ne vakra che, jenA dAMta lAMbI (khullI) haLapUNI sarakhA che, jenA hoTha lAMbAne labaDatA che, jenuM nAka capaTuM che 41 jene rasathI capala - caTapaTa thatI moDhAmAMthI nIkaLelI lAMbI laTakatI be jIbha che, jenA gAla dabAyelA che, jenI AMkho rAtI che, dADhI lAMbI che, II4rA jenu mAthu kavacathI ghAta pAmelA madyapAtra sarakhuM che, jene mastakanA nIcenA bhAgathI vikarALa tathA viSama mukha ane bhAla che. AkArathI ja jANe zabala jAtino paramAdhArmika, jenA vALa agninI javAlAzreNI sarakhA che. ll43ii. pANI bharelA vAdaLa sarakhA kALA varNavALo, hAthamAM pakaDelI kAtarathI bhayAnaka tAjA ja ukhADelA lohI jharatA hAthInA cAmaDAne dhAraNa karanAro, 44 AMkha moTuM puMchathI yukta evA atizaya bhaMyakara vAghanA cAmaDAne upara dezamAM dhAraNa karavAvALo, mAnavanA mastaka, noLiyo ane, sApanI mAlAthI karelA uttarAsaMgavALo, 4pA. aTTahAsathI bihAmaNA moDhArUpI guphAmAMthI nIkaLatI agninI cInagArIovALo-evuM bhayaMkara vetAlarUpa vikarSe che. I46ll. tevA pizAcathI paNa jayAre na DaryA, tyAre te bhayaMkara vAghane vidurve che, te vAgha tIkSNa Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 saMgamaka kathA mULazuddhi bhAga-2 nahora ane dADhAthI svAmInA zarIrane phADe che. A47thA te saMharIne siddhArtha rAjAnuM rUpa vikarve che ane atizaya karuNa zabdo dvArA bolavA lAge che ke "hA ! putra ! kevIrIte anAtha evA mane ghaDapaNamAM mUkI dIdho, mAruM zuM thaze ? ethI jyAM sudhI jIvuM tyAM sudhI mAruM pAlana kara, tArA bhAIe mane gharathI kADhI mUkyo che, tethI pahelA pitabhakti karI le, pachI ugratapa karaje." //50nI e ja pramANe mAyA prapaMcamAM hoziyAra kUra pariNAmavALo te deva trizalAnuM rUpa karIne paNa prabhune kSobha pamADavA mATe karuNa - dayAmaNA zabdo uccAre che. palA bhagavAna paNa devamAyAne jANatA koI paNa rIte calAyamAna thatA nathI, jinezvara avicala rehete chate te pApI trizalA ane siddhArthanA rUpane saMharI le che. parA tyAra pachI rAjAthI vyApta aparimita sainya vidurve che ane bhagavAnanI pAse cAreya dizAmAM vasavATa karAve che. tyAra pachI rAjAnA rasoyAne jeTalAmAM kyAMya aMgArA vigere koIpaNa hisAbe maLatA nathI tyAre paramezvaranA paga upara caru caDAve che, te rasoyo evI rIte peTAve che ke jethI prabhunA paga dAjhavA lAgyA. paraMtu tenAthI paNa prabhu zrubhita na thayA. tyAre te bhillacaMDAlanA rUpa vika che, te paMkhInA pAMjarA bhagavAnanA kAna ane bhujAnI upara laTakAve che, te vaja sarakhI cAMcavALA paMkhIo prabhunA zarIrakhaMDo toDe che, //padI potAnA vijhA mUtra prabhune chAMTe che (kharaDe che) tene paNa saMharIne pracaMDa pavana mUke che ke je meruparvatane paNa pADI nAMkhe, tevA pavanathI acAnaka vIrasvAmIne cAkaraDA upara mukelAnI jema kSaNavAra bhamAvyA pachI, te pavanane saMharIne prabhu koI paNa rIte calAyamAna thatA nathI, tyAre gusse bharAI Ane mArI ja cUrI nAMkhu evo nizcaya karI ghaNAloDhAnA (pa lAkha K.g.)bhArathI nirmita kALacakrane mUke che. pahelA je meruparvatane paNa cUrI nAkhe tevA cakrane jinezvaranA mastaka upara nAkhyuM, (pADyuM) ThuMThAnI jema prabhu jAnu pramANa jamInamAM khUMpI gayA, 60nA [kALacakra karatA prabhunI zakti ochI che, ema nathI, paraMtu prabhue potAnI zakti tyAM upayogamAM lIdhI ja nathI, jema svabhAvika hAtha ADo ubho karIe paNa potAnuM jora temAM na vApare to nAno chokaro paNa pADI de] tenAthI paNa prabhu maraNa na pAmyA tyAre te anukUla upasarga karavA lAgyo. cha Rtu eka ja kALe vika che, zRMgAranuM ghara evA suMdara vezavALI devI samUhane ANe-lAve che, pAMca prakAra nA viSayanA sarvasAdhano race che //6rA teTalAmAM ekAeka vilAsaguNaghaDAmAMthI nIkaLelA kAmadevanA bANa samAna dRSTikaTAkSo devAMganAoe jagatagurunI upara mokalyA 63 puSpamAM Asakata bhamarAnI paMktithI vAcAla vALano aMboDo koIka choDe che, jANe bhuvanagurune saMgamasukhanI prArthanAno chuTakAro kare che. eTale prArthanA karavAnI chUTa apAve che. 64 keTalIka nIvinA baMdhanane paNa choDe che, koI bAMdhe che, keTalika sarakhI-sarala AMgalIvALA komala karapallavone halAve che. dA. komaLa mRNAla kamaLanI nAla sarakhI vibhramavALI bAhulatA dvArA madana - kAma rasathI bharelA aMgavALI keTalI devAMganAo moTTAyita- snehanI abhivyakti kare che. do. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 47 kharI paDelA uttarIya = oDhaNIne sthApana karavAnA bahAne koIka devI uMcA ghana goLAkAra ane manohara evA moTA sthUla stanataTane dekhADe che. 6i7thI keTalIka bagAsA khAya che, keTalIka romAMca kare che, ItyAdi aneka prakAranA vikAra vazathI bharelI keTalI tRSNA-utkaMThA sAthe dhruje che. keTalIka lAMbA ane garama nasAsA mUke che. devIo bhagavAnane akSabhita jANIne-dekhIne jinezvarane e pramANe bole che. chellAM he ! svAmI dIna evI amArA upara karuNA karo. amArA kAmathI tapelA aMgone potAnA saMgamarUpI abhayaamatarasathI zAMta karo, amArA upara anukaMpA kema karatA nathI, vratane) choDI amArI sAthe ramo, he niSkapa ! madanAtura jIvono kalpAMta karavo-DaravuM vagere duHkhane tuM jANe ja che. ||71il he subhaga ! traNa lokamAM durlabha evuM devasuMdarI sAthenA suratane-saMbhoga sukhane koNa meLave ? temAM paNa amArA apuNyathI tu apekSA vagarano kama vividha vilAsa hAsya rasabhAvathI bharapUra prema to rahevA do, he subhaga | sAmAnya dRSTithI tuM dekhato paNa kema nathI ? l73. je tArA kuNA komala paNa manamAM kAmadevanA bANo bhaMgAI gayA, te ja bANo mAnathI kaThina evA amArA manane kevI rIte bheda che ? II74 athavA anya sukhanA AsaMgamAM rAga rasika mANasa upara je anurAga karavo te vagaDAmAM raDavA jevuM che. ||7pA e pramANe madanAtura evI surasuMdarInAM vacano siddhisukhano saMgama karavAmAM utsuka manavALA evA jaga7nA cittane ramADI zakatA nathI. I76ll e pramANe te devIonA na to gItathI, na to madhuravINAnA zabdothI, nahIM Asana ane abhinaya-aMga maroDanA hAvabhAvathI gamI jAya evAM manohara nATaka vaDe, ane nahIM hAvabhAva vizvamavilAsa biblokanuM kAma vikAra vividha ceSTAthI, ane nahIM nipuNa uktiovaDe jagatabaMdhunuM mana subhita thayuM. I78 te jANIne deva sUryodaya ane avara-javara karato deza dekhADIne bolavA lAgyo "he devArya ! tuM hajI paNa kema ubho che ? kAraNa ke AMkhoya deza pharI rahyo che", bhagavAna paNa devamAyAne jANIne te ja pramANe UbhA rahyA. ll79-80nA e pramANe teNe A vIzamo anukULa upasarga racyo, epramANe te deve rAtrine bhayaMkara ghora banAvI ane vIza upasargo karyA. 81 chatAM paNa bhagavAna vIra jinezvara svAmI cha javanikAyanA hitane ja dhyAve che. avadhijJAnathI te jANIne deva saMgamaka adhika vaiSane vahana karavA lAgyo. meM 82 veSathI bharelo te vicAre che. "kAle calAyamAna karIza", bIjA divasa temaja kare che. e pramANe chamahinA sudhI niraMtara upasargo kare che 83 te upasarga sahana karatA jinezvarane cha mahinAno utkRSTa tapa thayo, chelle paNa nirveda pAmyo -thAkyo chato e pramANe bole che "tame satyapratijJAvALA cho, huM bhraSTapratijJAvALo thayo" tethI svarga mokSa athavA anya je kaMI managamatuM hoya te bola huM tamane ApuM" chatAM paNa bhagavAna vIra kazuM bolatA nathI. "tame jAo, bhamo, huM kazu karIza nahIM", e pramANe deva kahevA lAgyo. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 mULazuddhi bhAga-2 (86) bhagavAna paNa kahevA lAgyA ke "A bAbatamAM koIe mane kahevAnuM (kahevAnI jarura) nathI" e pramANe kahetA vilakho banelo jenI mukhanI kAMti paDI gaI che evo te deva tADa vRkSanA pAMdaDA sarakhA kAlA AkAzamAM kSaNavAramAM uchalyo =uDyo, ane anukrame saudharmadevalokamAM pahoMcyo. [88 ane A bAju tyAM saudharmadevalokamAM nATaka gIta gAna vAjiMtra badhuM choDIne atizaya dAruNa duHkhathI saMtapa-tapelA devo cha mahinA sudhI rahelA che. e pramANe devIo sahita devo du:khAsanamAM beThelA hovA chatAM te saMgamaka deva iMdranI sabhAmAM pahoMcyo. 90nA tene Avato dekhI iMdra jaldI parAgamukha thaI gayo =IMdra mAM pheravI nAkhyuM. ane bolavA "lAgyo bho bho devo ! sAvadhAna thaI mArA vacanane sAMbhaLo, A pApIe amArA mananI rakSA paNa na karI, tamArI zarama paNa na rAkhI, dharmane dUrathI ja mUkI dIdho 9rA. A anArye traNa lokanA guru bhagavAn vIranI AzAtanA karI che, tethI AnAthI amAre tasumAtrapaNa prayojana nathI" II93ii. e pramANe bolIne huMkAro mUke che, tethI te tenA zreSThavimAnane choDI (saMkocIne) meru parvatanI cUlikA upara pahoMcyo ane meruparvatanI cUlA-Toca upara te uttara vaikriyavimAnamAM bAkI rahela eka sAgaropama Ayu sudhI tyAM raheze. pA. teno parivAra paNa tenI sAthe jaI rahyo hato, tyAre iMdra devIone mUkI bAkInA sarva parivArane niSedha karyo. 9dI. ane tyAM bAkInA eka sAgaropama Ayu bhogavI tyAMthI cyavelo apAra A saMsAramAM bhamaze. R97LA. je kAraNe tIrthaMkaranA guNonI te abhavya hIlanA karI, te kAraNathI anaMtAnaMta dAruNa duHkhane anubhavaze. 98 ghaNA lAMbA kALe paNa te siddhisukhane pAmaze nahI kAraNa ke te abhavya pApI - pApa mativALo ghora pariNAmavALo che. ll99o. javamAtra paNa tene kharekhara sAMsArika sukha paNa anaMta kALa sudhI maLaze nahIM, kAraNa ke teNe jinezvaranI AzAnatA karI hatI. (140) A pramANe A saMgamaka tamane kahI batAvyo, guNonI hIlanAthI saMsAramAM bhamaze, tethI guNahIlanA choDo. (choDavI joie) 101 saMgamaka kathA samApta. pUrve kahelA arthano nicoDa lAvatA bAkInA kRtyane darzAve che.... guNavaMtINa to hIlaM niMdaM khisaM ca vajjae / nivArijja jahAthAmaM dussIlA pAvakAriNo // 129 / / gAthArtha - pUrvokta pramANe sAdhvIo guNovALI che tethI teonI=avajJAkaravAsvarUpa niMdAemane dhikkAra che, A to pavitratA= zaucAdivagaranI che", khisA nuM mAthuM muMDAvelI Ane dhikkAra ho, AvuM bolavA svarUpa biMsA che. A badhAno parihAra karavo joIe. mULagraMthanA (109) mA zloka sAthe ahIM saMbaMdha joDavAno che, tethI sAdhvIo guNavALI che, temanI AzAtanA duHkha ApanAra che mATe du:zIlA-duSTa svabhAvavALA jugArI vagere pApakArI-zIlabhaMga vagere pApa Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 49 karanArA jayAM hoya tyAM sAdhvIno vihAra varjavo joIe. e pramANe zlokano artha puro thayo. I129ii. atyAre samasta prakaraNano upasaMhAra ane upadezanuM sarvasva zloka vaDe kahe che. mahavvayA mUlaguNA visuddhA, piMDavvisohIpabhiI vihANaM / kAlociyaM dukkarakAriyANaM, ajjANa kujjAvaranijjaraM ti // 130 // prANAtipAta viramaNavratathI mAMDI rAtrIbhojana sudhInAM mahAvrato che, teo mULa guNarUpe prasiddha che, kalaMka-aticAravagaranA hovAthI te vizuddha kahevAya che. "mahAvratAni" ema napuMsaka liMga joie paNa prAkRta hovAthI puliMgamAM nirdeza karyo che. temaja piMDavizuddhi - 42 doSa vagaranI gocarI levA ityAdi piMDavizuddhi, samiti, 12 bhAvanA, pratimA, iMdriya nirodha, pratilekhana, gupti, abhigraha grahaNa karavA A badhA uttaraguNa che. (ova. ni. 3) AvA prakAranA vidhAnane karanArI duSkarakArI-AvA halakA kALamAM paNa AvuM duSkara anuSThAna karanArI sAdhvIonuM kAlocita duHSamakAlane yogya je kAMI kRtya che te karavuM joIe, je zreSTha nirjarAnA hetubhUta bane che. ri-iti zabda prakaraNanI samAptinA arthamAM che. 13OIL zrIdevacaMdra AcArya dvArA racita mULazuddhivivaraNanuM sAdhvIkRtya nAmanuM pAMcamuM sthAna samApta thayuM // Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0 mULazuddhi bhAga-2 (zrAvaka kRtyu nAmanuM chaThuM sthAna) pAMcamA sthAnanI vyAkhyA karI tenA pachI chaThThAno prAraMbha karAya che, A sthAnano pUrvanI sAthe A saMbaMdha che, pUrvanA sthAnamAM sAdhvIkRtyanuM varNana karyuM, tyAM caturvidha saMghamAM sAdhvI pachI zrAvaka kahelA che. tethI tenuM sthAna AvyuM. te sthAnanuM A AghasUtra che... ||13O|ii titthesarANaM bahumANa-bhattI sattIe sattANa dayA virAgo / / samANadhammANa ya vacchalattaM jiNAgame sAramudAharaMti // 131 // gALaMtha - tIrthakaranI bahumAnabhakti, zakti mujaba prANIonI dayA, rAganI zUnyatA, sAdharmiko upara vAtsalyabhAva A jaina Agamano sAra kahevAya che. tIrthezvara eTale tIrthanA svAmI, jenA dvArA saMsAra sAgara tarAya te tIrtha. zramaNa pradhAna caturvidha saMghane tIrtha kahevAya. athavA prathama gaNadhara. kahyuM che ke - cAra varNavALo zramaNa saMgha athavA prathamagaNadhara (A.ni.) (je te tIrthaMkaranA Adya - pahelA gaNadhara jemake gautamasvAmI) AvA tIrthanI sthApanA karanAra hovAthI tIrthezvara, teonI-bahumAna AMtaraprIti ane bhakti-vaMdana pUjana vinayAdi svarUpa bAhya kriyA, (2) zakti pramANe jIvo bacAvavAnI buddhi, (3) virAga eTale bhautika padArtha upara rAgano abhAva, cakAra vyavadhAnanuM joDANa karAvanAra hovAthI Avo artha thaze ane (4) sAdharmika upara vAtsalya bhAva - emanI bahumAna pUrvaka sArasaMbhALa rAkhavI. jinapravacanano A ja sAra che. eTale "A pUrve kahelA tamAma dharma anuSThAnano sAra che. ema jinAgamamAM kahyuM che. 131. A ja jinapravacanano sAra hovAthI sAdharmikaprItimAM prayatna karavo joIe. ethI graMthakAra kahe che... jiNANaM maNNamANeNamudAramaNasA tao / sAhammiyANa vacchallaM kAyavvaM pItinibbharaM // 132 // gALaMtha tethI jinezvaranA Adezane mAnanArA- "A ApramANe ja che", ema svIkAranArA temaja vizALa manavALA mAnavoe samAna dharmane AdaranAranuM vAtsalya-"bhojana ApavuM, nokarIe rAkhavuM jarUrapaDatA mAMdagI vagere prasaMgamAM madada karavI ityAdi bhakti aMtara bahumAnathI bharapUra haiye karavI joIe. 133. je koI sAdharmiko upara alpa snehavALo hoya che te kevo jANavo ? te graMthakAra jaNAve che..../13rA kimaNNANeNa so aMdho ? kiM mohavisaghArio ? / kiM sammatte vi saMdeho, maMdaneho imesu jo // 133 / / gALaMtha kim e prazna arthamAM che, je maMdasnehavALo che te (zuM) ajJAnathI aMdha che ? zuM te mohanIya karmanA viSathI vyApta che? are temAM samakita che ke nahIM temAM paNa zaMkA jAge che. kAraNa ke kahyuM che ke sAdharmika ghera Ave tyAre jeone temanA upara sneha jAgato nathI-raheto Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 mULazuddhi bhAga-2 nathI teone samakitamAM paNa saMdeha jANavo /133 te sAdharmika viSe ATalu badhu gaurava zA mATe jaNAvo cho ? zaMkAnA samAdhAna mATe graMthakAra kahe che...... gattaM puttAya mittA ya baMdhavA baMdhaNaM dhaNaM / dArA vi doggaiM deMti, saMdhAro dhammabaMdhavA // 134 // * gatta garta eTale kUo khADo prAkRta hovAthI gAthAmAM napuMsaka liMga nirdeza karyo che. putro, mitro, bhAIo, dhana, pahelo cakAra bAkInA svajananuM sUcana karanAra che eTale A badhA khADA samAna ke baMdhanarUpa che. athavA gatta-gAtra-zarIra, putra vigere badhA baMdhanarUpa che. e pramANe saMbaMdha karI zakAya che. patnI paNa duSTa pIDAkArI gati-narakAdi gatine ApanArI che. ethI sAdharmika baMdhuo ja saMdhIraNa-AzvAsana ApanAra che. 134 kayA kAraNathI dharmabaMdhuo dhIraja ApanArA thAya che ? ethI kahe che... dhammI dhammabaMdhUNa suddhANaM saMbaMdheNaM tu je guNA / duggaIo niraMbhaMti, dhuvaM te diti suggaiM // 135 // gAthatha > niSpApa dharmabhAIonA saMparkathI tuzabdathI teonI anumodanA karavAthI je jJAnAdi guNo prApta thAya che te durgati-naraka tiryaMca, kumAnuSatva, kilbiSikadevapaNa ityAdine rokeaTakAve che, ane nizcayathI te guNo sugati =sumAnuSatva, sudevatva, ane chelle siddhi rUpa sugatine Ape che. te 13pA je kAraNathI ema che tethI.... viddhi-vaddhAvaNAIsu saMbhare nehanibbharaM / sammANejjA jahAjoggaM, vatthaM taMbolamAiNA // 136 / / gALaMtha - vivAhAdi te vRddhi, putrano janma vagere vardhana, A to atna paNa utsavanuM jayAre maMDANa thAya tyAre bhAIcArAnI prItithI sAdharmikone bolAve, yAda kare, yAda karIne yathAyogya vastra tAMbUlavigerenA dAnathI satkAra sanmAna kare. 136 dravya kRtya karavAnuM kahIne have atyAre bhAvakRtya karavAnuM kahe che.... suttaM sammaM paDhaMtANaM vihANeNa ya vAyaNA / sutta'tthANaM payatthANaM, dhammakajjANa pucchaNA // 137 / / gArthAtha > sUtra prakaraNAdine samyaku bhAvapradhAnapaNAthI eTale ke bhAvollAsathI bhaNatA sAdharmikone vidhAnathI-vidhipUrvaka vAcanA ApavI tenI zaktinuM mApadaMDa dekhI navAnavA sUtra artha jANAvavA-samajAvavA. sUtrArtha vAcya= zabda dvArA vyapadeza karavAyogya padArtha, vAcaka padArthane oLakhAvanAra zabda tevA vAcyavAcakabhAvanI, padArtha-jIva ajIvAdi padArthanI, dharmakArya dharmaprayojana vagerenI pRcchA karavI. eTaleke A sUtra kevuM che ? Ano artha kevo che ? zuM tAtparya jaNAve che, A padArtha kevo lAgyo ? dharmAstikAya vagere dravyanI samaja paDI ? caityavaMdana, pUjA vi. je je Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 mULazuddhi bhAga-2 dharmanA prayojana-hetu che-te barAbara cAle che - temAM pravRtti cAlI rahI che ne? e pramANe jijJAsA vRttithI sAdharmikane pUchavuM jAIe II13thI tathA pariyaTTaNA-'NupehAo jahAsattIe kArae / tahA dhammakahA kujjA saMvegAI jahA jaNe // 138 // gArnAtha - parAvartana-vAraMvAra sUtrArthanuM Avartana, anuprekSA-uMDANapUrvaka padArtha ciMtana (yathAzakti) karAvavuM tathA tevI dharmakathA karavI ke je saMvega-saMsArI sukhano kaMTALo ane mokSano abhilASa jagADe. eTale ApaNe zakti hoya to dharmakathA karavI (eTale ke tevI zakti na hoya to vAcalatAnA kAraNe bIjA koI uMdhA raste na caDe tenuM dhyAna rAkhavuM) 138 ane vaLI bhAvaNAe pahANAe dhammaTThANaM viyArae / bahussuyasayAsAo visae saMpahArae // 139 / / gArthAtha > sarvotkRSTa AMtara bhAvanAthI dharmasthAnanI vicAraNA kare, A caityavaMdana Ama ja thAya ke bIjI rIte ? vicAratA vicAratA jo saMdeha thAya to bahuzruta pAsethI te padArthane-te dharmasthAnane vyavasthita karavuM samajIlevuM ./13lA ane bIjuM pAvayaNammi niggaMthe tahA sammaM thirAvae / jahA sakkA na khobheuM devehiM dANavehiM vA // 140 // gArnAtha arihaMtanA nigraMtha pravacanamAM-zAsanamAM te sAdharmikane teja rIte samyapha = yathAvasthita padArthanI prarUpaNA karavA dvArA sthira kare, jemake he devAnupriya ! A nigraMthapravacanamAM A artha-sAra ane paramArtha rahela che. bAkI badhuM anartha che. ityAdi "bhagavati" vagere siddhAMtavAkyanuM smaraNa karAvavA dvArA sthira karavo. kevo sthira karavo? evo sthira karavo ke vaimAnika devo dvArA bhavanapati dAnavo vaDe, cakArathI zeSa vidyAdhara vagerethI paNa kSobhita, saMcAlita- Dagumagu na karI zakAya, (14) piyANamaNukUlANamabbhatthANaM bhave bhave / logAgamaviruddhANaM sevaNAe nivAraNA // 141 // gArthAtha priya, manane gamatA evA bhavobhava sudhI vAraMvAra je kAryo karyA che, je kAryo loka-janapravAha ane siddhAMtanI apekSAe dUSita hoya, tevAM kAryonA abhyAsano niSedha karavo ke A kArya-loka ane siddhAMtane niMdAga yogya che, mATe na karavuM, ema zlokArtha thayo. 141 dhammANuTThANamaggammi hie loyANa doNha vi / pamAyakammadoseNaM sIyaMtANaM tu coyaNA // 142 // gArnAtha - A loka ane paralokamAM hita upakArI-anukUla evA dharmAnuSThAnanA mArgamAM hita ane pramAdakarmanA doSathI =dharma zithilatAthI pedA thayela azubhakarmanI duSTatAthI zithila banatA sAdharmikone preraNA karavI joIe 14rA pramAdanuM svarUpa ane preraNAnuM 12 zloka dvArA sUtrakAra pratipAdana kare che..... . Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 mULazuddhi bhAga-2 pamAo ya muNidehi bhaNio aTThabheyao / aNNANaM saMsao ceva micchAnANaM taheva ya // 143 // rAgodososaIbhaMso dhammammi ya aNAyaro / jogANaM duppaNIhANaM aTThahA vajjiyavvao // 144 / / gArthAtha - tIrthakaragaNadharoe ATha prakArano prasAda kahyo che, saMzaya, mithyAjJAna, rAga, dveSa, smRtibhraMza, dharmamAM anAdara, yogomAM duSTatA. A AThe prakArano pramAda choDI devo joIe. te A pramANe ajJAna, A badhA ja doSanuM-kAraNa bhaMDAra che. kahyuM che ke..../144-14pA krodha vagere badhA doSothI ajJAna vadhAre kaSTakArI che, kAraNa ke ajJAnathI gherAyela mAnava hitakArI ahitakArI padArthane jANato nathI || (345) ajJAnathI aMdhajIva jyAM bhaya che te sthAne jAya che, jema ajJAnanA doSathI kITa pataMgiyA agnimAM paDe che. (346) saMdeha eTale "A Ama ja cheke bIjI rIte che ?" ema zaMkA karyA kare, A paNa anarthakArI che. kAraNa ke saMdehathI anizcita mativALAnuM koIpaNa kAma siddha thatuM nathI, tenAthI sAMzayikamithyAtva thAya che. tethI saMzaya na karavo. (347) ahIM. "ciya-ceva' zabda sUkSma saMzaya ane bAdara saMzaya AvA bhedane sUcavavA mATe che. mithyAjJAna eTale ulaTajJAna, tevA prakAranuM hovAthI A mithyAjJAna paNa sAruM nahI, te A pramANe - viparIta jJAnathI pravRtti karanAro mAnavI anarthane pAme che. jema pANI mATe jhAMjhavAnA jaLa tarapha doDanAro mAnava. (348) rAga eTale AsaktibhAva, dveSa-aprIti saMsAranA Abanne pradhAna hetu che. tathA kahyuM che.... rAga dveSathI jitAyelo jIva apArasaMsAra sAgaramAM bhame che. tethI sukhanA arthIoe dUrathI rAga dveSa choDI devA joIe (349). smRtibhraMza-bhUlI javuM ane A paNa doSa mATe thAya che. kAraNa ke... je mANasane dharma karma kahevAmAM Ave te bhUlI jAya to te viziSTa buddhi vagarano adhanya mANasa kevI rIte paramArthane sAdhI zake ? arthAta ekAsaNAnuM paccakhANa ApyuM lIdhuM hoya ane bhUlI jAya to te ekAsaNAnuM pAlana karI zakato nathI. (350) dharmamAM anAdara - utsAha pUrvaka prayatna karavAno abhAva, te paNa kalyANakArI nathI. kAraNa ke... anAdarathI karelu AlokanuM kArya paNa phaLaApanAruM banatuM nathI. tethI dharmamAM vizeSathI anAdara na karavo joie. 351 manavacana kAyA svarUpa yogone bagADavA te paNa na karavuM joie kAraNa ke je mUDha mana-vacana kAyAne duSTa banAve che, te kareluM sudharmanuM anuSThAna niSphaLa javAthI saMsAramAM DUbe che. 35rA ema ATha prakArano pramAda che. mithyAtva, avirati, pramAda, kASAya duSTa- azubha yogo karmabaMdhanA hetu kahyAM che. tathA ajJAna, saMzaya, mithyAjJAna dvArA mithyAtvane,rAga dvArA aviratine vaiSa vaDe kaSAyone, smRtibhraMza ane dharmanA anAdarathI pramAdane, yogadupraNidhAnathI duSTayogone kahevAmAM AvyA che. tethI A badhAne choDavA joie. ema 143-144 mA zlokano artha thayo. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 brahmadatta kathA mULazuddhi bhAga-2 varaM hAlAhalaM pIyaM, varaM bhuttaM mahAvisaM / varaM tAlauDaM khaddhaM, varaM aggIpavesaNaM // 145 // gArthAtha > tathA hAlAhala pIvuM sAruM, mahAviSanuM bhojana karavuM sAruM tAlapuTa khAvuM sAruM, AgamAM praveza karavo sAro. 14pa. A gAthA sugama che, phakta hAlAhala eTale dravarUpe jhera hoya te, mahAviSa je koLiyArUpe khAI zakAya ane tAlapuTa-je talanA chotarAnA trIjA bhAga jeTalu paNa, tALu lagADatA jeTalo samaya thAya eTalI vAra, jIbhanA Toce-Terave mUkIe to prANane harI le, AvuM bhayaMkara viSa. 14pI. varaM sattUhiM saMvAso, varaM sappehiM kIliyaM / khaNaM pi na khamaM kAuM, pamAo bhavacArae // 146 / / gALaMtha - tathA zatruo sAthe vAsa karavo sAro, sApa sAthe khelavuM sAruM, paraMtu bhavarUpI kArAgraha-jelamAM kSaNamAtra paNa pramAda karavo yukta nathI. 14ll ekkammi ceva jammammi mArayaM ti visAiNo / pamAeNaM aNaMtANi dukkhANi maraNANi ya // 147 / / / gALaMtha - viSa vagere eka ja janmamAM mAranArA che, jayAre pramAdathI anaMta duHkha ane maraNa thAya che. 147 che. pamAeNaM mahAghoraM pAyAlaM jAva sattamaM / paDaMti visayA''sattA baMbhadattAiNo jahA // 148 // gArthAtha - pramAda vaDe viSayamAM Asakta thayelA jIvo brahmadattanI jema mahAbhayaMkara sAtamI narakamAM paDe che. I148 jethI kahyuM che ke te narakavAso hamezA phelAyelA aMdhakAravALA, grahanakSatra, caMdra, tArA vagaranA, mahAbhayaMkara aMdhakAramaya, pUya-durgadha-lohI, vasA, mAMsa, carabInA kAdavathI kharaDAyela, virasa, azubha gaMdhavALA trAsa ApanArA che. brahmadatta nAme 12mo cakrI AdizabdathI caMDaputra vagere grahaNa karavA che. teno bhAvArtha kathAnakathI samajavA yogya che. tyAM brahmadattanuM caritra kahevAya che. brahmadatta-kathA) AkAzanA agrabhAgane sparzanArA devakula ane mahelanA toraNonI zreNIthI suzobhita, AbhUSaNothI susajja-ghareNA sajelA badhA ja naranArInA samUhavALuM, samUhamAM rahela gAya, bheMsa vagere pazuothI vyApta, dezAMtarathI AvelA vyApArIoe lAvelA aneka jAtanI vecANanI vastuthI vyApta sAketa nAmanuM nagara che. ne tyAM utkaTa senAthI vyApta, sainyathI zatru subhaTonA mAnane khaMDita karanAro, mAna-bahumAnathI gurujananA caraNa kamaLane prApta karanAra, cAritrathI durjaya iMdriya gaNane vaza karanAra, iMdriyazrutajJAnanA sAravALo, sArabhUta samakitathI zubha vAra - kALa banAvanAro, zreSTha rANIonA mukha Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 55 dvArA caMdrane jitanAro, caMdrAvataMsaka nAme rAjA hato. ane tene samasta guNasamUhathI vyApta zarIravALo municaMdra nAme putra hato. teNe pitAzrI kALano koLIo thaye chate rAjyanuM pAlana karI sadgurunI pAse dIkSA lIdhI. eka divasa gurunI sAthe dezAMtaramAM vicaratA bhikSA mATe eka gAmamAM praveza karyo. gocarI pANI grahaNa karI jeTalAmAM nIkaLe che, teTalAmAM sArthathI bhUlo paDelo-ThagAyelo mahAvanamAM pravezyo. ane tyAM cauvihAra traNa upavAsa karIne jaMgala pAra karyuM. tyAra pachI bhojana kareluM na hovAthI, mArgathI thAkelo hovAthI, sUryanA taDakAthI kheda pAmelo hovAthI eka ThekANe jhADanI chAyAmAM paDIgayo. tene cAragovALiyAe joyo. are ! koI mANasa paDela dekhAya che. e pramANe karuNAthI doDI prAyogyakalpe tevA dahIM, chAza, ane pANIdvArA AzvAsana ApyuM ane potAnA gokuLamAM laI gayA. bhojana pachI sAdhubhagaMvate dharmadezanA karI, cAreyane paNa dIkSA ApI. temAMthI be jaNAe 'aho ! A dharma sAro, paraMtu melathI malina zarIra hovAthI azucivAlo che' e pramANa durgaMchA karI. cAreya devalokamAM gayA. tyAMthI cyavelA chatA dazArNa dezanA vasaMtapuramAM sAMDilya brAhmaNanI yazomatI dAsInA te ja (sAMDilyo) brAhmaNa dvArA putro thayA. eka divasa teo vRddhi pAmelA zarIravALA potAnA khetaranI rakSA karavA mATe gayA. rAtre tyAM ja vaDa vRkSanI nIce sUI gayA. ane rAtrimAM vaDanA koTaramAMthI nIkaLela sApe ekane DaMkha mAryo, ane bIjo sApanI zodha karavA Ama tema bhame che tyAre te ja sApe tene DaMkha dIdho. pratikAra na thavAthI banne marIne kAliMjara pahADa upara eka haraNInI kukSimAM yugala rUpe utpanna thayA. yauvanamAM UbhA rahelA te banne prItithI eka ThekANe ramI rahyA hatA tyAre eka zikArI vaDe eka bANanA prahArathI maraNa pAmyA ane gaMgAtIre eka rAjahaMsInI kukSimAM haMsa tarIke upanyA. tyAM paNa eka ThekANe prItithI ramatA eka zikArIe joyA ane pakaDI, Doka maraDIne mArI nAMkhyA, maraNa pAmelA te vArANasI nAmanI moTI nagarImAM ghaNA dhanathI samRddha bhUtadinna nAmanA cAMDAlanAyakanI patnInI kukhamAM putra tarIke upanyA. kALakrame janma pAmyA. citra ane saMbhUti nAma pADyA, teo rUpAdi guNothI vRddhi pAmI rahyA che. ane A bAju te nagarIno zaMkharAjA nAmano rAjA che. tene paNa buddhimAM pradhAna evo namuci nAme maMtrI che. (3) te eka vakhata rAjAnA rANIvAsamAM bhraSTa banyo, tethI paLo- guptarIte vadhya-vadhakaravAno che temATe namUcine bhUtadinna cAMDAlane soMpyo. (4) cAMDale paNa tene kahyuM ke 'jo mArA putrone tuM bhaNAve to bhoMyarAmAM chUpI rIte tArA jIvanuM huM rakSaNa karIza. (5) jIvanano arthI maMtrI paNa tenA tevA prakAranA vacanane svIkArI banne putrone bhaNAve che, jyAM sudhI te banne kalAmAM pAraMgata thaI gayA tyAM sudhI bhaNAve che. (6) have te namUcimAM te bannenI mAtA Asakta banelI, tene te maMtrI haMmezA bhogave che, te binAne koI paNa rIte bhUtadine jANIne e pramANe vicAre che (7) Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 brahmadatta kathA mULazuddhi bhAga-2 "mAruM kAmakAja siddha thaI cUkyuM che. kAraNa ke kumAro kaLAmAM taiyAra thaI gayA che. paraMtu A duSTa pApI bhraSTa thayelo mArI patnIne bhogave che. () tethI atyAre Ane mArI nAkhuM, jethI rAjA deza paNa mAnya karyo kahevAze." teno vadha karavAnA pariNAmavALo te caMDAla avasara joto rahelo che. (9). te vAtane kumAroe jANI. A amArA kharekhara upAdhyAya che. ema vicArI ekAMtamAM rahelA te maMtrIne bhUtadinanA kAryane-vicArane kahe che. (10) te ja samaye maraNathI gabharAyelo maMtrI paNa gupta rIte nIkaLIne palAyana thayo chato hastinApura pahoMcyo. (11) ane tyAM namaskAra karatA 32,000 mukuTabaddha rAjAonI mastaka mAlAthI zobhita caraNa yugalavALo, bharatanA cha khaMDano svAmI sanakumAra cakrI vase che, ane namucinA buddhimAhAsyathI khuza thayela te cakrie namucine maMtrIpade sthApita karyo. ane A bAju te citra ane saMbhUti caMDAlaputro utkRSTa rUpa yauvana kalAkauzalya vagere guNothI ghaNI ja prasiddhine pAmyA. eka vakhata badhA naranArInA kAmane utkaTa karanAra-vadhAranAra vividha zRMgAranA prakArathI pracura yuvAna yuvatIne krIDA rasa zikhavavAmAM vizeSa upAdhyAya samAna evo vasaMtamAsa Avyo. ane tyAre ramavA mATe samasta yuvAna varga pravRtta thayo. ane vaLI... AMbAnI kaLI-puSpamAM Asakta manohara koyalanA madhura AvAjathI ramaNIya, kAmanA abhimAnane vaza banelA kAminI ane kAmuko jayAM ramaNIya krIDA karI rahyA che, vikasita puSpamAM lAlacu evA bhamarAo jemAM jhaMkAranuM saMgIta karI rahyA che, surabhisugaMdha zItala malaya parvatanA pavanathI kAmane pradIpta karavAmAM AvI rahyo che. (12) viyogI jIvone AdhIna karanAra AvA prakAranI vasaMtaRtu prApta thaye-Abe chate potapotAnI Rddhi samUhathI bharapUra dharmano vilopa karavA (karanAra) nagarajano krIDA mATe nIkaLyA. (13) nagarajano bahAra nIkaLI rahyA che, yuvAno seMkaDo harSa-krIDA karI rahyA che, yuvatio jhulAhiMcakA ramI rahI che. (14) taMtrItAla ane vINAnA zabdathI mizrita kAnane sAruM lAge tevuM saMgIta-gAna gAI rahI che, ane mRtyu vizeSa karanArI ToLakI mRdaMganA zabdanI sAthe nAce che. (15). kAminI strIo utkaMThita bane te rIte citra nAce che ane saMbhUta gAya che, ane kyAreka saMbhUta nAce che ane vaLI citra gAya che. (16) e pramANe nAcatA teo nagaramadhye AvyA, ane kSaNavAramAM nagaravAsIonA nATaka bhAMgI paDyA ane te bannenA gIta vAjiMtra ane nRtyanAM raMgathI prAya:karIne badhA nagarajano Asakta thaI gayA, tethI caturveda - brAhmaNa loko vicAravA lAgyA ke A anAryoe AkhI nagarI bhraSTa - nAza karI, tethI rAjAne jaNAvIne nagarImAM pravezano niSedha karyo. (19) tethI hatAza ane udAsa manavALA teo banne potAnA ghera gayA. pharIvAra krIDArasathI bharapura vasaMta mahotsava Ave chate ghera nahI rahI zakavAthI rAjAjJAne gaNakAryA vinA, loka viruddhanI AlocanA karyA vinA, potAnuM nIcapaNa - vicAryA vinA nagaramadhye pravezyA. ane tyAM vividhajAtanI krIDAne dekhatA evA teonA moDhAne toDIne-pahoLukarIne gIta nIkaLI gayuM, jema ziyALiyAne bIjA Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 57 ziyALiyAno AvAja sAMbhaLIne avAja karavAnuM mana thAya tema. tyAra pachI eka ThekANe vastrathI DhaMkAyelA moDhAvALA teo gAvA lAgyA. ane te sAMbhaLI vismaya pAmelA loko vicAravA lAgyA... A taMburu, hAhA-hUhU che ke anya koI ? athavA zuM kinnaro ja jAte ahIM AvyA che ? (20) athavA zuM bIjA koI devo ahIM kharekhara AvyA che? e pramANe kautukathI loko teonA mukhane ughADe che. (21) tyAre te ja be caMDAlane dekhI roSe bharAyelA badhA lokoe yaSTi muSTi jAnu, koNI,lAkaDI ane patharAnA prahAravaDe tiraskAra karIne nagarIthI kADhI mUkyA. ane te banne vicAravA lAgyA "vidyA-vijJAna-yauvana ane kalAmAM kuzalatA A badhu jaMgalamAM mAlatI puSpanI jema niSphala ja thayuM. (22) tethI badhA tiraskAranA kAraNabhUta A vijJAnanA atizayathI saryuM, ApaNe A tiraskArane sahavA samartha nathI. tethI koI paNa upAyavaDe ApaNe prANo tyajI daIe." e pramANe paryAlocanA karI gherathI nIkaLI gayA. eka dizAne pakaDIne cAlyA, jeTalAmAM sAme eka moTA pahADane jue che. paDavAno nizcaya karI cUkelA evA teoe tyAM eka sAdhu joyA ane vaLI tapathI sukAyelA aMgavALA dUdha ane haMsanA samUhane dhAraNa kare evA ghaNAja zveta te munine joI vinayathI temanA caraNamAM praNAma kare che. (23) tyAre te sAdhue kAusagga pArI AvavAnuM prayojana puchyuM, teoe paNa badhuM vistArapUrvaka, kahyuM, tyAre sAdhue kahyuM he bhadra ! janmAMtaramAM upArjana karela azubhakarma AvI rIte dUra na thAya. paraMtu tapathI nAza karo, kAraNa ke AgamamAM kahyuM che... pUrve duSTa AcaraNathI bhegA karelA ane jemanuM prAyazcitta barAbara nathI karyuM tevA karelAM karmone vedavAthI mokSa thAya che, vedyA vinA nahIM, athavA tapathI nAza karI-khapAvI chuTakAro thAya che. tyAre A sAMbhaLI caMDAla putroe kahyuM ke he bhagavAn jo ame koika tapa anuSThAnane yogya hoIe to amane koIka vratavizeSa Apo. muni atizaya jJAnI hovAthI yogya jANIne teone sarvavirati Ape che. teo paNa saMveganA atizayathI ugra tapa anuSThAnane kare che ane ghaNI prasiddhine pAmyA. ane eka divasa vicaratA hastinApuramAM pahoMcyA ane tyAM bhikSA mATe saMbhUtamuni nagaramAM gayo. tyAM paNa karmadharmanA saMyogathI-daivayoge namucimaMtrInA ghera gayo. ane uparanA jharUkhAmAM sthira rahelA maMtrIe tene dekhyo. ane dekhIne vicAryuM aho ! te A caMDAlaputra che. "jo A mArA vize koIkane kaheze to mArI chAyAno-kIrtino (rAjAnI kRpAno) bhraMza thaI jaze. tethI tema karuM ke A ja ahIMthI nIkaLI jAya" e pramANe vicArIne potAnA puruSone Adeza kyuM ke Ane kadarthanA karI ahIMthI-nagarathI kADhI mUko. te mANasoe paNa kAi Dhephu-muSTi ityAdinA prahArathI e pramANe nirdaya rIte mAra mAryo ke te muni krodha pAmI gayo ane vicAravA lAgyo, are ! A anAryo nigraMtha banelA paNa mane choDatA nathI. "A loko nivAraNa na kare-mane na vAre te mATe eone potAnuM mahAsya batAvuM" ema vicArI ane tenA mukharUpI (vivara) guphAmAMthI dhUmaghaTA nIkaLI. pralayakALanA vAdaLanI jema tenA dvArA tamAlanA pAMdaDA sarakhu kAlubhaTTa AkAzatala aMdhArI Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 brahmadatta kathA mULazuddhi bhAga-2 gayuM. vijaLInI jema AganI javALAo prakaTa thaI. tevA prakAranuM dekhI sanakumAra cakrIe puchyuM ke bho ! are A zuM che ? AvuM to pahelA kyAre thayuM nathI, evuM dekhAya che. tyAre koIe kahyuM ke he deva ! A tapasvIne koIe krodha karyo che. te A kuddha sAdhu nagarane bALavA taiyAra thayo che. te sAMbhaLI sanakumAra cakrI saMbhramapUrvaka tarata ja acAnaka sAdhu pAse gayo. vaMdana karIne vinayathI pagamAM lAgI khamAvavA lAgyo. ane vaLI..... atyAre ajANamAM mANasoe je aparAdha karyo tene mahAyazasvI ! kSamA karajo. kAraNa ke tamArA jevA (mahAtmAo) namaskAra karanAra upara vAtsalyavALA ja hoya che. (24) te joI citramuni paNa utAvaLA page tyAM AvyA, ane madhura Agama vacano dvArA te saMbhUtamunine zAMta karavA lAgyA. tethI loka-rAjA ane sAdhunA vacana sAMbhaLI te sAdhu zAMta thaI gayo, ane kSaNa mAtramAM svabhAva-munibhAvamAM AvI gayo (26) loko te sAdhune vAMdI ane khamAvIne potapotAnA sthAne gayA. citramuni te saMbhUtasAdhune paNa te udyAnamAM laI gayo. (27) tyAra pachI te munioe vicAra karyo ke "dhikkAra ho dhikkAra ho AhAramAtranA kAraNe nagaramAM praveza karAya che ane tyAM paNa AvuM duHkha pAmIe chIe-prApta thAya che (28) tethI tevA AhArathI saryuM" ema vicArI tyAre te saMvigna sAdhuoe cAreya AhAranuM anazana svIkAryuM. (29) sanakumAre paNa pUche che ke sAdhune koNe roSe bharAvyA? paramArthakArI koIe tapAsa karIne jANIne badhuM kahyuM. (3) te sAMbhaLI rAjA trivalI taraMga bhaMgIvALo-lalATanI traNerekhAo, bhavAo caDI gayA ane te cakrI kahevA lAgyo "re re ! te mahApApIne bAMdhIne ANoahIM lAvo" |31aaaa bolatAnI sAthe ja subhaToe namucine bAMdhIne lAvyo. rAjA paNa tene laIne sAdhu pAse jAya che. 3rA ane kahe che ke he bhagavan! A pApI che jeNe ApazrInI kadarthanA-herAnagati karI, tethI AnuM mAthuM huM potAnA hAthe Aje lauM-uDAvuM chuM. (33) tyAre karuNAthI sAdhuoe tene choDAvyo. kAraNake pApIonuM paNa badhA upara apApa = niSpApa pariNAmavALA munIo pApa - herAnagati karatA nathI. (34) tyAre rAjAe tene kahyuM ke "re pApI ! sAdhunA kahevAthI tene choDI muku chuM, tethI ahIMthI jaldI ravAnA thaI dUra nIkaLI jA ke jayAMthI tAruM nAma paNa huM na sAMbhaLuM' (35). A bAju 64000 lokonI sAthe cakravartInuM strIratna sunaMdA tyAM munivaranA caraNa kamalamAM AvI (36). jeTalAmAM te sunaMdA saMbhUti RSinA caraNamAM praNAma kare che tyAre tenA agrakezo-AgaLanA vALano sparza te munie vedyo. 3tyAre te sparzathI sAdhu rAgapariNAmavALA thayA, cakravartI nIkaLI gaye chate te AvA prakAranuM nidAna-niyANa kare che. jo A Acarela atiduSkara-tapanuM kaMI phaLa hoya to huM AgAmI bhavamAM strIratnano svAmI thAuM. (39). te sAMbhaLI citramuni kahe che he bhadra ! AvuM nA kara, khetInA kAmamAM jema ghAsa maLe che, tema mokSArthI viSayasukha meLave che. (40). jema kAkiNI khAtara maMdabuddhivALo kroDane hArI jAya che, tema tuM paNa viSayakAje-nA nimitte Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 59 siddhisukhano nAza na kara (41). te citramunie A pramANe kahevA chatAM te saMbhUtisAdhu jyAre potAno Agraha mukto nathI, tyAre bamaNA saMvegavALo citramuni svakAryamAM-sAdhu kriyAmAM lAgyo. (42). A bAjuM anazana karIne ane maraNa pAmI have suMdara vimAnamAM banne dedIpyamAna zarIravALA deva tarIke utpanna thayA. (43). A bAju Aja jaMbudvIpamAM samasta dezamAM samRddhithI manohara paMcAla nAmano deza che. ane tyAM zobhAnA samUhathI devanagarIne jitanArI kAMDilya nAmanI nagarI che. ane jayAM sajjananI maitrI jevI lAMbI zerIo che, sajjana puruSanA hRdayanA manoratha jevo vistRta bajArano mArga che. mAnadhanavALA rAjAnA abhiprAya jevA UMcA mahela ane devakuLo che, mahAmuninA caritra jevA nirmala sarovaro che. ane vaLI.. zUravIra, saraLa, subhaga, tyAgI, priyavAdI, kRtajJa, utAvaLa karI pahelA nahIM bolanAro, dakSa-hoMziyAra evo puruSavarga jemAM vase che. (44) zaramALa, vinIta, gurujana upara bhaktivALo,priya upara anurAgI, zIlathI saMpanna, guNathI paripUrNa tyAM strIvarga vase che. (45) AvA prakAranA te nagarane rAjA "jANe devonuM zreSTha nagara bhUmi upara avataryuM na hoya" . tevuM mAne che, (loko tevuM mAne che.) ane tenuM brahma rAjA pAlana kare che. (46) : ane je zatrastrIone vaidhavyavrata ApavA-svIkAra karAvavA mATe dIkSAguru samAna che, zatru senArUpI lAMbA-pahoLA vAdaLa samUhane vikheravA mATe pralaya kALanA pavana samAna, potAnA dezanA mANaso rUpI caMdravikAsI kamalanA bhaMDAra-samUha mATe caMdra samAna, prajA rUpI moranA samUha mATe vAdaLanA Agamana samAna che. ane vaLI.. je rUpathI kAmadeva, dAnathI karNa, gatithI gajapati, zoMDIryathI siMha, ane kalAthI pUrNimAno caMdra che. (47) tenI culanI nAmanI priyA che. jeNe rUpathI ratine jinI nAMkhI, te rAjA tenI sAthe AnaMda utpanna karavA pUrvaka viSaya sukha bhogave che. (48) have tenI kukSimAM devalokathI AvIne deva-saMbhUti sAdhuno jIva potAnA karmanA vazathI upayo. (49). tyAre rANI ananyasadraza - koInI tole na Ave tevA 14 svapno jue che, potAnA patine kahe che, te rAjA paNa khuza thayelo kahe che, he devI ! tAre namelA rAjAnA mukuTanA maNithI camakadAra karAyela pAdapIThavALo samasta bhUmi (pRthvI) nArIno nAtha evo zreSTha putra thaze. (50-51) 'deva gurunI suprasannatAthI ane tamArA prabhAvathI A pramANe ja che.' ema devI abhinaMdana kare che. (2) have savAra thaye chate rAjA svapnapAThakone bolAvIne svapnanuM phaLa pUche che, te svapna pAThaka paNa khuza thayelo kahe che he deva ! rANIne traNa samudra mekhalA ane bhUminArIno nAtha, namana karatA sAmaMtovALo cakravartI evo putra thaze. (54) e pramANe anukrame prasava samaya Avye chate rANIe sarva aMganA sauMdaryathI manohara devakumAra Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6O brahmadatta kathA mULazuddhi bhAga-2 samAna putrane janma Apyo. tyAre sasaMbhramathI aTakatI-lathaDatI gativALI ane tethI paDI rahyuM che uttarIyavastra jemanuM, kaMpAyamAna thatAM moTA stananA bhArathI pedA thayela khedanA vazathI saMdhAI rahyo che zvAsa jemano evI dAsIoe rAjAne vadhAmaNI ApI. ane dAsIone mukuTa choDI aMge lAgelA badhA alaMkAronI sAthosAtha prItidAna ApavApUrvaka mAthuM dhuNAvI vadhAmaNA mahotsavano Adeza kare che. ane vaLI.... jemAM moTA AvAjavALA mRdaMgo vAgI rahyA che, nAcatI strInI suMdara tAravALI hAra latA jemAM tuTI rahI che, kAnane sukhakArI gItano laya jemAM saMbhaLAI rahyo che, gajedra - rathasamUha ane ghoDA jemAM apAI rahyA che, manohara-suMdara nArIo ghumarIe dhUme che. dhvajAo jemAM uMcI uchalI rahI che. atyaMta ubhaTavezavALA bhAthI vyApta, jemAM nArIo maMgalagIta gAtI rahI che, jemAM mAna unmAnamAM vRddhi karavAmAM AvI che. jemAM badhA ja baMdIo-kedIo chuTA karAI rahyA che (57) ema daMDa kudaMDathI rahita, ghaNAM ja khuza thayelA sarva janothI urjita-bhavya-tejasvI sainikono avinaya-baLajabarIthI koIne pakaDavA-bAMdhavA vagere tenuM mahotsavadaramyAna nivAraNa karavAmAM AvyuM che. Avo vadhAmaNA utsava samasta nagarajanomAM vartI rahyo che. e pramANe anukrame bAramo divasa Avye chate mahAvibhUtithI putranuM brahmadatta e pramANe nAma karyuM, ane te zarIranA upacayathI ane kalAkalApathI vadhavA lAgyo.A bAju te brahma rAjAne uttamakulavaMzamAM utpanna thayelA cAra moTA rAjAo mitro hatA. te A pramANe kAzIdezamAM alaMkAra samAna vArANasI nAmanI nagarI che teno svAmI kaTaka. (1) gajapurapati kaNeradatta, (2) kauzala nagarano nAtha dIrgha, (3) caMpAno nAyaka puSpacUla. teo arasa parasa atyaMta prItivALA hovAthI ane svAdhIna vaibhavavALA hovAthI bhegA thaIne ja potAnA rAjayamAM eka eka varasa AvavAjavAnI roka Toka vinA-pratihArI dvArA nivedana karavuM ane pachI javuM ItyAdi niyama rAkhyA vinA "paraspara viyoga nA thAo" evuM vicArI vividha jAtanI krIDA vizeSane karatA rahe che. (eka eka koIpaNa eka mitranA rAjayamAM cAre sAthe rahe che) ane kahyuM che. te suMdara paNa lakSmIvaDe zuM je svajana vagaranI hoya, mitronI sAthe je na laI javAya ane jene zatruo dekhe nahIM. e pramANe paraspara bharapUra snehathI teono samaya pasAra thaI rahyo che e pramANe brahmadatta kumArane bAra varSa thaye chate anityapaNAthI zISarogathI gherAyela (mAthAnA duHkhAvAthI) brahmarAjA kAladharma - maraNa pAmyo. tenuM mRtyu kArya patAvIne kaTakAdi mitro kahevA lAgyA. "jayAM sudhI brahmadattakumAra zArIrika baLathI saMpanna thaI jAya tyAM sudhI paripATIthI kramazaH ApaNAmAMthI eka eka jaNAe A rAjayanuM pAlana karavuM." e pramANe maMtraNA karIne sarva saMmatithI dIrghane rAjya upara sthApana karyo. vaLI bIjA pota potAnA rAjayomAM gayA. te badhA gaye chate te dIrgha rAjA samasta sAmagrIvALA rAjayanuM pAlana kare che. pUrva paricita hovAthI utpanna thayela prabhutvanA abhimAnavALo ratha, ghoDA, hAthI vagerene grahaNa kare che. bhaMDAra-kozane jue - saMbhALe che, badhA sthAnone nipuNa najarathI nihALe che. rANIvAsamAM praveza kare che, culanI mahArANInI sAthe maMtraNA kare che. tyAre iMdriyane rokavI muzkela hovAthI, kAmadeva baLavAna hovAthI, mohano phelAvo durdhara hovAthI, yauvanano vilAsa Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 61 ramaNIya - manane game evo manohara hovAthI, brahma rAjAnA sukRtone gaNakAryA vinA, apavAdaniMdAnI avajJA karI, cAritrasadAcArane choDI daI, nirlajjatAnuM AlaMbana laI, potAnA kulakrama maryAdAne neve mUkIne potAnA kula upara kalaMka lAgaze e apavAda vAtane bahumAna pUrvaka svIkArI nirmala zIlanA pracAra ne prasAranuM khaMDana karI, culanI rANInI sAthe ramavA lAgyo. athavA nArIno saMparka sarva niMdA gahanuM kAraNa ja che. ane kIdhuM che ... A ja snehanI gati che, zuM karI zakAya ! kAraNa ke nArIno saMsarga kulamAM janmelA kulIna mANasone paNa malIna kare che, jema telano ghaDo sADIne melI kare che davA tivamAtranA saMbaMdhathI snehanA phelAvane karanArI mAyA-kapaTa pariNAmavALI nArI tailInI zAlAnI jema kone meLa utpanna nathI karatI ? (61) bIjAthI prerAyelI lobhavALI potAnI niMdA - kuthalInA samUhane nahIM gaNanArI strI tailInA kuzanI jema durjanane moTu arpaNa kare che. (62) e pramANe potAnI kula maryAdAne nahIM gaNanArI lajjAsthAnone neve mUkanArI durjana nArIone ane kupuruSone paNa nIce mArga nathI. (ane narakamAM paNa emanA karma khape ema nathI) (63) e pramANe vRddhi pAmatA snehathI phelAI rahyo che viSaya sukhano rasa je baMneno evA dIrgha - calanInA divaso vIti rahyA che. brahma rAjAnA bIjA hRdaya samAna evA dhanU nAmanA maMtrIe A AcaraNane badhI rIte sAcuM jANIne vicAra karyo ke.. nArIomAM to aviveka vadhAre hovAthI AvuM kare te ghaTe, paraMtu je apayazanI svAhino dhabbo moDhA upara lagADavAnuM nakkI karI dIrthe A vAtano svIkAra karyo te ja Azcarya che. athavA mahAmohanA vilAsane rokavo muzkela hovAthI AmAM kaMI Azcarya jevuM nathI. je AvA prakAranuM paNa akArya Acare tene bIjuM zuM akArya hoI zake ? ema vicArIne brahmadatta upara atizaya sneha anurAgavALA potAnA putra varadhanune ekAMtamAM besADIne kahyuM ke he vatsa ! bAla svabhAvavALo brahmadattakumAra svabhAvathI kuTila evI nArIonA vilAsane jANato nathI, tethI AnI mAtAnI raheNI-karaNI tuM (Ane) jaNAva. tyAre ekAMtamAM varadhanue kumArane badhuM jaNAvyuM. kumAre paNa yathAvasthita parIkSA karIne daDha rIte baMdhAyela pAMkhane phaphaDAvato ane koyala upara adhiSThita caDhI beThelA kAgaDAne grahaNa karIne rANIvAsanI aMdarathI jato tANa-dIrgha-culanI samakSa rAjaputranI capala lIlAthI kahe che.. ane vaLI. pahelA nahIM sAMbhaLyuM evuM tame sAMbhaLo ke jema A uttama paNa koyala A hInajAtivALA kAgaDAnI sAthe vase che. (64). A varNasaMkara koI kSatriya baccAne upekSAne yogya nathI, tethI eone mArA vaDe A pramANe ghora daMDa karAyo. (65) bIjo koI paNa AvI rIte karaze te paNa mArAvaDe nizcayathI daMDa devA yogya che. e pramANe ramato tyAMthI nIkaLI jAya che. (66) te dekhIne dIrgharAjAe kahyuM ke priye ! kumArano AlApa- ullApa sAro nathI, jethI tane koyala ane mane kAgaDo kahyo. culanIe kahyuM "bAla svabhAvanA kAraNe vicitra krIDAthI ramato kumAra jema tema bole che. Ane AvA prakArano vikalpa-vicAra kyAMthI hoya ?" tyAre bIjA divase uttama Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 brahmadatta kathA mULazuddhi bhAga-2 jAtinI hAthaNIne saMkIrNa hAthI sAthe bAMdhIne kahevA lAgyo... "bhadra hAthiNI thaIne paNa je saMkIrNa hAthI sAthe rame che. te ja daMDane pAme che, A vacanane badhA sAMbhaLo." (67). ane sAMbhaLIne dIrthe kahyuM ke - he priye ! A bAlavilAsa nathI, paraMtu abhiprAyavALuM vacana che. culanIe kahyuM "bhale Ama hoya, to paNa AnAthI zuM thavAnuM?" pharI trIjA divase rAjahaMsIne bagalAnI sAthe bAMdhIne lAvI kahevA lAgyo.... kalahaMsI paNa A kulaTA che kAraNa ke A asadaza - halakI jAtivALAmAM rakta che. tethI Ane huM sahana nahIM karuM, bIjA paNa sAMbhaLo, athavA ghaNuM kahevAthI zuM ?" (68) A sAMbhaLI pharIthI paNa dIrthe kahyuM ke "priye ! vRddhi pAmato kumAra cokkasa ApaNI ratimAM vina karanAro thaze, tethI mArI nAkha. te culanIe kahyuM" rAjayane dhAraNa karanAra potAnA putrane huM kevI rIte mAruM ?" dIrthe kahyuM huM tAre svAdhIna hote chate bIjA paNa tAre putro thaze. athavA je mArA putro che te tArA ja putra che, kAraNake baMne rAjya upara tuM ja svAminI che." tyAre rati snehanI paravazatAthI hRdayathI vicArI paNa na zakAya evA prakAranA akAryano ANIe svIkAra karyo ane kahyuM che.. "sneharasathI bharelA nArInA hRdayo kamaLanA pAMdaDA jevA komaLa hoya che. ane virakta nArInA te ja hRdayo karavata jevA karkaza thaI jAya che." (69). teNIe kahyuM jo koI paNa rIte tevA prakAranA upAyathI mAravAmAM Ave ke jethI lokaniMdAnA doSathI bacI zakAya. te kyo upAya che? ema lAMbA kALa sudhI vicArIne - huM huM jANu-"huM-huM khyAla AvI" gayo. kumArano vivAha karuM, tyAre tenA vAsabhavana nimitte pravarajAlI anekabArI ane ardhacaMdrAkAra jharukhAothI suzobhita, gupta AvavAjavAnA rastAvALuM lAkhanuM ghara banAvuM, ane tyAM sukhathI sutelA tene Aga cAMpuM. ema maMtraNA karI culanIe potAnA bhAI puSpacUlAnI putrIne kumAra mATe varI, sarva sAmagrI taiyAra karavAmAM AvI, tyAre buddhinA prakarSathI "badhI ja tenI-dIrghanI ramata che" ema jANIne mahAmaMtrI dhanue dIrgharAjAne vinaMtI karI ke he deva ! A mAro putra varadhanuM samastakalAmAM kuzala che, rAjAnA moTA bhArane vahana karavAmAM mukhya zubhravRSabha samAna che, rAjyanuM pAlana karavAmAM samartha che, ane huM to uMmaranA lIdhe khaTapaTa karavA samartha nathI. tethI tamArI anujJAthI huM AtmahitakArI anuSThAna karavAne IcchuM chuM. tyAre A sAMbhaLI dIrgha rAjAe vicAryuM ke A mahAmatimAnuM mAyAprapaMca-maMtranA prayogamAM hoMziyAra ahIMthI bahAra nIkaLI gayo to cokkasa anartha mATe thaze. ema vicArI mAyApUrvaka upacAra karI sAma pUrvaka samajAvavA pUrvaka kahevA lAgyo - tamArA vinA rAjayathI hamAre zuM prayojana-phaLa? hRdayane zAMti zuM - kyAthI ? tethI kyAMya paNa prayANa karavAthI saryuM ! paraMtu ahIM rahelA ja azanadAna vagere dvArA dharmane upArjana karo. ane ema sAMbhaLI dhanue gaMgAnadInA kAMThe moTA sAta maMDapo karAvIne vaTemArga - parivrAjaka - bhikSuka vagerene ghaNuM azanapAna Ape che. dAna mAnanA upacArathI ekaThAM karelA vizvAsu puruSo pAse begAu pramANanI lAkSAghara sudhInI suraMga khodAvI. guptalekha mokalavA dvArA A vyatikaravigata puSpacUlane jaNAvI-paramArthane jANanArA teNe paNa potAnI dIkarI na mokalI, paraMtu bIjI koI dAsI mokalI, bIjA=dIrgha-cUlanIe mahAvibhUtithI teno praveza karAvyo. ane vivAhano Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 63 divasa Avyo. gavAI rahelA madhuramaMgala gItonA AlApathI zabdamaya-vAcAla, dUrathI AvelA mANasane utAro apAI rahyo che jemAM, satata AvI paDatA loko rUpI puSpa samUhathI bhUmibhAga pUjAI rahyo che jemAM, jozI mahArAjathI udghoSita "puNyAha" zabda saMbhaLAI rahyo che jemAM, evo vivAha mahotsava thayo. vivAha pachI sarva mANaso vidAya thae chate kumArane vahu sAthe lAkSAgharamAM praveza karAvyo = kumAra navoDhA sAthe vAsabhavana rUpe kalpAyela lAkSagharamAM Avyo. tyAre tyAM pAse beselo - navavadhUthI yukta, najIkamAM beThelA varadhanuvALo, teNe badhA ja parivArane rajA ApI dIdhI. badhA lokoe vidAya lIdhI, (navoDhA potAnI pAse beThI che, ane najIkamAMja varadhanuM beThelo che, ane nokara-cAkara parivArane paNa rajA ApI devAmAM AvI che.) tyAre vizradhdhavizvasta banIne varadhanunI sAthe maMtraNA karatA (kumAranI) aDadhA uparanI rAtrI pasAra thaI. teTalAmAM joradAra (vika puSTa pA.sa.) agni dvArA dvAradezathI vAsabhavana baLavA lAgyuM. hAhArava ucchaLyo, nagarajano bUmAbUma karavA lAgyA tyAre lAkSAbhavana baLavA lAgyuM. ane vaLI atizaya ghaTa kALAbhammara navA vAdaLa sarakhA dhUmADAmAM vIjaLInI sattAnI jema phelAI rahelI javALAothI cAre bAjuthI Aga ubhI thaI (te lAkSAgharane Aga lAgI). (77) bArI ane gavAkSanA chidromAM pesatI AganI zikhAo vaDe te AkhuM bhavana bhareluM dekhAya che, jANe te badhAne samAna mAne che, evuM jaNAvavA mATe. (78) yamanI jIbha sarakhI phelAyelI ubhaTa-pracaMDa javALAsamUhathI-bahu uMcI AganI prabaLa lapeTothI duHkhe dekhI zakAya tevuM te vAsabhavana sarva bAjuthI taDataDa avAjane mUkta baLI rahyuM che. (79). te bhavanane tevA prakAranuM joI have zuM karavuM te bAbatamAM mugdha manavALA kumAre varadhanune pUchyuM are A zuM ? varadhanue saMkSepathI kahyuM, brahmadatte tene kahyuM A tame kevI rIte jANo cho ? teNe kahyuM he deva ! tamArA kAmamAM joDAyelA-parovAyelA amAre bIju kAma ja zuM che ? brahmadatte kahyuM - jo ema che to have ahIM zuM karavuM ? varadhanue kahyuM mArA pitAzrIe A bAbatamAM badho ja khAmI vagarano upAya karyo ja che. pahelA ja mArA pitAzrIe mane kaheluM ke AmAM peThA pachI tamane koI vikaTa paristhiti-Apatti AvI paDe to amuka sthAne kumAra pAse eDIno prahAra karAvaje ke, jethI suraMgamukha khulluM thaze. tethI A pradeza upara eDIno prahAra karo. tyAre kumAre tema karyo chate suraMga pragaTa thaI. te suraMgathI jeTalAmAM bahAra nIkaLe che teTalAmAM maMtrIe be jAtimaMta ghoDA ApyA. tenA upara caDhIne 50 jojana dUra bhAgI gayA. hRdayamAM zvAsa rUMdhAI javAthI baMne ghoDA maraNa pAmyA. tyAre page cAlatA cAlatA koSTa nAmanA gAmamAM pahoMcyA. e arasAmAM bhUkhatarasathI pIDAtA kumAre vanadhanune kahyuM he mitra! huM bhUkhathI joradAra pIDAu chuM, teNe paNa vicAryuM koIka sAcuM ja kahyuM che.... mArganA kheda sivAya bIjI koI moTI uMmaranI pariNati - vayano paripAka nathI, raudra dAridra samAna bIjo koI parAbhava nathI. maraNathI anya koI moTo bhaya nathI, bhUkha samAna koI vedanA nathI. (80) yauvana - lakSmI - zobhA, saubhAgya, abhimAna, parAkrama, mahAna sattva, zarama ane balanA garvano kSaNamAtramAM eka bhUkha nAza kare che. (81) Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 brahmadatta kathA mULazuddhi bhAga-2 / ema vicArI kumArane tyAM ja choDI mUkI gAmamAM gayo, gAMjAne laI tarata ja pAcho Avyo. zikhA mAtra choDI kumAranA mAthAne muMDAvI dIdhuM. sthUla kaSAya-bhagavA vastro paherAvyA. zrIvatsanA cihnavALA vakSasthalane cAra AMgaLa pahoLA paTTAvaDe DhAMkyuM. kaMThamAM janoI nAMkhI. jAte paNa veza parivartana karI gAmamAM praveza karyo. ane teTalAmAM eka zreSTha brAhmaNanA gherathI nIkaLIne dAsanokare kahyuM "Avo bhojana karo." tethI tyAM gayA rAjA jevI bhaktithI temane jamADyA. jamavAnuM patI gayA pachI svaccha vikasita koraMTa vRkSanA phUla jevI kAMtivALI, lAMbAkaMdhorAthI vizeSa namelI kAyAvALI, hAthanI AMgaLI pramANa locana yugalavALI baMdhumatI nAmanI kanyAne laI eka madhyama vayavALI nArI AvI. kumAranA mastaka upara akSata ApI ane puSpayukta zvetavastra yugala ApI A strIe kahyuM ke "A kanyAno vara (thAo) che." ane A sAMbhaLI maMtrIputre kahyuM bho ! vedanA akSara mAtrane paNa nahI bhaNelA A mUrkha chokarAne prati Adara karI zuM kAma jAtane kheda pamADo cho ? gharanA svAmIe kahyuM he svAmI ! tame sAMbhaLo, kaMIka vinaMtI karavAnI che, ke pahelA ame naimitikane pUcheluM, teNe kaheluM ke A chokarIno samasta pRthvImaMDaLano svAmI bhartA thaze (ame pUchyuM, 'tene kevI rIte oLakhavo? ema pUchAyela naimittike kahyuM ke "je mitra sAthe paTTAthI DhaMkAyela chAtIvALo tamArA ghera jamaze, jene dekhIne A kanyAne romAMca-saMvATA khaDA thAya ane nayanayugala AMsuthI bhInA thaI jAya te A kanyAno dhaNI (jANavo).' e pramANe bolatA te gharanA svAmIe kumArane hastadAnanuM pANI ApyuM. varadhunue kahyuM "bho ! A janmathI daridra A halakI jAtanA mANasane pRthvImaMDaLanuM Adhipatya kyAMthI (maLavAnuM) ? paNa svAmIe kahyuM je thavAnuM hoya te thAya meM to A kanyA Ane ApI dIdhI che. tyAre te ja divasevivAha karyo. te rAtri tyAM ja rahyAM. lagabhaga rAtri pUrNa thatA varadhanue kahyuM ke "mitra ! sukhethI kema beTho che ? zuM ApaNe dUra javAnuM che" te bhUlI gayo. e pramANe preraNA karAyela kumAre baMdhumatIne satya bInA kahI. tethI he priye ! koIne kahetI nahIM, tyAM sudhI huM AvuM jyAM sudhI vizvAsa rAkhI zAMtithI raheje. ane te sAMbhaLI satata jharatA AMsuthI kaluSita thayela kapola maMDalavALI ANIe praNAma karI kahyuM ke... potAnA kularUpI nabhastalanA bhUSaNabhUta caMdra ! mArI vinaMtI sAMbhaLo, amArA jevA dIna mANasone kSaNa mAtra paNa bhUlatA nahIM (82) tyAre azaraNa mAruM haiyuM mane mUkIne sAthe Ave che, sukha svarUpa, sukhane ApanArA, Ane = mArA haiyAne tRpti Apajo' - karajo. (83) tArI AgaLa veNI racI tathA kAjala vigere mUkyA. ema jANI he nAtha ! dayA karI jaldI saMgama Apajo . (84). tyAre snehakAyara=snehathI DhILI paDelI tene sAMtvana ApI te baMne nIkaLI gayA, vikaTa pagalA =vizAla-moTA Daga mUkvA pUrvaka cAlatA aMtima grAma nAmanA gAme pahoMcyA. ane tyAM pANI pIvA mATe varadhanu gayo. jaldI AvIne kahyuM "he kumAra ! gAmasabhAmAM bolAya che ke gaIkAle brahmadatta-varadhanuM bhAgI gayA che. lAkSAghara baLI jatA nIrakSaNa karanAra mANasoe tyAM hADakA dekhyAM nathI, ane suraMga dekhAI, tethI dIrgha rAjAe badhA ja rAjamArga japta karAvI dIdhA che. tethI tuM Ava ApaNe ujjaDa mArgathI jaIe" ethI viSama durga dezathI te baMne cAlavA lAgyA. moTA jaMgalamAM AvI paDyA. te aTavI kevI che ? seMkaDo bhayaMkara jaMgalI janAvarothI khIcokhIca bharelI, ghaNAM jhADathI gIca, ghaNA jAtinA Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 65 paMkhIonA zabdothI uddhata-uchAMchaLI, bahu ja lAMbA cheDAvALI, koIka ThekANe pavananA jhATakAthI jhapATAthI hAlatA DolatA pallavarUpI hAthovaDe, bIkane nakAratI, koIka ThekANe te aTavI paDI rahelA pAkAM phaLovaDe vaTemArguonI jANe pUjA karatI na hoya, (86) koIka ThekANe zreSTha vRkSothI sUrya kiraNone rokanArI te aTavI jANe prANIonA tApasaMtApanuM haraNa karatI na hoya, koIka ThekANe dAvAnaLathI baLI gayelI (jaMgalanI bhUmi) saMgathI (potAnA saMparkathI) durjananI jema malina karI rahI che, (87) . e pramANe ghaNI jAtanA vRtAMtavALI anekaghaTanAthI bharelI te aTavImAM te baMne jaI rahyA che. teTalAmAM tarasathI-banAvo gaLuM sukAvAthI kumAra ghaNo ja pIDAyo. (88) tyAre tevA prakAranA kumArane joI varadhanu ghaNA pAMdaDAvALA vaDavRkSanI chAyAmAM kumArane mUkI jAte pANI zodhavA gayo. teTalAmAM divasa AthamavAnA samaye dUradezamAM 2helo yamanA subhaTa sarakhA dIrgharAjAnA puruSo vaDe mAra marAto 'tuM jaldI bhAgI jA' e pramANe IzAro karAto varadhanu anyakumA2vaDe dekhAyo, te jANIne kumAra bhAgyo. bhAgato bhAgato durgama jaMgalamAM AvI paDyo. ane te kevuM che..... vikaTa girikUTanA sAMkaDA taTanI pAse paDI rahyA che gahana jhADano samUha jemAM, ati bhayaMkara jaMgalI jAnavaronA moTA avAjathI yukta bharapUra (89) madathI madonmatta hAthInA kulathI bhaMgAtA moTA vRkSothI jemAM cAlavuM muzkela che. moTA vAMsanA gharSaNathI pedA thayela dAvAgnithI baLI rahyo che vRkSa samUha jemAM, (9) atizaya phelAyela parAkramI zabdathI bhayaMkara, AvA mahAghora bhayaMkara jaMgalamAM brahmadattakumAra potAnA karmanI pariNatimAM jema bhame tema bhame che. (91) ane tyAM rasa vagaranA - kharAba rasavALA phaLo vagereno AhAra karI trIjA divase eka tApasane jue che. tene dekhIne kumAre pUchyuM he bhagavan ! tamAro Azrama kyAM che ? te tApasa paNa kumArane AzramamAM laI gayo, kulapatine joyA, jamIne labaDatA vAMkaDiyA vALanA samUhavALA bhAlastalavaDe vaMdana karyA. AzIrvAda ApavA pUrvaka kulapatie kahyuM - he vatsa ! tuM sukamAla zarIravALo dekhAya che, ane A jaMgala to atizaya bhISaNa ane du:khe cAlI zakAya tevuM che, tethI tAruM ahIM kevI rIte AvavAnuM thayuM ? te kumAre paNa "A to guru che" ema mAnI sarva bInA jema banI tema kahI dIdhi. AvuM bolatAnI sAthe "svAgata ho !" ema bolatA bolatA kulapati te kumArane bheTI paDyA, ane kahyuM ke huM tArA pitA brahmarAjAno nAno bhAI chuM, ethI sukha upaje tema ahIM rahe, A Azrama tAro ja che, te tyAM rahete chate prAdus - varSAkALa Avyo. tyAM rahelA tene te kAkAe (kulapatie) badhI kaLAo ane mahArthavALI vidyAo zikhavADI. ane eka divasa pANI gaLI gayelA vAdaLAthI dhoLuM karAyuM che dizAMtara je kALe nabhastala kuvalayanA patra sarakhI kALAzathI bharelu dekhAI rahyu che je kALe tevo zadakALa Avye chate, phalAdi nimitte tApasoe prayANa karye chate, teonI sAthe kulapati javAnI nA pADI chatAM paNa te kumAra jaMgalamAM gayo. tyAre cakSunI capalatAnA kAraNe Ama tema jotA teNe te ja samaye choDAyela hAthInA maLamUtra joyA, tethI hAthI ahIM najadIkamAM hovo joIe (haze,) bALapaNanA svabhAvanI capaLatAvALo te kumAra tApasoe rokavA chatAM hAthInI pAchaLa lAgyo, "A jAya che, A jAya che". ema Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 brahmadatta kathA mULazuddhi bhAga-2 parAdhIna manavALo pAMca yojana gayo, te hAthI joyo; te kevo che... jharatA madavALo, AgaLanA bhAgamAM unnata -UMcA jatA suMdara dAMtavALo, jANe cAlato utpAda parvata hoya evA cAlatA gajanAthane te jue che. ||rA tyAre potAne parivAra rahita dekhI kautukathI kumAre gaLAthI garjanA karI. tene sAMbhaLavAthI veila karNa yugalavALo, suMDha dvArA mUkela sUtkAra= avyakta zabda mUkanAro, gaLAnI garjanAthI pANIvALA vAdaLone jitanAro te hAthI kumAranI pAse Avyo. sUDha phelAvI jeTalAmAM hajI kumArane pakaDato nathI teTalAmAM kumAre tenI AgaLa vIMTALIne-guMcaDo vALIne uttarIyavastra pheMkyuM. te hAthIe paNa amarSanA vazathI vastrane AkAzamAM nAkhyuM, ane nIce paDatA evA te vastrane dhAraNa karavA jeTalAmAM dAMtavaDe levA jAya che teTalAmAM tene chetarIne pAchA Apato hoya tenI jema vAMkA vaLIne kumAre grahaNa karyuM ane utAvaLe cAlatA hAthInA paganI vaccethI nIkaLelA kumAre hAtha hAtha vaDe paga ane sUMDhane sparza karyo. tyAre roSanA vazathI vyartha lakSya ApanAra (eTale krodhanAkAraNe khyAla nathI paDato ke prahAra kyAM karavo tethI jema tema prahAra karyA kare che.) be hAthathI ukhADIne nAMkhelI dhULa vaDe DhaMkAI gayo netrano prasAra jeno evA te hAthInA kaMTha upara te kumAra laTakI gayo, jeTalAmAM kamArane hAthI saMDhathI sparza karavA jAya che. teTalAmAM lAghavathI eka hAthathI paMchaDAne pakaDI jaldI bhUmi upara AvI gayo. A arasAmAM cAre bAju phelAtI joradAra sthaLa-moTI pANInI dhArAthI saMdhI nAMkhyo che nayanamArga jeNe evo varasAda varSavA lAgyo. tyAre te hAthI ghaNo ja thAkelo ane varasAdathI Ahata thayelo virasa AvAja karIne-cIsa pADIne bhAgyo. kumAra paNa jeTalAmAM tenI pAchaLa cAlyo. teTalAmAM jalanAparathI uMcI nIcI jamInano bhAga jene nathI oLakhAto evo dimUDha banelo te kumAra pANIthI bharelI eka nadImAM paDyo. teNI vaDe laI javAto bIjA divase kAMThe rahelA eka nirjana junA gAmamAM bahAra nIkaLyo. ane te kevuM che. ati uMcA ane moTA nagara dvAra paDI javAthI AvavAjavAno jeno mArga rokAI gayo che. samAna bhaMga pAmelA devAlayanA UMcA zikhara ane jemAM tirADa-phATo paDI gaI che. malina apavitra banelo gabhAro jeono che evA devAlayavALuM, gharanI bhIMtamAM UgI nIkaLelA jhADathI tuTI paDyA che UMcA dhavalagharo jemAM, jaMgalI hAthInA dAMta dvArA bhaMgAI rahyuM che kapATa saMpuTa jenuM, (94) jaMgalI bheMsonA pADAnA tIkSNa ziMgaDAnA agrabhAgathI bhedAyela avayavo paDI rahyA che jemAM, bhUMDanA kula-cUtha vaDe khodAyela bhUmimAM dekhAI rahyA che nidhAnanA kaMThAgrabhAga jemAM (jamInamAM gADelA caru vagereno uparano bhAga jovA maLe che) (96). kautuka rasanA deDha prasArathI bharelo kumAra AvA prakAranA nagaramAM jyAre phare che, tyAre mahAkAyavALA vaMzajAlane jue che. (96) te jhADInI pAse rahela-laTakatI vasunaMdaka nAmanI talavArane dekhIne A to bahu sarasa che ema katahalathI grahaNa karI te vaMzajAla upara te talavArane calAvI, eka ja prahArathI vAMsanI sAThI paDI gaI. tenI vacce rahela, thoDA thoDA phaphaDatA hoThavALuM eka manohara makakamala paDeluM hatuM, tene dekhI zaMkAzIla banI vaMzajAlane joI ane UMcA bAMdhelA pagavALuM dhUmADo pIvAnI lAlasAvALuM dhaDa joyuM. aho ! vidyAsAdhavA udyata thayelo koIka A mahAnubhAva mArAvaDe marAyo. e pramANe bhAvanA bhAvato ghaNIvAra potAnA bAhubalanI niMdA karI. tyAre kSaNa pachI AgaLa thaIne prayANa Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 karyuM, teTalAmAM naMdanavana sarakhuM moTu udyAna joyuM. te udyAnane joto kautukarasanA prasArathI pahoLA karelA netrayugalavALo aneka jhADo tarapha dRSTi nAMkhanAro te kumAra jeTalAmAM tyAM praveza kare che, teTalAmAM devavimAna samAna divya hAthIvaDe sArI rIte vahana karAto eka sAta mALano moTo baMgalo dekhe che; ane tene dekhIne kautukathI sAtame mALe caDhyo. ane tyAM vastrathI DhaMkAyela maNimaya palaMga upara beselI, nitaMbasthalamAM jANe jenuM mULa rahelu na hoya, gaMbhIra nAbhimaMDalathI UgyuM na hoya, jANe bhUjArUpI latAmAM vistaryuM na hoya, karapallavane vize jANe kUMpaLa (navuM phUTatuM pAMdaDu) vALuM banyuM na hoya, nakhanA kiraNanA samUhamAM jANe puSpavALu thayuM na hoya, sthUla stanamAM jANe phaLyuMphAlyu phUlyuM na hoya, (AnA dvArA kavie yauvana taruvaranI utpatti sthAnathI mAMDI tenA phaLa sudhInI jagyAnI oLakhANa ApI che.) evA yauvanane vahana karatI, kALA varNavALA susnigdha cIkAzavALA vAMkaDIyA vALanA samUhathI suzobhita che mukha jeNInuM evI eka zreSTha kanyA joI ane vaLI... daMDathI phaTakArelA kALA sApanA bhaMga sarakhI - tevI vAMkIcUkI racanAvALI jeNIe veNI gUMthI che, jenA eka hAthamAM maMgala valaya che, ane zeSa ghareNAo vagaranI che (97). potAnA DAbA hAtharUpI pallavamAM mUkelA vadanakamaLavALI, zaradaRtunI kamalinI jema hima-olAnA samUhathI nisteja banelA kamala jevA vadana kamaLavALI (98) satata zokathI TapakI paDelA AMsuthI jenA banne gAla malina thayelA che. gajabaMdhanathI chUTI paDelI kAMpatI tharatharatI hAthINI jevI te dekhAI. (99). - tyAra pachI kharI paDelI vidyAvALI vidyAdhara suMdarInI jema ciMtAthI rokAI gayo che kAyAno pracAra - phelAvo jeNIno, evI kanyA pAse jaIne kumAre puchyuM he suMdarI ! tuM koNa che, A kyo pradeza che ? tuM ekalI kema che ? zokanuM kAraNa zuM che ? bhayane paravaza te kanyAe kahyuM che mahAbhAga ! mArI kathA moTI che, tethI tame ja maherabAnI karIne kaho ke tame koNa cho ? kyAM jaI rahyA cho ? tamAruM prayojana zuM che? teNInA hAthamAM pakaDelI velaDI sarakhA komala avAjathI khuza thayela-AkarSita thayela-kumAre kahyuM he suMdarI ! huM kharekhara paMcAla dezanA adhipati brahmarAjAno putra brahmadatta chuM, jeTalAmAM kumAre eTaluM kahyuM teTalAmAM harSanA AMsuthI bharAI gayela locanayugalavALI khaDI thaI rahI che romarAjI jenI sahasA - ekAeka ubhI thaI, ane kumAranA pagamAM paDIne kahevA lAgI... ane vaLI... mArA netrone vikasita karanAra ! amRtamaya AnaMda ApanAra ! he kumAra ! azaraNavALI evI mArI pAse tuM Avyo te bahu ja sAruM thayu. (100) hAthapagamAM utpanna thayelA sarva uttama lakSaNothI ane mArI DAbI bhujA pharakavAthI jo ke meM tane zrIvatsa lAMchanavALo kahyo che, chatAM paNa saMdeha nAza karavA mATe he guNanA bhaMDAra ! meM tane puchyuM, tethI he kumAra ! tamAruM svAgata ho, ema bolatI rovA lAgI /102 // tyAre kumAre paNa "tuM raDa nahIM" ema bolatA tenA zirakamalane UMcuM karIne puchayuM tuM koNa che ? tAre raDavAnuM kAraNa zuM che ? tyAre praphullita locanavALI te kahevA lAgI... he kumAra ! huM kharekhara tArA mAmA puSpacUlanI dIkarI puSpavatI nAmanI kanyA tane ja apAyelI. vivAhanA divasanI pratIkSA karatI potAnA gharanA bAganI vAvaDInA pulinabhUbhAgamAM ramatI, naSTaunmatta nAmanA duSTa vidyAdhare ahIM lAvI. mAbApa vagere bhAI baMdhunA viyogarUpI AganI javAlA-samUhathI Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 brahmadatta kathA mULazuddhi bhAga-2 du:khI kaMgAla banelI kAyAvALI, potAnA bhAgyane Thapako ApatI jyAM sudhI huM ahIM rahI teTalAmAM nahIM dhArelI ratnAvRSTi samAna tame ahIM AvyA. tethI atyAre azaraNa evI mArA zaraNa bano. tyAre kumAre kahyuM he suMdarI ! atyAre te mahAverI kyAM che? jethI tenA baLanI parIkSA karuM, te kanyAe kahyuM te mArI najarane sahana nahI karI zakato vidyA sAdhavA mATe eka ThekANe vaMzajAlamAM UMcA baMdhAyela pagavALo dhUmanuM pAnakaravAmAM tatpara banI vidyAne sAdhe che, ane vidyAsiddha karI kharekhara te mane paraNaze. Aje ja tenI vidyAsiddhi thavAnI che. tyAre kumAre te kanyAne tenA mRtyuno vyatikara= banAva kahyo. ane te sAMbhaLI harSathI vikasita netravALI bolI, he Aryaputra ! sAruM karyuM ke te durAcArIne haNyo, tethI atyAre lAMbA kALa sudhI vicArela mArA manorathane tuM pUrNa kara. gAMdharva vivAhathI kumAra paNa te kanyAne paraNyo. tenI sAthe tyAM rahyo, rAtre navA rAgathI bharelA teonI vacce je thayuM te badhA mANasone ramaNIya hovA chatAM zaramadAyaka che, suprasiddha hovA chatAM ekAMtagamya che- ekAMtamAM sevavA yogya che. bhAre anurAganA prasArane Apyo hovA chatAM virAgapaNAne pedA karAvanAra che. zarUAtamAM rAga-prema vadhAre paNa aMte aruci pedA karAve che) udbhaTa zRMgArane pedA karanAra hovA chatAM (seMkaDo viSAdane karanAra che.) viSaya-vilAsanI AzAne karanAra che. ane pachI sukhapUrvaka sUI gayo. ane savAranA samaye divyanArI-devInuM anukaraNa karanAro manohara AlApa sAMbhaLyo. teNe pUchayuM A konA zabda-AvAja che. saMbhrama sAthe teNe kahyuM che Aryaputra ! A te tArA verI naSTaunmattanI beno khaMDa-vizAkhA nAmanI vidyAdhara kumArIo naSTaunmattanA nimitte vivAhanA upakaraNo laIne AvI che. tethI tame teTalAmAM jaldI sarakI jAo, jeTalAmAM huM tamArA guNanI saMkathAnA varNana dvArA eAnA bhAvane oLakhI lauM. jo eone tArA upara guNAnurAga thaze to huM mahelanI upara lAlavastranI dhajA pragaTa karIza, anyathA dhoLIdhajA. ane te jANIne tAre jatuM rahevuM. te kumAre puSpavatIne kahyuM "he suMdarI ! saMbhramathI saryuM, A loko mAruM zuM karI leze? te bolI" huM eothI bhaya-bIka nathI kahetI, paraMtu je AnA saMbaMdhI bhAI vagere AkAzagAmI vidyAdhara bhaTa samUha che te tamArA upara virodhI nA thAo." tyAre kumAra teNInuM mana mAne te pramANe karato ekAMta dezamAM rahyo, puSpavatI gaI. ane thoDA kALa pachI maMdamaMda DolAyamAna thatI dhoLI dhajA dekhI, saMketa abhiprAyane jANI dhIre dhIre te pradezathI kumAra sarakI gayo. vikaTa bhayaMkara vanamAM bhamavA lAgyo. atizaya khedathI azakta banelo divasanA cheDe jaMgalanI vATe utaryo. ane AgaLa vikaTa zilAnA samudAyathI baMdhAyela vistRta, kramathI vistIrNa ane goLAkAra pALathI preraNA karatu, UMcIpALa upara ugelA vividha jhADanA samUhathI maMDita hovAthI manohara, tenA latAgRhanI aMdara sarasakisalayanI banAvelI zayyAmAM vanacara-vaTemArga vagere mithuna yugala sukhathI sutelA che. jenuM viziSTa koTinuM zItala nIra paDelA sugaMdhi puSpanI gaMdhathI vAsita thaI rahyuM che evuM moTuM sarovara joyuM, tyAre madhura bhamarAnA guMjanathI jANe abhivAdana karAto, koyalanA madhura AlApathI jANe bolAvAto, nIce verAyelA puSpanA upacArathI latArUpI vahuovaDe jANe arthanA apAto, phaLanA bhArathI namelAM vRkSonA agrabhAgathI jANe vaMdana karAto, pANInA saMgathI zItala evA sugaMdhipavanavaDe jANe AliMgana karAto te kumAra te sarovaranA taTe pahoMcyo. vividha sApanI phaNA maMDalanI jema kamala-kuvalaya-utpalothI zobhAyamAna te sarovarane joI snAna-jalakrIDA karIne vividha jAtanA vastranI racanAvALI vividha vezyAjananI Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 69 goSThImAM beThelI manuSyanI maMDaLIne joto uttara pazlima tIralekhA upara pahoMcyo ane tyAM atizaya manohara rUpayauvanathI bharapUra banI bharAI rahyA che zarIranAM aMgo jeNInA, puSmita priyaMgu puSpa sarakhI zarIranI kAMti che jenI, sarva alaMkArathI manohara, nIce namAvelI eka bhujAlatAvALI, prakAzita -pragaTa karyuM che zreSTha bAhunuM mULa jeNIe evI phaLane cUMTatI eka zreSTha kanyA dekhI ane eNe vicAryuM ke aho ! A ja janmamAM mAre divyarUpavALI nArInuM darzana thayuM, aho ! mArI puNya pariNati, aho ! brahmAno vijJAna prakarSa kevo che , ke jeNe A rUpaguNanA bhaMDAranuM sarjana karyuM. tyAre te paNa sneha anurAganA rasathI bharelA brahmadattane jotI potAnI dAsI sAthe kaMIka maMtraNA karatI te pradezathI nIkaLI gaI.te kumAra paNa tene ja joto bIjI bAju gayo, eTalAmAM hAthamAM grahaNa karelA vastra alaMkAra taMboLavALI eka dAsI AvI. teNe vastrAdi ApIne kumArane kahyuM "he mahAbhAga ! A je tArA vaDe dekhAi,teNIe mokalyuM che. ane mane kahyuM che ke he halA ! vanakisalA ! A mahAnubhAvane amArA pitAzrInA maMtrInA ghera suvA vagerenI vyavasthA karAva. je hoya te ene kahe..." ema bolatI dAsI alaMkArathI vibhUSita kumArane nAgadevamaMtrInI pAse laI gaI . ane kahyuM ke" A mahAnubhAva rAjakumArI zrIkAMtAe tamArA ghera nivAsa karAvavA-rokAvA mATe mokalela che. tethI gauravapUrvaka sevA saMbhALa karajo." ema kahIne te gaI. maMtrIe paNa potAnA svAmI sarakhI bhaktithI vAsa karAvyo. savAre alaMkArathI vibhUSita-ghareNAthI susajjita kumArane kAryadizA darzAvatA maMtrI rAjA pAse laI gayA. rAjAe paNa abhyatthAna karI Adara pUrvaka AvakAra ApI bheTI paDyo. ane potAnI pAse Asana apAvyuM. pahelA kumAra beThe chate rAjA beTho. ane kahyuM ke "he mahAbhAga ! sAruM karyuM ke tame potAnA caraNakamaLa dvArA amArA gharanuM AMgaNuM zaNagAryuM jethI kahyuM che... apuNyazAlInA maMdira-gharamAM garviSTha - haTha vALIne beThela dAridrane pheMkIne dUra haTAvanAra ghaNA varNavALI vividhamaNinA kiraNothI yukta vasudhArAnI vRSTi paDatI nathI. samasta vAMchita pUrNa karAvavA dvArA AnaMdanA vistArane vadhAranAra zreSTha bhaMDAra puNya vinA konA ghera Ave ? abhijAtiuttamajAtivALo badhA kalAkalApathI yukta hitopadezamAM rakta sumitra ane patnI maMda bhAgyavALAne prApta thatA nathI." (103-104-105). ityAdi samAna AlApa-vAtacIta karatA rahevA chatAM madhyAhana-baporano samaya thayo. ane bhojananA aMte rAjAe kumArane kahyuM ke he mahAbhAga ! amArA jevA tamArA jevA mahAnubhAvanuM bIju kaMI kAma to na karI zake, to paNa amArI putrI zrIkAMtA nAmanI kanyAno tame svIkAra karo. ema kahIne viziSTa muhUrve kumArane paraNAvyo. tyAre tenI sAthe viSayasukhane bhogavatA eka divasa kumAre tene pUchayuM "he priye ! tArA pitAe ekAkIevA mane tuM ApI emAM zuM kAraNa ?" te bolI he nAtha ! tame sAMbhaLo, A mArA pitA vasaMtapuranA svAmI vajasenarAjAnA putra rAjya upara pratiSThita thayA. tyAra pachI mahAbala-parAkrama dekhADavAthI prerAyelo koika kAraNane uddezIne tyAM viSama jaMgalamAM parvatanI madhye balasainyavAhananI sAthe pallI vasAvIne rahyo. badhA bhillo pAse AvIne page paDyA. tyAre nirvAha na thatA "gAmano ghAta karavo dhADa pADavI' vagere dvArA potAnA parivArane poSe che. AnI zrImatI nAmanI patnIne vize cAra putro upara huM eka kanyA thaI. mA bApanI huM ghaNI ja vhAlI-lADalI hatI. eka divasa jarIka yauvanamAM AruDha thayelI huM Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 brahmadatta kathA mULazuddhi bhAga-2 pitAzrIne caraNamAM vAMdavA gai. pitAe paNa dekhIne mane kahyuM he putrI ! mAre badhA rAjA virodhI che, tethI te A pallImAM svayaMvarA je koI potAne managamato puruSane Avelo dekhe te mane kaheje. tethI huM paNa tyArathI mAMDI sarovara taTe rahelI dararoja sarovarataTe AvanAra (Avela) puruSone jouM chuM. jeTalAmAM mArA bhAgyathI tame padhAryA. tethI A binAmAM A kAraNa che. "e pramANe tyAM sukhathI te kumAra rahe chate pallInAtha gAmamAM dhADa pADavA gayo. tyAre kumAra paNa tenI sAthe gayo. tyAre gAma luMTatA chatAM kamala sarovaranI pAse rahelA kumArane vikaTa vanamAMthI nIkaLIne ane oLakhIne varadhanu kaMThe vaLagyo, chuTA kaMThe raDatA varadhanune zAMta-svastha karyo. eka ThekANe chAyAmAM sAthe beThA ane varadhanue puchyuM ke "he kumAra ! tyAre mArAvaDe bhAgavAno saMketa karyo chate te zuM zuM avasthAMtara pAmI, - kevI kevI dazAmAMthI pasAra thayo e badhu maherabAnI karI kahI batAvo." kumAre paNa badhu kahIne A varadhanune kahyuM ke atyAre tuM paNa potAno vRttAMta kahe. varudhanue paNa jevI tamArI AjJA ema kahIne kahevAnI zarUAta karI ke "he kumAra tyAre tamane vaDa chAyAmAM mUkIne huM pANI zodhavA gayo thoDAka AMtare meM moTu sarovara joyuM ane vaLI .. . kAraMDanAmanuM paMkhI, sArasa, haMsa - cakravAkra-cakavocakavI vagere paMkhI vargathI satata sevAtuM moTA sAgara jevA vistAravALuM sarovara hatuM (106) ane te sarovarane dekhI "huM jIvyo" ema mAnato tArA nimitte pANInA be kamaladalanA paDiyA bharI "huM paNa pANI pIlauM" ethI hatheLI upADI ane teTalAmAM tamane yAda karIne vicAryuM... duHkha vyasanamAM paDelA tRSNAthI abhibhUta, zatruothI gherAyelA azaraNa evA potAnA svAmI hote chate he jIva ! tane dhikkAra ho, tuM kRtaghna che ke svAmInA e karelA sukRtane bhUlI jaI te prabhu vinA ja jalapAna dvArA jIvavA icche che. e pramANe tArI ciMtAthI upajela tIvra saMtApavALo pANI pIvAnuM choDI sarovarathI nIkaLyo 100-109 che ane jeTalAmAM tArI pAse javA pravRtta thayo teTalAmAM ekAeka kavaca vagerethI taiyAra thayela yamarAjanA dUta sarakhA dIrgharAjAnA subhaToe mane mAra mAryo, ane nirdayatApUrvaka bAMdhyo. re re varadhanu brahmadatta kyAM che? e pramANe vAraMvAra bolatA te sainiko mane potAnA svAmI pAse laI gayA. ane te senApati mane dekhIne Ubho thaI saMbhrama pUrvaka "bhaTTa putra jaya pAmo" e pramANe jayakAra karI baMdhana choDAvI kahevA lAgyo ke he mahAbhAga! huM tArA pitA pAse bhaNyo chuM. tuM mAro bhAI che, huM kozalAdhipatinI sevAmAM lAgelo chuM, tethI tuM kahe kumAra kyAM che? meM kahyuM huM jANato nathI. tyAre te senApatie rokavA chatAM paNa te sainikoe mane ghaNoja mAra mAryo. pIDAtA evA meM kahyuM ke jo tamAro ghaNo ja Agraha hoya to (sAMbhaLo) kumArane vAgha khAI gayo, te subhaToe kahyuM te pradeza batAva, tyAre asamaMjasa-ADA avaLA Daga bharato huM tArI najaramAM Avyo. "tuM bhAgI jA" ema tane saMketa karI parivrAjaka ApelI guTikA meM moDhAmAM nAkhI. tenA prabhAvathI nAza pAmelI cetanAvALo huM marelA jevo thaI gayo. tethI teo A to marI gayo che, ema samajI cAlyA gayA. huM paNa teone gayAne ghaNIvAralAMbo samaya thatA UThIne tane zodhavA lAgyo. tane nahi jotA huM ghaNo ja paritApa karavA lAgyo, ane vaLI kumAranuM kevuM thatuM haze, kone bolato haze, tene bolatA mAtra (pANI vigere) koNa ApatuM haze ? kyAM ane konI pAse raheto haze, mugdha te potAnuM moTuM kone batAvato haze ? Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 71 "A kumAra" A mArA zabda zUnyatA kare che. (sAme brahmadatta kumAra sAMbhaLanAra na hovAthI niSphaLa jAya che.) paDakhe-AjubAju jouM chuM. huM phogaTa (sAme) uttara ApuM chuM. sukA jhADanA pAMdaDAnA AvAjane sAMbhaLI mArI najara te tarapha vaLe che. athavA koNa tenA samAcAra-vAta kaheze, ane huM jAte kevI rIte kumArane joIza ? (112) e pramANe tArA viyoganA prasArathI lAMbA nasAsA nAkhavAno prayatna karavAthI sukAI gayela zarIravALo keme karIne phalezathI-muzkelIthI eka gAmamAM pahoMcyo. tyAM meM eka parivrAjaka joyo. tenuM abhivAdana karyuM. teNe kahyuM che varadhanu ! vilakho-bhoMTho paDelo lAge che, meM kahyuM kevI rIte ? tuM mugdha-pAgala che, tyAre teNe mane zapatha-sogaMdha karavApUrvaka kahyuM ke huM tArA pitAno mitra vasubhAga chuM, vizvAsa pAmIne tuM kahe kumAra kyAM che? ethI meM tene badhI binA kahI dIdhI. tyAre te viSAdathI kALA paDelA moDhAvALo mane kahevA lAgyo ke "maMtrI dhana bhAgI chUTyA che, ane tArI mAtAne kauzalAdhipa dIrgha caMDAlavADAmAM nAMkhI che." e pramANe vajapAtathI bhArekhama evA tenA vacana sAMbhaLI iMdra utsava vItya chate iMdradhvajanI jema "dhasa daine" jamIna upara paDI gayo, svastha thayelA tArA viraha agninI jvAlAthI duHkhI-kaMgAla zarIravALA mane, moTA ghA upara kSAranI jema, mALa uparathI paDelAne paganA prahAranI jema, raNamAM kSudrane zvAsa caDhe tenI jema, mA-bApanA apamAnathI udbhavelo zokano prakarSa Ubho thayo-mane ghaNo zoka thayo. (eTale ekato tArA virahanuM duHkhato hatuM ja, pAcho uparathI Avo zoka ubho thayo) vasubhAge mane kahyuM ke varadhanu! parivedanazoka karavAthI saryuM, kheda na karavo, paritApa na karavo, kone viSama dazAnuM pariNAma nathI AvatuM? meM kahyuM mArA paritApathI zuM thaze ? kAraNa ke wyuM che ... bhuvanamAM je mANasanA paritoSa ke roSa niSphala thAya che, selaDInA phULa samA niSphala tenA janma vaDe zuM? (113). tyAre mane hetu udAharaNa dvArA AzvAsana ApI, ghaNA prakAranI guTikA-yogo ApIne tane zodhavA mane mokalyo che. huM paNa parivrAjakaveza karIne kAMDityapuramAM gayo.ane tyAM mAyAvaDe badhA lokone adhigamanIya mAnya-samajAya tevuM kApeTikapaNuM-bhikSuveza dhAraNa karyo. ane te kevo che... manuSyanA mastaka ane kapAla mAlA ane hADakAnA bhUSaNavALuM, gaMbhIranupUra-moTA jhAMjharanA zabdavALuM, ghaNA pakSIonAM pIMchAMthI racita aMboDAvALuM, pagamAM pAvaDIvALuM (114). uddAma prazasta joradAra moTA zabdavALA Damaruka satata AvAjathI bhayaMkara ATopavALuM ghaNA mANasone camatkRta karanAruM evuM rUpa meM banAvyuM (115) '' bhamatAbhamatA cAMDAlavADAmAM pahoMcyo. tyAM paNa gheraghera pharato he bhagavan! A zuM? e pramANe lokoe pUchayuM ane huM kahuM chuM caMDAlI vidyAno A kalpa che, e pramANe vicaratA ArakSakanA mukhiyA sAthe maitrI thaI. bIjA divase meM tene kahyuM ke mArA kahevAthI maMtrInI patnIne kaheje ke tArA putranA mitra kaunDinya mahAvratike tane abhivAdana mokalyuM che, bIjA divase guTikAvALu vidyAmaMtrita pAna bIDuM jAte jaIne ApyuM ane tenuM bhakSaNa karatA ja te amAtyanI patnI behoza thaI gaI. caMDAle rAjAne jaNAvyuM ke he deva maMtrInI patnI paraloka sIdhAI gaI. rAjAe paNa potAnA mANaso mokalyA ke jethI tame agnisaMskAra karo, tyAre teo jeTalAmAM tyAM gayA teTalAmAM meM kahyuM jo A avasare tame Ano agnisaMskAra karazo to tamAre ane rAjAne mahAanartha thaze. tethI teo A sAMbhaLI potAnA sthAne gayA. meM paNa vikAla-saMdhyA TANe caMDAlane kahyuM ke jo tuM sahAyaka Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmadatta kathA mULazuddhi bhAga-2 thAya to huM A sarvalakSaNa saMpUrNa maMtrINInA zarIravaDe eka mahAmaMtra sAdhu, teNe paNa "tathati" ema svIkAryuM chate dUradezamAM rahelA smazAnamAM te maMtrINIne laIne gayA. tyAre kapaTathI maMDalAdinI racanA karI caMDAlane nagaradevatAone balidAna nimitte mokalyo, te jatA bIjI guTikA ApavA dvArA UMgha uDI gaI hoya tema bagAsA khAtI potAnI mAtA beThI thaI. pagamAM paDIne jAtane jaNAvI. te paNa mane oLakhIne rovA lAgI. A raDavAno samaya nathI e pramANe svastha karIne uttara dizA tarapha yojana mAtra rahela kaccha nAmanA gAmamAM laI gayo. tyAM mArA pitAzrIno mitra devazarmA nAme brAhmaNa maLyo.tenA ghera rAkhIne svastha banelI (mAtAne) he kumAra ! tArA saMbaMdhI badhI vAta karI. te sAMbhaLI meM rokavA chatAM moTA moTA AMsuthI saMdhAI gayo che netrano prasAra jeNIno evI te ghaNA pralApa sAthe paridevana-vilApa karavA lAgI ane... he kamalanA pAMdaDA sarakhA lAMbA locanavALA ! lAvaNyanA amRtarasavALA che sarva aMgo jenA ! svIkRta ke sagAI karelA upara lolupa he mugdha kumAra ! tuM kyAre dekhAIza (116) he vatsa ! tArI mAtA kevI rIte AvA duHkhanuM kAraNa banI haze ! tarasathI pIDAyela varadhanunA virahamAM tuM kone prArthanA karIza karato hoiza? tArA smaraNathI hRdaya phATatuM nathI tethI lAge ke te jANe pattharanuM baneluM na hoya ! (118) caMDAlakulamAM vAsa (karavo) jeTalo mane dajhADato nathI tenAthI vadhAre tArI avasthA, he varadhanuM teM A sAruM nathI karyuM ke tuM svAmIne choDI ahIM Avyo. tethI putra jaldI jA, svAmInI zodha kara, e pramANe bolatI mAtAne svastha-zAMta karI ane praNAma karI ahIM Avyo, ane tane maLyo. (120). ema vizvasta banI maMtraNA karatA keTalIka veLA nIkaLI gaI, teTalAmAM eka mANasa gAmamAMthI Avyo. kahevA lAgyo he mahAbhAga ! tamAre kyAMya bhamavuM bhaTakavuM nahIM, kAraNa ke tamArA jevA vizeSa rUpavALA puruSa yugalane citramAM ALekhI tevA puruSa yugalane lAvavAnuM kahevAmAM AvyuM, niyukta puruSoe tevuM citra rAjA kozalAdhipatine dekhADIne kahyuM ke AvA rUpavALA be puruSo ahIM AvyA nathI "e pramANe joine temanI pAsethI huM ahIM Avyo. tevA prakAranA rUpavALA tamane dekhIne oLakhyA. atyAre tamane je game te karo. ema kahI te gaye chate varadhanu-brahmadatta bane gIcavanamAMthI bhAgatA bhAgatA kosAMbI pahoMcyA. ane tyAM nagaranI bahAra bagIcAmAM sAgaradatta ane buddhila nAmanA be zreSThIputro lAkha rUpiyAnI hoDa karI kukaDAnuM yuddha lagADyuM sAgaradattanA kukaDAe buddhilanA kukaDAne prahAra karyo. pharI buddhilanA kukaDAe sAgaradattanA kukaDAne prahAra karyo, bhaMgAyela ane parAbhava pAmela sAgaradattano kukaDo buddhilanA kukuDAne abhimukha karavA chatAM yuddha karavA icchato nathI. ane tene DhIlAmoDhAvALo-vIlo paDelo dekhIne varadhanue sAgaradattane kahyuM "bho ! A sujAtivALo kukaDo paNa kevI rIte bhagna thaIgayo ? tethI jo tuM gusse na thAya to huM Ane dekhuM", tyAre sAgaradatte kahyuM jo mahAbhAga ! juo, mane ahIM AmAM dravyalobha nathI, paraMtu mAtra abhimAna ahIM - aparAdha karAve che, A avasare varadhanue buddhilano kukaDo joyo. pagamAM baMdhAyelI loDhAnI soya joI. buddhile jANI lIdhuM, A vAta chupIja rahe te mATe varadhanune 50,000 ApavAnuM jaNAvyuM ane koIne khabara na paDe tema varadhanue te rakama svIkArI. A vAta kumArane varadhanue kahIM, kumAra paNa buddhilanA kukaDAnI samaya kADhIne sAgaradattanA Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 73 kukaDA sAthe bhaTakAvyo. tenA vaDe buddhino kukaDo parAjaya pAmyo. khuza thayelo sAgaradatta vikasita mukhakamaLavALo "Avo ApaNe ghera jaIe" ema kahIne te baMnene rathamAM laI sAgaradatta potAnA ghera gayo. ane tyAM tenA dvArA gaurava bhakti bahumAna pAmatA te bannenA keTalAya divaso vIti gayA. ane eka divasa buddhile mokalelo nokara varadhanunI pAse upasthita thaIne ekAMtamAM kaMIka kahIne gayo. te gaye chate varadhanue kumArane kahyuM ke je (te) mane buddhile aDadholAkha ApavAnuM svAkareluM, te ApavA cAlIsa hajArano hAra AnA hAthe mokalyo che. dAgInA boksa ughADIne hAra dekhADayo. kumAre te hAra dekhyo, dekhatA hAramAM potAnA nAmathI aMkita lekha joyo. tene dekhIne "A lekha kono che ?" ema kumAre puchayuM, varadhanue kahyuM "koNa jANe, brahmadatta nAmathI oLakhAyelA ghaNA puruSo hoya che, emAM Azcarya ke praznanI vAta kyAM che." e pramANe jeTalAmAM paraspara vArtAlApa cAlI rahyo che teTalAmAM tripuMDathI - traNa tilakathI bhUSita zarIravALI vatsA nAmanI parivrAjikA AvI. akSata-puSpa vagere tenA mastaka upara nAMkhIne" he putra ! lAkha varasa jIva, ema bolatI varadhanune ekabAju bolAvyo. tenI sAthe kaMIka maMtraNA karI te pAchI pharatA kumAre varadhanune puchyuM ke A zuM kahe che"? varadhanue kahyuM ANe Ama kahyuM ke tamane je buddhilavaDe ratnapeTImAM je hAra mokalAyo tenI sAthe lekha Avyo che teno javAba Apo. meM kahyuM A kharekhara brahmadaranAmathI aMkita dekhAya che tethI (mArA) AgrahathI tuM kahe A brahmadatta koNa che ! te bolI he vatsa ! tuM sAMbhaLa, paraMtu tAre koIne na kahevuM. A ja nagarImAM zreSThIputrI kAmadevanI strI-rati jevI rUpAdi samagra guNavALI ratnAvatI nAmanI kanyA che. te bALapaNathI ja mArI sAthe utpanna thayela vizvAsanA bhAvathI bharelI, rahasyakathAmAM parAyaNa rahe che. eka divasa thoDA divase gayelI meM zreSTha palaMgamAM rahelI sAva DhIluM mUkI dIdhelA gAtravALI animeSa dekhAtA nayanayugalavALI, AgaLa saMkalpa lakhelo hoya tema dekhatI, koIka hRdayamAM rahelA padArthanuM - prayojananuM dhyAna karatI, jANe citramAM dorelI na hoya tevI sthiti dekhI-tevA prakAranI pahelA nahIM anubhavelI evI tenI anya avasthA dekhI dhabakatA hRdayavALI huM tenI pAse gaI, meM kahyuM "he putrI ! ratnAvatI ! zuM vicAre che ?" chatAM kazuM bolatI nathI, pharI pUchayuM, pharI kazuM bolatI nathI, tyAre zaMkApUrvaka parijana-parivArane pUchyuM A zuM che? tenI-ratnavatInA bIjA hRdayasamAna potAnI chAyAnI jema sadA pAse ja rahevAvALI priyaMgulatA nAmanI (sakhIe) kahyuM ke he AryA ! jayArathI mAMDI ANIe potAnA bhAI buddhilazeTha ane sAgaradattazeThanA lAkha rUpiyAnI hoDathI kukaDAnuM yuddha pravRtta thae chate kautukathI tyAM gayelI (teNIe) rUpasaMpadAthI sAkSAt kAmadeva jevo, pUrNimAnA caMdranI jema samastakaLAthI yukta amRtamayadarzanIya mitrayukta evo yuvAna dekhyo, tyArathI mAMDI A devane pUjatI nathI, gurujanane ArAdhatI nathI, sakhIo sAthe bolatI nathI, vividha jAtanI ramatathI ramatI nathI, zuka-sArikA vagere paMkhIone te pakaDatI nathI. kumAramAM rahelA hRdayavALI, tenI kathAmAM nAkhelA manavALI A pramANe rahelI che. tyAre A kAmavikAra che. ethI zaramathI bolatI nathI" ema jANIne meM te te prakAre bolAvI jethI A bolI "he bhagavatI ! tuM mArI mAtA che, sakhI che, gurudevatA che, tethI evuM kaMI nathI je tArI AgaLa na kahevAya. paraMtu je A priyaMgulatAe kahyo te bhartA na thAya to nizcayathI mAre maraNa e ja zaraNa che." A sAMbhaLIne meM kahyuM "he putrI ! dhIrI thA, huM te pramANe karIza ke tAro tenI sAthe Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 brahmadatta kathA mULazuddhi bhAga-2 thoDA ja divasomAM saMyoga thaze." tyAre te pahelA vAdaLAnA biMduthI sIMcAyelI dharatI jema zAMta tRpta thaI. atIta (parama) divase meM tene kahyuM ke "heputrI ! tArA hRdayane AnaMda ApanAra brahmadatta kumAra te meM dekhyo che." te bolI he bhagavatI ! "tArA caraNaprasAdathI badhu sAruM thaze. paraMtu tenA cittane jANavA mATe A hAra ratnapeTImAM laIne brahmadatta nAmathI aMkita lekhane mokala." ane meM gaI kAle tema karyuM. tethI he kumAra ! lekhanI A binA che. meM paNa tene prati lekha Apyo. e pramANe varadhanue kaheluM sAMbhalIne nahI dekhelI paNa ratnavatIne kumArane jovAnI icchA vadhI, kAmano saMtApa pragaTa thayo. tenA darzana samAgamanA upAyanI khoja karatA te bannenA keTalAka divaso nIkaLI gayA. eka divasa bhamatA evA varadhanue bahArathI AvIne kumArane kahyuM ke he kumAra ! ahIM nagarInA svAmI pAse kozAlAdhipati dIrgharAjAe ApaNane zodhavA vizvAsu puruSo mokalyA che. A nagaranAyakavaDe upakrama-(yojanA) cAlu karAyo che. nagarImAM halahalArAva thaI rahyo che.-kolAhala macI gayo che. A vyatikarane sAMbhaLI sAgaradatte bhoMyarAmAM chupAvyA rAtapaDatA ame sAgaradattane kahyuM ke ame ahIMthI sarakI jaie tema kara. kavaca sAthenA taiyAra rathamAM besADI thoDI bhUmi laI gayo. tyAre pAchA pharavA nahIM icchatA te sAgaradattane pAcho vALI jeTalAmAM AgaLa jaIe chIe teTalAmAM bagIcAnA yakSamaMdiranI najadIka vividhaprakAranA astra zastrathI paripUrNa evA zreSTha rathaupara AruDha thayelI devInuM anusaraNa karanArI navAyauvanamAM AvelI eka kanyA joI. tyAre te sAdara UbhI thaIne bolI'" kema tame ATalA moDA AvyA ? te sAMbhaLI kumAra bolyo he suMdarI ! ame vaLI koNa chIe ? te bolI ke svAmI ! tame kharekhara brahmadatta-varadhanu cho. kumAre kahyuM tane A kevI rIte khabara paDI ? te bolI jo Ama che to sAvadhAna thaI sAMbhaLo, A ja nagarImAM moTA -vipula dhanavAlo dhanapravara nAmano zeTha che. tene ratnasaMcayA nAmanI patnI che. tene ATha putro u52 mA-bApane vhAlI huM thaI chuM. bALabhAvane oLaMgI gayelI ekadivasa asAmAnya vibhramanuM kulaghara, badhA mANasone managamatuM evuM yauvana pAmye chate sAmAnya varomAM saMtoSa nahIM pAmatI sarvazreSTha varanI prApti mATe A yakSanI ArAdhanA karavAnI zarUAta karI. asAdhAraNa bhaktithI khuza thayela yakSe pratyakSa thaine mane kahyuM "he putrI ! traNe samudranA cheDA sudhInI bhUmino nAtha evo brahmadatta mArA vacanaprasAdathI tAro bhartA thaze." meM kahyuM, paNa mAre te oLakhavo kaI rIte ? yakSe kahyuM buddhila sAgaradatta zeThanA kukaDAnuM yuddha pravRtta thae chate ananya sarakhI-ajoDa AkRtivALo samasta lakSaNathI saMpanna zrIvatsa lAMchanavALo pradhAna eka sahAyakavALo je Avaze, te potAno bharatAra mAnavo. mArA bhavananI pAse rahelI tane tenI sAthe prathama meLApa thaze. tethI he svAmInAtha ! lakSaNothI ane yakSanA AdezathI te pramANe tuM jaNAyo. tamArI pravRtti jaNAIjavAnA bhayathI tame A bAju jaI rahyA cho e vAta bIjAne khabara paDI jaze tenA bhayathI anyane na kahyuM. (121) = tethI jAte ja zarama tyajI boluM chuM ke tArA virahanI AgathI tapelI mane tArA saMgarUpI pANIthI zAMta-zItaLa kara. / / 12 / evA tenA vacana sAMbhaLIne prakaTa thayela anurAganA prasAra pUrvaka kumAre tenI vAtano svIkAra karyo. tenA rathamAM caDhyo. ane teNIne pUchayuM "kyAM javAnu che ?" ratnavatI bolI "magadhApuramAM mArApitAno nAnobhAI dhanAvaha nAme zeTha che, te to tamArI Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 75 vAtane jANI avazya tamArA Agamanane AvakAraze. tethI tyAM sudhI tyAM gamana karo. vaLI pachI tamArI icchA pramANe karajo. tyAre ratnAvatInA vacanathI te nagara bhaNI cAlyA. sArathIrUpe varadhanuM rahyo, eka gAmathI bIje gAma jatA kosAMbI dezathI nIkaLI gayA. gIca girikUTathI sAMkaDAthI banelA moTA jaMgalamAM pahoMcyA. ane tyAM kaMTaka sukaMTaka nAmanA be cora senAdhipati che. te banne ratnasamUhathI suzobhita zreSTha rathane ane alpaparivArane zreSTha yuvatithI yukta dekhIne teo bolyA helA= "mitro taiyAra thAo" ema samajI, dhADapADavA taiyAra thayA. kevI rIte hoThadabAvIne bhaMyakara spaSTa bhrakuTinA bhaMgathI bhaMgura bhAlaDlavALA, haNahaNo- e pramANe gadheDAnA zabda jevA joradAra huMkArA mukanArA, kAna sudhI caDAvelA bANanI dorIne kheMcIne TaMkAra karanArA, ghaNA bANa bhAlA-saMghAtane vistAranArA coro helAmAtramAM kumAre mukelA ghaNA zastranA prahArathI pIDAyelA-sUryanA kiraNothI Ahata, jakhamI thayela aMdhakAra jema nAzI jAya tema jaldI bhAgI gayA. (125) teo bhAgI jAtA varadhanue kahyuM "he kumAra ! ghaNI mahenata paDI tethI tame muhurtamAtra nidrAsukha A ja rathamAM rahelA ja sevI lo." ema svIkAra karIne ratnAvatInI sAthe sUI gayo. teTalAmAM rAta pUrI thatA girinadI prApta karIne ghoDAo thAkyA. ane A kumAra jAgyo. bagAsA khAtA UThyo.. paDakhe jotA varadhanu na dekhAyo. pANI mATe utaryo haze, ethI saMbhramapUrvaka bolAvyo, sAme javAba na maLatA rathapurAno agrabhAga joyo. te bhAga ghaNA lohIthI kharaDAyelo dekhyo. "varadhanunI koIe hatyA karI che" evuM jANI jeno zoka khUbaja vadhI rahyo che evo kumAra hA ! huM haNAI gayo ema bolato rathanA khoLAmAM paDyo. cetanA meLavI pharI "hA ! bhAI, varadhanu" ema bolato pralApa-vilApa karavA lAgyo. tyAre ratnAvatI bolI "he svAmI ! te zokakaravA yogya nathI. kAraNa ke kahyuM che. prabhu ! te mRtyu pAmelA paNa marelA nathI (te mRtyu pAmavA chatA jIvaMta che.) athavA teo ja kharekhara jIvatA che, jeonA maraNathI svAmI, suhatu- mitrano kAryasamUha nirvAha pAme che. mRtyune varIne paNa svAmInA kAryasamUhane pAra pamADe che." (126) . mahAnubhAvavALA teonuM asAmAnya ajoDa maraNa paNa jagatamAM chAje che. kuMdanA puSpa ane caMdra sarakho jemano nirmala yaza bhuvanamAM bhamato phare che (127). te mahAnubhAvanuM maraNa kharekhara jagatamAM saphaLa che ke jenA utpanna thayela guNAnurAgajanya zokane svAmI vahana kare che. (128) e pramANe badhAnuM paNa maraNa svAdhIna hovA chatAM tene zuM prApta nathI thayuM ke jene prabhumitranA kAryamAM udyata thayelA maraNa sAMpaDyuM. (12) e pramANe te bolatA-ratnAvatI kahevAlAgI tyAre zoka prasArane mUkI kumAre ratnavatIne kahyuM ke he suMdarI ! spaSTa jaNAtuM nathI ke te maraNa pAmyo ke jIve che ? tethI huM tene zodhavA "(vaLatA) mArgathI jAu chuM," te bolI ke Aryaputra ! A pAchA javAno avasara nathI kAraNa ke huM ekalI chuM, cora, jaMgalI jAnavarothI bharapUra A bheMkAra jaMgala che. patnIno parAbhava svAbhimAnI puruSonuM parAbhava sthAna che. ahIM nikaTavartI gAma hovuM joIe kAraNa ke vanasthaLI-vanajhADI dekhAya che. te vAtano svIkAra karI te kumAra (AgaLa cAlavA) pravRtta Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 brahmadatta kathA mULazuddhi bhAga-2 thayo, magadhadezanA sImADe rahelA eka gAmamAM pahocyo. tene tyAM praveza karatA sabhAmAM rahelA gAma ThAkure dekhyo. A koI sAmAnya puruSa nathI ema vicAratA potAnA ghera laI gayo. AvAsasthAna ApyuM. beselA kumArane ThAkure pUchayuM "he mahAnubhAva ! tuM zokagrasta kema dekhAya che ?" brahmadatte kahyuM, "A Ama ja che, kAraNa ke mAro bhAI coronI sAthe yuddha karato hato. jaNAtuM nathI ke tenuM zuM thayuM tethI mAre tene zodhavA tyAM javAnuM che." ThAkure khedathI kahyuM jo A jaMgalamAM haze to huM (mAhitI) meLavI laIza." ema kahIne potAnA mANaso mokalyA. jaIne pAchA pharelA te mANasoe kahyuM ke ame koIne kyAMya paNa sAkSAta joyo nathI. mAtra prahArathI paDeluM A bANa maLyuM che. temanA vacana sAMbhaLavAthI "kharekhara tene mArI nAMkhyo che." ema parikalpanA karI ghaNA zokathI vyAkula thayelA manavALA tenI upara rAtrie AkramaNa karyuM (eTale rAtribhayAnaka banI tene duHkha devA lAgI) patnI sAthe rahyo. teTalAmAM eka pahora rAta bAkI rahetA ekAeka te gAmamAM coroe dhADa pADI. kumAranA prahArathI pIDAyelI te bhagna theyalI (coravADa) UMbhI pUMchaDIe bhAgI. samasta gAmanA adhiSThita- gAmanA svAmI dvArA kumArane abhinaMdana apAyA. savAre gAmaThAkurane pUchI rAjagRhanagarI tarapha prayANa karyuM. anukrame (tyAM) pahoMcyo tyAM nagaranI bahAra parivrAjikAnA AzramamAM ratnapatIne rAkhIne jeTalAmAM tyAM praveza kare che, teTalAmAM eka moTA mahelamAM tapta suvarNanA pUMja sarakhA ujjavala zarIravALI navayauvanathI bharapUra (zobhatI), soLe zaNagAra sajelI be strI joI. ane teo bolI bharatAramAM anurAgI mANasane mUkIne ema bhamavuM kaMI yogya nathI. ema kahevAthI kumAre kahyuM "anurakta bhartA koNa che ?" athavA kyAM kone choDyo, athavA huM koNa chuM ? teo bolI "Avo ane muhUrta-ghaDIkavAra vIsAmo lo." tyAre kumAre temAM praveza karyo. snAna bhojana vagere badhA vyApAra karIne sukhethI beThelA te kumArane te bane kahevA lAgI he mahAbhAga ! ahIM je kahevAnuM che te sAMbhaLo - ratnamaya UMcAzikhara upara rahela jinAlayathI bhUSita, devayugala, maMtrasiddha ItyAdinA yugalane ramavAnuM sthAna, badhA vidyAdharonuM nivAsasthAna, rajatamaya vaitADhaya parvata che. ane tenI dakSiNa zreNImAM zivamaMdira nAmanuM nagara che. ane temAM vasatA moTA vidyAdhara rAjAonA mukuTanI mAlAthI camakAvavAmAM AvyA che caraNa yugala jenA, evo juvalanazikha nAmano rAjA che. tene hRdayanI atyaMta hAlI vidyutazikhA nAmanI rANInA naSTaunmata nAmanA putranI pAchaLa utpanna thayelI nAnI baheno) ame banne putrI chIe. yauvanane pAmyA chIe. eka divasa amArA pitA zreSTha havelInA taLIe (uparI bhAgamAM) agnivAta, agnizikha nAmanA vidyAdhara mitro ane amArI sAthe vividha kathA karatA rahelA che. teTalAmAM potapotAnI deha prabhAnA samUhathI ujavalita karyuM che AkAza AMgaNuM jemaNe, vividhayAna-vimAnamAM AruDha thayela evA surasamUhane aSTApada parvata tarapha prasthita thayeluM joyuM. ane te dekhI "ApaNe paNa caityavaMdana karavA jaie" ema bolato rAjA amArI ane vidyAdhara mitronI sAthe vimala talavAra sarakhA svaccha AkAzamAM upaDyA. tyAra pachI aSTApada parvate pahoMcyA. vividha ratnamaNi zilAnA saMghAtathI nirmANa karAyela siddhAyatana joyuM. bhagavAnanI pratimAo vAMdI. devo dvArA karAyela snAnaprakSAlana pUjana nATaka vagere dekhIne te prabhupratimAnI stuti karavA lAgyA. kevI rIte.... Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 durdhara kAmadevanA bANanA samUhane pratyAghAta ApavA mATe vajramaya DhAla samAna, nirdulaeNdhya= atyaMta duHkhane olaMgI zakAya evA bhavasAgaramAM paDelA jIvonI rakSA mATe phalaka-pATiyA samAna ati pracaMDa mahAmoha rAjAnA mAnane masaLI nAkhanArA pAparUpI jhADothI gahana vanane bALavA mATe agnisamAna jinezvaranA caraNakamalane ame namIe chIe. (130) 66 ,, e pramANe stuti karI siddhAyatanathI nIkaLI jeTalAmAM eka pradezamAM ame beThA hatA, teTalAmAM lAla AMbAnA moTA pahoLA pAMdaDAnI chAyAtalamAM beThela tirAganA prasAra vagaranuM, krodha-madamAna mAyAnuM mathana karanAruM, niravadya-saMyamanA udyotamAM baMdhAyelI mativALuM, duSTa IMdriyanA uddAma darpanA prasAranuM dalana karanAruM, duSTa ATha karmane samApana karavA niSThura ceSTA karanAruM, saMsArano uccheda karavA pedAthayo matsara utsAha ane nizcaya jemaNe evuM cAraNazramaNayugalane joyuM., bhAvapUrvaka tenI bAjumAM khasI jaI tenI bAjumAM beThA. temAMthI eka sAdhue dharmadezanA prAraMbha karI ke zarIra kSaNavAramAM nAza pAmavAnuM che, zarada RtunA vibhrama samAna jIvana che, vidyut latAnA vilAsanuM anusaraNa karanAruM yauvana che, kiMpAkanA phaLanI upamAvALA bhogo che, saMdhyA2Aga samAna viSayasukha che, kuzAgra u52 2hela pANInA lava-biMdu nI jema lakSmI capala che, duHkha sulabha che. mRtyuno prasAra rokI zakAya ema nathI. AvI paristhiti hote chate (hovAthI) mohano prasAra choDavo joIe, samasta IMdriyanA artho-viSayo rokavA joIe, saMsAranuM svarUpa vicAravu joie. jinezvare pha2mAvela dharmamAM mana rAkhavuM joie. tyAre A sAMbhaLIne bhUmi upara sparza karatA bhAlasthaLa vaDe munivarane praNAma karIne "he bhagavAn A emaja che," e pramANe kahIne muniguNane gAvAmAM tatpara devasamUha jema Avyo tema pAcho pharyo. avasara maLatA amArA pitAnA mitre kahyuM ke "he bhagavan ! A bAlikAonA bhartA koNa thaze ?" te munio bolyA "eonA bhAIno vadhakaranAranI A patnI banaze." tethI A sAMbhaLI ciMtA vazathI kALA paDelA mukhamaMDaLavALo rAjA nIcA mukhe rahyo. e vakhate ame (be kanyA) kahyuM ke "tAta ! atyAre ja munivare saMsAranuM svarUpa kahI batAvyuM che, viSaya pariNati kahI. tethI jemAM aMte evo viSAda rahelo che tevA viSayasukhathI saryuM. ane tAte svIkAryuM; bhAInI vallabhatAthI potAnA zarIranuM sukha vadhe te tarapha dhyAna rAkhyA vinA te bhAInA ja snAna bhojana vagere temaja tenA ja zarIra sthitinI ciMtA karatI ame rahelI chIe. jeTalAmAM eka divase pRthvImaMDalamAM bhamatA evA amArA te bhAIe tamArA mAmAnI dIkarI puSpavatI kanyA dekhI. tenA rUpAdinA atizaya saubhAgyathI AkSipta-AkRSTa manavALo te tenuM (puSpavatInuM) apaharaNa karIne Avyo. tenI dRSTine sahana nahIM karI zakato vidyA sAdhavA mATe te ja girinikuMjamAM gayo. jyAM tame vAMsa jhADI sAthe tenA zirane pADyuM. AnA pachIno vRttAMta tame jANo ja cho. tethI he mahAbhAga ! te avasare tamArI pAsethI AvIne puSpavatIe amane sAmapUrvaka bolAvI ane bhAIno vRttAMta kahyo. te sAMbhaLI pragaTa thayela utkaTa zoka prasAravALI bora jevaDA moTA AMsuthI malina thayela pola maMDalavALI ame raDavA lAgI. pharI koI paNa hisAbe te puSpavatIe raDatI aTakAvI ane kahyuM ke "he halA ! saMsAra Avo ja che. kahyuM che ke.... saMsArarUpI durgamamahAvanamAM bhamatA kyA jatuMrUpIharaNane bhayaMkara kRtAMtanA bAhuDAthI maravAnuM Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 brahmadatta kathA mULazuddhi bhAga-2 nathI thatuM ?" (131) samagra iMdriyonA artha-viSayathI janya samasta sukho kone hoya? arthAt potAnA karmanA anubhAva-prabhAvathI manuSyane te thatA nathI. (132) atyaMta sneha nirbharane paravaza evI AsaktithI utpanna thayela sneha prasAravALA evA kone bhAgyavazathI ISTa viyogo nathI thatA ? (133). e pramANe asAra saMsAranA kAraNane jANIne he suMdarIo zokane zithila-DhIlo karo. AvuM to badhAM prANIne sulabha hoya ja che. (134). tethI tame zokane tyajI "je munIvacana tame mane kahyAM tene yAda karIne Aryaputrane svIkAro. te sAMbhaLI prApta anurAganA prasAravALI ame tenI vAta svIkArI lIdhI paraMtu atirabhAsane paravaza thaI= utAvaLanA-dhAMdhalanA kAraNe teNIe bIjI ja saMketa patAkA calAvI. tyArathI mAMDI aneka sthAnomAM paNa tamane zodhyA, paraMtu dekhAyA nahIM. Aje paNa vaLI nahIM vicArela sonAnI vRSTinI jema tamArI sAthe darzana thayuM. tethI mahAbhAga ! puSpavatInA vyatikarane = banAvane yAda karIne amArI sAthe vivAha karavA dvArA maherabAnI karo. tethI gAMdharva vivAhanI vidhi dvArA vivAha karIne tyAM ja teonI sAthe sUto. savAranA samaye kumAre teone e pramANe kahyuM ke "tyAM sudhI tame puSpavatI pAse jAo ane tenI sAthe raho jyAM sudhI mane rAjaya maLe" "e pramANe ja karIzuM" ema kahIne teo gaI. teo gaye chate jeTalAmAM AjubAjumAM jue che, teTalAmAM te dhavalaghara nathI, nathI te parivAra, teNe vicAryu A to vidyAdharInI mAyA che. nahIMtara A iMdrajAlano vibhrama kevI rIte thAya. teono A vilAsa che. tyAre ranIvatI yAda AvI. tene zodhavA mATe Azrama tarapha gayo, teTalAmAM tyAM nathI ranavatI ke nathI bIjuM koI, tethI kone puchavuM ? ema vicArI mahela vagere joyA. paNa kaMI dekhAyuM nahIM. A avasare zoka phelAvA lAgyo. raNaNika AvAja-hRdayanA dhabakArA vadhyA arati phelANI. aho ! viSamadazAmAM paDelA mane ratnAvatInA viyoganuM du:kha teTalI pIDA karatuM nathI (tathI vadhAre) teTalI pIDA varadhanunuM maraNa kare che. kahyuM che... patnInA viyoganAdu:khane pRthvI-rAjayanI prApti nAza karI zakatI nathI. paraMtu rAjapATa hAthamAMthI jatuM rahevAthI je duHkha thAya tene sumitranI prApti nAza karI de che. (135) ema ciMtAnA cagaDoLe caDelA tenI pAse eka bhadra AkRtivALo prauDha vayavALo mANasa Avyo.kumAre tene pUchaparacha karI ke "he mahAbhAga ! AvA AvA prakAranA rUpazaNagAra sajelI suMdara koTInI eka nArI gaI kAle ke Aje zuM tame joI nathI ?' teNe javAba Apyo. "he putra? zuM tame ratnAvatInA bharathAra cho ? kumAre hA kahI, pelo bolyo kAle divasanA chellA pahore karuNa lAMbA nisAsA mukavA pUrvaka raDatI eka suMdarI sAMbhaLI hatI. tenA vilApanuM varNana : hA ! svAmInAtha ! anAtha evI mane ekalIne mUkI Apa kyAM cAlyA gayA? he priyatama! svajana-jana vagaranI ApanA upara rucivALI manohara mane kAraNa vinA mUkIne kyAM gayA? (136) - he priyatama ! he piyu ! tArA viyogamAM bhayane phelAvanAro duHsahazoka bhUta pizAcanI jema he naranAtha ! chidra dekhIne adhika upaje che. tArA mATe sakhIyone, svajanane, parijana-parivArane Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 79 mULazuddhi bhAga-2 kula-zIla, mA-bApa bhAI bahena vagerene ghAsa jevA mAnI choDI dIdhA. (138) | maherabAnI karI tuM pAcho vaLa, apuNyazALI evI mArA upara zA mATe kopAyamAna thayA cho ? jo kadAca meM koI guno karyo hoya to tamAre mApha karavo jaie." 13 ema raDatI dekhIne "meM pUchyuM ke putrI ! tuM koNa che ? zA mATe raDe che ? tyAre kyAM javuM che !' tyAre te thoDuM bolI eTalAmAM meM tene oLakhIne kahyuM ke "tuM to mArI ja dohitrI che." tenA kathanathI tenI (rAma kahANI) vRttAMtane jANIne meM tenA cullapitAne (kAkAne) kahyuM. temaNe paNa vizeSa AdarapUrvaka potAnA ghera bolAvI dIdhI, tamane ghaNA zodhyA, paNa kyAMya paNa na jaDyA. tethI atyAre paNa sAruM thayuM ke tame AvI gayA. ema kahI (kumArane) tenA potAnA ghera laI gayo. sarva Adara satkArapUrvaka ratnAvatInI sAthe vivAha thayo. tenI sAthe viSayasukha anubhavato tyAM rahyo. eka divasa varadhanunA maraNanRtya nimitte "kaMI dAna karavuM joIe," ema mAnI brAhmaNone bhojana ApyuM. brAhmaNo bhojana kare che, teTalAmAM khuda varadhanuja brAhmaNa veza sajI bhojana karavA Avyo. ane kahevA lAgyo-ke te bhojayakArIne kaho ke jo mane bhojana Apazo to paralokanA paMthe sIdhAvelA te AtmAnA vadana-peTamAM pahoMcI jaze. te mANasoe brahmadattane pAse AvIne kahyuM, te utAvaLA page bahAra nIkaLyo. (varadhanune) oLakhIne harSanA atizayathI romarAjInA vikAsapUrvaka bheTI paDyA ane havelImAM praveza karyo. je avasthAne manathI mAnI paNa na zakAya tevI avasthAne (AnaMdanI ghaDIne) anubhavatA be ghaDI rahyA. snAna bhojana patAvyA pachI kumAre varadhanune pUchyuM. te potAnI binA kahevA lAgyo ke.... "te rAtrImAM tame jayAre sutelA hatA tyAre coro sAme bhiTakAyA, bhIMtanA oThe rahelA eka core eka bANa mane mAryuM. prahAranI vedanAnA vaze huM jamIna upara DhaLI paDyo, vidhvanA - viyoganA DarathI meM tamane na kahyuM. tenI vaccethI ratha nIkaLI gayo. huM paNa ghaNA ja gIca jhADonA vacce rahelA mArgathI dhIre dhIre AgaLa sarakato keme karIne je gAmamAM tame rahelA hatA tyAM pahoMcyo. te gAmanA mukhIe tamArI mAhitI ApI. mane hRdayamAM anero AnaMda pedA thayo ane ahIM Avyo. ghA rujhAI gayo che. khAvAnA bahAne ahIM Avyo, teTalAmAM tame dekhANA." e pramANe AnaMdathI vAto karatA atyaMta anurAgavALA teonA divaso jaI rahyA che. bIjA divase teoe vicAraNA karI ke keTalA kALa sudhI Ama puruSakAra-puruSArthane mUkIne besI rahevAnuM ? kahyuM che... ApattinI khAImAM paDelA paNa satpaSano vyApAra-puruSArtha uMco cAlato rahe che. prayatna vagaranA mANasane lakSmI paNa icchatI nathI. ema vicAratA ane bahAra nIkaLavA teonuM mana utsuka thayuM tyAre samasta janasamAjane unmAda pedA karanAro vasaMtakALa Avyo. tyAM krIDArasathI bharapUra madanamahotsava-kAmadevano utsava zarU thayo. tyAre ekAeka jeNe potAnI sUMDhathI halAvIne UMdhe mukhe mahAvatane nIce paTakyo ane atyaMta toDI nAMkhelI vizAla evI page bAMdhavAnI sAMkaLathI jenA paga vAMkA vaLI rahyA che, evo rAjahastI madane paravaza banI AlAnakhaMbhane ukheDI rAjabhavanathI nIkaLI gayo tyAre cAre bAju hAhArava phelANo. arucikara pIDAkAraka bumAbumakaratA ramato choDIne loko bhAgaMbhAga karavA Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 brahmadatta kathA mULazuddhi bhAga-2 lAgyA. e arasAmAM tapanIya suvarNa pUMja jevI ujjavala kAMtivALI potAnI dehazobhAthI devAMganAone harAvanArI, bhayanA atirekathI sAthaLa kaMpAyamAna thatA jenI cAla dhImI paDI gaI che, saMbhramathI jenA capala nayana yugala utkrAMta-khinna thaI gayA che. "mane zaraNa kyAMthI maLaze"? ema zaraNa mAMgatI evI eka uttama yauvanavALI kanyA hAthInI najaramAM AvI ane hAthI tenI sAme doDyo. hAthIe DhIlA baMdhane pakaDI tyAre tenA parivAre bUma pADI, hAhAkAra phelANo. e arasAmAM kumAre hAthIne paDakAryo-lalakAryo, te kanyAne mUkI hAthI kumAra sAme cAlyo. tyAre hastIzikSAnA prayogathI phaTakArIne-thapathapAvIne gaLAnA bhAge laTakayo ane kuMbhasthala upara Asana bAMdhIne besI gayo. hAthathI thApaDavA dvArA ane aMkuzathI tADana karavA dvArA rAjahAthIne vazamAM lAvI dIdho. e vakhate sAdhuvAda ucchaLyo "kumAra jaya pAmo jaya pAmo" evA bhATa cAraNanA zabdo phelAvA lAgyA. kumAra hAthIne AlAnakhaMbhe laI gayo. hastIpati-mahAvatane soMpyo. teTalAmAM te sthaLe rAjA Avyo. samasta saghaLAM lakSaNoyukta kumArane joI, bIjAnI tole na Ave evI kumAranI ceSTAthI vismaya pAmIne rAjA bolyo A mahAnubhAva koNa che ? tyAre varadhanue kahyuM.... nahIM kahevA chatAM paNa mahAnubhAvonAM caritro (tenA) kulane batAve che, zuM ketakI potAnI sugaMdha bhamarAone kahevA jAya che ? (141). A avasare cullapitA(kAkA)e ratnapatIne badhI binA kahI saMbhaLAvI.tyAre rAjAe kahyuM siMhanA baccAne choDI bIjo koNa madonmatta hAthIne vArI zake ? tethI te sAruM karyuM ke tuM ahIM Avyo. potAnuM "A tAruM ja ghara che." ema kahIM moTA ThAThamAThathI potAnI dIkarI paraNAvI ema sukhathI teo rahetA hatA, tyAre eka divasa pariNata uMmaravALI strI AvI, teNe kahyuM che kumAra ! ahIM vaizramaNa sArthavAhanI dIkarI zrIkAMtA che, jene tame hAthInA bhayathI mukAvI. tenuM meM nAnapaNathI pAlana karyuM che, hAthInA bhayathI chuTelI-choDAvelI teNIe "A prANadAyaka che" ema mAnI tane sarvAga-nakhazikhe dekhyo. tethI tyArathI mAMDI sarva iMdriyonA vyApAra jeNIe choDI dIdhA, pravarayogInI jema nizcala ane nispaMdanavALI mauna dhAraNa karI beThI che. sakhIo bolAve che chatAM kazuMe bolatI nathI. tyAre meM aneka DhabathI vacana prayoga karIne bolAvI, chatAM paNa na bolI tyAre meM kahyuM jo tuM AvA prakAranI jhuThI aziSTa che to tArI pAse rahevAno zo matalaba ? ema bolatI UbhI thaI tyAre vilakSaNa hAsya karI te bolI tArI AgaLa kazuM akathanIya nathI. paraMtu ahIM zarama naDe che. je vaLI satya che ke "jeNe mane hAthInA khaLabhaLATa-bhayathI choDAvI, te jo mAro bharatAra na thAya to prANa dhAravA zakya nathI" e cokkasa che. meM A vAta tenA pitAzrIne karI. temaNe mane tamArI pAse mokalI. tethI tene zaraNa Apo. kumAre paNa tenA vacana svIkArI moTA ADaMbarathI tene paraNyo. suSeNa maMtrIe varadhanune potAnI dIkarI ApIne vivAha maMgala karyuM. tyAre tyAM vicitra krIDAmAM tatpara banelA teonI cAre bAju prasiddhi phelANI. dIrgharAjAe magadhAdhipati upara dUta mokalyo ke brahmadatta ane varadhanune amArA havAle karo. magadhAdhipe dUtanI vAta svIkArI lIdhI, pharI brahmadara varadhanUnI sAthe maMtraNA karavA lAgyo. have zuM karazuM ? tyAre Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 81 kumAre kahyuM emAM ciMtA karavAnuM zuM kAma che ? ame vArANasI kaTaka rAjA pAse jatA rahIzuM. ema bolI teo vArANasI gayA. nagarImAM pesI varadhanue badhI binA (rAjAne) kahI saMbhaLAvI. te sAMbhaLI utAvaLe pagale saMmukha nIkaLI moTA ThATha-mAThathI kaTakarAjAe kumArane praveza karAvyo. caturaMga senA sameta potAnI kanyA kaTakavatI ApI. dUta dvArA jANa karAvatA puSpaphUlarAjA ane kaNerudatta rAjA mahAmaMtrI dhanunI sAthe ane bIjA paNa caMdrasiMha bhagadatta, tuDithatta. siMharAja pramukha rAjAo AvyA. varadhanune senAdhipati tarIke nImyo. dIrgharAjA upara mokalyo. satata prayANa karavA dvArA ekadama najIka pahoMcI gayo. te jANI dIrgharAjAe kaTakarAjA upara dUta mokalyo temanI pAse jai dUta kahevA lAgyo ke..... eka gAmanA rahevAsIne sajjano bhAI jevo mAne che. jyAre vaLI ApaNe to sAthe janmelA vagere cAra prakAranI mitratAthI mitra chIe // 142 // tene vaLI potAnI jAtinA doSathI sarakhuMsAthe ramelA -janmelA vagere badhu bhUlI jaine ekAeka kevI rIte atyAre vairI thaI gayo ? / / 14 / A sAMbhaLI kaTakarAjA bolyo ke..... brahmarAjA sahita ApaNe cAreya mitra hatA e vAta sAcI, kAraNa ke ApaNe sAthe janmyA, sAthe moTA thayA, sAthe ramyA ane sAthe paraNyA. brahmarAjA paraloka sIdhAvye chate he dUta ! tArA svAmIne yogya jANI brahmarAjAnA putranuM pAlana karavA mUkyo. (145) te ekalA tenuM pAlana karatA tArA svAmIe rAjyane nahIM, paraMtu aMtaHpura, nagara,potAnuM kula, sarvane dUSita karyA. tethI bho dUta ! sAmAnya paNa pa2nA2I varjavI joie, to vaLI mitrabhAnuM to puchavuM ja zuM ? vaLI te dIrdha potAnI badhI ceSTAono vicAra karyA vinA amane ja Thapako devA lAgyo. to A dUtavyavahArano zo. matalaba ? atyAre potAnA manane je game te karo. ema kahI dUtane vidAya karyo. svayaM pote sarvasAmagrI sAthe varadhanu pAse AvI pahoMcyo. dIrgha paNa dUta vacana sAMbhaLI bIjo koI upAya nathI ema vicArato sAme cAlyo. yuddha cAlu thayuM. te yuddhanuM varNana..... tIkSNa khurIthI dharaNItalane ukheDanAra ghoDAnA sainya vaDe, gaLAnI garjanAthI AkAza baheruM banAvanAra hAthInA samUhavaDe, uttama koTinA zastronA-samUha zastra saraMjAmathI bharapUra japatAkA jemAM ghUmarI ghAlI rahI che evA rathasamUhavaDe, yuddha mATe AhvAhana karavu, huMkAra karavA, garjanA karavI ityAdi aneka jAtanA avAjothI pracura evA pAyadaLa vaDe (148) cAre bAju phelAyela pralayakALanA sAgara sarakhA dIrgharAjAnI AvA prakAranI senAe brahmadattanA sainyane AvarI lIdhuM. have kSaNa-palavAramAM cittano utsAha bhaMgAyo nathI paNa moTA bhArekhama prahArothI haNAyela kumAranA sainyane zrI dIrgharAjAnA sainye bhAMgI nAMkhyuM 150gA potAnA sainyane bhaMgAtu dekhIne yuddhanI utAvaLathI pulakita romarAjIvALo kumAra potAnA sainyane AzvAsana ApI bANa samUhanI dhArAthI varasavA lAgyo: (151) jaladhArAthI haNAyela sthUla dhULanA paDalanI jema bANAvalinI dhArAthI haNAyela dIrghanuM sainya nAzI gayuM. (152) Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 brahmadatta kathA mULazuddhi bhAga-2 tevA prakAranA nirAdhAra potAnA sainyane nAza thatu dekhIne re re ! mArI AgaLa ubho rahe ema bolato dIrgharAjA saMmukha Avyo ane tene dekhI lAMbA kALa sudhI ekaTho karI rAkhelo jeno krodhAnala bhaDake baLI rahyo che evo brahmadatta bolyo ke ame dUra hatA tyAM sudhI A mArA pitAnA rAjayane te bhogavyuM. atyAre A choDIne jato rahe to he rAjana ! tane huM mukta karI dauM chuM." (153) tyAre dIrgharAjA bolyo... vANiyA ane brAhmaNanI vRtti kuLakramathI AvanArI hoya che, paraMtu pRthvI kAMI vArasAgata rAjaputronI nahIM, te to vikramabhogya (vIrabhogyA) che. te sAma prakArathI - samajAvavA mAtrathI kevI rIte mUkI devAya ? (154). ane A sAMbhalI kopAnalanI javAlAthI bhayaMkara banela mukhamaMDalavALA brahmadatta bANavarSAthI diIne DhAMkI dIdho. dIrthe paNa ardhacaMdra nAmanA hathiyAravaDe tenuM nivAraNa karI kumAra upara bamaNA bANo nAMkhyAM. kumAre teone aDadhA mArge ja chedI nAMkhyA. e pramANe paraspara zastra nivAraNa dvArA yuddha karatA hatA tyAre taka meLavIne ghoDA-sArathI sAthe dIrgharAjAne soLa boNothI vIMdhI nAMkhyo, tethI roSe bharAIne dIrgharAjAe kuta- barphI, bhAlA, barachI, vAvala, sabbala-zastravizeSa vagere agaNita zastrasamUha sAme nAMkhyo. te dekhI brahmadattanA adhiSThAyaka devoe "A bIjA zastrothI vArI zakAya ema nathI" ema mAnI kumAranA hAthamAM cakra ApyuM. ane vaLI... UMce jatI bhaDabhaDa thatI AganI javAlAthI gagananA aMtarAlane kavalitagrasita karanArA te cakrane brahmadatte dIrgharAjAnA vadha mATe choDyuM. (155). zastrasamUhanuM nivAraNa karI te cake dIrgharAjAnuM mAthuM vADhI nAMkhyuM (devatAoe AkAzavANI karI ke) zrI brahmadattanAmano bAramo cakrI jaya pAmo. (156) tyAra pachI moTA ThATha-mAThathI kAMpilyapuramAM praveza karyo. pUrvanA cakravartIonI peThe bharatanA chae khaMDa sAdhyA. bAra varSa sudhI rAjayAbhiSeka cAlyo. tyAre 64,000 rANIonI vacce rahela pUrva nidAnathI strIratnane meLavyuM ane cakravartI saMbaMdhI udAra bhogone bhogavavA lAgyo. eka divasa nATakano krIDArasa cAlI rahyo hato tyAre karaMDIyo ughADIne eka dAsIe aneka popaTa menA sArikA sArasapaMkhI-koyala vagerenA kalpanAcitrano eka guladasto rAjAne Apyo, te dekhIne rAjA vicAravA lAgyo ke "huM mAnuM chuM ke AvuM meM pUrve kyAMya dekheluM che." e pramANe uhApohanA mArgathI gaveSaNA karatA pUrvanA pAMca janmanuM jAtismaraNa jJAna thayuM. devalokamAM AvuM meM pahelA dekheluM che, ethI hRdayamAM AghAta lAgyo ane mUcchavalathI siMhAsana uparathI paDI gayo. parivAre pavana nAMkhavA dvArA AzvAsana ApyuM ane svastha banyo. tyAre vicAravA lAgyo "aho ! A moTI Rddhine zuM karavAnI jo bhAI na maLe ? tethI tene jANavAno upAya vicAruM', ema vicAraNA karatA A aDadhA zlokano Azraya lIdho. "azva dAsa, haraNa, haMsa, caMDAla, deva AvA sAthosAtha bhava karyA", je koI A aDadhA zlokane pUrNa karI Apaze tene aDadhuM rAja-pATa ApIza. te lobhathI badhA ja loko A zloka bolavA lAgyA. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83 mULazuddhi bhAga-2 A bAju te citrajIva devalokathI evI purimatAla nagaramAM mahebhyano putra thayo. yauvanavaya pAmelo te sUrivara pAse devalokanA varNanavALI dharmadezanA sAMbhalI jAtismaraNa jJAna pedA thayuM, tethI cAritranA pariNAma jAgyA ane dIkSA lIdhI. ekAkIvihAra pratimAne svIkArI vicarato tyAM Avyo. udyAnamAM kAussaga dhyAne rahyo. araghaTTI calAvatA udyAnapAlakane te aDadho zloka bolatA sAMbhaLI pUchayuM. yathAvasthita vAtahakIkata kahI saMbhaLAvI, tyAre sAdhue kahyuM jo Ama che to rAjAnI pAse jaIne Ama bola, "ane vaLI eka bIjAthI judA paDelA ApaNA beno A chaThTho janma che. (157) teNe jaine zloka bolyo.rAjAe kahyuM "he bhadra ! spaSTa kahe zuM A zloka teM pUryo che ?' te bolyo "he deva ! meM nathI pUryo, paraMtu udyAnamAM rahelA sAdhue.' tyAre kaMIka ucita dAna tene ApI rAjA sAdhune vAMdavA gayo. bhAvapUrvaka vAMdIne temanI pAse beTho, tyAre AzIrvAda ApavA pUrvaka sAdhu bolyA.. "saMsArane asAra jANI he rAjana ! duHkhasamUhane pedA karanAra tamAma pramAdane neve mUkI dharma karo (158) mahAmohamAM mugdha banela je mANasa dharmamAM pramAda kare che te kharekhara he rAjana ! seMkaDo du:khonA AvatavALA saMsAramAM bhamyA kare che. (15) kAraNa ke he rAjana ! A bhogo nAganI phaNAnI jema duHkhakArI che. tethI Abhogone tilAMjalI ApI he rAjana cAritrane svIkAro." tethI rAjA bolyo "he bhagavan! devaloka samA koInI tole na Ave evA A bhogo meM prApta karyA che, ane vaLI dharmanuM paNa Akhare Aja phaLa che ne ! (161) tethI he bhAI A atighora vratane choDI mArA puNyathI prApta thayelA ajoDa A bhogone tuM bhogava. (162) tane ja jANavA mATe A pAdano meM Azraya lIdho che. tethI mArA upara kRpAbuddhi karI A rAjaya bhogava. (163) ema brahmadatte sAdhune kahyuM tyAre sAdhu pharI kahevA lAgyA "he narapati ! mArepaNa moTI Rddhi hatI, paraMtu dezanA sAMbhaLI badhuMya choDI bhavanAbhayathI DarelA meM mokSasukhanA hetuthI A dIkSA lIdhI che. (164) tethI jo tuM yAda karato hoya to te naravara ! te govALanA bhavamAM ApaNe duHkhI duHkhI bIjAnuM kAma karanArA dIna hIna (banI roTalo raLatA) hatA tethI pramAda mUka ane vrata grahaNa kara. (166) jo tane yAda haze jayAre ApaNe dAsa hatA tyAre sApe khAdhA, jethI khetaramAM zaraNavihUNA maraNa pAmyA. tethI pramAda choDa ane vrata le. tuM yAda kara, ApaNe kAliMjara vanamAM haraNAM hatAM, zikArIe eka bANe ApaNane vIMdhI nAkhyA. tethI pramAda choDa ane vrata grahaNa kara. (16) tane yAda AvatuM haze ApaNe gaMgAtIre haMsa hatA jAlamAM pakaDIne zikArIe haNI nAMkhyA, tethI pramAdane choDa vrata svIkAra, (169) jo tane yAda hoya to ApaNe vArANasI nagarImAM caMDAlanA gharamAM upanyA ane badhAne Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 mULazuddhi bhAga-2 jugupsApAtra banyA, tethI pramAda choDI vrata svIkAra. (170) A pramANe A badhuM yAda karatA he rAjan ! pramAdanA leza mAtrane choDI, muni bhagavaMtoe Acarela, jinezvara prabhue pharamAvela dIkSAne grahaNa kara. (171) ema kahevA chatAM rAjA kahevA lAgyo bhagavan! huM badhuMye jANuM chuM, paraMtu sAMsArika sukha ApanArA bhogone choDavA huM samartha nathI. (172) tyAre citra muni bolyA "te vakhate te azubha nidAna karela, teno he rAjan ! Avo phaLa vipAka thayo, (173). tethI atyAre huM jAuM chuM (bhAInA) mohathI meM Ama kahyuM, ema bolI te citramuni ugravihAra karatA tyAMthI nIkaLI gayA. (174) saMlekhanA dvArA deha sUkavIne, samasta karmono nAza karI, kevalajJAna utpanna karI zAzvata sthAnane pAmyA. (175) pramAdane vaza banela te brahmadatta cakrIne paNa rAjayasukhane anubhavatA sAtaso varSa thayA. chelle samaye eka brAhmaNe prArthanA karI ke mane tamArI khIranuM bhojana Apo. rAjAe kahyuM "re bhadra ! mane ane mArI strIratnane mUkI anya koI Ane pacAvavA samartha nathI, kAraNa ke te pariNata thaye chate bhAre kAmano unmAda pedA thAya che. brAhmaNe kahyuM cakrI thaIne koLiyAmAtranA dAna mATe paNa kaMjusAInA kAraNe ATalo badho vicAra karo cho. tyAre roSe bharAyela rAjAe icchA mujaba tene jamADI moTo thALa bharI enA parivAravALAne khAvA mATe ApI. kuTuMbIjanoe paNa te khAdhI, rAtre te khIra pariNAma pAmatA mA-bahena-putravadhunA bhedane gayA-gaNakAryA vinA badhI ja ayogya ceSTA karI, jethI phajetI thaI. savAre khIrano pAvara-unmAda utaratA bAhmaNe vicAra karyo hata ! khedanI vAta che, akAraNaverI A rAjAe zA mATe mane herAna karyo. tethI Ano kaMIka apakAra karuM' ema vicArI nagarathI bahAra nIkaLyo. vaDanI chAyAmAM sutelA eka bharavADane joyo ane te suto suto icchA pramANe viMDIo dvArA vaDanA pAMdaDAmAM kANA pADI rahyo hato. tevA prakAranA te bAlakane joI brAhmaNe upacAra karI paisA-TakA ApI khuza karIne kahyuM ke "bajAra vacce hAthI upara besela AvA prakAranI Rddhi sAthe AvI rahyo hoya, tenI be AMkhone be goLI nAMkhavA dvArA tuM phoDI Apa", tene paNa tema karyuM. pakaDIne kUTatA teNe kahyuM mArI pAse brAhmaNe karAvyuM che. tyAre roSe bharAI rAjAe brAhmaNonI AMkho ukhaDAvI, thALa bharAvI hAthathI masaLe che, masaLato sukha anubhave che. ema dararoja jayAre rAjA karAve che, tyAre maMtrIoe karuNAkarI guMdAphaLanA thALa bharI Ape che. tene paNa tevI ja jIvatI AMkhanI bhAvanAthI masaLe che. e pramANe raudra pariNAmavALo marIne nIce sAtamI narakamAM upanyo. | | brahmadatta kathA samApta 38 atyAre Adi zabdathI grahaNa karAyela caMDaputranI kathA kahe che... Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 85 caMDaputra kathAnaka A ja jaMbudvIpanA bharatakSetramAM lakSmImaMdira nAmanuM nagara che ane jyAM devakulo ane kulapukulo uMcA-ucca koTInA vaMza2kSaka kulo che, dhavalagRho ane satpuruSonA caritro nirmala che. vrIhi-cokhA snigdha2sanI pradhAnatAvALA che, ane sajjanonI prIti sneha pradhAnatAvALI che, bahAranI vAvaDIo svabhAvathI UMDANavALI che. ane gharamAM khAI ane gharavALI-gRhINI svabhAvathI gaMbhIra che, killo, killAnA dvAranI bhIMta ane strIo ratnothI zobhanArI che. ane vaLI - jyAM ratinA rUpane jitanArI strIo vase che, ane puruSavarga kAmadevanA rUpazobhAne paNa parAsta karanAro che. A bAbatamAM ghaNuM kahevAno zo matalaba ? je je zakya che te badhuM ja ahIM che. samastanagara zobhAnA samudayanA sAramAMthI jANe A nagara banAvela na hoya ? / / 2 / ane tyAM abhimAnI zatrurUpI hAthIonA kuMbhasthalane vidAravA phADavA mATe siMhasamAna sakala kalAmAM kuzala jitArI nAmano rAjA che. gA AkhAye rANIvAsamAM pradhAna tArA nAmanI tenI rANI che, tene caMDaputranAme putra che. II4 te svabhAvathI ja atizaya garama-pracaMDa, nirdaya, dAkSiNya vagarano bIjAno apakAra karanAra, jenuM mana prANIono nAza karavAmAM ja 2me che. ane vaLI..... badhA ja doSanuM nivAsa sthAna, samasta jIvone mAravAmAM utsuka, viSavRkSanI jema te caMDaputra kumAra vRddhi pAmI rahyo che. pA samAnarUpa yauvana-lAvaNya guNothI bharapUra evI caMDazrI nAmanI kanyA sAthe paraNAvyo, te paNa bharatAranA anurUpa guNavALI che. kevI rIte te darzAve che... kura, pracaMDa-garama magajavALI, jIvono vadha ka2vAmAM rasa dharAvanArI, bhayaMkara svabhAvavALI, madha madirA mAMsamAM lAlasAvALI, aneka zAkinI maMtrane jeNe zIkhyA che, IIII teo banne eka sarakhA svabhAvavALA hovAthI arasa parasa anurAgavALA teono samaya pasAra thAya che. eka divasa potAnA AyuSyakarmano kSayathavAthI rAjA maraNa pAmyo tyAre maMtrImahAmaMtrI sAmaMtoe te caMDaputrane ja rAjya upara sthApana karyo. pracaMDa zAsanavALo rAjA thayo. rAjya lakSmInuM paripAlana karato zikAra khele che. khoTuM bole che, corInuM grahaNa kare che. corI kare che, paranA2Ione bhogave che, rAtre khAya che, da22oja potAnI gotra devI cAmuMDAne eka eka pazu arpaNa kare che. madirA dvArA tRpta kare che, jAte paNa satata madirA pIe che. e pramANe te ja caMDazrI rANI sAthe bhoga bhogavatA te rAjAne eka putrI thaI. te garbhamAM hatI tyAre mAtA zAMta thaI tethI tenuM zAMtimati nAma pADyuM. te moTI thatA sarva guNano bhaMDAra banI. ane vaLI.... zaramALuM, vinIta, prazAMta cittavALI, surUpALI daDhazIla ane sattvavALI, priya bolanArI, nama, dakSa niSkapaTI, suzobhita, sarvaprakAranI zuddhivALI, saubhAgya- bhAgyavALI, ghaNuM kahevAthI te badhA guNonuM ghara che. / / 8 / A bAju te ja nagaramAM dhanapati nAme zeTha vase che, te mithyAtvI che. te mithyAtvathI mugdha banela buddhivALo, pApI, bhayaMkara raudrapariNAmavALo che, tyAM bIjo paNa eka jinapAlanAmano prakhyAta zeTha che. / / 4 / te kevo che... Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 caMDaputra kathA mULazuddhi bhAga-2 samakita ane jJAnathI yukta, pAMca aNuvrata ane guNavratathI saMpanna, jina sAdhunA caraNa kamalamAM bhramaranI jema laTuMbanI sevArata rahenAro dIna-hInane dAna ApavAmAM parAyaNa. I10. sAdharmika bhakti karavAmAM (ajoDa) pUrNa bharela, nirmala manavALo, jIvAdipadArthane jANanAra, ghaNuM zuM kahIe te sarvaguNanuM sthAna che. 11 ane tene yazomati nAmanI strI che. tene potAnA jevA guNavALA cAra chokarA thayA, jeo A nAmothI prasiddha thayA, jinadeva, jinacaMdra, * jinezvara, jinadatta, sarvakalA ane AgamamAM hoziyAra, badhAye jinendranA dharmamAM parAyaNa che. (13 have te caMDaputra paNa jinavaradharmano ghaNo ja virodhI hato, jinavaranA derAsaramAM yAtrAdine kare te tene gamatuM nathI. 14 (e pramANe) ethI badhA ja mANaso jinadharmanA virodhI banyA ane madirA-mAMsamAM lolupa banyA. A kahevata sAcI ja che - ke "jevo rAjA tevI prajA." menapA tyAre te jinapAlazeThe rAjAne kahyuM ke he deva ! tame AvI ayukta ceSTA karo che te barAbara nathI. ane vaLI... bIjAnA prANane laIne je potAne prANavAnuM kare che, te thoDA divaso mATe AtmAno nAza kare che. /16ll je loko khoTuM bole che, teo anya bhavamAM he naranAtha ! AMdhaLA, jaDa, mUMgA,-vacana vagaranA, durgadha-vAsa mAre tevA moMDhAvALA thAya che. tenA tathA je vaLI para dhananA lAlacu jIvo corI kare che. teone AvatA bhavamAM koLiyo mAtra paNa prApta thatuM nathI. 18mI mohAMdha mANaso paranArIne bhogave che, teo adhama mANasa ja che, teo marIne duHkhathI bharapUra napuMsaka thAya che. |19aaaa jeo moTA vizALa parigraha-AraMbhamAM Asakta rahe che. teo durgatigamana vagere aneka jAtanA pratikULa duHkhone pAme che. jenA athavA A badhAnuM phaLa bhayaMkara naraka che. tethI A badhA pApaDonone choDo. 21 he rAjana ! tevA pramAdane karatA ghora aMdhakAramaya narakamAM paDazo mA ! tethI dharmamAM udyama karo, ane jinavacanamAM Adara karo raro samasta hita sukhane karanAra evA munivargane niMdo nahIM, teonI niMdAthI jIvo saMsAra vanamAM bhaTake che. 23 tethI te svAmI ! dharmamAM buddhi karo, AtmAnA verI na thAo. jinadharmanA prabhAvathI badhI ja Rddhio thAya che. 24 zeThe A pramANe samajAvavA chatAM mithyAtvamohathI aMdha banela te rAjA dharmamAM paNa dveSa kare che. |rapI. e pramANe rAjAne Avo bhayaMkara pI jANIne jinapAla zrAvaka yAtrAdiutsava jAheramAM karato Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 87 nathI. caumAsI vagere parva divasomAM paNa gRhamaMdiramAM ja mahAbali arpaNa karavo, abhiSeka ityAdi kare che. e pramANe parivAra sAthe karatA te zeThano kALa pasAra thaI rahyo che. e AMtarAmAM te zAMtimati yauvananA uMbare AvIne UbhI rahI. te kevI che.... vizALa nitaMba-thApA vALI, aDadhA UgelA sthULa stananA bhAravALI, jenI kamaranI nIcenA bhAgamAM atizaya zyAma romarAjI UgI rahI che, snAna karIne vilepana karela zarIravALI, soLe zaNagAra sajelI te zAMtimatine pitAnA caraNane vAMdavA mATe mAtAe mokalI. rabA tyAre rAjA tenI rUpazobhAne dekhIne kahyuM ke - "he beTI ! meM tane svayaMvara Apyo, tethI sAmagrI taiyAra kara,' te bolI "he tAta ! ApanI moTI kRpA. paraMtu svayaMvaramaMDapa nathI racavo. je mane nagaramAM gamaze tene dekhIne huM teno svIkAra karIza. "rAjAe kahyuM e pramANe thAo." tyAre eka divasa caumAsInA divase te caMDazrI rANI guNavezadhArI rAtre potAnI caryAthI bahAra nIkaLI. te zAMtimati potAnI mAne na dekhatA dhAvamAtAne puchayuM, "he mA ! mArI mAtA kyAM che? tArI mAtA AvA prakAranI ceSTAvALI (madha-madirAmAM Asakta icchAmujaba vicaranArI che.) potAnI caryAthI (potAnI icchAnI tRpti mATe) kyAM gaI te khabara nathI." te zAMtimatie vicAryuM "aho ! mArI mAtAnI kevI halakAI che.paraMtu A mAre icchita vara zodhavAno upAya sAro che." ema vicArI dhAvamAtAne kahyuM ke "he mA ! mArI sAthe cAlo jethI mAtAne zodhavA mATe jAu. tyAre "A adhIrAI nA karo' ema mAnatI dhAvamAM tenI sAthe cAlI. tyAre sau prathama potAnuM ghara joyuM ane tyAM caMDikA Ayatana jue che. tyAM vaLI.... jyAM jIva samUha haNAI rahyo che, moTo lohInA pravAhano kAdava cAre bAju phelAyelo che. tenA dvAra upara pazuonA kharI, pUMchaDAM, mAthuM, kAna, hoTha, nAka laTakAvelA che. 28 nAka phATe evI ati durgadha bahAra nIkaLI rahI che. madha madirA ane mAMsathI je pUrNa bhareluM che. e dekhIne bALA vicAre che "aho ! arere atibhayaMkara kaSAInA gharamAM jevuM hoya tevuM A atidAsaNa karma tAtabhavanamAM kema dekhAya che ?" 30 ema vicArI rAjabhavanathI nIkaLI "rAjakumArI che" mATe sarvatra roka Toka vagara nagaramadhye bhamatI dhanapatizeThanA ghera pahoMcI. tyAM paNa parva divasa hovAthI vizeSathI jinagotradevatAnI pUjA thaI rahI hatI. ane vaLI devIne raktacaMdanano upalepa karIne surakta kaNera vagerenA puSpothI bhakti pUrvaka pUjA karelI hatI. 31 vividha jAtanA madya lAvIne devatAne tRpta karI zeSa vadhelI madirAne te devInI samakSa kuTuMba sAthe pIe che. 3rA te madirAnI gaMdha sUMghIne zAMtimati vicAre che, mArA gharathI kaMIka sAru A lAge che, kSaNavAramAM tyAMthI nIkaLI gaI. bhramaNa karatI te bAkInA nagarane paNa lagabhaga tenA jevuM ja jotI anukrame jinapAlanA ghera pahoMcI. te gharane paNa caumAsI parvahovAthI savizeSa gRhacaityamAM pUjA upacAra kareluM jue che.... ane vaLI kapUra kezarathI mizrita gozIrSa caMdananA rasathI sarvajinapratimAonuM vilepana kareluM jue che. 34o. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMDaputra kathA mULazuddhi bhAga-2 zatapatrakamaLa, jAti-juI, nIlakamala, kuMda, mucakuMda vagere puSpo dvArA vividha jAtanI racanAthI jinezvaranI pUjA karelI che. kAlAga, ghanasAra kapUra nIkha3ra-mAchalAnA mukhamAMthI nIkaLato sugaMdhI padArtha, haraNanI kasturI vagerethI taiyAra karela uttama jAtinA dhUpa baLavAthI nIkaLI rahelI gaMdhathI jenI dizAo suvAsita banelI che. kadI sugaMdhIdAra zAli-DAMgara-akSatathI suspaSTa alaga alaga AThamaMgala ALekhelA che. paripakva svAdiSTa phaLa samUhathI bharelA aneka pAtro tyAM cAre bAju goThavAyelAM che, Il3NA uttama jAtinA tailapUrNa bharelI vATano maMgaladIvo jemAM pragaTAvavAmAM Avyo che. jemAM maNikanakanA pAtro utkaTa-uttama gaMdhavALA ghI ane jaLanA pUrathI paripUrNa bharelA paDyA che. 38 A pramANe aneka rIte jinezvaronI pUjA karavAmAM AvI che evuM zeThanuM ghara dekhI ane suMdara dharmamAM rakta parivArayukta zeThane dekhe che. 3lA. koI devane vAMde che, koI vividha stotrovaDe stutikare che, koI upayogavALo banI pAMca prakArano svAdhyAya kare che. e4vA sphaTika akSamAlA - rudrAkSanI mALA upara jeno hAtha vyagra-lIna che evo koI navakAra gaNe che, koI pauSadhamAM parAyaNa che. koI vaLI sAmAyikamAM rahela che. 41 e pramANe aneka prakAranA jaina dharmanA anuSThAnamAM joDAyela AkhAye te zeThanA gharane dekhI te zAMtimatI ghaNI ja harakhAI. I4rA te vicAre che "AmanAmAMthI kyA kumArane huM varuM?" ema vicAra karatI te zeThanA nAnA chokarA jinadattane dekhe che. II43 yogamudrA karIne te pratimAnI AgaLa beselo che, koyala jevA madhura komala svarathI vividha stavanone je gAI rahyo che. kAmadeva samAna rUpALA tene dekhI khuza thayelI zAMtimati vicAre che > "Ane choDI niyamathI anyane huM bharatAra nahIM banAvuM". I4pA e pramANe nizcaya karI mAruM kAja siddha thavAnI aNI upara che ema mAnI dhAvamAtAnI . sAthe cAlIne potAnA mahelamAM pahoMcI gaI. 46 e tyAre bIjA divase zAMtimatie rAjAne kahyuM "he tAta ! te svayaMvara varavA dvArA mArA upara maherabAnI karo. tamArI sAthe parivArane) mokalo, jethI svecchAe nagaramadhye manamagatA varane huM grahaNa karuM. rAjAe kahyuM "he putri ! tane je game tema kare. tyAre kaMcukI, "kUbaDo vAmana, deza videzanA nokaracAkaranA samUhathI parivarelI rAjakumArI ghera ghera rAjaputrAdi (jevA) kumArone jotI jinapAla zeThanA ghera pahoMcI, ane jinadattane joyo.tyAre parAga, gaMdhadravyanA cUrNamAM lolupa ane mugdha manohara-mohajanaka bhamarAnuM gaNa gaNATa - raNa raNATa nA zabdathI dizAmArgane lipatI - vyApta karatI evI zreSThamAlAne laine hAjara thaI, tyAre mahAmithyAtvathI gherAyela rAjA ane rANInA darzanathI jene bhAre Dara lAgela che evA zeThe A paNa teonI chokarI che mATe A paNa tevI haze ema mAnatA kahyuM ke "he beTI ! tuM rAjakumArI che, A mAro putra vaNikaputra che, tethI haMsI ane kAgaDAno saMbaMdha nA zobhe, tethI anya koI rAjaputra vagere je kalAkuzala, rUpajovanathI suMdara evA kumArane vara'. tyAre te bolI "he tAta ! mArA pitAe mane svayaMvara Apyo che, tethI Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 89 je mane ruce te varane huM varIza. mane AkhAMye nagaramAM pharatA A ja gamyo che." zeTha bolyA he vatsa ! ame zrAvaka chIe, amArA ghera caityavaMdana vagere dharma anuSThAna karavAM paDe. ane te badhuM tArA mA-bApane gamatuM nathI. te bolI A vAta khoTI nathI, (A kAMI khoTu - viruddhakAma nathI, paraMtu paralokahita che, te ne svecchAe karavAmAM mA-bApano koI rokavA-TokavAno) adhikAra nathI." zeTha bolyA "jo Ama che, to paNa amAre vANiyAonI evI samAcArI che sAsuthI mAMDI zokyano vinaya karavo paDe, ane aneka prakAranuM gharanuM kAmakAja karavuM paDe. rAjaputrI hovAthI te badhuM tuM karavA samartha nathI." te bolI "he tAta ! je Ama kare che te ja AvA badhAne Azcarya pamADe che. tethI maherabAnI karI anujJA Apo, jethI managamatA varane varuM.' zeThe paNa "AsannabhavyA A koIka che, tethI bicArI zivasukhane meLavo ema mAnatA bolyA he putrI ! jo Ama che to tane je game te thAo." tyAre saharSanA bhArathI khaDI thayelI romarAjIvALI teNIe jinadattanA kaMThamAM varamALA AropaNa karI. potAnA ghera gaI. rAjAe pUchyuM kone varyo ? parivAre kahyuM ke he deva ! jinapAlazeThano putra jinadatta," ane te sAMbhaLI varSA kALanA vAdaLa samUhathI jema namastala aMdhArI jAya che tema rAjAnuM moTuM kAlubhaTTa thaI gayuM. ane bolyA' are pApI ! ApaNA kuLane viruddha AcaraNa teM kema karyuM, vANiyAno chokaro ane te paNa zrAvaka, tevAne varavAthI tuM prAyaH karIne barAbara-pUrepUrI kulIna nathI. te bolI he tAta ! svayaMvara ApIne kema ATalo badho kheda karo cho ? jo A pariNAme sukha ApanAra na hoya to cokkasa huM kulIna nathI." tyAre potAnA vacanathI baMdhAyela rAjAe potAne na gamavA chatAM bahArathI svIkAra karyo. Adara vinA vivAha karAvyo. tene sAsare mokalI. tyAre yathocitabhakti vagere badhuM karatI dekhIne khuza thayela zeThe tene dharmadezanA saMbhaLAvI ane vaLI..... asAra saMsAramAM durlabha mAnavabhava meLavI he vatsa ! ciMtAmaNi ratnasamAna jinadharmane svIkAra. //47 vividha prakAranA mAnava-vidyAdhara deva-dAnava-IndranAM sukho jenA prabhAvathI maLe che, anukrame siddhisukha paNa maLe che. I48 traNa bhuvanathI namaskAra karAyela che caraNa kamala jemanA, jemanA aDhAreya doSa nAza pAmI gayA che evA jinavara devane deva tarIke svIkAra. 4lA aDhAra pApasthAnone je zaktithI jIte che, dudharavata-niyamanuM pAlana karavAmAM tatpara rahe che, te munIone bhAvathI guru mAna. 50nA rAga dveSa vagaranA jinezvare je aviruddha bhAkhyuM che te jinavacanane Agama tarIke mAna. 51. e pramANe zeThanA vacana sAMbhaLIne AnaMdathI pavitra banelI zobhAvALI te zAMtimati bole che. tAta ! huM anuzAsana icchuM chuM. //parA. tethI te thoDA divasomAM parama zrAvikA thaI gaI. ane bIjA dezomAM prasiddhi thaI ke tevA prakArano sAva halakAkRtyakArI rAjA che ane badhI prajA paNa rAjAne anusaranArI che, to paNa te ja eka jinapAla zeTha saparivAra sarvaguNa samudAyathI yukta che, vizeSathI te ja rAjAno jamAI Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 caMDaputra kathA mULazuddhi bhAga-2 jinadatta che. (tane dhanya ho) A prasiddhi zravaNa paraMparAthI-ekabIjAnA moDhethI vijayapuravAsI vijayasena rAjAe sAMbhaLI, tevA anyAyane nahIM sahatA teNe caMDaputrane dUta mokalyo. pratihAre nivedana karatA aMdara pravezyo, te bolyo te rAjan ! svAmI vijayasena rAjAe mane mokalyo che ane kahevaDAvyuM che ke jo tuM abhakSyanuM bhojana kare che, apeyanuM satata pAna kare che, agamya tarapha jAya che, vividha pApo karato rahe che. ubhayakulavizuddha evA tane A badhuM karavuM yogya nathI. tethI he rAjA ! A ayogya ceSTAone jaldI choDI de, //pa4ll te sAMbhaLI krodhathI phaphaDatA hoThavALo bhrakuTI bhavAM caDAvavAthI bhayaMkara banela mukhavALo pRthvI upara jorathI hAtha pachADI bole che ke "re re ! tamane mArAmaMtrIpada upara kone sthApana karyA che? A moTo yatna (DAhapaNa) potAnA pitA pAse ja jaIne karo'. IfpadI e pramANe kahetA dUta bolyo re tArA upara kAla-kRtAnta roSe bharANo lAge che, jethI sAmathIzAMtithI samajAvavA chatAM AvuM ati niSThura bole che. je pa7 || hita bolanArane paNa tuM pApI AvuM viparIta-niSThura bole che, tethI maraNa kAle tane dhAtuvikAra thayo lAge che. tethI yuddha mATe taiyAra thA, athavA kaheluM kara, evuM bolIza nahIM ke pahelA nathI kahyuM. tyAre krodhe bharAyelo rAjA kahevA lAgyo "re re pakaDo, aprItikara bolatA A pApIne mAro, eTalAmAM dUtane mAravA tenA puruSo ubhA thayA. //60nI tyAre mahAmusIbate maMtrIoe choDAvyo, tyAre potAnA rAjA pAse jaI maracuM mIThuM bhabharAvIne badhuM kahevA lAgyo, tethI krodhe bharAIne prayANa bherI vijayasena rAjA vagaDAve che. tenA zabdathI te ja kSaNe subhaTo taiyAra thaI gayA. //6rA tenA pachI badhuM ja sainya taiyAra thaI gayuM. rAjAe prayANa karyuM, satata prayAso dvArA jatA dezanA sImADe pahoMcyo. tene Avato jANI caMDaputrarAjA paNa sarva sAmagrI sAthe dezanA pAdare pahoMcyo, eTalAmAM bannenuM agra sainya maLyuM. yuddha cAlyuM ane vaLI.... gajendro vaDe uttama rathono chUMdo bolAI rahyo che, zreSTha rathoDe uttama subhaTono kaccaraghANa nIkaLI rahyo che. subhaTo vaDe vidAraNa karAyela zarIravALA subhaTo bhUmi upara paDI rahyA che. 63 ghoDesavAro dvArA prahAra karAyela moTA hAthIo jamIna upara ALoTI rahyA che. hAthI | vaDe tADana karAyela bherInA AvAjathI kAyara puruSo UbhI pUMchaDIe nAsI rahyA che. e pramANe AvuM bhayaMkara yuddha cAlI rahyuM hatuM tyAre caMDaputranA subhaTovaDe te vijayasenanA sainyane kSaNavAramAM parAbhUkha-pIchehaTha karI nAMkhyuM. 6pA potAnA sainyane bhaMgAtu dekhI vijayasena rAjA dhanuSanuM AsphAlana-TaMkAra karI huMkAro karato ekAeka Ubho thayo //66ll. tenA bANanA prahArathI haNAyelA caMDaputranA subhaTo bhAgyA. teone bhagna thayelA dekhI amarSathI caMDaputra paNa dhanuSa caDAvI vijayasenarAjAnI sAme AvIne bhIDAyo. devone saMtoSa karAvanAra evuM yuddha banne vacce cAlyuM. e pramANe bhAre yuddha cAlatA vijayasenarAjAe hAthanI cAturIthI vaza karIne caMDaputra rAjAne bAMdhI lIdho. 69mAM te baMdhAI jatA nAyaka vinAnuM sainya vijayasena rAjAnA zaraNe AvyuM,te rAjA paNa badhAne Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 91 mULazuddhi bhAga-2 sanmAna ApI lakSmInivAsa nagaramAM gayo. nagarajanoe sanmAna ApyuM, rAjamahelamAM praveza kare che, ane sabhAmAM besI e pramANe bole che...71 caMDaputrane lAvo, te ja kSaNe lAvavAmAM Avyo. rAjAe kahyuM have zuM dharmamAM udyama karIza? If7ro hajI paNa kazuM gayuM nathI, mArI maherabAnIthI dhArmika banI potAnA rAjyanuM zAsana kara, te sAMbhaLI caMDaputra bole che I73ii "re re ! mArA upara maherabAnI karavAvALo tuM vaLI koNa ?' te sAMbhaLI gusse bharAyela vijayapurano svAmI ekAeka cAMDAlane soMpI de che, ane kahe che ke "re ! A ja janmamAM Ane naraka sarakhuM pApaphaLa batAvo. //74 7pI. tenI rANI paNa cAMDAlane-soMpI, temane paNa tevo Adeza karyo, divase divase rAjA aneka prakAranI pIDA yAtanA kare che-karAve che. //76o e pramANe naraka samAna duHkha samUhane anubhavatA tenA upara cAMDAlanI dIkarI ati kurupa ane kANI Asakta banI, I7LA tenI sAthe dararoja rahe che. tethI te caMDAlo paNa potAnI dIkarInA snehathI baMdhAyelA yAtanAmAM DhIlAza karavA lAgyA. R78. rAjA paNa potAnA guptacara puruSo pAse te jANIne gadheDAnI jema mAra marAvyo ane cAMDAlone bhAre daMDa karyo //79 raudra dhyAnamAM magna banela marIne sAtamI nArakImAM upanyo. tyAMthI nIkaLI bhayaMkara bhavasAgaramAM bhamaze. 80. tenI patnI te caMDagrI paNa cAMDAlanA ghera viDaMbanA pAmatI caMDAlane potAnA jIva karatA ghaNo vahAlo evA eka cAMDAlanA chokarAnuM bhakSaNa karI gaI. tyAre DAkaNa jANIne vividha prakAranI pIDA karIne gusse bharAyela caMDAle tene mArI nAkhI, te paNa marI chakI nArakImAM utpanna thaI. I81 82 // te paNa tyAMthI nIkaLI anaMto saMsAra bhamaze. A pramAda doSa ATalA caritrathI kahI batAvyo. atyAre bAkInuM paNa je prastutane lagatuM che, ahIM je apramAdanA phaLane sAdhavA mATe hetubhUta bAkInA kathAnakane kahuM chuM, tame sAMbhaLo. I84nI vijayasena rAjA paNa potAnA dezane manamAM yAda karI sabhAmAM beThelo eka divasa tyAMnA lokone pUche che. I8pI | 'tame kaho ke A nagaramAM dharma parAyaNa koNa che ?" teo bole che "he deva ! saparivAra jinapAla zeTha ahIM dhArmika che. 8dI. teno putra jinadatta samasta guNa samUhanuM sthAna vizeSathI dharmarucivALo che. je aMDaputrano jamAI che." te sAMbhaLI harSathI jenuM AkhuMye zarIra bharAI gayuM che evo rAjA kahevA lAgyo. putra sAthe zeThane jaldIthI bolAvo. 87ii ll88. tyAre pratihAra-chaDIdAra utAvaLe page jaI zeThane kahevA lAgyo - "putra sahita tamane rAjA bolAve che, tethI jaldI Avo." IITalA zeTha paNa potAnA putrone laI rAjA pAse jAya che. jinabhakta te rAjA paNa zeThane AvatA Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 caMDaputra kathA mULazuddhi bhAga-2 dekhI sAdharmika mAnI-jANI rAjAnI romarAjI vikasita thaI gaI. potAnA snehALa bhAInI jema tenI savizeSa bhakti-satkAra kare che. I91 zeTha paNa praNAma karIne rAjAnI pAse beTho, hAtha joDI (zeTha) vinaMti karavA lAgyo che deva! Adeza pharamAvo. 9rA tyAre rAjA kahe che ke ahIM tuM ja eka kRtArtha che, AvA dharmaSI rAjAnA vAsa-dezamAM vasavA chatAM akhaMDa rIte sarvajJa praNIta dharmaratnanuM pAlana kare che. tethI atyAre tame mArA bhAI cho, kAraNa ke tuM dharmamAM nizcala che. ll93 II94 || (A rAjA) ghaNo ja pApI hovAthI koI paNa rIte zikSAne paNa svIkArato nathI, A kAraNathI A rAjAne ukheDI devAmAM Avyo. 9pA tethI te kyo tAro nAno chokaro che je Ano ja jamAI che. te mane batAva, jethI ahIM potAnA hAthe rAjaya upara sthApana karuM. 96l. rAjAnAM te vacana sAMbhaLI zeTha kahevA lAgyo he rAjan ! amAre vyApArIne rAjayathI zuM matalaba ? ll9ii - sAdharmikane mArI A pahelI ja prArthanA che tethI Ane niSphala nA karazo, ahIM ghaNuM kahevAthI zuM ? 98 tyAre rAjAno tevo nizcaya jANIne zeTha jinadattane rAjAnA caraNamAM praNAma karAve che. rAjA paNa tenAM aMgopAMga bArIkAIthI dekhe che. halA batrIsa lakSaNadhArI ati adbhuta rUpa yauvanathI bharapUra tene dekhI rAjA khuza thaI maMtrI sAmata (khaMDIyArAjAo) ne kahevA lAgyo /10Oaa "sarva-kalA-AgamamAM kuzala A batrIsa lakSaNathI DhaMkAyela che. A tamAro rAjA thAo, ethI tenA rAjayAbhiSekanI taiyArI karo. 101 . bolatAnI sAthe ja mANasoe rAjaya abhiSekanI taiyArI karI, tyAre vijayasenarAjAe tene rAjA banAvyo. 102aa. e pramANe rAjayane suvyavasthita karI rAjA potAnA rAjayamAM jAya che. jinadatta paNa cAre tarapha phelAyela pratApavALo rAjA thayo. 107ll. e pramANe vilAsa karatA teonA divaso pasAra thAya che. eka divasa zAMtimatie kahyuM he nAtha ! atyAre dharmaanuSThAnomAM savizeSa pravRtti karo. jinazAsananI upara DA, badhA ja potAnA dezavAsIone bodha pamADo. samasta gAma, nagara, kheTaka-khetara, kabUTa-maMDala, droNapramukhanI potAnA tAbenI bhUmine jinAlayathI maMDita karAvo. zrIzramaNa saMghane vidhithI pUjo." rAjAe paNa he priye! je tane game che te amAro manoratha che ja," ema bolatA rAjAe badhAmAM ja vizeSa pravRtti karI. e pramANe viziSTa prakAre zrAvaka dharmamAM parAyaNa banelA te bane jharokhAmAM beThelA tyAMnA nagaranI zobhAsamUhane joIne nagara jovAnuM kautaka nIkaLI gayuM che evI zAMtimati bolI he nAtha! atyAre nagara jovAthI mAruM mana ubakI gayuM che, tethI jyAM sudhI jinavaMdanAno samaya na thAya tyAM sudhI kaMIka praznottara bhaNIe. kAraNa viziSTa koTinA mANasone AmAM ja AnaMdavinoda hoya che.' rAjAe kahyuM jo Ama che, to sAMbhaLa..... "vacanavAdi" zabda kyo ? athavA koNa dhanI pakSIne batAve che, calacittavALI koNa che! Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 93 zuM khapAvIne (mANaso) siddhimAM jAya che 104 raNAMgaNamAM RSabha mUcchapAme che. sapuruSo konI prazaMsA kare che ? sarve loko kevAne kRSNa kahe che ? | 105 / zAMtimatie bolatAnI sAthe samajIne javAba Apyo A vI , "nau" e vacanavAdI, vI - vihaMgama kahevAya che. vIrya - vIrya - parAkramanI satpaSo prazaMsA kare che. yaM - kamarajane khapAvI siddhi maLe, kRSNane loko govI - gopIomAM raya - rata - Asakta mAne che. go - calacittavALI che. vRSabha - baLada raNamAM paNa gAya pratye Asakta bane che. tyAre pharI rAjAe kahyuM - badhA mANaso kone icche che? vidAraNa karAyelanA duSTa aMgenejaNAvo, badhA mANasonuM bhakSaNa koNa kare che ? ane calaNa-pAdanuM bodhaka kaho, amAruM nRtya samajAvo, zabdano paryAya zuM? pANI ane rajano bodhaka kahe ane sAthe vanaspatinA paNa koIka bodhaka jaNAva. samudramAM koNa utpanna thaI ? kayo zabda zabdane batAve che? pAmAMthI koNa utpanna thayuM ? hAthInuM dalana koNa kare ?' /108 hajIpaNa hariNa vizeSo pUche ke dhAnyomAM kyuM dhAnya jaldI Uge che ? he priyatame ! A praznottara mAM cAra vastu che ane traNa samAna artha che ema tuM jANa tyAre zAMtimatie kahyuM ke he nAtha ! pharI kaho, rAjAe kahyuM, tyAre vicAra karIne ane lakhIne kahyuM "kamalAsana' / # - sukhane badhA icche che, mala - mela aMgathI chuTo paDAya che ane kharAba che. te - kaSAya badhAnuM bhakSaNa kare che, ma - ma = paga, - nRtyAdi kalA che. i-vava = zabda, kaNanAmanI vanaspati vizeSa - pANI, mana - rajA nanadI - sAgaramAMthI thayelI kamalA = lakSmI devI che, padmamAthI pedA thayela vAsaNo = brahmA che, dhanyone jaldI pedA thAya che mAtA = lakSmI = dhana tyAre jinadatta kahyuM "he priye, have tuM bola', tyAre zAMtimati bolI "jo Ama che to eka pahelikA sAMbhaLo,' jinadatta bolyo "bolo,' te bolI.... be hAtha che, zreSTha zarIra che, AlaMbanavALA subhaTanA ghera lAgelI, UMcA ubhelA loko vaDe sparza karAya che - hAthathI cAMpavAmAM dabAvavAmAM Ave che. te nArI koNa che ? 110 || jinadatte vicAraNA karI kahyuM nizreNI-nisaraNI, zAMtimatie kahyuM jo ema che to eka praznottara sAMbhaLo... vaLI... hAthInuM bodhaka koNa? gaja, kayo vAcaka zabdavarjAya che? gata=gujarela, kamalayoni-brahmA ne bodhakare che ? sUryarAjAnI jema te kone jite che ? viSNunA hAthamAM zuM zobhe che gayA - gadA ? lokamAM durjano zuM Ape che? - Ala - kalaMka zemAM peseluM pANI duHkhonuM bhAjana thAya che ? | 112 / jIvane koNa pIDe che ? gada-roga, stokavAcaka zabda kayo ? ghaNI sattAnI vyAkulatA zuM che dAgInAnI sattA ? kayo zabda zIghane batAve che ? | 113 || mANasa kevA mANasanI prazaMsA kare che gaya Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 caMDaputra kathA mULazuddhi bhAga-2 gata- gujarI gayelA mANasanI ? strInI pRcchA kevIrIte thAya ? viSNuvAdi zabda kayo gayAlaMkAra = gadA che alaMkAra jemanuM, ? zatrune samApta karanAra zastra kayuM gadA ? saMsAramAM daridra kula kevuM hoya ? alaMkAra vagaranuM ane rAjabhavana kevuM hoya ? hAthI ane ghareNAvALu. hAthI ekAeka zuM pUche ? vAnarAo kyAM bhaMgAya che ? || 115 // rAjAe kahyuM pharI kahe, te pharIvAra bolI, tenI pachI lakhIne rAjAe kahyuM - he piye ! huM samajI gayo - gajAlaMkAra - gaja, gaya-gujarI gayelAno vAcaka zabda varjavAmAM Ave che, "gujarI gayo" (marIjA) tevo zabda bolavAmAM varjavo joie, e pramANe samasta paMDita puruSo vaDe prazaMsA karavA lAyaka, dhArmika mANasone ISTa, devovaDe IcchavA yogya, mithyAtvathI nAza pAmelI - aMdha banelI buddhivALA prANIsamUhane duHkhadAyI, pApanA bhArathI bharelA sattva samUhathI mazkarI karavA yogya, abhavya janone prati kaTAkSa karanAra evA vinodo vaDe rahetA teone kALa pasAra thAya che. (ahIM ApelA ukhANAnI spaSTatA thatI nathI, vAcakavarga jAte vicAre). have eka divasa kyAreka niyukta puruSe mAthuM namAvI kahyuM - "tamane vadhAmaNI ho" ahIM ja zreSTha udyAnamAM deva vagerethI vaMdanIya, Agama vihita kriyA karavAmAM jemanuM citta coTeluM che, suprazAMta, guNavAnuM, jJAnalakSmIthI jhagamagatA bhavya jIvo mATe kalpavRkSa samAna, ghaNA ziSyothI parivarelA guNAkara nAmanA mahAna AcArya A nagaramAM samosaryA che. || 119 che. te sAMbhaLI bhaktivaza vikasita thayela romarAjIvALo rAjA vadhAmaNI ApanAra mANasane tuSTidAna ApIne / 120 || - badhA rAjAo sAthe rANI joDe rAjA guru pAse gayo. traNa pradakSiNA karIne (ApI) bhUmitale beTho. / 121 | bhagavAn paNa dharma kahe che... "bho ! bho ! A bhavamAM pUrve karela sukRta-dharmathI aciMtya zaktivALI padavI prApta thAya che. je 122 . tethI te dharmane ja pharI zudhdha manathI karo. saddharma karma sarva duHkhonuM dahana karavA mATe anAmajabUta zastra che.' || 123 te sAMbhaLI parama bhaktithI rAjA gurune vinave che - he bhagavan! jeTalAmAM rAjayane suvyavasthita karuM tyAre teTalAmAM tamArA caraNakamalamAM dIkSA svIkArI vAyuthI upADelI zikhAnI phaLInA nI jema ghaNuM hAlaka Dolaka-caMcala manuSya janmane saphaLa karIza." | | 125 / "tuM pratibaMdha-rAga karIza nahI" gurue ema kahyuM tyAre rAjA ghera gayo, ane sAmaMta (khaMDIyA rAjA) - maMtrI vagerene-samasta parivArane pUchI zAMtimatinA putra zreSThakumAra jinazekharane AkhI prajA sAthe maLI rAjaya upara sthApana karyo. te 126 / ane prajAne kahyuM AjathI tamAro A svAmI che. jo A guNasaMpanna hoya to prayatnapUrvaka sevA karajo . 127 | tyAre praNAma karI rAjA kahevA lAgyo "he putra ! meM A prajAnuM sAdharmika mAnIne lAlana Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 pAlana karyuM che, tethI tuM paNa emanuM mAnathI pAlana karaje.' | 128 || e pramANe zikSA ApIne zibikAmAM AruDha thaI moTA ThATha-mAThathI zAMtimatinI sAthe rAjAo jenI pAchaLa cAlI rahyA che evo rAjA sUrIzvara pAse pahoMcyo, traNa vAra pradakSiNA karI kahevA lAgyo "huM bhavanA Darano mAryo atyAre tamAre zaraNe Avyo chuM. /131 tethI atyAre Ama karo ke jethI bhavasAgaramAM janmavuM na paDe." ema kahetA guru bhagavaMte paNa tene potAnA hAthe dIkSA ApI. // 132 | AryA zAMtimati paNa zrImatI gaNiNIne soMpI. baMne zikSA grahaNa kare che, ane sugItArtha thayA. || 133 || vividha prakAranA tapa karIne chellA samaye anazana karI baMne devI lokamAMgayA. te 134 | tyAMthI cyavI anukrame-manuSya-zarIra meLavI dIkSA - kevalajJAna meLavI mokSe jaze. 13pA te caMDaputra rAjA pramAda doSathI sAtamImAM gayo. tenI rANI paNa ghora narakamAM paDI. te 136ll. e pramANe karAto pramAda nArakanA du:kha Ape che, jema caMDaputra rAjA ane tenI rANI zrIcaMDAne du:kha maLyuM che 137 / e pramANe teone dAruNa bhavaduHkha ApanAra evA pramAdane jANI dharma saMbaMdhI pramAda prayatnapUrvaka choDavo joIe. // 139 / caMDaputranI kathA pUrNa. 3lA ane vaLI..... pamAeNaM parAyattA, turaMgA kuMjarAiNo / kasaMkusAighAehiM, bahijjati sudukkhiyA // 149 // gAthArtha > pramAdane paravaza banela ghoDA-hAthI vagere cAbuka aMkuza vagerenA prahAra dvArA ghaNA duHkhI thayelA vahana karAya che. | 149 // gAthArtha sugama che, paraMtu kuMjarAdi ahiM Adi zabdathI baLada - bheMsa, khaccara - gadheDA vagere grahaNa karavAnA che. kazAMkuzAdi ahIM Adi zabdathI cAmaDAnI paTTI-dorI, paroNo = loDhAnI aNIvALI lAkaDI cAbuka lAkaDI vagere samajavA / 149 che pamAeNaM kumANussA, rogA''yaMkehiM pIDiyA / kaluNA hINa dINA ya, maraMti avasA tao // 150 // gAthArtha pramAdathI kumanuSyo - bhAre daridratAthI parAbhUta thayela duHkhI-duHkhI tiraskaraNIya mAnavo, "samaya pasAra thatA maraNane notare te roga ane tarata ja maraNa mokale te AtaMka, teothI pIDita, karuNApAtra, badhAja mANaso jemane adhama tarIke dekhe, dIna-dukhI paravaza paDelA bicArA maraNa pAme che. ane tyAra pachI Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 pamAeNaM kudevA vi, pisAyAbhUyakibbisA / AbhiogattaNaM pattA, maNosaMtAvatAviyA // 151 // gAthArtha pramAdathI marIne pizAca-bhUta - kilbisika deva thAya che, kilbiSika eTale caMDAlanI jema aspRzya-samudranI saphAI vagere halakAkAma karavAvALA deva, ahIM "kajiyo karavo phUTapADavI vagerenI rucivALA' kula gaNa saMghathI bahAra karAyelA marIne AvA devamAM utpanna thAya che. kahyuM che, vAda-vivAda jhaghaDavAmAM pAvaraphUla mANaso kulAdithI bahAra nIkALelAne devalokamAM-devasamiti parSadAmAM paNa sthAna nathI. teo nokara-cAkarapaNuM - paravazatA pAmelA manaduHkhathI pIDAya che. "hA ! hA ! pramAdane paravaza banela pApI evA ame AvAM kAma karyA jethI AvA amArA hAlahavAla thayA". ema mana khedavALuM bane che. te 151 // pamAeNaM mahAsUrI, saMpuNNasuyakevalI / duraMtA-'NaMtakAlaM tu, NaMtakAe vi saMvase // 152 / / gAthArtha - pramAdathI-anuSThAnamAM DhIlAza - zithilatAthI prasiddha AcArya, cauda pUrvadhArI paNa du:khe aMta karI zakAya evA aMnatakALa sudhI anaMtakAyamAM vase che. tyAre bIjI yoninI vAta ja zuM karavI ? tathA - A (bhAnudatta nAmanA) eka mahAn AcArya pramAdathI caudapUrva bhUlI mithyAtva pAmela anaMtakAyamAM utpanna thayA "A vAta AgamamAM saMbhaLAya che." || 15ra pamAeNaM bhamaMtANaM, evaM saMsArasAyare / tikkhANaM dukkhadukkhANaM, voccheo natthi pANiNaM // 153 // gAthArtha - e pramANe pramAdathI bhavasAgaramAM bhamatA rakhaDatA jIvone ati tIkSNa - zastranA dhAradAra bhAganI jema - asahya evA duHkhono aMta thato nathI. / 153 // tA pamAyaM pamuttUNa, kAyavvo hoi savvahA / ujjamo ceva dhammammi, savvasokkhANa kAraNaM // 154 // gAthArtha - tethI pramAdane choDI dharmamAM sarvathA udyama karavo joIe, je sarvasukhonuM kAraNabhUta che. "ujjamo ceva" ahiM evakAra avadhAraNa arthamAM che, tethI dharmamAM ja udyama karavAno, arthakAmamAM nahIM ItyarthaH || 154 / savve saMsAriNo sattA, kammuNo vasavattiNo / kammuNo ya vasittaM tu, jIvANaM dukkhakAraNaM // 155 / / gAthArtha > badhA ja saMsArI jIvo karmane vaza thayelA che, karma ne vaza hovuM e ja jIvone duHkhanuM kAraNa bane che. te 155 // nimmUlummUlaNatthaM ca, tamhA duTThaTThakammuNo / kAyavvo bhadda ! niccaM pi, dhammo savvaNNubhAsio // 156 / / Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 gAthArtha - tethI duSTa ATha karmone mULathI ukheDavA sarvajJa-bhASita dharma sadA karavo joIe. || 156 || bhadra ! " e pramAdane vaza banelA sAdharmikane AmaMtraNa che. bhAI evuM zuM kAraNa che ke jethI dharma ja karavo jarUrI che. A zaMkA mATe kahe che... mANussaM uttamo dhammo, gurU nANAisaMjuo / sAmaggI dullahA esA, jANAhi hiyamappaNo // 157 // gAthArtha - manuSyapaNuM , uttama dharma - durgatimAM paDatA prANIone bacAvanAra zeSadharmanI apekSAe jinadharma pradhAna che mATe, jinadharma uttamadharma thayo, yathAvasthita zAstranA prarUpaka jJAnadarzana cAritrAdi aneka guNothI zobhAyamAna guru, A badhI sAmagrI durlabha-muzkelIthI prApta thaI zake ema che, ane "A ja AtmAne hitakArI che." ema tuM jANa. / 157 // tyArapachI evaMvihAhiM vaggUhiM dAyavvamaNusAsaNaM / paccakkhaM vA parokkhaM vA guNavaMtaM pasaMsae // 158 // gAthArtha - - tethI AvA prakAranAM vacano dvArA anuzAsana - hitazikSA ApavI joIe. guNavAna AtmAnI sAkSAta ke parokSamAM prazaMsA karavI joIe. 158. zuM ATaluM ja kRtya che ke bIjuM kaMI paNa che ? ethI kahe che... avatthAvaDiyaM nAuM, sAmattheNaM samuddhare / paropparaM sadhammANaM, vacchallamiNamo paraM // 159 / / gAthArtha - duHkhamAM paDelAne jANIne svazaktithI uddhAra karavo, A zreSTha anyonya sAdharmika vAtsalya che. te 159 | bhAvArtha - duHkhI dazAmAM paDelAne jANI potAnI zaktithI dravyata : (dhaMdhAmATe mUDI ApavI, nokarI ApavI, rojiMdI Avazyaka cIja - bhAva ApavI) paisA vagere ApavA dvArA nirvAha karavAthI ane bhAvathI dharmamAM sthira karavo ItyAdi vaDe uddhAra karavo, A paraspara sAdharmika vAtsalya pradhAna che. || 159 || sAdharmika vAtsalya ane prakaraNano upasaMhAra zloka dvArA kare che... aNNaM pi sAhammiyakajjameyaM jiNAgame pAyaDameva jaM tu / sAhAraNaM posahasAlamAI kujjA gihI sIlaguNAvahaM ti // 160 // gAthArtha > bIju paNa sAdharmika kRtya jinAgamamAM prasiddha ja che. sarva sAmAnya pauSadhazALA vagere gRhastha banAvavI joIe. kAraNa ke te zIlaguNane ApanAra che. bhAvArtha - pUrve kahyAM ne tyAto jinapravacanamAM prasiddha che ja, paraMtu bIjA paNa je sAdharmikanuM prayojana che te jina siddhAMtamAM prasiddha che. pAyarDa ahIM panopA dIrgha thayo te alAkSaNika che. (eTale prAkRta vyAkaraNanA sUtra dvArA nathI thayela) ane vaLI sarva sAmAnya dravyamAMthI banAvavI te dravya ane Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 mULazuddhi bhAga-2 "sAdhAraNamAMthI A banela che" evuM nirUpaNa te bhAva, ema dravya ane bhAvathI sarvasAdhAraNa evI poSadhazALA gRhastha banAvavI. jyAM sAmAyika pratikramaNa vagere koI paNa AvIne karI zake. sarvasAdhAraNa hoya to koIpaNa vyaktine tyAM AvatAM-besavAno saMkoca na thAya. kAraNa ke kahyuM che. sAdhu pAse, pauSadhazALAmAM, jinAlayamAM, gharanA eka khUNAmAM (sAmAyika karavI) athavA sarva sAmAnya pauSadhazALAdi banAvavA. Adi zabdathI vinaya vaiyAvaccanuM grahaNa karavAmAM Ave che. A kRtya jinokta hovAthI karavA joIe. tathA bhagavatImAM kahyuM che... tyAre zaMkha zrAvaka pauSadhazALAnI pramArjanA kare che, pramArjIne aMdara praveza kare che zataka -12 sUtra 12 gRhastha Ama karavAnuM che, kAraNa ke A zIla guNane - zIla - sarvaviratirUpa che, tenA guNo kSAMti vagere che. teone Ape che - vikasita kare - pedA kare che. gRhasthanA nimitte pauSadhazAlA banAvI hoya to sAdhune zuddha-nirdoSa vasati maLe, sAdhu ane zrAvaka tyAM rahI viratinI ArAdhanA kare, te dekhI, ane temaNe mUkelA bhAvo nirmAtAnI aMdara paNa viratinA bhAva jagave che. e svAbhAvika che. iti zabda prakaraNanI samApti mATe che. / 160 devacaMdrasUriviracita mULazuddhivivaraNa vize chaThuM sthAna pUrNa // Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 99 zrAvikAkRtya sAtamu sthAna) chaThThA sthAnanI vyAkhyA karI, have anukrame AvelA sAtamA sthAnanI zarUAta karIe chIe... Ano pUrvanI sAthe saMbaMdha che. pUrvamAM zrAvakane ucita kRtya karavAno upadeza karela, tyAra pachI zrAvikA kRtya sthAnaka Ave che. tenI A pahelI gAthA che. jaM sAvayANaM karaNijjamuttaM, taM sAviyANaM pi muNeha savvaM / titthAhivANaM (titthaMkarANaM?) vayaNe ThiyANaM,tANaM vibhAgeNa viseskicc||161|| gAthArtha - je tya zrAvako pratye karavAnuM kahyuM che, te badhuM zrAvikA mATe paNa jANavuM, tIrthakaronA vacana-zAsanamAM sthira rahela te zrAvikAnuM vizeSa kRtya alaga karI darzAve che. || 161 || te ja kRtya zloka dvArA darzAve che... sAhammiNINa vacchallaM sAviyANaM jahociyaM / kAyavvaM sAvayANaM va vIyarAgehiM vaNNiyaM // 162 / / gAthArtha - samAna dharmavALI zrAvikAonuM vAtsalya (e kRtya) zrAvakonI jema karavuM joIe, ema vItarAgaprabhue varNavyuM che. te rAgadveSa vagaranA hovAthI teone khoTuM bolavAno saMbhava nathI. kahyuM che.... rAgathI, dveSathI, mohathI khATuM vacana bolAya che. jeone A tattvo che nahIM, teone khoTuM bolavAnuM zuM kAraNa hoya ? arthAt kAraNa na hovAthI khoTuM na bole. tevAM vItarAge A pratipAdana karela che. 162 || A bAbatamAM koIka paramatavALo kahe che... loe louttare ceva, tahA'Nubhavasiddhio / sUrI bhAsaMti bhAvaNNU nArI dosANa maMdiraM // 163 / / gAthArtha - lokamAM - sAmAnya mANasomAM, lokottare - jinazAsanamAM, ceva zabda "loka apekSAe" AnA samuccaya mATe che. eTale loka-lokottara apekSAe tathA anubhava siddhithI, paMDita puraSo, tenA svabhAvanA vettAo nArIne doSonuM-virUpasvabhAvanuM ghara jaNAve che. 163 // jevI rIte A doSonuM ghara che, te traNa zlokathI darzAve che. nArInAma maNussANaM, abhUmA visakaMdalI / nArI vajjAsaNI pAvA, asajjhA'NabbhasaMbhavA // 164 // gAthArtha - nArI puruSa mATe bhUmivagaranI viSavelaDI che. viSavelaDI to bhUmi upara uge che, A to bhUmivagara utpanna thanArI navIja jAtanI viSavelaDI che, kAraNa ke A ghAraNa eTale mAraNa svarUpa che. tathA ca - jema viSavelaDInuM bhakSaNa karatA ghAre ane mAre che tema upabhoga karelI nArI puruSagaNane ghAre ane mAre che, 354o tathA capaLa svabhAvavALI, pApaprakRtivALI, asAdhya - rokI na zakAya evI, vAdaLavinA pedA thanArI vIjaLI che. vIjaLI to vAdaLanA nimitte thAya che, jayAre A to Amane Ama, te vIjanA nivAraNano koIka upAya maLe che- tAMbAnuM chatra, Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 mULazuddhi bhAga-2 arthiMgano abhAva vagere tenAthI bacavAnA upAya che. jayAre A to abhra vinAnI pedA thAya che, ane mAraNa svarUpa hovAthI - mAranAra hovAthI asAdhya che, je bimArI rUpe hoya to teno pratikAra zodhI kaDhAya, paNa A nArIto sIdhuM zIlaguNanuM maraNa ja karI nAkhe che, mATe asAdhya kahI che. 164 || nArI anAmiyA vAhI dAruNA dei veyaNA / nArI aheuo maccU sigdhaM pANe viNAsai // 165 // gAthArtha - nArI nAma vinAno vyAdhi che - rogotpatti che, jema ke koI vyAdhi hoya tenuM khAMsI - udharasa - zoSa ItyAdi nAma hoya, ane tethI atyaMta raudra pIDA Ape che, tathA kAraNa vinAnuM mRtyu che, je mRtyu thAya che te adhyavasAya vagere kAraNothI thAya che. jyAre A to niSkAraNa mRtyu che. jaldIthI prANono ghAta - nAza kare che 165 II nArI akaMdarA vagghI kUrAsaMghArakAriyA / / paccakkhA rakkhasI ceva, pasiddhA jiNasAsaNe // 166 / / gAthArtha - nArI guphAvagaranI vAghaNa che, vAghaNa to girinI guphAmAM hoya jayAre A to guphA vagaranI che. (eTale zIlAdi guNone kyAre bharakhI jAya te kahevAya nahIM ) kura svabhAvavALI, prANa-zarIrano saMhAra karavAvALI che. A to sAkSAt rAkSasI che, rAkSasanI patnI to adazya hoya jayAre A to sAme ja ubhelI prakaTa rAkSasI che, vinAza karanAra hovAthI, AvA vizeSaNo nArI mATe jinazAsanamAM prasiddha che. te 164 - 166 || have nArInA doSone dAkhalA dvArA pratipAdana karavAnI IcchAvALA graMthakAra cAra zloka kahe che..... baddhuttara niyaDINaM kUDANaM kavaDANa ya / nirAyaM pUriyA nArI jahA neurapaMDiyA // 167 // . gAthArtha - nArI vakra uttara ApanArI, mAyA, paravaMcanA, AlajAla bolavuM ItyAdithI saMpUrNa bharelI che, jema napUrapaMDitA. baddhottara - eTale ADo uttara ApanArI, jema ke zvAsa kema caDe che ? utAvaLI AvI eTale, saMvATI vikasita kema che ? prasannatAthI AvI mATe, veNI kema kharI paDI che? pagamAM paDavAthI, kSAmA-dubaLI kema che ? bolavAthI ema hakIkatathI bhinna kAraNa joDI ApavuM. pasInAvALuM moTuM kema che? karamAyela kamaLa jevI dyutivALA hoThanA (nizAna) chAti upara kema che. ? taDakAnA kAraNe, navI kema galI - DhaLI paDI gaI che ? javA-AvavAthI, jUna - bIjAne ThagavA vagerenA prayoga karavA, kapaTa - pote karelA doSane utAravA mATe ALajAlanuM pratipAdana karavuM. bhAvArtha kathAnakathI jANavo... "nUpurapaMDitA kathA" A jaMbudvIpanA bharatAmAM sakalaguNothI yukta traNa lokamAM vikhyAta vasaMtapura nAmanuM Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 101 nagara che. tyAM zatru rUpI siMhanA phelAtA moTA mAnano nAzakaravA mATe jaMgalI (vana) aSTApada samAna kIrtirUpI nadInA pUrane phelAvA mATe girivara samAna jitazatru nAme rAjA che. te ja nagaramAM devadatta nAme zeTha che, tene viziSTa rUpa lAvaNyane dhAraNa karanArI zreSTha kanyA che, jenA rUpa saubhAgya yauvanathI tiraskAra pAmelI devAMganAo pRthvI upara pratyakSa vicaratI nathI ema huM mAnuM chuM. || 5 || te nagarImAM bIjo eka kumAranaMdI nAmano zeTha vase che, tene paMcanaMdI nAme zreSTha putra che. loka samakSa te devadAsanI dIkarIne paMcanaMdI moTA ThATha-mAThathI paraNyo. temAM atyaMta Asakta banelo tenI sAthe bhoga bhogave che. te 7 | eka divasa bAlikA hAvA mATe nadIe gaI. tene snAna karatI dekhI eka yuvAna vicAravA lAgyo.. ANInA kAmadevanA hAthinA kuMbhasthalano vibhrama karAvanAra - goLa -uMcA sthUla stanataTa upara je mANasa rame teja A jIvalokamAM jaya pAme che. || 8 | jenA kaMThamAM A komala kamaLanI nALa sarakhI sarala bhujAothI pAza Ape che, te ja puruSa A lokamAM dhanya che. je puruSa paripakva biMbanA phaLa samAna AnA hoThanuM amRta svecchAe pIe che tenuM manuSyapaNuM saphaLa che. | 11 | ghaNuM zuM kahevAnuM ? AnA sarvAga upara AliMgana ApI AnA suratarasane bhogave che, teNe ahIM rahyA chatAM traNe lokanuM sarvasva meLavyuM samajo. # 12 || - e pramANe ghaNo ja anurAgavALo tenA bhAvane oLakhavA mATe suvidagdha te yuvAna A gohali bole che. A nadI (kAMThe rahela) madonmatta hAthInA kara-sUMDha sarakhA sAthaLa vALI ! "tane susnAta" ema pUche che, ane A nadI vRkSo ane huM tArA pagamAM paDelo chuM. // 14 | A sAMbhaLI capala kaTAkSavALA daSTibANathI sarvAne tene vIMdhIne te vidagdhA Ama bole che. | 15 che. nadI sugama bano, nadI vRkSo lAMbu jIvo, susnAta pUchanArAnuM ame priya karavA IcchIe chIe. | 16 || teno bhAva jANIne eNInA ghara vagere jANavA mATe sAthe AvelA chokarAone nadIkAMThAnA jhADanAM phaLo Ape che. phaLa ApIne teone pUche che. A konI chokarI che ? athavA konI putravadhu patnI che ? athavA AnuM ghara kyAM che ? te 18 ||. chokarAo atimugdha hovAthI Ane badhuM kahI dIdhuM. ke A devadattanI chokarI che, kumAranaMdinI putravadhU che. paMcanaMdinI bhAryA-strI che. amuka ThekANe teonuM ghara che. ema badhuM jANI te potAnA ghera jaI, tenA samAgamahetu mATe eka parivrAjikAne upacArathI-mIThA vacana ane bheTa sogAdathI khuza karI tenI pAse mokale che. te parivrAjikA tenA ghera gaI. Asana ane kuMDikA hAthamAM rAkhIne AvatI parivrAjikAne teNe dekhI. te tene praNAma karI Asana Ape che. sukhathI beThelI tene puche che - "bhagavatI ! zuM tame kaMI accheruM ajaba - gajaba joyuM che ? te bolI hA A nagaramAM Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 mULazuddhi bhAga-2 ajAyabI joI che.' te zuM che. ? ema te bole che, tyAre parivrAjikA bolavA lAgI.. A ja nagaramAM zreSThiputra je sudarzana nAme prasiddha che. | 24 | ane je kulIna - buddhizALI, madhyastha - dezakAla bhAvane jANavAvALo, gaMbhIra, medhAvI, hoMziyAra dakSa mahAsattvazALI, // 202 // 1 tyAgI - dAnezvarI, rasika, rUpALo, ghaNA mitravALo, Izvara - paisAdAra, kaLAmAM kuzaLa, subhaga, vidvAna, vinIta, dharmaparAyaNa, prArthanIya, pUrva abhyAsI, pratipanna vAtsalyavALo, satyavAdI, nyAyavAn, ujvalavezadhArI, yazasvI, zaraNe AvelA upa2 atizaya vAtsalya bhAva rAkhanAra che. // 27 || he mugdhA ! rUpa yauvana guNavAna, anurUpavALA ane atizaya anurAgavALA, bhakta, jenA tole bIjo koI na Ave evA te bharatArane tuM prApta kara.' // 28 // "ANIne teNe mokalI lAge che" ema jANI atyaMta vidagdha te paNa 'rahasya cha kAnavALuM na thAo' e mATe A parivrAjikAne ThaguM // 29 || ema vicArI parivrAjikAnI pIThamAM pAMca AMgaLIno prahAra karyo. // 30 || ane Ane kahevA lAgI re pApINI ! vratinI thaIne kulavadhUnA zIlane bhraMza karanArA vacano bolI tuM kevI rIte jIve che ?' || 31 || tethI vilakhI paDelI A parivrAjikA pelA yuvAnane pIThanA prahArane dekhADe che. he putra ! A tAre yogya nathI, kAraNa ke te zIlamAM pratibaddha - Agraha pakkaDavALI che. // 32 // te yuvAna vicAravA lAgyo - aho AnI vidagdhatA - caturAI ajoDa che. jethI bicArI mugdha A parivrAjikAne paNa ThagI gaI. // 33 // mane aMdhArI pAMcamanI rAtrInA chellA be pahorano saMketa Apyo che. paraMtu ahIM sthAna sUcavavAmAM AvyuM nathI. // 34 // tethI saMketa sthAna jANavA mATe pharIthI Ane mokaluM, Ama vicArI A yuvAna parivrAjikAne kahe che. '2e ammA ! jo te zIlavatI hoya to paNa tenI pAse jaIne tuM ekavAra kahe jethI mAruM mana tenA pratyenA anurAgane mUkI de. // 36 || tenI pAse jaI parivrAjikA pharIthI madhura vacano dvArA bolavA lAgI. tyAre vadhUpaNa vicAravA lAgI 'A pharI ahIM kema AvI haze ?' || 37 || "huM huM jANyuM meM te yuvAnane saMketa sthAna batAvyuM nathI te mATe Ane mokalI che, tyAre te bAlikA adhiktara gusse bharAI' A nirlajja ! piThThI ! te pramANe khakhaDAvavA chatAM pharI AvI tArA moDhAne phADI nAMkhu. ema bolI A UbhI thaI // 35 // gaLAthI pakaDI te parivrAjikAne azokavATikA dvArathI kADhI mUke che, te parivrAjikA paNa te badhuM pelA yuvAnane kahe che // 40 II svarUpane jANI gayelo te yuvAna bolavA lAgyo 'he ammA ! 'mAre tenI sAthe kaMI kAma nathI, je AvI anurAga vagaranI che, tArAM vacana paNa mAnatI nathI' || 41 // Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 nUpura paMDitA kathA 103 have saMketa divasa AvyuM chate te yuvAna madhya rAte tyAM jAya che. te bAlA paNa suratasukha dvArA potAnA bharatArane khuza karIne te sUI jatA pAchaLathI jAranI pAse AvI jAya che. vividha prakAre tenI sAthe surata sukha bhogave che. / 43 / atizaya surata krIDAnA svAdathI thAkI gayelA azakta banela te baMneye sUI gayAM. teTalAmAM dehaciMtA mATe teno sasaro Avyo. meM 44 che. jAranI sAthe sutelI potAnI putravadhUne A jue che. A mAro putra nathI anya koI parapuruSa che. 45 pAkI khAtrI karavA mATe keTalAmAM vAsabhavanamAM jue che, tyAre palaMga upara ekalA sutelA potAnA putrane jue che. te dekhI krodhe bharAyelo pratyaya hetu-khAtrI mATe tenA pagamAMthI dhIrethI jhAlara-jhAMjhara kADhI jato rahe che. 47 || sasaro jhAMjhara laI rahyA che te jANI DaranI mArI te paNa jArane uThADIne badhI vAta kare che. || 48 || ane bole che ke tuM jaldIthI jA, prastAva - avasara jANIne jaNAvIzuM, potAnI caturAI pramANe je yathAyogya karavAnuM hoya te karaje. 49 // te jatA te bAlA paNa dhIre dhIre pati pAse Ave che. palaMga upara bese che, kSaNavAramAM bharatArane uThADIne | 50 | kahevA lAgI, ahIM garamI che, tethI he nAtha, azokavanamAM jaIe, paramArthane nahIM jANanAra te paNa tenI sAthe tyAM gayo. | 51 | jayAre te sUI gayo teTalAmAM tene uThADIne A bAlA bolavA lAgI "zuM tamArA kulamAM bIje kyAMya na hoya tevo A AcAra che? ke potAnA patinI sAthe sutelI vahunA jhAMjharane pagamAMthI sasaro kADhI jAya ? te bole che ke priye ! tuM nizcita banI suI jA. tene kyAM laI jaze ? savAre ApI deze, te kahe che, atyAre ja tame mAMgo. | 54 || te bole che. "he priye ! tAta kyAM dUra jatA rahevAnA che ?" te bolI, Ama che, paNa mane kalaMka lAgyuM" || 55 / te bole che huM svAdhIna hote chate tane koNa kalaMka lagADe ? tethI sUI jA, kAraNa mane joradAra uMgha Ave che. te pa6 che. te bolI - jo Ama che to tame suo che paraMtu savAre Ano vipAka dekhajo AmAM koI saMdeha nathI.' || pa7 || e pramANe bolatA kSaNavAramAM baMne suI gayAM. teTalAmAM rAta pUrI thaI gaI, tAralAno samUha gaLI paDyo. 58 || kUkaDA TahukA karavA lAgyA. ghuvaDano samUha maDadAne cATe che. kAgaDAo kara-kara - koM ko avAja kare che, cakalIo cIM cIM karavA lAgI. || 59 mAbhAtika vAjiMtro vAgavA lAgyA, vaTemArguo prayANa karavA lAgyA, e vakhate pUrvadizA rAga jevI rakta banI gaI. 60mI. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 mULazuddhi bhAga-2 athavA patinA saMyogamAM strIo ghaNI ja rakta bane che, ane patithI sparza karAyelI prauDhanArInI jema paLavAramAM pUrva dizA hasavA lAgI. | 61 | tyArapachI anukrame sUraja jenA kiraNano phelAvo vadhI rahyo che, te bAlAnA duSTa kRtyanI jema lokonI duSTa ceSTAo pragaTa karIne udaya pAmyo. 62 / tyAre uThIne te baMne paNa ghera jAya che, teTalAmAM te sasarAe (pitAe) ekAMtamAM besADIne potAnA putrane te badhuM kahI saMbhaLAvyuM. || 63 | te bolavA lAgyo, "he tAta ! tame mane paNa pArako mAnI lIdho. pitAe kahyuM ke putra ! tuM tArI zayyAmAM hato. jayAre A to bIjA koI sAthe sutelI hatI, te putra ! tuM vizvAsa kara. tuM sukhethI nidrAmAM sutelo hato tethI meM tane jagADyo nahIM. || 65 | te bole che "he tAta ! ghaDapaNanA kAraNe tamArI AMkhone uMdhu dekhAyuM haze. temAM vaLI ughanA kAraNe rAtre AMkho spaSTa na jue e banavA joga che." || 66 || Doso kahevA lAgyo "mAruM joyeluM khoTuM na hoya tethI bhavAM caDhAvIne phelAyela bhavAMthI zobhAyamAna mukhavALA putra kahevA lAgyo. "A pApI ! tane koIe caDAvyo lAge che. teNIe mane te ja vakhate kaheluM.' e pramANe bApa-dIkaro vivAda karatA hatA tyAre vahu AvIne kahevA lAgI jo Ama che to huM zuddha thaIne ja Aje bhojana karIza. te sAMbhaLI te ja kSaNe badhAM svajano ekkA thayAM. te da9 che. tyAre loko kahevA lAgyA ane kaI zuddhi ApavI ? tyAre koIe kahyuM ahIM ghaNI zuddhi vaDe zuM ? 70 || sadA adhiSThAyakanA sAMnidhyavALA yakSa pAse AtmAne zuddha kare. "Ama thAo" ema te bolI, tyAre sarva sAmagrI taiyAra karI. I71ii snAna karyuM, balikarma karyuM, dhoLA puSpanuM vilepana karyuM, zveta vastro dhAraNa karyA svajanothI parivarelI yakSabhavana tarapha cAlI. II7rI teNIno te jArapuruSa paNa lokonA moDhe A badhuM jANI kRtrima-banAvaTI mUrkhano veza dhAraNa karI tyAM Avyo. | 73 || dhULathI dhUsara banelA zarIravALo jUnI lAkaDI ane phATelAM vastro paheryA, ghaNA chokarAonI bumAbumathI dizA cakrane pUrato, nAcatA, gAto, roto tathA barADA pADato aneka strIone AliMgana karato te tarapha jAya che, te bAlAne sarvAge AliMgana Ape che, tyAre lokoe dUra khaseDyo. "are pApI ! yakSAlayamAM jatI Ane tuM kema aDakyo ?' || 76 che. tyAre pharIthI paNa zarIrane svaccha karI yakSAlayamAM jaldI gaI. lokothI parivarelI teNe vidhipUrvaka te yakSanI pUjA karI || 77 || te vinaMtI karavA lAgI che yakSa ! bhagavAna ! tuM sAco che. je koI azuddha hoya tene jaMghAtaLamAM cAMpIne joradAra pakaDI rAkhe che. je 78 || tethI tuM vinaMtI sAMbhaLa gurudeva vaDiloe ApelA potAnA patine ane badhAne pratyakSa A gAMDAne choDIne jo bIjo koI (mArA) aMgamAM aDakyo hoya, "A satyathI tane (yakSane) saMbhaLAvyuM," to mane pakaDI rAkha, nahIMtara nahIM. ema bolI "ahIM zuM karavuM yogya che ! "ema Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 nUpurapaMDitA kathA 105 IhA apoha yakSa karato hato tyAre tenA jaMghA yugala vaccethI jaldI te nIkaLI gaI. yakSa ema vicAra karavA lAgyo "are ! A dhutArIe mane kevI rIte ThagI nAMkhyo ?" e vakhate teNIno sAdhuvAda ucchalyo tenI prazaMsA thaI / 82 / aho ho ! A mahAsatI che, "vagarakAme Ane herAna karI", ema sasarAnI niMdA karI, he pApI tArA jJAnane dhikkAra ho !." have gaMbhIra vAjitranA nAda sAthe A potAnA ghera AvI. tenA pitAe ane patie vadhAmaNI - abhinaMdana ApyA. | 84 || sasaro avAka thaI gayo are ! teNIe yakSane paNa ThagI lIdho, A ciMtAthI sasarAnI UMgha uDI gaI- UMgha dUra jatI rahI. // 85 | rAjAe te sAMbhaLyuM ke kumAranaMdine UMgha nathI AvatI. tethI aMtaHpuranA rakSaka tarIke A sAro - ThIka raheze. tethI bolAvIne rAjAe kaMcukI pada upara niyukta karyo. jethI rANIonuM rakSaNa kare che, tyAre temAMthI ekane rAtre uThatI-sUtI ane caLavaLa-caMcalatA karatI dekhe che-utAvaLI cAlatI UMce jatI dekhe che. tethI suvAno DhoMga kare che. tene sutelo jANI jALInA gavAkSamAM caDhI, tenA nIce taLiye rAjAno hAthI AvI pahoMcyo, tyAre mahAvata vaDe prerAyelo hAthI sUMDha dvArA tene nIce utAre che, Aje ATaluM moDuM kema karyuM? ema kahI sAMkaLathI phaTakArI. || 90 || ane te kahevA lAgI he nAtha ! mArazo nahIM, je Aje rAjAe aMtaHpura rakSaka Apyo che, te atyAre ja sUto che. te 98 che. tyAre te mahAvata keza pakaDavA ityAdi pUrvaka tenI sAthe mastIthI ramIne te ja rIte tene gavAkSamAM caDAvI. || 92 | tyAre zeTha paNa vicAre che ke A pramANe eonuM rakSaNa karavA chatAM A rANIo AvI ceSTAo kare che to huM to puNyazALI chuM. meM 93 | Aje paNa tuM jANa rAga vinAnI nArIo potAnA ghera Ave che, ema vicArI te zeTha gADha nidrAmAM sUI gayo |94 || sUraja ugI gayo tyAM sudhI paNa UThyo nahIM, teTalAmAM pUrvanA jUnA paharedAro rAjAne kahevA lAgyA ke ame to sUraja ugatA ja uThI jaIe chIe. A to suraja ugI javA chatAM uThato nathI. rAjAe kahyuM tame uThADazo nahi, jayAM sudhI jAte na uThe. || -6 || have sAtamo divasa pUro thatA te ukyo, tyAre rAjAe vaidyanA kahevAthI ghIgoLathI mizrita dUdha pivaDAvyuM. meM 97 | jeTalAmAM te svastha thayo teTalAmAM rAjAe kahyuM : "kema ATaluM badhuM sUto?" te bolyo te deva ! | 98 // ahIM paNa kAraNa che, paraMtu he deva ! tame ekAMta karo eTale kahuM, najara pheravavA mAtrathI AkhI sabhA nIkaLI gaI. | 99 II Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 mULazuddhi bhAga-2 tyAre kahevA lAgyo, "he deva ! huM jANato nathI ke te rANI koNa che. paNa tenA pITha upara sAMkaLano ghA che' e tenI nIzAnI che.. || 100 | e kAraNathI vyAkulatA-ciMtA vagaranA banI gayelA mane he deva ! ghaNA divasanI bAkI rahelI joradAra uMgha ekAeka AvI gaI. / 101 / rAjAe sanmAna karI zeThane vidAya karyo, te zeTha ghera gayo. te rANIne oLakhavA mATe bhiMDamaya - mATIno hAthI banAve che. rANI vAsamAM jAherAta karI ke mArA vipnane TALavA badhI rANIo nirvastro banI A hAthIne kUdo. 103 / tyAre badhI rANI vicAra karyA vinA rAjAnI samakSa nirvastrA banI hAthIne olaMdhe che. paraMtu pelI duSTa patnI kahevA lAgI he deva ! mane Ano Dara lAge che, tyAre rAjAe gussAthI kamaLanI nAlathI tADana karyuM, te mUcha khAI heThe paDI. meM 105 tyAre rAjA tenI pIThane jue che, teTalAmAM sAMkaLanA prahAra jue che. te dekhI krodhe bharAyelA rAjA gahulI gAve che. madonmatta hAthI upara caDhanArI bhiMDamayatAthIthI Dare che. tyAM sAMkaLanA prahAra thI mUcha na pAmI ane ahIM kamaLa mAravAthI mUcha pAmI gaI. 107 che. tyAre krodhathI phaphaDatA hoThavALA rAjAe mahAvata, rANI ane hAthI traNene motanI sajA pharamAvI. "hAthInI hoTe caDAvI teone chinnataMkathI aDadhA bhaMgAyela khaDaka zilAthI nIce pADo." traNene TuTelA khaDaka upara caDAvyA. tyAre loko bolavA lAgyA "he deva ! A bicAro hAthI zuM jANe ? jethI Ane mArI rahyA cho." paraMtu rAjA tenA pratyenA gussAne mUkto nathI. te 110 | preraNA karato hAthI eka paga AkAzamAM addhara kare che. pharI preratA bIjo, pachI trIjo paga UMco karyo. te 111 | jayAre traNa paga AkAze rAkhI hAthI rahelo che, tyAre loko hAhAkAra karI AvAM vacana bole che.. "adhadha !! A rAjA viveka vagarano che, emAM koI saMdeha nathI. je kAja vinA AvA hastiratnano nAza kare che.' | 113 | te sAMbhaLI ThaMDo paDelo rAjA mahAvatane kahevA lAgyo - "zuM hAthIne pAcho pheravavA samartha che ?' te paNa sAme kahe che. "jo rANI sAthe mane abhaya Apo to pAcho pheravuM." rAjAe paNa teno svIkAra karyo, teNe paNa hAthIne pAcho pheravyo. meM 115 / rAjAe te baMnene kahyuM "mAro deza choDI do, bIje jAo." te baMne paNa bhamatA anukrame eka ThekANe AvyA. tyAM nagaranI bahAra devakulamAM rAtre sUI gayA. tyAM nagaravAsIothI Darelo eka cora paNa tyAM pese che. / 117 | nagararakSakoe kahyuM "re ! A devakulane gherI lo. praveza karanArane najaramAM nahIM Avato A cora kadAca ghA na karI de te mATe savAre pakaDazuM', mATe devakulane gherIne rahyA. bhayathI aMdara bhamato te cora te rANInA aMgane aDakyo. || 119 || tenA apUrvasparzane vedIne-anubhavIne mugdha banelI A bole che. 'koNa che ? kahe to kharo', te bolyo huM cora chuM. te 120 || Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 nUpurapaMDitA kathA 107 lokothI parAbhava pAmelo ahIM peTho chuM. 'tyAre A bolI jo ghareNA ratnathI ladAyelI mane tuM svIkArI le to A mArA patine lokone soMpI nizcayathI tAruM rakSaNa karuM'. teNe paNa suyuktiyukta jANI svIkAra karyo. / / 121 || ratisukha, kIrti, jIvana, ane dhana je khuza thayelI ApatI hoya, to kAmadhenuM samAna sAmethI AvatI ja hoya tene koNa choDe ? || 123 || savAra paDatA te puruSo te traNene pakaDe che, tyAre mahAvata bole che 'aho bhadro ! huM cora nathI'. badhA loko kahevA lAgyA 'AmAM be paradezI che ane eka cora che, paraMtu jANI zakAtuM nathI ke koNa cora che ane koNa musAphara che ?' || 125aa tethI strIne 'pUchyuM he bhadra ! AmAMthI tAro bharatAra koNa che ?' corane hAthamAM pakaDI te bolavA lAgI 'A mAro bharatAra che. / / 126 // - devaguru - viDaloe Apyo che ane A cora che'. tyAre te nagarajanoe zuddha svabhAvavALA paNa Ane pakaDyo. tyAre mahAvata vicAre che. vidhinA vazathI prANIo jagatamAM te karmamAM paDe che je na kahI zakAya, na sahI zakAya, na IcchI zakAya. / / 128 || kharekhara jagatamAM sarva anarthamULa hoya to A nArI che, tene vaza paDelo jIva ghora duHkhone pAme che. / / 129 // A strIo kharekhara svabhAvathI duSTa svabhAvavALI che, tethI A loka ane paralokanA hitArthIe eone vaza thavuM nahIM. // 130 || kAmathI vila banela dehavALI A strIo rupavAne, dhanavAnane, svAmIne, kulavAnane paNa gaNatI nathI, paraMtu svachaMda banI pravRtti kare che. II 131 // bhAI samAna, putra samAna, pitA samAna puruSane prati jAya che, paraMtu ahIM kAmanA madathI AviSTA-grasta thayelI pakaDAyelI gAyanI jema atyaMta mUDha banI javAthI A lokamAM lajjA pAmatI nathI. // 132 || virakta cittavALI banelI nArI-jenA uparathI mana UThI gayuM che evA bharatAne choDI mUke che ane upakArIne paNa mArI nAMkhe che. A lokamAM svataMtra banelI nArI duSTa mANasamAM paNa rakta bane che-anurAga kare che, kharekhara nArI nAgaNa jevI che. / / 133 || eka pada-DagaluM rAga tarapha jaIne tarata ja vicAryA vinA virAga tarapha jAya che. A caMcalatA AtmAnA vadha mATe thAya che, nArI ane vIjaLI samAna che. / / 134 || saMkalpa vikalpano AdhAra, seMkaDo kapaTa-mAyAnuM ghara, sAhasanuM nagara, tRSNA agninI janmabhUmi, kAmano sAgara, krodhanuM vana, maryAdAne bhedavAmAM hetubhUta, kulane malina karanAra, jenuM mana pArakhavuM ati muzkela che, bahu bhayathI gahana atIva durga strI nAmano durga-killo kyA vairIe sarjyo. // 135 // vacanarUpI dorI dvArA harI jAya che, tIkSNa mana dvArA prahAra kare che. strInI vANImAM madha raheluM che. tenA hRdayamAM halAhala jhera sadA raheluM che. / / 136 // ethI ja nArInA mukhane sukha lezathI ThagAyelA puruSo pIe che ane hRdayane tADana kare che, jema madhamAM Asakta banela bhamarAo kamalanA parAgane pIe che ane karNikAne paga mAre Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 mULazuddhi bhAga-2 che. 137 || ema vicAratA mahAvatane zUli upara caDhAvavAmAM Avyo. te joIne jeTalAmAM (tyAM) eka kSaNa jinadAsa zrAvaka ubho rahe che. ./138 teNe aMtaHkaraNathI bolato dekhI tene mahAvata kahe che ke "bhadra ! tuM koI viziSTa puruSa dekhAya che, tethI mArA upara dayA kara. |13. tuM mane pANI Apa, he svAmI ! kAraNa ke huM tarasathI ghaNo ja pIDAyelo chuM. mane joradAra tarasa lAgI che." te sAMbhaLI jinadAsa kahe che jo bhadra ! tuM duHkharUpI pahADane bhedavA mATe zreSTha vaja samAna A jinanavakAranuM smaraNa kare to ApuM). te mahAvata paNa pANInA lobhathI zeThanA kahevAthI te navakArane bhaNe che - gaNe che 140-141 eTalAmAM zeTha paNa ThaMDu pANI laIne Ave che. tyAre mahAvata pANIne AvatuM dekhI manamAM ghaNo ja harSa pAmyo ane tAkAta lagADI jeTalAmAM pAMca navakAra jorathI bole che, teTalAmAM zUlI bhedAI gaI te marIne vyaMtara thayo. 142-143 || potAnI Rddhi dekhI avadhijJAnathI jayAre jue che, tyAre potAnA zarIrane zUlI upara bhedAyeluM jue che. meM 144 || A paMca namaskAranuM phaLa che, ema jANI jeTalAmAM jue che, teTalAmAM ArakSaka puruSo vaDe pakaDAyela jinadAsane jue che ! 145 / A corane bhojana-pAna ApanAra che' evo doSa-gunho rAjAe tenA upara sthApana karyolagADyo che, ane "nagaramAM bhamADo pAchaLathI vadha karavo" evo Adeza pharamAvyo che. te 14ll tene vadhya sthAne laI jato joIne deva tarata Avyo ane nagara upara moTImasa zilA vikarvi, te dekhI saghaLA lokothI parivarelo rAjA Darano mAryo dhUpa kaDacho hAthamAM laI tenI sanmukha thaI vinaMtI karavA lAgyo. meM 148 | 'amArI bhUla ke ajJAnanA kAraNe je koI deva ke dAnava krodhe bharAyo hoya te amArI sarva kSamA kare". ema rAjA kahe che, tyAre deva bolavA lAgyo - "re pApI ! rAjan ! vicAryA vinA kArya karanAra ! anArya ! nizcayathI huM tAro cUro karIza', ema kahetA rAjA pharI kahevA lAgyo. "ajJAnanA kAraNe ame je kaMI karyuM hoya, te badhuM mApha karo. atyAre tame AjJA pharamAvo te pramANe ame vartIzuM.' | 151 || "re re niraparAdhI mane mArI nAMkhyo ane vizeSathI vaLI mArA A gurunA vadhano Adeza phaTakAryo. je pApIone vize paNa apApI, Thaga mANaso vize paNa sadA saraLa svabhAvI, nirdaya upara dayAvALo, zatru upara paNa mitrabhAva rAkhanAra, devone paNa pUjaya, jinadharmamAM parAyaNa, samasta guNono bhaMDAra evA te jinadAsane paNa mAravAnuM kahyuM. te pApI ! te A kevI rIte karyuM haze ? || 154 || tethI jo tene khamAvIne moTA ThATha-mAThathI tene ghara mokala, to tAro chUTakAro thaze, nahIMtara nagarI sahita tane cUrI nAMkhIza" | 155 / Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 nUpurapaMDitA kathA 109 te sAMbhaLI rAjA ekAeka parivAra sAthe Ubho thayo. sAme jaI te zeThane khamAvI moTA ThaThArA sAthe (ghe2) lAve che. deva paNa potAnA caritrane kahI badhA lokonA dekhatA ja jinadAsane vAMdI pharI avadhijJAnano upayoga mUke che. A bAju coranI sAthe harSa pAmelI rANI mArgamAM cAlI rahI che. tyAre cora puruSane potAnuM bhayajanaka caritra kahe che. tenA caritrane sAMbhaLI Darelo cora A pramANe vikalpa-vicAra karato jAya che ke "A pApI kyAMya mane paNa mAraze. tethI Ane choDI mUke. ema vicArato jAya che. teTalAmAM AgaLa pANIthI pUrNa bharelI duHkhe tarI zakAya evI moTI nadI jue che. tethI core Ane kahyuM "vastra ghareNA vagere badhuM mane ApI de, jethI badhuM pele pAra mUkI pachI tane laI jAuM.' |161 | tyAre teNIe paNa vicAryA vinA corane te badhuM ApI dIdhuM ane sAva nirvastra banIne UbhI rahI. cora paNa te grahaNa karI nadI utarIne AgaLa cAlyo. tyAre te e pramANe bolI - "are ! mane mUkIne cAlyo gayo ? A bhaMDaga - vastrAdi kema karI jAya che ? || 163 | AvazyakacUrNimAM kahyuM che.... pUrNa bharelI nadI kAkayiA che (kAgaDA paNa kAMThe rahyAM chatA ArAmathI pANI pI zake evI chalochala bharelI che ) A vaccapAtrAdi tArA hAthamAM che, jethI lAge che ke tuM pele pAra javAnI IcchAvALo che. kharekhara tuM vastrAdine karavAnI IcchAvALo che. te 164 | lAMbA kALanA paricitane paNa khoTuM bolavA dvArA tuM choDI mUke che, "adhruva dvArA nimitte) dhruvane choDe che" evA tArA svabhAvane jANavA chatAM kyo mANasa tAro vizvAsa kare ? | 165 / e pramANe bolato pelo jato rahyo, te paNa zaramAtI ghAsanA gucchAthI zarIrane DhAMkI ArtadhyAna karatI beThelI hatI. eTalAmAM deve tene joI, tyAre kRpAthI tyAM AvIne jenA moDhAmAM mAMsa rahela che evA ziyALane vidurtho, tathA nadInA tIra upara magara jevaDI moTI kAyAvALuM mAchaluM uchaLayuM, mAMsanA piMDane choDI A ziyALa jeTalAmAM mAchalA tarapha doDyo. teTalAmAM mAchaluM uchaLIne nadInA pANImAM jaldI jatuM rahyuM. mAMsa paNa samaLI uThAvI gaI. te dekhIne A (rANI) karuNa dhyAna karatA ziyALane kahevA lAgI "svAdhIna mAMsane choDI re mUDha ! mUrkha ! mAchalAne Icche che, ethI atyAre baMne bAjuthI cUkelo he ziyAla tuM jAtane ja khA !! | 171 che. tyAre ziyALa bolyo - "hAthathI DhAMkelA guhyAMgavALI sapuruSanA kulagharane malina karanArI ! pApI ! rAjA, mahAvata ane corathI cUkelI tuM AtmA prati raDa' || 172 che. te sAMbhaLI avAk banelI are ! khedanI vAta che ke A pazuo paNa kevuM bole che ? te ja kSaNe Darane mAryo tenA aMgo dhrujavA lAgyAM || 173 || tyAre deva tenI AgaLa mahAvatanuM rUpa karI avataryo. ane evuM banyuM tevuM potAnuM caritra vistAra pUrvaka kahe che. te bolI gayA pachI A hAtha joDIne tene kahevA lAgI "atyAre pApI evI mAre je karavA yogya che te Adeza karo". 175 / tyAre deva kahe che "bhadra ! sarva pApanuM dalana (nAza) karanArI jinazvare bhAkhelI dIkSAne grahaNa kara'. ema kahetA A kahe che ke "A kalaMkane dUra kara, jethI zuddha cAritranuM pAlana karuM', tyAre te deva tene upADIne kSaNavAramAM vasaMtapuramAM laI gayo. te 177 che. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 mULazuddhi bhAga-2 ati bhayaMkara vizALa rUpavALA devathI Darela jitazatru rAjAe te rANIne sanmAna ApyuM. ane tyAre rANIe jinabhASita dIkSA lIdhI. ugra tapa karIne anazana vidhithI marIne te devalokamAM zreSTha kAMti-zaktivALo deva banI. (nUpurapaMDitA kathA samApta) nArI sAhassiyA kUrA, jahA bhattAramAriyA / nArI pacchAubuddhIyA jahA sA piyadaMsaNA // 168 // gAthArtha ne nArI sAhasavALI ane kura hoya che. jema ke patine mAranArI, tathA nArI pazcAd buddhivALI hoya che, jemake te priyadarzanA / 168 / priyadarzanA caMdrAvataMsakanI strI che. bhAvArtha kathAnakathI jANavo.. temAM prathama patimArikAnI kathA kahe che. (patimArikA kathAnuM A jaMbudvIpanA bharata kSetramAM bharUca nagara che. ane je satparuSanuM zarIra jema krIDAneAnaMdane ApanAra hoya che tema A narmadA nadIthI yukta che, jaMgala jema zreSTha sAponI nIzAnIAkRtivALuM hoya che tema A zreSTha killAvALuM che, kAzmIra jema barphilA pradezanA kAraNe sphaTika jevuM cakamakatuM dekhAya che. tema A nagara pattharanI zilAne anusaranAra che. (nagaranI cArekora patthara nI zilAo lagADavAmAM AvI hovAthI) kailAsanA zikhara jema dhavala prAsAda - devAlayothI suzobhita che tema A dhavalagRhothI suzobhita che, brahmAnI jema sadA AnaMda maya che, viSNu jema padma - kamalamAM AvAsa karanAra che, tema A kamaLonuM AvAsa sthAna che. jinezvara jema ghaNA jIvanA AdhAra che, tema ahIM paNa ghaNA mANaso rahenAra che. buddha jema sugata che. buddha bhaktavALo che tema A nagara su0-dhanI che. ane vaLI je devonI sAthe upamA pAme che tenuM varNana zuM thaI zake ? dharaNitalanA kautukathI jANe svarganagara ahIM utarI paDyuM che. tyAM ati saraLa gaMgAditya nAmano vRddha upAdhyAya brAhmaNa che. te ghaNA mANasonA chokarAone bhaNAve che. ane ghaNuM dhana upArjana karyuM. tethI ghaNuM dravya ApIne eka daridra brAhmaNanI dikarI je navayauvanathI prabala banelI-chakI gayelI gaurI nAmanI kanyA paraNyo. je ghaNI ja hoMziyAra che. ane vaLI... atizaya vicakSaNa cAturyapUrNa, ghaNI kalAmAM kuzala, rUpALI, navayauvanathI unmatta banelI,te patithI vRddhi pAmatI nathI. / 2 / tethI kAmamadathI aMdha banelI teNIe govALane upapati banAvyo. kulazIlane choDI dararoja rAtre jAya che, tenI pAse rahe che tenI sAthe rati sukha bhogave che, paraMtu mugdha upAdhyAya tenA A caritrane jANato nathI. jayAre devane bali ApavAnA avasare upAdhyAya tenI pAse kAgaDAne bali apAve che, tyAre te kahe che mane kAgaDAthI Dara lAge che. tyAre te upAdhyAya saraLa svabhAvanA kAraNe tenA kapaTane paNa sadbhAva mAnato chokarAone Adeza kare che ke.. "bho ! bho ! chAtro ! A tamArI upAdhyAyanI ghaNI ja gabharu che, tethI hAthamAM dhanuSa rAkhI vAraMvAra kAgaDAthI rakSaNa karo" || 6 || Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 111 teo paNa guranA vacanane "tahatti" kahI svIkAra karIne rakSaNa kare che. zreSTha dhanuSya ane bANanA vyApAramAM lAgelA hAthavALA-hAthamAM dhanuSa-bANa laI vAraMvAra satata rakSaNa kare che. || 7 || A bAju teonI madhye eka vidyArthI ati hoMziyAra ugatA yauvanavALo hato teno vAro Avyo. te vicAre "haMta A khedanI vAta che, A atimugdhA-ati bhoLI nathI. vaLI nAno chokaro paNa kAgaDAthI nathI Darato, A e pramANe Dare, tethI paramArthathI AvuM saMbhavI zakatuM nathI. paraMtu kaMIka dALamAM kALu che." ema huM mAnuM chuM. tethI AnuM rAta divasa nirIkSaNa karavuM joIe. jeTalAmAM bIjA divase te ja pramANe nirikSaNa karavA lAgyo. rAMdhavuM - pakAvavuM ItyAdi je je ceSTA kare che te sarvane nipuNa najarathI A chAtra chUpo rahI jue che. |8 | e arasAmAM tenA dhaNInI jema gharaDo thayelo sUraja dinalakSmIrUpI dayitAne paNa suratakrIDA dvArA - zauryacamaka dvArA khuza karavA samartha nathI. || 9 || (tyAre) lokonI zaramathI pazcima samudramAM te sUrya chUpI gayo, athavA zaramano mAryo sUrya (zUravIra) pANImAM ke agnimAM pese che. | 10 || atirakta - anurAgI paNa ghaDapaNamAM sUrya priyAne khuza nahIM karI zakato hovAthI) abhimAnanA bhArathI asta - maraNanuM zaraNa lIdhuM. || 11 || sUrya asta thatA dinalakSmI rAtA ane rAtA AkAzarUpI aMbara (vastra) vALI thaI. athavA patinuM maraNa thatA strI AvuM kare ja che. (vidhavA rAtAvastro pahere che) || 12 // ghaDapaNanA kAraNe ramADavA mATe asamartha sUryane dinalakSmIe rAjakuTathI upADIne samudramAM pheMkI dIdho. || 13 || potAnA patine samudramAM nAMkhavAthI apajazanA bhayathI DarelI athavA pazcAtApathI te paNa samudramAM ja DUbI gaI || 14 | pativadhanA pAparUpI maSi kUrco - dhabbAnA moTA lepathI lIMpAyelI hoya tema kALI paDI, rAtrinA nhAne dinalakSmInuM lAvaNya kharI paDyuM. te 15 / AvA prakAranA saMdhyATANe pANI lAvavAnA bahAnAthI ghaDo laIne narmadA mahAnadInA pele pAra rahela potAnA paricita govALa pAse javA nIkaLI. ghaDA rUpI nAvaDI dvArA narmadAmAM utarI. te samaye keTalAka videzI mANaso nahIM jANatA hovAthI narmadAmAM kutIrthathI utaryA. moTA magare temaNe pakaDyA. teoe moTA avAje bama pADI. tyAre te bolI ke A magaranI AMkho DhAMko, tyAre teoe te pramANe karyuM eTale magara temane choDI nAzI gayo. teone te bolI ke kutIrthathI kema utaryA ? ema bolatI pele pAra gaI. te govALa sAthe prema krIDA karIne potAnA ghera AvI gaI. te badhuM ja pAchaLa nirIkSaNa karatA pelA hoMziyAra chokarAe joyuM. ane potAnA rakSaNa karavAnA vArAmAM ekalI dekhIne te chokarAe tene kahyuM ane vaLI... 'divase kAgaDAthI bIe che, rAtre narmadA tarI jAya che, tuM kutIrthone jANe che, ane AMkhone DhAMkavAnuM paNa jANe che." || 16 | te sAMbhaLI "aho ! Ane mArI badhI ceSTAo joI lIdhI lAge che." ema vicAraNA karatI Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 mULazuddhi bhAga-2 A bolI - "tamArA jevAnA viyogamAM meM A badhu karyuM." te bolyo - "hAya ! kevuM bole che? tuM upAdhyAyane jotI nathI ?' teNIe vicAryuM ke - "upadhyAyanA bhayathI A mane svIkAraze nahiM. tethI upAdhyAyane mArI nAMkhyuM. jethI mane AnI sAthe satata viSayasukha bhogavavA maLaze." tethI rAtrimAM sukhathI sutelA potAnA bharathArane ANIe mArI nAMkhyo. ane vaLI.. parapuruSanA rAgamAM rakta banelI, viSaya sukhanI AzAthI mugdha banelI, pApI atikura ghora pariNAmavALI te nArI potAnA patine mAre che. 17ii te A vicAravA lAgI haMta. "savAre kevI rIte karazuM, tethI rAtre ja Ane pheMkI dauM," ema vicArI, charithI TUkaDe TUkaDA karI, eka vAMsanApatrane- vAMsanI peTI bharI bahAra nAMkhI AvuM ema vicAratI gharathI bahAra nIkaLe che e vakhate kuLadevIe koI rIte upayoga mUkyo, tyAre teNIe kareluM ati bhayaMkara kAryane jue che. te dekhI kuLadevI vicAre che pApIe kevuM ati dura kAma karyuM che, je pleccho paNa na kare. tethI "A tenA mAthAmAM pADuM" ema vicArI devIe temanI tema peTI tenA mAthA upara khaMbhita karI dIdhI. te 22 tethI jyAre A mAthAthI bhUmi upara te peTIne nAMkhavA jAya che, tyAre te peTI-(pAtra) paDatI nathI. te dekhI A vicAravA lAgI. | 23 //. haMta-khedanI vAta che. A kharekhara pApaphaLa upasthita thayuM che, ema huM mAnuM chuM, ke jethI A peTI mArA mAthAthI paDatI nathI. te 24 / tethI A sthAnathI bIje kyAMya jatI rahuM. jyAM bhAre pApavALI mAruM koI nAma paNa na jANe." || 25 che. evo vicAra karI jeTalAmAM cAle che teTalAmAM AMkhathI jovAnuM baMdha thaI gayuM. nagaramAM praveza karatA svAbhAvika daSTi thAya che. te 26 / tyAre tyAM nagaranI bahAra be-traNa divasa vitAvIne bhUkha-tarasathI herAna - parezAna thayelI nagaramAM pese che. / 27 II te mAMsa kohavAI gayuM, jemAMthI rasI gaLavA lAgI, moTuM. - AMkha - nAka upara thaIne durgadhavALuM mAMsa paru devInA prabhAvathI satata cArebAjuthI jhare che, te ati kharAba gaMdha phelAvatA parunA pravAhathI atizaya jugupsanIya zarIravALI - ghera ghera bhame che. te 28-29 che. "he ammA ! patine mAranArI - pApa karmavALI mane eka koLiyo to Apo.' ema ThIkarI hAthamAM laI AMkhA nagaramAM bhame che bhaTake che-"pApathI malina tane dhikkAra ho, nirdaya duSTa-kurakamamAM rata tuM bharatArane mArI kevI rIte amane moTuM dekhADe che ? | 31 | tethI zaramavagaranI ! dUra haTa, amArA gharanA daravAje UbhI rahe nahIM, phikkAra ho are re AvuM kAma karavAmAM tArA hAtha kevI rIte cAlyA haze ? kAraNa ke bhakta anurAgavALA, saraLasvabhAvI, guNono AvAsa evA potAnA bharatArane te mArI nAMkhyo, tethI tuM dekhavA yogya nathI. je 32 che. hA hA ! AvuM pApa karIne tuM kevI rIte nAza na pAmI ? tethI hatAzAvALI ! tuM tyAM jA ke jethI jayAM gayelI tAruM nAma paNa na saMbhaLAya'. I 34 | Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 patimArikA kathA 113 e pramANe lokothI ghaNA prakAranI niMdA, apamAna, mAra, hIlanA, khrisanA, garhA, ItyAdi du:khone pAmatI // 35 // dussaha bhUkha tarasathI ghaNIja pIDAyelI ghera ghera bhame che. paNa koLiyo mAtra paNa pAmatI nathI, koIka vaLI karuNAthI kaMIka nAMkhe che, // 36 // 'huM parapuruSamAM Asakta chuM, huM bharatArano ghAta karanArI chuM, huM pApI chuM. huM kulane dUSita karanArI chuM,' ema potAnI gahane karatI rakhaDe che. // 37 // amuka samaya pachI duSkara tapa caraNathI jemane aMga-zarIrane sukavI dIdhu che, 18000 zIlAMganA bhArathI bharela zarIravALI navabrahmacaryanI vADanI sAthe suMdara koTInAM brahmacaryavrata yukta, 42 doSa varNavAmAM dattacittavALI-jemanuM mana gocarInA 42 doSathI bacavA satata kozIza karatuM hoya che, // 39 || ghAsa-maNi-motI upara samAna dRSTivALI, gocaracaryAthI vicaratI samasta du:kha samUhane dalanArI evI sAdhvIo dekhI. teone joIne prakaTa rIte khaDA thayelA romAMcavALI te patimArikA vicAre che, aho ! eo kRtArtha che, jeovaDe A viSaya saMbaMdhI vyApAra dUrathI choDI devAyo che. kAmamAM Asakta banelI meM kevuM te pApa karyuM ? // 42 // jethI A ja bhavamAM naraka jevuM bhayaMkara mahAdu:kha mAre thayuM, ane AvatA bhavamAM avazya narakamAM paDavuM paDaze. tethI eone vAMdI Aje AtmAne pAvana karuM. ema vicArIne sAdhvInA caNayugalamAM paDI tyAre sAdhvInA tejane sahana nahIM karatI te vyaMtarI (kuladevI) bhAgI gaI, pagamAM paDatAnI sAthe jaldIthI te peTI paNa paDI gaI. // 45 | sAdhvInA te prabhAvane joI te ghaNI ja Azcarya pAmI, 'eo mAruM zaraNa che' ema mAnatI teonI sAthe jAya che. / / 46 || upAzraya joIne tyAra pachI sarovaramAM jaI potAnA zarIrane sApha karI zuddha banelI te sAdhvInI vasatimAM jAya che. // 47 // ane tyAM atizaya zveta vAdaLAthI DhaMkAyela caMdranI caMdrimA jevI saumya nirmala vastraratnathI DhaMkAyela zarIravALI gaNinIne joI. temane joI UbhI thatI romarAjIvALI AMsuthI liMpAyelA kapolavALI gaNinInA pagamAM vaMdana kare che. // 49 // tyAre te gaNIe pUchyuM he vatse ! tuM ahIM kyAMthI AvI ? teNe mULathI mAMDI badhI ja bInA-vItaka kathA kahI saMbhaLAvI | 50 || te sAMbhaLI gaNinI kahevA lAgI aho ! duSkRta karmanuM bhayaMkara atula phaLa Aja lokamAM teM anubhavyuM // 51 // patimArikApaNa kahe che.. he svAminI ! mane atyAre kaMIka kaho samajAvo jenAthI bhavAMtaramAM huM dukhanuM bhAjana na banuM. // 52 // tyAre gaNinIe kSAMti vagere 10 prakArano dharma kahyo. he beTI ! bhUminI jema pahelI khAMti kSamA rAkhavI. / / 12 || tyAra pachI vaLI gurujananA vinayathI mArdava karavAno, tyArapachI sarvatra saraLa svabhAva Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 mULazuddhi bhAga-2 rAkhavA dvArA Arjava karavAno, / 54 che. lobhano tyAga dvArA haMmezA mukti karavI joIe, tyArapachI 12 prakArano bAhya-atyaMtara tapa karavo joIe. || pa5 // ane 17 prakArano saMyama sukhArthIe karavo joIe, 10 prakAre ke 4 prakAre satyane anusaravuM joIe, upakaraNa-bhakta-bhojanapAnamAM pavitratA rAkhavI, akiMcana - kazuM paNa pAse na rAkhavuM, vATakI mAtrano paNa tyAga karavo. || pa7 || atizaya durdhara ugra brahmacaryane dhAraNa karavuM, A daza prakArano dharma zivasaMpattine Ape che. | 58 che. karmanA kSayopazamathI tenuM citta AnAthI raMjita - rAgavALu - khuza thayuM, ane kahe che... he bhagavati ! jo huM yogya hou to A Apo.' || 59 || gaNinI bole che - "beTI ! yogya che, paraMtu anya dezamAM," ema kahetA gaNinInI sAthe anya dezamAM gaI || 60 || tyAM dIkSA laIne ajoDa tapasaMyamane karIne marIne devalokamAM deva thaI. || 61 | patimArikA kathA samApta have priyadarzanAnI kathA kahevAya che... priyadarzanA kathA) Aja jaMbudvIpanA bharatakSetramAM sukavinuM kAvya jema suMdara varNanI racanAthI zobhAyamAna hoya che tema suvarNa ane ratnathI zobhAyamAna, kAvya samastha = samasta rasane anusaranAra ke samarthakavIra rasane anusaranAra hoya, tema samasta dhAnya phaLanA rasane anusaranAra, (kAvyapakSe) upamAdi alaMkAra yukta hoya che, tema ghareNAdiyukta, (kavyapakSe) sukha ApanAra che tema sArA ghoDAvALu; (kAvyapakSa) suMdara racanAvALuM che, tema suMdaratAvALuM, (kAvyapakSe) suMdara bhASAne anusaranAruM hoya, tema suMdarabhASAno prayoga karanAra mANasothI anusarAtuM sAketa nAmanuM nagara che. ane tyAM..... jainadarzanano anurAgI, uttama sattvazALI, viziSTa samyaktvavALo, abhimAnI zatru rAjAo upara jaya meLavanAro, jinezvara ane munivaranA caraNakamalamAM Asakta, zreSTha syAdvAdane jANanAro, madamAyA vagarano aNuvratavALo, kAmadeva jevI suMdara kAyAvALo, snehI-arthIjanone sadA dAna ApanAra, sevaka upara kRpA karanAra, 18 - aDhAre komano-Alamano anurAgI, sajJAnavALo, sadA pAMca prakArano svAdhyAya karanAro, zreSTha maryAdAne pAlanAra, pavitra, suMdara kAMtivALo zreSTha kalAno upAdhyAya, samasta traNe lokamAM vikhyAta caMdrAvataMsakarAjA che . || 4 || - te caMdrAvataMsaka rAjAne sudarzana ane priyadarzanA nAmanI be paTTarANI che, temAM pahelIne sakala guNasamUhano AdhAra, rUpa vagerethI surakumArone jitanArA, dudhara mahArAjyanA bhArane vahana karanArA, kalA ane AgamanA sArane jANanArA, jinadarzananA vicAravALA sAgaracaMdra ane municaMdrA nAmanA be kumAro che. priyadarzanAne "paNa tenA ja samAna guNavALA guNacaMdra bAlacaMdra nAmanA be Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 priyadarzanA kathA 115 putra che. e pramANe putrapatnIthI suvyApta te caMdrAvataMsaka rAjAno kALa pasAra" thaI rahyo che. eka divasa caudasanA divase badhA ja sAmaMto vagere parivArane vidAya karI brahmacarya pauSadha karI zayyA paricArikA mAtra parivAravALo, zayAnI saMbhALa-vagere mATe niyukta karAyela dAsadAsI vAsabhavanamAM praveza kare che. ane tyAM nirvAta nirdhAta paNAthI atIva zobhA samudayathI vyApta, samasta ghATTA aMdhakArano nAza karavAmAM samartha yaSTi pradIpanI zikhAne joIne vicAryuM ke A dIpaka zikhAne aMgIkAra karIne kiMcita niyama vizeSane karuM, A saMketa paccakhANane bhagavAne varNavyuM che. aMguTha, gaMThi, muSTi, ghara', pasIno zvAsa, pANInuM TIpuM, dIvo | A saMketa paccakhANa anaMta jJAnI dhIra puruSoe kahyA che. || 5 | tethI jyAM sudhI A dIpakazikhA baLatI hoya tyAM sudhI kAusagna pratimAne huM pALIza nahIM, e pramANe vicArI kAryotsargamAM rahe che. || 6 || e pramANe rAtrino pahelo pahora pUro thaye chate te dIvo bujhAvA lAgatA are ! AmAM taila khUTuM lAge che. ethI karIne zayyApAlikAe mArA svAmI aMdhakAramAM kevI rIte ubhA raheze ema mAnI telathI pharI dIvAne pUryo | 8 || ema bIjA ane trIjA pahore paNa te zavyApAlikAe tema karyuM. e pramANe AkhI rAta rAjA kAusagnamAM rahyA. / 9 / tyAre zarIra atizaya sukamALa hovAthI nasa phATI gaI, pagamAMthI lohI pravAha nIkaLavA lAgyo, zarIra azakta banI gayuM, aMgo jakaDAI gayA. locano bIDAI gayAM. zvAsocchavAsa ruMdhAI gayA, ane te bhUmi upara paDI gayo. tyAre savizeSa dharmadhyAnane pUrato paMca namaskAra karI, (potAne) azakta jANI cAre AhAranA paccakhANane karI jIvanathI vimukta thayo, paNa sattvathI nahI; ane vaLI... samasta zikharono samUha jeno paDI rahyo che evo parvatarAja kadAca calAyamAna thAya jenA pANInA taraMgo nAza pAmI gayA che evo sAgara kadAca sukAI jAya che, te 10 || rAta paNa divasa thaI jAya, caMdra sUrya paNa viparIta dizAmAM UgI jAya, to paNa uttama puruSo pralayakALe paNa svIkArelI pratijJAne mUktA nathI / 11 || tyAre te rAjA marIne sarvathI uttama kAMti-dItithI yukta vaimAnika devalokamAM zreSTha deva thayo. | 12 || rAjAe jIvatA ja sAgaracaMdrane rAjaya ApIza evI dhAraNAthI municaMdrakumArane kumAra bhukti rUpe ujajainI ApelI. sAgaracaMdra paNa pitAzrI maraNa pAmatA vicAravA lAgyo. ane vaLI.... A saMsAra asAra che, du:kha kalezanuM bhAjana che, kSaNa vAramAM dekheluM nAza pAmI jAya ane A saMsAra IndrajAla samAna che. te 13 | jIvana, dhanaRddhi, bhAryAo, loga saMpadA, kSaNavAra dekhAya che, ane badhuM ja kSaNavAramAM nAza pAmI jAya che. || 14 || " aMguThe nizAnI na karuM, gharamAM na pravezuM, pasInAnA biMdu na sukAya, tyAM sudhI huM jamIza nahIM ityAdi saMketa karIne paccakhANa karavuM te. (gA.na.tA. 1578) Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 mULazuddhi bhAga-2 chidravALA pAMdaDAnA bIDAmAMthI jema satata pANI jhare che, ema jIvonuM jIvana - AyuM satata jaI rahyuM che, (AyuSya) aneka jAtanA upakramo = nimitto dvArA ane zUla vagere rogo dvArA jaldI nAza pAme che, jema DAbha upara raheluM jhAkaLanuM biMdu vAyuthI jaldI nAza pAme, 16 / caupagA gAya bheMsa vagere dhana aDadhI kSaNa pachI dekhAtuM nathI, jema chAyA ane krIDAkhelatamAzAmAM hAthI ghoDA vagere. (jema chAyA ke tamAzo nAza pAmatA hAthI ghoDA vagere vilopa thaI jAya che.). kSaNavAramAM dekhyA pachI nAza pAmanArI, A paNa vividha prakAranI Rddhi gAMdharvanA nagaranI jema dekhatA dekhatA ja nAza pAme che. te 18 che. moha pamADe evI supALI patnIo yamarAjavaDe nAza karAya che, jema dIvaDAnI zikhAno vAyuvaDe. 19 | zabdAdi bhoga Rddhi sarvadA kSaNavAramAM dekhatA ja nAza pAme che, jema pANIvALA vAdaLa athavA vIjaLI jotA ja nAza pAmI jAya che. | 20 || tethI kleza-mahenata karAvanAra, pApa saMtApa karAvanAra, mAre A suMdara rAjayathI paNa kAma nathI. / 21 tethI guNacaMdra bAlacaMdra kumArane A rAjaya ApI sarva dukhathI mukAvanArI dIkSAne (karuM) lauM. | 20 || ema vicArI priyadarzanAne kahyuM ke "ammA ! kumArone rAjya Apo ke jethI guNacaMdrane rAjaya upara abhiSikta karIne-sthApI, ane bAlacaMdrane yuvarAja pada upara sthApuM, ane huM pravrajayA - tapasaMyamAdi anuSThAnane karuM.". AnAthI ja A rAjya che " ema mAnatI priyadarzanA bolI ke "putra ! bALa kumAra rAjapAlavAmAM asamartha che. tame dIkSA letA sarvathA rAjya viNasI jaze. tethI tame ja pAlana karo. tame rAjA hovAthI mArA kumArone rAjaya ja che. tethI sarvathA tamAre ema kyAreya paNa na mAnavuM'. tethI IcchA na hovA chatAM sAgaracaMdrane rAjya vinAzanA bhayathI maMtrI sAmaMtoe rAjaya upara sthApyo. ane te mahArAjAdhirAja banyo. prajA ane sAmaMto tenA anurAgI banyA, ane te rIte rAjayanuM pAlana kare che. eka divasa mahAvibhUtithI jatA AvatA sAgaracaMdrane dekhI "nArI pazcAt buddhivALI hoya che-pAchaLathI buddhi doDAvanArI hoya che, " tethI karIne priyadarzanAe vicAryuM. ane vaLI.... "ahaha ! ! maMdabhAgyavALI, pApakarmavALI meM A zuM karyuM? ghera praveza karatI kAmadhenune daMDa-lAkaDI dvArA phaTakArI || 23 || potAnA AMgaNAmAM UgatA kalpavRkSane meM chedI nAMkhyuM. prApta thayela kAmakuMbhane meM eDInA prahArathI bhAMgI nAkhyo. 24 | je kAraNathI AnA dvArA mArA putrone apAtI paNa AvI rAya lakSmI durbuddhithI haNAyelI meM nispRha vacanothI tyAga karyo. - choDI mUkI. | 25 mArA putro paNa AvI lahera karatA hota jo meM te vakhate vAraNa na karyuM hota to, atyAre A jIvato hovAthI A Rddhi kyAMthI maLe ? || rada che Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 priyadarzanA kathA 117 to kayA upAyathI Ano nAza karuM ke jethI aniMdita vidhithI ja mArA putrone rAjaya lakSmI thAya'. ema vicArI rAjAnA chidro gotavA lAgI. eka divasa pahelA divasanA upavAsavALA rAjAne bIjA divase bhUkha paDavA lAgI. tethI rasoIyAne Adeza karyo ke Aje rAjavATikAthI AvelA mane kaMIka navakArasI mATe chAnuM mokalI Apaje. rAjAnA A vacana priyadarzanAe sAMbhaLyA. aho "A chidra sAruM che" ema vicArIne pahelAthI ja viSayukta hAtha karIne ubhI rahI. rasoIyAe paNa lAMbA kALathI bahAra gayelA rAjAne dAsInA hAthe sArI rIte saMskArela siMhakezariyA lADune chupI rIte mokalyo. jaI rahelI dAsIne priyadarzanAe kahyuM he bhadre ! A zuM che ? te dAsIe paNa "A to mA che" ethI karIne vicAra karyA vinA badhuM kahI dIdhuM. tyAre te bolI ke jou to kharI prathamAlikA (nAsto) kevI che? tyAre dAsIe lADu batAvyo, tyAre priyadarzanAe viSathI lepAyela hAthathI lADu pakaDyo ane hAthamAM ghaNIvAra sudhI uMco nIco karyo. aho ! bahu sarasa che, sugaMdhI che, ema bolatI pAcho Apyo. dAsI paNa rAjA pAse gaI. chUpI rIte Apyo. e vakhate te be kumAro paNa rAjAnI pAse beselA hatA, te joIne te rAjAe vicAryuM aho ! A pAse rahelA hovAthI huM ekalo kevI rIte khAuM, tethI te lADunA be bhAga karI te baMnene ApyA. teo jeTalAmAM khAvA lAgyA teTalAM teone zuM thayuM ? khabara che? aMgo dham dham AvAja karavA lAgyA. sAMdhAo DhIlA paDavA lAgyA, spRhAvALI capala jIbha te ja kSaNe ekadama jhalAI gaI. || 27ii. viSavego Ave che-jheranI uttejanA-asara vadhavAlAgI kSaNe kSaNe ghaNAlAMbA nisAsA le che, tyAre pachI AMkha baMdha thaI gaI ane bhUmi upara pachaDAI gayA. 28 tyAre "viSa vikAra che" ema jANI Akula vyAkula banelA rAjAe pAse rahelA mANasone kahyuM "re re ! jaldIthI pradhAna maMtrIne bolAvo', bolatAnI sAthe pradhAna lAvavAmAM Avyo. tyAra pachI tyAM sADAsoLavarNavALA suvarNamudrikAratnane ghasIne rAjAe kumArone pIvaDAvyuM. sonAnA aciMtya prabhAvathI kumAro svastha zarIravALA thayA. ane dAsIne pUchayuM - potAnA jIvanathI koNa nirveda - kaMTALo pAmyuM che ? dAsIe kahyuM che svAmI ! Apano rasoIo, A kumAronI mAtA, ane mane mUkIne A lADu bIjA koInA hAthamAM caDhyo nathI. - rAjAe vicAryuM aho ! te pApIe A duSTa ceSTA karI che kAraNa ke tyAre AvatA rAjyane IyuM nahIM, vaLI atyAre mAravA Icche che, tethI badhI rIte jevuM tIrthaMkara paramAtmAe strInuM varNana karyuM che, tevI ja strInI ceSTAo che. tethI kahyuM che... rAga cittavALI anurAgI nArI zelaDInA khaMDa ane zAkara jevI che, vaLI virakata cittavALI viSa aMkurathI paNa vadhI jAya che 29 / nArI mANasane Ape che, kare che, athavA mAre che, athavA saMbhALIne rAkhe che, khuza thayelI jIvADI de che (ane) athavA mANasane baMdhAvI de che, jIvatAne paNa marAvI nAMkhe che, ane marelA bharatAranI pAchaLa keTalIka mare che, sApanI gatinI jema nArInuM caritra ghaNuM ja vAMkucukuM che | 31 ||. ema vicArI rAjamahelamAM jaI priyadarzanAne ema kahe che "hA ! ammA ! te khoTuM karyuM. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 mULazuddhi bhAga-2 tyAre rAjayane IcchatI hotI, atyAre vaLI tapa nahi Acarela mane saMsAramAM nAMkhyo che. A bALakonuM jarAka maraNa na thayuM-jarIka maraNathI bacI gayA. te 33 . tethI atyAre paNa A rAjyane grahaNa kara, ati dAruNa dukhane janma ApanAra, saMsAranA kAraNabhUta AnAthI mAre koI kAma nathI'. ema kahIne maMtrI sAmaMtone bolAvIne guNacaMdrane rAjaya upara sthApyo ane bIjAne - bAlacaMdrane yuvarAjapade sthApyo. | 35 | tyAra pachI sarva sAmaMta vagerene te bhaLAvIne-soMpIne sadguru pAse ThAThamAThathI dIkSA svIkAre che. | 36 che. municaMdra bhAIno putra ane bIjo purohita putra munijanone upasarga - herAna karavAmAM rasa dharAvatA hatA. ugra tapa karatA nipuNa buddhivALA te sAgaracaMdra munie teone zikSA ApIne baLAtkAre baMnene dIkSA ApI, rAjaputrane to dIkSA samyapha pariNata thaI. bIjo purohita putra - "mane baLajabarIthI dIkSA ApI". ema guru upara dveSa karIne ane dharma upara kaMIka durgachA karI, ArAdhanA vidhithI bane (mRtyu pAmI) devalokamAM gayA. paraMtu jinezvare brAhmaNaputrane durlabha bodhi kahelo che. te mAtA ! (mitra) mane pratibodha pamADaje ema bIjAne prArthanA karI, AvIne te purohitaputra ahIM metArtha thayo, ATha kanyAone paraNyo. // 41 che. (mitra) deve mahAmuzkele bodha pamADyo, paNa pharIthI zreNikanI putrI navamI kanyAne paraNIne anupama bhoga bhogavI / 42 || mahAmuni banyo, suvarNakAranA ghera gayo, suvarNanA javalA na dekhAtA sonIe munine pUchyuM, te munie paNa jIvadayAthI javanuM haraNa karanAra krAMca - kAbaranuM nAma na lIdhuM, krodhita banela sonIe ghora upasarga karyo tethI kevalajJAna utpanna karI parama sukhavALA molamAM pahoMcyo. je pramANe te thayuM te badhu anya graMthathI jANI levuM. sAgaracaMdra muni paNa zuddha cAritranuM pAlana karI anazana vidhithI maraNa pAmI devalokamAM gayA. (priyadarzanA kathA samApta). baMdhunehakhayaMkArI, nArI paumAvaI iva / nArI jAlAvalI ceva, mahAsaMtAvakAriNI // 169 // gAthArtha - padmAvatI nArInI jema bhAI baMdhunA snehane mITAvanArI nArI che, javAlAvalInI jema mahAsaMtApane karanArI nArI che. te 169 me kahyuM che...ke strI mATe bhAInA yugalano-be bhAImAM bheda paDyo. saMbaMdhano bheda karavAmAM strI ja mULa kAraNa che. kAmane prApta nathI karyA - kAma bhogane meLavyA vinA ghaNA rAjAo evA che ke jenA vaMzane nArIoe mULathI ukheDI nAMkhyA. /369ii koNikanI patnI te padmAvatI, tathA jvAlAvalI nAmanI strInI jema athavA agnizikhAnI zreNInI jema nArI ghaNuM ja duHkha ApanArI che. 16mA bhAvArtha to kathAnakothI jANavo. temAM padmAvatInI kathA kahe che. padmAvatI kathA ja A ja jaMbudvIpanA bharatakSetramAM vasaMtapura nagaramAM jitazatru nAmano rAjA che. tene AkhAye Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 padmAvatI kathA 119 aMtaHpura-rANIvAsamAM pradhAna rUpAdithI devAMganAone jitanArI dhAriNI nAmanI rANI che. tenA garbhamAM utpanna thayela, aneka guNonuM saMbhava sthAna temaja 72 kaLAmAM kuzala, kautukamAM ati Asakta sumaMgala nAmano putra che. te rAjAnA mahAmaMtrIne senaka nAme putra che, je kadarUpo che. tenuM varNana kare che.... jenA paga atizaya pahoLA ne jADA che. supaDA jevA nakha che, jaMghA nAnI ane viSama che, sAthaLa eka bIjA sAthe ghasAya tema joDAyelA che. keDa vAMkI che, laTakatuM peTa che, peTa viSama che. chAtI UMcI nIMcI che, bhujAo sAva nAnI che. viSama khAMdhavALI nAnI Doka che. hoThathI bahAra nIkaLanArA atizaya vAMkA dAMta che, hoTho labaDatA che, atizaya capaTI ane bhaMgAyelI nAsikA che, AMkha bilADI jevI che, bhuMDa jevuM bhADatala che. apalakSaNavALA kAna che, agninI zikhA jevo vALano samUha che. AvA prakAranA rUpavALA te maMtrIputranI janasamUha mazkarI - hAMsI uDAve che. rAjAno putra sumaMgala te divasathI tenI hAMsI majAka karavA lAgyo. tathA rAjaputra krIDAthI-khela kautukanA kAraNe ghaNA prakAranI viDaMbanAthI maMtrIputrane ghaNo herAna kare che. rAjaputra dvArA dararoja herAna karAtA tene vairAgya utpanna thayo, ane eNe vicAryuM..... pUrvabhavamAM tevuM kaMIka pApa karyuM haze jethI A bhavamAM narakanA duHkha sarakhA A duHkho mArA mAthe AvI paDyA che. te 6 || tethI atyAre tevuM karuM jethI AvatA bhavamAM AvI herAnagati na pAmuM, ema vicArI nagaramAMthI nIkaLI gayo. tyAre gAma nagara - AkaramAM bhamato eka tApasanA Azrame pahoMcyo. tyAM kulapatine joyA. bhAvapUrvaka praNAma karyA. kulapatie AzIrvAda ApyA ane pUchyuM ke "he vatsa ! tuM kyAMthI ane kayA kAraNe ahIM Avelo che ?" te bolyo - vasaMtapurathI gharathI nirveda pAmelo ahIM Avyo chuM. tyAre kulapatie "pAtrabhUta che-yogya pAtra che", ema jANI dharmadezanA ApI. te sAMbhaLI tApasa thayo. saMveganA atizayathI ugra tapa anuSThAna kare che, jeTalAmAM uSTrikAzramaNa - moTA ghaDAmAM besI tapasyA karanAra - AjIvikamatano sAdhu thayo.vihAra karato vasaMtapura pahoMcyo. prasiddhi thaI ke AvA prakArano A mahAtapasvI che. rAjAe A sAMbhaLyuM ke ahIM koI mahAmuni AvelA che. tyAre parama bhaktithI rAjA tene vaMdana karavA gayo. vaMdana karIne pUchyuM ke he bhagavan! tamArA vairAgyanuM kAraNa zuM? munie kahyuM he mahArAja ! saMsAra ja paheluM nirvedanuM kAraNa che, ane bIju sumaMgala nAmano rAjaputra parama kalyANamitra mArA vairAgyanuM kAraNa che. rAjAe kahyuM kevI rIte ? tyAre mULathI mAMDI badhuM potAnuM caritra kahI saMbhaLAvyuM. jema jema rAjA A tapasvIvaDe kahevAtu potAnuM duzcaritra sAMbhaLe che, tema tema te ja kSaNe te rAjA zaramAI jAya che. || 8 || rAjA tenA pagamAM paDI khamAve che, te ja huM pApI tamane uga karanAra chuM tethI je akArya karyuM te kSamA karo. | 9 || tethI tyAre meM niraparAdhI tamane herAna karyA te kSamA karo. atyAre tamane dekhI mAruM hRdaya ghaNuM dilagIra thaI rahyuM che-kheda pAme che. te 10 | Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 20 mULazuddhi bhAga-2 tyAre teNe vicAryuM aho ! A rAjA zaramAI gayo lAge che "ema vicArI A tApase kahyuM - mahArAjA ! uga - kheda karavAthI saryuM, emAM tamAro zuM doSa? tame to mArA parama mitra cho, je kAraNathI tamArA nimitte meM dharma prApta karyo. rAjAe vicAryuM aho ! A mahAtmA che jethI doSane guNa karIne mAnyo che. tethI rAjAe RSine kahyuM mArA ghera AvI bhojanAdi dvArA pApakarmakArI mArA upara anugraha karo. teNe kahyuM, he mahArAjA ! mAro A kalpa che ke mahIne mahIne huM pAraNuM karuM chuM, temAM paNa prathama gharathI lAbha thAya ke na thAya pAcho pharI uSTrikAmAM pesI jAu chuM, mArA bhojanamAM A pratijJA vizeSa che. tethI Aje hajI pAraNAno divasa Avyo nathI. rAjAe kahyuM - nirvighnapaNe pAraNAno divasa Ave tyAre mArA ghera ja AvavAnuM, bIje nahIM javAnuM. teNe kahyuM aMtarAya mUkIne ema karazuM. - "moTI maherabAnI" ema bolato rAjA harakha pAmyo. pAraNAno divasa AvatA A tApasa rAja-maMdire gayo. karma ane dharmanA saMyoge te divase rAjA ghaNo ja asvastha thayo - mAMdo paDyo. tethI temAM vyAkuLa hovAthI koIe paNa tApasane vacana mAtrathI paNa bolAvyo nahIM - vatalAvyo paNa nahi. rAjamaMdirathI nIkaLI gayo ane jaIne uphrikAmAM pesI gayo. zarIra svastha thatA rAjAe pUchyuM ke zuM Aje RSi AvyA hatA ke nahIM? lokoe kahyuM ke RSi AvyA hatA, paraMtu tamArA zarIranA kAraNamAM vyAMkula-vyagra hovAthI koIe bolAvyo nahi. hA ! meM pApIe kharAba karyuM. ema vicAratA jAte ja rAjA tyAM gayo. ghaNI rIte AtmAne niMdI kahevA lAgyo "he bhagavan! mane ghaNo ja saMtApa thayo kAraNa ke tame pAraNuM karyA vagara ja gharathI pAchA nIkaLI gayA' te tApasa bolyo - "he mahArAja ! saMtApa karavAthI saryu, tamAro zuM aparAdha ?" rAjAe kahyuM "bhagavan! chatAM paNa mAro A saMtApa zAMta nahi thAya jyAM sudhI tame mArA ghera pAraNuM na karo. teNe kahyuM jo Ama che to huM pAraNuM karIza. tyAre "moTI maherabAnI" ema kahI rAjA pAcho pharyo. bIjIvAranA pAraNAnA samaye paNa tathA prakAranI bhavitavyatAnA vize pharI rAjA asvastha thayo. tyAre paNa te ja rIte pAchA pharI RSi uSTrikAmAM pesI gayA. svastha thayelo rAjA te jANI te ja pramANe AtmAne niMdato tyAM gayo. rAjAe atyaMta sukAyelA zarIravALA RSine joyA. viSAdapUrvaka pagamAM paDI rAjA kahevA lAgyobahujana samAjathI niMdanIya A pramAda ceSTAthI huM lajjA pAmyo chuM. tamArA zarIrane pIDA upajAvanArA A pApakarmathI meM narakA, bAMdhyuM che ane vaLI... je meM pUrvamAM tamAro parAbhava karyo te mane dajhADe che, ane vaLI atyAre be vAra tamane herAna karyA, tethI huM tamane moDhuM batAvavA lAyaka paNa nathI." ! 11 / aho ! tenI mahAnubhAvatA aho ! teno pazcAtApa, aho tene pApa karmathI keTalo Dara che. jethI meM pAraNuM nahIM karavAthI A pramANe saMtApa pAme che. tethI sarvathA jyAM sudhI AnA ghera pAraNuM nahIM karuM tyAM sudhI A dhIraja meLavI zakaze nahIM. ema vicArI te RSie kahyuM ke "he mahArAja ! tuM saMtApa karIza mA, nirvighna (mAsanI) parisamApti thatA tArA ghera pAraNuM karazuM'. rAjA paNa "he bhagavan! ApanI moTI maherabAnI", ema bolato pagamAM paDyo. harakhAtA mane ghera gayo. anukrame pAraNAnA divase tathAvidha bhavitavyatAnA kAraNe te ja divase rAjA atyaMta Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 padmAvatI kathA 121 asvastha banI gayo. eja vakhate sukalakaDI kAyAvALo te muni pAraNA mATe dvAra upara Avyo. aho ! jyAre jyAre A mahApApakarmI RSi ghera Ave che, tyAre tyAre rAjAnI AvI dazA thAya che. ane vaLI... 'adhanya abhavya jyAM jAya che, tyAM vasanAranI zAMtine hare che, athavA kabUtara-pArevA jyAM praveza kare che tyAM DALa sukAI jAya che.' / / 12 / ema vicAra karanArA dvArapAloe pAraNuM karAvyA vinA tene gaLAthI pakaDI bahAra kADhI mUkyo. thoDI vAra pachI vedanA zAMta thatA rAjAe A vRtAMta jANyo. aho ! mArI azubha paristhiti che jethI je je karuM chuM te te UMdhu ja paDe che. to kevI rIte munine pharI pharI vividha aparAdha karanAra AtmAne dekhADuM ? ema vicArato rAjA na gayo. ane utpanna thayela krodha agnivALA munie vicAryuM - 'aho ! A adhama rAjAne mArA upara moTo verAnubaMdha che, jethI mane gRhasthapaNAmAM viDaMbanA karato hato, tema atyAre paNa herAna kare che. tethI teno pratikAra karuM,' ema vicArI teNe anazana karyuM, jo A tapaniyamanuM phaLa hoya to huM AnA vadha mATe thAuM. ema niyANuM karI maraNa pAmI alpaRddhivALo vANavyaMtara deva thayo. tenA nirvedathI sumaMgalarAjA paNa tApasa thayo. kAla pAkatA marIne te paNa vANavyaMtara thayo. anukrame tyAMthI cyavI rAjagRha nagaramAM prasenarAjAno zreNika nAme putra thayo. kAla pasAra thatA te moTo rAjA thayo. te senakano jIva paNa tyAMthI cyavI zreNikarAjAnI cellaNA rANInI kukSimAM putra tarIke utpanna thayo. te garbhamAM AvatA te cellaNA rANIne dohalo upanyo ke zreNika rAjAnA AMtaraDA khAuM. je (putra) pahelA amRtamaya dekhAto hato atyAre te atidAruNa garbhanA doSathI viSa sarakho thayo. // 13 tyAre tevA prakAranA dohalo utpanna thayelo jANIne te cellaNAe vicAryuM ke haMta ! khedanI vAta che, koIka A rAjAno verI mArA garbhamAM pedA thayo che--mALo bAMdhI beTho lAge che. tethI garbhapAtAdinA upAyathI tene pADI nAMkhu. tethI pADavAnA prayatna karavA lAgI. ane te koIpaNa hisAbe paDato nathI, teTalAmAM te rANI sukAvA lAgI. tyAre zreNika rAjAe pUchyuM, paraMtu te kahetI nathI. tethI sogaMdha ApavA vagere dvArA keme karIne mahAmusIbate kahyuM, rAjAe paNa 'he priye ! vizvAsa rAkha, tema karIza, jema tArA cittane zAMti maLe'. ema kahI AzvAsana ApI abhayakumArane kahyuM. abhaye paNa zreNikanA peTa upara bakarAnA AMtaraDAne mUkI nahIM badalAI - bagaDI jatA vasravaDe DhAMkIne cattA sutelA ane tene dekhatA chatAM khoTI vedanAnA vegathI AturatAne karatA rAjAnA AMtaraDA ukheDI ukheDIne tene ApyA. tyAre te khAvA lAgI. ane vaLI.. jeTalAmAM garbhane vicAre teTalAmAM rAjaputrIne - rANIne - dhIraja thAya che ane jyAre rAjAne vicAre che tyAre adhIratAthI duHkhI thAya che. / / 14 / dohalo pUro thatA mUrchA pAmelI rANIne svastha thayelo rAjA dekhADyo. tethI te svastha banI. e pramANe anicchAe garbhane dhAraNa karatI tene prasUti samaya Avyo. putrane janma Apyo. tyAre "rAjAno veri che" ethI karIne dAsIne kahyuM ke 'halA ! Ane ekAMta ukaraDAmAM nAMkhI de.' te paNa "tahatti" karI - svIkArIne azokavanikA-bagIcAmAM gaI tyAM mUkIne jeTalAmAM jAya che Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 mULazuddhi bhAga-2 teTalAmAM zreNika rAjAe dekhI lIdhI. rAjAe pUchyuM he bhadra ! kyAMgaI hatI. gabharAyelI teNIe kahI dIdhuM. tyAre rAjA jAte tyAM jeTalAmAM jAya che, teTalAmAM potAnI prabhAjAlathI udyotita thayela azokavATikAne dekhe che, te dekhIne rAjAe vicAryu aho ! ANe (Aputre) caMdranI jema AkhI azoka vATikAne udyotita karI nAMkhI, tethI devI -rANI mugdhA-gAMDI che. jethI A prakAranA Ane paNa choDI de che. tyAre tene laIne rAjA cellaNA pAse Avyo. Thapako ApI kahyuM 'zA mATe Ane choDI dIdho ?' te bolI 'tamAro verI che mATe !' tyAre zreNike kahyuM - 'he bhadra ! jo A mobhI putrane tuM choDI daIza to tAre bIjA putra sthira nahIM thAya', ema bolatA rAjAe (te putra) rANIne soMpyo. teNIe paNa IcchA na hovA chatAM pAlana poSaNa karyuM. azokacaMdra tenuM nAma karyuM. azoka vATikAmAM nAkhela tenI eka AMgaLI kukaDIe pAMkhavaDe (cAMcavaDe) saDAvI nAMkhI-karaDI khAdhI, temAMthI paru-rasI jhare che, tenI vedanAthI satata raDatA tene dekhI rAjA te AMgaLIne moDhAmAM mUkI rAkhe che tethI te raDato cUpa thaI jAya che. ane vaLI.... kukaDInA pAMkhathI vIMdhAyela rasI ane lohIthI bIbhatsa-kharAba thayelI AMgaLIne rAjA cUse che, tyAre tene vedanA thatI nathI. // 15 // te kAraNathI ramatA evA tenuM chokarAoe koNika e bIju nAma pADyuM, anukrame halla vihalla nAmanA kumAro thayA. teo traNe rAjAnI sAthe rAjavATikAmAM jAya che. teomAM A rAjazatru ethI koNikane cellaNA gulamodaka-goLanA lADu ane hallavihallane khaMDamodaka-sAkaranA lADu mokale che. te koNika vicAre che A zreNika karAve che. ema karatA jeTalAmAM te koNika yauvanavaya pAmyo teTalAmAM padmAvitanAmanI rAjakuMvarI paraNAvI. e pramANe...zreNikane abhayakumAra vagere deva samAna zreSTha putro thayA. je puNyazALI ane AkhAya dharaNitalanA vistArane AnaMda upajAvanArA hatA. ||16 // tyAre 'badhAthI moTo samasta guNa samUhathI gariSTha, badhI ja kaLAne pAra pAmelo, cAra prakAranI buddhivALo samasta rAjyabhArane vahana ka2vAmAM samartha che' ethI karIne zreNika rAjAe abhayakumArane kahyuM - 'he putra ! tuM rAjyane svIkAra'. teNe vIraprabhune puchyuM - 'rAjarSimAM chellA rAjarSi koNa thavAnA ?' bhagavAne kahyuM 'udAyana', - te udAyane to dIkSA laI lIdhI che. ethI abhaye rAjya na svIkAryuM. paraMtu dIkSA lIdhI. tyAre zreNike vicAryuM koNikane rAjya ApIza, ethI hallavihallane secanaka hAthI Apyo-te rAjya samAna che. 18 cakrahAra, kuMDala-yugala ane vastra yugala (A badhuM temane ApyuM.) A badhI utpatti kevI rIte thaI ? tyAre secanakanI utpatti batAve che. eka moTAjaMgalamAM eka hAthInuM jhuMDa hatuM. teno je yuthAdhipati che, te je je hAthInA baccA utpanna thAya che teono nAza kare che, (navA hAthI) samartha thavAthI yUthane haraNa na karI jAya mATe. eka divasa eka hAthaNI garbhavatI thaI, te vicAre che ke Ane mArA ghaNA putro mArI nAMkhyA tethI ekane koIpaNa upAyathI rakSaNa karuM. ema vicArI kuMTaka veza karyo-lUlI hovAno DoLa karyo ane dhIre dhIre sarakavA lAgI tyAre te karivara - yuthAdhipa thoDe AMtare jaI pratipAlana kare che, Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 padmAvatI kathA 123 bIjo koI hAthI tenI sAthe 2me nahIM mATe. e pramANe divase divase adhikAdhika lUlApaNuM dekhADatI AdhA pahore ekapahore divase 2 -3 divase maLe che. e pramANe yuthAdhipane vizvAsamAM laIne mAthA upara ghAsano pULo mUkIne tApasanA Azrame gaI, ane teonA caraNamAM paDI. teoe paNa A bicArI zaraNe AvelI che. "ema mAnatA" tapAsoe tene kahyuM, he vatse! vizvAsa rAkhIne rahe'. tyAre te hAthiNIe bIjA divase pradhAna hastiratnane janma Apyo. ane vaLI..... caMdranA kiraNanA samUha sarakhA cAra dAMtavALo, sarvalakSaNathI saMpanna, bhUmimAM pratiSThita saptaaMgathI suzobhita evA hAthIne janma Ape che... / / 17 | tene tyAM ja mUkIne jaldIthI yUthane maLI, tyAra pachI vacce vacce AvIne te hAthInA baccAne poSe che. vRddhi pAmelo te hAthI bagIcAnA jhADone siMcatA tApasakumArone dekhI pote pANI bharelI sUMDha dvArA vRkSone siMce che. tethI tApasoe "secana" e pramANe nAma karyuM. anukrame moTo hAthI banyo. ekadivasa nadIe pANI pIvA gayelA teNe pitA-yuthAdhipati joyA. tyAre tene dekhI yuddha karavA lAgyo. ane vaLI... dAMtarUpI sAMbelAvaDe vIMdhe che ane sUMDharUpI daMDo vaDe baMne prahAra kare che. krodhathI kaMIka rAtA paDelA locanavALA baMne pattharo nAMkhe che. e pramANe yuddha karatAM temAMthI pitA hAthI je ghaDapaNathI jIrNa za2I2vALo hato tene A yuvAna hAthIe ekAeka maraNane zaraNa karI dIdho. // 19 || tyAre te yUtha upara adhiSThita thaIne pote yuthAdhipa thayo. teNe vicAryuM ke kharekhara mAtAe mane chupI rIte rahyo. tethI te Azrama padane bhAMgI tema karuM ke jema bIjI koI hAthiNI AvI rIte rakSaNa na karI le. ema vicArI te Azrama padane bhAMgI nAMkhyuM. are pApInI kRtaghnA to dekho ema roSe bharAyelA te tApasoe zreNika rAjAne kahyuM ke jevo ke tevo tamArA bhavanane yogya eka zreSTha hAthI jaMgalamAM rahela che, tethI tene pakaDI lo. zreNike paNa te ja kSaNe tyAM jaIne bAMdhIne lAvyo. tyAra pachI AlAnastaMbhe bAMdhyo. e arasAmAM te tApasoe kahyuM ke 'bho secanaka ! tArI kevI dazA AvI ? amArA Azrama padane bhAMgavAnuM phaLa meLavyuMne te !' hAthIe paNa mane A lokoe AvI dazA apAvI che" ethI rose bharAIne AlAnastaMbha bhAMgI najIkanA tApasono cUro karI vanamAM jato rahyo. zreNika paNa pAchaLa doDyo. te hAthI devAdhiSThita che, tethI tenA devatAe kahyuM ke -te 'AvuM karma karyuM che jethI zreNikanA vAhana rUpe thavuM ja paDaze. tane balAtkAre laI jaze, tenA karatA jAte javAmAM gaurava che'. secanaka (deve) vidhAna karela upadezane grahaNa karI jAte AlAnastaMbhe jaI ubho rahyo. lokoe zreNikane kahyuM - he deva ! hAthI jAte ja pAcho Avyo che. zreNika paNa "devatAI hAthI che." ema mAnI-jANI paTTahastI banAvyo. A secanakanI utpatti // atyAre hArAdinI utpatti batAve che. A bharatakSetramAM zreSTha kozAMbI nAmanI nagarI che. temAM suprasiddha, zUravIra, parAkramI zatAnika nAme rAjA che || 27 || bIjo tyAM seDuka nAmano mukhya brAhmaNa vase che. garbhavatI bhAryAe tenI pAse ghI goLa vagerenI prArthanA karI. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padmAvatI kathA mULazuddhi bhAga-2 te bolyo he bhadre ! huM kazuM vijJAnakaLA jANato nathI. teNe kahyuM 'phaLa hAthamAM laI rAjA pAse jaIne narapatine vinaMtI kara'-guNa gAvo da22oja teNInA upadezane te ja pramANe kare che. have ujajainI nagarIthI rAjA caMDapradyota AvI pahoMcyo // 23 // 124 ane zatAnika rAjA sAthe yuddha karavA lAgyo. te zatAnIka tenA (yuddhanA) bhayathI kAlindI nadI utarI pelA kAMThe rahevA lAgyo-sthita rahyo. kAlindI nadI utaravA asamartha te bIjo-pradyota rAjA dakSiNa bAju ja rahyo.jyAre zatAnika dhADapADIne bANanI varSAthI tene pIDavA lAgyo-herAna thayelo pradyota potAnA nagara tarapha pAcho vaLyo. phaLa-phUla levA gayelA seDuka bhaTTe tene joyo. || 26 // AvIne te seDuka zatAnikane vadhAmaNI devA lAgyo ke 'he rAjan ! pradyota rAjAnuM sainya potAnA ghara tarapha jaI rahyuM che.' // 27 // te priyavacanathI khuza thayela rAjA brAhmaNane kahe che 'tane je game te mAMga,' te kahe che he 'deva ! potAnI patnIne pUchIne mAMgIza'. rAjAe kahyuM e pramANe thAo. te potAnA ghera jaI badhI ja hakIkata patnIne kahe che. // 29 || 'he bhiTTaNI / mArA upara khuza thayelo rAjA kahe che ke je game te mAMga, te bole che he bhadra ! tame rAjA pAse mAMgaNI karo ke "agrAsane da22oja bhojana tathA ekadInAra dakSiNA, vaLI eka kSaNAMtara thoDAka samayanuM amaladArapada mAMgo' ema kahevAyelo-zikhavADela brAhmaNa rAjA pAse jAya che. / / 31 || ane jema zIkhavyuM tema mAMge che, rAjA paNa "vicAramugdha che" ema mAnI te sarvano svIkAra karI divase divase niyamita rIte tema kare che. II 32 // koTavALa-amaladAra tarIke rahela tene dekhIne loko e pramANe vicAre che ke A rAjAno mAnIto che, jethI ame paNa AnAthI DarIe chIe, A amArA kAryone rAjAne jaNAvaze tathA ApattithI paNa AnA dvArA amAruM rakSaNa thaze. ema vicArI tene loko kahevA lAgyA-siphArasa karavA lAgyA. || 34 || tethI dakSiNAnA lobhe pUrve khAdheluM vamIneM bIjA ghera jAya che. tethI puttabhaMDadvArA-putra-dhanadhAnya pAtravaDe RddhithI vistAra pAmyo. // 35 || vamananI kuzuddhithI ati dAruNa koDha roga thayo,tevo dekhIne maMtrIoe rAjAne e pramANe vinaMtI karI ke 'A bhayaMkara gADha joradAra cepI roga (vALo) che. tethI he deva ! AnA agrAsana upara bhojana enA putro kare'. rAjAe te mAnya rAkhyuM. // 37 || tyAre maMtrIoe tene kahyuM 'he bhadra ! tuM atyAre jo tArA potAnA putro rAjAne dekhADe to te ja pramANe teone anuvartana ghera ghera bhojana karavA maLaze. // 38 || te brAhmaNe paNa teno svIkAra karI rAjAne potAnA putro dekhADyA. ane kahyuM ke 'deva ! eone mArI bhaktimAM joDavA'. / / 39 || rAjAe paNa te pramANe karyuM. tyAra pachI te prAyaH karIne ghera ja rahe che. lajjA pAmatA te putroe gharanA dvAre kuTikA-jhuMpaDI karIne rAkhyo. asUyA karatI ke sUcanA karavAthI bumapADavAthI Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 125 AvatI vahuo (kuTuMbamAM) khAdhA pachI vadhelA bhojanane bhaktAdine avajJAthI dUrathI Ape che. 41 | ghaNuM zuM kahevAnuM, AkhuMye kuTuMba te brAhmaNane dekhI sUgathI-cItarI caDavAthI dhUke che. te dekhI A vicAre che ke" juo sAlA pApIo mArI kRpAthI vaibhava pAmyA chatAM mAro ja kevI rIte parAbhava kare che ? || 43 che. tethI unmatta eonA mAMthe durvilAsanuM phaLa pADuM," (ethI) putrone bolAvIne kahe che - he putro huM duHkha pracura jIvanathI kaMTALI gayo chuM, tethI vedanI vidhipramANe tIrthamAM potAnA jIvano tyAga karuM" | 45 || tethI eka pazu - jAnavara lAvo,jethI maMtra vidhAna dvArA poSIne tamane ApI pachI tIrthe jAUM 46ll tyAre harakhAyelA teoe balavAna sArA pramANavALo eka bokaDo lAvIne tenA khATalAnI pAse bAMdhI dIdho. | 47 | te Doso potAnA zarIrane ukheDI - kotarI kotarIne te bokaDAne badhuM khavaDAve che, thoDA ja divasomAM te bokaDo mahA koDhIo thaI gayo. te 48 | tene abhimaMtrita karI putrone Ape che, ane bhalAmaNa karI ke "he putro A veda vihita karela che ethI karI patnI putronI sAthe AnuM bhakSaNa karo' | 49 || te putroe paNa te pramANe badhuM karyuM, kALa jatA teo paNa rogI thaI gayA. bIjuM-Doso paNa (gharathI) nIkaLI uDhaMkagirinA zikhara upara jAya che. 50 che ane tyAM ghaNA prakAranA zreSTha jhADonA kaSAyarasathI=tUrArasathI pracUra - pahADanA kuharamAM gaLA sudhI pANI pIdhuM tethI Ane jaldI reca thayo. keTalAka divase te sAjo thaI, navA yauvanavALo (navo janmyo hoya tevo) thayo. te 51 ||. te vicAre che ke ghera jaIne joyuM ke teonuM zuM thayuM ? | para || have ghera Avyo tyAre badhA nagarajano pUchavA lAgyA ke "bhadra ! kaho to kharA, AvuM zarIra kevI rIte thayuM ? || 53 || te paNa mAyAvI kahe che ke tuSTa thayela deve A karyuM che, ema bolato potAnA ghera gayo. | 54 ||. jayAre jharatA koDhathI saDelA aMgavALA teone jue che, tyAre kahe che ke "mArA durvinayanA vilAsanuM A phaLa bhogavAya che.' | papa . teoe tyAre sAme kahyuM pharI pUchyuM zuM 'tame AvuM karma karyuM che ?' te Doso kahe che "hA A ema che, bIjAnI AvI zakti kyAMthI hoya ?' te sAMbhaLI nagaralokoe kahyuM repApI ! "bApa banIne AvuM atyaMta nirdaya akArya karyuM ?' te Doso kahe che "huM bApa hovA chatAM eone te yogya hatuM je eoe karyuM hatuM ?' chatAM paNa loko - DosAnI niMdA kare che. | 58 || . niMdAnA bhayathI te paNa jaIne rAjagRha nagaranA dvArapAla pAse jaIne Ubho rahe che, tyAre bhava-saMsArano nAza karanArA bhagavAna vIra jInezvara tyAM samosaryA, loka vadana mATe nIkaLe che. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 mULazuddhi bhAga-2 te DosAne pratolInA dvAra upara sthApIne dvArapAla kahe che tuM IcchA mujaba dvAradevInA naivaghane khA. || 61 // paraMtu A dvAra dezane mUkI bIje kyAMya javuM nahIM, e pramANe sUcanA karIne A dvArapAla jinezvarane vAMdavA jAya che. // 62 || ghaNuM khAvAthI te tarasathI ja ghaNo ja pIDAyo, paraMtu dvArapAlanA Darano mAryo pANI pIvA jato nathI. // 63 // 'pANI pANI' ema dhyAna karato marIne eka vAvaDImAM deDakInA garbhamAM deDako thayo. // 64 || garbhathI nIkaLI jeTalAmAM janmyo ane yauvana pAmyo. teTalAmAM pharI triloka baMdhu vI2 jinezvara padhAryA. // 65 // tethI enA vaMdana mATe jaI rahelA rAjAnA ullApa sAMbhaLI, te deDako vicAravA lAgyo 'A zabda kharekhara pahelA sAMbhaLelo che'. // 66 | IhA apoha karatA Ane jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. kUdato kUdato jinezvarane vAMdavA cAlyo. // 67 || jeTalAmAM rAjamArga upara pahoMcyo teTalAmAM zreNika rAjAnA sainyanA ghoDA vaDe AkrAMta cagadAyo, - vIra jinezvarane yAda karato maraNa pAmyo. // 68 // dardurAMka nAmanA zreSTha vimAnamAM deva thayo, pUrvabhavane dekhI jaldIthI jinezvaranI pAse Ave che. || 69 || iMdravaDe zreNika rAjAnuM varNana-vakhANa karAI rahyA che te teNe sAMbhaLyuM ke A samakitamAM zailarAja -merunI jema dRDhacittavALo che. / / 70 // tethI tenI parikSA mATe deve koDhiyAnuM rUpa vikaryuM. potAnI rasIthI satata svAmInA caraNane liMpe che || 71 || te dekhI rAjA krodhathI phaphaDatA hoTha yugalavALo thayo ane vicAravA lAgyo ke juo to kharA pApI kevI rIte triloka guruno parAbhava kare che ? / / 72 // tethI guruno parAbhava karanAra A mahApApIne nihaNu-jaldI mArI nAMkhu athavA paramezvaranA caraNa kamaLa pAse A yukta nathI. // 73 // kAraNa ke bhagavAnanI AgaLa badhA ja vero zAMta thaI jAya che. tethI Ane nIkaLavA do, pachI yogya karIza. || 74 || e vakhate bhagavAne chIMka khAdhI tyAre te deva kahe che tame jaldI maro, ethI rAjA vadhAre gusse bharANo, "aho ! pApInI avajJA(to juo)" / / 15 / / kAraNa ke sAmAnya mANasa paNa chIke tyAre kahIe ke 'tuM jIva', jyAre A to bhagavAna che chatAM paNa A kevI rIte niSThura vacana bole che ? / / 76 // . ema vicAraNA karatA zreNika rAjAe chIMka khAdhI, tyAre koDhIyAe kahyuM ke he naranAtha ! tuM lAMbA kALa sudhI jIva | 77 || pharI rAjA vicAre che huM !! mArA bhayathI 'jIva' ema bole che, abhayakumAre chIMka khAdhI tyAre kahe che 'mara ke jIva' || 78 // Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 1 27. kAlasaurike chIMka khAdhI tyAre kahe che. "jIvIza nahIM marIza nahIM. e pramANe bolI devA samavasaraNathI nIkaLI gayo ! 79 || have zreNika rAjAe najarathI puruSone IzAro karyo ke Ane pakaDo, teo tenI pAchaLa jeTalAmAM lAgyA teTalAmAM te deva calAyamAna camakadAra kuMDalAdi AbhUSaNothI zobhAyamAna thaI AkAzamAM UDI gayo. ghera pahoMcyo, zreNike puruSone pUchyuM teoe paNa badhI vAta karI, tethI rAjAne Azcarya thayuM. bIjA divase zrI jinezvara bhagavAnane vRtAMta pUkyo. | 82 / bhagavAne kahyuM A to dardIrAMka deva, "jo A deva che. to tamane rasI kema lagADato hato ?' || 83 / te rasI na hatI paraMtu te to gozISacaMdana hatuM, parIkSA karavA mATe teNe tane dRSTimoha karyo. | 84 ||. - rAjA kahe che "jo ema che to chIMkAdinI vAta kevI rIte ghaTe ?' bhagavAna bolyA "teNe badhuM sAcuM ja kIdhuM che." || 85 | 'huM maruM to mokSa thAya, jIvuM to duHkha che, tane vaLI ahIM rAjaya che marI jatA tAre narakamAM javuM paDaze, abhayakumAra ahIM paNa guNo upArjana kare che ane pachI paralokamAM paNa svargane prApta karaze. kAlasaurika ahIM paNa pApa kare che, paralokamAM paNa narakamAM jaze. . 87 || te sAMbhaLI rAjA kahe che, "tame svAmI hovA chatAM zuM huM narakamAM jaIza ?' jinezvara kahe che A to bhAvi bhAva che'. / 88 | potAnA tIvra nArakanA duHkhothI mugdha banela rAjA bhagavAnane kahe che-chatAM paNa ahIM vAravA mATeno koI upAya kharo ? || 89 /. jethI narakamAM javuM na paDe, bhagavAna paNa kahe che, upAya che, jo kapilA dAsI pAse sAdhune bhikSA apAva, kAlasaurika pAse hiMsA baMdha karAvI ne 90 || epramANe sAMbhaLI vaMdana karI jeTalAmAM ghara tarapha cAlyo teTalAmAM khuza thayela dardarAMka deve rAjAne aDhAracakra (sero) hAra ane be goLa daDA, evATakA ApyA ane kahyuM ke je tuTI gayelA A hArane sAMdhaze te avazya mRtyu pAmaze. | 92 / celaNAne hAra Apyo ane naMdAne vartakayugala, tethI rIsAyelI naMdA kahevA lAgI "zuM huM A dAnane yogya chuM? A chokarAone yogya che. ema bolate roSe bharAyelI teNIe thAMbhalA upara pachADayA. tyAre ekamAMthI vastrayugala ane bIjAmAMthI kuMDala yugala mahAmUlyavAna nIkaLyA tyAre khuza thayelI doDIne grahaNa kare che. te 95 / rAjAe kapilAne kahyuM sAdhune bhikSA Apa, jethI tArA manane je game te khuba ApIza" te bole che jo mArA badhAM aMgo zreSTha sonAthI maDhAvI de to paNa janmAMtaramAM paNa AvuM huM na karuM, ne 97 | kALasaurikane kahyuM hiMsA choDa, tane gAma nagarAdi ApuM, te kahe che priyAnI jema mane A khUba priya che tethI Ane choDavA huM samartha nathI || 98 / Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 mULazuddhi bhAga-2 athavA he prabhu ! ahIM doSa zuM che ? kAraNa ke thoDA vadhathI ghaNA jIvo jIve che, ethI prANa jAya to paNa huM hiMsA na choDuM. || 99 ne e pramANe tyAre rAjA upAya karI na zakyo, tyAre adhRti pAmelo adhIro banelo jinavaranA caraNa kamaLamAM Ave che. jinavare kahyuM "he naravara tuM duHkhI na thA, - tuM jhurIza nahIM, kAraNa ke AvatI covIzImAM tuM padmanAbha nAme prathama tIrthaMkara thaIza.' ||101 te sAMbhaLI harSavaza ullasita romAMcavALo pharIthI jinavarane vAMdI potAnA ghera jAya che. |102o. e pramANe hAranI A utpatti kahI, tathA kuMDala yugala ane vastra yugalanI utpatti kahI batAvI. atyAre prastuta sAMbhaLo....103 || tyAre abhayakumAranI mAtA sunaMdAe abhayakumAranI sAthe dIkSA levAnI taiyArI karI. tyAre kuMDalayugala ane vastrayugala halla vihallane ApyA. celuNAe paNa aDhArasaro hAra teone Apyo. e vakhate koNike vicAryu ke "zreNikamane rAjaya nahI Ape, tethI balAtkAre grahaNa karuM, ema vicAraNA karatA teNe kAla vagere dazakumArone phoDyA. koNike teone kahyuM ke "ApaNe pitAne bAMdhI laIe, pachI agyAra bhAga karI rAjaya bhogavazu'. e pramANe caDAvI zreNikarAjAne bAMdhyo, jelamAM nAkhyo. calaNA paNa chuTI rIte svataMtrapaNe tene maLI zakatI nathI. ane dararoja-nitanita 108 cAbakA marAve che, cellaNA paNa svayaMdhota madirAthI kezapAzane palADIne ane kummAsanA piMDane chupAvI tene dararoja Ape che. tethI madyapAnanA kAraNe kazAghAtanI takalIpha ochI paDe. e pramANe agyArabhAgamAM rAjaya vibhakta karyuM. eka divasa koNikano putra-padmAvatInI kukhamAM utpanna thayelo udAyI nAmano kumAra, khoLAmAM rahelA tenI sAthe koNika bhojana karI rahyo che. tyAre te udAyIe thALImAM pezAba karyo. "Ane pIDA na thAo" e kAraNathI Ane dUra karyo nahIM. teTalA mAtra kUrane dUra karI zeSa bhojana karavA lAgyo. A bAju te samaye cellaNA tenI pAse beselI hatI. tyAre AnaMdamAM AvelA koNike mAtAne puchyuM "he mA ! zuM bIjA koIne paNa mArA jeTalo putra priya che ? cellaNA bolI "he ati abhavya ! A tane kevo priya ? jevo tuM tArA pitAne priya hato, jethI paruthI saDelI A tArI AMgaLIne moDhAmAM dhAraNa karI rAkhatA hatA. chatAMpaNa potAnA bApane te AvuM karyuM. te koNika bolyo "jo Ama che, to rAjAvATikAmAM gayelA amone tyAre mane gulamodaka vaLI hallavihalane khaMDamodaka kema mokalato hato?" celaNAe kahyuM AhA anArya ! te badhuM rAjavairI hovAthI huM karatI hatI. tyAre koNike kahyuM "mA ! jo Ama che to meM khoTuM karyuM ke potAnA pitAne ApattimAM nAMkhyA. tethI atyAre beDI toDI rAjya upara sthApana karuM. ethI kuhADI laine beDI toDavA doDyo. ane dvArapALoeAvato dekhyo. ane dekhIne pagamAM paDI teoe zreNikane vinaMtI karI ke "he deva ! bIjA divasomAM to te tamAro duSTa putra hAthamAM cAbUka laIne Avato hato, vaLI Aje to kuhADI hAthamAM laIne AvI rahyo che. zreNike paNa "koIka=kadAca burI rIte kumAra mArI nAMkhe kazuM kahevAya nahI = jaNAya nahIM" ema vicArI tAlapuTajhera jIbhanA Terave mUkI dIdhuM. ane tenAthI zreNikanA prANapaMkherU uDI gayA. tene tevo dekhI koNika viSAda pAmelo vilApa kare Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 padmAvatI kathA 129 che ane vaLI... "he mahAyaza ! ajJAnanA kAraNe je meM tamAro apakAra karyo tene mApha karo. kharekhara lokamAM pitA praNAma karanAra upara vAtsalyavALA ja hoya che. 104 || sAme javAba ApavA dvArA pratyuttara ApI che tAta ! mArA A duHkhane dUra karo. tamArA sivAya bIjo koI A zokano nAza na karI zake. 10pA. puNyazALI chokarAo bApane sarva sukha Ape che, jayAre vizuddhabhAvavALA tAta mArAthI maraNa pAmyA'. ||106 || e pramANe ghaNA prakAre viSAda karato te potAnA rAjayane choDI, badhuM kAmakAja choDI zoka agnithI tapelo rahe che. 107 aho ! moha pAmelA AnAthI rAjya nAza pAmI jaze. tethI ahIM zuM karavuM ? ema vicAra karatA maMtrIe rAjAne kahyuM "he deva ! paraloka sidhAyela pitAno zoka karavAthI saryuM. piMDajalAdidAna karo, jethI te tyAM prApta karaze. tyAre "tahatti" kahI svIkAra karIne badhuM ja A piMDadAnAdi karavA lAgyA. te koNika rAjAne tyAM rAjagRha nagaramAM pitAzrInA krIDA vagerenA sthAnone dekhatA dararoja zoka upaje che. tethI teNe mahaMta-sAmaMta rAjAone-maMtrIone kahyuM ke navuM nagara vasAvo. teoe paNa "tahatti kahI svIkAra karI vAstuvidyAnA jANakArone nagara yogya sthAna gotavA nimitte mokalyA. teoe paNa ekaThekANe atizaya UMcA ane vistAravALA puSpAdi zobhAsamudAyathI yukta ane paMkhI samUhathI sevAtA caMpakanA jhADane joyuM. te dekhI eoe vicAryuM "aho ! jo A sthAne nagara karavAmAM-racavAmAM Ave to AvA prakAranI zobhAthI vyApta ane ghaNA mANasonuM AdhAra thaze'. e pramANe vicArIne tyAM caMpA nAmanI moTI nagarI vasAvI. sainya ane vahANa sAthe koNika rAjA tyAM gayo. svecchAe mahArAjaya lakSmIne bhogave che. eka divasa te hallavihala kumAro secanaka mahAgaMdhahastinI hode caDhelA hArAdi ratnothI zobhita devakumAranI jema krIDA kare che. ane vaLI..... secanakagaMdhahasti upara AruDha thayelA, hArathI zobhatA vakSasthalavALA, zreSTha kuMDalathI bhUSita knolavALA teo zreSTha deva jevA dekhAya che. te 108 zreSTha devadUSya vastrathI DhaMkAyela zarIravALA parituSTa teo nita nita lIlA karatA phare che. teonI lakSmI joine padmAvatI rANI vicAra kare che 10lA vAstavamAM hallavihallane rAjaya che, amAre to khAlI nAmanuM rAjya che. jeo vividha krIDAthI dogaMduka-samRddhizALI - vaibhavI vilAsI devonI jema krIDA kare che. 110nA e pramANe vicArIne koNikarAjAne kahyuM ke he nAtha nAma mAtranuM ApaNe rAjaya che. paramArthathI to kumArone, tethI eo pAsethI ratna mAMgo.' tyAre rAjAe kahyuM "he devi ! pitAe ane mAtAe ApelA ratno kevI rIte mAMgu? A to moTo apajaza kahevAya, tethI A huM na karuM. ema kahetA rANI mauna laIne besI gaI. tyAre pharI ekavAra te bAbatamAM kahetA niSedha karyo. trIjI vAra padmAvatIe kahyuM ke "nAtha ! jo mArA jIvananuM prayojana hoya to tamAre A avazya karavuM paDaze. tyAre nita nita kahevAthI ane tenA mohathI mohita thavAthI te koNike teno svIkAra karyo. jethI kahyuM che - Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 mULazuddhi bhAga-2 pASANa samUhathI kaThina vizAla pahADane paNa batAvyA pramANe satata pANI pravAha bhedI nAMkhe che, niMdA karavAmAM nipuNa mANaso vaDe parAbhava karAtA - kAnabhaMbherI karAtA draDha mitratAvALo paNa kayo mitra vikRti na pAme ? 36. tathA strIne vaza thayelo puruSa zaucanuM pANI Ape, paga paNa dhoI Ape, glekho kapha-galapho paNa grahaNa kare.368. strIvaDe prArthanA karAyela puruSa zuM na Ape ? zuM na kare ? ghoDA na hoya te paNa haNahaNATI kare che, aparvanA divase paNa muMDana karAve che. 369 ane strI mATe bhAIyugalano bheda karyo, saMbaMdhano bheda karavAmAM strIo mULa kAraNa che, kAmabhogane pAmyA vinA ghaNA rAjAonA rAjavaMza nArIovaDe ukheDI devAyA. I370nA tethI bIjA divase rAjAe kumArone kahyuM ke "he vatso ! mane ratno Apo, huM tamane aDadhuM rAja ApuMkumAroe kapaTathI kahyuM "je rAjAnI AjJA', ema kahI potAne ghera gayA. tyAre teoe paraspara maMtraNA karI ke Ano abhiprAya sAro nathI, tethI ratno laI nAnAjI pAse jatA rahIe. teonA nAnAjI koNa che ? ane vaLI... nagaromAM pradhAna evI samasta guNa samUhathI mUlyavAna zreSThakoTavALI ativizALa aTTazALAthI suzobhita vizALA nagarI che. 111 tenuM heya kulamAM utpanna thayela ceTaka rAjA paripAlana kare che. jIvAdi tattvano jANakAra, puNya pApanI mAhitIvALo, Azrava saMvara nirjarA kriyA -adhikaraNa, baMdha, mokSanI vyAkhyA = svarUpamAM nipuNa, sahAyatAnA anicchaka evA zaktizALI deva, asura, garula, gAMdharva, yakSa kinnarAdi deva samUha dvArA paNa nigraMtha pravacanathI-jinazAsanathI calAyamAna na karI zakAya evo, nigraMtha pravacana upara zaMkA, kAMkSA ane vicikitsA-jugupsA vagarano, amugdha dRSTivALo, jenI asthimajajA sudhI dharmano prema-anurAga pahoMcelo che-vyApta thayelo che. nigraMtha pravacanamAM A artha che, A paramArtha che, zeSa anartha che. ucca sphaTIkaratnajevo, ughADA dvAra vALo,- rANIvAsamAM pravezathI nivRtta thayelo (ke prItithI pravezanAra) codasa-AThama, amAvasa, pUrNimAnA divase paripUrNa pauSadha pAlana karanAro, zramaNa nigraMthono prAsuka ane eSaNIya azana-pAnakhAdima svAdima vaDe, vastra pAtra kAMbala pAdapuMchaNathI -pITha phalaka zayyA saMthArA vaDe lAbha lenAro (ceDArAjA) evuM suMdara jIvana jIve che. "A pero spaSTa che to paNa aparicita zabdono graMthakAra paricaya Ape che... asahakka = asahyA = sahana na karI zakAya tevA devo, athavA bIjAnA sahAyanI apekSA nahI rAkhanArA ekalA paNa sAmarthyavALA je devo che teothI calAyamAna na thAya tevo. advimiMja - asthimajjA-hADakAnI aMdara rahenArI chaThThI dhAtu, jenI majA paNa jinadarzana nA prema-anurAgathI raMgAyelI che. te A pramANe jema koIka jIvane chaThThI dhAtu sudhI koIka yogacUrNa vigere vyApI gayo hoya to te koI paNa rIte utarI-nIkaLI zakato nathI. ema Ano jinadarzanano anurAga paNa nIkaLI zake evo nathI evo bhAva che. asiyaphaliha = ucchata uMcA-jAtinA sphaTika jevA nirmala samakitavALo, athavA uskRita-parigha jeNe dvAranI argalA UMcIkarI dIdhI che. (argalA Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 padmAvatI kathA 131 je - AgaLo lagADato nathI) avaMguyaduvAra = dIna anAtha AdinA praveza mATe sadA dvAra khullA rAkhanAra, ane paratIrthiko praveza kare to paNa mArA parivArane koI kSobhAvI zake ema nathI, evA AzayathI athavA jinadharmanI prAptithI dvAra ughADA rAkhI huM rahuM chuM, evA abhiprAyathI A pada vaparAyela che. viyatta prItithI aMtarapuramAM praveza karanAra, uddiDha A dezyazabda che teno artha tithi vizeSa ke amAvasa thAya che. (aupa.) amAvAsya pUrNamAsiNI-punama AvA prakArano te ceTaka rAjA che. teNe bhagavAna pAse eka divasamAM eka bANane choDI bIju bANa choDuM nahIM' evo abhigraha lIdho. tenI cellaNA dIkarI che, ethI karI ceTaka hallavihallanA nAnAjI thAya. (ane vIraprabhunA mAmA thAya) je pramANe cellaNAnA lagna thayA te sulasAnA kathAnakamAM pahelA jaNAvI dIdhuM che. tethI te hallavihalla rAtre ratno ane rANIone laIne ceTakarAjA pAse jatA rahyA. = savAre koNike jANyuM, tethI vicAryu - "mAre to dhana mitra banneno nAza thayo-kAraNake kumAro paNa nathI ane patnI paNa'; ema vicArI ceTakane dUta mokale che. anukrame tyAM dUta pahoMcyo. pratihAra dvArA anujJA pAmelo aMdara peTho. yathAyogya karavA yogya vinaMti karI ane vaLI... he deva sneha kopathI kupita theyala koNika rAjA vinave che ke 'hAthI vagere ratno sAthe kumArone mokalo'. 113 tyAre ceTake kahyuM - jeo roSe bharAIne AvelA che teo jAte ja jAya to sAruM, paNa re dUta huM kumArone balAtkAre jAte na mokaluM'. / / 113 // tyAre pharIthI dUte kahyuM - 'zaraNAgatavatsala ! jo kumArone tuM na mokale to jaldI ratnone mokala'. ema dUte rAjAne kahyuM. 114 // teNe paNa dUtane kahyuM. jo kumAro svayaM hAthIne Ape to grahaNa karIne jA, kumAro paNa mAre rAjA sArikhA che'. / / 115 / / dUte paNa jaine vadhAre paDatuM mIThuMmarlR bhabharAvIne koNika rAjAne kahyuM ke ajjaga-nAnAjI ratna Apato nathI. te sAMbhaLIne kopanA vazathI bhavAM caDhAvI rAjA bolyo 'are ! jaldIthI jaIne ajjaga-nAnAne kaho' jo ratno nahI Apo to yuddha mATe taiyAra thAo'. tema kahyuM tyAre ceTake kahyuM je game te karo, balAtkAre-balajabarIthI kumAra ke ratno huM ApIza nahIM, kAraNa ke.... zaraNe AvelAne choDI devAthI puruSo zAzvata apajazane grahaNa kare che. ane potAnI zaktithI teonuM rakSaNa karatA nirupama kIrti meLave che'. 116 // tyAre dUte jaine badhuM ja koNika rAjAne nivedana karyuM tenA vacana sAMbhaLyA pachI tarata ja koNike prayANa bherI vagaDAvI. ane vaLI...AkAza mArgane jANe phoDInAMkhe ane samasta dharaNItalane dalI nAkhe tevo koNika rAjAnI prayANa bherIno avAja uchaLyo. ||117nA tenA AvAjane sAMbhaLIne ekAeka AkhI nagarI kSobha pAmI gaI. badhA ja nagarajano tyAM yuddha nimitte taiyAra thavA lAgyA, kAla vigere kumAro cAra prakAranA potAnA sainyathI parivarelA Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 mULazuddhi bhAga-2 jaladIthI rAjA pAse pahoMcyA. rAjA paNa zubha lagnayoge balI karma karIne snAna karI dhoLA vastra alaMkAra puSpanI zobhAvALo ane zveta Atapatrane = chatrane dhAraNa karI nagarIthI jaladIthI nIkaLyo I/12nA kAla vigere darekakumAra pAse mada jharatA traNa-traNa lAkha hAthI ane ghoDA che. 121aaaa yuddha karavAmAM hoziyAra zastra ane kavacathI bharelA dhajAvALA zreSTha ghoDAthI joDAyelA teTalA ratho paNa che. mana ane pavanane pIMkhI-jinI nAMkhe evA vegavAnuM, vastrathI DhaMkAyelA, zreSTha yoddhAothI grahaNa karAyelA, khurithI pRthvInI mATIne uchALatA teTalA pramANa ghoDAo paNa che. ||123ii. bAMdhelA kavacavALuM, vividha jAtanA prahAra karavAvALu ekaluM pAyadaLa darekane traNa traNa karoDanuM hatuM. 124ll kALa vagere daze kumAranuM jeTaluM sainya che teTaluM ja sainya ekalA kozikarAjAnuM hatuM. kAlAdinI sAthe koNikarAjA satata jaI rahyo che. jema dazadigagajeMdra sAthe garjanA karatA varSanAlanA vAdaLa jAya. A badhuM ceTakarAjAne guptacara puruSoe kahyuM. te paNa te sAMbhaLI potAnuM badhuM sainya bheguMekaThuM kare che. 127 | aDhAre paNa gaNa rAjAo jaldI AvyA. teonI paNa sainya saMkhyA eka ekanI jANavA jevI che. traNa hajAra hAthI, teTalA ja ratho ane ghoDAo paNa, traNa karoDa pAyadaLa sarva sainyasaMkhyA eTalI che. A dareka rAjAnI che. emanI sarvasaMkhyAthI traNa gaNI ceTakarAjAnI sainyasaMkhyA che // 130nA. e pramANe dareka rAjAnuM sainya paNa satata prayANa dvArA jatuM dezanA sImADe jeTalAmAM pahocyuM teTalAmAM bannenA agra sainyo maLyA. yuddha nizAno vAgyAM. ane vaLI atibhISaNa yamalasaMkho nara-mAdA joDiyA-zaMkhayugala vAgyA. bhANaka samaDhaphakAsaNa vAgyA. atitArasvaravALA kAhala vAgyA, gaMbhIra svaravALo bherIsamUha vAgyo. /131 mardalanI sAthe bhujaMga ane paDaha vAgyA, moTA nAdathI parabaLa dhrujavA lAgyuM, nirdaya rIte jhAlara ane karaDa vAgyA, suMdara zreSTha zabda avAja vALI kaMsAlatAla vAgI, 13rA bhayaMkara rIte Damaruka vAgyA, kAyarane phADI nAkhe te rIte paDaha vAgyA, ema gaMbhIra zabdavALo khara karkaza avAja karanArA vAjiMtrano moTo samUha vAgyo, jANe AkAza AMgaNuM phUTavA lAgyuM. /133 | yuddhanA mahAgaMbhIra vAjiMtronA nirdoSane sAMbhaLI jayalakSmInA lAlacu bane sainya jorathI bhIDAyA ||134o. ghoDA ghoDAonI sAthe, ratho rathikonI sAthe, hAthIo paNa gajeMdronI sAthe, subhaTo abhimAnathI uddhata-ucchaMkhala bhaTonI sAthe yuddha karavA lAgyA. {/13pa AvA prakAranuM moTu yuddha thayu - ane vaLI - chatracihno paDI rahyA che, chedAyelA gAtro laTukI rahyAM che, lohino jharo vahevA lAgyo, ghaNA jaMgalI pazuo bhamI rahyA che. 136 / matta hAthIo paDI rahyA che, bANanA paMjaro nirmANa thaI rahyA che, rathasamUha bhaMgAI rahyo Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 padmAvatI kathA 133 che, citranI zobhA (vALI dhvajAo) chedAI rahI che. 13NA. bhAlA ane barachI pheMkAI rahyA che, anekazastrothI vyApta bhaTo-sainika nAma gotranI ghoSaNA karI rahyA che. bhaTTa dvArA sUktio bhaNAI rahI che, aneka zIrSo chedAI rahyAM che, biMdAyelA ghoDAo haSArava karI rahyA che. tuTatI talavArothI bhayaMkara, aneka nizAnonA avAjo saMbhaLAI rahyA che (139 || e pramANe kAyara mANaso mATe bihAmaNuM ane subhaTa samUha siMhanAda mUkI rahyA che, sUraja DhaMkAI javAthI dizA mohane pedA karanAruM, evuM te raNAMgaNa thayuM. 14 nA e pramANe gaMdharva, siddha, vidyAdharothI gaganamArga DhaMkAI jatA bhayaMkara rIte bhramaNa karatA duSTa seMkaDo DAkinIthI vyApta thatA ceDArAjAnA sainya ApelA atibhayaMkara ghAtathI bhedAyelA gAtravALuM koNikarAjAnuM samasta sainya sattvahIna banI bhAgI gayuM 141 tene bhAMgelu dekhI AzvAsana Apato kSaNa mAtramAM senAnI pralayakALanA vAdaLAnI jema kAlakumAra bANasamUhanI dhArAthI varasavA lAgyo. /14rA tenA bANa samUhanI dhArAthI haNAyela Akho sAgara ghUha sAgaranI jema kSobha pAmyo, je bRha ceDArAjAe racyo hato. tene bhedIne A te bUhanI madhye praveza kare che, jayAM svayaM ceTaka rAjAdhirAja rahelA che. 144 tene dekhIne ceDArAjA vicAre che "aho ! AnAthI mAruM sainya bacI zakaze nahIM, jayAM sudhI Ane mAravAmAM nahIM Ave" 145 // ema vicArI divya bANa choDyuM tenAthI te bhUdAI gayo. ekAeka kAlasenApati yamarAjAnA ghera pahoMcI gayo. 146. tyAre nAyaka vagaranI te senA pAchI vaLI, koNika paNa tyAre divasanI aMte yuddha saMtarIne svasthAne rahyo. 147ii. have bIjA divase tyAre mahAkAla nAmanA bIjA bhAIne svayaM koNike senAdhipati tarIke sthApyo. 148 teno paNa ceDA rAjAe eka ja bANe ghAta karyo. ema daza divasomAM dazeya bhAIone yamarAjAnA ghera pahoMcADI dIdhA. 14mI have koNika vicAre che ke nAnajInA bANanI AgaLa UbhuM rahevA koNa samartha che? "Aje mAro paNa kAla pAkI gayo che" ema huM mAnuM chuM. II15nA ema vicAratA teNe AvI mati utpanna thaI ke pUrva paricita iMdrane huM ArAdhuM. 151 tyAre iMdrane ArAdhavA hetu te traNa upavAsakare che, Asana calAyamAna thatA IMdra tarata ja tyAM Avyo. mArA sthAnathI cyavI A kherakhara koNika thayo, A mATe samAna che, ema jANI camarendra paNa Ave che. 153 || ethI asurendra ane surendra banne paNa koNikane e pramANe kahe che ke "rAjendra kaho zuM karIe ?' te kahe che "ceTakarAjAne haNo' ||154 | Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 mULazuddhi bhAga-2 teo paNa kahe che - "sAdharmika A zreSTha zrAvaka upara ame koI paNa hisAbe prakAra na karI zakIe, tethI anya koI kartavya batAvo" 15pI. tyAre koNika kahe che "jo Ama che to mAruM maraNa AvyuM samajo, ceTakanA bANathI kayo cakravartI paNa bacI zake?' ||1padI te sAMbhaLI iMdra kahe che 'tArA dehanuM ame rakSaNa karIzuM', koNika kahe che e pramANe thAo. mAre AnAthI pUrNa thayuM, I/157thI. tyAre amaredra mahAzilAkaMTaka ane rathamuzala A be bhayaMkara yuddho koNika rAjAnA hita mATe racyA. AmAM 1,80000 mANasono saMhAra thayo) I/158 pahelA saMgrAmamAM kAMTo paNa zastranA prahArathI vadhAre jorathI lAge tathA eka kAMkaro paNa moTI zilA sarakho vAge. 15lA. bIjA yuddhamAM ratha ane muzala khullA AkAzamAM satata bhame che, ane je camaranA prabhAvathI mANasa samUhano moTo kSaya kare 160nA. A bAju tyAM surendra asureMdra mAnaveMdra traNe iMdro ceDA rAjAnI sAthe bhayaMkara yuddha karavA lAgyA ||161aaaa have ceTakarAjAno dvArAvaruNa nAmano sArathI subhaTa koNikarAjAnI sAthe ratha muzala saMgrAma kare che 16rA jayAre te varuNane gADha prahAra thayo tethI saMgrAmathI nIkaLI gayo. tRNa saMthArAne racI tyAM besI ema kahe che arihaMta, siddha, sAdhu, zruta ane dharma mAre zaraNa ho, ane sarva cAre prakAranA AhAranA huM paccakhANa karuM chuM. I164 / e pramANe ArAdhanA karI paMcanamaskAranA smaraNamAM masta banela zreSTha kAMti dIpti dhAraNa karanAra devalokamAM deva thayo 16pI. te vara subhaTa-ceTakarAjAno senApati varuNa haNAye chata kozikarAjAnuM sainya kala kala AvAja karatuM uchaLyuM 166ll tyAre gaNarAjAo bANovaDe varSA karatA UbhA thayA chevarSAkALanA vAdaLAnI jema badhI dizAe aMdhArI-chavAI gayA 167 | tyAre te ja kSaNe koNika rAjAnuM badhuM sainya gaNarAjAnA sainyanA bANasamUhanA prahArathI jarjarita thayeluM bhAMgI paDyuM. 168 | tene bhAMgeluM dekhIne svayaM koNika rAjA garjato ane uchaLato kuMjaraghaTAnI sAme siMhanI jema Ubho thayo. 169 / tyAre mRgeMdra samAna teNe hAthiyUthanI jema sainyane valovI nAkhyuM. te dekhI krodhe bharAyela ceDArAjA tenA vadha mATe bANa mUke che 170nA vacce sphaTika zilAne vidurvAne IMdra teno pratikAra karyo, paraMtu te bIjuM bANa mUkato nathI, kAraNa ke temane abhigraha hato /17nA tyAre ceTakarAjAnA te amogha bANane pratihata thayelu dekhIne ceTakagaNarAjAo (ceDArAjAnuM) Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 padmAvatI kathA 135 puNya kSINa thaI gayuM che ema mAnI nAzI gayA. 172 teone bhAgelA dekhIne potAnA baLa sAthe jaldI ceDArAjA nijanagaramAM pravezI gayA. rodhakathI-surakSAthI susajja thaIne tyAM rahyAM ||173. koNikarAjAe paNa koI paNa saMcAra na karI zake tema AkhAye nagarane gherI lIdhuM, tyAre divase divase teonuM yuddha thAya che. 174 || te hallavihalla paNa secanakAhAthI upara caDhI nita nita rAtre (koNikanI) chAvaNImAM dhADa pADe che-humalo kare che. 17po. dararoja Ama karavAthI AkhuM sainya teothI herAna parezAna thaI gayuM, paraMtu secanakatAthI upara beselA hovAthI koI paNa hisAbe pakaDAtA nathI. 176ll tyAre koNika vicAre che; "A baMne kumArone kevI rIte mArI zakAze ? kAraNa ke emane to prAyaHkarI AkhA sainyane herAna karI nAkhyuM 177 | tyAre maMtrIvarge kahyuM he rAjan ! hAthI jIvatA chatA, eo mahApracaMDa prabhAvavALA mArI zakAze nahI. 178. tyAre koNika rAjA kahe che "jo Ama che to hAthIne paNa mArInAkho, rakhene ApaNo thoDA divasomAM nAza karI jAya" 173 tyAre maMtrIoe te hAthInA mArgamAM kheranA aMgArAthI bharelo khADo banAvyo je uparathI pharI oLakhI paNa na zakAya te rIte DhAMkI dIdho. 180 || jyAre rAtre hAthI te sthAne Avyo tyAre virbhAgajJAnathI khADo jANI haMkAravA chatAM AgaLa jato nathI. 515 tyAre teoe kaDavA vacanothI Thapako Apyo, te pApI ! tArI khAtara ame A nAnAjIne ApattinA mahAsAgaramAM nAkhyA. eTalAmAM tuM paNa thAkyo e pramANe kahetA hAthI kumArone potAnA pITha dezathI nIce utAre che ane dusaha evA svAmInA vacanane sahana nahI karato te hAthI khADAmAM ekAeka jhaMpalAve che, ane marIne pahelI narakamAM gayo, AnAthI kumAro paNa vicAre che ... akRtajJa evA amArA vacanothI amAruM rakSaNa karI hAthIvaDe jAtano vinAza karAyo tevA amArA jIvanathI zuM ? |185 || sainya yukta 18 rAjAo sAthe zaraNAgata vatsala mahArAjA ceTakane ApattimAM nAMkhyA. 186ll , kulamAnathI garviSTha evA karoDo mANasone ghoDAo sAthe dUra-khUba azuddhabhAvavALA amoe marAvyA. 187 | iMdranA gajeMdrano vibhramaka-vibhrama karAvanArA lAkho hAthIo ne rathonI sAthe ane potAnI samAna dehavALA rAjAone yamarAjanA ghera mokalyA che188 | abhayakumArane dhanya che ke jemaNe rAjaya choDI dIkSA lIdhI. ame paNa dIkSA laIzuM. pApakArI rAjyathI saryuM. 189 | Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 A bAju e pramANe vadhatA jatA cAritra pariNAmavALA banne kumArane bhAvasAdhu (mAnI) ethI karI zAsanadevI upADIne so yojanathI kaMIka AgaLa vicaratA traulokya divAkara vIrasvAmInI pAse laI gaI. 191|| 136 narakanI AganA hetubhUta rAjyane choDI mokSa jhADanA bIjasvarUpa asAmAnya zrAmaNya-dIkSAne jinezvara pAse svIkAre che. 192 chatAM paNa jyAre vaizAlIne tAbe karI zakato nathI tyAre rAjAe amarSanA vazathI A pratijJA lIdhI ke jo gadheDe jotarela hala dvArA A nagarIne kheDu nahIM to pahADathI AtmAne paDato mUkIza athavA AgamAM pravezIza. 194 nagarI nahIM bhaMgAvAthI kheda pAmelA koNikarAjAne kUlavAlakathI rIsAyelI devI gaganatalamAM bole che 'jo phUlavAlaka sAdhu mAgadhika vezyAne bhogave, to loko pAsethI azokacaMdra vaizAlI nagarIne grahaNa karI zakaze.' / / 196 / / A sAMbhaLIne koNike kahyuM - bALako je bole che, strIo je bole che, ane jAte je utpanna thayelI bhASA hoya che te anyathA thatI nathI. / / 197 || tethI te kUlavAlaka kyAM che, te mAgadhikA vezyA kyAM che ? tyAre maMtrIoe kahyuM - mAgadhikA to tamArA ja nagarInI pradhAna vezyA che. paraMtu kulavAlakane jANatA nathI.tyAre nagarI rokavAmAM zeSabaLane joDIne svayaM caMpAmAM gayo. mAgadhikAne bolAvIne kahyuM bhadre ! je rIte kulavAlaka sAdhu tAro pati thAya, tema kara tyAre A bolI - 'potAnA rUpa, buddhi yauvanathI pulakita tathA harSa vilAsa bharelI uktio dvArA iMdrane paNa he rAjA ! vazamAM lAvI dauM to zeSa puruSo mATe zaMkA ja zuM karavAnI ?' / / 198 // tethI mAyAthI kapaTa zrAvikA thaI. tethI parama zrAvikAnI jema jinAlayomAM pUjA kare che, snAna bali, yAtrA mahotsava karAve che, dIna anAthAdine dAna kare che, sAdhu sAdhvIne vahorAve che. zrI zramaNa saMghanuM gaurava bahumAna kare che, sAdharmika bhakti kare che, tethI joradAra prasiddhine pAmI, teNe sUrine pUchyuM ke 'he bhagavana ! A phUlavAlaka koNa che ?' abhiprAyane nahIM jANatA sUrI kahevA lAgyA 'he zrAvikA ! paMcavidhaAcAromAM zuddha, zAsananA AdhArabhUta eka AcArya che, teno eka ziSya che, asamAcArimAM pravRtta thayela tene AcArya sAraNAvAraNAdithI preraNA karatA te krodhe bharAye che, chatAM paNa AcArya aTakatA nathI. (preraNA karatA rahe che) kAraNa ke AgamamAM kahyuM che bIjo gusse thAya athavA na thAya, jhera rUpe pariName, to paNa svaparane guNakArI hita bhASA bolavI joie. ||37NA e pramANe hovAthI pharIthI paNa sAmapUrvaka kahyuM, sArI rIte cAlato nathI. ane vaLI - guru madhura kahe to kahe che pharusa karkaza bole che, tuM sAMbhaLa to pelo kahe huM sAMbhaLato nathI. besavAnuM kahIe to cAlavA mADe che. AcArane kara to kahe nahIM karuM / / 199) atizaya suMdara kaheNa paNa pApakarmInA hRdayamAM sthira rahetA nathI, athavA jheranA ghuMTaDAmAM - Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 mULazuddhi bhAga-2 padmAvatI kathA amRtanuM sthAna kyAMthI hoya ? /20Oaa kuziSya vacanAmRtathI siMcana karAto vaDavAnalanI jema bhaDake baLe che, suMdara ziSya zarada RtunA AgamanathI jema phaLathI lathapatha thAya che. 2015 vicAra karavA chatAM dharmanA prabhAvathI khoTuM karI zakato nathI, have vicaratA sUrivara anukrame girinagaramAM pahoMcyA. 202aa tyAre eka divasa kyAreka caityavaMdana nimitte te ja (kSullaka) ziSyanI sAthe giranAra mahAgiri upara teo caDhyA, 203 devone vAMdI pAchA utaratA sUrIzvara upara upara rahelA teNe halAvIne gaMDagoLa patthara nAMkhyo. // 204o. teno khakhaDu AvAja sAMbhaLI sUri pAchaLa jUe che tyAre sUrI gaMDazailane dekhI banne jaMghAone pahoLI karI de che. 20pA tenI vaccethI te patthara nIkaLI gayo, gurune kazI pIDA thaI nahIM, tyAre gusse thayelA gurue kahyuM "strIthI tAro vinAza thaze', gurue Ama kahetA te sAme javAba Ape che .20NI nArInuM moTuM paNa jyAM jovA na maLe tevA jaMgalamAM rahIne niyamAM duSkara tapanuM AcaraNa karavA (dvArA)mAM parAyaNa thaI tamArI vAta cokkasa khoTI pADIza' 208 e pramANe bolIne guru pAsethI nIkaLI gayo. manuSya vagaranI eka mahA aTavImAM gayo. tyAM eka girinadInA kula upara kAusagga dhyAne ubho rahyo. pravAsIo vagere pAsethI pakhavADIe mahIne pAraNuM kare che e pramANe tapa karatA varSAkALa Avyo ane vaLI .... AkAzamAM vAdaLAo garje che, vIjaLIo jhabuke che, pANI paDe che, vaTemArguo ThekANe paDI gayA, parabanA maMDapo bhaMgAya che. deDakAno samUha Ta Ta kAu-kAMu AvAja kare che, girinadIo ghoDApUra sAthe vahI rahI che, pANInA pUranA pravAhathI pracura evo varSAkALa AvyuM chate giridevIenadInI adhiSThAyikAe vicAra karyo ke are khedanI vAta che ! A mahAtapasvIne potAnA pUrathI kevI rIte pIDuM. ema vicArI potAnA phUlane devIe vALI dIdhuM ane bIjI dizAmAM vahevA lAgI. tyAra thI mAMDI te sAdhunuM kulavAlaka nAma thayuM. ane te amuka pradezamAM rahela che. te sAMbhaLI harakhathI khIlelA locanavALI samagra sAmagrI vizeSa taiyAra karI tIrthayAtrAnA nhAnAthI caityone vAMdanI anukrame te dezamAM gaI, sAdhu joyo; vinaya pUrvaka vAMdyA. ane kahyuM he munivara ! "zatruMjaya giranAra vagere tIrthomAM aneka jAtanA jinezvaranA caityone te vaMdAvyo che. eTale tamane vAMdatA te badhAne vAMdavAno lAbha maLI jAya che. (2115. e pramANe te bolatA te muni paNa kAusagga pArI tene dharmalAbha Ape che. caityone vAMdI pUche ke, he zrAvikA ! tame ahIM kyAMthI AvyA ? te bolI "he svAmI ! caMpAnagarIthI tIrthone vAMdavA A sthAne AvI chuM, tIrthomAM paramatIrtha tame ahIM jaMgama tIrtha cho ema meM sAMbhaLyuM, tethI tamane vAMdavA bhaktibhAvavALI ahIM AvI chuM. ra14 tethI he bhagavan! prAsuka eSaNIya bhAthA dvArA mArA upara anugraha karo', ema kahetA te sAdhu tenI sAthe sArthamAM jAya che. //ra 1pa Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 saMyojanA karAyela dravyanA lADu dvArA vidhipUrvaka lAbha lIdho. tenuM pAraNu karatA ja tene atisAra thayo, tethI A (sAdhu) atikaSTadAyaka mahAbhaMyakara glAnatA (glAna thaI gayo) ne pAmyo. ghaNu zuM kahevuM, aMgo paNa UMcAMnIcAM karavA samartha nathI. / / 217 / te joI pelI vezyA AtmAne ghaNA prakAre niMde che, 'hA ! mArA nimitte tamane atisAra thayo // 218 // = tethI AvI avasthAmAM tamane choDI mArA paga (AgaLa) kyAMthI cAle ?' ema bolI A tyAMja rahI. tyAre auSadha ApavA nimitte ane urtanA- uMcA nIcAkaravA vagerenA nimitte pAse jAya che tyAre te te rIte urtanA vagere kare che ke je rIte karatA potAnA aMgono sparza thAya che. kALa jatA tene sAro karI lIdho. teNIe asAdhAraNa bhakti dvArA AnA cittane khuza karI lIdhuM, tenA sparza kaTAkSa vizeSa ane kathano dvArA citta calAyamAna thayuM, dayitAzabda bAMdhyo. ane vaLI.... 138 darzana thatA prema thAya che, premathI rati, ratithI vizraMbha, vidraMbhathI praNaya ema pAMca prakAre madana-kAma rahelo che- vRddhi pAme che. 219 / = tyAre te vezyA tene koNika pAse laI gaI ane kahyuM ke rAjan ! A kulavAlaka mArA vaDe potAno pati karIne ahIM lavAyo che tethI atyAre je Ane karavAnuM hoya te pharamAvo. koNike kahyuM tema karo ke vaizAlI jaldI bhaMgAya. te paNa 'jevo Adeza' ema kahIM sAdhuliMganA rUpe sAdhuveze nagaramAM peTho. nagaranI vastu jovA lAgyo jeTalAmAM munisuvratasvAminuM stUpa joyuM tene joI ANe vicAryuM daMta ! AvA prakAranA lagnamAM A pratiSThita thayeluM che ke jevA prakAranuM A vidyamAna hovAthI A nagarIne iMdrapaNa bhAMgI na zake. tethI koI paNa upAyathI Ane dUra karAvuM" ema vicArato nagarImAM bhame che, tene dekhIne loko pUche ke 'he bhagavana / tame jANo cho ke amAro ghero kyAre uThaze ?, teNe kahyuM 'barAbara jANuM chuM, jayAM sudhI A stUpa che tyAM sudhI ghero dUra nahIM thAya. Ane dUra karatA avazya ghero dUra thaze. AnA mATe A khAtarI che ke Ane dUra karavAnI zarUAta karatA ja paracakra sainya thoDuM khasI jaze'. pIDAyela loko paNa jeTalAmAM ukheDavA lAgyA teTalAmAM ANe koNikane be gAu dUra sarakAvI dIdho, tyAre-tethI khAtrI thavAthI lokoe tenI vastuone mUlamAMthI ukheDI nAMkhI, koNike paNa AvIne nagarI bhAMgI. ane ceDArANAne kahevaDAvyuM ke 'he nAnAjI, atyAre kaho tamAruM priya zuM karuM ? ceTake kahyuM muhUrtamAtra vilaMba karI nagarImAM pesavuM'. ceTaka paNa anazana svIkArI loDhAnI putaLI gaLe bAMdhI agAdha pANImAM peTho. tyAre sAdharmika jANI dharaNaMdra potAnA bhavanamAM laI gayo. ane tyAM sarva pApakarmanI AlocanA ane pratikramaNa karI paMca namaskAramAM tatpara banI samAdhithI kAla karI devalokamAM deva thayo. nagarajanone satyakI upADIne nepAla vartinImAM-mArgamAM laI gayo. koNike paNa gadheDe jotarela hala dvArA nagarI kheDAvI ane vaLI bAra varasa sudhI teonuM bhayaMkara koTInuM yuddha cAlyuM. jene bRhaspati lAMbA kALe paNa varNavavA Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 padmAvatI kathA 139 samartha nathI ll22nA jemAM koNikanA guNathI zakra ane carendra jAte avatarelA ane ceDArAjAnA guNasamUhathI kheMcAyelA bIjA aneka devo tyAM AvelA. 22nA jemAM mukuTabaddha hajAro rAjA ane rAjakumAro maraNa pAmyA, rathonI sAthe lAkhonI saMkhyAmAM parvata sarakhA hAthIono kaccara ghANa thayo. 222 jAtivaMta ghoDAo ane abhimAnathI unnata aneka karoDo puruSo potAnI bhAIonI sAthe tathA asaMkhya chAvaNIonA mANaso (ghoDasavAro) patana pAmyA /223 ghaNuM kahevAthI zuM ? dvAdazAMgImAM gurue (jinezvare) kahyuM che ke A avasarpiNImAM enA jevo bIjo koI saMgrAma nathI. 224 A bAju zreNikanI patnIoe traNe lokamAM dIvaDA samAna samavasaraNamAM birAjamAna bhagavAna mahAvIrane kAlAdi potAnA putronI A gati pUchI. bhagavAne paNa dharmadezanA pUrvaka te pramANe maraNa kahI saMbhaLAvyuM ke saMsAra svarUpa jANI sAdhvI thaI gaI. ane vaLI - jinezvare saMsAranI asAratAnI sAthe tevI rIte putronuM kumaraNa batAvyuM ke (saMsArano) svabhAva jANI badhI rANIoe dIkSA lIdhI. 22pA. koNika paNa sarva zreSTha sainya sAthe caMpA pahoMcyo. tyAM traNe lokamAM cUDAmaNi samAna bhagavAna vardhamAna svAmI samosaryA, devoe samavasaraNa racyuM. deveMdra vagere AvyA; koNika vicAre che (Avyo- vismaya-mAnaMdra sUvala avyaya) aho ! mArI Rddhi tevI che jevI cakravartInI hoya, to huM A RddhithI cakrI chuM ke nahIM ? atyAre vikalpa zaMkA karavAnI zI jarUra che ? bhagavAnane pUchI lauM ema vicArato sarva sainya samudAya sAthe bhagavAnane vAMdavA gayo. vaMdana karI yathA avasare koNike kahyuM ke, kAmabhoga choDyA vagara cakrarvartI kyAM utpanna thAya che ? "bhagavAne kahyuM nIce sAtamI nAraka pRthvImAM jAya che: te koNike kahyuM "huM kyAM utpanna thaIza?" bhagavAne kahyuM "chaThThImAM', teNe kahyuM "huM sAtamImAM kema nahIM jAuM ?" bhagavAne kahyuM "tuM cakravartI nathI thavAno mATe, teNe kahyuM jeTalA cakravartIne hAthI ghoDA ratha pAyadaLa vagere che teTalA mAre paNa che. bhagavAne kahyuM "tAre ratno nathI. tyAre loDhAnA kRtrima ekeMdriya ratno banAvIne moTA sainya sAthe (dvArA) bharatane camatkAra dekhADato zatruone ukheDato, vyavasthA karato, snehI-namatA mANasonI AzA pUrato, mAnanIyone mAna Apato, tamignaguphA pAse pahoMcyo. traNa ahorAtranA upavAsa karI daMDa ratnavaDe pratolI kapATa (dvAra)ne ghAta karyo. "aho ! koNa A yamarAjAnA ghera javAnI utkaMThAvALo pratolInA kapATane tADana kare che ?' ema vicAra karatA kRtamAladeve kahyuM "A koNa ?" koNike kahyuM huM azokacaMdranAme cakravartI utpanna thayo chuM'. kRtamAle kahyuM "12 cakrI vItI gayA che, tethI A ayogya (aprArthanA yogya) prArthanAthI saryuM, potAnA ghera jA'. te bolyo "teramo cakrI pedA thayo chuM. kRtamAle kahyuM "bho koNika ! asabhUta bhAvanAthI AtmAne ayogyanuM-apabhrAjanAnuM maMdira kema kare che ? tethI jaldI pAcho pharI jA. ane vaLI madathI garviSTha paNa haraNa khAnahoranA prahArathI madonmatta hAthInA kuMbhasthaLane Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 vidAranArakezarI samAna kevI rIte thaI zake ? / / 226aa abhimAnathI akkaDa banela deDako zuM atyudbhaTa vistRta phaNAnA AsphAlana vaDe mahattva ane parAkramathI yukta evA sApane samAna banI zake ? ||227nA jo -pote rUpa kAMti yauvana kaLA kalApanuM atulya maMdira hoya to paNa sAmAnya rAjA IMdranI upamA kevI rIte pAmI zake ? / / 2285 140 manohara jinAlayathI suzobhita bhuvanamAM suprasiddha evo merugirinI sarakhAmaNI kSudra nAnakaDo DuMgaro kyAreya karI zakato nathI. 229 // e pramANe joke tuM paNa he koNika ! potAnI Rddhi ane baLathI garve caDhelo bhame che, to paNa mahAnubhAva cakravartIne tulya na thaI zake'. I230nA ema kahevA chatAM ghoDe caDhelo jyAre Ubho raheto nathI tyAre utpanna thayela amarSanA vazathI (kRtamAle) pratoLI kapATa ughADyA tethI tenA uSmA - garmIthI te dAjhayo kAraNake mahAcakravartInA ghoDA pAchaLa 12 yojana sarake che, tema teno ghoDo pAchaLa sarakI na zakyo, tethI baLIne marIne tamA nAmanI chaThThI nArakImAM utpanna thayo. utkRSTa AyuvALo mahAnA2ka thayo. ane zeSa rAjAoe tenA putra udAyIne rAjya upara sthApana karyo, te rAjAdhirAja thayo. e pramANe te rAjA koNika ane halla vihalla bhAIonA paNa snehano kSaya thayo, ane je atidAruNa ve2no hetu banyo. 5231| ceTaka ane koNika rAjAo ati snehALu bAMdhava hovA chatAM paNa je kAlAdirAjAonA nAza nA hetubhUta verAnubaMdha thayo. I232 bIjA paNa ghaNA rAjAo vacce paraspara suMdara bhAIcArApaNuM hatuM, zreSTha kroDo subhaTono nAza karanAra saMgrAma thayo. / / 23 / ahIM tebadhAnuM kAraNa ratno mAMgavA dvArA mahApApI padmAvatI rANI thaI, zeSa strIonI paNa AvI ja gati che // iti padmAvatI kathA samApta || jvAlAvalI kathA atyAre jvAlAvalInI kathA kahevAya che A jaMbudvIpanA mahAvideha kSetranA gaMdhilAvatI rAjyamAM jayapuranAme nagara che. tyAM jayazrInuM saMketa sthAna evo zrIcaMdranAme rAjA che. tene AkhAye rANIvAsamAM pradhAna bhAnumatI nAme rANI che, te saMtAna vagaranI hovAthI mAnatA kare che, maMDalo AlekhAve che, snAna vagere kare che, auSadhonuM pAna kare che, rakSaka lakhAve che, maMtra taMtra jAtrA karAve che, mULa baMdhAve che, sarva devartIonI pUjA karAve che ghaNuM zuM ? putrArthI teNIe jagatamAM te kaMI nathI je ANe na karyuM hoya, athavA AzA pizAcikA dvArA badhAne nAca karAvAya che. // 1 // AzApizAcathI grasta thayelI (bhUAbhallA / rAkSasa) tAMtrika mAMtrika lokonA bhakSaNasthAne te bicArI rahe che, A e pramANe ja che, kAraNa ke A kahyuM che... horA hAtha jovo, maMtravazIkaraNa Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 jvAlAvalI kathA 141 komala kathA dvArA anAryovaDe prAyaHkarIne bRhaspatinI paNa nArIo ThagAya che. 374 | e pramANe kheda pAmatI tene ghaNA kALe tathAvidha bhavitavyatAnA yoge eka putrI thaI. teone jvAlAmAlinI gotra devatA hovAthI jvAlAvalI dIkarInuM nAma rAkhyuM. vRddhi pAmatI te viSalatAnI jema sarvajanone uga karAvanArI thaI ane vaLI.... vRddhi pAmatI te pura nirdaya karmavAlI, sAhasika, kapaTa ane ThagavAmAM mokhare, ghaNI ja lajjA vagaranI thaI. A prakAranI ceSTAothI pitA ane samasta parivAra ghaNo ja kheda pAmyo chatA paNa potAnI dIkarI che ethI karI yauvana pAmelI chatI kaMcanapura nagaranA adhipati duryodhana mahArAjAnA putra sUrapAla kumAra sAthe paraNAvI. te potAnA nagare laI gayo. aMtapuramAM rAkhI. tyAre te kumAranI sAthe paNa sArI rIte rahetI nathI, avinaya kare che, maryAdAo bhAMge che. tyAre rojanA avinayathI A kumAra tapI gayo, tethI te javAlAvalIne anAdarathI dekhavA lAgyo. abhimAna ane krodhane paravaza thayelI te paDavA mATe gavAkSa upara caDhI, karma-dharmanA saMyoge tenI nIcethI jato, tyAM prayojanathI Avela mahAnareMdra mahasenano putra Idradattane dekhyo, tyAre kAmadevanA bANathI vikvala banela zarIravALI teNIe abhilASapUrvaka barAbara tene joyo. te Idradatte paNa tenA lAvaNyathI AkarSita thayela manavAlAe teNIne sarvAga joI, abhilASa pedA thayo. tyAre teNIe talavAra batAvI AtmAne dekhADyo ke jo mAtra talavAra sAthe Ave to mane meLavIza. te paNa te badhuM hRdayamAM dhAraNa karI potAnA AvAse gayo. gADha aMdhakAra thayo tyAre vaMThano veza karI tyAM gayo, utsitakaraNa vidyA dvArA pravezyo, viThaMbha thayo, banne jaNAe paNa sarasa rasapUrvaka surata krIDAnA sukhane anubhavyuM. jvAlAvalIe kahyuM ke "he nAtha ! jo tame mane ahIMthI harI jAo to sAruM thAya. atyaMta anurAgI banela cittavALA teNe paNa vatrA-dorInA prayogathI nIce utArI potAnA AvAsa tarapha cAlyA. vIracaryAe nIkaLelA sUrapAle A badhu joyuM. haMta "are A zuM? mArA vAsabhavanathI strI puruSanuM yugala utaryuM. tenI pAchaLa lAgyo. barAbara jotA bannene oLakhI pADyA. tyAre uchalatA krodhAgni ane amarSane vaza banela manavALo teNe Ane hAka mArI ke re re ! durAcArI! kUtarA samAna caritravALA ! mahAkuLamAM utpanna thayela rAjaputra hovA chatAM (thaInebane kulane viruddha A AcaraNa kare che ?tethI puruSa thA'. tyAre A sAMbhaLI A pAcho vaLyo, tyAre garvathI unnata banne rAjaputronuM yuddha AvI paDyuM. ane vaLI..... parivArathI chuTA paDelA jaMgalI madonmata hAthInI jema banne gADha prahAra kare che, ane sAmosAme cAle che, banne paNa kUde che, jo koI paNa rIte chala karIne sUrapAle te pramANe talavArathI Idradattane prahAra karyo ke tenA be TUkaDA thaI gayA //pA teonuM yuddha joIne, Idradattane haNAyelo jANI pApiNI bhayathI kaMpatA sthUla stanataTavALI jvAlAvalI to gADha aMdhakAramAM surapAlakumAra na jANe tema nAzIne IdradattanA AvAsamAM jAya che. zA Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 mULazuddhi bhAga-2 A aMtarAmAM rAtri pUrI thaI gaI tArA nAza pAmI gayA, ghuvaDo chUpAvA lAgyA. kAgaDA kAM kAM kare che, ciDiyA cIMcIM kare che , jaMgalI pazuo nAsavA lAgyA, devasamUha stuti karavA lAgyo. vividha jAtanA prabhAtavAjitrano samUha vAgavA lAgyo. tyAre anukrame AkAzanI zobhA kaMIka pILAza vALI thaI gaI. ane vaLI..... jenA tArArUpI AbhUSaNo kharI paDyA che, aMdhakArarUpI vALa jeNe tyajI (devAmAM AvyA che) dIdhA che evI kAMIka pIlAza pAmelI AkAzalakSmI kumAranI bhAryAnI jema paMkhIonA nhAne raDe che. e arasAmAM paranArImAM Asakta bananArAnI A hAlata thAya che. te jovA ane jovaDAvavA mATe jANe aMdhakAranA vistArane dUra haDaselI sUraja udaya pAmyo. lA. tyAre teNIe eka puruSane pUchayuM ke "A chAvaNI konI che ?" te mANase kahyuM "ratnapurathI Avela idradattakumAranI che." kumAranA vadhanA paramArthane jANanArI teNIe kahyuM ke "tamArA svAmIne vIracaryAe nIkalela sUrapAla kumAre mArI nAMkhyo che. jo tamane vizvAsa na hoya to amuka sthAne jaI juo. tyAre keTalAmAM jaIne jue che teTalAmAM tema ja dekhe che. hAhAM-kaMdana karavAmAM parAyaNa nAyaka vagaranuM hovAthI IdradattanuM sainya bhAgI gayuM. A vRttAMta IdradattanA pitAne kahyo. te paNa moTI sAmagrI sAthe sUrapAla upara Avyo. moTuM ghamasANa yuddha thayuM. tyAre tyAMthI koI rIte potAnA putrane duvilAsane jANI, sUrapAlane khamAvI iMdradattanA pitA mahasena rAjA potAnA sthAne gayA. te jvAlAvalI paNa bIkathI bhAgatI mahApuranagara bhaNI jatA dhanadatta sArthavAhane maLI. te dhanadatte paNa tenA rUpayauvanathI kheMcAyela manavAlAe tene patnI tarIke svIkArI. A mahApura pahoMcyo. tyAM paNa "A to durvinItA che' ethI karI sArthavAhe tenA upara prema DhIlo karyo. ghaNuM zuM ? potAnA gherathI kADhI mUkI tyAre praduSTa (dvaSayukta) cittavALI te nagaranA ArakSaka pAse jAya che. teNe paNa dekhIne patnI tarIke svIkArI. praduSTA teNIe sArthavAhanI karaverAnI corInI bhUla ArakSakane jaNAvI dIdhI, teNe paNa khAtrI pramANapUrvaka jANIne rAjAne kahyuM. roSe bharAyela rAjAe paNa parivAra sAthe sArthavAhane jelamAM nAkhyo. mahAkaSTa sarvasva apahAra-jata karI sArthavAhane chUTo karyo. ArakSake paNa kyAMka duzceSTAnA kAraNe nidarya pUrvaka te jvAlAvalIne phaTakArI. tyAre tenA upara roSe bharAI chatI rAtre gharathI nIkaLI gaI. tathAvidha bhavitavyatAnA yoge bhillacoroe meLavI, teoe paNa ghareNA vagere laIne "A uttama bheTa che' ethI karI pallI patine soMpI. teNe paNa "aho ! suMdara bheTa lAvyA' ethI khuza thaI eone ghaNuM inAma ApyuM. A pallIpatie paNa tene badhAthI pradhAna potAnI patnI banAvI. anurAgane paravaza thayelo teno ja Adeza mAnato rahe che. eka vakhata teNe pallIpatine kahyuM "he priyatama ! jo tuM samartha hoya to eka prArthanA karuM, jo tene tuM kare". teNe kahyuM "he suMdari ! tane je managamatuM hoya te kahe. 10nA tenuM mana jANI te kahe che ke "mahApurathI caMDavIryane lAvIne mArI AgaLa ghaNo herAna karo" |11|| tyAre pallIpatie kahyuM "he priye ! je tane game te nizcaya huM karIza'. tethI potAnA bhillone Adeza karyo ke "are ! koIpaNa rIte caMDavIryane bAMdhI ahIM lAvo: tyAre te cora puruSoe tyAre Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 mULazuddhi bhAga-2 jvAlAvalI kathA tenA chidrane jANe che-jue che ke te Aje nagarathI pAMca gAu dUre jaMgalamAM caMDikAnA bhavanamAM madyapAnamAM Asakata banI rahelo che. tyAre tene jANI mahAvegathI te bhillo tyAM gayA. ane jue che. ane vaLI dukAna baMdha karI ghaNo dAru pIvAthI azakta zarIravALo vamananA bibhatsa kAdavamAM bhUmI upara ALoTatA tene te bhillo gADha baMdhane bAMdhI potAnA svAmI pAse laI AvyA. te pallIpatie paNa jvAlAvalIne e pramANe kahyuM "he priye ! tuM jo, tArA verIne atyAre gADha baMdhane bAMdhI ahIM lAvyA che, te dayite- priye ! je kAMI tane game te potAnA hAthe kara. 14. tyAre mane kadarthanA karato hato te zuM tuM jANe che?' ema bolatI teNIe aneka prakAranI viDaMbanAo tene karI. nidarya evI teNIe te pramANe bicArAne potAnA hAthe herAna karyo ke je koIpaNa kahevA samartha nathI, te ja pramANe kardathanA karAto maraNa pAmyo. 16ll tyAre te pallIpati sAthe svabhAvathI sArabhUtasukhane anubhavatI teno samaya vIte che - ane vaLI.... jema jema teono viThaMbha vadhe che, tema tema kAma paNa vadhe che paraMtu koI paNa rIte tRpti thatI nathI RzA tRNa ane kAithI jema Aga, hajAro nadIothI jema sAgara tRpta thato nathI tema maithuna sukhathI te paNa tRpta thatI nathI. eka divasa ANe ghaNI rIte kahevA chatAM nivRttaveda vALA pallipatie teNI sAthe koI paNa hisAbe krIDA karI nahIM 19 / tyAre te roSe bharAI pallipatinA nAnAbhAIne atizaya mohathI mugdha banelI teNIe AvA vacano kahI vinaMti karI ke, he nAtha ! rokaToka vinA nita nita mArI sAthe viSayasukha bhogava tathA Ane kedakhAnAmAM nAkhI rAjaya kara.' ravA. e pramANe kahetA lobha ane mohathI mugdha banelo chato bhillone bhedI palipatine jaldI bAMdhe che, barAbara hathakaDI bAMdhI kedakhAnAmAM nAkhe che, jAte rAjaya kare che tathA ANInA Adezane paNa kare che. 23ii. have te pallInAtha paNa dararoja duHkhI duHkhI thayelo tyAM rahe che. have eka divasa kyAreka tenI hathakaDI DhIlI paDI gaI. bhavitavyatA vaze rakSapAlaka gADha pramAdamAM UThIne dhIre dhIre tenA vAsagharamAM jAya che. 26 rAtre tenI sAthe sukhathI sUtela tenA bhAInI pAsethI talavAra laI nAnA bhAInuM mAthu vadherI nAkhe che. ane bhayaMkara krodhanA AvezathI teNInA paNa kAna nAka ane hoTha kApIne laI lIdhA ane mahAbhayaMkara aMdhakAramaya kArAvAsamAM bAMdhIne nAMkhe che. //razA tyAM ghaNI vedanAthI pIDAyelI tIkSNa duHkhasamUhane anubhavI marIne chaThThI pRthvImAM nArakI thaI. |28 tyAMthI nIkaLI mahAduHkhadAyI bhavasAgaramAM bhamaze. e pramANe A javAlAvalI aneka saMtApakaranArI thaI 29 || ane vaLI garbhamAM rahI tyAre mAtAne saMtApa karAvela, bAlapaNAmAM badhA chokarAo-TAbariyAone duHkha denArI thaI, tyAra pachI vRddhi pAmatA pitAne uga karanArI thaI, yauvana samaye patine dAruNa Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 mULazuddhi bhAga-2 saMtApa Apyo. tyAra pachI navA banAvela patione anukrame mahAduHkha karyuM. e pramANe bIjI paNa nArIo saMtApa kArAvanArI hoya che. 32 | | javAlAvalI kathA samApta // nArI vivegavigalA, jahA sA sukumAliyA / nArI vajja vva vajjejjA, diTuMto kaTThaseTThiNA // 170 // gAthArtha - nArI suMdara-asuMdaranA viveka-vicAra vagaranI hoya che, jema te sukumArikA nArI vajanI jema (kaThora) hovAthI choDavA jevI che. A bAbatamAM dRSTAMta batAve che kASThanAmanA vANiyAe jema potAnI strI vajA choDI. vibhaktino pheraphAra karI prathamAnI dvitIyA karI - vajanI jema nArIne choDavI evo artha nIkaLe che. II17) bhAvArtha be kathAnakothI jANavo... tyAM sukumArikAnI kathA kahe che.... sukumArikA kathA jaMbudvIpanA bharata kSetramAM rahela satata cAlatA mahAmahotsavathI harSaghelA banelA mAnava maherANathI zobhita, trikoNa-cArarastA cauTAthI suzobhita caMpA nAmanI rAjadhAnImAM nivAsa karanAra, mAyAnuM halanacalana ekadama maMda karI dIdhuM che. ane para-zatrusamUhanA namana karatA mastaka mukuTanI mAlAthI jenA caraNa kamaLa ghasAyA che-malinakAyA che evo jitazatru nAmano rAjA che. tene caMdranI jema rohiNI, viSNunI jema lakSmI, zaMkaranI jema pArvatI tema atyaMta priya sukumAlikA nAmanI rANI hatI. ane vaLI... rUpathI raMbhAne jitanArI, lAvaNyathI samudra velA jevI, kAMtithI caMdranI mUrti, dIptithI jANe sUrajanuM zarIra (1) hAthInA tAlavAnI jema sukumAla hovAthI ane gorInI jema zobhAvALI hovAthI te sukumArikA devI potAnA patine ghaNI ja priya hatI. rA/ tethI tenA sukumAla zarIranA sparzathI mohita banela satata surata kriyAmAM rata banela bAkInI rANIone tarachoDI rAjakAjano tiraskAra karI lokApavAda = niMdAne gaNakAryA vinA hitopadezavALA mahAmaMtrInA vacanaparamArthano vicAra karyA vinA, najIkanA rAjAonA sAmarthyanuM anumAna kADhayA vinA, vivekajJAna ane vijJAnane nirarthaka banAvI, dharmazAstrane sAMbhaLavAnuM dUra karI, kalA kalApano abhyAsa-prayoga karyA vinA sakala sevaka janone paritoSa Apato nathI. sarvathA tanmayanI jema tenA aMgaaMgibhAvamAM pariNata thayelo tenA uMDANamAM pravezelo, zeSa idriyanA viSayano vyApAra choDI tenA ja sukumAla sparzanA eka viSayane ja bahu mAnato aMtaHpuramAM ja rahe che. tyAre kAmanA aMdhakArathI DhaMkAyela locanayugalavALo rAjA dekhato nathI, ethI karI AsapAsano zatruvarga (zatrusenA) majabUta banI gayo, coro vADo (rastA) pADe che. nagaramAM coro khAtra khode che. yuvatijana ane suvarNathI ladAyelI kanyAone jugArIo herAna kare che vyApArilokonI uttarIyavastramAM bAMdhelI sonAnI poTalI (gAMTha)ne khIssAkAtaruo kApe che. paranArImAM laMpaTa parastrIo sAthe rame che. baMdijano = bhATa cAraNo paisAdAranA guNagAve che, ghaNu zuM ? nAyaka Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 sukumArikA kathA 145 vagaranI nagarInI jema samartha paNa te nagarI asamaMjasavALI thaI gaI. vyavasthA vagaranI nagarImAM sukhI mANasa paNa aDadhI kSaNa-kAcIsekaMDa paNa nidrA meLavI zakato nathI. teo tyAre tevA prakArano nagarano upadrava dekhI vimala mativALA mahAmaMtrIoe vicAryuM - "aho! A rAjaya nAza pAmyuM samajo, jo bIjo rAjA na karavAmAM Ave to. kAraNa ke ghaNuM kahevA chatAM rAjA viSaya vyasanane mUkato nathI". ema vicAra karI ekAMtamAM rAjAnA moTA putrane kahyuM ke "bho kumAra ! nItizAstramAM niSedha karelI evI kAmakrIDAmAM magna banela tArA pitA kulakramathI Avela rAjyalakSmIne atyAre bIjAo dvArA hAravA lAgyA (beThA) che. tene jo tamArA jevo rAjaya mahAbhAranI dhurAne vahana karavA mATe draDha khAMdhavALA vRSabha jevo paNa e pramANe upekSA karaze to haMta ! manasvitA haNAI samajo, tethI koI paNa hisAbe A potAnA pitAne dUra kara ane cutaraMgasenAne vaza karI tuM svaryA rAya lakSmIne svIkAra. jethI tamArA caraNa rUpI zreSTha jhADanI chAyAne meLavI samartha - samasta parapakSanA upadravano tApa zAMta thavAthI ame sukhacenathI rahIzuM. tyAre te maMtrIvacanane sAMbhaLI kumAre kahyuM "bho bho maMtrIo, teTalAmAM avazya je karavAnuM che te tame karI lo. tame je karazo te suMdara thavAnuM. nahIMtara tamane maMtrIpade pUrvarAjAo sthApana karata nahIM, ethI je tamane icchita che te vilaMba vinA karIza'. tyAre "moTI maherabAnI" ema bolatA hRSTa tuSTa praphullita vadanakaLavALA maMtrIo UbhA thayA. tyAre bIjA divase saMpUrNa sainya vaza karI kumAre devI sukumAlikA sahita pitAne yoga madirA pIvaDAvI. jene pIvAthI paravaza thayelAnI jema, mUchita thayelAnI jema, parAdhIna thayelAnI jema kSaNavAramAM (rAjA) vivaza thaI gayo. tyAre kumAre "A zarAbanA ghenamAM rahelo che' ema puruSo pAse mahAmUlyavAnuM palaMga upara AruDha thayelA devI sahita rAjAne upaDAvIne ati gahana moTAmasa jhADanA samUhathI vyApta kAyara mANasone bhaya ane kSobha-khaLabhaLATa ApanAra evA moTA jaMgalamAM laIne mUkI dIdho. patra lakhIne tenA vastrAMcalamAM bAMdhI dIdho. ane vaLI "tamane vyasanamAM Asakta jANI tamAme tamAma rAjadarabArIoe devInI sAthe A moTA vanamAM mUkela che ||4|| tethI A jANI A bAju pharI pAchA vaLavuM nahIM, ema bolazo nahIM ke mane kahyuM nahIM, ema jANI tane yogya lAge te karo' po. tyAre rAta pUrI thatA ghena utaratA pharI pAchA AvelA jIvananI jema saMjJA-caitanyane meLavI jeTalAmAM dizAo jue che teTalAmAM ati bhaMyakara jhADathI gIca aneka jaMgalI pazuonA pagalAthI citarAyela dharaNItala ane mahAvanane jue che,te dekhIne Ane vicAryuM, heta ! zuM A iMdrajAla jevuM dekhAya che ?' jeTalAmAM A pramANe vicAre che teTalAmAM potAnA vastramAM baMdhAyela patrane jue che, te vAMcIne paramArthane jANI devIne kahyuM "he priye ! ApaNe kAmamAM ghaNA Asakta hovAthI parivAre kADhI mUkyA', tethI tyAre "mArA rAjayanuM apaharaNa karanAra koNa che ?" ema bolI talavAra laI sAme javA taiyAra thayo. sukumAlikAe kahyuM nAtha ! Ama nA karo, parivArarahitane puruSakAra yogya Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 mULazuddhi bhAga-2 nathI.tethI atyAre ahIMthI nIkaLI jaie pachI yathAyogya karajo. tyAre uttaradizAne pakaDI cAlyo. jeTalAmAM keTalIka bhUmi jAya che, teTalAmAM atisukumAla hovAnA kAraNe te sukumAlikA tarasathI ghaNI pIDAtI rAjAne kahe che 'he Aryaputra ! tarasathI abhibhUta thavAthI mane AMkhothI kazuMye dekhAtuM nathI. tethI jo pANI nahI pIvaDAvo to cokkasa huM marI ja samajo.' rAjApaNa snehavaza thayelo 'he priye ! dhIrI thA, jethI huM pANI lAvuM chuM', ethI tene eka vRkSanI chAyAmAM besADI pANI zodhavA aneka vanarAjIthI gIca parvatanA zreSTha jharaNA pAse jAya che, paraMtu jayAre kyAMya paNa pANI na maLyuM tyAre AgaLa kaSAya rasanA phaLane dekhI potAnI bhujAnI nasa upara churI mUkI lohIno palAzapuTaka-paDiyo bharyo, tuvaranA phaLanA prayogathI pANI banAvIne tenI pAse Avyo. ane kahyuM he priye ! A meM ghaNu melu pANI meLavyuM che tethI AMkho baMdha karI svAdane lIdhA vagara tRSNA rogane upazamana karanAra kaDavA auSadhanI jema pI jA, nahIMtara durgaMchA thaze'. tethI te "tatti" kahI svIkAra karIne AMkho baMdha karI pANInI buddhithI potAnA patinuM lohI pI jAya che. svastha thaI. tyAre pharI keTaloka pradeza AgaLa cAle che teTalAmAM sukumAlikAe kahyuM, he nAtha ! atyAre huM atizaya bhUkhI thaI chuM tethI cAlavA samartha nathI. tethI kyAMthI paNa bhojana lAvIne Apo, jo mArI jIvatInuM kAma hoya to. tyAre te rAjA tenA vacanathI prerAyelo jeTalAmAM kazuM bhakSya na maLyuM teTalAmAM churIthI potAnA sAthaLanA mAMsane chedI saMrohiNIthI potAno ghA rujhAvI vanadavanI AgathI pakAvI lAvIne ApyuM. teNe khAdhuM. tenA AdhAre pharI cAlavA samartha thaI. jemAM bheMkAra jaMgalI jAnavaranA avAjathI ruMvATI paNa khaDI thaI jAya, evA moTA vanane anukrame oLaMgI vArANasI nagarImAM pahoMcyA. pUrve nahI joyelI evI potAnI tevI avasthA dekhIne tyAM gayelA te rAjAe vicAryuM 'aho ! bhavitavyatAnuM sAmarthya. jethI AnI najaramAM AvelA prANIone te nathI je na jovA maLe. ane vaLI rAjAonA mastakanA mukuTamaNithI camakadAra karAyela caraNakamaLavALA, kuMbhanA taTathI jharatA mada jalavALA jayakuMjaranI hode caDhanArA (6) samasta kalAthI paripUrNa caMdrasamAna zvetakamaLane dhAraNa karanArA, uMcA karAtA zveta manohara dazIvALA, zreSTha cAmarothI vIMjhAtA (7) madonmatta hAthI ghoDA ratha bhaTothI vyApta ativizAla sainyathI parivarelA kyAM ame hatA? jyAM Aje sAmAnya mANasanA jevI bahu du:khadAyI dAruNa avasthA kyAM ? / / 8 / / sarvathA evo te koI nathI jene Apattio herAna na karatI hoya; kahyuM che ke.... jenA phelAtA kiraNothI Ahata thayela aMdhakAra dizAnA cheDe paNa Takato nathI, te A sUraja aMdhakArathI abhibhUta thAya che. kAlanA vazathI kone Apattio sparzatI (AvatI) nathI. ? / / 375// tethI hajI paNa jyAM sudhI prANo dhAraNa karuMchuM, tyAM sudhI kAlane pasAra karavAnA kAraNa bhUta kaMIka karavuM joie. tyAM sevAmAM mAruM citta utsAhita thatuMnathI kAraNake sevAmAM vartanAra puruSe nIcavRttithI sevanIyanA cATuzato karavA paDe-svAmInI khuzAmata karavI paDe teno priya jo (ApaNo) zatru hoya tenI sAthe maitrI ka2vI paDe, potAnA snehI baMdhu paNa temane apriya hoya to krodha karavo Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 sukumArikA kathA 147 paDe, kutarAnI jema ubhA rahevuM paDe) dara kSaNe "he deva ! tame jIvo' ema bolatA tenI AgaLa UbhA rahevuM, temanA mukhathI nIkaLela vacanane AdhI rAte paNa toDavuM nahIM, dhanalezanA lAbhanA abhiprAyathI prANa choDavA paDe to paNa ApaNe Ane choDAya nahIM, ethI karI mAruM mana sevAmAM lAgatuM nathI. - tathA khetI karavAmAM paNa mAruM mana jarIka paNa lAgatuM nathI, kAraNa ke khetI karanArane ziyALAnA samaye baraphanA samUhamAMthI Avela pavanathI zarIra dhrujavA lAgatA dAMtavANAne vagADatA ThaMDIne sahana karavI paDe, unALAmAM aMgArA jevuM AcaraNa karatA pracaMDa sUryanA kiraNonA samUhathI mukha sUkAvAthI hA ! hA ! ema karatA garmI sahana karavI paDe. varSA kALe pANIvALA vAdaLAnI garjanAnA avAjathI karNa vivara-kAnanA pardA baherA thavAthI A zuM zuM ? ema titasa TapaTapu (AvAja karato) tIkSNa bANa sarakhA pANInA dhArAno pravAha sahana karavo paDe, A (kAryo paNa pUrve ThaMDo pavana sahana karela na hovAthI duSkara lAge che. ethI thoDI mahenatavALo vyApAra karatA kAla pasAra karuM, ema vicArI potAnA zarIranA alaMkAro-ghareNA dvArA hATa ane bhAMDa mAlasAmAna grahaNa karyA, jAte vANiyo-vyApArI hoyatema vyApAra karavA lAgyo. hATanI bAjumAM potAnuM ghara karyuM. tyAre keTalAka divase sukumAlikAe kahyuM "he Aryaputra ! jeTalAmAM tame Akho divasa vyApAra karatA raho cho tyAM sudhI huM ekalI ghera rahI zakatI nathI, tethI koI paNa bIjo mANasa mane lAvI po' tyAre rAjAe paNa A bicArI sAcuM kahe che. kAraNa ke je A pahelA aneka dAsIonA thI parivarelI divasane pasAra karatI hatI te nizcayathI ekalI duHkhI thAya ja ne. ethI koIka sahAyaka karuM, ema vicAratA bajAramAM gayo. tyAM eka laMgaDAne joyo, tene dekhI rAjAe vicAryuM. hatuM ! A pagavagarano che, tethI Ane madada karuM, ema vicArI tene kahyuM he bhadra ! jo mArI strInA gharano paheredAra rahe to tane dararoja bhojana ApIza. teNe paNa bIjo koI upAya na hovAthI tenuM vacana svIkAryuM. tyAre rAjAe tene patnIno sahAyaka banAvyo. ane te atyaMta susvaravALo hovAthI kinnarane paNa jhAMkho pADato tenI pAse Akho divasa kAkalI-sUkSma gItadhvani svaravizeSavALA gAna gAvavAmAM masta banIne rahe che, tyAre te sukumAlikA tenA gItathI ghaNI ja khuza thaI gaI. ane vaLI.... jema jema vividha varNa saMkarathI yukta madhura svare tenI pAse rahI atigholamAna kaMThe gAve che, tema tema te sukumAliko paNa mRga hariNInI jema ghaNI ja paravaza thAya che. tethI vyAdha-zikArInI jema te snehapAza dvArA tenAthI baMdhAI : 1 tyAre eka divase kulInatAne choDI, lokAcArane visarI dharmanA pakSapAtane choDI potAnA patinA snehane gaNyA vinA Apattine joyA-vicAryA vinA teNIe tene svIkAryo. eka bIjA divase tenA mohathI mugdha banelI te vicAre che.... jyAM sudhI A rAjA jIve che tyAre sudhI mAre AnI sAthe niHzaMka banI satata suratakrIDA sukha kyAMthI saMbhavI zake ? ||11|| zaMkA sAthe sukhano anubhava thAya kharo paNa te manane saMtoSa na karI zake, tethI A rAjAne koI paNa rIte yamAlaya mokalI dauM. 1ro. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 mULazuddhi bhAga-2 ema vicAratA koIka mahotsava Avyo. te utsavamAM rAjA sAthe kriIDA nimitte te sukumAlikA gaMgA kAMThe gaI. tyAM snAna mATe viSamataTa upara ubhelA rAjAne teNIe dekhyo ane vicAra karyo "aho ! mArA vAMchitanI A taka che" ema vicArI nirdaya rIte haDaselIne = dhakko mArIne gaMgA mahAnadInA pANInA pravAhamAM nAMkhI dIdho ane te DubavA lAgyo ane vaLI.... samasta kalAmAM kuzaLa viSama sthAnamAM paDelo paNa rAjA gaMgA nadInA tIkSNa pANInA vegathI bahAra nIkaLavA mahenata karavA lAgyo 13 sarvathI adhama evA laMgaDAmAM Asakta banelI te pApINI e kevI rIte guNavAna rAjAne paNa nirdaya rIte nAMkhyo ? 14 rAjA paNa bhavitavyatAnA yoge lAkaDAnA TukaDAne meLavI dUra deze jaI ugarI gayo. tyAM najIkanA supratiSThita nagaramAM gayo. ghaTAdAra jhADanI chAyAmAM sUI gayo. A bAju te nagaramAM aputrIo rAjA maraNa pAmyo. tethI maMtrI purassara sAmaMta ane nagara janoe rAjayanA bhArane vahana karanAra puruSanI khoja mATe pAMca divyo adhivAsita karyA. ane vaLI...... - hAthI, ghoDA, chatra, bhaMgAra - kaLaza-sonAnI jhArI tathA cAmara devatAthI adhiti eo uddAma-dvaira = icchA mujaba bhame che. ||1po. sarvatra traNa rastA, caurAya (cAra rastA) vagere upara, nagaranI madhye bhamIne nagaranI bahAra te sthAnamAM AvI pahoMcyA 1dI. jayAM jitazatru taruvara chAyAmAM sukhe sutelo hato. tene dekhI jayahAthI ekAeka galagarjanA kare che. ||17. ghoDAe haSArava karyo, tenI upara chatra sthira thayuM, kaLaza pANI DhoLe che, cAmaro vIMjhAya che. I12ll te dekhI maMtrI pramukho jovA lAgyA, jue che, jeTalAmAM dUra nathI thatI evI jhADanI chAyAmAM sutela sarvAMga-lakSaNa-dhAraNa-karanAra te rAjA joyo tyAre jayajayArAva karyo. jAgelA rAjAno mahArAjyaabhiSekavaDe abhiSikta karyo. jayakuMjara upara AruDha thayela moTA ThAThamAthI teNe nagaramAM praveza karyo. sAmaMta rAjAo nA mukuTanA agrabhAgathI tejasvI karAyela caraNakamalavALo pahelA jevo moTo rAjA thayo. A bAju te sukumAlikA rAjAe kamAyela dhanane te laMgaDA sAthe bhakSaNa karI anya jIvanano = gujarAnano bIjo koI upAya nahIM dekhatI te laMgaDAne mAthe caDhAvI gAmanagarI vigeremAM tenA gItathI kheMcAyela mANaso pAsethI bhikSA vagere dvArA jIvana jIvatI bhaTake che. ane loko tenI rUpAdi guNa saMpadAne dekhI puche che "he bhadra ! AvA prakAranI rUpALI hoI tuM A laMgaDAne mAthe kema vahe che ?' te kahe che "he bhadro zuM karuM AvA prakArano ja mane deve ane vaDerAoe A bharatAra Apyo che. tethI pativratAvratanuM pAlana karatI mAthe vahana karu '. e pramANe anukrame bhamatI te supratiSThita nagaramAM pahoMcI. eka divasa rAjAnI AgaLa lokoe kahyuM ke "he deva ! A nagaramAM rUpathI devIno tiraskAra Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 vajA kathA 149 karanArI mAthe kiMnarasvaravALA laMgaDA bharatArane AropI pativratAvratanuM pAlana karatI atyAre eka nArI ghera ghera bhikSA mAMgatI bhame che'. tyAre "rAjAe A te pApiNI hovI joie' ema vicArI kutuhala bharela manavALA rAjAe pratihArone Adeza karyo 'bho ! te nArIne bolAvo je pativratAvratane vahana karatI gIta gAnAra laMgaDAne mAthethI vahana kare che,jarA joie to kharI kevuM gAya che ? 'AjJA karatA tarata ja pratihAre tene lAvI. dUrathI ja dekhI oLakhIne eka puruSane saMketa karyo ke Ane pucha, tyAre teNe puchyuM he bhadre ! kyA kAraNathI tuM A laMgaDone vahana kare che ? teNIe paNa A rAjA hoya evo koI saMbhava nathI. ethI karI rAjAne oLakhyA vinA kahyuM mahAbhAga ! devagurue Avoja bharatAra mane Apyo che. ane pativratAvratanuM pAlana karatI huM tene choDI zakatI nathI'. tyAre tevA prakAranA strIcaritrane sAMbhaLavAthI utpanna thayela AzcaryanA bhArathI pUrAyela manavALA rAjAe kahyuM - 'bAhuthI lohI pIdhuM, sAMthaLanuM mAMsa khAMdhu, gaMgAmAM pati nAMkhyo, aho pativrate ! sAruM.' sAruM // 19 // te sAMbhaLI huM AnA vaDe oLakhAI gaI ethI zaramathI nIcuM moDhuM karI UbhI rahI.tyAre maMtrIoe rAjAne vinaMtI karI he deva ! A zuM vAta che ? rAjAe kahyuM A vAta rahevA do. maMtrIoe kahyuM, chatAM paNa amane moTuM kautuka che tethI kaho, jo akathanIya na hoya to, tyAre temano nizcaya jANI rAjAe kahyuM jo ema che to sAMbhaLo - 'tame kyAreka sAMbhaLyuM haze ke caMpAdhipati jitazatru rAjA sukumAlikA devInA sukumAla sparzathI ati Asakata hato.rAjyane sIdAtuM jANI tenI sAthe yogamadirAthI ghena caDAvI parivAre bahAra kADhI mUkyo. te-maMtrIoe kahyuM ke deva ! ame sAMbhaLyuM hatuM. rAjAe kahyuM jo ema che to te ja huM jitazatru ane te ja A sukumAlikA. tyAre jaMgalamA jatA tarasathI pIDAI ityAdi badhI vAta vistArapUrvaka rAjAe kahI saMbhaLAvI. tethI badhA ghaNuM ja vismaya pAmyA. ane kahevA lAgyA' aho ! AnI halakAI kevI che, jethI AvA puruSaratnane choDI sarvathI adhama evA laMgaDAno svIkAra karyo. aho ! AnI vivekavikalatA', ane A sAMbhalI te ja A kevI rIte jIvI gayo ane rAjyane pAmyo ? ethI bIkathI tenA badhA aMgo dhrujavA lAgyA. strIone dezanikAla e ja daMDa hoI zake ethI karI dezathI kADhI mUkI. je teNIe tevA prakAranA rAjAne choDI laMgaDAne aMgIkAra karyo te teNInI vivekavikalatA. / / sakumAlikA kathA samApta || have vajrAnuM kathAnaka kahe che.... vajAnIkathA Aja jaMbudvIpanA bharatakSetramAM gaNyA gaNAya nahI teTalA guNanuM nivAsasthAna evuM subhAvAsaka nAme nagara hatuM. tyAM svabhAvathI bhadraka ucita jANakArIvALo hitAhita vicAramAM hozIyAra kAi nAmano zreSThI hato tene vivekanA DuMgarA upara vajrAzana samAna vajrA nAmanI patnI hatI. teone janmAtaramAM meLavela puNya samUhavALo puNyasAra nAmano putra hato. ane bIjo ghaNA Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 mULazuddhi bhAga-2 zAstronuM sUcana karanAra sUcita) tuMDika nAmano popaTa hato.tathA ekadama spaSTa AlApa karanArI madanazAlA nAmanI menA (sArikA) ane bIjo ghaNA lakSaNa saMpanna yuddhamAM bIjA kukaDAo madhye ajeya rahenAra ratnazakhara nAmano kukaDo che, putra nI jema zeThe A badhAne jAte moTA karelA ane te zeThane potAnA prANathI paNa pyArA hatA, tathA teno celo devazarmAnAmano zreSTha brAhmaNano chokaro hato.te badhAono potapotAne ucita sukhane anubhavatA kALa pasAra thAya che. eka divasa rAtre zeThane ciMtA thaI. ane vaLI.... ghaNuM ekaThuM kareluM paNa dhana rakSaNa karavA chatAM thoDA ja divasomAM alpa vayamAM paNa puruM thaI jAya che, jema zalAkAvaDe aMjana /15 dhana vagaranA guNavAnuM paNa ubhayabhavamAM viphaLa jIvanavALA hoya che, sAhasa ane mAna dhanavALA paNa te puruSo parAbhavane pAme che rA tethI gRhasthe koI paNa hisAbe dhana meLavavA nitya udyama karavo joIe, tyAM temAM vyasana (duHkha) na karavuM. 3 tethI e pramANe vicArI zeThe (dezAMtara) javAnI sAmagrI taiyAra karI. cAra prakAranuM bhAMDa lIdhuM, vAhano taiyAra karyA, sArtha bhego karyo, bahAra sAtheno paDAva nAMkhyo ane vajAne kahyuM che kAMte ! dhanArthI huM atyAre dezAMtara jAuM chuM, tethI tAre A bhavananI yatnathI saMbhALa rAkhavAnI //4o. ghaNuM paNa dhana-dravya kharcA A putrane bhaNAvavo, tathA paMkhIonuM barAbara pAlana karaje pA ghaNuM kahevAthI zuM? sarva prakAre jAtanuM rakSaNa sadA karavuM, kusaMsarga = kharAba sobatathI haMmezA dUra rahevuM Ill tuM uga -kheda karIza mA, huM thoDA ja divasomAM jaldI pAcho AvuM chuM. ema kahI te zeTha jAya che. tethI tenI pAse dararoja devazarmA Ave che. AlApa vagere dvArA tenI sAthe vajA ghaDiyA-Asakta thaI-joDAI gaI. kahyuM nArIno AlApa saMvAsa viThaMbha, saMstava-paricaya parapuruSa sAthe nizcayathI ahitakArI che, emAM koI zaMkAne sthAna nathI. - parihAsathI raMjana karavA yogya- hasImajAkamAM khuza karI zakAya tevI parihAsa-mazkarImAM parAyaNa, svabhAvathI caMcala, jenA hRdayamAM aviveka bharelo che te mArI paranaranA saMgane kevI rIte jitI zake ? tethI akAle paNa tenA AvavAno prasaMga, AlApa vagere karavAnuM dekhI popaTa -menAe vAstavikatA jANI lIdhI. tyAre popaTe vicAryuM hatuM ! are AnI keTalI badhI halakAI che, jo tAtanA guNane bhUlI jaI Ama kare che, tethI huM kevI rIte nivAraNa kare athavA rAgathI Aturane upadeza devo yogya nathI. kahyuM che... graha viSa-bhUtano nAza karanArA aneka mANaso che, taeNe vyAdhino nAza karanAra zreSTha vaidyo je snehathI grasta cittavALAne auSadha-davA kare che, tene huM sulakSaNavALo vaidya jANuM chuM, te suzAstra-Agamane vahana karanAra che. 10nA Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 vajA kathA 151 rAgAtura hRdayavALA,vivekavagaranA kulazIla vagaranA jIvone ahIM je upadeza Ape che te Atmavadha kare che ||11|| jala, agni, sApa, cora ane jherano aTakAva-niSedha thAya che, anurakta hRdayavALAnuM (ne) koI paNa rIte nirvartana thatuM nathI. (pAchA pheravI zakAtA nathI) 1rA ati suMdara kAle-avasare yuktiyukta kahevAyela tathA sadA hitakArI, evuM mitranuM vacana paNa anurAgane vaza thayelAone gamatuM nathI. 13. lokamAM pratikULa bolanAro mitra paNa zatru lAge, priya paNa priya, potAno paNa pArako guru paNa aguru lAge che 14 tethI ahIM A bAbatamAM kazuM kahevuM nahIM, mauna rAkhIne rahyo. menA to vaLI strI svabhAvanA kAraNe ane capalatAnA kAraNe kurakura baDabaDATa karavA lAgI ane vaLI.... A koNa bezarama mANasa akAlavelAe tAta ghera na hovA chatAM tAtanA ghera pese che, lokAcArane paNa jANato nathI paNa svAmI dUra hovA chatAM paranArIyukta gharamAM je pese che, te lokothI niMdA meLave che tathA Apatti paNa. ||16o heT dhRSTa dhiTTa ! pitAzrIthI DaratA nathI, anAryakAryakArI prApii, jo pharIthI paNa A gharamAM AvIza to na kahevA jevuM paNa kahevuM paDaze. 17mI ema.baDabaDa karatI menAne popaTe kahyuM ke he bhadre ! Ano je priya (pati) che tene ja tAta mAna, nahItara mane sAruM pariNAma dekhAtuM nathI. jethI kahyuM che pratikULa karavuM-bolavuM ane apriyanA saMgathI, marmaghAta karavAthI, ayogya dAna ApIne priya mANasa paNa apriya bane che. 18 khAdheluM viSama jhera, roSe bharAyela zatru, DaMkha mArato sApa maraNa de athavA na paNa de, paraMtu jenA marmano ghAta karavAmAM = guNakArya khullA pADavAmAM Ave che, te avazya maraNa Ame che. tethI jo prANone dhAravA icchatI hoya, ThaMDu pANI pIvA icchatI hoya to jyAM sudhI tAta Ave tyAM sudhI maunavrata laine rahe. teravA to paNa avivekanI bahulatAnA kAraNe cupa rahetI nathI ane kahevA lAgI che popaTa ! tuM jIvanano lAlasI che, tAtanA ghare dararoja thatuM tuM dekhato nathI = nitya karAyela tAtanI kRpAnI tuM paravA karato nathI. ra1 e pramANe kahevA chatAM jyAre te mAnatI nathI tyAre popaTe tenI upekSA karI. tethI dararoja kirakira karatI dekhIne devazarmAe kahyuM ke ratimAM vighna karanArI A sArI nathI kAraNa ke ghaNuM bolatA Ane loko sAMbhaLaze, tethI Ano vinAza kara. te bolI putrabhaMDatulya A bicArIne kevI rIte mAruM?. devazarmAe kahyuM jo Ane e pramANe nahIM kare to A ApaNane ratimAM vighna karanArI ane janatAmAM avarNavAda pedA karanArI thaze. teNIe paNa tenA vacanane anyathA nahIM karI zakavAthI Doka maraDIne zagaDInI AgamAM nAkhI dIdhI. popaTe taDaphaDatI dekhI... ane vaLI te pApiNIe ratirasamAM lubdha banelI nirdaya rIte bicArI menAne Aga madhye nAMkhI dIdhI, 22aa. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 mULazuddhi bhAga-2 te pramANe ghaNI rIte raDatI-vilApa karatI karuNa avAja karatI aDadhI kSaNamAM marI gaI. viSayalubdhakane A to keTalA mAtra? te dekhI popaTa paNa vicAre che kevI cAlatA, potAnA svAmI upara bhaktivALI bicArI nA pADavA chatAM na mAnI. 24o tethI sarvathA mAre mAruM moTuM sIvI levuM paDaze. mArI paNa A gati na thaI jAya te mATe, ema vicArato (popaTa) apramatta-sajAga banIne rahyo. eka divasa tenA ghera sAdhu yugala bhikSA mATe AvyuM, temAMthI eka kukaDAnA lakSaNanA jANakAra sAdhue dizAvaloka karI bIjA sAdhune kahyuM ... jo sAmudrika zAstra sAcuM hoya to A kukaDAnA mastakane bhogave = khAye te cokkasa rAjA bane. 2pI te vAtane-vacanane bhIMtanI oThe rahelAM devazarmAe sAMbhaLyuM ane vicAryuM .... upazAMta vezadhArI, tapathI zoSAyela aMgavALA, rAgadveSa vagaranA teo che, tethI niyamathI A satya che. tethI teNe vajAne kahyuM - he priye ! A kukaDAno vinAza karI AnuM mAMsa mane Apa jethI huM khAuM. vajAe kahyuM - bIjA kukaDAnuM mAMsa ApuM, jAte moTo karela, putra samAna, niraparAdhI Ano nAza na kara, te bolyo, mAre AnAthI ja kAma che, vaLI jo tAre mArAthI kAma hoya to Ano jaldI nAza kara. tyAre tenA mohathI mohita banela ANIe svIkAra karyuM ane kukaDAne pakaDyo ane mArI nAMkhyo. ane vaLI tathA te taDaphaDatA kukaDAne te anArya duSTa vajAe je rIte mAryo, ke popaTane bamaNo bhaya pedA thayo. keraNI vicAra karyo ke aho saMkaTa AvI paDyuM .jethI A nirdayA mane paNa mAraze. tethI pAMjarAnA eka khUNAmAM lapAIne rahyo. jeTalAmAM te kukaDAnuM mAMsa raMdhAI rahyuM che teTalAmAM te divazarmA) nadIe nhAvA gayo. e vakhate khAvAnuM mAMgato teno putra puNyasAra pAThazALAthI Avyo. mAtA pAse bhojana mAMgyuM. te kukaDAne mAravAmAM vyApRta thayelI-parovAyelI hovAthI bIjuM kazuMye banAvyuM na hatuM, tethI bhojana na maLavAthI te puNyasAra raDavA lAgyo. te vajAe paNa tene raDato dekhI AnAmAMthI kaMIka thoDuM mAMsa Ane ApI dauM ema vicArI kaDachIthI halAvIne te kukaDAnuM mAthuM ApyuM, tene khAI (puNyasAra) pAThazALAmAM gayo. || e vakhate pelo devazarmA Avyo, teNe puchayuM zuM taiyAra thayuM ke nahIM ? "te bolI" taiyAra che, beso, te harakhAyelo jamavA beTho. eTalAmAM te paraselA mAMsane cAre bAju jue che- zodhe che, paNa te mAthuM jovA na maLyuM tyAre teNe vajAne pUchyuM AmAM mAthuM kema nathI dekhAtuM ? "te bolI" tene asAra mAnI raDatA chokarAne meM ApI dIdhuM te bolyo kharAba khoTuM karyuM, kAraNa ke meM tenI khAtara to kukaDAne marAvyo hato. tethI AnAthI mAre saryuM, atyAre jo mAruM kAma hoya to te ja potAnA putranuM mAthuM Apa. tyAre ativiruddha paNa tenI vAtano tenA sneha ane mohathI mugdha manavALI te vajAe saMkalpa karyo ane svIkAra karyo. teono A vArtAlApa te ja puNyasAranI dhAva mAtAe sAMbhaLI lIdho ane vicAryuM aho mahAmohano vilAsa kevo ? aho ! rAganI Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 vajA kathA 153 utkaTatAnuM nATaka = pradarzana, aho ! iMdriyono durvilAsa, aho ! ajJAnanuM mahAbhya, aho ! karmonI dAruNatA, jethI A pApakarmANIe AvA akaraNIyano paNa svIkAra karyo. ema vicArI lekhazALAmAM gaI. eka bAju rAkhIne puNyasArane sabUta - hakIkata jaNAvI. bIkathI A raDavA lAgyo. dhAvamAtAe AzvAsana-ApyuM te putra gIza mA, te pramANe karIza jema sAruM thaze, te putrane laI nagarathI nIkaLI gaI. mahAzAla nagarabhaNI janArA sArthane maLI. anukrame tyAM pahoMcI jeTalAmAM tyAM nagaranI bahAra jaMbuvRkSanI chAyAmAM kumAra suI gayo. te ja divase te nagaramAM aputra rAjA maraNa pAmelo. pAMca divyo adhivAsita karyA, savaThekANe bhamI puNyasAra pAse AvI pahoMcyA, sarva lakSaNathI saMpUrNa dekhI divyoe tene rAjA banAvyo. jayajaya dhvani thavA lAgyo. moTA ThAThamAThathI nagaramAM praveza karyo. sAmaMto praNAma karI rahyA che evA moTA rAjanuM pAlana kare che. te kASThazeTha paNa ghaNuM dhana kamAIne potAnA nagaramAM Avyo. eTalAmAM potAnA ghera pahoMce che, teTalAmAM tene kevuM dekhe che ? te varNave che: cAre bAjuthI kharI paDeluM, parivAra vagaranuM, dravya vagaranuM, gauravatA vagaranuM, zobhA vagaranuM moTA mazAna sarakhuM 28. te gharane tevA prakAranuM dekhI zeTha vicAravA lAgyA. "aho A zuM? mAruM ghara ja nathI, athavA mane ja matibhrama thayo lAge che. zuM te vajA marI gaI ? athavA zuM bIjI kaMI binA che ?' ema zeTha vicAratA hatA tyAre te vajA bahAra nIkaLI, vAstavikatA-hakIkata pUchI. jayAre te kazuM bolI nahi. tyAre barAbara jotA pAMjarAnA eka khuNAmAM lapAIne rahelo popaTa joyo. zeThakahyuM "tuM paNa kema nathI bolato ? dUra rahelI vajA vastrane vALatI AMgaLIvaDe tarjanA kare che ke "jo kahIza to zuM thaze te tuM jANe che" tyAre zeThe jANyuM ke vajAnA DarathI A bicAro pAMjarAmAM rahelo kazuM bolato nathI.tethI pAMjarAthI mukta karyo. jhADanI DALIe caDhI gayo ane te bolyoH tAta ! have tame pUcho" jethI badhuM kahIza, zeThe pUchyuM "he vatsa ! A gharanI zuM binA che. te kahe', vistArathI teNe paNa badhuM kahyuM - zeThe kahyuM zuM tuM jANe che ke putrane laIne dhAvamA kyAM gaI? te bolyo he tAta ! bahu nathI jANato. tyAre tenuM caritra sAMbhaLavAthI utpanna thayela vairAgyavALA zeTha vicAravA lAgyA... "he jIva ! jeonI khAtara bhayaMkara jalacara prANIothI raudra dustAra evA samudramAM tuM caDhe che, te nArIonuM AvuM svarUpa che.' //rA re jIva ! jeonI khAtara ati tIkSNa zastranA prahArathI bhayaMkara duHkhe sahana karI zakAya evA saMgrAmamAM pese che, te strIonuM AvuM svarUpa che. 3] re jIva ! jeonI khAtara pazutulya banI ThaMDI garmI - varasAdathI du:khI thaI khetI kare che. te mahilAonuM AvuM svarUpa che. [31 re jIva ! jeonI khAtara moTA duHkhanA hetubhUta ane ghaNA phUDa kapaTavALA vyApArane tuM kare che, te vanitAonuM svarUpa AvuM che. e32 || he jIvajeonI khAtara dhAtuvAdane dararoja dhame che, mULajAlane meLave che (mULiyAnA samUhanA bhAga kare che, te mRgAkSIonuM AvuM svarUpa che. I3rA. re jIva ! jeonI khAtara bhUtapreta vetAlane madha mAMsa ApavA dvArA ArAdhe che, te Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 mULazuddhi bhAga-2 kamalAkSIonuM AvuM svarUpa che. 34 re jIva! jeonI khAtara bIjA paNa aneka prakAranA bhaMyakara duHkho tuM sahana kare che, te nAgaNIonuM AvuM svarUpa che ll3pI re jIva ! mahAmohathI mugdha banela jeomAM tuM Asakta banI dharmanuM paNa ciMtana nathI karato, te mahilAo parapuruSomAM Asakta banI rahI che. |36 re jIva ! jeomAM rakta banela tuM mitra bhAI pitAne Thage che, te ati krUra vajAnI jema anarthathI bharelI che. |3ii. tethI (mAtra) A vicAraNAthI zuM? te nArIone choDI svarga mokSanA sukhane ApanAra tapasaMyamamAM udyama karuM. l38 ema vicArI zeTha kahevA lAgyA "he popaTa ! ATalA kALa sudhI pakaDIne bAMdhI rAkhyo te mApha kara, atyAre icchAmujaba bhramaNa kara'. ll37 / ema kahetA te popaTa he tAta ! moTI maherabAnI' ema bolato zeThanA page paDI nirmala svaccha AkAzamAM UDI gayo 40 zeTha paNa teTalAmAM potAnA sArthamAM pAcho vaLyo ane, teTalAmAM snAna karI balikarmakarI lokasamUhane jato jue che II415 tyAM koIkane pUchyuM A sarva loko kyAM jAya che ? teNe paNa kahyuM ke suMdara ! sUrIzvarane vAMdavA jAya che. 4rA. je nAmathI prazAMta. zratasAgaranA pAragAmI bhUta bhAvi vartamAnanA bhAvonA jANakAra che II43 te sAMbhaLIne kASThazeTha harSa pAmela mukhakamaLavALo romarAjI jenI pragaTa thaI gaI evA zeTha tyAM jaI parama vinayathI AcAryane vaMdana kare che. 4rA. zeSa munione vAMdI bhUmitale beTho, AcArya bhagavAna paNa gaMbhIra zabda dezanA karavA lAgyA I/45 / "bho bho jIvo apArasaMsAra sAgaramAM DUbatA jIvone A cAra aMga durlabha che. I46ll jethI AgamamAM kahyuM che... (uttarAdhyayana) | jIvone cAra parama aMgo lokamAM durlabha che - manuSyapaNuM, zruta-sAMbhaLavuM, zraddhA, saMyamamAM virya phoravavuM- udyama karavo 376ll karmonI pradhAnatAthI AnupUrvIthI kyAreka jIvo zodhIne prApta karI-karmonI kALAza ochI thatA manuSya bhavamAM janme che 377 Alasya, moha, avajJA, mAna-staMbhatA, krodha, pramAda, kaMjusAI, bhaya, zoka, ajJAna, apekSA, kutuhala, krIDA A kAraNothI sudurlabha manuSyapaNuM meLavIne paNa jIva saMsArathI pAra utAranAra hitakArI evuM zravaNa-sAMbhaLavAnuM pAmI zakato nathI. 378-37 kyAreka zravaNa pAmI jAya to temAM zraddhA to ghaNI ja durlabha che. nyAya yukta (mokSa) mArgane sAMbhaLI ghaNA bhaTake che 380nA tethI bho devAnupriya ! durlabha evA cAre aMgane prApta karI pramAda choDI tame dharmamAM udyama Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 mULazuddhi bhAga-2 karo. 52 putra patnI vageremAM mugdha banI A saMsAramAM bhamo nahIM. he loko ! zivasukhakAraka dharmamAM udyama karo. pA vajA kathA e pramANe AcAryanA vacana sAMbhaLI cAritranA pariNAma jAgyA ane romarAjI vikasita banI evA kASThazeTha vinaMtI karavA lAgyA. // 54 // he bhagavAn ! A bhayaMkara bhavasamudramAM DubatAne he mahAyaza ! potAnA dIkSArUpI jahAja vaDe pAra utAro // 5 // bhagavAn paNa kahe che tamArA jevA bhavyone A yogya che, zeTha paNa tyAra pachI kuzalapakSazubhasthAnomAM dravya vAparI munivaranI dIkSAne grahaNa kare che, mahAghora tapasaMyamane kare che, kAla jatA zikSA grahaNa karI bhAvita AtmA gItArtha banyo. / / 5 / tyAra pachI anukrame saMveganA atizayathI guruthI anujJA pAmela ekAkI vihArapratimAne svIkAre che // vicaratA vicaratA anukrame mahAsAlanagaramAM pahoMcyA. jyAM potAno putra rAjA thayo hato. tyAre rAjA vagerenA bhayathI nAsIne-bhAgIne devazarmA brAhmaNa baTuka sAthe tyAM pahelAthI AvelI vajAnA ghe2 bhikSA samaye peTho. dUrathI ja vajrAe tene oLakhI lIdho. paraMtu kAi sAdhue teNIne na oLakhI. tyAre duSTa manavALI teNIe vicAryu 'haMta ! AnAthI mArI ahIM paNa halakAI thaze. kAraNa ke "A mAruM (duSTa) caritra ajANyuM nahIM rahe", vizeSa karIne A ahIM rahevAthI. tethI koI paNa upAyathI Ane bahAra kaDhAvuM,' ema vicArI bhojanamAM potAnuM sonuM nAMkhI sAdhunA pAtramAM nAkhI dIdhuM, jeTalAmAM sAdhu javA lAgyo, teTalAmAM teNe bumapADI' doDo doDo A mAruM sonuM harIne jAya che, te sAMbhaLI ArakSakapuruSoe sAdhune pakaDyA. // 5 // tapAsa karatA sonuM dekhyuM corInA mAla sAthe pakaDavAthI rAjakulamAM laI gayA. II liMgI hovAthI vitarkavALA maMtrIoe rAjAne kahyuM. rAjAe paNa mImAMsA kutuhalavALA maMtrIo pAsethI (dvArA) potAnI pAse aNAvyo. laI AvatA tene dhAvamAtAe dUrathI dekhyo, oLakhIne hA ! tAta ema bolatI pagamAM paDI raDavA lAgI. tyAre konA pagamAM paDelI mArI mA raDe che, evA vitarka sAthe sAmaMtothI parivarelo rAjA Avyo ane pUchyuM ke, he aMbe ! A koNa che ? teNe nivedana karyuM ke 'he deva ! A tArA kASTha nAmanA pitAzrI che'. lAMbA kALe dekhavA chatAM oLakhIne rAjA paNa tenA pagamAM paDyo. sabhAmaMDapamAM laI gayo. siMhAsana upara besADyA. bhagavAne paNa bhavanirveda pedA karanArI dharmadezanA karI. rAjA ane ghaNA loko bodha pAmyA. rAjAe paNa jeTalAmAM te durAcArINInI tapAsa karAvI teTalAmAM te vajrA A vyatikara sAMbhaLI bhAgI gaI. rAjA paNa dharmane sAMbhaLato jinadharmamAM parAyaNa thayo. pitA sAdhu paNa bIje ThekANe vicaravAnI taiyArI kare che, tyAre varSAkALa najIka che ethI karI rAjAe vinaMtI karI... 'ane vaLI.... he bhagavan ! saMsAra mahAsAgaramAM ciMtAmaNi ratnasamAna tamArI kRpAthI A durlabha dharma pAmyo. / / 5 / / je icchita-dhArela badhA arthano sAdhaka che, he svAmI ! tamArA virahamAM kupravacana-pAkhaMDirUpI corasamUhathI te ratna luMTAI jaze. // 6 // Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 mULazuddhi bhAga-2 saMsArarUpI jaMgalamAM mahAnidhAna jevo A dharma prApta karyo che. he prabhu ! tamArA virahamAM moharAjA corI leze-AMcakI leze' 61 badhAja - sarvathA jhADavagaranA saMsArarUpI marusthala-mabhUmimAM kalpita phaLa ApanAra kalpavRkSa samAna dharma meM prApta karyo. //6ro he svAmI ! te dharma tamArA virahamAM baLavAna pramAdarUpI kApeTika-kAna Diyo apaharaNa karIne mArA baLane kApI nAkhaze emAM koI saMdeha nathI. 63 tethI A jANI amArA AgrahathI ahIM eka caumAsuM maherabAnI karIne karo. 64o. sAdhu bhagavad paNa guNAMtara jANI tyAM ja rahyA. / AMkhuye nagara upazAMta thaI gayuM. badhA lokoe jinezvare bhAkhela dharmano svIkAra karyo. tevA prakAranI jinazAsananI prabhAvanA dekhI brAhmaNo dveSa karavA lAgyA. sAdhu bhagavananI laghutA apakIrti nimitte kapaTa upAya karyo,manamAnyuM dhana ApI garbhavatI kSudra khuMdI vezyAne khuza karIne taiyAra karI, ane kahyuM ke "he bhadra ! varSAkALa pUro thatA jayAre A sAdhunI pAchaLa pAchaLa sarvaloka sAmaMta maMtrIthI parivarelo rAjA cAle, tyAre tAre parivrAjikAnA veze AgaLa thaI kahevAnuM ke he bhagavanuM mAruM peTa karIne atyAre kyAM cAlyo?' ane varSAkALa pUro thatA jyAre vihAranimitte sAdhu bhagavAne prayANa AdaryuM tyAre te (vezyA) parivrAjikArUpe AgaLa AvIne UbhI rahI. ane vaLI> kASAya-bhagavA vastrathI DhaMkAyela zarIravALI hAthamAM uttama paMkhA = cAmaravALI, bhAlamAM tilaka vagere karI A yatinI sAme UbhI rahI ane bolavA lAgI' zuM mAruM peTa karI tuM bIje cAlyo ? A tamAre yogya che? kAraNa ke munio to dayA pradhAna hoya che, kadI te sAMbhaLI munie vicAryuM "aho ! nirlajjatA ! aho ! pApiNInI piDhAI, aho ! jinazAsana upara zatrubhAva, aho ! pApakarma karavAno Ano svabhAva ! tethI koI paNa hisAbe prANAtipAtathI paNa jinazAsananI unnati karavI joie, evuM vicArIne sAdhue kahyuM - ane vaLI... "jo tAro A garbha mArAthI haMta ! utpanna thayelo hoya to potAnA samaye yonidvArathI nIkaLaze. //6thI have vaLI anyathA A niSpanna thayelo hoya to taDu thaI kukSine bhedI mArA satyathI atyAre ja nIkaLo,' //68. muni e pramANe bolatA temanA nirmala cAritranA prabhAvathI taDu daine kukSi bhedI garbha jamIna upara paDyo. dalA tyAre te valavalavA lAgI, A pApI brAhmaNoe mArI pAse A karAvyuM che. te mArA mAthe AvI paDyuM. 70nA. pApakarmamAM nirata pApiNI evI mArI buddhine dhikkAra ho, eonA kahevAthI jeNIe AvuM karyuM. //71 e pramANe vilApa karatI tenA upara karuNAvALA sAdhue pharIthI potAnA tapatejanA baLathI tenI vedanA dUra karI. karAI ane pUro=paripakva na hovAnA kAraNe garbha taDaphaDIne marI gayo. sarvalokamAM jinazAsananI vadhAre mahAna unnati thaI. 73 e pramANe dharmanI unnati karIne munIe paNa bIje vihAra karyo. krodhe bharAyela rAjAe Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 157 mULazuddhi bhAga-2 brAhmaNone dezamAMthI kADhI mUkyA. vajA paNa apAra bhavasAgaramAM bhamaze /pA. | | vajA kathA samApta . nArIonI kAma - icchA karanArane je doSo lAge che te zloka dvArA jaNAve che... kAmayaMto viyaDThovi nArINaM hoi khellaNaM / dAso vva AvayAo ya pAvo pAvei dummaI // 171 / / gAthArtha - teonI sAthe viSayasukhane anubhavato paMDita paNa strIonuM ramakaDuM bane. jANe potAno nokara na hoya. jethI kahyuM che...pInastana yukta chAtIvALI, anekamAM citta lagADanArI rAkSasI samAna nArImAM Asakta-laMpaTa thavuM na joIe, jeo puruSane lobhAvIne nokaranI jema tene khelAve - ramADe che 381 (3ttara...8.TI-28) Apad eTale zarIrAdinI pIDA, cakArathI mAnasika pIDA pAme che. ane te pApakarmI duSTabuddhi pAme che. kAraNa ke....je strIone vaza hoya che te pApI mohathI mugdha mANasa AtmAne ghora ApattinA sAgaramAM nAMkhe che. ||38ro e pramANe zlokArtha thayo. 171 yatazcaivaM tasmAt evaM tattaM viyAsti tatto virattacittao / dUraM nArI pariccajja dhammArAme rame naro // 172 // gAthArtha > jethI Ama che tethI vicAra karI virakta cittavALa puruSe dUrathI nArIne choDI dharmanA bagIcAmAM ramavuM joIe. e pramANe paramArthathI strIonuM zarIra ane avayavo asAra che, te sUtrakAre kahI batAvyuM che jema ke .. gaLatI lALathI, beDoLa dekhAtA hADakAnA sthAnathI vyApta mukha nAmanA vivaramAM moha sivAya bIjuM zuM sAra che? I 383 mAMsa lohi pUti=pathI bharelA piMDa svarUpa ane cAmaDAthI vIMTAyela evA nArInA stanomAM he rAgAndho ! ramyatA zuM che? te to kaho, ityAdi vicArI dUrathI nArIne choDI dharmaudyAnamAM ramavuM joie. dharmane upavananI upamA ApI che kAraNake emAM netra-mana vizeSathI rame che. saMtuSTa thAya che. ema /17rA zlokArthaH zuM A badhuM e pramANe ja che ? athavA bIjI rIte paNa? ema bIjAe prazna karyo chate graMthakAra kahe che.... emeyaM na'nnahA sammaM, bhAvijjaMtaM jahaTThiyaM / kIvANaM kAyarANaM ca, rAga-ddosavasANa ya // 173 // gAthArtha - A Ama ja che, anyathA nathI, napuMsaka, kAyara ane rAgadveSanA vazathayelanuM samyagU nizcayathI paryAlocanA karatA yathAvasthita AvuM ja svarUpa che. kulIba> strIne dekhatA paNa vihuvala thaI janArA, kAyara-sattvavagaranA, rAga-dveSane vaza thayelAnI AvI ja hAlata che, emAM koI phera nathI. paraMtu je AnAthI viparIta che teonuM strIno saMbaMdha-saMyoga thavA chatAM citta hAlaka Dolaka thatuM nathI. jethI AgamamAM kahyuM je sarva uttama puruSa Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 mULazuddhi bhAga-2 che, te navA udbhaTa yauvanavALI, sarva uttamarUpa, lAvaNya kAMtivALI strIonA sAMnidhyamAM so va2sa vase to paNa manathI paNa strInI IcchA karatA nathI. ethI teo mATe tenAthI viparIta svarUpa paNa saMbhave che. 173 / / zuM A doSanI laMgAra nArIone ja kahevAmAM Ave che ke puruSone paNa ? evo prazna Ubho thatA graMthakAra zlokane kahe che. taM ca tullaM narANaM pi, jaM itthINaM savittharaM / daMsittA dosajAlaM tu, daMsiyaM samae samaM // 174 // gAthArtha - pUrvokta strIdoSanI jALa puruSone paNa samAna che, je strIono doSasamUhane savistAra darzAvyo che, te ja puruSone mATe paNa samAna rIte siddhAMtamAM darzAvyo che. / / 174 // jiNAgamANusAreNa, vajjeyavvA sudUrao / sabhUmiyAniogeNa, kAyavvamuciyaM tahA // 175 // gAthArtha - jinasiddhAMtanA kathananA anusAre strIo (doSo) dUrathI varjavI joIe, tathA potAnI bhUmikAnA sAmarthyathI je yogya hoya te teonuM karavuM joIe. eTale jema choDavAnuM kahyuM, tema ucita kArya karavuM paNa joIe. A zlokano bhAvArtha che. 175 pahelA to moTA vistArathI-dalilathI teone choDavAnuM kahyuM, to have kevI rIte temanuM ucita karavAnuM kaho cho ? ema prazna thatA zloka kahe che... puvvaM titthaMkareNA'vi, kayaM titthaM cauvvihaM / na taM puNNa viNA tAhiM, pahANaMgamiNaM pi hu // 176 // gAthArtha - zarUAtamAM tIrthaMkaroe paNa cAra prakAranuM saMgharUpatIrthanuM nirmANa karyuM hatuM, strIo vinA te tIrtha pUrNatA pAmI zakatuM nathI, kAraNa ke strI paNa tIrthanuM pradhAna aMga che. A pramANe zlokArtha thayo / / 176 // cAuvvaNNassa saMghassa, majjhe suvvaMti sAviyA / saddaMsaNeNa nANeNa, juttA sIlavvaehi ya // 177 // gAthArtha - kAraNa ke cAra prakAranA = sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikA, lakSaNa=svarUpa, saMghatIrthanI madhye pradhAna samyaktvathI, zrutajJAnAdithI ane zIlavrata-cAritrathI yukta zrAvikAo saMbhaLAya che. II177NA keI te zrAvikA saMghamadhye saMbhaLAya che, enuM pratipAdana karavA zlokane kahe che.... revaI devaI sIyA, naMdA bhaddA maNoramA / subhaddA sulasAIyA, pAyaDA tiyasANa vi // 178 // gAthArtha - revatI-devakI sItA, naMdA, bhadrA, manoramA, subhadrA, sulasA vagere devatAomAM paNa prasiddha che. tyAM revatI = bhagavAna mahAvIrane auSadha - kolApAka ApanAra, devakI - vAsudeva-kRSNanI mAtA, Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 159 sItA - rAmanI patnI, naMdA - abhayakumAranI mAtA, bhadrA - dhanya kumAranI mAtA, manoramA - sudarzananI patnI, subhadrA - caMpAmAM zAsananI unnati karanArI, sulasA -- devakInA putronuM pAlana karanArI, athavA pUrve pahelA bhAgamAM kathAnaka pUrvaka kahevAI che. Adi zabdathI narmadA suMdarI - abhayazrI vagere. ziMgaDuM pakaDI=AMgaLI cIMdhIne keTalI batAvIe ? prakaTa - pAyaDamAM dIrghatva prAkRtanA kAraNe che. devatAonI madhye paNa teo prasiddha che. iti zlokArtha | I178 bhAvArtha kathAnakathI samajavo.... tyAre revatInI kathA kahe che... | | revatI kathAnaka che A bharata kSetramAM bharapUra dhanadhAnyanA bhArathI ramaNIya, samasta guNanuM bhaMDAra miMDhikagrAma nAmanuM zreSTha nagara che. |1it ane tyAM prabhUta dhanadhAnyaRddhi siddhithI bharapUra guNa saMpanna revatI nAmanI gAthApatnI-dhanADhya nArI vase che. rA. samyakatva, jJAna, cAritra ratnathI suzobhita sAdhu sAdhvInI bhakti karanArI, tapa niyamamAM rata rahenArI jIvAdi bhAvane - padArthane vistArathI jANanArI, ghaNu zuM ? devo paNa dharmathI jene calAvI zake ema nathI, kSAyika samyakatva dhAranArI, munione paNa prazaMsanIya /4 je AvatI covIzImAM devonA IMdrothI namAyelA caraNakamaLavALA zatakIrtinAme dazamA tIrthaMkara thaIne mokSa javAnA. epI have eka divasa kyAreka jinezvaranI RddhithI dedIpyamAna gAmanagaramAM vicaratA vIrajinendra AvyA. teNI sAlakoSTaka nAmanA udyAnamAM racAyela samavasaraNamAM, deva manuSya asuranI sabhAmAM dharmakathA dezanA kare che. zA. - have eka divasa jinezvara vIranA zarIramAM lohI yukta atisAra roga thayo (lohI khaMDa jhADA thayA) ane dAha paNa, je sAmAnya puruSa mATe to sahevo paNa muzkela che. tA. te dekhIne revatI zrAvikAe potAnA sAMnidhyamAM (pAse) rahelI vidyAne pUchIne vIrajinezvara mATe be bIjAro rAMdhyA II. te divase siMha nAmano bhagavAnano sAdhu udyAnanI najIka mAlukAkacchanI latAnI vADI pAse AtApanA leto sAMbhaLe che ke gozALAnA tejathI vyApta thayelA= aMge aMgamAM tejolezyA phelAI gaI che, je satta-gozAlAthI zApa pAmelA, te vIrajinezvara chadmasthapaNe ja kAla karaze. ||11|. te sAMbhaLI sihaaNagAra mAlukA kacchamAM-vATikAmAM jaIne raDavA lAgyA. tethI vIranAthe bolAvIne kahyuM... latAnikuMjamAM tuM adhRti karIza mA, huM sADA paMdara varasa kevalI paryAye vicarIne mokSe jaIza. 13 tethI bhadra ! tuM revatI gAthApatnI--dhanADhya gRhiNInA ghera jA, je mArA mATe teNe bIjorA karyA che, te mUkIne je bIjA kokhAMDika phaLo che, ghaNA divasanA che je potAnA mATe rAMdhyA che, tenI pAse te mAMgIne lAva. tethI ema kahetA te siMha aNagAra revatInA ghera pahoMcyo, tene AvatA Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 mULazuddhi bhAga-2 dekhI e UbhI thaIne sAme jaI parama vinayathI bhaktipUrvaka vAMde che ane kahe che "prayojanano hukama pharamAvo" tyAre teNe paNa revatIne kahyuM ke "bhadra ! auSadha mATe huM ahIM Avyo chuM. paraMtu tame je bIjorA bhagavAna mATe rAMdhyA, te mUkI je tamAre potAnI mATe kuSmAMDaphALo kuSmAMDa pAka= vaidyakIyadRSTie banAveluM bhUrAkaLAnuM miSTAnna vidyaka. .. koza) rAMdhyA che te Apo. |18. tyAre revatI bole che, "he siMha ! tane mArA gupta rahelA arthane koNe kahyo?" te bole che "traNa lokanA nAthe kahyuM che. tyAre vikasita thayelI romarAjIvALI te bhojanagRhamAM jAya che. phaLa lAvIne susAdhuomAM siMha samAna siha aNagArane vahorAve che. tyAre pAtra-citta vitta vagerethI zuddha te dAnathI devAyu bAMdhI, tyAMthI cyavI jinezvarapaNuM pAmaze, zreSTha kevalajJAna pedA karI, samasta bhavyajIvasamUhane bodha pamADI, traNe lokathI namaskAra karAyela caraNakamaLavALA (samAdhinAtha (revatijIva) mokSamAM jaze. 2rA siMha aNagAra te phaLa jinezvarane Ape che, bhagavAna paNa tenA upabhogathI hRSTa (svastha taMdurasta) zarIravALA thayA, AkhuM traNa jagata saMtoSa pAmyuM. 23 te dhanyA che, puNyazALI che, jenA auSadhathI viraprabhu sArA thayA. ema manuSya asura ane devoe revatInI prazaMsA karI //ra4. e pramANe ItyAdi guNothI devoe A prakhyAti karI, A caritrasaMkSepathI meM kahyuM //rapA. | revatI kathA samApta che atyAre devakInI vArtA kahevAya che.... || devakI kathAnaka | A jaMbudvIpamAM prasiddha rAjagRha nAmanuM nagara che, tyAM jarAsaMgha nAmano prativAsudeva rAjA che. te tenI putrI jIvayazAnA bharatAra, mahAbaLathI saMpanna, ugrasenano putra suprasiddha kaMsa nAme che. terA A bAju zauryapuramAM samudra vijaya vagere daza darzANA che, jeo ghaNA putrathI saMpanna che, teomAM nAnA vasudeva che. II je baLavIrya sattvavALo ane traNelokathI abhyadhika rUpa zobhAvALo che. tenI kaMsanI sAthe draDha parama prIti vadhavA lAgI. II - have eka divasa kyAreka polAsapuranA adhipati devakarAjAnI devakI nAmanI kanyA-putrI che, vasudevanI sAthe ja polAsapuramAM jaIne kaMse potAnI pitarAI benane vasudeva mATe varIzubhalagna vivAha thayo, tyAMthI kaMsanI rAjadhAnI mathurAmAM te baMne paNa gayA, tyAM vadhAmaNI mahotsava thayo. ane tyAM pramoda divase kaMsanA nAnAbhAI uttamajJAnavAnuM guNa samUhathI samagra saMpanna atimuktaka nAmanA munivara AvI pahoMcyA ITA madonmatta banelI te jIvayazAe te munine "diyara" kahIne vadhAre herAna karyA-mazkarI karI. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 devakI kathA 161 tethI te munie tene kahyuM - he pApI ! jenA harSotsavamAM tuM hastranA ausukyathI-harSathI uchaLatI Aje nAce che, gale lAgavA vagere dvArA mane e pramANe herAna kare che, teno ja sAtamo garbha tArA pati ane pitAno mAranAra thaze, emAM koI saMdeha nathI. ema bolI tenA gherathI sAdhu nIkaLI gayA. ||11. teNIe paNa te vAta potAnA patine kahI, A kaMsa paNa ema vicAre che, mArA bhAInuM vacana pralayakALamAM paNa anyathA na thAya. /1rI tyAre mattanokara sAthe (malinadeva sAthe) ghera jaI vasudevane kahe che te svAmI ! devakInA sAte garbha mane Apajo. 13 tenA bhAvane nahIM jANI tenI-kaMsanI prArthanA vasudeve svIkArI lIdhI. tethI kaMsa haSTa tuSTa thayelo rahe che, jayAre tene garbhano samaya thayo, ane te samaye devakIno potAnA puruSo dvArA rakSaNa pahero karAve che ane tenA putra garbhane grahaNa karI zilA upara kaMsa pachADe che. ||1po. A bAju malayadezamAM bhadrilanagaramAM nAgavara nAme zreSThIvase che, tenI patnI sulasA che, te niMdu = marelA putrane janma ApanArI hatI. tethI naimitika vaDe Adeza karAyelI te prayatnathI hariNigamasI devane ArAdhe che, khuza thayela te e pramANe kahe che - he bhadra ! teM AvuM karma karela che tethI have anya janmamAM te putrane janma ApIza, AmAM koI saMdeha nathI. 18 paraMtu tArI bhaktithI tuSTa thayela huM anya nArInA putrone badalAvI tane ApIza, te kahe che, e pramANe thAo, teo paNa mArA potAnA ja che. 19o. tethI te surasenApati samakAle garbhasaMbaMdha kare che, ane prasava divase te kaMsanA paheredArothI ThagIne jIvatA devakInA putrone sulasAne Ape che ane tenA marelA putro devakI pAse mUke che, kaMsa paNa teno vinAza kare che. ra1 ema cha putronuM deve parAvartana karyuM jeTalAmAM sAtamA garbha vakhate devakI vasudevane kahe che. ||22. A mArA eka putranuM he svAmI ! pApI kaMsathI rakSaNa karo, zuM huM AnI dAsI chuM jethI e pramANe mArA putrane haNe che'. 23 he priye ! e pramANe karIza, tene AzvAsana ApI prasava divase sAtamA garbhe navamo vAsudeva thayo, have pitA kezavane-kRSNane devanA sAMnidhyathI ja grahaNa karI jaldI potAnI gozALAmAM jAya che. ane yazodAne Ape che, te paNa bALakane grahaNa kare che, te bhadre "(potAnA) chokarAnI jema saMbhALa rAkhaje" ema kahIne vasudeva te yazodAnA hAthathI tenI navI tAjI janmelI putrIne grahaNa karIne jaldI potAnA ghera gayo, ane devakInI pAse tene (putrIne) mUkI de che. koNa jammu ema bolatAM kaMsanA mANaso jAgyA. devakInI pAse te kanyAne jue che. tethI grahaNa karIne jaldI jaldI jaIne potAnA svAmIne teo Ape che. 28 te kaMsa vicAre che "A sAtamo garbha strIrUpe kevI rIte thayo ? have "strIne koNa haNe ema vicArI kAMIka nAsikApuTane vIMdhIne "strI avadhya che" ethI pharI paNa tene devakI pAse mokalAve che. 30nA Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 kRSNa nAme navamo vAsudeva paNa vRddhine pAmyo - moTo thayo, potAnI sAvakImAthI utpanna thayela baLadeva sAthe gozALAmAM vRddhi pAmela teNe malla yuddhanI ramatamAM kaMsano vadha karyo. jIvayazA potAnA pitA pAse jaIne patimaraNane kahe che. // 32 // jarAsaMghanA bhayathI kRSNa baLadeva sAthe daze dazArNo nAzI gayA, teoe pazcima sAgaranA kAMThe dvArikA vasAvI. ||3NA jarAsaMghane haNIne hirae bharatArdha sAdhyuM. tyAM teonI sAthe ciMtA vagara bhaya vinA te rAjya kare che. have eka divasa kyAreka buddha-jAgaruka, vikasita kamala sarakhA mukhavALA kuvalayanA patrasamAna zyAmavarNavALA, samudravijayanA putra, atyubhaTa navajuvAna -phATa phATa thatA yauvanavALI rAjImatInA saMgano tyAga karavAnI durlIlAvALo, siddhinArI sAthe saMbaMdha karavAthI manohara, tribhuvanamAM dIvA samAna, deva asura ane mANasonA mAnanuM mardana karanAra evA kAmadevanA garvane vidAranArA, jemanA caraNone deveMdra - caMdra - asurendrano samUha vaMdana kare che, // 37 II lokAlokane jonAra evA kevalajJAnathI samasta traNelokanI mAhitI meLavanArA, tapathI pAtaLA zarIravALA evA zreSTha 18000 munionA parivAravALA, AkAza sudhI pahoMcelI dhvajA dharmacakra, Rddhi prabaMdha vistArathI susamRddha, yadukularUpI AkAzamAM caMdra samAna ariSTa nemi jinezvara AkAza sudhI pahoMcelA jenA zikharanA agrabhAgathI skhalanA pAmela sUrya rathanA ghoDAo aTakI jAya che, durgama, vividha vanaspatithI vyApta ramaNIya evA giranAra parvatarAja upara samosaryA. // 3 // 162 vaLI jyAM, ciMtAla, tADa, sAlaka, keli, ailacI, AmalI, lavalI, varasaralatA, akSa, rudrAkSa, drAkSa, vaDa, akSoDakA, boraDI, bIjoruM, lIMbu, ziMgoDA, sAhoDa, nAgakesara - nAgamothA, punnAga-pATalavRkSa, phaNasa, nAraMgI, sopArI, sAga, agara, tagara, varagaMgaka, lImaDo, kAkoduMbarIauSadhI vizeSa, ovara avADaka, uMba nAmanuM jhADa, kAdaMbarI, AmalAnuM jhADa, tADavRkSa, ketakI, kuraiyA latAgRha, azokavRkSa, kaMkola, kuMda - puSpavRkSa vizeSa, macakuMda, karamadI, karalatA, sallakI, phulanI vela (mallakI) aMkoTha - aMkolI, mAlatI, pATala, tilaka, latAo-viruta, // 4 // lakuca, chatrauka, sAcchada, kujjaka, arjuna, zudra khajUrI, zreSTha sarja, caMdana, vaMdanA, bANa, kanera, maMdana, mayakAli, madAra, sAhAraka // 44 // zizapA, hiMsipA, saMtisaMtANaka, navamAlikAno choDa, zirISajhADa, zatapatrI - latAvizeSa javApuSpa pIMpaLo, aMbilI, jAtiphaLa, bakula, ziMbalI, veyAlu, nAlera, pIlatA=moTI latA / / 4 / dADama, vAtamI - vAImI, caMpaka, ariSTha, vAMsa zrIparNI, kozAmra phaLavRkSavizeSa, kapittha, khadira, kapUra, teMdunuMjhADa, karSikAra, rAIno choDa, kanerano choDa, rAyaNa, vA2ka // 4 // siMduvAra, ru, vAyavarNo-ba2DA DuMga2mAM 15-25 phITa uMcA jhADa hoya che. sphaTikATTa, kapAsanA DoDA-DheDhI phaNasa, ativRMtAka, bhUrja- bhojapatranuM jhADa, mahuAno choDa, phaNivalli, dhava, dharmana, guMdaka (guMdA) kiMpi, kalhArI, kaMthArI, teMdunuM jhADa, saphedakamaLa, kaMtharikA, haraDakI, yUthikAlatAjUhInuM jhADa-juI, karkaza saragavo, azokavRkSa, palAza, kalpavRkSa, aMjana, araNI, raluka, naraphulla, lava, kezara, lodhra, kirimA latA, kurava, daMtasara, priyaMgu, kAkaDAsiMgI, rAtorohiDo, liMba, Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 devakI kathA 163 udAraviMjA-ucAraviMjA, zamI, ha2DA, ItyAdi aneka vana-vRkSano samUha jyAM che, tevA pahADane varNavA amArA jevo kyAMthI samartha hoya ? 547, 48, 49lA vaLI, vividhajAtanA paMkhIonA avAjathI gagananA vistArone bharanAra, bhoga parAyaNa jAdava yugalo jyAM krIDA karI rahyA che, naitrane game evI kinnara yuvatio jemAM madhuragIta gAI rahI che, saMgItanA avAjane sAMbhaLavAthI jemAM hariNa kulo nizvala-layalIna thayelA dekhAya che. 114911 jenI mekhalA upara siMha - noLIyA vagere bhayaMkara jaMgalI jAnavaro pharI rahyA che, mekhalAmAMthI nIkaLatA tenI aMdaranI zilAmAM vahetA jharatAM-jharaNAM jemAM, jharaNAMnA avAjathI bharAyelI guphAomAMthI paDaghAo paDI rahyA che, paDaghAthI rIMcha, vAnara, siMha butkAra pADI rahyA che. pA e pramANe ItyAdi aneka seMkaDo acarajothI vyApta ane ramaNIya te giranAra girirAja upara traNe jagata jenA caraNa cUmI rahyuM che evA nemijinezvara samosaryA / / 54 // tyAre vardhApake kRSNane vadhAmaNI ApI ke he deva ! prItithI draDha rIte vRddhi pAmo. giranAra parvatanA zikhara upara devothI ramaNIya evA sahasAmra vanamAM ariSTha nemijinezvara samosamAM che. // 5 // kRSNa paNa tene niyuktavRttithI adhika dAna Ape che. / / 56 // tyAra pachI, te jinezvarane vAMdavA mATe samasta vAsudevanA parivArathI saMpanna thai nIkaLyA. jinezvarane vAMdI potAnA sthAne beThA ||57 || IMdra vagere ane devo - vidyAdhara - manuSya (puruSo) tiryaMca ane mANaso jinendrane vAMdI, besIne potAnI zaMkAo pUche che. 58 // bhagavAna paNa teone bhavasAgarathI tAravAmAM samartha evA dharmane kahe che,te sAMbhaLI tyAM ghaNAM prANIo bodha pAmyA. // 5 // kRSNAdi hariparivAra jinezvaranA caraNa kamaLane vAMdI dvArikAmAM gayA, ane pota potAnA kAmamAM lAgI gayA ||6|| A bAju ariSTha neminA guNanAM bhaMDAra cha ziSyo samAna vaya ane rUpavALA sAkSAt jANe devakumAro dvArikAmAM iryAsamitivALA traNe saMghATe gharanI paraMparAthI anukrame gocarI mATe vicarI rahyA che. / / 62aa anukrame paheluM yugala grahaNa udgama utpAdananA sarva doSone choDavA pUrvaka vasudeva-devakInA ghera pahoMcyuM. devakumAranI upamAvALA zreSTha te yugalane jANe pote mAtA na hoya' tema dekhIne vismaya pAmelI AnaMda pAmatI jenuM jamaNuM netra pharakI rahyuM che evI te rohiNIne ema kahe che ke baLadeva kRSNane ThagavA mATe muniveze A durdharSa, vikasita zreSTha kamala sarakhA naitravALuM, baLarUpa guNathI yukta anupama devayugala AveluM che. kAraNa ke AvA rUpavALA sAdhuo meM ahIM joyA nathI, tethI sAceja A mAyAthI devo AvyA che. / / 6aa have devakIne rohiNI paNa kahe devo bhUmine sparza karatA nathI, unmeSanimeSa karatA nathI, temanA deha-vastromAM mela hoto nathI, A kAraNothI he devakI ! A sAdhu deva nathI. eo lakSaNa Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 mULazuddhi bhAga-2 yukta rAjakumAro che, jethI dekha, ane vipula prAsuka annathI lAbha lo. kAraNa ke bhikSA mATe AvelA sAdhuo ghaNIvAra ubhA na rahe. II7nA tyAre devakIe paNa rasoyaNane kahe che ke sAdhuone prAsuka anna yatheccha rIte Apo, teNIe ApyuM, sAdhu gayA. // 71 // tyArapachI madhyama yugala gocarInA krame tyAM AvyuM, dekhIne A paheluM yugala che ema mAnatI devakIe pharIthI paNa te rasoyaNane kahe che IcchAmujaba sAdhuone Apa. "A yukta nathI" ema mAnatI teNIe ApyuM, teo paNa gayA II73|| tyArapachI trIjuM yugala te ja krame tyAM AvyuM. dekhIne teja prathama yugala che ema mAnatI temane devIe kahyuM he bhagavan ! be vAra AvyAM chatAM zuM pha2IthI tame AvyA ? zuM puratuM thayuM nathI ? athavA AmAM bIju kaMI che ? / / 75 // zuM dhanadhAnyathI samRddha vAsudevanI nagarImAM yatione bhikSA nathI maLatI ? athavA mane matibhrama thayo che ? / / 76 // A sAMbhaLI devayaza nAmano pAMcamo kumAra kahe che he mahAnubhAva ! ame te sAdhu nathI je ahiM tArA gharathI bhikSA laIne gayA, kiMtu tuM kArya (hakIkatane sAMbhaLa,) kAraNake tuM kharekhara bheda jANI zakI nahiM. // 78 / / bhadrIlapura nagaramAM nAga nAme moTo zeTha rahe che, tenI patnI sulasA che, teonA ame chae putro chIe. II795 ekabIjAthI maLatA AkAravALA sarakhArUpavALA badhAe bhAIo chIe. paraspara anurAgavALA ame badhA tapa karI rahyA chIe. 80nA alaga alaga saMghATakathI tArA ghera ame AvyA, sarakhArUpavALA amAro bheda tame jANyo nahIM. || 81 || A sAMbhaLI romakUpa khaDA thaI gayAM che, evI devakI paNa ubhI thaIne vAMdIne zuddha anna snehathI vahorAve che. 82 sUkSma najare jue che, zrIvatsathI aMkita chAtIvALA, nIlakamalanA patrasarakhI AMkhavALA potAnA svarUpathI kRSNa samAna teone dekhe che. II8gA madathI matta hAthI samAna gativALA teone dekhIne te baMneo tyAMthI prayANa karye chate harSathI devakI rohiNI (ane kRSNa)ne e pramANe kahe che.. je thayuM te sAMbhaLo polAsapuranagaramAM atimuktaka sAdhu amAre ghera AvelA. teoe mane Adeza karelo ke A kanyA pradhAna puruSanI patnI ane zrIvatsavakSasthalavALA jIvatA ATha putronI mAtA thaze, ardha bharatanA rAjAnI svAmInI thaIza, emAM koI saMdeha nathI, ema kahI tamAladala jevA kALA bhammara AkAzamAM te sAdhu uDI gayA. // 8 // pradhAna puruSanI patnI thaI pahelA mAre cha putro thayA, te putrone kharekhara devatAe kaMsane mugdha banAvI apaharIne sulasAne ApyA, kaMse kharekhara anya chokarAone mAryA lAge che, A mAruM mAnavuM - anumAna che. 8lA Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 devakI kathA 165 mArI jamaNI AMkha pharake che, baMne stanothI dUdha jhare che, rUpathI kRSNa samAna che, tethI A mArA ja putro che. 90 kAraNa ke he zivAdevI ! tamane ane mane choDI bIjI koI nArI zrIvatsathI aMkita vakSasthalavALAputrane janma Ape nahIM. vicAraNA karavAthI zuM, sarvajJa sarvadarzI neminAthane savAre pUchIne A saMzaya dUra karIza. I9ro. rohiNI paNa devakIne kahe che, vinayarUpathI samAna kRSNane A badhuM savAre kahIza, jethI tamAre sutano saMgama thaze I93 putra mATe utsuka banelI devakI bahu muzkelIthI rAtri pUrNa kare che, putravadhUnA samUha sAthe savAre prabhu pAse gaI. II94 tyAM sarvadeva dAnava yAdavasamUhanI madhye birAjamAna jinezvarane traNa pradakSiNA karIne temanI AgaLa A stuti maMgala kare che. 95 zivAdevanA putra ! trijagatanA Izvara tame jaya pAmo, sura-asuranA svAmIthI namaskAra karAyela ! paramezvara! tame jaya pAmo, tADavRkSa-bhramara ketu graha ane pADAnA ziMgaDA (jaMgalI bheMsa) samAna zyAmavarNavALA tame jaya pAmo, rAjimatI kanyAne choDI denArA tame jaya pAmo. harivaMza rUpI sarovaranA pANImAM zveta haMsasamAna ! jaya pAmo, pRthvI rUpI nArInA karNanI zobhA mATe ghareNA (kuMDala) samAna! jaya pAmo, potAnA rUpasaubhAgyathI kAmadevane jitanArA ! jaya pAmo, niHsaMga banI dhana-svajanono tyAga karanAra ! jaya pAmo 90gA. jagatanA subhaTa evA kaMdarpa - kAmabhaTane dalanArA! jaya pAmo, bhavanA bhayathI DarelA bhavyone zaraNa ApanArA ! jaya pAmo, giranAra upara uttama mahAnuM cAritrane svIkAranArA ! jaya pAmo, II98. saMyamabhArane vahana karavA mATe dhuraMdhara vRSabha samAna ! phelAtA yazanA bhArathI dhavala-ujjavala jaya pAmo, AThakarma rUpI pahADanuM dalana karavA mATe zreSTha vaja samAna ! jayapAmo, apavarga - mokSa nagaramAM javA mATe jina-kevaLInuM sarjana karanArA jaya pAmo 99o e pramANe bhavabhayathI DarelI huM he neminAtha ! tamArA caraNa kamaLamAM namana karuM chuM, samasta bhaya vagaranA zivanagaramAM he svAmI ! mane laI jAo. (10) namana karI pharI paNa kahe che he bhagavan ! atimuktaka munie mane bALapaNAmAM. kaheluM ke "tuM jIvatA ATha putronI mAtA thaIza" 101il. - te zuM khoTuM che? kAraNa ke mArA putrone to kaMse mArI nAMkhyA. bhagavAne paNa kahyuM- tane munie je kahyuM te satya che. 101 - he devakI ! A sAMbhaLa bhadilapuramAM vaNiputrI sulasI tene bALapaNamAM nipuNoe niMda jaNAvelI 103 teNe jIvaMta suputranI prApti mATe tapathI hariNigamasI devane ArAdhyo. muninA zApanA vRtAMtane jANI tArA putrone kaMsa mAravA mATe udyata-taiyAra thaye chate teonuM apaharaNa karIne (kaMsanAza kare tenI) pahelA ja utpanna thatA mAtrAmAM laI sulatAne soMpyA 10pa Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 mULazuddhi bhAga-2 nAgazeThanA ghera sulatAnA parivAranA hAthamAM rahelA teo harikulamAM caMdra samAna devakumAronI jema vRddhi pAmyA. pahelo anIkAza, anaMta sena, ajitasena, tathA nihatazatru, devayaza, ane zatrusena. teo nAgazeThanA ghera zreSTha devonI jema bhoga bhogave che, te eka ekane batrIsa rAjakanyAo zeThe mAMgaNI karIne ApI. jeo rUpathI suravadhU jevI, keyUra, kaTaka, kaMThamaNi kaMdhoro hAranI zobhAvALI. te badhI alaga alaga mahelamAM rahenArI arasa parasa sneha yukta, eka bIjAnA Adezane karanArI evI, temanI sAthe teo kriIDA kare che. I106 thI 11nA : e arasAmAM he devakI ! ame grAma AkaramAM vicaratA te nagaramAM bahAra udyAnamAM samosaryA. /111ii. tyAM mArA samavasaraNamAM cAre prakAranA devo AvyA. bhadrilapurano svAmI rAjA puMDa te divase samavasaraNane jANI ane mAruM Agamana jANI ekAeka tarata ja nagarajana ane rANIo sAthe vAMdavAnI bhaktithI nIkaLyo. 133ii. vAhanane dUra mUkI bhaktithI mArI pAse Avyo, tyAM mane namana karIne samazilA pITha upara beTho. 114 te paNa jeo tArA putro che te chae jaNA nAgazeThanA gharathI alaga alaga rathamAM mane vAMdavAnI bhaktithI jaldI cAlyA. 11pA dUrathI rathathI utarIne mArI pAse AvyA, traNa pradakSiNA karI mane vAMdI bhUmi upara beThA. |116. te kumArane uddezIne meM dayAmULa zivasukha ApanAra aciMtya ciMtAmaNI ratnasamAna dharma kahyoprarUpyo. /11thI te dharma paNa zAMtithI vizuddha, mArdavathIyukta, Arjava-sahita, mukti nirlobhatAthI saMpanna, tapa saMyamaguNathI yukta 118 satyavratanA sAravALo, zaucasahita, AkiMcanyathI vyApta nava brahmacaryagatithI gupta, vizuddhabrahmavratathI yukta ll11 cAritrajJAna-darzana suvizuddha guNothI aMkita, paramatattvamaya, krodhamAnamAyA vagarano, nirlobha, nirmamatva, azaTha, rAgadveSathI mukta, mohavagarano, mAtsarya rahita, nirmala, rAtribhojana rahita, caraNakaraNanA viraha vagarano, ityAdi yati saMbaMdhI ane zrAvakonA dharmane sAMbhaLI chae jaNA saMvega pAmelA A kahe che... aMjali joDI, harSathI jemanI romarAjI vikasita banI che evA teo kahe che ke he bhagavana ! mA bApane pUchIne tyAra pachI ame saMsArathI udvega pAmelA, sarva duHkhothI mukta thavA tamArA ziSyabhAve A badhA Adezane ame karIzuM 124o. e pramANe kahIne namIne te nagaramAM potAnA ghera jaIne mAbApane namIne badhA A vacana bole che... janma-maraNa-vyAdhirUpI pANIvALA saMsAra sAgarathI gabharAyelA ane tene utaravAnA upAyane jANyo, tethI pAra pAmavA IcchIe chIe jo Apa vidAya (rajA) Apo. 126ll to sarva duHkhanuM dalana karanAra bhagavAnanA zAsanamAM ame badhA bhayathI DarelA zuddhamanavALA, nirmamatvavALA sAdhu thaI jaIe. 127 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 devakI kathA 167 mA bApa vaja jevA niSphara ane dusaha A vacanane sAMbhaLI bhUmi upara DhaLI paDyAM, svajanamAM hAhAkAra thayo, 128 TiToDInA kulanI jema dIna mana banela 32-32" teonI strIo ane svajana varga AkraMda karavA lAgyo, 12lA bAMdhava janothI karAyela te sudusaha ghora (anukULa) upasargane sahana karIne mA-bApane samajAvIne vrata levA taiyAra thayA. {13ii . teono dIkSA mahotsava utsuka banela zeTha ThAThamAThathI kare che. svajanoe devavimAna sarakhI pAlakhI banAvI. 131 te ja samaye sajelA vezavALA zibikAmAM besI teo paNa vidhipUrvaka parama mahimAthI mArA samavasaraNamAM AvyA. 13rA. zibikAthI utarI vinayathI mArI pAse AvyA, vidhipUrvaka meM paNa te chae janone dIkSA ApI. ||133 thoDA ja samayamAM teo gaNadhara pAse sAdhusamAcArisAthe dvAdazAMgIgaNipiTaka bhaNI gayA. 134o. cha8, aTTama, 4-5 upavAsa 15 upavAsa, mAsakhamaNa dvArA ane eka sAthe pAraNA karI AtmAne atyaMta bhAvita kare che. ||134o. A badhA mArI sAthe anukrame vihAra karatA ahIM AvI pahoMcyA ane tArA ghera bhikSA levA AvyA. 13lA tethI he devakI ! zrIvatsanI nizAnIvALA A tArA ja putro che. tAre ghera bhikSA mATe AvelA jeone te kAle vAMdyA hatA. /13thA anya bhavamAM he devakI ! teM zokyanA atinirmala cha ratno coryA hatAM, putra viyoga tenuM phaLa che. I138 e pramANe kahetA AMsuthI bharelA nayanavALa vAsudevanI mAtA devakI moTI mUchathI nIce paDatI kRSNa hAthathI pakaDI rAkhI. 13lA. tene raDatI dekhI baLadeva - kRSNa vagere yAdavavaMzanA uttama puruSo AMsuthI bhInA locanavALA karuNa rIte raDavA lAgyA 14 tyAMthI UThIne prasavelI gAyanI jema te putrane yAda karI stanothI dUdhane jharAvatI teonI pAse gaI, tyAM te anIkAzane sarvAge AliMgana karI AMsu sAthe gad gadda kaMThe Ama kahevA lAgI 142aa. hA ! A mArA badhA putrone janmatA ja apaharaNa karAyA, Aje bhagavAne kahetA sarvane meM jANyA. {143 e pramANe raDatI AnaMdathI darzAhakulane paNa raDAvatI kRSNa vagere devakIputrone bheTIne raDyA /144o devakI te moTA putrane kahe che ke he putra ! tuM rAjA thA, kulamAM pUjita bAkInA anaMtasena vagere yuvarAja, he, putra ! kRSNa tArI AjJAnuM pAlanakaraze ane daMDa dhAraNa karaze, rAma paNa tArA Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 mULazuddhi bhAga-2 vacanane karaze, bAkInA kRSNanA sarve rAjAo paNa. kRSNae paNa A vAtanuM samarthana ApyuM ane baLadeve paNa. bAkInA zaurIpuranA yAdavoe paNa teno svIkAra karyo. // 14 // tyAre anIkayaza kahe che he mA ! ahIM paramArthane - hakIkatane tuM sAMbhaLa, rAjya vagere padArtho prANIone duHkha mATe thAyache. I148 // tathA tevA prakAranA pUrvakarma ane bhavitavyatAe tArI kukSimAM utpanna thaine paNa pApakarmo A pramANe vANiyAne ghe2 bhamADyA. "harivaMzamAM rAjaputro hoIne paNa sAmAnya mANasanI jema vANiyAnA ghera utpanna karyA' AnAthI bhAre zuM kaSTa hoI zake. ||150nA " dUdha pItA kRSNe tathA mahAyazasvI baLadeve paNa mA-bApa sAthenA viyoga duHkhane meLavyuM. 1194911 ane A choDelA bhogone jo phI bhogavazuM to saMsAranuM kAraNa banaze ane mANasonA upahAsa pAtra banazuM, tathA kutimAM javuM paDaze. 152 e vakhate bhagavAna ariSTa nemi jinezvara kRSNane kahe che... devendra paNa emane calAyamAna karavA samartha nathI. / / 15 / A badhAye carama zarIrI vajaRSabhanArAca saMghayaNavALA caramabhavavALA che, A bAbatamAM pralApa karavAthI saryuM. he hiravRSabho ! zAMta thAo. / / 154 / / A jinavacana sAMbhaLI jinezvaranI stuti karIne/ te (kumAro) sAthe vidhipUrvaka sArI rIte vArtAlApa karIne yAdavo dvArikAmAM gayA // 15 // bIjA (te kumAro) mahApuruSo paNa mahAvratane lAMbAkALa sudhI pAlana karIne jinezvarane namIne anujJAthI te badhA jauzcaMta parvata upara gayA. tyAM pahADa upara pAdopagamana ekamAsanuM anazana svIkArI niraMjanA karma lezavagaranA vasudevanA putro marIne siddhine pAmyA. // 15 // = A bAju devakI paNa ghera jaI potAnA putranA viyogathI du:khI, AMsunA pANIthI bharelI AMkhavALI e pramANe vicAre che.... teo dhanyA che, puNyazALI che, teno manuSyajanma sulabdha zlAdhya che, jeo potAnI kukSimAM utpanna thayelA nAnA chokarAonA kamaLanI pAMdaDI sarakhA komala hAthovaDe grahaNa karIne ullApo Ape che, marma-krIDA vacana bolanArAone marma vacana bolanArA // 16 // tathA stananA dUdhamAM lubdha, mugdha, DhIMcaNanI upara ubhA thatA evA chokarAone nAnA vidha ramaNa-krIDAmaya vacano snehathI bole che / / 161 // huM to vaLI adhanyA ethI AmAMthI eka paNa prApta thayuM nahIM. ema ciMtAthI ghaNI ja devakI dIna thaI. / / 162ii nisteja pILI paDelI, jhAMkhA paDelA nayana yugalavALI, nisteja dIna mukhavALI, hastatalamAM mUkelA gAlavALI, ArtadhyAna karatI jeTalAmAM rahe che, teTalAmAM mAtAne vAMdavA mATe tyAM kRSNa Avyo. II164 // mAtA devakIne tevI avasthAvALI dekhIne hAtha joDI kRSNa e pramANe kahe che... koNe tArI AjJA na karI, A mane kahe jethI tene yamarAjAno mahemAna banAvuM. emAM koI saMdeha nathI. athavA Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 devakI kathA 169 je tamane managamatuM te pUrNa thatuM na hoya te kaho. ema kahetA devakI kahe che. "he putra ! tuM dIrdhAyu thA, te nathI je mAruM kArya tArA prabhAvathI siddha na thAya ||167ii. paraMtu meM tamArI bALaceSTAo anubhavI nathI tethI manamAM saMtApa thAya che. ema sAMbhaLI rAjA kahe che'. he ammA ! kheda choDI de, te pramANe karIza ke mAre nAno bhAI thaze. ema bolIne potAnA sthAne jAya che. 169o. tyArapachI avasare kRSNa pauSadhazALAmAM hariNigameSIne manamAM dhArI aDhamabhakta grahaNa kare che. 170mAM maNi suvarNa mUkI, mAlA vilepana tyajI tyAM ghAsanA saMthAra upara beThelo aDhama pUrNa thayo tyAM sudhI rahyo . tethI Asana calAyamAna thatAM IMdrano senApati Avyo, he mahAyaza! kArya pharamAvo, je kAraNe teM mane yAda karyo che. ||172 tyAre vAsudeva kahe che... he surasenAdhipati ! te pramANe karo ke jethI mArI mAtAnA manoratha pUrAya. te kahe che "he kRSNa ! thoDA ja divasomAM tArA mAtAnA manorathanI saMpUrti thaze', kahI deva devalokamAM gayo. 174 anukrame devakIne putra thayo, je hAthInA tALavA sarakho atIva sukumAla, sarvajanane AnaMdano hetubhUta hato tethI mA-bApe "gajasukumAla" ema tenuM nAma karyuM, mAtAnA manoratha pUrNa thae chate, have te yauvanane pAmyo ./176l. | utkRSTarUpa lAvaNya varNakalA kauzalya vagerethI saMpanna vAsudevane prANathI paNa vadhAre priya thayo hato 177ii. krame yauvanane prApta thayelo jANIne kRSNa mAtAnI anumatithI pradhAna rUpavALI rAjakuMvarIo (tenAmATe) varI. 178 somazarmAnI putrI rUpayauvanaguNavALI kSatriya kanyA hatI, te saumyamukhavALIne paNa varI. 179o. jyAre harSamAM Avelo kRSNa nAnAbhAInA vivAha maMgalanI vicAraNA kare che. tyAre bhagavAna jinezvara vicaratA dvArikAmAM padhAryA. 180 jinezvaranuM Agamana sAMbhaLI badhA vividha jAtanA vAhanamAM gharathI vAMdavA nimitte bhaktithI nikaLyA ||181 te nagarI kolAhala-zorabakoravALI dekhIne gajasukamAla pUche che "he kaMcukI ! nagarImAM Aje A zuM cAlI rahyuM che ?? ||182aa. te kahe che "he kumAra ! traNelokamAM prasiddha yadukula gaganatalamAM caMdra samAna samudravijayanA putrane teM jANyo nahI ? 183ii. utpannadivyajJAnavALo, surendraasurendrathI vaMdAyela caraNavALo, anupama RddhithI dedIpyamAna bhagavAna neminAtha padhAryA che. 184o. ahIM ja ramaNIya giranAra parvata upara samosaryA che, temane vAMdavA hetu he kumAra ! A hari pramukho jaI rahyA che'. 18pA. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 mULazuddhi bhAga-2 te sAMbhaLI kumAra paNa vikasita romarAjIvALo zreSTha ratha upara caDhI nemi jinezvarane vAMdavA gayo' 18dA bhaktithI jinavarane vAMdI temanI pAse beTho, jinezvaranA mukha upara netra mUkI eka mane temanA vacano sAMbhaLe che. 18thI bhagavAna yojanagAminI vANIthI dharmadezanA kahe che, te sAMbhaLI bodha pAmelo kumAra e pramANe kahe che - "he bhagavAna ! mA-bApane pUchIne tamArI pAse dIkSA laIza', ema kahI ghera jAya che. mahAmusIbate mA-bApathI rajA meLavI jinezvara pAse ThAThamAThathI te kumAra dIkSA le che. /19ii . kRSNa vagere nUtanamunine vAMdIne potAnA ghera gayA, saMdhyA TANe gajasukumAla jinezvarane pUche che ke "he bhagavana ! rAtre zmazAnamAM kAusagga rahuM ?" te munine vizeSa guNa-lAbha thavAno che" ema jANIne bhagavAna anujJA Ape che. 19rA jeTalAmAM te mahAsattvazALIe saMdhyA samaye kAusagga AraMbhyo, tyAre somile temane dekhyA, ane dekhIne te pApI ema vicAre che ANe mArI nirdoSa dIkarIne herAna karIne choDI mUkI, tethI atyAre barAbara vera vALavAno avasara maLyo che. 194l. ema vicArI tenA mAthe mATInI pALa bAMdhI baLabaLatA aMgArA citAmAMthI lAvIne nAMkhe che. ema karIne pApI jaldI nagaramAM praveza kare che, munine paNa cittamAM AvA pariNAma thayA. hA ! hA ! A koIka jIvane durgatimAM paDavAnA kAraNabhUta je akArya che, teno huM nimitta banyo. ema vicAratA temane kevalajJAna utpanna thayuM, sAtho sAtha Ayu kSaya thavAthI mokSa pAmyA. 198 kRSNa paNa bIjA divase jinezvarane vAMdIne pUche che "he bhagavana ! gajasAdhu kyAM che ? bhagavAna paNa bole che ke "siddhipurimAM 199o. kRSNa paNa kahe che kevI rIte jaldI siddha thaI gayA? paramArthane kaho', bhagavAna paNa kahe che he naravara ! maraNAMta upasarga sahana karyo mATe,200 kRSNa paNa kahe che "he bhagavAna ! mArA nAnAbhAI ane tamArA ziSyane AvA prakArano upasarga koNe jIvanathI nirdaya pAmelAe karyo ?" /2015 - bhagavAnuM paNa kahe che "nagarInA dvAre praveza karatA tamane dekhI jenA mAthAMnA sAta TukaDA thaze tene jANajo , have bhagavAnane vAMdI kRSNa jeTalAmAM nagarImAM praveza kare che, teTalAmAM te pApI vicAre che aho ! meM akArya karyuM kRSNano nAnobhAI haNyo, te jinezvara pAsethI jANI (kRSNa) mane kevI rIte mAraze ? te jaNAtuM nathI. tethI nAzI jAuM, 204 ema vicArI jeTalAmAM te nIkaLe che teTalAmAM nagara dvAre ekAeka kRSNa tene sAme Avyo. /20pA . have tenA bhayathI mAthAnA sAta TukaDA thaI gayA. kRSNa paNa kALA baLada dvArA nagarImAM bhamADyo. /206o. ema devakInuM caritra saMkSepathI meM kahyuM. vaLI vistArathI badhuM vasudevahiMDIthI jANo. 207 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 sItA kathA 171 e pramANe sarva ThekANe A (devakI) prasiddha che, vizeSathI gajasukumAlanI utpatti devomAM vadhAre prasiddha thaI, tethI A meM kahI che. 208. | (devakI kathA samApta) have sItAnI kathA kahevAya che. | (sItA kathAnaka) A jaMbudvIpamAM bharatakSetranA madhyabhAgamAM seMkaDo AzcaryathI yukta sAketapura prasiddha nagara che //lA te nagaramAM IkvAku kulamAM utpanna thayela mahA sattvazALI traNa lokamAM prakhyAta dazaratha nAmano rAjA che. rA tene traNa rANIo che, pahelI aparAjitA e nAme prasiddha, bIjI sumitrA, trIjI kaikayI. //. pahelI rAmadeva putra, bIjIne lakSmaNa kumAra, trIjIne bharata putra che, traNe paNa sarvatra prasiddha hatA. 4 traNe jagamAM prasiddha, badhI nArIonA rUpane jitanArI, mithilAdhipati janakanI dikarI sItAne rAmadeve paraNI //pA have eka divasa kekeyIe dazaratha rAjAne sArathI banIne khuza karelA tethI badhAnI samakSa (rAjA) vara Ape che. rAmano rAjayAbhiSeka Avelo jANIne rAjAne kaikeyI kahe che "deva ! tame tyAre mane je varadAna ApeluM hatuM te atyAre Apo, mArA kumArano badhA rAjAnI samakSa rAjyAbhiSeka karo' ! te sAMbhaLI rAjA (dazaratha) badhA rAjAonI sAthe ghaNoja vilakho paDI gayo ane ema hRdayathI vicAre che... "juo to kharA ! lokamAM nArIo kevI avivekavALI hoya che. jethI rAmane choDI bharatane A rAjaya apAve che.' ||10. ema vicArI rAjA lakSmaNa sahita rAmane bolAve che, ane kahe che, "he putra ! jo ke yukta nathI, chatAM paNa ema prArthanA karuM chuM I11pa. khuza thayelA meM kaikeyIne varadAna ApeluM hatuM, teNIe te varadAnarUpe bharatano rAjayAbhiSeka mAMgyo che, tethI he vatsa ! teno te-rAjyAbhiSeka huM karIza, tethI te putra ! tuM mArA AgrahathI lakSmaNa ane sItA sAthe te mAnI le, "tyAre rAma jevo Adeza" ema bolI lakSmaNa sItA sAthe rAma vasativALA sthAnathI nIkaLI mahAbhayaMkara jaMgalamAM praveze che. 14. tyAra pachI rAjAe paNa bharatane rAjaya upara sthApI dIkSA lIdhI. rAma paNa svacchaMdalIlAthI jaMgalamAM phare che. have eka divasa krIDA karato lakSmaNa dUra nIkaLI gayo. ghaNI rIte pUjA karAyela caMdrahAsa nAmanI zreSTha talavArane jue che. 1dI tene dekhI kutuhalathI bharAyela lakSmaNa kumAra tene grahaNa kare che, ane vAMsajALa upara calAve che, vAMsano Akho samUha paDI jAya che, I17thI Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 mULazuddhi bhAga-2 tenI vacce zreSTha kuMDalamukuTathI bhUSita ramaNIya vidyAdharanuM mastaka paDeluM dekhIne lakSmaNa ekAeka jeTalAmAM barAbara dekhe che, teTalAmAM uMcA baMdhAyela pagavALuM dhUADo pIvAnI tRSNA-lAlasAvALuM mastaka vagaranuM koIkanuM dhaDa dekhe che. te dekhIne kumAra potAnA bhujabaLane ghaNu nide che, "hA ! hA ! aho ! mArA vaDe akAja thaI gayuM" ema bolIne. tethI te talavArane laIne rAmanI pAse jaIne jevuM banyuM tevuM kahI de che, rAma paNa kahe che, -"he kumAra ! te yogya nathI karyuM, AnA kAraNe ApaNe atiraudra saMgrAma thaze," jeTalAmAM e pramANe rAma bole che, teTalAmAM te maranAranI mAtA bhAta laIne AvI pahoMcI, jene lakSmaNe haNyo te rAvaNanI bena sUrNanakhAno potAno saMbudda nAmano putra hato, tene marelo dekhI vilApa karatI zatrune zodhavA lAgI. rajA. lakSmaNanA pagale pagale keTalAmAM tenI pAse pahoMcI, teTalAmAM tenA rUpane dekhI kAmane paravaza thaI gaI. erapo yuvAna vayavALI prauDha nAyikAnuM yauvanarUpa karI teonI pAse pahoMcI gaI, ghaNA prakAre prArthanA kare che, rAghava svIkAra karato nathI. ra6ll tethI te rIsAIne jaldIthI potAne nakhothI vidArIne kharadUSaNa potAnA patinI AgaLa ema Akroza kare che. ane bumarANa karavA lAgI he ! svAmI tame nAtha hovA chatAM prANIoe mArA putra saMbukane haNI nAMkhyo ane bhUmi upara pharanArA teoe mArI A dazA karI . 28. he svAmI ! nahIM IcchatI mane nakhovaDe nirdaya rIte vidArI nAMkhI, te sAMbhaLI rAjA pralayakALanA agninI jema bhaDake baLyo. rilA atyAre ja te duSTa puruSonA samasta abhimAnane daLI nAMkhu chuM, ema bolI ekAeka ghaNA subhaTo sAthe taiyAra thAya che. 3 tyAre AkAzataLathI vidyAdharonA AvatA te sainyane dekhI rAme lakSmaNane e pramANe kahyuM: ||31aaaa . "vatsa ! te jeno vadha karyo teno badalo levA A AvyuM lAge che' evuM huM mAnuM chuM. tethI tuM sItAnuM rakSaNa kara, jeTalAmAM huM eone parAmukha karInAMkhu - dUra bhagADI dauM.' li3rA tethI lakSmaNa paNa kahe che, "he svAmI ! tame ahIM sItAnI pAse raho emane huM ja-e sainyane dUra bhagADI daIza-UMdhu moTuM karAvI daIza. 33 rAme kahyuM tyAM gayelA tane jo koI paNa rIte saMdeha thAya (muzIbata Ave, to siMhanAda mUkavo. e pramANe thAo', ema svIkArI lakSmaNa temanI sAme bhIDAya che. ghaNA bhaTone haNIne kumAre kharaduSaNane haNyo. rUpo bAkInA rAjAo paNa have lakSmaNane zaraNe AvI gayA. nAyaka haNAI javAthI zUrpanakhA paNa raDatI rAkSasapati rAvaNane kahe che, te sAMbhaLI te (rAvaNa) paNa krodhe bharAyelo tyAM Ave che, vanamAM sItA sAthe rAmane jue che. 3 sItAnA rUpane dekhI te kAmadevanA bANathI vIMdhAyo. sItAne haravA Icche che, paraMtu rAma pAse hovAthI harI zakato nathI, 38 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 sItA kathA 173 tethI vidyAnA baLathI teonA saMketane jANI ekAeka moTo siMhanAda mUke che, te sAMbhaLI rAghava-rAma jAya che. 39 rAkSasapati paNa sItAne harIne jAya che. te AMtarAmAM lakSmaNa rAmane kahe che "tuM kema Avyo? //4 tArA mUkelA siMhanAdane sAMbhaLI Avyo chuM," rAme ema kahetA lakSmaNa kahe che "meM siMhanAda mUkyo nathI. II41. sItAnuM apaharaNa karavA kharekhara koIe karelo hovo joI. tethI he rAma ! jaldI jA, sItAnuM rakSaNa kara, 4rA tamArA caraNa prabhAvathI meM A zatru mArI nAMkhyo che. tethI A sainyane laIne huM tArI pAse AvuM chuM.' 43 A bAju e pramANe laMkAdhipatie sItA harI, rAme paNa cha mahInA yuddha karI laMkAdhipatine haNIne tyAra pachI sItAne lAvI, potAne ghera AvyA. bharatAIne sAdhyuM, lakSmaNakumAra have AThamA vAsudeva thayA. 4pA padmapaNa balabhadra thayo. ayodhyAnagarImAM AvyA. mahaMta sAmaMto jeone namI rahyA che evA teo atula rAjayane kare che, 46. have ekavAra sItA potAnA bharatAra sAthe rahelI viSayasukhane bhogavatI garbhavatI thaI. ||47ii. tyArapachI be mAsa jatA garbhanA prabhAvathI dohalo pedA thayo ke jinAlayone vAMdu. te jANIne rAme nagaromAM jinAlayomAM samasta RddhinI zobhAthI saMyukta aSTAnikA mahotsavano Adeza karyo. 49 he priye ! jinezvarone vAMdo. ema kahetA sItAnI romarAjI vikasita thaI gaI bhaktinA bhArathI bharelA aMgavALI nagarInA jinabiMbone vAMde che. pachI ane pharI rAme kahyuM "he suMdarI ! bAkInA dharaNitala uparanA kRtrima akRtrima jinezvaronA bhavanone (biMbone) vaMdAvIza." palA e pramANe vizvasta thayelI sItAno dohalo pUro thayo. ane A bAju rAma pAse AvIne pratihArI kahe che ke he deva ! nagaranA tamAma mahAjanothI parivarelA moTA bujharga mANaso-vaDavAo dvAradeza upara tamArA darzana mATe utsuka banIne UbhA che. //pa3. rAme kahyuM jaldI praveza karAvo. tyAre pratihAriNIe badhAne kahyuM: "aMdara jAo', teo paNa rAma pAse AvyA. //pa4o. darzana saMbaMdhI upacArathI pUrNa -mukta thaye chate rAme kahyuM: "bolo, zuM kAma che ? bhayathI kAMpatA hRdayavALA teo paNa e pramANe bole che... "he svAmI ! bhayanA mArelA amArA moDhAmAMthI vANI bahAra nIkaLatI nathI, abhayadAnathI prasAda - maherabAnI karo, jethI bhayamukta banelA ame Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 mULazuddhi bhAga-2 vinaMtI karIe. //padI rAme paNa javAba Apyo - tamone badhAne abhaya che, he bhadra ! je kahevAnuM che te kaho, ema rAme kahetA temAMthI vijaya nAmano mahaMta vinaMtI kare che - he svAmI ! AkhI nagarImAM anArya kAryavALA (kAryane nahIM jANanArA) bIjAnA doSane pakaDavAnI tAlAvelIvALA loko bole che ke "anurAgamAM paravaza evA rAvaNavaDe je bhogavAI te sItAne rAma ahIM lAvyA. ahIM! A khoTuM-ajugatuM karyuM. nItimAM kuzala IkvAkukulamAM utpanna thayela rAmane A karavuM yogya nathI'. e pramANe bolanArA lokone te svAmI ! daMDa karo,' ema kahetA rAma jANe ekAeka vajathI tADana karAyelo ema vicAravA lAgyo. 6 nA ahaha ! kevI rIte eoe ati niSThura A kAryanI vinaMtI karI ke je sItAno apavAdaniMdA vicAravI paNa dussaha che. IPdarA caMdranAkiraNa samAna nirmala evA mArA AkhAye IzvAkukularAjavaMzane mahilAnA apavAdathI malina karAyo. ane ema paNa saMbhavI zake che, rAkSasa iMdravaDe dararoja anunaya - vinaMtI karAtI kusumaudyAnamAM rahelI sItAe kadAca vacana mAnI paNa lIdhuM hoya. tethI Ane apajazanA bhayathI Darelo huM zUnya araNyamAM choDI mUkuM, anyathA prajAnA cittane TADhaka nahIM vaLe. dipA ema vicArI lakSmaNane bolAve che, te paNa jaldI Avyo. rAme kahyuM "he lakSmaNa ! mArI vAta sAMbhaLa |66ll durvisaha sItAvize apavAdanA (niMdA) Aje nagarajanovaDe vinaMtI karAI - kahevAI te sAMbhaLI roSe bharAyela lakSmaNa kahe che... "kadAca meru calAyamAna thAya, sUraja pazcimamAM ugI jAya, paraMtu sItA mahAsatInuM citta pralayamAM paNa calAyamAna na thAya //685 je vaLI khoTuM bolanArA paravyasanI A je nirdayaloko che, te badhAnI Aje ja jIbha kApI niruttara karI nAMkhu." I69 daMDakaravA mATe udyata thayelA tene jANI lakSmaNane sumadhura vacano dvArA samajAvIne have pachI rAma ema kahe che "he vatsa ! kulaapavAdathI ghaNo Darelo huM sItAne choDI dauM chuM'. lakSmaNe kahyuM - "he prabhu ! tamAre A yukta nathI. vicAryA vinA ekAeka durjanonA vacanathI zIlavatI samastaguNathI saMpanna mahAsatI sItAne tame tyajo cho te yukta nathI". Ikaro. rAme kahyuM "AnAthI vadhAre tAre kazuM bolavAnuM nahi', ema kahetA lakSmaNa duHkhI manavALo potAne ghera gayo. / 73 rAme paNa senAdhipati kRtAMtavadanane jaldIthI bolAvyo. kavaca bAMdhI taiyAra thayelo te paNa zreSTha rathamAM caDhIne cAlyo. I74o tene dekhI loko bole che koIno moTo aparAdha thayo lAge che, te senAnI paNa rAmane vinaMtI kare che te svAmI ! "mane AjJA pharamAvo //pA. "jinacaMdananA bahAnAthI sItAne moTA jaMgalamAM mUkI jaldI pAchA pharavuM" A mArI tamane AjJA che. II76ll he svAmI ! jevI AjJA, ema kahI satA pAse jAya che, kahe che "he svAminI ! UbhA Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 sItA kathA 175 thAo, A mahArathamAM AruDha thAo, samasta traNa lokamAM vaMdanIya jinabhavanone vAMdo," ema kahetA khuza thayelI sItA rathamAM caDhe che. I78. badhI sakhIone ane parijanane pUchI sItA kahe che jinabhavanone praNAma karI jaldI pAchI AvuM chuM'. I79o e vakhate te rathane kRtAMtavadane preryo, cAra ghoDAvALo mananA vega samAna vegavALo te jaldI jAya che. 580nA - have sUkA jhADa upara besela hAnikAraka /paMkhIono samUha dhrujI rahyo hato, jamaNI bAju karakara karatA kAgaDAne rahelo dekhe che. 815 sUryane abhimukha vimukta chuTA paDelA-vikharelA vALavALI ke ghaNo vilApa karatI nArIne sItA dekhe che, ane bIjA paNa durnimitto jue che. 182 parama-joradAra jhaDapavALo ratha palakamAM yojanane pAra karI jAya che, sItA paNa grAma Akara - nagarathI vyApta bhUmine jue che. 83 pahADa-nadI-jharaNAM, zreSTha jhADa ane jaMgalI janAvarothI vyApta atizaya bhayaMkara ghaNA zabdothI Akula jaMgalane sAkSAt karatI jAya che. I84 e arasAmAM atizaya madhura svaravALA zabdane sAMbhaLI sItA kRtAMtavadanane puche che "zuM A rAmano zabda che ? ||8pA teNe paNa kahyuM "he svAmInI ! A rAmano zabda na hoya-nathI; atimadhura ane gaMbhIra A zabda kharekhara gaMgAnadIno che'. I86ll jeTalAmAM te A pramANe bole che, teTalAmAM sItA gaMgA pAse pahoMcI gaI. baMne kAMThe rahelA jhADanA paDelAM puSpoyukta taraMgovALI zA grAha - mAchalA - magara - kAcabAnA samUhathI uchaLelA vikaTa kallolavALI, kallolanA samUhanA saMgathI baMdhAyelI pheNa-paMktithI pracUra //88 padma-zreSThakamaLa-kesara puSkareNu-parAga ane nIlakamalinImAM guMjArava karatA bhamarAothI uMcA gIta gAtI, uMcAgItanA avAjane sAMbhaLavA mATe jenA baMne kAMThe haraNo AvIne UbhAM che, /89 jenA baMne kAMThe ramatA haMsa sArasathI cakrAkAra aneka kallolovALI, kallolathI pedA thayela madhurakalakala avAjamAM samAkula banela gajapUthathI vyApta, 90 gajayuthathI kheMcAyela viSama rIte atyaMta dhrujAvela jhADano samUha jemAM paDelo che, bhegA thayelA pANIthI bharAyelA jharaNAnA jharajhara avAjavALI, II915 AvA prakAranA guNathI yukta mahAnadI gaMgAne dekhatA chatAM zreSTha ghoDAo nadImAM utarI gayA ane pelepAra jatA rahyA. have kRtAMtavadana vIra paNa tyAre kAyara thaI gayo, sudarzana rathane dhArI -ubho rAkhIne moTA avAje te raDe che. tene sItA pUche che. ahIM "akAryathI-vinAkAraNe tuM kema raDe che ?' teNe paNa javAba Apyo "he svAminI ! tame mAruM vacana sAMbhaLo" bhaDabhaDatI agni ane viSa sarakhA durjananA vacanane sAMbhaLI apavAda thI bhayabhIta banelA svAmI (rAma) dohalAnA bahAne tamane choDI rahyA che. teNIne kRtAMtavadana nagarAdhipati mahArAjano samasta saMdeza kahe che, ItyAdi du:khanA mULathI mAMDI je pramANe banyuM te badhuM sItAne kahe che. 96ll. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 "he svAminI ! lakSmaNe samajAvavA chatAM rAma ghaNA ja apavAda bhIru, A asad Agrahane mUkatA nathI. 9LI. he svAmInI ! A mahAbhayaMkara jaMgalamAM tamAre nathI mAtA zaraNa, nathI pitA zaraNa, nathI bhAI zaraNa ane nathI lakSmaNa zaraNa. paraMtu nizcayathI tamAruM maraNa thaze." I98. A vacana sAMbhaLI jANe mAthA upara vajathI prahAra pAmelI sItA rathathI utarI mUrchAthI vyAkula zarIravALI bhUmi upara paDI. ll99 keme karIne svastha thayelI sItA senApatine Ama kahe che "rAma kyAM che ? ayodhyA keTalI dUra che ?' II101 have kRtAMtamukha kahe che... "he devi ! kauzalApurI ghaNI dUra che, vaLI pAchI atipracaMDa zAsanavALA rAmane tuM kyAMthI dekhIza ?' 101 chatAMpaNa nirbharasnehavALI bole che "A mArAM vacano jaIne sarva AdarathI tuM rAmane kaheje. // 102 jemake nyAya vinayathI saMpanna, gaMbhIra, caMdranA darzane sarakhA zItala svabhAvavALo, dharmaadharmane jANanAra, sarvalIlAomAM pAra pAmela he svAmI ! tame abhAvita mANasonA vacana dvArA DarathI durgachA vagerenA atirekathI apuNyazALI mane jaMgalamAM choDI mUkI' N104o. jo ke mahAyazasvI tame mane karmanA doSathI choDI che, chatAM paNa te svAmI ! janaparivAdane tame gaNatA nahIM (eTale ke lokaniMdAne sAcI mAnI letA nahIM.) 10pA loka apavAdanA bhayathI DarelA tame jema nirdoSapaNa mane jaMgalamAM choDI tema samakitane choDatA nahIM, /106lii. kAraNa ke bhavasAgara meLe bahu muzkelIthI A maLe che. A choDavAthI jIvo narakamAM paDe che. 10thI lAMbo kALa sAthe vasavAthI duHkha-duSTa AcaraNa je meM karyu hoya te svAmI ! te badhuM mRdusvabhAvavALuM mana karIne mane kSamA karajo . /108. he svAmInAtha ! tame vidyamAna hazo to marelI mAruM darzana nizcayathI thaze. jo ke seMkaDo aparAdha thayA che, te sarvane khamAvajo. 10lA. te e pramANe bolIne khara-kaThaNakAMkarAvALI bhUmi upara paDI gaI. mUcchathI bIDAyela naitravALI ati dAruNa duHkhane pAmI. 110 bhUmi upara paDelI sItAne dekhI hAma dhairya utsAha vagarano senApati vicAre che. A jaMgalamAM kalyANI muzkelIthI jIvaze. /11 dhikkAra ho, lajjA ane maryAdA vagarano pApI huM kema mukAyo, mane kema mUkavAmAM Avyo haze) jethI niMdita AcaraNa karanAro - (bIjA jayAM mUke tyAM janAro) nokara thayo. 11rA Adeza apAyela, pApamAM nirata evA rAjAnA nokarane akaraNIya niMdanIya karma jIvalokamAM kazuM nathI. /11all Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 sItA kathA 177 puruSatva samAna hovA chatAM je svAmInI AjJA kare te badhuM pratyakSamAM adharmanuM phaLa dekhAya che. 114. indriyomAM Asakta thayelA puruSo dhikkAra ho ! je akAryane kare che. mRtyapaNuM (nokarI kare che. paraMtu) zubhanA ghara evA dharmane karatA nathI. A ane bIjA vilApa karIne senApati te jaMgalamAM sItAne mUkI ayodhyA bhaNI cAlyo. ane sItA te kRtAMtavadana gaye chate kSaNavAra raDe che, kSaNamAM mUccha pAme che. thoDIvAramAM pAchI moTA zvAsanisAsA levA mAMDe che. kSaNavAra pachI moTA avAje vilApa kare che, (117) hA ! padma narottama hAlika-kheDuta upara vAtsalyavALA, guNonA samUha, svAmI ! bhoLI evI mane zuM darzana nahI Apo ? (118) he mahAyazasvI ! emAM tamAro thoDo paNa doSa nathI = tamArA thoDA doSano paNa saMdeha nathI, te svAmI ! ati dAruNa mArA pUrva karmono doSa che. (11) du:khe anubhavI zakAya evuM karma AvI paDyuM, emAM bApa zuM kare ? pati zuM kare ? ane mArA bAMdhavajana paNa zuM kare ? (120). kharekhara anya bhavamAM paNa vrata laIne pharI meM bhAMgI nAMkhyuM haze, tenA udayathI A ati dAruNa duHkha thayuM che. (121) athavA pahelA pApI meM padma sarovaramAM rahela suprItivALA cakravAkayugalane chUTuM pADyuMcakavo-cakavI chUTA pADyA haze tenuM ja A phaLa che. (123) athavA puNya vagaranI meM parabhavamAM sAdhuonI durgachA karI haze, tene anurUpa A mahAduHkha bhogavavAnuM che. (124) athavA atizaya nirdaya evI meM pahelA bhavamAM kamaLavanamAM haMsayugalane vikhuTuM pADyuM haze. atyAre tenuM ja phaLa bhogavavAnuM che. (123). hA ! padma ! ghaNA guNanA bhaMDAra ! hA ! lakSmaNa ! zuM tuM yAda nathI karato. hA ! tAta ! ahIM jaMgalamAM paDelI mane jANatA nathI ? (125). hA ! vidyAdhara rAjA bhAmaMDala ! pApiNI huM ahIM jaMgalamAM zokamAM DUbelI chuM, tuM paNa zuM mane yAda nathI karato ? (126). athavA AvA jaMgalamAM phogaTa raDavAthI zuM? jo meM pUrva karma karela haze te anubhavavuM ja paDaze." (127) e pramANe te sItA jeTalAmAM rahelI che teTalAmAM te vanamAM pahelAthI ghaNI sAdhana-senAvALo vajajaMgharAjA pravezelo hato. te puMDarika nagarAdhipati hAthI bAMdhavA-pakaDavA jaMgalamAM Avelo hato. zreSTha hAthIne pakaDIne samagra sAdhanathI nIkaLI rahyo che. (128-129). teTalAmAM jeo zastra ane varaNAo laIne tenI AgaLa rahelA hatA, teo ekAeka rovAno AvAja sAMbhaLI kSobha pAmelA vicAra karavA lAgyA. (13) hAthI, bheMsA, zarabha, siMha, bhuMDa, haraNa, camarI gAyathI Azrita evAM jaMgalI jAnavaro Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 mULazuddhi bhAga-2 jemAM rakhaDI-bhaTakI rahyAM che evA vanamAM koNa A du:khI nArI ati karuNa rIte raDe che? (131) zuM divyakanyA indranA zApathI dharatI upara paDelI che ? athavA kAmadevanI rIsAyelI rati ahIM jaMgalamAM AvI che. ? 13rA e pramANe savitarka manavALA cAlatA nathI tyAM AgaLa rahelA badhAye bhayathI uga pAmelA valgIbhUtA bAvaruM banelA-cAbUkathI pakaDAyelA tyAM ubhA ja rahe che. (133) jema zreSTha pahADathI gaMgA rokAya tema tenuM sainya eTalAmAM rokAI gayuM teTalAmAM hAthaNI upara beThelo vajarjagharAjA gayo ane najIka rahelAone pUche che koNe tamAro mArga rokyo che? samAkulamanavALA bhayathI vivaLa-vyAkula-bebAkaLA kema dekhAo cho ? (135) jeTalAmAM potAnA bhaTo rAjAne javAba Ape che, teTalAmAM raDatI zreSTha yuvatino karuNa svara sAMbhaLe che. (136) svaramaMDalathI oLakhAyelI, rAjA kahe che "je A mugdhA raDe che, te garbhiNI, nizcayathI rAmanI paTarANI hovI joIe." (137) nokaroe kahyuM "he prabhu ! A emaja che, je tame kahyuM. he deva ! bolanAra ApanuM kyAreya khoTuM vacana sAMbhaLyuM nathI. (138) jeTalAmAM A AlApa cAlI rahyo che, teTalAmAM tyAM pahoMcelA mANaso sItAne dekhe che. ane pUche che "he bhadra ! tuM koNa che ?' (135). kvaca vagere bAMdhIne taiyAra thayela ane bhAthuM bAMdhelA ghaNA mANasone dekhI te DaranI mArI kAMpatI teone ghareNA Ape che. (140) teoe paNa kahyuM "amAre A ghareNAthI zuM kAma che ? tArI lakSmI rahevA de, AnAthI zoka vagaranI thaIza. (141). pharI paNa kahe che ke suMdarI ! bhaya ane zokane mUkI atyAre suprasannamanavALI thaI tuM bola, zuM A rAjAne oLakhatI nathI ? (142). te A puMDarikanagarAdhipati vajajaMghanAmano zreSTha mANasa (rAjA) che. cAritra, jJAna darzana ghaNA guNano bhaMDAra, jinamatamAM zaMkAdidoSa vagarano, sadA jinadarzananA paramArthane grahaNa karanAro, svIkArela kAryane pUrNa karavAmAM zauryavALo, zaraNe AvelA upara vAtsalyavALo, vIra, dInAdi upara vizeSathI karuNA karavA karAvavAmAM udyata, zatrupakSarUpI hAthIno nAza karavAmAM siMha samAna, sarva kalAomAM pAra pAmela (145) he devI ! ahIM sakala tribhuvanajanamAM ahIM mahAbuddhithI saMpanna evo koNa puruSa che je AnA aparimita guNo kahevA samartha che ? (146) jeTalAmAM A AlApa cAlI rahyo che teTalAmAM hAthINI parathI rAjA utarI Avyo ane yathAyogya vinaya kare che. (147) tyAM besI rAjA bole che te mANasa kharekhara vajano banelo hovo joIe emAM koI saMdeha nathI je kalyANIne ahIM mUkI ahIMthI jIvato potAnA ghera gayo. (148) Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 sItA kathA 179 e arasAmAM maMtrI sItAne sAkSAt karI kahevA lAgyo.. "nAmathI vajajaMgha A puMDarikanagarano svAmI che. (149) he vatsa ! paMca aNuvratane dhAranAra samyakatva vagere uttama guNano bhaMDAra, devagurUnI pUjAmAM rata, sAdharmika upara vAtsalyavALo dhIra puruSa che." (15) e pramANe kahIne chate rAjAe sItAne puchyuM ne kaho to kharI tuM konI dIkarI che? athavA konI tuM lakSmI jevI nArI=patnI che ? (151). je A pramANe pUchyuM tyAre te dInaplAnamukhakamaLavALI sItA kahe che mArI kathA bahu moTI che. atyAre saMkSepathI sAMbhaLo. janakarAjAnI putrI bhAmaMDalanI bena huM sItA chuM. dazaratha rAjAnI putravadhU vaLI rAmanI patnI chuM. (153). kekIne varadAna ApavAnA nimitte bharatane potAnuM rAjaya ApI te anaraNyarAjAno putradazarathe saMvegapAmI dIkSA lIdhI. (154) rAma ane lakSmaNa sAthe daMDaka araNyamAM gaI, sabukano vadha thatA he rAjA rAkSase (rAvaNe) mAruM apaharaNa karyuM. (155). have teo sainya sAthe rAma sugrIva AkAza mArge laMkApurImAM jaIne rAvaNa sAthe yuddha kare che. (156) ghaNA subhaTanA jIvono aMta karanAra yuddhamAM laMkAdhipane mArIne rAme parama vaibhavathI mane potAnI nagarImAM lAvI. (157) rAmadevane dekhIne bharata saMvegane pAmyo, dIkSA laIne siddhi sukhane pAmyo (158) putranA zokane pAmelI kaikayI paNa dIkSA laIne samyapha rIte cAritranI ArAdhanA karI devavimAnamAM pahoMcI (159) mane garbhanA vazathI jinezvarane vAMdavAno dohalo utpanna thayo. tethI nagaranA tamAma caityone meM vAMdhAM. (16) puSpaka vimAna dvArA priya (rAma) bAkInA jinAlayanA jeTalAmAM darzana karAve, teTalAmAM mahAjane rAmane ema vinaMtI karIH (1961) he svAmI ! loko kahe che "je sItA rAvaNe bhogavI tene rAma lAvyA," arara ! A prabhue sAruM nathI karyuM. (162) e pramANe temanA vacana sAMbhaLI apajazanA kalaMkathI DaratA rAme he mahAyaza ! nirdoSa paNa mane bhayaMkara jaMgalamAM mUkI dIdhI. (163) lokamAM uttamakulavALA, ghaNA zAstramAM paMDita dharmasthitine jANanArA kSatriyane A yogya nathI. (164) e pramANe vRttAMta kahIne mAnasika AgathI saMtapta thayelI sItA karuNa AvAje raDavA lAgI. (165) Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 mULazuddhi bhAga-2 sItAne raDatI dekhIne karUNAzIla banela rAjA sAMtvana ApavAnI buddhimAM kuzaLa A vacano bole che. (16) he sItA ! tuM raDa nahIM, jinazAsananI tIvra bhaktivALI ! duHkhane lAvanAra ArtadhyAna upara kema caDe che. (167) athavA zuM tuM AvI lokasthiti, temaja potAnI ja adhuvatA-asthiratA, azaraNatA, ane karmonI vicitratA jANatI nathI ? (168) zuM teM sAdhu pAse nathI sAMbhaLyuM ke potAnA karmathI pratibaddha = jakaDAyelo jIva karmathI haNAyelo saMsAravanamAM rakhaDyA kare che. (16) saMyoga ane viyoga, ghaNA prakAranA sukhaduHkho Adi ane aMta vinAnA jIve dIrghakALa sudhI prApta karyA che. (170) je suzramaNa rUpI bagIcAne avizeSathI- sajjana durjananA bhedane jANyA vinA durvacanarUpI AgathI bALe che, te ja pote) vaLI apayaza-apamAnanI AgathI anAtha bicAro baLe che. (171) A dharatI upara te dhanya che. kRtArtha che, prazaMsApAtra che. jeNe jinAlayane namana karavAno dohalo prApta thayo. (172) hajI paNa tAruM ghaNuM puNya che, ke jethI zIlavAn tuM hAthI bAMdhavA AvelA mArAvaDe dekhAI. (173) huM vajajaMgha puMDarikanagarIno rAjA jinezvaranI AjJAmAM parAyaNa chuM, dharma vidhAnathI tuM mArI cokkasa dharmabena thAya che, tuM UbhI thA, mArA nagaramAM cAla, pazcAtApathI baLelo jaLelo tapelo rAma tyAM ja rahelI tArI, tapAsa karAvaze. (175) e pramANe sItAne madhura vacano dvArA sAMtvana ApI, have te dharmabhAIne meLavI te sItA dhIraja pAmI. (176) have teja kSaNe devavimAna samAna zibikA-pAlakhI hAjara karI temAM besADI sItA puMDarika nagaramAM gaI. (177). ane tyAM bhAmaMDalanI jema vajabaMgha rAjA dvArA sadA pUjAtI sukhathI rahe che. (178) dharma bena tarIke svIkAra karAyelI sItAnI AjJAne vajakaMdha kare che. dharmabena hovAthI tene je je managamatuM hoya te badhuM kare che. (179). "devI jaya pAmo, sarasvatI ! lakSmI ! kIrti, buddhi ! zrIsamRddhizAlI ! brAhmaNI ! e pramANe parivAra dvArA bolAvAtI tyAM sItA sukhethI rahe che. (180) jenA zreSTha rathanA ghoDAo ghaNA thAkI gayA che te kRtAMtavadana dhIre dhIre jato rAma pAse pahoMcyo. (181) page paDI Ubho thayo ane te bolavA lAgyo "atizayabhayaMkara - aDAbIDa jaMgalamAM tamArA AdezathI moTA bhAra vALI | moTI AMsunI dhArAvALI | moTo parAbhava pAmelI sItAne meM choDI dIdhI che. (182) Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 sItA kathA 181 siMha, rIMcha- cittA, ane ziyALanA avAjathI bhayaMkara zabdavALA, khara karkaza pracaMDa pavanavALA, ekabIjAne aDIne rahelA jhADathI gahana, yuddha karatA vAgha, bheMsA ane siMhathI madonmatta hAthIo jemAM paDelA che. noLIyA ane sApanI jyAM laDAI thAya che, jemAM siMha paMjAthI bhUMDane Ahata kare che-lapaDAka mAre che. 184). bANa mUkanArA kALA jaMgalI mANaso dvArA bhaMgAtA kaDakaDa AvAja karatAM vRkSothI zabdavALA, aneka prakAranA jhADanA samUhathI paDI gayelA paMkhIkulo jemAM karakara AvAja karI rahyA che. girinadInA pANIthI vistArapAmelajharaNAnA jharajhara avAjavALA, atikara rIMchAthI cAre bAju jemAM sattA jamAvAmAM AvI che=jemAM ghaNA rIMcho che, ekabIjAne sparzIne hiMsaka pazuo jemAM rahelA che. AvA prakAranA kAryamAM lAgelA bhayaMkara, aneka jAtanA jaMgalI jAnavarothI samRddha-bharapUra aDAbIDa jaMgalamAM che svAmI ! tamArA kahevAthI meM sItAne choDI mUkI. (187). AMkhanA AMsuthI durdina jevI banelI ApanI patnIe he deva ! je kahyuM che te saMdeza mArAvaDe kahevAto tame sAMbhaLo (188) paganA paDavA dvArA pAse AvelI nArI te svAmI! tamane vacana kahe che ke jema mane choDI tema jinabhakti choDatA nahIM. (189) sneharAgane vaza hovA chatAM jeNe durjanonA vacanathI mane choDI mUkI, te jinadharmanA guNane nahIM jANanAro jinadharmane paNa mUkI deze. (190) nirdoSa evI mAro doSa mANasone dekhAyo tema he rAjana ! dharma vagaranA ane zarama vagaranA mANasano doSa na dekhAyo. (191). mane mUkatA to A eka ja bhavamAM dukha thaze,jayAre samyakatva jJAna darzana vagaranA jIvane bhavobhava duHkha thAya che. (12) | snehanA atizayathI bharapUra manavALI sItAe e pramANe saMdezo mokalyo che, te nArAdhipa ! saMkSepathI Akho meM tamane kahI saMbhaLAvyo. (193). he svAmI ! svabhAvathI Darapoka sItA dAruNa ghaNA sattvanA -jAnavaronA bhayaMkara AvAja vALA jaMgalamAM muzkelIthI jIvaze.' (194) senApatinA vacana sAMbhaLI rAma mUcha pAmI gayA. pratikAra karavAthI jAgRta thayela ghaNA vikalpavALA pralApa kare che. (15) hA! hA! durjananA vacanothItarjanA pAmela anArya mUDha evA meM atidAruNa jaMgalamAM sItAne nAMkhI dIdhI. (16) hA! kamaLanI pAMdaDI jevA locanavALI! vikasita zreSThakamaLanA garbha samAna gauravarNavALI ! hA ! guNaratnano bhaMDAra ! atyAre tane kyAM gotuM ? (197) | he ! saumya evA caMdrasamAna vadanavALI ! he vaidehi ! mane vacana Apa, tuM jANe che tArA virahamAM mAruM hRdaya sadA kAyara banI jAya che. (198). nirdoSa paNa he mRgAkSI ! kRpA vagaranA meM tane choDI mUkI, bhayaMkara jaMgalamAM tAruM zuM thayuM Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 mULazuddhi bhAga-2 haze te jANI zakAtuM nathI. (199). yUthathI bhraSTa thayelI haraNInI jema bhUkha tarasanI vedanAthI jakaDAyelI, sUryanA kiraNothI sukAyela aMgavALI he kAMtA ! tuM mahAjaMgalamAM marI jaIza (2001) zuM vanamAM vAdhe khAdhI? athavA zuM ghora siMhe khAdhI athavA madonmatta hAthIe dharatI-jamIna upara sunArIne AkrAMta karI lIdhI-kacarI nAMkhI ? (201) vRkSono nAza karanAra baLatI-bhaDabhaDatI hajAro javALAothI pracUra evA dAvAnalamAM sahAya vagaranI che kAMtA ! zuM tuM baLI gaI ? (202). samasta jIvalokamAM ratnajIne samAna koNa puruSa haze je vivala evI mArI priyatamAnI vAta-samAcAraHkhabaraaMtara laI Ave ?" (203) codhAra AMsue raDatA rAma vAraMvAra senApatine pUche che "bhaMyakara vanamAM sItA kevI rIte prANone dhAraNa karaze. ? (204). e pramANe kahevAyelo kRtAMtavadana lajajAnA bhArathI prerAyelo-zaramiMdo banelo javAba Apato nathI,teTalAmAM rAma sItAne yAda karIne mUcha pAmyo. (205). e arasAmAM ekAeka lakSmaNa rAma pAse Avyo. AzvAsana ApI te kahe che, he nAtha ! mArI vAta sAMbhaLo. (206). he svAmI ! zoka saMbaMdhane choDo, dhIraja rAkho, pUrve karelA zubhAzubha karma lokone pAse Ave che-pariName che. (207) AkAzamAM, pahADanA zikhara upara, pANImAM, sthaLamAM, bhayaMkara jaMgalamAM potAnA karmathI paDelo jIva pUrvanA sukRtathI rakSaNa pAme che. (208). vaLI pApano udaya thatA dhIra puruSo vaDe rakSaNa karAto jIva paNa nizcayathI maraNa pAme che. A lokamAM saMsAranI AvI paristhiti che. (209) e pramANe kuzaLa lakSmaNe te rAmane samajAvyA tyAre kaMIka zokane mUke che ane potAnA kAryamAM mana devA lAgyA. (210) sItAnA guNa samUhane yAda karatA deza ane nagaravAsI AMsu jharatI AMkhavALA raDe che ane sItAnI ghaNI prazaMsA kare che. te divasathI vINA mRdaMga = DhoLa tabalA, trira- vINA jevuM saMgItanuM yaMtra,vAMsanA AvAja sAthenA UMcA gIta saMgIta vagaranI, AkaMdananA moTA AvAjavALI zokathI saMtApa pAmelI nagarI thaI gaI. (212). rAme bhadrakalazane kahyuM-"sItAnuM pratakArya jaldI karIlo, ane icchA mujaba khUba dAna Apo.' (213) 'svAmI ! jevI AzA', ema kahI jaldI nIkaLI gayo, ane dAnAdi badhuM kArya bhadrakalaza kare che. (214) ATha hajAra yuvatiothI sadA parivarelo hovA chatAM; sItAmAM ekamanavALo svapnamAM paNa Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 sItA kathA 183 vAraMvAra rAma sItAne ja yAda kare che. (215) e pramANe dhIre dhIre sItAno zoka ocho thatA bAkInI nArIomAM keme karIne dhIrajane pAmyo. (16) have puMDarika nagarImAM rahelI sItAnuM zarIra garbhanA prabhAve kaMIka pILAzavALu, temaja mukha ane stana kALA thaI gayA (217) zarIra ghaNA maMgalathI saMpUrNa thayuM. gati maMda ane atizaya vibhramavALI thaI, jenA netranI daSTi vizrAMta thaI gaI che. mukhakamala suprasanna thayeluM che (218) rAtrimAM svapnamAM atizaya suMdararUpavALA hAthIovaDe kamalinInA pAMdaDAnA paDiyAmAM lIdhelA nirmalajalathI abhiSeka karAtI (AtmAne) dekhe che, (128) maNinA AritA hovA chatAM potAnA mukhane talavAramAM jue che, gaMdharvanA gItane choDI dhanuSyanA AvAjane sAMbhaLe che. (220) pAMjarArUpIudaramAM rahelA siMhone animeSa nayaNe jue che. AvA pariNAmavALI sItA tyAM divaso pasAra kare che. (221) e pramANe nava mahinA pUrA thatA zrAvaNanakSatramAM caMdrano yoga thaye chate zrAvaNa suda pAMcamanA divase sItAe putrayugalane janma Apyo (222) have vajajaMgha teono gAMdharvanA gIta, peTIvAju, uttamajAtanA Dhola tabalAnA zabdavALo mahAvipula janma mahotsava kare che. anaMga-kAmadeva samAna rUpavALA pahelAnuM anaMgalavaNa nAma pADyuM. ane tenA ja sarakhA guNavALA bIjAne madanAMkuza nAma rAkhyuM. (224). have te banne paNa kumAro anukrame vRddhi pAmatA samasta kaLAmAM kuzaLa ane aneka mANasonA manane camatkAra karanArA thayA. (225) anukrame aneka kAminIne managamatuM, udAra, samasta vilAsanI sabhA samAna, kAmadevanuM kulabhavana evuM yauvana pAmyA. (226) - have vajajaMgha rAjAe eone bhogasamartha jANI vivAhanimitte teo mATe kanyA jue che. (227) 32 kanyAothI yukta lakSmImatInI putrI zazicUlA nAmanI uttama kanyA rAjAe pahelA mATe joI. (228). bIjAnA nimitte pRthu rAjAnI kanakamAlA nAmanI kanyAne yAdakarIne dUta mokale che. (229) te pRthurAjAne kahe che "he deva ! vajajaMgharAjAe mane tamArI pAse A kAmathI mokalyo che te sAMbhaLo. (230) | kanakamAlA nAmanI je tamArI dIkarI che, te madanAMkuzane Apo, ema kahetA pRthurAjA kahe che te dUta ! jenA kuLane paNa jANIe nahIM tene huM dIkarI kevI rIte ApuM? e pramANe bolanAro tuM paNa spaSTa rIte daMDa yogya banIza. (232). Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 ema kahetA te dUta paNa badhu ja vajAMghane kahe che. te paNa gusse thaIne pRthurAjA upara lazkara sAthe jAya che. 184 te yuddhane potAnA nimitte jANI te rokavA kumAro jaldI rAjA pAse pahoMcI gayA. tyAre te kumAro sainya ane vAhana sAthe pRthurAjAne yuddhamAM jItIne badhAnI sAme te kanyAne paraNI. (235) sainyathI samagra saMpanna teoe bIjA paNa ghaNA deza vaza karyA. have eka divasa kyAreka teone nArade kahyuM 'he vatsa ! tame banne rAma lakSmaNanI lakSmIne meLavo.' (237) tethI teoe puchyuM 'he muni ! te rAma lakSmaNa koNa che ? jeonI Rddhine tame AzIrvAda Apo cho - prazaMsA karo cho ?' A nArada paNa badhu kahe che (238) = tethI tenA (nAradanA) vacana sAMbhaLI roSe bharAIne banne paNa sarva Rddhi sAthe jaine pitA sAthe mahA bhayaMkara yuddha kare che. (239) jeTalAmAM teonA (rAmalakSmaNa)nAM badhAM zastro nirarthaka thayAM tethI tyAre lavakumArano vadha karavA mATe rAma haLa-muzaLane mUke che. (240) tenA upara nAkhatA mAtramAM te paNa niSphaLa thaI gayA. tethI rAma ciMtAzokanA mahAsAgaramAM paDI gayo. (241) te vicAre che - are ! mArA divya zastro paNa niSphaLa kevI rIte thaI gayA ? A pahelA nahIM dekheluM Aje pratyakSa dekhAya che. (242) zaMkha gadA dhanuSya vagere badhA zastro prabhAva vagaranA thaye chate lakSmaNa paNa gusse thaI cakraratnane yAda kare che. (243) hAthamAM Avelu te amogha cakra hajAro jvALAothI parivareluM che. lakSmaNa traNe lokane bhaya upajAvanAra te cakrane kuza upara mUke che. (244) te cakra kuza pAse jaI prabhA vagaranuM thayeluM jaldIthI pAchuM lakSmaNanA hAthamAM AvI gayuM. (245) tene lakSmaNe krodhathI pAchuM madanAMkuza upara nAMkhyu, paraMtu pharI pharI pavanavege pAchuM AvyuM. (246) yuddhamedAnamAM lakSmaNane tevA prakArano dekhI samasta subhaTo vismaya mane kahevA lAgyA A zuM badhu UMdhuM thAya che ? (247) zuM koTizilA upADavI vagere kArya lakSmaNanA khoTA thayA, jethI maNiratnothI baneluM cakra bIjI jAtanuM UMdhu kArya kare che. (248) have viSAdathI gherAyelo-jakaDAyelo lakSmaNa kahe che nizcayathI eo bharatakSetramAM baLadeva vAsudeva utpanna thayA che. (249) lakSmaNanAM te vacanane sAMbhaLI lava-kuzanA upAdhyAya siddhArtha nAmanA siddhaputra nArada sAthe (tyAM AvIne) kahe che he ! lakSmaNa ! akRti na kara. adhIro nA thA, tuM ja A bharatamAM vAsudeva che, rAma baLadeva che, ahIM je munie kahyuM che te anyathA thAya kharuM ? (251) A to sItAnA putro lava ane kuza che, banne kumAro che, jeo garbhamAM hatA tyAre sItAne Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sItA kathA mULazuddhi bhAga-2 raNamAM choDI mUkI hatI. (252) siddhArtha ane nArade kumArono te vRttAMta kahetA lakSmaNa rAma banne paNa AMsuthI liMpAyela gAlavALA putra pAse jAya che, te kumAro paNa sAme AvatA dekhIne atizaya sneha bhArathI bharelA bannenA pagamAM paDe che. (254) ati snehathI bharela manavALo AMsunA samUhane mUkato rAma putrone bheTI pralApa kare che. (255) 185 hAhA ! akRtyakArI anArya evA meM he putro ! garbhamAM rahelA tamone sItA sAthe bhayajanaka dAruNa jaMgalamAM choDI mUkyA, (256) hA ! vipula puNyazALI ! sItAmAM mArAthI utpanna thayelA, chatAM paNa je tame udaramAM rahelA, jaMgalamAM atighora duHkha pAmyA. (257) tamane jovAthI sItA jIve che baMdhu che. (258) ema kahIne lakSmaNa rAma banne paNa seMkaDo manoratho sAthe kozala nagarImAM zreSTha AnaMda mahotsava pravartAve che. (259) A nizcaya thAya che,ane A vajabaMdha paramArthathI mAro sAco tyAra pachI vibhiSaNa vagere samasta subhaTo rAmane kahe che he svAmI ! paradezamAM sItA du:khathI rahe che-rahelI che. (260) tethI prasannacitta karI ahIM sItAne ANo. tyAre rAma kahe che lokothI upajAvelI niMdAvALI tene huM kevI rIte dekhuM ? (261) jo A AkhA jagatane zapathadvArA vizvAsa pamADavAmAM Ave to tenI sAthe vAsa thaI zake. bIjI koI rIte nahIM. (262) "e pramANe thAo' ema vidyAdharoe svIkAra karI badhA lokone bhegA karyA. nagaranI bahAranA dezamAM jaldI AvAsa karAvyo. (263) vizALa mAMcaDAo racavAmAM AvyA, manohara maMDapo DhAMkavAmAM AvyA-tANavAmAM AvyA, temAM zapathane-divya parIkSA jovAnI kAMkSAvALA badhA loko beThA. (264) tyAra pachI rAmavaDe Adeza karAyela sugrIva vagere subhaTo puMDarikanagaramAM jaI sItAnA bhavanamAM praveze che. jaya zabda kahI badhA vidyAdharo sItAne praNAma kare che. saMbhramane pAmelI sItA teone atizaya bolAve che, have teo bese che, tyAre sItA niMdAvALA vacano bole che.- vidhAtAe A mAruM zarIra duHkhanuM Azraya banAvyuM che. A mArA aMgo durjananA vacanarUpI AgathI baLI gayA che, jeo kSIrodadhinA pANIthI paNa zAMta thAya tema nathI.' (268) have teo kahe che he svAminI ! A dAruNazokane mUko, te pApIomAM paNa pApI che, je tArI niMdA kare che. (269) pRthvIne koNa upADI zake ? cInagArIthI pILAzavALI Agane koNa pIe ? caMdrasUryanI bhUmine kayo mUDhAtmA jIbhathI cATI zake ? (270) Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 A jagatamAM je zuddhazIlavALI tArI niMdA kare che te pApI juThA loko kyAreya lokamAM sukhane na pAme. (pAmo) (271) A puSpaka vimAna rAme tamArA mATe mokalyuM che, he devI ! AruDha thAo, jaldI kozalA nagarI Avo. (272) 186 tamArA vagara rAma, deza ane nagarI zobhAne pAmatA nathI, ane tamAruM bhavana paNa sUnuM lAge che. jema caMdranA biMba vinA AkAza. (273) e pramANe kahevAyelI sItA niMdAne bhUsI nAkhavA mATe zreSTha vimAnamAM caDhI jaldI-jhaDapa bhere sAketapurImAM gaI. (274) rAma pAse jatI sItAne rAjAo sAthe lakSmaNa vidhipUrvaka ardhya Ape che. (175) A bAju sItAne AvatI dekhI rAma vicAre che, jAnavarothI bharapUra jaMgalamAM choDI chatAM A maraNa na pAmI ?' (276) aMjali karI sItA rAmanA caraNamAM paDI, aneka prakAre vicAraNA-ciMtA karatI AgaLa UbhI rahI (277) ane kahe che 'javA chatAM vanamAM gayelI paNa mArA upara sneha hoya to mane AjJA Apo. saumya hRdayavAn thaI ahIM mAre je karavAnuM hoya te kaho.' (278) rAma kahe che 'he priye ! huM tArA nirmala zIlane jANuM chuM, paraMtu divyadvArA janApavAdane mULa vagarano karo.' (279) 'A ema ja che' ema kahI sItA kahe che mArA vacana sAMbhaLo, 'he nAtha ! pAMca divyo dvArA lokone huM vizvAsa pamADIza. (280) trAMjavAmAM caDhuM, agnImAM pesuM, kUdako mAru, ugra jhera pIuM, athavA bIjuM je kaho te karuM. (281) vicArIne rAma kahe che ke sItA ! agnimAM praveza kara. teNIe te-rAmane kahyuM "Aema ja che" emAM koI zaMkA nathI. (282) te divyano sItAe svIkAra karyo chate te sAMbhaLIne dezavAsIo jharatA AMsuvALA duHkhI manavALA, atiduHkhI thayA. e arasAmAM siddhArtha upAdhyAya kahevA lAgyA - he nAtha ! mArA vacana sAMbhaLo, sItAnA zIlaguNo devatAovaDe paNa gavAya ema nathI, meru pAtALamAM pesI jAya, lavaNa samudra sukAI jAya, he prabhu sItAnA zIlano nAza saMbhavato nathI thAya nahIM (285) vidyAmaMtra dvArA pAMca merunA jinAlayone meM vAMghA, he rAma ! lAMbAkALa sudhI tapanuM sevana karyuM, he mahAyazasvI ! temAM je puNya mAhatmya che te badhuM niSphaLa thAo, jo manathI paNa sItA nA zIlano vinAza thayo hoya to. sAruM-sa vacana bolanAro siddhArtha pharI kahe che jo sItA akhaMDa caritravALI che to sonAnI yaSTi-laMgaDInI jema agnithI pAra nIkaLo. (286) AkAzamAM vidyAdhara loko ane jamIne rahelo rAjA kahe che he ! siddhArtha sAruM sAruM tArA AvA suMdara vacana che (289) = Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 187 mULazuddhi bhAga-2 sItA kathA tyAM loko UMcAavAje kahevA lAgyA "sItA satI ja che, he rAma! mahApuruSonI strIomAM vikAra na hoya (290). e pramANe badhA mANaso raDatA gadgad svare kahe che "he rAma ! atizaya nidarya AvuM kArya nA karo' (291). rAma kahe che ahIM tamane thoDI paNa kRpA-dayA hoya to sItA saMbaMdhI parivAdane utAvaLA thaIne nA bolo. (292) rAme bAjumAM rahelA nokarone kahyuM traNaso hAtha lAMbI hoLI uMDI corasa vAvaDI khaNo. (293) kAlAgaru caMdana vagere sthUla moTA iMdhana vaDe-baLataNathI bharo, vAvaDInI cAre bAju jaldI pracaMDa agni pragaTAvo. (294). he svAmI! jevI AjJA ema kahI sevaka samUhe vAvaDI vagere te badhuM kArya karI lIdhuM. (295) e arasAmAM sakalabhUSaNamunine te ja udyAnamAM kevalajJAna utpanna thayuM. tenA mahimA mATe devothI parivarelo iMdra divyaRddhi sAthe tyAM Avyo. have vacce sItAno vRttAMta joyo. (297) sItA saMbaMdhI vRttAMtane dekhI hariNigamelI iMdrane kahe che "he prabhu ! A dazya juo. devo paNa du:khe sparza karI zake evo A agni sarva prANIone bhaya utpanna karanAra che, te mahAyaza ! kevI rIte sItAno ghora upasarga dUra karAya ? (299) jinadharmathI bhAvita vratavALI vizuddhazIlavALI A prakAranI sItAne te surapati ! A upasarga kevI rIte thAya che ? (300) IMdra tene kahyuM "huM sAdhune vAMdavA jAuM chuM, tuM jaIne sItAnI vaiyAvacca-sevA kara. (301) ema bolIne iMdra municaraNa pAse gayo, ane hariNIgameSI sItAnI pAse gayo. (302) te tRNakASThathI bharelI moTI vAvaDI dekhIne samAkulamanavALo rAma ghaNA prakAre vicAra kare che.... (303). aneka jAtanA guNothI bharapUra sItAne huM kyAM dekhIza, A bhaDake baLatI AgamAM cokkasa te maraNa pAmI jaze. (304) badhA mANaso kahI rahyA che "te A janakanI putrI sItA apavAdathI pedA thayela duHkhavALI AgamAM pesIne marI gaI. (samajo) (305) tyAre haraNa karAtI nahIM icchatI zIlavatI sItAnuM mAthuM rAvaNe talavArathI kema na chevuM ? (306). | (jo ema karyuM hota to) sItAnuM AvuM maraNa na thAta, zIlaguNanuM patana na thAta ane tribhuvanamAM yaza phelAta. (307) athavA sakalalokamAM jeNe jevI rIte maraNa upajavAnuM hoya te ja rIte niyamathI thAya che, emAM pheraphAra thato nathI. (308). AvA prakAranA bIjA paNa vicAro rAma jeTalAmAM kare che, teTalAmAM agni baLavA lAgyo. pracaMDa pavanathI Ahata-havA lAgavAthI ghaNA ghaTTa kAjaLa sarakhA dhUmADAvaDe AkAza DhaMkAI-chavAI Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 mULazuddhi bhAga-2 gayuM, jema varSAkALamAM vAdaLo, (310) dhan dhar AvAja karato sovana varNavALo agni baLI rahyo che. gAupramANa jayotsanAthIprakAzathI AkAzane pradIpta kare che. (311) zuM seMkaDo sUrya ugI nIkaLyA che ? ke zuM dharaNitaLane bhedI zreSTha dussaha pratApa tejavALo jANe utpAdaparvatarAja (javALAmukhI) bahAra nIkaLyo che ? (312). atizaya zveta ane capala javAlAo cotarapha pharaphare che. jANe AkAzatalamAM ugratejavALI vijaLI camakI rahI che. (313). AvA prakAranI Aga bhaDake baLatA sItA ubhI thaI kAusagga karI RSabhadeva vagerenI stavanA kare che. (314) siddha tathA AcArya, sAdhu jagatamAM prasiddha upAdhyAyane vizuddha hRdayavALI sItA praNAma kare che, vaLI mastakathI munisuvratasvAmIne name che. (315) eone namaskAra karIne tyArapachI bole che satyathI badhAne saMbhaLAvAya che, te lokapAlo ane zAsanadevo mArAM vacana sAMbhaLo. (316). jo mana vacana kAyAthI rAmane choDI bIjA koI puruSane svapnamAM paNa izyo hoya to A agni mane bALo. (317) have vaLI jo potAnA patine mUkI anya koI hRdayamAM na vasyo hoya to, jo zIlaguNanuM mAhabhya hoya to agni bALo nahIM." (318) te sItA e pramANe bolIne daDhazIlathI saMpanna ane zuddha sItA agnimAM pravezI, javAlA suvimala jala thaI gaI. (319). lAkaDA nathI, ghAsa nathI, agninA aMgArA nathI, paraMtu sarvatra vAvaDI pANIthI bharelI dekhAya che. (320) jamInane bhedI gulagula karatuM viSama gaMbhIraAvartavALu, TakarAvathI ubhAthatA pheNanA samUhavALuM pANI bahAra uchaLavuM. (3ra1). kyAMya jhajha jhajha zabda karatuM, bIje dilidili zabda karatuM, unmArgamAM jenI urmio phelAI rahI che, ADuM avaLuM uchaLatuM evuM bhayaMkara pANI vahevA lAgyuM. (322) eka paLavAramAM sAgara zobhAyamAnaHkhaLabhaLyo hoya tema pANI keDa sudhI AvI gayuM, tyArapachI mANasonI upara ane tyAra pachI loko pANI sAthe vahevA lAgyA. badhA vidyAdharo paNa, jaldI AkAzamAM upaDI gayA. (324) zreSTha zilpioe banAvelA hovA chatAM mAMcaDAno samUha hAlakaDolaka thavA lAgyo. tyAre nirAza mANaso pANInA pravAhamAM taNAtA vilApa karavA lAgyA. (325) hA devi ! hA sarasvatI ! he dharmavatsalA ! pANI dvArA taNAtA bALa vRddho sAthe dIna lokonuM rakSaNa kara. (326). tyAre lokone taNAtA dekhI satA hAtha vaDe pANIne sparza kare che ane teTalAmAM vAvaDI jeTaluM pANI ekAeka thaI gayuM. bIju badhu zAMta thaI gayuM. (327) Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 189 pANInA bhayathI mukta banela zuddha manavALA badhA loko nirmalajalavALI, kamaLa, utpala ane kuvalayathI bharelI vAvaDI dekhe che. (328) surabhikamaLanA kezarA-parAgamAM chupAyelA guMjArava karatA bhamarAthI uMcAgItavALuM, cakravAkahaMsa-sArasa vividha prakAranA paMkhInA samUhathI yukta, maNikaMcananA pagathiyAvALuM te vAvaDInA madhyabhAgamAM raheluM hajAra pAMdaDAvALu kamaLa che, tenI upara siMhAsana che. (330). divyavasathI chavAyelA te sihAsana upara sukhapUrvaka beThelI sItA padmadrahamAM vasanArI lakSmInI jema zobhI rahI che. (331) devo dvArA teja kSaNe divyacAmaro dvArA vIMjAya che ane khuza thayelA devo AkAzathI puSpa vRSTi kare che. (332) * sItAnI zIlakasoTIne vakhANatA AkAzamAM rahelA devo nAce che, gAya che, sAruM sAruM uccAre che. (333). devatAoe AkAzamAM aneka jAtanA vAjiMtro vagADyA. tenA zabdathI AkhuM loka pUrAyeluM lAge che. (334) - saMtuSTa thayelA vidyAdharo ane manuSyo nAcatA nAcatA ullApa karI rahyA che ke "zrIjanakarAjAnI putrI sItA dIpta agnimAM zuddha banI." (335) e arasAmAM snehathI bharelA lavaNa aMkuza kumAro jaine potAnI mAtAne praNAma kare che, sItA paNa teone mAthe suMghe che. (336) rAma paNa kamalanI zobhA jevI potAnI patnIne joine pAse rahelo bole che. "he priye ! mArAM A vacana sAMbhaLa. have pachI te zazivadanA ! tArA pratye AvuM akArya nahIM karuM, he suMdarI ! prasanna hRdayavALI thA, mArA duSTa caritrane kSamA kara (338) he bhadra ! ATha hajAra strIomAM tuM uttama nArI che, tuM mArI sAthe viSayasukha bhogava, mArI tane AjJA ApuM chuM. A33lA he kAMtA ! puSpaka vimAnamAM AruDha thayelI vidyAdhara yuvatiothI parivarelI meruparvata vagere upara jinabhavanone mArI sAthe vAMda, (340 he priye ! ghaNA doSavALA mArA uparathI krodha mUkIne mArA duSTa caritrane khamAva. zlAghanIya devaloka samAna viSayasukhane anubhava. 341 tyAre pati pratye sItA kahe che.. he rAjana ! tame uga na pAmo, huM koInA upara gusse thaI nathI, AvuM pahelA meM (karma) upArjana kareluM haze.) 34ro he deva ! na to huM tamArA pratye gusse thaI, nathI juThuM, bolanAra loko pratye, he rAma ! pUrve upArjana karela potAnA karma upara huM gusse thaI chuM. If343 he prabhu ! tamArI maherabAnIthI devanI upamAvALA aneka bhogo bhogavyA. have huM tevuM karma karuM ke jethI pharI nArI na thAuM. 344 iMdra dhanuSya, pheNa, parapoTA samAna, durabhigaMdhavALA, ghaNA duHkhane pedA karanArA A bhogothI Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 mULazuddhi bhAga-2 he mahAyaza zuM karavAnuM ? ||34pA ane lAkho yonimAM bhamI bhamIne sarvathA khinna thaI gaI chuM. atyAre duHkhathI mukAvanArI jinezvare prarUpelI dIkSAne IcchuM chuM. ||346 ema kahIne zoka vagaranI parigraha AraMbhano tyAga karI sItA potAnA hAthe potAnA mAthAnA zreSTha kezone ukhADe che. 347thI marakatamaNi ane bhramara samAna tenA vALone dekhI rAma mUcchathI biMDAyela AMkhavALo acAnaka jamIna para paDI gayo. 341il. caMdana vagere dravyo dvArA jeTalAmAM AzvAsana pamADe che teTalAmAM muni sarvagupta' (dIkSA ApIne sItAne AryAne sope che. ||349mAM parigraha choDI upazAMta pApavALI te mahAvratadhArI thaI, mahattarikAnI sAthe muninA pAda mULamAM gaI. /.35ll gozIrSa caMdana vagere dvArA svastha thayela rAma joI rahyo che. tyAre sItAne na dekhatA roSe bharAyela rAma madonmatta hAthI upara caDhe che. 351 | UMcA karelA zveta AtapatravALo, atizaya suMdara hAlatA cAmara yugalavALo subhaTothI parivarelo jANe devothI parivarelo iMdra lAge che. uparAM have bolavA lAgyo - nirmala zuddha caritravALI mArI patnI che II zuM ahIM paNa zaTha-ThagI devatAo vaDe sAMnidhya karAyuM ? |353. kharI paDelA vALovALI sItAne jo devo jaldI nahIM Ape to devonuM devatApaNuM nahIM rahe emAM koI saMdeha nathI. 354o. koNa maravAne Icche che ? Aje kRtAMta vaDe koNa yAda karAyo che? ke je puruSa traNabhuvanamAM mArA hRdayane ISTa evI sItAne dhAraNa karI rahelo che. 35pI. keza vagaranI jo te AryA - sAdhvIonI vacce rahelI haze to paNa saMgata - ucita zarIravALI sItAne huM jaldI lAvIza. IupadI: AvuM bIjuM paNa bolatA rAmane lakSmaNe zAMta karyo. rAjAonI sAthe rAma sAdhu pAse pahoMcyo 3pa7thI. - zaradaRtunA sUrya samAna tejavALA samastalokanA bhUSaNa evA temane dekhI rAma hAthIthI nIce utaryo temane trividha praNAma karIne 350nA temanI pAse dharma sAMbhaLIne rAma saMvegathI bhAvita thayo. lakSmaNa sAthe rAma jayAM sItA sAdhvI rahelI che tyAM gayo. 35 zvetavastranuM paridhAna karanArI sItAne sAdhvIonI vacce rAme joI, jema tArAo sAthe zazilekhA. 360nI AvA prakAranA saMyama guNadhArI dekhIne rAma vicAre che, A sItAe duSkaracAritra kevI rIte svIkAryuM haze ? ||361| sItA potAnA keza rAmanA hAthamAM Ape che, tyAMthI sItA jayabhUSaNa kevalI pAse jAya che, teo dIkSA ApIne suprabhA gaNinIne soMpe che. (tri SaSThI. 5.7 sa.9) Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 sItA kathA 191 A mArI bhujArUpI udaramAM lIna thayelI sadA sukhathI lAlana pAmelI mithyAtvInArIonA caMDa-karkaza durvacananA samUhane kevI rIte sahana karaze ? 36rA. jeNIe ghaNA prakAranuM rasathI samRddha bhojana karyuM che, te sArI-narasI bIjAe ApelI bhikSA kevI rIte jamaze ? 363 vINAMvaMzanA zabdathI gavAtI te sUtelI nidrAsukhane letI hatI te atyAre karkaza jamIna upara nidrA kevI rIte meLavaze ? 364. te sItA ghaNA guNa samUhanuM ghara zIlavatI sadA anukULa hatI, mUDha evo huM parivAdathI hArI gayo. 36pA AvuM bIju vicArIne tyAM paramArtha-kartavyane jANanAro rAma tyAre sItAne praNAma kare che, tyArapachI rAma kahe che "eka ja sAthe rahelA meM tamArA pratye je kaMI khoTuM vartana karyuM hoya, te kSamA karajo . ||367ii. e pramANe te sItA lakSmaNa vagere rAjAo dvArA abhivaMdana karAI tyAre adhika khuza thayela hRdayavALA te badhAnI sAthe 368 sItAne vaMdana karI ane AziSa meLavI abhivaMdI rAma cAlyo. subhaTa samUhathI parivarelo rAma potAnA bhavane pahoMcyo. 369. sItA paNa niraticAra cAritra pALI aMte anazananI vidhithI marIne azruta devalokamAM indra thaI. 370 anya bhavamAM (pUrvabhavamAM) vegavatI nAmanI (sItAe) loko vaDe pUjAtA sudarzana nAmanA sAdhu joyA. 371. tyAre mAtsaryathI tyAM badhA lokone vegavatIe kahyuM ke A sAdhu bagIcAmAM meM mArI sAthe joyelA. 37rA. tethI grAmajano munivarano anAdara karavA lAgyA. te dhIra puruSe tarata ja abhigraha karyo. ||373 jo zarama vagaranA durjananA nimitte Ubho thayelo A doSa maTaze to AhAra laIza" ane sAdhuone ema kahyuM. 374o tyAre vegavatInA mukhane devatAnA niyoga-nirdezathI cUpa karI dIdhuM. tethI te bolI ke tamone meM khoTuM kahyuM. [375 tethI badhA loko munivara upara ghaNA ja khuza thayA. ane sanmAnaprIti vagere karanArA guNa gahanamAM tatpara banyA. ||376ll e nyAyathImunivaranA kalaMkanI je zuddhi karI tethI A janakaputrInI zuddhi thaI, 37LA jinadharmamAM abhirata-masta banela puruSe ke nArIe dekhelo ke sAMbhaLelo parano doSa te kyAreya (koIne) na kahevo. 378 rAgathI ke dveSathI je saMyatanA doSane bole che te jIva hajAro duHkha anubhavato saMsAramAM rakhaDe che. 37. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 mULazuddhi bhAga-2 A sItA caritra saMkSepathI padmacaritramAMthI kahyuM, vistArathI temAMthI ja jANI levuM. 38 A sItA mahAsatInuM caritra sAMbhaLatA zIlamAM draDha nizcala bhAva (pariNAma) jAge che ane mokSasukha maLe che. 381 | | iti sItA kathA samApta che have naMdAnI kathA kahevAya che... / naMdA kathAnaka || A jaMbudvIpanA bharata kSetranA madhyakhaMDamAM pRthvI nArInA ghareNA samAna rAjagRha nAme nagara che. 15 tyAM potAnA guNothI samasta rAjAone jitanAra prasenajitarAjA rahe che, tene guNa saMpanna zreNika vagere ghaNA putro che. rA. "koNa rAjayane yogya che." evI ciMtAthI teonI parIkSA karavA mATe eka ThekANe beselA teonI pAse khIra bharelA thALa bhojananA nimitte mokalyA. vAgha jevA atizaya bhUkhyA kutarAone draDha sAMkaLanA baMdhanathI choDe che. al I4. teone AvatA dekhI kumAro jaldI uThI gayA, paraMtu zreNika juThuM (eThuM) karI nAMkhaze evA bhayathI UThato nathI. pA. UThI gayelA kumAronI, najIka rahelI thALIne laIne AvatA kutarAone thoDuM thoDuM nAMkhe che. ||6|. jeTalAmAM teo te khAya che, tyAre vizvasta thayelo pote paNa jamI le che, te dekhIne rAjA zreNika upara ghaNo khuza thayo. II tyAra pachI bIjA divase zreSTha lADunA navA karaMDIyA bharIne ane pANInA navA ghaDA mokalyA. ||8o. potAnI mudrAthI sIlabaMdha karIne chuTA chuTA zreSTha bhAjanamAM eka eka kumArane ApIne kahyuM ke he putra ! A lADu khAvAnA ane pANI pIvAnuM, paraMtu mudrA chedyA vinA ane chidra pADyA vinA /10nA koIe paNa te khAdhuM nahIM, zreNika kumAra paNa potAnI buddhithI karaMDIyAne halAve che jethI cUro khare che, tene khAya che, ghaDAnA nIce paNa vATakuM mUkI jharI paDelA pANIne pIe che, te dekhI rAjA khuza thayo. (12) have eka divasa Aga lAge chate rAjA kahe che, je kumAra je (vastu) ne mArA gharathI laI jaze te tenuM raheze. (13) badhA kumAro mahAmUlyavAna ratna vagere laIne jAya che, zreNikakumAra paNa bhaMbhA laIne nIkaLe che. 14 te dekhIne rAjA pUche che he bhadra ! A kema kADhyuM? te kahe che he deva ! zobhAyamAna rAjAonA rAjayano sAra A ja che, ethI 1po. je kAraNathI DhakkAnA zabdathI rAjAonuM niyaMtraNa thAya che. tethI ja rAjAo AnuM prayatnathI rakSaNa kare che. (16ll. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 niMdA kathA 193 tethI khuza thayelo rAjA tenuM bhaMbhasAra e pramANe nAma kare che. e pramANe parIkSA karI zreNikakumArane mUkI zeSa kumArone rAjaya vagere Ape che, e Ane mArI na nAMkhe mATe, A vicArathI tenA upara kazI maherabAnI karato nathI. 18. tethI zreNika abhimAnathI tyAMthI nIkaLI gayo. jatAM jatAM anukrame betrATa nagare pahoMcyo. /19mA. tyAM praveza karI bhadrazeThanI dukAne beTho. te divase nagaramAM mahotsavamAM mAnava maherAmaNa umaTI Ave to, tethI tyAM ghaNA grAhako Ave che, jeTalAmAM zeTha pahoMcI vaLatA nathI tyAre kumAra jhaTa daIne paDikA bAMdhIne Ape che. [21] e pramANe kumAranA kAraNe ghaNuM dhana te kamAyo. (tethI) khuza thayela zeTha pUche che "tame ahIM konA mahemAna cho ?' raro kumAra paNa kahe che "tamAro', tethI zeTha manamAM vicAre che - "kharekhara naMdAnA vivAha mATe mAre ghera ratnAkara Avyo che." 23 meM rAtre svapnamAM je joyo te A ja hovo joIe. ema vicArI kahyuM ke uTho bhAI ghera jaie. 24o. dukAna baMdha karI baMne ghera gayA, tyAM vizeSa rIte snAna vagere badhuM kumArane A (zeTha) karAve che. (AjJA pharamAvIne karAve che.) 2pA. tyArapachI zreSTha vastra paridhAna karAvI jamADe che, e pramANe paripUrNa sarva vyavasthA-sagavaDathI saMpUrNa thaI rahelo che, eka divasa naMdAne upasthita-karIne zeTha tene kahe che ke, he vatsa ! AmArA AgrahathI guNayukta A kanyAne paraNo. 27ii. te bole che te tAta ! ajJAta kulavALA mane kevI rIte dIkarI Apo cho? te zeTha kahe chevimalaguNoe tArA kulane mane kahI dIdhuM che. 28. tethI kumAra tenA vacana svIkArI te naMdAne paraNIne paMcaprakAranA viSayasukhane bhogavato tyAM rahelo che. 2 lA. te badhI vAta prasenajita rAjAne vizeSa rIte guptacara puruSoe kahIM, te sAMbhaLI rAjA potAnA manamAM ghaNo khuza thayo. 30nA have eka divasa bhayaMkara dAruNa roga utpanna thatA rAjAe potAnA AyuSyano aMta jANI lekha mokale che. 31 zrI jinavara, munivarane namaskAra karI rAjagRhathI rAjA prasenajita bannAtaTamAM kalyANa bhAjana banela zreNika kumArane Adeza pharamAve che ke lekha joIne tarata AvI javuM. zreSTha vAhana upara caDhI maMtrIo jaIne lekha Ape che. 33 paramArthane jANI kumAre priyA naMdAne kahyuM ke he bhadra ! kutuhalavALA rAjagRha nagaramAM ame gopAla chIe. /34 jo amAruM kAma paDe to tamAre tyAM AvavuM. e pramANe akSaro lakhI (patra) te naMdAne ApIne varikA upara caDhe che. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 naMdA kathA mULazuddhi bhAga-2 zreNika rAjagRha pahoMcyo tene dekhI rAjA manamAM harakha pAmyo,tene rAjaya upara sthApIne anazana svIkArI tyAra pachI paMca namaskAramAM tatpara banyo ane cAra zaraNA svIkAryA ane samAdhithI marIne devaloka pahoMcyo. A paNa mahArAjA thayo. 37 A bAju garbhavatI naMdAne bharatAra choDI gayohato. tethI, garbha vadhatA tene dohalo utpanna thayo. 38. ke zreSTha hAthI hoTe caDhI vibhUtithI badhA mANasone upakAra karatI abhayadAna ApuM. 39 rAjAne vinaMtI karI, zeThe teno dohalo pUryo. dADA pUrA thatA A 40 sarvasuMdara aMgavALA mANasonA mana-netrane gamato evA putrane janma Ape che. ghaNI khuza thayelo zeTha vadhAmaNI mahotsavanI jAherAta kare che. (41) vadhAmaNI mahotsava cAlatA bAramAdivase zeThe badhAnI sAkSIe dohalAnA anusAra tenuM abhayakumAra nAma pADyuM. 4rA. e pramANe vRddhi pAmato anukrame have te AThavarasano thayo. 72 bahoMtera kalAo caDhIyAti rIte zIkhyo. /43 e arasAmAM sarakhI umaranA chokarAo sAthe koIka rIte kajIo karatA gusse thayelA eka chokarAe tene kahyuM "re re ! jene tuM zuM bole che? tAro to bApa paNa jANato nathI, abhaye paNa sAme javAba Apyo re, pApI ! zuM tuM bhadrane jANato nathI ?" 4po. te kahe che te mugdha ! bhadra to tArI mAno bApa che, tArI to anya che. tuM tArA bApane oLakhe che ? ema kahetA abhaya zaMkAzIla thayo ll4. mAtAne pUche mArA pitA koNa ? tyAre A zeThane darzAve che te kahe che A to tAro pitA che, mAro bApa kaho' 47thI tyAre AMsupAta karavA pUrvaka niMdA bole che, "he putra ! koIka dezAMtarathI AvelAe mArI sAthe lagna karyA ane te garbhamAM hato tyAre kyAMthI paNa puruSoe AvI lekha batAvyo ane te mane choDI (hAthI) zreSThauMTaDI upara AruDha thaI kyAMya jatA rahyA (kyAM gayA) te huM jANatI nathI'. NI48 | 9 | abhaye pharI pUchyuM ? "he mAtA ! jatA jatA temaNe tane kaMI kahyuM hatuM ?' te akSaro batAvI tene kahe che "A kaMIka lakhyuM che. 5gI abhaya paNa bhAvArtha jANI khuza thayelo kahe che, "he mA ! mArA pitA rAjagRhamAM rAjA che, ApaNe tyAM jaIe'. pa1 te naMdA kahe che "zeThane pUcha', zeThane pUchatA zeTha paNa bhAvArthane grahaNa karI (samajI) sAmagrI taiyAra karIne teone jaldI vidAya kare che. parA rAjagRha pahoMcyo, mAne bahAra udyAnamAM choDI svayaM abhaya thoDA parivAra sAthe nagaramAM praveza kare che. pa3. A bAju zreNika rAjAe 499 maMtrIo meLavyA hatA, eka pradhAna maMtrInI khoja - zodha karI rahyA hatA. pa4l tenI parIkSA mATe sUkA kUvAmAM teNe potAnI vIMTI nAMkhI ane kahe che, kuvAnA taTe rahelo Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 195 je Ane hAthathI grahaNa kare te mArA sarvamAM uttama maMtrI thAo' (bane). e pramANe sAMbhaLI badhA loko tene levA Icche che. pado paraMtu buddhinA abhAve keTalAmAM koI teNe grahaNa karI zakatuM nathI, teTalAmAM te sthAne AvI pahoMcelo abhaya pUche che A zuM che ? teoe tyAre badhu tenuM svarUpa kahetA te bole che to kema letA nathI ? te loko kahe che kAraNa ke ame levA samartha nathI." paTA. "lauM' ema abhaye kahyuM tyAre loko kahe che "lo lo'. tyAre abhaya te vIMTI upara jorathI chANa nAMkhIne coMTADe che. pA. ghAsanA pULAnA agnithI sUkavIne nIkadvArA pANIthI te kUvAne bharIne kUvA upara taratI vIMTIne ekAeka grahaNa kare che. dA. tyAre ArakSakapuruSo jaIne rAjAne nivedana kare che, te zreNika rAjA paNa abhayakumArane potAnI pAse bolAve che. 61 tyAre rAjAe kahyuM "he vatsa ! tuM ahIM kyAMthI Avyo ?' abhayapaNa kahe che "bennAtaTathI huM Avelo chuM." |darA tyAre rAjA bole che, "zuM tuM tyAM bhadrazeThane jANe che ? ane tenI dIkarI naMdAne oLakhe che ?' to abhaya kahe che "he deva ! oLakhuM chuM." ||63 rAjA kahe che, tene zuM jammu kahe che "he prabhu ! putra', tenuM nAma zuM rAkhavAmAM AvyuM ?' te kahe che "abhayakumAra', 'da4 te kevo che ? kahe to kharo, tenA kyA guNo che? "rAjA e pramANe pUche che. to abhaya kahe che "mane dekhIne sAkSAt tene ja joyo tema samajo." dipA e pramANe (evuM) ItyAdi uttara pratyuttaranI saMkathAmAM-zaMkAmAM kSaNavAra raho- rAjA bhale rahyA. have pachI abhaya potAne prakaTa kare che. dA. tyAre putrasnehathI jharatA AMsuthI bharela netravALo rAjA kumArane khoLAmAM besADI mAMthAmAM suMghe che. 67 "he putra tArI mAtA kuzala che ?' ema pUchatA te kahe che "he tAta. bahAra bagIcAmAM kuzala rahelI che.' 68 - te sAMbhaLI saMbhrama sAthe sneharasathI vikasita thayela romarAjIvALo rAjA AjJA pharamAve che ke devIne moTA ThAThamAThathI jaldI nagaramAM praveza karAvo. tyAre keTalAmAM sAmagrI taiyAra karI teTalAmAM abhaya paNa mAtAnI pAse jAya che, te abhaya zaNagAra sajelI mAtAne dekhe che, tyAre abhaya kahe che "he mA ! pravAsipativALI rAjAnI patnIo jayAM sudhI bharatArane dekhatI nathI tyAM sudhI zaNagAra sajatI nathI ||71 tethI jaldI pravAsipativezane tuM raca-dhAraNa kara kAraNake sainya yukta A pitA he mAtA ! tamArA svAgata karavA mATe Ave che. putranA Adeza pramANe jeTalAmAM teNIe te pramANa karyuM teTalAmAM rAjA tyAM AvI pahoMcyo. te naMdAne joI moTA ThAThathI praveza karAve che. 73 500 maMtrIono abhayane svAmI sthApIne nizcita banela rAjA naMdAnI sAthe bhogo bhogave Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhadrA kathA mULazuddhi bhAga-2 che. potAnI ajoDa buddhithI prApta mahimAvALo abhaya rakSaNa kare che, mAtAnI sAthosAtha abhaya paNa lokamAM devatAo vacce prasiddha thayo. enA paNa vakhANa karyA. naMdA ane abhayanA guNo pUrveSaNa ame varNavyA che. kaMIka caritrapaNa anya anya caritramAM kahyuM che. II7pA | | naMdA have bhadrAnuM kathAnaka kahe che... _| bhadrAnI kathA che. A ja jaMbudvIpamAM bharatakSetramAM kAkaMdI nAmanI nagarI che. tyAM jitazatru nAmano rAjA che. ane tyAM bhadrA nAmanI sArthavAhI che. jeno svAmI marI gayelo hovAthI dhanya nAmanA bALa putravALI hovAthI samasta mahAjanamAM pradhAna hatI. jitazatru rAjA paNa ghaNA kAryomAM tene pUchatA hatA. ane vaLI... mahAnuM, parAbhava nahIM pAmelI, vipula pramANamAM bhakta ane zreSTha pANIno - pINAno tyAga karanArI, arthopArjanamAM-dhaMdhAmAM joDAyelI, prayatnavALI (prayojanavALI) dhanathI samRddha. 1 AkhI nagarImAM pradhAna, rAjAne paNa nagara saMbaMdhI aneka kAryamAM pUchavA yogya, karaverAthI mukta, draDha samyaktavALI, jIva ajIvanA svarUpane jANanArI, pAMca aNuvrata ane guNavratathI saMpana, zikSAvratathI yukta, jinezvara ane muninA caraNakamalamAM bhramarI banIne rahenArI, dInAdine pracura dAna ApanArI, jinezvaranA sAdhu sAdhvInA saMghanI pUjA karanArI. ghaNuM zuM? sadAkALa devone paNa te mAnanIya hatI. (4 tene 72 kaLAmAM vicakSaNa dhanya nAmano putra hato, mAtA upara badho bojo nAkhI pote aneka vidha ramato dvArA vilAsa kare che. pA. tata suvarNa jevI pILI prabhAvALI, uMcA ane skUla stanavALI patnIo sAthe dogaMduka devanI jema vilAsa karato rahe che. tedI have eka divasa tevA prakAranI paddhatinA vistAra ane rAjasanmAnane sahana nahIM karatA 18 zreNI-prazreNIthI yukta mahAjananagaravAsIoe vicAryuM ane vaLI.... A bhadrA sArthavAhI amArAomAM ekalI sahuthI AgaLa paDatI che ane rAjAne paNa gaurava yogya che." A to amAro parAbhava kahevAya. zA tethI ApaNa samAna karavero bharanArI thAo athavA nagarIthI bahAra nIkaLI jAya, ema vicArIne teoe rAjAne e pramANe vinaMtI karI II he deva ! maherabAnI karo, sArthavAhI, amArA samAna karaApanArI thAo, athavA nagarIthI nIkaLI jAya,ghaNuM kahevAthI zuM ? lA e pramANe mahAjane kahyuM, tyAre rAjAe vicAryuM hatuM ! ekanI khAtara kevI rIte AkhI nagarIne duHkhI karuM ? ema vicArI rAjAe kahyuM "tamane jema saMtoSa thAya te karazuM." ema kahIne vidAya karyA. tyArapachI bhadrAne bolAvIne rAjAe kahyuM ke "he bhadrA ! mahAjananA virodhamAM eka paLa paNa rahevuM zakya nathI. tethI mahAjananA samAna karavero apanArI thA, athavA nagarIthI nIkaLI jA, tyAre bhadrA "jevI devanI AjJA" ema bolatI potAnA ghera gaI ane vicAravA lAgI, ane Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 bhadrA kathA 197 vaLI.... haMta ! jo samAnakaravAnI thAuM to moTuM mAna ghavAya. anyathA A loko nagaramAM rahevA nahIM de. 10LA tethI pUrva maitrIvALA devane yAda karuM, ghaNuM (vicAravAthI zuM) ? "ema vicArI saMdhyATANe pauSadhazALAmAM rahe che /12 tyAre pUrvamitratAvALA devanI ArAdhanA mATe pauSadha grahaNa karIne te devane manamAM dhArIne rahe che, teTalAmAM te pUrvasaMgativALo deva Avyo ane vaLI... suMdara ghareNAothI suzobhita zarIravALo potAnA tejathI dizAcakrane prakAzita karanAro divyavastradhArI,deva teja kSaNe Avyo. ||12aa. teNe kahyuM bhadrA ! zA kAraNe mane yAda karyo? tene dekhIne hRSTa tuSTa (rAjInI reDa) thayelI bhadrA paNa kahe che... "he bhadra ! mArA A bhavanane nagaranI bahAranA dezamAM laI jA," te deva paNa tene svIkArI tenA te bhavanane upADe che 13 nagaranI bahAra vistRta moTA cauTAmAM te mahelane mUkIne tenI bAjumAM soLa prakAranA ratnanA samUhathI moTo mahela banAve che. 14o. je potAnA kiraNonA samUhathI badhI dizAcakrane udyotita karato-sonAthI jaDelI kaLAkRtivALo, seMkaDo citrothI vyAsa, udAra-vizALa pAMca prakAranA viSaya sukhanI sAdhana sAmagrIthI saMpUrNa vyApta divya (devI vimAna jevo) che. huM to mAnuM chuM jANe dhanyakumArano sAkSAt zreSTha puNyano Dhagalo na hoya ane bIjuM dhanya kumAranI kriIDA-sabhAvALo bagIco banAve che. je sarvaRtunA phaLa phulathI zobhAyamAna, lokone Azcarya pamADanAra che. jenA e pramANe karIne bhadrAne bolAvIne deva gayo. savAre tevA prakAranuM adbhuta-Azcarya dekhIne rAjA vagere badhA loko kahevA lAgyA... ane vaLI A jIvalokamAM eka ja bhadrA dhanyA che jaya pAme che, mANasone camatkAra pedA karanAro Avo jeno atizaya che. 18 arara ! AvA prakAranI A mahAsatIne ame kevI rIte herAna karI ? - chaMcheDI ? ame paNa puNyazALI chIe ke jethI ANIe (ApaNo) nAza na karyo. 1lA. tyArapachI e pramANe sAdhukAra sAru sAru bolatA - prazaMsA karatA rAjAyukta badhA dezavAsIo bhadrAne samajAvavA gayAM. he mahAsatI ! atyAre je ajJAnI evA amArA vaDe je aparAdha karAyo tene kSamA karo, kAraNa ke tamArA jevA namaskAra karanAra upara karuNA kare che. meranA bhadrAne ema kahyuM tyAre badhA upara upakAra karIne - badhAno vinaya upacAra karIne bhadrA kahe che "mArA manamAM tamArA pratye jarIka paNa krodha nathI." 21. tyAre bhadrAnA caritranI prazaMsA karatA badhA loko pota potAnA ghera gayA. dhanyakumAra paNa te zreSTha mahelamAM samasta Icchita viSayanI upabhoga sAmagrInA samUhane meLavato, atyabhUta rUpa yauvana lAvaNya varNathI saMpUrNa evI patnInA samUha madhye rahelo udAra bhogone bhogavato rahe che. eka divasa kyAreka bhagavAna vardhamAna svAmI tIrthaMkara tyAM samosaryA, Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 devatAoe samavasaraNanuM nirmANa karyuM, viziSTa koTinA vezavasra ghareNA dhAraNa karI badhA loko gayA. ane te dekhI are ! A zuM ? ema kumAre pUchyuM, kaMcukIe kahyuM- ane vaLI "namana karatA deva dAnavanA maNimukuTathI kharI paDelI klpavRkSanI mAlAthI satata jenI pAdapITha pUjAI rahI che," evA vardhamAna svAmI samosaryA che. 22 // 198 te sAMbhaLI dhanyanI romarAjI atyaMta khaDI thaI gaI ane kahe che jinezvarane vAMdavA huM jAuM chuM. sAmagrI taiyAra karo. / / 23 / tyAre zreSTha rathamAM AruDha thayelo tIrthaMkaranA caraNamULamAM pahoMcyo, rathathI utarI parama vinayathI vAMde che. / / 24 / potAnA sthAne beTho, bhagavAna paNa madhura duMdubhinA ninAda sAthe ardhamAgadhI bhASAmAM potAnA dharmane kahe che. ane vaLI.... pAMca mahAvrata svIkAro, tyAM paheluM sarvaprANatipAta viramaNavrata che. tenuM ahiMsA dvArA pAlana thAya che. ane je ahiMsA DarelAone zaraNanI jema,sAgaramadhye jema jahAjane pakaDavuM (pakaDavA samAna), catuSpado - pazuo mATe jema Azrama (samAna), duHkhathI pIDAyelA mATe jema davAnuM baLa, jaMgalamAM jema sArthano bheTo thavo, eothI paNa ahiMsA caDhiyAtI che. ane je ahiMsA pRthvI, pANI, agni, pavana, vanaspati bIja, lIlI zAkabhAjI vagere, beIMdriya teiMdriya cauriMdriya jalacara-sthalacara - khecara, trasa, sthAvara sarva prANIone kSema karanArI che. A bhagavatI ahiMsA je anaMta jJAnadarzanane dhAraNa karanArA, zIlaguNa ane tapa saMyamanA nAyaka sarva jagatjantu upara vAtsalyavALA traNe lokathI pUjita evA tIrthaMkaroe sArI peThe upadezI che. - darzAvI che. avadhi jina ane Rju ane vipulamativALA mahAtmAoe ane pUrvadharoe jANI che. AmarSoSidhi viprauSadhi khelauSadhi jallauSadhinI labdhivALAoe sparzI che, kSIrAzrava mAsava, amRtAsrava labdhidhArIoe ane cAraNavidyAdharoe varNavI che, caturthabhaktathI mAMDI cha mahinAnA tapa karanArA aMtaprAMtarukSa ajJAta gocarI lenArAoe sevI che. khaNaja na khaNavI - AtApanAlevIkhaNaja vagerenA nimitte hAtha paNa bahAra nahIM nIkALanArA, keza dADhI mucha roma nakhane (tenA parikarmane) choDI denArA tathA sarvathA parikarmathI mukta-mahAtmAoe AcarI che. jeo nita svAdhyAya-dhyAnamAM rata rahe che. pAMca mahAvratarUpa cAritrathI gupta samitithI samita, cha jIva nikAya upara vAtsalyavALA, sadA apramattabhAvavALA AvA (muniothI) ane bIjApaNa sAdhako dvArA je te A ahiMsA bhagavatInuM pAlana karAyuM che. ane AnA pAlana mATe pRthvI, jaLa, teja, vAyu vRkSasamUha -vanaspati trasa sthAvara ItyAdi sarva jagatanA jIvonI dayA mATe sArI rIte navakoTi zuddha bhikSAnI gaveSaNA karavI joIe. vicikitsA, maMtramULa ane auSadha kArya mATe nahIM, lakSaNa, utpAta, jyotiSa nimitte nahIM, gaurava ke pUjA mATe paNa nahIM, tapa niyama mATe bhikSAnI gaveSaNA karavI joIe. ane A zuddha nyAyayukta saraLa - mAyAvagaranuM, sarvaduHkha ane pApanuM upazamana karanAruM prANAtipAta viramaNavrata che. tenA rakSaNa mATe yuga pramANa vacagALAnA mArgane najarathI jotA jotA cAlavuM joIe. mArgamAM AvatA kIDapataMgIyA trasa, sthAvara, lIlI vanaspatinA(thI) tyAgathI-dUra rahevAdvArA badhA jIvonI Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 bhadrA kathA hiMsA, niMdA, garhA, chedana, vadha vagerenuM varjana karavuM joIe. e pramANe AtmA IryAsamitithI bhAvita bane che. ane "bIjuM pApI evA manathI adhama dAruNa nirdaya vadhu baMdha riphlezanI bahulatAvALuM thavuM, bhaya maraNa klezathI saMliSTa thavuM" AvuM pApa manathI kyAreya na AcaravuM. A pramANe mana samita thAya che. trIjuM pApI evI vANIthI kyAreya pApakArI kazuM na bolavuM. cothuM AhAra eSaNAthI zuddha, ajJAta-ahIM zuM zuM maLaze ke zuM banAvyuM che tenI jANa vagarano, athavA svajana vagere sAthe jJAna=paricaya nahIM karanAra, Asakti vagarano, vRddhivagarano, dInatA vagarano vaimanasyavagarano kleSatA vagarano viSAda vinAno, kheda vagarano yogI evo bhikSu bhikSA lAvIne guru pAse gamanA-gamanAdinuM pratikramaNa karato nRtya, caMcalatA, vaLavuM - UMcA nIcA thavuM ItyAdino tyAga karavA pUrvaka AlocanA karIne pharIthI paNa aNesaNA padone pratikramIne sukhapUrvaka besI muhUrta pramANa dhyAna svAdhyAyathI surakSita karela manavALo zraddhAsaMvegathI bharela manavALo UThIne haSTatuSTa-prasanna banI ratnAdhika pramANe niyaMtraNa karI bhAvathI jAgRta banela gurujanadvArA besADye chate pramArjanA karI svaziSya ane kAyA upara mUrchA vinA utAvaLa vinA dANA vagerenIce pADyAvinA Aloka - prakAzamAna pAtramAM saMjoga, IMgAla, dhUma, anulepa =vAraMvAra pAtrane AhAra cAre bAju lagADIne lepe nahIM, athavA caTaNI vagerethI AhArane na lepe, khelazleSma mATe tathA bhojanamAM koI asthi-kAMTA vagere AvyA hoya tene mallakamAM nAMkhe, paNa nIce nAMkhI jamIna lepavALI na kare (567 o.ni.) ema badhA doSane dUrakarI bhojana karavuM joIe. pAMcamuM - pITha phalaka zayyA saMthAro, vastra pAtra kAMbala, rajoharaNa, muhapatti vagere A paNa saMyamanI puSTi mATe rAga dveSa vinA upakaraNane grahaNa kare. divase rAtre apramattabhAve satata upakaraNanI paDilehana pramArjanA karavI joIe. A pramANe ka2vAthI ahiMsAnuM sUMparNa rIte pAlana thAya che. tIrthaMkaranA mukhathI nIkaLelA yatidharmane sAMbhaLI dhanya taiyArI pUrvaka ubho thayo. bhagavAnane vAMdIne kahe che - 'jeTalAmAM mAtAne pUchIne teTalAmAM tamArA caraNamULamAM dIkSA grahaNa karavA dvArA manuSya avatArane saphaLa karIza' ema bolIne mAtA pAse gayo, paga pakaDIne kahevA lAgyo ke he mAtA ! 'Aje meM zramaNa bhagavAna mahAvIranI pAse dharma sAMbhaLyo. te' mAtAe 'kahyuM sAruM' karyuM. te dhanye kahyuM 'jo ema che' to huM saMsArathI udvigna thayelo zramaNa bhagavAnanI pAse dIkSA levAne Icchu chuM.' 199 tyAre te aniSTa pUrve nahIM sAMbhaLeluM vacana sAMbhaLI kuhADIthI kapAyelI caMpAnI velanI jema, utsava pUro thayA pachI iMdradhvajanI jema, sarva aMganA sAMdhA DhIlA paDI javAthI dhar daIne jamIna para paDI. tyArapachI vAyudAna-pavana vagere nAMkhavAthI svastha thayelI vilApa karavA lAgI.... tuM mAre eka putra thayo che. ISTa kAMta, priya, manojJa, ghareNAnI peTI samAna che (je) (umaraDAnA phaLanI) uMbarAnA phUlanI jema kAnathI sAMbhaLavo paNa muzkela che, to pachI jovAnI vAta ja zuM karavI ? tethI tyAM sudhI rahe jyAM sudhI jIvuM chuM.' dhanye kahyuM 'A ema ja che. paraMtu manuSyabhava asthira azAzvata che, du:kha upadravathI abhibhUta thayela-koLIyo karAyela che, vijaLInI jema caMcala che, saMdhyAkALanA vAdaLa sarakhA, pANInA parapoTA samAna, taNakhalA upara rahelA pANInA biMdunI jema caMcala, svapna darzana samAna, saDavuM, patana vidhvaMza - nAza pAmavAnA svabhAvavALo manuSya bhava che. tethI koNa jANe pahelA koNa javAnuM che, ane koNa pAchaLa javAnuM che ? - Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 mULazuddhi bhAga-2 bhadrAe kahyuM "jo ema che to jyAM sudhI A Rddhi vagere che, tyAM sudhI A RddhisatkAranA samUhane anubhava, ane A kulabAlikAone bhogava." dhanya kahyuM "he mAtA ! A ema ja che. paraMtu dhana to rAjAdinuM sAdhAraNa che. (rAjA vigereno paNa tenA upara adhikAra che.) aneka vidhvathI bharapUra che, kSaNavAramAM dekhatA dekhatA nAza pAme evuM che. kAmo paNa vAMta vamelA - vAta pita mUtra, khela, zukra, lohithI utpanna thayela hovAthI apavitra che. emAM paNa vivekayukta vijJAnavALAne koI paNa pratibaMdha sthAna-moha pAmavAnI jagyA nathI. bhadrAe kahyuM "he putra ! pravrajayA yukta-yogya che, paraMtu te duSkara che. kAraNa ke tIkSNa kaThora mArgamAM cAlavuM, gurune sahAre rahevuM, asidhArA vratane AcaravuM, mahAsAgarane bAhuDAthI taravo, gaMgA jevI moTI nadImAM sAmA vaheNe javuM, lohamayacaNAcAvavA jevuM che. vaLI nigraMtha zramaNone AdhAkarmI AhAra, auzika, krIta, bIjA pAse IcchAvinA mukta karAyela (jema ekanI icchA hoya, bIjAnI icchA na hoya te AhAra na levAya) navo banAvela AhAra, durbhizabhakta, durdinabhakta, glAnabhojana, bIjavALubhojana lIlI-lIlotarIvALu bhojana, (sIjhayA vinAnuM) (sacitta) phaLavALu (nuM bhojana) kalpa nahI, temaja UMcA nIcA durjananAM rukSavacano - gALo paNa sahana karavI paDe, ane bhayaMkara dAruNa evo loca karAvavo paDe, ItyAdi badhuM duSkara che. jayAre tuM to sukhe lAlana-pAlana karAyelo - lADa-koDamAM ucharelo tuM A badhu karI zakIza nahIM.' dhanya kahyuM "he mAtA ! napuMsaka - nAmarda evA kAyara puruSane ja badhuM duSkara che, dhIra, mahAsattvazALI jhaMpalAvavA taiyAra thayelAne kazuMye duSkara nathI. tethI te mA ! vizeSa baMdhana nA karo, tethI tyAra pachI te bhadrA jayAre tene rokI rAkhavA samartha na banI tyAre IcchA vinA ja moTA ThAThamAthI dIkSA mahotsava kare che. hajAra puruSa upADI zake evI pAlakhImAM AruDha thaI te bhagavAna pAse gayo. tyAre te bhadrA dhanya kumAranI AgaLa thaIne ema bole che. "he bhagavAn ! A mAro ekano eka putra prANa priya che, je janma maraNathI Darelo, saMsAravAsathI nirveda pAmelo bhagavAna pAse dIkSA levA Icche che. bhagavAnane bhikSArUpe ziSya ApuM chuM, he bhagavana ! ziSyabhikSAne svIkAro. "bhagavAna paNa samyapha rIte teno svIkAra kare che. tyAre te dhanyakumAra IzAna dizA bhAga tarapha sarake che ane jAteja ghareNA kuLanI mALA vigere alaMkAro utAre che. tyAre te bhadrA sArthavAhinI nirmala zveta vastra dvArA te ghareNA ane mAlAdine raDatI thakI, kaMdana karatI, vilApa karatI aDhArasarI motInI mALa ke vAdaLa - pANInI dhArA sidhuvAranA cheDAyela puSpanI muktAvalIne (samAna) - prakAzita - pragaTa karanArA=motI jevA AMsuone (jANe muktAvalI tuTI gaI na hoya evA teNInA AMsu dekhAya che) mUkatI grahaNa kare che. tyAre te dhanya jAteja paMcamuThIloca kare che. tyAre bhadrA e pramANe bole che. he beTA ! yatna karajo, "he beTA ! parAkrama phoravajo ! asmicaNaM=talavAranA dhAra samAna ane loDhAnA caNA cAvavA samAna evA A arthamAM eTale AvA duSkara saMyamamAM kSaNa mAtra paNa pramAda na karavo, ame paNa A ja nirvANamArgane svIkAranArA banIe. ema kahI je dizAmAMthI AvI hatI te ja dizAmAM pAchI gaI. te dhanyane bhagavAne jAte dIkSA ApI ane moTo anagAra thayo. IryAsamitivALo. bhASAsamitivALo, eSaNAsamitivALo, AdAnabhaMDamattanikSepaNA Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 manoramA kathA 201 samitivALo uccAra-pAsavaNakhela-siMghANajalapAriSThApinakA samitivAlo-je divase dIkSA lIdhI te divasathI AvA prakArano abhigraha grahaNa kare che.... "mAre jAvajUjIva sudhI chaThThanA pAraNe chaThTha evA avicchinna tapa karmathI bAhu UMcA rAkhI sUryanI sAme AtApanAbhUmimAM AtApanA levAnI, pAraNe paNa ujijhatadharmavALI bhikSAthI pAraNuM karavAnuM evo abhigraha kare che. akhaMDa tapakarma karavAthI zuSka bhojana karatA mAMsavagaranuM sukAhADakAnA AvAjavALuM (jemAM mAtra hADa khaDa-khaDIrahyA che, mAtra sukAhADakAno mALo, pAtaLuM, na mAtra sattAvALuM, dubaLuM-pAtaLu, mAMsa ane lohIthI upacita= mAMDa-mAMDa dhArI rAkhavAmAM Avela tapatejathI rAkhanA samUhathI DhaMkAyelA agni jevA (zarIravALo) thaI gayo. tyAre bhagavAna mahAvIra svAmI kAkaMdIthI bAharanA dezamAM vihAra karatA jayAM rAjagRha nagara che tyAM Ave che. te ja pramANe samavasaraNa maMDAya che. zreNikarAjA parSadA sAthe dharma sAMbhaLI potAnA ghara tarapha prayANa kare che. rastAmAM dhanya anagArane jue che. harSa pUrvaka vAMdIne jyAM zramaNa bhagavAna vIra che tyAM Ave che. pAse AvIne pUche che ke A vizAla RSi sabhAmAM duSkarakAraka koNa che ? tyAre zramaNa bhagavAna mahAvIra e pramANe bole che ke badhA duSkara kAraka che, paraMtu atyAre vizeSathI dhanyakumAra duSkarakAraka che. tyAre te zreNika rAjA bhagavAna pAse A artha sAMbhaLI hRSTatuSTa thayelA tripradakSiNA karI dhanya aNagArane vAMde che, namaskAra kare che. vAMdIne namaskAra karIne jyAM potAnuM ghara che tyAM Ave che. dhanya paNa potAnA AyuSyano kSaya jANI saMlekhanA karI pAdopagamana anazana svIkArI kAla karI sarvArthasiddhamahAvimAnamAM 33 sAgaropama AyuvALo deva thayo. tyAMthI cyavI mahAvidehamAM mokSe jaze. e pramANe zIlavatI samasta guNasamUhathI samagra saMpUrNa sarvatra vikhyAta yazavALI te bhadrA devone paNa prazaMsApAtra banI radI | bhadrAkathA samApta | have manoramAnI kathA kahevAya che.... manoramA kathA Aja jaMbudvIpanA bharatakSetramAM atibhadra bhUta guNa samUhanA AdhArabhUta caMpA nAmanI nagarI che, ane tyAM samasta rAjAonA samUhamAM cUDAmaNi samAna dadhivAhana nAmano rAjA che. tene AkhAye rANIvAsamAM pradhAna abhayA nAmanI mahAdevI che. ane vaLI.. je rUpa yauvanathI saubhAgyathI kalA samUhathI samasta tribhuvanane paNa ghAsa samAna mAne che. In A bAju te nagarImAM sarva mahAjanomAM pradhAna RSabhadAsa nAmano zeTha che. ane tene jinezvarathI samarthanIya-samarthana karavAyogya evA zreSTha pravacanamAM bhAkhela pradhAna dharma-anuSThAnamAM tatpara rahenArI arhadAsI nAmanI patnI che. teone subhaga nAmano bheMsano rakhevALa che. te ekavakhata kyAreka savAranA samaye bheMso laIne jaMgalamAM gayo. pAchA pharatA eka sthAne cArebAju AvaraNa-bhIMta vigerenA AvaraNa vagaranA, vastra vinAnA mAhamahine saMdhyATANe kAusagnamAM rahelA Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 mULazuddhi bhAga-2 mahAtapasvIne joyA. temane dekhIne ANe vicAryuM... ane vaLI... A mahAtmAne dhanya che je e pramANe AvI bhayaMkara ThaMDImAM khullA pradeze vastra vinA AkhI rAtrI UbhA raheze. rA. e pramANe vicArato subhaga ghera gayo, vaLI pharIthI rAtre te sAdhune yAda karIne ghaNo ja ciMtAtura thAya che. [3] tethI savAra thatA pahelA ja bheMso laIne sAdhu pAse gayo. te ja pramANe sthira rahelA dekhyA. tethI bhaktinA bhArathI bharela aMgavALo jeTalAmAM sevA karavA lAge che teTalAMmAM sUrya Uge che. sAdhu paNa "namo arihaMtANaM" ema bolatA tADanA pAMdaDA samAna kALA gaganatalamAM UDI gayA. subhaga paNa te namaskAra padane "A AkAzagAminI mahAvidyA che ema mAnato samyapha rIte bhaNe che. ucciDha ubhakAle - ubhA rahevAnA kALa-kALaveLAe paNa tene mUkto nathI. tyAre zeThe kahyuM he bhadra ! bhavarUpI samudramAM DubatA jaMtu - prANI samUhane taravA mATe zreSTha jahAja samAna paMcaparameSThI namaskAranuM A pada te kyAMthI meLavyuM?' te subhage paNa badhI vAta karI, tyAre zeThe kIdhuM ke bhadra ! A kaMI mAtra AkAzagamananuM ja kAraNa nathI, paraMtu samasta kalyANanuM paNa A paMca parameSThinamaskAra kAraNa che. kAraNa ke, je kAMI manohArI - netrahArI manaane netrane AkarSita karanArI vastu A bhavanamAM dekhAya che te badhuM paNa jinezvaranA navakAranA prabhAvathI maLe che. jo je kAMI sAMsArika sukho jIvalokamAM che, te sarve paNa jinabhavanAdinA prabhAvathI jANa. //pI. AnA prabhAvathI jIvo anupama Rddhine meLave che, putra patnI vigere badhu paNa haiyAmAM dhAreluM - Icchelu thAya che. llll AnA prabhAvathI puruSo rAjAdhirAja vagere thAya che, baLadeva - vAsudeva IMdra trilokanA svAmI jinendra paNa thAya che. chA e pramANe parameSThInI stutinuM keTaluM mahAbhya kahevAya? kAraNa ke badhuM kahevA tIrthaMkara paNa samartha nathI. 8 tethI te bhadra ! A suMdara te meLavyuM che. paraMtu parama gurunuM nAma ucci kALe na levuM. INlA teNe paNa kahyuM "he svAmI ! kSaNa mAtra paNa Ane mUkavA huM samartha nathI.' zeTha paNa kahe che "he bhadra ! jo Ama che to Akho grahaNa kara /10nA kAraNa ke AnAthI A janmamAM ane anya janmamAM paNa kalyANa thAya che." e pramANe. kahetA te khuza thayelo saMpUrNa navakArane bhaNe che. 115 e pramANe paMca namaskAranuM raTaNa karavAmAM tatpara tenA keTalAka divaso pasAra thAya che. teTalAmAM varSAkALa Avyo. tyAM mithyAdarzananA paDalathI jIva svarUpanI jema atizayakALA bhammara tADa jevA kALA vAdaLAonA samUhothI pralayakALa Avyo hoya tema AkAza pUrAyuM-DhaMkAyuM. pradIpta banela krodha agninI phelAyela moTI javAlAonI jema vidyutatA cAre bAju camakavA lAgI. akALe roSe bharAyela pracaMDa ugra garama magajanA durjana mANasanA svaccheda uchaLelA cugalIkhoranA avAjanI jema vAdaLanI garjanA uchaLI. du:khI avasthAmAM rahela jIva samUhanI jema deDakAno samudAya ToM ToM karavA lAgyo. manamelA mANasanA abhyadayanA darzanathI duHkhI thayela - dubhAyela manavALA svajananI Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manoramA kathA 203 mULazuddhi bhAga-2 jema rAjahaMso nAsavA lAgyA. svabhAvathI malIna evA durjanono kapaTathI komala avAja nIkaLe tema moralAono komaLa kekArava pragaTa thayo. yuddhanA roSathI vikarAla subhaTa jema tIkSNa zastra samUhane mUke tema vAdaLo pANInI dhArAnA samUhane mUke che, kulaTAnArInI jema nadIo ubhayakuLano nAza karavAmAM tatpara, aMdarathI kaluSita,kuTila gatie gamana karanArI, nIcA mArge janArI, viparIta banI gaI. jamIna bhedI bahAra nIkaLelA navA ghAsanA aMkurathI AMtarA vagara iMdragopa mAmaNamuMDA, gokALagAya vagerethI vyApta bhUmipITha jANe jemAM vaisUryaratna jaDavAmAM AvyA che evI marakatamaNIthI banAvelI lAge che. 12 ugra vijaLI rUpI daMDane dhAraNa karI kRtAMta jevo kALo vAdaLano samUha moTA zabde garjanA karato virahIjanone mAre phaTakAre che. / 13 / pote dekhavA chatAM jaDavaDe (jalavaDe) kamaLanI priyA haNavAmAM AvI tethI lajjAthI zUravIranI jema sUraja potAnA rUpane chUpAve che. 14 // AvA varSAkALe paNa subhaga bheMso laIne vanamAM gayo. pharI saMdhyATANe potAnA ghera.tarapha AvavA pravRtta thayo. vacce subhage ghoDApUrathI AvelI moTI nadI dekhI. tethI te nadIne dekhI jarIka gabharAyo. eTalAmAM to bheMso 52mULamAM anya kSetramAM aDadhI pesI gaI. tethI navakAra bhaNatA teNe jhaTa daIne nadImAM jhaMpalAvyuM ane tyAM kAdavamAM paDelA nahIM dekhAyelA khadIranA moTA lAkaDAnA khIllAvaDe hRdaya upara vIMdhAyo. paMca namaskAra gaNavAmAM tatpara te subhaga marma prahArathI maraNa pAmyo. ane potAnA svAmInA ghera RSabhadAsa zeThanI patnI arhadAsInI kukSimAM putra tarIke utpanna thayo. teNe be mahinA jatA dohalo ubho thayo. ane vaLI..... jinezvaranA biMba bharAvIne 52ma satkArapUrvaka vAMdu, snAna vilepana yAtrA mahotsavone dekhuM. 15 // munivarone bhaktibhAvathI vahorAvIne satata namaskAra karuM, zramaNa saMghane pUju, dInone dAna ApuM. // 16 // ItyAdi utpanna thayela dohalAvALI te zeThane kahe che, AnaMdane vahanakarato zeTha te badhA dohalA pUrA kare che. ||17nA e pramANe pUrNa thayela dohalAvALI nava mahinAne sADAsAta divasa vItatA sarvAMga suMdara hovAthI manohara dekhAvaDo, badhA mANaso dvArA zubhadraSTithI dekhavA yogya evA putrane janma Apyo. priyaMkarikAnAmanI dAsIe zeThane vadhAvyA. zeThe moTo vadhAmaNA mahotsava karyo. ane vaLI... vAgatA vAjiMtranA gaMbhIra nAdavALo, nAcatI vilAsavALI nArIothI yukta, aneka jAtanA dAna apAI rahyA che evo zreSTha vadhAmaNA mahotsava karyo. zeThe paNa badhA svajanonI samakSa tenuM nAma kare, mANasonA netrone AnaMda ApanAra hovAthI sudarzana nAma thAo. / / 19 / / e pramANe anukrame vadhato ATha varSano thayo. sAtizayavALI samasta guNathI vyApta bahoterakaLAo grahaNa karAvI. samAna kuLa rUpa yauvana vagere guNothI bharapUra manoramA nAmanI kuLabAlikAne paraNAvI. rAjA tene mahAprItithI jue che. ghaNuM zuM AkhuMye nagara mahotsavamaya thaI gayuM. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 mULazuddhi bhAga-2 A bAju te ja nagarImAM rAjAne pUjApAtra - sanmAnapAtra kapila nAmano purohita che. tenI sAthe sudarzananI joradAra maitrI che. prAyaH karIne kapila sudarzananI pAse ja rahe che. tethI eka divasa kapilA nAmanI patnIe kapilane pUchyuM ke "tame (Akho divasa) kyAM raho cho ? potAnI Avazyaka veLAne paNa jANatA nathI. teNe kahyuM "he bhadre ! sudarzana pAse," 'te bolI te sudarzana koNa che ? te kapila bolyo "are ! atyAra sudhI te sudarzanane paNa na jANyo ? aho, tAruM jIvana niSphaLa che. kapilA> ema hoya to atyAre paNa jaNAvI do ne. kapile kahyuM ke Ama che to tuM sAMbhaLa,... rUpathI kAmadeva, tejathI sUrya, caMdra jevI zubha kAMtivALo, zUravIra, saraLa svabhAvI, subhaga, priyavAdI pahelIja kSaNe suMdara AbhAsa karAvanAro, 20nA ghaNuM zuM ? eka paNa guNathI teNe tribhuvana jItI lIdhuM che. guNomAM cUDAmaNiratna samAna evA zIlane je DagyA vagara dhAraNa kare che. 21. athavA brahmAe tene sarva guNamaya ja ghaDyo lAge che. amArA jevA maMda buddhivALA tene kyAMthI varNavI zake ? ll22 e pramANe tenA guNanuM varNana sAMbhaLI te kapilAne parokSa anurAga thayo, dararoja tenA saMgamanA upAyane vicAre che. eka divasa rAjAnI AjJAthI kapila bIje gAma gayo. tethI kapilA sudarzana pAse gaI. ane kapaTathI kahyuM ke "he Arya ! tAro mitra moTA zArIrika kAraNe tArI pAse Avyo nathI. tamArA virahathI kSaNa mAtra paNa dhRtine pAmatA nathI. ethI tamane bolAvA mATe mane mokalI che. tethI jaldI Avo." sudarzana paNa "meM zArirIka kAraNa jANyuM nathI" ema bolato saMbhrama pUrvaka uThI tenI sAthe ja tenA ghera gayo. tene pUchyuM kapila kyAM che? teNIe kahyuM aMdara che. koIpaNa jAtanA vikalpa vinA niHzaMkapaNe aMdara pravezyo. pharIthI paNa pUchyuM "kapila kyAM che." ! teNIe kahyuM "hajI aMdara che." tyAM paNa peTho nahIM dekhAtA pharIthI paNa pUchyuM "kapila kyAM che ?" tyAre teNIe dvAra baMdha karIne uttariya vastrathI DhaMkAyelA hovA chatAM paNa kAmane uddIpta karanArA potAnA avayavone thoDAka khullA karI pharIthI DhAMkatI, draDha baMdhavALA nivibaMdhane zithila karIne pharIthI bAMdhatI ghaNA ja capala kaTAkSa vikSepa sAthe draSTi kSobhane ApatI A bolI ahIM kapila nathI, ane tenAthI zuM kAma che ? kapilAnuM ja prathama pratijAgaraNa karo." sudarzane kahyuM "kapilAnuM zuM pratijAgaraNa karavAnuM che ?" te bolI.. he subhaga ! jyArathI mAMDI kapile tamArA guNo mane kahyAM che tyArathI mAMDI kAmadeva mane bANo vaDe tADana kare che. 23ii ATalo kALa he nAtha ! tArA saMgama mATe utsuka rahelI chuM, Aje vaLI kapaTathI mArA puNyathI ahIM AvyA cho. tArA virahathI tapelA A mArA aMgone tethI te subhaga ! karuNAkarI potAnA saMgama rUpI pANIthI zAMtaThaMDA-zItala karo.' po. tyAre paramArtha - vAstavikatA kaLIne temAM utpanna thayela mati mAhAsyathI durlalA karavAmAM vicakSaNa sudarzane viSAdapUrvaka kahyuM ke "bhadra ! mohavaza banela prANIone A yukta che, paraMtu huM to nAmarda chuM, puruSaveze veza parAvartana karIne lokamAM rahuM chuM. tyAre viraktacittavALI teNIe dvAra ApIne kahyuM jo ema che to jaldI nIkaLa - nIkaLIne sudarzana potAnA ghera gayo ane emAM Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 manoramA kathA 205 vicAravA lAgyo. ane vaLI... ahaha aho ! nArIone akArya karavAmAM adhika udyama hoya che, avivekanI bahulatA hoya che ane sAhasa ane kapaTanI khANa nArI che. radI athavA yuvatinA asamaMjasa kAryone koNa pUche che ? jeonA zarIramAM doSonI khANa evo kAma vase che. (eTale teja A badhuM karAve che.) duSTa caritranuM mULa, narakano moTo mArga tathA molamAM bhAre vidbhakArI nArIne sadA dUra rAkhavI. 29. tethI Aje te pApakarmavALIthI huM jarIka ThagAyo. athavA A badhu vicAravAthI zuM? kAryamAM ja nizcaya karuM. 27ii. tethI sarvathA A nizcaya ke AjathI mAMDI kyAreya paNa bIjAnA ghera ekalA na javuM. ema nizcaya karI potAnA dharmakarmamAM udyata thayo. have kyAreka IMdra mahotsava Avyo, tyAre krIDA nimitte sudarzana ane kapila sAthe temaja nagaravAsIo sAthe rAjA bagIcAnI zobhAne jovA-mANavA mATe nIkaLyo. A bAju rAjA. dadhivAhananI paTTarANI abhayA te kapilAnI sAthe mUlyavAna pAlakhImAM AruDha thayelI rAjAnI pAchaLa jAya che. sudarzananI priyatamA manoramAM cha putrothI parivarelI rohiNI, caMdranI patnI - jyotsanA jema tAralAothI yukta hoya tevI zreSTha pAlakhImAM AruDha thaI nikaLI. tene dekhIne kapilAe pUchyuM "he svAminI ! (rANI - sAhebA) A koNa che ? samasta vanarAjImAM kalpalatA samAna potAnA zobhA samUhathI badhAno tiraskAra karatI jaI rahI che ?' rANIe kahyuM "halA ! jagaprasiddha paNa Ane te oLakhI nahIM ? A to sudarzananI priyA che. tyAre kapilAe kahyuM jo A sudarzananI priyA hoya to AnI hoziyArI kahevAya ke jeNIe ATalA putro utpanna karyA. rANIe kahyuM emAM caturAI zenI ? potAnA patinA prasAdathI prApta surata sukhavALI te akhaMDa rIte putrone utpanna kare che.' kapilAe kahyuM "e to sAcuM che, paraMtu A sudarzana to napuMsaka che." rANIe kahyuM - te A kevI rIte jANyuM ? "A ghaTanA krama dvArA mArA vaDe te jaNAyo.' abhayA bolI jo ema che to tuM bicArI brAhmaNI kAmazAstranA abhyAsa vagaranI hovAthI ThagAI gaI. kAraNa ke te parastrI pratye napuMsaka che, paraMtu potAnI patnI mATe nahIM." tyAre vilakhI paDelI kapilAe hasIne kahyuM johuM kAmazAstrane bhaNelI nathI ethI ThagAI, tuMto kAmazAstramAM hoziyAra che, teM zuM navInatA karI batAvI ?" abhayA bolI "emAM zuM zaMkA ? huM atizaya karI batAvuM chuM." kapilA bolI he devI! - rANI sAhebA ! zaubhAgyano ghaNo ghamaMDa na karavo. abhayA bolI jenuM potAnuM sAmarthya hoya che te gaurava-abhimAna kare che. "kapilA bolI tArA sAmarthyane huM jANuM chuM. jo Ama che to sudarzanane ramADa'. rANI bolI "halA! jo Ane na ramADuM to jAvajIvasudhI strIbhAvano aMta karIne huM baLabaLatI AgamAM praveza karIza." 30 e pramANe bolatI te baMne udyAnamAM gaI lAMbA samaya sudhI krIDA karIne potAne ThekANe gaI. ||31aaaa tyAre abhayA rANIe potAnI paMDitA nAmanI dhAvamAtAne kahyuM ke "mA ! meM A pramANe pratijJA karI che, tethI te pramANe karo ke tenI sAthe saMparka thAya. paMDitA bolI te sAro vicAra Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 mULazuddhi bhAga-2 nathI karyo. kAraNa ke meru parvata paNa DolAyamAna thaI jAya, sAgara paNa sukAI jAya, grahano samUha kharI paDe, to paNa A sudarzananuM mana jarIka paNa halAvavuM zakya nathI. // 32 // kAraNa ke te mahAtmA paranArInA saMgamathI dUra rahelo che, A loka ane paralokane viruddha AvuM akArya te pralayamAM - prANAMte paNa nahIM kare. // 33 // tene lAvavo paNa zakya nathI, kAraNa ke te zrAvaka guNothI saMpanna che, samasta zreSTha vyavahAra nItine jANavAmAM kuzala che, tethI tArI pratijJA niSphaLa che.' / / 34 / rANI bolI 'jo e pramANe che to paNa ekavAra koIpaNa rIte ahIM lAva pachI huM saMbhALI laIza.' paMDitA bolI 'jo A tAro nizcaya che, to eka upAya che. kAraNa ke te parva divase zUnyagRhAdimAM kAusaggamAM rahe che. paNa to jo te tyAM te pramANe rahelo ja lavAya.' devI bolI 'e pramANe paNa tuM lAvavAno upAya vicAra. e pramANe keTalA divasa gaye chate kaumudi mahotsava Avyo ane temAM rAjAe Adeza karyo ane paDaha dvArA sarvatra ghoSaNA karAvI ke badhA mANasoe sarvaRddhi sAthe kaumudi mahotsavanA darzana mATe udyAnamAM javAnuM che. te ja pramANe niyukta puruSoe ghoSaNA karI tyAre sudarzane vicAryuM ke aho ! A to muzkela che, kAraNa ke jo udyAnamAM jAuM to caityonI cAturmAsika pUjA na thAya, ane rAjAzA paNa kaDaka che. tethI pahelAthI upAya karI lauM. ema vicArI bheTaNuM laI rAjA pAse gayo. ane rAjAne vinaMtI karI ke he rAjana ! A kaumudie amAro dharma divasa che tethI deva maherabAnI kare to devapUjAdi karuM. rAjAe paNa 'devatAnI pUjAno aMtarAya na thAo' ema mAnatA kahyuM ke kulocita dharma-anuSThAna karo. sudarzana paNa 'he deva ! 'moTI maherabAnI' ema kahIne nIkaLI gayo. jinAlayamAM pUjA karavA lAgyo. tethI Akho divasa snAna vilepana Adi mahAvibhUtithI karIne rAtre pauSadha karIne nagaranA corAmAM-cAra raste kAusagga dhyAne rahyo. tyAre paMDitAe abhayAne kahyuM 'he putrI ! Aje tArA manoratha kadAca pUrA thAya. paraMtu tAre paNa udyAnamAM na ja javuM.' tethI te paNa "mAre mAthuM dukhe che"e pramANe rAjAne javAba ApIne (ghe2) rahI gaI. tyAre paMDitAe lekhamaya kAmadevanI pratimAne uttariya vastrathI DhAMkIne rAjamahelamAM praveza karatI dvArapAle rokI, A zuM che ? ema pUchatA te bolI ke Aja mahArANI zarIranA kAraNe udyAnamAM gayA nathI tethI, kAmadeva vagere devatAonI ghera pUjA ka2ze. A kAraNathI A kAmadevanI pratimAno praveza karAvI rahI chuM. e pramANe bIjI paNa pratimAono praveza karAvIza.' teoe kahyuM 'jo ema che to A pratimA batAva.' teNIe ughADIne batAvI. tyAra pachI teone vidAya ApI. (javA dIdhI) ema bIjIvAra paNa karyuM. trIjI veLAe sudarzanane uttarIya vasra thI DhAMkIne praveza karyo. niHzaMka banela dvArapAloe rokI nahIM. te paMDitAe abhayA rANIne te soMpyo. te paNa ghaNA prakAre kSobhAvavA lAgI. ane vaLI.. 'he priyatama ! maherabAnI kara kapaTathI tuM ahIM lAvavAmAM Avyo che. tethI kAmadevarUpI moTAgrahathI grasita thayela mArA tame zreSTha vaidya bano. // 35 // tamArA viraharUpI mahAnAganA DaMkhathI AvelA garaLa (gera)nA vazathI mArA aMgo kaMpI rahyA che. teone potAnA suratarUpI maMtranA jApathI svastha karo'. // 36 // sudarzana paNa paramArthane jANI kAusaggamAM rahelo ja meru parvatanI jema niSkapa-nizcala banI gayo. tethI A pharIthI paNa hAva-bhAva vagere dvArA upasarga karIne kahevA lAgI 'zuM mArA saMgama * Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 manoramA kathA '207 karatA paNa tAruM vrata adhika che ? anurAgavALI atizaya bhakta suratakrIDAmAM vidagdha (nipuNa) suMdarayauvanavALI surUpALI mane te svAmI ! tuM mAna (mArI vAta mAna) devone paNa je durlabha che (kRmiyukta zarIravALAne to zuM pUchavuM) ? 38 he suMdara ! mArA darzanane sAmAnya mANasato koI paNa hisAbe pAme ema nathI. he subhaga ! AliMgana ane surata sukha to svapnamAM paNa temane na thAya. /3 tArA upara anurAgavALI huM IcchA mujaba te badhuM tane satata ApuM chuM. tethI vilaMba nA kara, AvI mArI prArthanAne mAna. 40nA tuM zrAvaka che badhA upara dayAvALo che, tethI maherabAnI karI mAruM ISTa kara. nahIMtara mArA maraNathI tane strIhatyA lAgaze." I41 e pramANa e bhinna - judI judI rIte kahevAyelo sudarzana jayAre kazuM bolato nathI tyAre komala kamaLanA pAMdaDA sarakhA hAtho vaDe sparza kare che. II4rA komala kamaLanI nAla sarakhI lAMbI bhujA dvArA atigADha rIte kaMThamAM pakaDIne ucApInagoLa stano dvArA chAtIne pIDe che. II4all pApa hRdayavALI teNIe tenA pratye-upara tevA prakAranI surata kriyAo karI ke je pramANe karatA lohamaya puruSa paNa ekAeka gaLI (DhIlo paDI) jAya ghaNuM kahevAthI zuM ? //44o paraMtu te mahAnubhAva jema jema te upasarga kare che. temadharmadhyAnamAM vadhAre nizcala thAya che. I4pA ane vicAre che jo koIpaNa rIte A upasargathI chUTu to kAusagga pArIza, nahIMtara A ja mAruM anazana. ||46o tethI rIsAIne devI bole che "bho ! jo tuM mArI vAta nahIM mAne to tAruM jIvana nathI.tAru AvI banyuM. A bAbatamAM ghaNuM kahevAthI zuM ? 47ii. tethI jo potAnA jIvanathI nirviNa na thayo hoya to mArA vacana kara', e pramANe kahevA chatAM te dharmadhyAnamAM caDhato rahe che 48 ema AkhI rAtrI tyAM sudhI kadarthanA karI jeTalAmAM kSobha pAmyo nahIM. savArano samaya dekhI nakho dvArA potAne phADe che, barADA pADavA lAgI "are ! doDo doDo A anArya, puruSa mAruM baLAtkAre zIla khaMDana karavA Icche che. //50nA. te sAMbhaLI prAtihArio doDIne jeTalAmAM te ThekANe Ave (jAya) che, teTalAmAM kAusagnamAM rahela sudarzanane dekhe che,. //pa1 tyAre "A to asaMbhava che" ema mAnatA te dvArapAloe rAjAne nivedana karyuM. rAjA paNa saMbhrama sAthe jaldI tyAM Avyo. te rANIne pUchyuM "A zuM che ?" te bolI "he nAtha ! sAMbhaLo zArIrika kAraNe tamane vinaMtI karIne jeTalAmAM ahIM rahelI chuM teTalAmAM acAnaka nahi vicArelo A koI AvI gayo. ANe ghaNA prakAre mane kahyuM, tyAre meM kahyuM "he mUDha ! zuM A bhaNAtuM paNa te sAMbhaLyuM nathI... ane vaLI.."maraNa nahI pAmelA jIvatA siMhanA kezarA, satI strInA stana, subhaTanA hAthamAM raheluM zastra. sApanA mastake rahela maNi na ja laI zakAya". //parA tyAre meM jeTalAmAM e pramANe tiraskAra karyo teTalAmAM baLAtkAra karatA meM (dvArapAlane) doDAvyA. tethI rAjAe paNa caMdrabiMbamAMthI aMgArAnI vRSTi na thAya tema sudarzanathI AvuM asaMbhava Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 mULazuddhi bhAga-2 mAnatA Adara pUrvaka rAjAe pUchyuM ke "tuM spaSTa khulle khulluM kahI de ahIM vAstaviktA zuM che?" tyAre rANInI anukaMpAthI ANe kazuM na kahyuM. e pramANe vAraMvAra pUchavA chatAM kaMI paNa bolato nathI. tethI A paNa saMbhavI zake ema mAnatA rAjAe vadhanuM pharamAna karyuM ke nagarajanone A doSa nivedana karIne-jAhera karI pachI Ano nAza karo. tyAre daMDapAlikoe tene pakaDyo, pracaMDa bhayaMkara gadheDA upara tene caDhAvyo. rAtAcaMdanano lepa karyo. svAhinA moTAtilakovaDe zaNagAryo. gaLAmAM sakorAnI mALA nAMkhI. rAtAkaNera ane khopaDInI mAlA karAI. upara sUpaDAnuM chatra dhAraNa karAtA, phuTelA Dhola vagADatA sarvatra-AkhA nagaramAM bhamADavAno AraMbha karyo. A ghoSaNA kare che ke.. badhA loko sAMbhaLo 'A kharekhara sudarzana zeThe rANI vize (AMtapuramAM) - aparAdha karyo che tethI karIne e pramANe marAya che. pa3 rAjA ke yuvarAja (eno vadha karavAno) koI aparAdha karatA nathI. paraMtu te loko sAMbhaLo ahIM AnA potAnA karmo aparAdha kare che." 54 ema ghoSaNA sAMbhaLI badhA loko paNa bolavA lAgyA "dhikkAra ho, rAjAe A yukta nathI karyuM, kAraNa ke AmAM A mahAnubhAvanI doSanI gaMdha paNa (dekhAtI) nathI papA. kadAca caMdramAMthI aMgArAnI vRSTino samUha paDe, paraMtu sudarzana zeTha A karmano karanAro na ja hoya." //pI. e pramANe loko bolate chate sudarzana RSabhadAsa zeThanA gharanA dvAre pahoMcyo. bahAra nIkaLelI manoramAe dekhyo ane vicAryuM.. A vidhAtA anArya che kAraNa ke Ane mArA nirdoSa patinI AvI atidAruNa avasthA karI. //pI. kharekhara bhavAMtaramAM kareluM AnuM koIka karma ja udaya AvyuM lAge che, jethI akalaMkita Ane A Apatti AvI paDI. paTall rAgadveSane vaza thayelA jIvo azubha karaNanA yoge azubha lezyAyukta je ahIM karma jALa bAMdhe che. pahelA pUrvanA nikAcita te karmanA udayathI haMmezA niyamathI pramAda rahita jIvo paNa moTA du:khavipAkane pAme che. 60nA atizaya jJAnI paNa, draDha ane atizayayukta zreSTha tapa karanArA paNa, atizayayukta labdhivALA paNa pApakarmathI chUTI zaktA nathI. moTA parAkramavALA nirmala zreSTha sattva sAhasanA dhaNI paNa aneka loko karma vipAkathI vivaza banelA haNAya che. II6rA athavA jo ke karma balavAna che, to paNa bhavya jIvono apUrvakaraNarUpI agni lokamAM pragaTa thato jovA maLe che. 63 tethI A bAbatamAM asaMbaddha vicAraNA vaDe zuM? kRtya (karma)-kArya pradhAna ja thavuM joIe. ane te kRtya che vizuddha bhAva sAthe devanI ArAdhanA karavI. ethI jaldIthI ja gRha caityanI AgaLa gaI. jinapUjA karI kAusagnamAM rahI ane kahyuM... he bhagavati ! zAsanadevI ! mAruM A vacana sAMbhaLa, kharekhara jaldI A zreSTha zrAvakanuM Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 manoramA kathA 209 sAMnidhya kara. / 64. jo Ama nahIM kare to huM kAusagga pArIza nahIM. e pramANe mAro nizcaya che. nizcayathI mAre anazana che. 6pI. sudarzana paNa nagarajanonA mukhamAMthI nIkaLatuM sAMbhaLato hAhArava sAthe zamazAna bhUmimAM laI javAyo. zUli upara caDhAvyo. zAsanadevInA prabhAvathI te zUli suvarNamaya padmAsana thaI banI) gaI. tethI daMDapAzika Doka upara talavArano prahAra karyo, te paNa zveta puSpanI mAlAnA samUha rUpe thaI gayo. te joIne gabharAyelA daMDapAzikoe rAjAne nivedana karyuM. tethI te rAjA paNa saMbhramathI hAthiNI upara caDhIne mazAnabhUmie gayo. ghaNA prakAre kSamA mAMgIne kahyuM "zuM mane paNa na kahevuM e kaMI yogya kahevAya ? zuM kyAMya paNa tArAvaDe huM abhAvathI vyavahAra karato dekhAyo chuM ke jethI maunavratanuM AlaMbana lIdhuM ?" ema bolatA rAjAe potAnA hAthe jhAlIne hAthaNInI hoTe caDhAvyo. bahumAnapUrvaka rAjakulamAM laI gayo. maMgaLakalazo dvArA navaDAvyo. gozISa caMdanavaDe vilepana karyuM. uttama vastra alaMkAro paherAvyA. ghaNuM zuM kahevAnuM ? aneka rIte sanmAna karIne vAstavikatA pUchI, tethI sudarzane kahyuM he deva ! A viSayamAM abhayadAna Apo. tane managamatuM ApyuM che, vaLI bIjuM kayuM abhaya ? tethI vistAra pUrvaka rAtrino vRtAMta kahyo. rAjA abhayA upara krodhe bharAyo. pagamAM paDI sudarzane rAjAne zAMta karyo. tyAra pachI zreSTha hAthI upara caDhelo vAgatA maMgala vAjiMtro, paganA mULathI nAcatA nAcanArAo) kIrti (stuti bhaNatA) gAtA bhATa cAraNonI sAthe moTu dAna Apato, samasta- saghaLAe nara-nArIonA hRdayanA saMtApane dUra karato, moTA ThAThamAThathI nagaramAM bhamIne potAne ghera gayo. bhAIo AnaMdita thayA, mA-bApa khuza thayA. manoramA harSa pAmI. te kAlane (avasarane) ucita kArya karyuM. keTaloka kALa (ghara) rahyo. abhayA paNa A vRtAMta sAMbhalI gaLe phAMso khAI marI gaI. paMDitA (dhAvamAM paNa nAzI gaI) bhAgatI pATalIputra nagaramAM gaI. ane tyAM devadattA nAmanI vezyAnI pAse rahI. dararoja devadattAnI AgaLa sudarzananA guNo varNave che. devadattA paNa sudarzananA guNothI pedA thayela anurAgavALI tenA darzananI utsukatAvAlI rahe che. sudarzana paNa vAraMvAra duraMta dAruNa karma pariNAmanI paribhAvanA karato, saMsAranI asAratAne joto, kAmabhogathI nirveda pAmelo suguru pAse dIkSA le che. ugratapathI zarIrane sUkvI ekAkI vihAra pratimAne svIkArela vicarato pATaliputra nagara AvI pahoMcyo. gocarI AvelA tene paMDitAe dekhyA. ane devadattAne kahyuM ke "he svAminI ! te A sudarzana mahAtmA jenA guNo huM dararoja tArI AgaLa varNavuM chuM. devadattA... "jo A che to bhikSAnA bahAne mArA ghera lAva'. te paMDitAe paNa teja rIte tyAM lAvI (munine lAvyA). devadattAe paNa dvAra baMdha karI ghaNA prakAranI prArthanApUrvaka Akho divasa kadarthanA karI. tethI jeTalAmAM kSobhita-calita na thayo teTalAmAM saMdhyATANe mukta karyo. muni udyAnamAM gayA. tyAM paNa te abhayA vyaMtarIe joyo. praSavALI teNIe ghaNA prakAre herAna karyo. bhagavAna paNa te pramANe kadarthanA karAtA apUrvakaraNa upara AruDha thayA. kSapakazreNInA krame kevalajJAna prApta karyuM. e arasAmAM devadAnavo tyAM AvyA. bhagavAne dharma kahyo. ghaNA jIvo bodha pAmyA. vizeSathI paMDitAdhAvamAtA, devadattA ane vyaMtarI. kAlAMtare bhavya lokone Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 mULazuddhi bhAga-2 bodha pamADI zAzvata sukhavALA mokSane bhagavAna pAmyA. tethI bho! tyAre te manoramAvaDe ArAdhAyelI devIe je sAMnidhya karI ghora upasargane dUra karyo. I66ll te nimitte A manoramA devomAM paNa prasiddhine pAmI, manuSyone to vizeSathI prazaMsanIya manoramA mahAsatI prasiddha thaI. 70nA. atyAre subhadrAnuM kathAnaka kahe che.. ja subhadrA kathA badhA mahAsAgara ane dvIponI madhye rahela, ramaNIya, paripUrNa caMdramaMDala samAna jaMbudvIpa che. tenA ane tyAM dakSiNArdha bharatakSetranA madhyakhaMDamAM aMga e nAmathI prasiddha deza che. terA temAM prAcIna caMpA nAmanI suprasiddha nagarI che. ghaNA divase jenuM varNana karI zakAya evI alakApurI samAna vaibhavavALI caMpA nagarI che. 3 temAM jitazatru nAmano rAjA che ane tyAM jinazAsana upara anurAgavALo jinadatta nAme zrAvaka che, tene atyaMta ubhaTa - uttama rUpa vagere guNothI saMpanna subhadrA nAmanI putrI che. ane vaLI rUpAdi guNothI subhadrA, madhura koyala jevA suMdara avAjavALI AgAmi - bhAvikALamAM suMdara lyANavALI, manathI haMmezA gaMbhIra jo | saraLa svabhAvathI bhadra-(bhoLI), jina nAmanI dhanya mudrAne dhAraNa karanArI, (jina nAmakarma bAMdhanArI) niMdAkUthalI vagaranI, zubhanidrAvALI, rAgadveSa moha mAyA ItyAdi dvandra vagaranI subhadrA zrAvikA che../pA anyathA kyAreka svabhavanamAM rahelI tene koIka prayojanathI AvelA tyAM vaselA bauddhanA bhakta evA zeThanA putra buddhadAse joI. tene dekhIne teNe vicAryuM ane vaLI... kharekhara te duSTa vidhAtA nizcayathI napuMsaka - nAmarda che. kAraNa ke atizaya rUpavALI banAvelI Ane anya janane bhogavavA yogya (banAvI) karI. arthAta marda hota to Ane choData nahIM. dI. athavA te AMdhaLo hovo joIe je AvI kanyAne mUke, jo suMdara AMkhavALo hoya to amRtane dekhIne kevI rIte mUke. //zA. jo Ane na meLavuM to mAruM asAdhAraNa rUpe-kahI na zakAya evI rIte maraNa thaze. athavA kAmAtura jIvone ciMtAthI AvuM ja thAya che. dA. e pramANe vicArato te kAmadeva dvArA bANathI vIMdhAyo. tethI potAnA ghera jaI (te kanyAne) varavA mATe potAnA sevakone (mANasone) mokale che. chellA jinadatta paNa ucita bhakti dvArA teonuM sanmAna karI pUche che... bolo ahIM AvavAnuM zuM prayojana che. ? teoe paNa potAnuM prayojana kahI saMbhaLAvyuM. zeThe kahyuM jAti - kula - rUpa yauvana lAvaNya vaibhavAdi badhuM temAM saMpUrNa che. paraMtu anya dharmIpaNAnA lIdhe arasa-parasa anukUla pragatino abhAva thavAthI eono sneha nahIM thAya, tethI huM na Ape che tyAre teoe jaIne badhuM buddhadAsane nivedana karyuM. teNe paNa vicAryuM jayA sudhI kapaTa zrAvakapaNuM na svIkAruM tyAM sudhI A maLaze nahIM. ema vicArI sAdhu pAse gayo. sAdhuone kahyuM... saMsArathI udvigna banela huM tamArA Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211 mULazuddhi bhAga-2 subhadrA kathA zaraNamAM Avyo chuM. tethI he mahAyazasvI ! potAno dharma kahI mAruM rakSaNa karo. / 10 / tethI teoe jinezvare bhAkhelo dharma tene kahyo. te paNa kapaTathI bhavabhayathI DarelAnI jema teno svIkAra kare che. / / 11 / have da22oja sAMbhaLavAthI ane da22oja-nitanita dharmanI paribhAvanA (anuprekSA) karatA tene jinabhAsita dharma ekAeka cittamAM pariNata thaIgayo. ||12 // tethI te gurune vAMdI kahe che- he bhagavana ! mArA vacana sAMbhaLo. kanyA mATe A dharma meM pahelA svIkArelo hato. // 1 // atyAre A ja dharma bhAvasArapUrvaka mArA manamAM pariNata thayo che. mArA puNyathI kapaTa paNa sadbhAvarUpe thaI gayuM. // 14 // tethI he svAmI ! aNuvrata vagere badhAM vrato mane Apo ane A jinazAsanamAM je kaMI sAruM che te zikhavADo. / / 15 / / tethI gurue badhu zikhavADyuM. thoDAja divasomAM te abhayakumAra jevo zrAvaka thaI gayo ane vaLI.... jinAlayomAM snAna bali pUjA - yAtrAdi karAve che, prAsuka dravyo dvArA jinamunione vahorAve che. / / 16 / / taMbola bhojanAdi vaDe sAdharmika bhakti kare che. dIna-anAtha vagerene IcchA mujaba satata dAna Ape che. 17nA Avazyaka svAdhyAya sAmAyika pauSadhamAM udyamI dekhIne jinadatta jAte ja tene kanyA Ape che. / / 18 / / tethI vivAhanA muhUrta (lagna)ne jovaDAve che. baMne kulamAM taiyArI thavA lAgI. moTA ThAThathI lagna thayA. tyAra pachI jeTalAmAM keTalAka divaso pasAra thayA teTalAmAM jamAIe jinadattane kahyuM 'he tAta ! atyAre subhadrAne vidAya karo, jethI potAnA ghera laI jAuM.' jinadatte kahyuM 'he putra ! A yukta che. paraMtu tArA mA-bApa mithyAtvI hovAthI dharmanA virodhI hovAnA lIdhe Ane laMka Apaze. jamAIe kahyuM' he tAta ! judA gharamAM rAkhIzuM. 'tyAre zeThe tene vidAya ApI. te buddhadAse paNa judA gharamAM tene rAkhI. ane tenA ghera satata bhaktapAna auSadhAdi nimitte sAdhuo praveze che. tethI tene sahana na karI zakatA mA-bApe tenA patine kahyuM ke' tArI patnI sArI nathI. da22oja sAdhuo sAthe rahe che.' te bolyo ema nA bolo, kAraNa ke A pramANe pralayakALe paNa na saMbhave. ane vaLI..... viSama rIte paDatA aneka prakAranA lAkho vimAnothI saMkula - vyAsa devaloko AkAzamAMthI paDe to paNa A zIlathI calAyamAna na thAya. vaLI asaMkhya duHkhothI vyApta evA badhA nArakIo sAthenI moTI narako AkAzamAM jaI vase to paNa A zIlathI calita na thAya. ||2|| pANImAM parvata tare, athavA ghAsathI vajra bhedAya, AgamAMthI hima paDe, pahADanI jema pavana nizcala bane, vaLI siddhazilA paDI jAya to paNa A zIlathI calita na thAya. // 22 // evA tenAM vacana sAMbhaLIne du:khI manavALA teo sarve cUpacApa rahyA. eka divasa kSepaka tapasvI muni bhikSA mATe subhadrAnA ghera pravezyA. pavanathI uDeluM taNakhaluM temanI AMkhamAM jatuM Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 rahyuM, paraMtu zarIra upara pratikarma vagaranA munie kADhyuM nahIM. te dekhI subhadrAe vicAryuM aho ! muninI mahAnubhAvatA je zarIra para nizrRtikarmanA kAraNe AMkhamAM paDelA kAMkarAne-kaNiyAne paNa kADhatA nathI.tethI jo A kaNiyo Ama ja rahI jaze to AMkhano paNa nAza karI deze. tethI bhojana ApatI teNIe potAnA kaLAlAghavathI jIbhanA agrabhAgavaDe te kaNIyAne dUra karI dIdhuM. muninA bhAla upara teNInuM siMdaranuM tilaka saMkrAMta thaI-coMTI gayuM. anAbhogayoge baMnemAMthI koIne te jaNAyuM nahIM.tethI siMduranA tilakathI bhUSita bhAlastalavALA munine tenA gharamAMthI nIkaLatA dekhIne '(A doSa ApavAno) avasara che," ethI harSa pAmela mA ane bene kahyuM 'he putra ! atyAre zuM uttara Apazo ? jo amArA upara vizvAsa na hoya to A tuM dekha A zvetAMbara bhikSukanA bhAlastala upara teNInuM tilaka kevI rIte saMkrAMta thayuM ? tethI 'A to pAkuM pramANa che' ethI vikalpa vinA ANe' vicAryuM 'aho ! jo A ubhayakula vizuddha jinavacananA paramArthane jANanArI paNa saMsArathI udvega pAmelI ane dharma parAyaNa hovA chatAM paNa AvuM kare to AnA upara premAnubaMdha rAkhavAno zo matalaba ?' ema vicArI premAnubaMdha ocho karI dIdho. ane te jANI subhadrAe vicAryuM... viSayabhogamAM parAyaNa saMsAramAM vasanArAone kalaMko lAge temAM kazuM Azcarya nathI. kazI navAI nathI. / / 23 / gharavAsamAM vyAvRta thayelI-joDAyelI viSayamAM Asakta mane kalaMka lAgyuM tenuM mArA manamAM thoDuM paNa du:kha nathI. // 24 // paraMtu jo mArA kAraNe caMdra samAna ujjavaLa = svaccha evA jinazAsananI paNa malinatA thaI te mArA manane duHkhI kare che. tethI jyAM sudhI A pravacananuM mAlinya koI paNa rIte dUra na thAya to mArA manane jIvatA chatAM paNa zAMti na thAya. ema vicArIne tyAra pachI te saMdhyA samaye gharamAM rahelI pratimAnI viziSTa pUjA karIne bhUmipITha barAbarapramArjI mahApratijJA grahaNa kare che - jo jinazAsananuM A mAlinya mArAthI dUra na thAya to kAusagga nahIM pAru: // 28 // je ninazAsanano bhakta che te deva mane pratyakSa thAo, paNa nahI thAya to nizcayathI mAre A ja anazana che. aa2aa 212 A pramANe jeTalAmAM A kSaNa mAtra kAusaggamAM rahI teTalAmAM potAnI kAMtisamUhanA phelAvathI dizAcakrane prakAzita karato, zreSThahAra mukuTa, kuMDala ane laTakatAM kaMThahArathI zobhita devadRSyathI DhaMkAyela zarIravALA devane potAnI AgaLa te dekhe che. / / 31 / / *te deva kahe che 'he zrAvikA ! bola, je kAryathI-prayojanathI huM yAda karAyo chuM.' (te kAryane kahe) tene dekhI khuza thayelI subhadrA tene ema kahe che // 32 // 'jinazAsananA A kalaMkane dUra karo,' e pramANe te subhadrA bolI, tuSTa thayela deva kahe che A bAbatamAM tuM kheda karIza nahIM' ||3|| nagarInA cAre da2vAjA savAre huM baMdha karI daIza, tane mUkI koI paNa ughADaze nahIM. 534| ane huM kahIza jo koI A nagaramAM satI hoya te cAlaNIthI kADhelA pANInA chAMTaNA dvArA dvAra ughADe. / / 35 / / teone tuM ja ughADIza, emAM koI saMdeha - zaMkA nathI. 'ema kahI deva acAnaka adazya thaI gayo. / / 36 / / tethI subhadrA kAusagga pArIne hRSTatuSTa thayelI rAtri pasAra kare che, ane savAre loko jeTalAmAM Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 subhadrA kathA 213 nagara koTanA dvArone kholavAnI zarUAta kare che teTalAmAM prayatna karavA chatAM ughaDatA nathI.bhAMgavA chatAM bhaMgAtA nathI. tethI savAramAM Akula vyAkula thayelA loko ane pazuono samUha chaMdana pUrvaka bhAMbharavA lAgyo. "A koI devano vilAsa - devanI mAyA che" ema jANI bhInA dhotiyAvALA - gIlA vastra paridhAna karI dhUpa kaDachI hAthamAM laI nagarajano sAthe rAjA vinaMtI karavA lAgyo. ane vaLI.... "ajANatA amArAvaDe koI deva ke dAnavano aparAdha karAyo hoya te amArA upara prasanna mana karIne kSamA karo 37 tyAre deve kahyuM... bho bho loko ! sAvadhAna banI prayatnapUrvaka mArA vacana sAMbhaLo,- "A nagarImAM je koI mahAsatIpaNAne dhAraNa karanArI hoya te cAlaNImAM rahela pANI vaDe traNavAra chAMTe jethI dvAra ughaDaze. A bAbatamAM ghaNuM kahevAno zo matalaba ? |39 A vacana sAMbhaLI huM pahelI huM pahelI' ema bolatI rAjA, maMtrIpurohita, senApati, sAmaMta, zeTha, sArthavAha vagerenI patnI, dIkarI, vahuo mahAsatIpaNAnA garvane vahana karatI AvI. badhI paNa cAlaNI parIkSAmAM phajetI pAmI. e pramANe jayAre badhI nagaranArIo phajetI pAmI tyAre subhadrA patinI AgaLa sAsu vagerene kahe che "he mA ! tamArI AjJAthI AtmAne parIkSAmAM sthApana karuM. teo hasIne bolI tAruM satItva joI lIdhuM che. I415 jo A satIo paNa dvAra ughADavA samartha na thaI to tene tuM ughADIza, kAraNa ke tuM sadA sAdhuthI paribhoga karAyelI che.' jarA tethI subhadrA bole che "e mA ! Ama kahevAthI zuM ? tethI parIkSA karuM, teo vAravA chatAM have A cAlaNI le che. II43 temAM pANI nAMkhe che, jyAre eka TIpuM paNa bhUmi upara paDatuM nathI tyAre te mA bahena manamAM dubhAI, pati paNa paritApane vahana kare che. 44o tethI cAlaNImAM pANI laI te subhadrA jyAM rAjA nagarajano sAthe zeSa strInI parIkSAne dekhato rahelo che tyAM jAya che. 4pA tyAre hAthamAM pANI bharelI cAlaNIvALI tene AvatA dekhI sakala lokothI parivarelo rAjA saMbhrama sAthe ubho thAya che. II46 "he sajjananI putrI ! he mahAsatI ! devothI vaMdAyela caraNavALI Avo Avo ! amArA upara maherabAnI karI dvAra ughADa". tyAre rAjAthI parivarelI subhadrA pUrvadvAra tarapha jAya che. surasiddha - gaNo-deva ane siddhapuruSono samUha koDathI - AzAthI tyAM AvI pahoMcyA //48. tyAre paMca namaskAra bhaNIne subhadrA traNa vAra cAlaNImAM rahelA pANI (vaDa) te ekAeka chAMTe che, tyAre krAMca pakSInA zabda jevA moTA AvAje daravAjAo ughaDI gayA. tethI deva dAnava ane mAnavoe duMdubhi vagADI //pI. devatAoe AkAzamAMthI varasAvelI puSpavRSTi tenI upara paDe che. brAhmaNIno jaya ho ! Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 - narmadA suMdarI kathA mULazuddhi bhAga-2 mahAsatIno jaya ho, e pramANe jaya zabda UchaLavA lAgyA ApavA tuM dhanya che, puNyazALI che, tAro manuSya avatAra saphaLa che, kAraNa tuM devone paNa varNavavA yogya evA akhaMDa zreSTha zIlane dhAraNa kare che. parA e pramANe stutI karAtI dakSiNa ane pazcimanA nagaradvArone kholIne uttaratarapha dvAra pAse jAya che. teNIe kapATone pANI vaDe chAMTaNA karyA. tyAre ema bole che je koI mArA jevI hoya te A ughADe //pa4 Aje paNa caMpAnagarIno te daravAjo ema ja baMdha ja rahelo che. te subhadrA saghaLA nagarajano vaDe anusarAtI loko jenI pAchaLa pAchaLa cAlI rahyAM che, evI te subhadrA svajana vagere dvArA vakhANAtI, bhATa-cAraNovaDe guNa gavAtI, nArIjanonA maMgala zabda-gIto dvArA stuti karAtI te subhadrA jinamaMdiramAM jAya che. paNa tyAM paNa namoniNANe bolatI caityonI te subhadrA pUjA karIne vaMde che, pachI gurupAse jAya che. pI . gurune bhaktithI dvAdazAvarta vaMdana ApI zramaNa saMghane vAMdIne tyArapachI potAnA ghara tarapha cAlI po. dIna anAthane icchita mahAdAna ApatI "A jinazAsanano mahimA che' e pramANe bolatI /pa9. potAnA ghera pahoMcI, praNAma karI narapati vagere paNa pota potAnA sthAne jAya che. tyAra pachI pati paNa parama vinayathI kahe che he mahAsatI ! mArI priyA ! devothI pUjita ! sudraDha samakitI ! je anArya vacanothI meM tane jarIka duHkhI karI che, parAbhava karyo te mApha kara. 60nA 61 e pramANe badhA mATe paNa deva tulya badhA tene deva tulya mAnavA lAgyA evI te potAnA patinI sAthe dharma anuSThAnamAM rata sarva uttama bhogo bhogave che. darA. e pramANe A subhadrA mahAsatI traNalokamAM prazaMsApAtra banI, te pramANe te sarva zrAvikAomAM upamA sthAnamAM te prasiddha thaI = "zrAvikA kevI hoyato-subhadrA jevI" ema tenI upamA apAvA lAgI, Aje paNa sajajhAya vigere mAM zreSTha zrAvikA tarIke ullekhavA mAM Ave che. 63 ne subhadrA kathA samApta che tulasAnI kathA to pahelA kahI dIdhi che. Adi zabdathI sUcana karAyela kathAnakomAM teTalAmAM narmadAsuMdarInI kathA kahevAya che... | narmadA suMdarI kathA | Aja jaMbudvIpanA bharatakSetranA madhyakhaMDamAM guNonuM nivAsa sthAna evuM zreSTha vardhamAna nAme nagara che. 1. teno svAmI zrImoryavaMzamAM pedA thayela kuNAlano putra trikhaMDanA adhipati saMpratinAme rAjA che. ||rA bIjo paNa tyAM saghaLA guNovALo RSabhasena sArthavAha jinadharmamAM rata rahenAro che, tenI Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 narmadA suMdarI kathA 215 patnI viramati che. 3 teNIne sahadeva ane varadAsa nAmanA be putro che, ghaNI nArIomAM pradhAna evI zrIdatA nAme putrI paNa che. jo tenA rUpayauvanamAM lubdha banelA RddhivALA ghaNA varo (mAgaNAo) Ave che. mithyAtvI hovAthI teone pitA ApatA nathI. /pI. te kahe che "daridra hoya, rUpa vagarano hoya, to paNa jo te jinavaranA matamAM nizcala haze tene ja A ApavAnI che.' dI A pratijJA sAMbhaLI tyAM sAthe sAthe kUpavaMdranagarathI rudradatta nAmano mahezvara Avyo. zA potAnA mitra kuberadattanA ghera bhAMDo mUkIne tenI zerImAM peTho, jeTalAmAM nagaramArgamAM rahelo che teTalAmAM potAnI sakhIo sAthe nIkaLatI zrIdattAne jue che. tene dekhIne A kAmadevanA bANathI vIMdhAyo lA he mitra! A kanyA koNa che? "ema pUchatA te tenuM svarUpa kahe che. tethI tenA lobhathI te AcAryanI pAse jAya che. 10nA ane kapaTa zrAvaka thayo. jinamuni pUjA vageremAM ghaNuM dhana vApare che.athavA rAgAMdha puruSa zuM na kare ? //11/. tethI tenuM caritra dekhI RSabhasena ghaNo ja khuza thayo. jAte ja kanyA Ape che, RddhithI vivAha kare che. 12aa. tyAM te rudradatta jeTalAmAM zreSTha bhoga bhogavato rahelo che, teTalAmAM pitAe tene bolAvavA mATe kAgaLa mokalyo. 13 tenA (patranA) bhAvane jANIne sasarAthI jAtane choDAvIne-rajA laIne zrIdattA sAthe kUpavaMdranagaramAM gayo 14. pitA mAtA vageree abhinaMdana ApyA, sukhacenathI tyAM rahe che. kapaTathI grahaNa karela hovAthI jinadharmane dUra dUra mUkI dIdho. 1po. - zrIdattA paNa mithyAtvanA saMgadoSathI ghaNI ja dUSita thaI gaI, jinadharma choDIne ghaNI nirdhvasa pariNAmI banI. 16 te jANIne mA-bApe tenI sAthe bolavA karavAnuM badhuM baMdha karI dIdhuM. be yojanamAtra dUrAI paNa samudranA pele pAra jevI thaI. 1NA teo madamAM masta ane viSayamAM Asakta hote chate eka divasa zrIdattAne rUpathI devakumAra jevo putra thayo. 18 samaya thatA vaDIloe tenuM mahezvaradatta nAma ApyuM, kAla jatA pariNata thayela kalAvALo prakhara yauvanane pAmyo. 19o. ane A bAju vardhamAna nagaramAM zrIdattanA moTAbhAI sahadevanI (rUpAdithI) ajoDa benamUna suMdarinAmanI patnI jina dharmamAM sadA rata banelI potAnA patinI sAthe bhoga bhogavatI garbhavatI thaI, tethI doDalo pedA thayo. 21 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 mULazuddhi bhAga-2 jo huM pati sAthe hou ane narmadAnIramAM moTA parivArathI parivarelI snAna karuM', te dohalo pUro na thavAthI ghaNA nabaLA paDelA zarIravALI ciMtAtura banelI tenA prANo kaMThe AvI gayA. te dekhIne sahadeva kahe che ra3I. "he priye ! tAruM zuM nathI pUrAtuM jethI zarIrathI AvI sUkalakaDI thaI gaI che. A bole che - "he mArA priyatama ! manamAM moTo dohalo che, garbhanA vazathI thayelo che, ke jo kharekhara tamArI sAthe narmadA nadInA pANImAM snAna karyuM. tyAre A (sahadeva) AzvAsana ApI taiyArI kare che, ghaNA vyapArIo sAthe aneka jAtanA paNya. - vecANanI vastuo laIne moTo sAthe banAvI have zubha divase cAlyo.' radI akhaMDa prayANothI arthasamUhanuM dAna karato narmadAnA kAMThe pahoMcyo ane zubha pradeze vAsa karyo. razI tyAre ghaNA dhavala taraMgathI zobhAyamAna AvartavALI gaMgAne dekhIne atizaya moTI vibhUti pUrvaka patinI sAthe (te) snAna kare che. 28. | dohalo pUro thatAM tyAM ja narmadApUra nAmanuM zreSTha nagara vasAvIne uttama jinAlaya karAvyuM. te sAMbhaLIne cAre bAjuthI tyAM ghaNA loko Ave che ane mahAlAbha thAya che, ethI nagara prasiddhine pAmyuM. 30mI have suMdarI paNa te ja uttamanagaramAM potAnA ghera vasatI zubha divase zreSTha kanyAne janma Ape che. moTA(mobhI) putranA janmanI jema tuSTa thayela sahadeva teno janma vadhAmaNI mahotsava kare che. ane tenuM narmadA suMdarI nAma pADyuM. 3rA anukrame vadhatI thakI badhI kalAmAM kuzala banI, have sarvasvaramaMDalanuM vizeSathI jJAna meLavyuM. ||33NA badhA yuvAnanA manane moha pamADanAra evA yauvanane te pAmI, tethI cAre bAju tenI joradAra prasiddhi thaI. 34 tenA rUpane sAMbhaLI duHkhI thayelI zrIdattA vicAre che ke kevI rIte A zreSTha kanyA mArA putranI patnI thaze ? rUpA. hA ! hA ! huM puNyavagaranI jethI badhA svajanothI vegaLI mukAI, athavA dharma tajanArIne A to keTalA mAtra ? 36o. jeonI sAthe bolavAnuM paNa nathI teo kevI rIte mane kanyA Apaze ? e pramANe mAnasika duHkhathI A raDe che. 3NA te dekhIne bharatAra pUche che he ! priyatamA ! huM svAdhIna hovA chatAM, tAre zuM dukha che? tene (te dukhane) kahe, jethI dura karuM." 38 tethI te badhuM kahe che. te sAMbhaLI putra kahe che te tAta ! mane vidAya(rajA) Apo, jethI huM tyAM jAu 39aaaa. vinaya vagere dvArA badhAne ArAdhIne (khuza karIne) mAre A kanyA avazya paraNavAnI che. mAtAne saMtoSa karAvavAno che. tenA Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 narmadA suMdarI kathA 217 tethI vividha jAtanA paNya-bhAMDothI bharIne moTo sAthe banAvIne pitAe (tene) narmadAnagara tarapha vidAya karyo. 41. ane tyAM pahoMcyo, sArthane bahAra vasAvI nAnAjInA ghera suprazasta divase praveza kare che. ||42 nAnAjI vagere svajanone dekhI ghaNo harSa pAmyo, "ghera AvelAnuM bIjAo vaDe gaurava karAya che." e loka sthiti che. 43 vinaya vagere dvArA tyAM rahelo chato A badhAne khuza kare che, AdarathI te kanyAne mAMge che, teo paNa tene ApatA nathI, tethI teonI pAse ANe ghaNI ja mAMgaNI karI. tyAre teo (nAnAjI vagere) vividha sogaMdha karAvIne tene Ape che. eka divase dharma vicAra thatA kanyAnA vacanathI te pratibodha pAmyo ane sadharmathI bhAvita mativALo thayo. have A zrAvaka thayo. 46ll tethI khuza thayelA mA-bApa vidhipUrvaka lagna karAve che, dharmamAM lAgelacitta (mana)vALo tenI sAthe viziSTa bhogone bhogave che. zA keTalAka kAle narmadA sAthe potAnA nagaramAM jAya che, mAtA-pitAne namaskAra pUrvaka potAnA gharamAM praveze che. 48 sAsu-sasarA vagerenI bhakti karIne narmadA vinayathI tyAM rahe che. tethI sahune Atmaviza kare che. 49lA. te mahezvaradatta paNa dharmamAM rUDha manavALo tene lAbhathI AtmAne kRtArtha mAnato tenI sAthe nAnA vividha vinoda dvArA vilAsa kare che. I50nI zrIdattA paNa pUrve sevela dharmane pharIthI svIkAre che. have kyAreka te narmadAsuMdarI (harSa pAmelI) darpaNamAM potAnA mukhane jotI nIcethI gavAkSa upara AruDha thaI te jeTalAmAM gavAkSamAM rahelI che, teTalAmAM kevI rIte paNa tyAM tenA taLIye sAdhu AvI pahoMcyA, tyAre pramAdanA paravaza teNIe nIce joyA vinA pAnanI picakArI muninA zire nAMkhI, tethI krodhe bharAyela sAdhu bole che. jenA dvArA huM pAnanI pIcakArIthI bharAyo te pApI sarvAMgamAM paNa bharAo ane priya viyoganA duHkhane mArA vacanathI anubhavo pa4mAM mArA vacanathI ghaNA prakAranA duHkha yukta ghaNo kALa thAo, te sAMbhaLI narmadA suMdarI paNa saMkSobha pAmelIkhaLabhaLelI gavAkSathI utarIne AtmAne ghaNA prakAre niMdatI vastrathI luMchIne muninA caraNa kamaLamAM praNAma kare che. parama vinayathI khamAvIne kahe che he jagajanune AnaMdadAyaka ! A pramANe mArA sAMsArika sukhano nAza na karo. pachI mane dhikkAra ho, anArya evI meM (jeNIe) pramAdathI AvuM kAma karI atizayabihAmaNA aneka duHkhanA sAgaramAM AtmAne nAMkhyo //58 Aje ja che svAmI ! mArAM sarva sukho nAza pAmyAM, Aje ja huM pApiThamAM paNa vadhAre pApavALI thaI. /palA he mahAyazasvI ! tamArA jevA duHkhIo upara karuNA kare che, tethI he karuNA rasanA sAgara ! Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 mULazuddhi bhAga-2 bhagavAna ! mArA zApane dUra karo. evA e pramANe ghaNI rIte vilApa karatI tene upayoga pUrvaka munie kahyuM e pramANe ati duHkhathI saMtApa pAmelI he mugdhA ! tuM vilApa nA kara. 615 kopavaza thayelA meM tane zApa Apyo, he bhadrA ! atyAre prasanna cittavALA mane tArA upara krodha nathI. paraMtu tArA bhavAMtaranA sunikAcita karmanA doSathI anAbhogathI paNa kahevAyela A bhAva thavAno ja che. (kura) priya virahanA mahAduHkhane tAre lAMbAkALa sudhI bhogavavAnuM che. kharekhara saMsAramAM potAnA karmathI koI paNa chUTI zakatuM nathI. II64ll he vatsa ! have hasatA je pApa karma bAMdhyuM te karma kharekhara rotA rotA paNa bhogavavuMja paDaze emAM koI saMdeha nathI. pI. tethI paramArthane jANIne vAMdIne sAdhune teNe vidAya karyA. te sAdhu game chate raDatI tene priya pUchyuM ane badhuM kahe che. dadI AzvAsana ApIne te paNa kahe che... duritanA nAza mATe jinezvara ane muninI pUjA vagere kara raDavAthI kazuM nahIM vaLe. 67ii. tenA vacana svIkArI tapakare che. jinezvara vagerenI pUjA kare che. keTalAka divase tyAra pachI pharI paNa bhogamAM paravaza thaI. I68 e pramANe kALa pasAra thatA te mahezvaradattane ekAMtamAM besADIne badhA nokaroe- mitroe Ama kahyuM. dA. he mitra! A supuruSone dhana kamAvAno kALa varte che, pUrva puraSonI kamANIno vilAsa karavAthI lajjA pAme che. (sajjana puruSo zaramamAM paDe che) II70NA tethI yavanadIpa jaI potAnA bAhuthI (hAthe) ghaNuM dhana kamAIne vilAsa karIe, khuza thayelo (mahezvaradatta) temanA vacanano svIkAra kare che. 71] have mahAkaSTa (muzkelIthI) mA-bApa pAsethI rajA laIne tyAM nathI te te prakAranA bhAMDane (vecANanI vastuo) grahaNa kare che. II7rI ane narmadA suMdarIne paNa kahyuM che kAMtA ! mAre samudrane pele pAra javAnuM che, tethI tuM ahIM sukhathI rahe. //73 kAraNa ke tAruM zarIra atizaya sukomaLa che. tethI tuM kaSTane sahana na karI zake. mATe tuM dararoja devagurunI bhaktimAM tatpara banIne ahIM rahe. I74 tyAre A bolI, "he priyatama ! AvA vacano bolazo mA, kAraNa ke huM tamArA virahane sahana karavA samartha nathI. I7pI tamArI sAthe jatA kaSTa paNa sukha pedA karanAruM che, tethI he nAtha ! huM cokkasa tamArI sAthe AvIza.' //76ll tenA snehathI mohita (mugdha) mativALo teno svIkAra karI moTA sAthe sAthe samudrakAMThe jaIne zreSTha jahAjamAM caDe che. zA Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 narmadA suMdarI kathA 2 19 jayAre pradhAna anukUla pavananA yoge sAgaramAM jAya che, teTalAmAM tyAM koIe mIThA zabdomAM gIta gAyuM. II78 te sAMbhaLI bAlA (narmadA) svaralakSaNane jANanArI hasamukhI kahe che "he priyatama ! A koI kALIkAMti (cAmaDI)vALo puruSa gAya che. I7. atizaya jADA hastayugalavALo, vALa gUMthelo-barbara kezaracanAvALo, laDAImAM durjaya, unnata vakSasthalavALo, sAhasika, 32 varSano, guhya pradezamAM rAtA masAvALo, AnA sAthaLa upara kALI rekhA che. e pramANe sAMbhaLI sneha vagarano banelo bharatAra e pramANe vicAre che. 181 kharekhara AnI sAthe A vase che jethI A pramANe jANe che, tethI cokkasa A pApiccha asatI che. 82 'pahelA mArA hRdayamAM A mArI priyA mahAsatI zrAvikA che." ema hatuM. paraMtu ANe baMne kula upara syAhIno dhabbo Apyo. 83 tethI zuM Ane sAgaramAM nAkhI dauM, athavA Doka maraDI nAMkhu athavA AraTana karatI Ane chUrinA ghAtavaDe mArI nAkhuM. e pramANe jeTalAmAM ghaNA prakAranA khoTA vikalpathI parivarelo A vicAra kare che teTalAmAM jahAjanA vacalA thAMbhalA upara rahela mANasa kahe che he vAhana vagere dhAraNa karo, A rAkSasa dIpa che, ahIM pANI baLataNa vagere grahaNa karo," teo paNa te pramANe svIkArI tyAM ja vAhanane dhAraNa kare - roke che. 8all te dvIpane dekhe che, baLataNa vagere badhu grahaNa kare che. te mahezvaradatta paNa mAyAthI e pramANe bole che. I87ii he suMdarI ! atizaya ramya dvIpa che, tethI utarIne ApaNe joIe. te paNa ghaNA khuza thayelA manavALI tenI sAthe dvIpamAM bhame che. bIjA bIjA vanamAM (bhamatA) uMcIpALa upara vividha jAtanA jhADavALuM, 89 ati svaccha svAdiSTa ThaMDA pANIthI bhareluM, badhA jalacara jIvovALuM eka sarovara jue che, tene dekhI temAM utarIne baMne jaNa snAna kare che. havA tyAra pachI jeTalAmAM te gahanavanamAM bhame che tyAre eka ThekANe ramaNIya latAgrahane sAkSAta kare che, tenI madhye zayyA karIne baMne paNa sUI gayA, narmadA bAlA kSaNavAramAM UMghI gaI tyAre nirdaya hRdayavALo teno bharatAra vicAra kare che ke ahIM Ane mUkI dauM, jethI pote jAte ja ekalI raNamAM maraze. ema vicArI dhIre dhIre sarakI jAya che, 91-92-9all te mAyAvI moTA moTA sAthe vAhanamAM AvI vilApa karavA lAgyo, sArthamAM rahelA mitroe pUchyuM "zA mATe raDe che ?' ethI te bole che, "te mArI patnI he bhAIo ! bhayaMkara ane bhUkhyo evo rAkSasa khAI gayo. te dekhIne Darano mAryo bhAgIne huM ahIM Avyo. II9pA. tethI jaldI vahANo bharo, rAkSasa ahIM na AvI jAya, tethI bhayabhIta thayelA teo paNa jaldI vahANo bhare che, I96o. te mahezvaradatta paNa duHkhathI Akula thayela hoya tema AhAra vagere choDI de che, kSaNavAramAM raDe che, vilApa kare che, mAyAthI chAtI, mAthuM vagere kUTe che. 197ii Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 mULazuddhi bhAga-2 ane vaLI manamAM khuza thayelo vicAre che, kharekhara A sAruM thayuM, ke jethI lokaniMdAno paNa Ama karatA parihAra thaI gayo. 98 sArthamAM rahelAoe tyArapachI samajAvIne jamADyo, A paNa tyAra pachI mahAmuzkelIthI jANe zoka vagarano thayo. 99 ane yavanadvIpamAM pahoMcyA, badhAne mana IcchitathI vadhAre lAbha thayo, anukrame tyAMthI kharIdavA yogya mAla grahaNa karIne pAchA pharIne kSema kuzalapUrvaka badhA paNa kUpavaMdramAM pahoMcI gayA. te mahezvaradatta paNa raDato svajanone kahe che ke mArI vallabhA rAkSasa dvIpamAM ghora rAkSase khAI lIdhI. tethI duHkhathI pIDAyelA teo paNa tenuM maraNakRtya kare che. 102 Ane ati rUpALI bIjI kulIna kanyA paraNAvI, tenI sAthe baMdhAyela snehavALo ajoDa bhogo bhogave che. 103 A bAju narmadA suMdarI paNa jyAre kSaNavAramAM UThI tyAre tyAM patine jotI nathI, tyAre e pramANe vicAre che, 104 kharekhara mazkarIthI mAro priya chupAI gayo haze, tethI bolAve che "priyatama ! mane jaldI darzana Apa. 10pA tuM ghaNI mazkarI nA kara, mAruM hRdaya ghaNuM duHkhI thaI rahyuM che. e pramANe (kahevA chatAM) jayAre Avato nathI, teTalAmAM zaMkAzIla banelI UbhI thaI cAre bAju zodhe che. chatAM paNa nahIM dekhatA sarovara pAse jAya che, ghaNA prakAranA avAjo karatI vanavagaDAmAM bhame che. 10thI "he nAtha ! duHkhI anAtha mane mUkI atyAre kyAM gayA?" pratizabda sAMbhaLI te tarapha bAlA doDe che. ||108 khadiranA kAMTAthI paga vIMdhAya che. pagamAMthI lohIno relo nIkaLe che. girivivara-kaMdarAmAM bhamIne pAchI te latAgRhamAM jAya che. 10lA A arasAmAM sUraja tenI tevA prakAranI avasthA dekhIne pratikAra karavA asamartha zaramathI dUra sarakI gayo, astagiri uparathI sarakIne pazcimasamudramAM DUbI gayo. athavA pratikAra karavA asamartha zUravIra kharekhara asta thAya che. I/111|| tyAre e arasAmAM te te ja latAgRhamAM kheda pAmelI zokathI pIDAyelI, DaratI pAMdaDAnI zapyAmAM sUI jAya che. ane netranA prasAra-najarane sarvatra upahata karanAra(=dUrajatI draSTine aTakAvavA) himasamUha AkramaNa karavA lAgyo-himapAta thavA lAgyo. athavA mitranA nAzamAM khuza thayelA malina (melAmANaso) phelAvA lAge che. ||113. e pramANe jeTalAmAM kSaNa eka te duHkhI thayela ghAvALI tyAM rahelI che, tyAre aMdhakArazatruno nAza karanAra rAjAdhirAja jevo (caMdra) uge che. 114o. tene dekhIne zvAsa lIdho, potAne jANe jIva Avyo tema, athavA pIyuSakAMtivALo AzvAsana Ape emAM Azcarya jevuM zuM che ? ||11po. tyAra pachI (tethI) anekavidha ciMtAthI vyAkula atizaya duHkhI tenI te rAta cAra pahoranI Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 narmadA suMdarI kathA 221 banelI hovA chatAM hajAra pahoravALI hoya tema pUrI thaI. 116ll. have sUraja UgatA te narmadA suMdarI bamaNA duHkhavALI svasvAmInA guNa samUhane yAda karIne raDavA lAgI ||117ii ane vaLI.... hA ! Azrita upara vAtsalyavALA ! dAkSiNya nIranA sAgara ! hA, karuNAnA bhaMDAra ! mane jaMgalamAM ekalI kema mUkI ?' I118 ema vilApa karatI pharI sarovara pAse jAya che. pharIthI jaMgalamAM bhame che, ane haraNI vagerene pUche che? zuM ahIM kyAMya paNa mArA bharatArane bhamato tame dITho che.? pratizabda sAMbhaLIne pahADanI guphAmAM pese che 120 || tyAM paNa tene nahIM jotI tyAMthI pAchI nIkaLe che. e pramANe AhAra vagara tenA pAMca divaso nIkaLI gayA //121aaaa have chaThThA dahADe bhamatI samudra kAMThe jAya che. jyAM vahANo hatAM, te kAMThAne zUnya dekhI vicAre che? re re jIva ! lakSaNa vagaranA ! phogaTa tuM kheda pAme che, je bhavAMtaramAM bheguM karyuM che tene nAza karavA koNa samartha che. ? 123ii. re jIva ! tyAre munie je kahyuM te A huM mAnuM chuM, tethI tene tuM samatAbhAvathI sahana kara, raDavAthI zuM ? /124o ema vicArI tyArapachI te sarovaramAM jaIne potAnA dehane sApha karI sthApanA sthApI devane vAMde che. 12 pAsa phaLa dvArA prANavRtti karIne tyAra pachI giriguphAmAM mATInI jinapratimA karIne bhaktithI vAMde che. 126o. zreSTha phUlo dvArA pUje che, pAkelA ghaNA phaLo dvArA bali dhare che. romAMcita banI manohara vANIthI stuti kare che. 12chA. ane vaLI... "saMsArarUpI mahAsAgaramAM DUbatAM prANIone tAravA mATe jahAja samAna ! Apa jaya pAmo, saMsArathI gabharAyelA jIvone zaraNa ApanAra Apa jayapAmo..., he jinanAtha ! he jagatathI namana karAyelA ! duHkhIonA duHkha haranArA ! Apa jaya pAmo, rAgadveSa rUpI zatrunI zaktinuM dalana karanArA ! he mohamallane mAranAra ! jeya pAmo, he jinanAtha ! ciMtAne choDI dIdhela ! jaya pAmo, I/128 12lA he nidrA vagaranA ! he bhUkha, tarasa, ghaDapaNa ane bhayathI mukta ! Apa jaya pAmo, he mada-mAyA - kheda vagaranA ! he janma maraNa vagaranA jaganAtha ! Apa jaya pAmo 130nI vismaya vagaranA ! pramAda vagaranA ! he deva ! zAzvata sukhamAM pahoMcelA ! zivanagaramAM praveza karAvavA dvArA duHkhI evI mArA upara dayA karo." l/131 e pramANe jina stutimAM yatnavALI sunikAcita karmane anubhavatI jyAre teno keTaloka kALa nIkaLe che tyAre eka divasa A vicAre che. 132aa jo koI paNa rIte puNyayoge mAre bharatavAsamAM javAnuM thAya to sarvasaMgano tyAga karI vratane grahaNa karIza. 133ll Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 mULazuddhi bhAga-2 ema vicArI sAgaranA kAMThe teNIe moTI dhvajA UbhI karI. je bhAMgela vAhanane jaNAvavA prakaTa karavAmAM Ave che. e arasAmAM tenA cullapitA- vIradAsa nAmanA kAkA barbarakula jaI rahyA hatA te te pradeza upara AvyA. 13po te cihnane dekhI vahANane lAMgarIne utarIne paganA mArge tyAM pahoMcyA. jayAM te narmadA jinezvaranI stuti karI rahI hatI. 136ll teno avAja sAMbhaLI "zuM A narmadA che?' evI zaMkAvALo jayAre te tenI najaramAM Ave che ekAeka bAlA UbhI thAya che. I/137. kAkAne joIne gaLe vaLagI ghaNI raDI, te paNa teNIne oLakhIne AMkhamAMthI AMsu sAre che. 138. ane pUchyuM "he guNanI sAgara ! vatsa ! ahIM jaMgalamAM ekalI kevI rIte ? te paNa jevI binA banI badhI kahI saMbhaLAvI.' ll13lA. aho vidhAtAnA durvilAsane juo," ema bolI, te narmadAne vahANamAM laI jAya che, snAna vagere karAvI lADu vagere jamADe che. 140mAM ane tyAMthI cAlyo, tyAra pachI anukrame anukULa pavananA yoge barbarakule pahoMcyo. tyAM ramya taMbuo taNAve che, mAla sAmAnane utArI narmadAne taMbumAM besADI bheTayuM laIne rAjA pAse jAya che, /14rA rAjAe sanmAna karyuM chate te potAnA sthAne jAya che, eTalAmAM keTalAka divasa tyAM rahyo che, tyAre zuM thayuM te sAMbhaLo, tyAM hariNI nAmanI suMdara vezyA vase che, je badhI kalAmAM kuzala ane rAjAne mAnya che ||144ll vezyA lokomAM pradhAna, ubhaTa-sarvotkRSTa lAvaNya yauvanathI unmatta banelI saubhAgyanI zreSTha patAkA, ghaNI ja prakhyAta, RddhithI yukta che. 14pI. rAjAe tene kahyuM tuM badhI vezyAnuM bhADuM le, ane tuM je kamAya che te tAre mane devuM. 146o. jo jayAre je ahIM jahAjano svAmI Avaze to te mArI maherabAnIthI tane 1008 sonAmahora Apaze. A tyAM - te nagaramAM rAjAnI sAthe vezyAnI A vyavasthA rahelI che. tethI hariNIe varadAsa pAse dAsI mokalI. 148 te bolI ke, "(karajadArI) vezyA - svAminI tamone bolAve che, te vIradAsa paNa bolyo jo te rU5 vagere guNothI yukta che to paNa huM potAnI patnIne choDI anya strIne bhogavato nathI. te paNa bolI' to paNa tyAM Avo to kharA." tyAre tenA bhAvArthane jANI 1008 dInAra Ape che, te paNa tene laI hariNI pAse jAya che. }/151 te hariNI tene dekhI bole che "AnAthI zuM ? vaNiputrane ANa (lAva),' te paNa pharIthI jaIne hariNIe je kahyuM te kahe che, te sAMbhaLI vIradAsa hRdayathI vicAre che, "mAruM zuM karaze? pralayakAle paNa huM zIla bhAMgIza nahIM teTalAmAM tyAM jAuM, pAchaLathI yathAyogya karIza", ema vicArI atizaya ramaNIya tenA bhavanamAM jAya che. ||154o. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 narmadA suMdarI kathA 223 tyAre madhura ane manohara anurAgavALI vidagdha uktiovaDe te vezyA vikArapUrvaka bole che chatAM te merunI jema calita thato nathI. / / 15 / e arasAmAM tenI dAsIe hiraNInA kAnamAM kahyuM ke 'he svAmInI ! AnA ghera anupama evI mahilA rahelI che. 156 // jo te koI paNa rIte tAro Adeza kare to tAruM ghara niHsaMdeha ratnothI bharAI jAya. AmAM ghaNuM kahevAthI zuM ? kAraNa ke rUpayauvana guNothI tenA samAna mRtyulokamAM koI nathI.' te sAMbhaLI lubdha banelI-lalacAyelI hariNI vicAre che, apaharaNa karIne lAvIne chupI rIte dhArI rAkhuM. temAM utpanna thayelI buddhivALI te viNatrane kahe che, 'kSaNavAra mATe tamArI eka nAma mudrA - vIMTI Apo jethI AnA sarakhI bIjI potAnA hAthane yogya mudrA karAvuM.' tethI A vicAra-vikalpa vinA-Ape che, te haraNI paNa dAsInA hAthamAM tene Ape che, tethI A jaIne narmadAne kahe che, te vIradAsa zeTha tane bolAve che, pratyaya-vizvAsa mATe A mudrA ratna tane mokalyuM che. tethI tuM Ava, vIradAsanI nAma mudrAne joIne tyAre te paNa vikalpa zaMkA vinA tenI sAthe tenA ghe2 jAya che. / / 16 / / anya dvAra dvArA praveza karAvIne gupta bhoMyarAmAM nAMkhI de che, mudrA paNa vIradAsane ApIne bhakti upacAra kare che. tyAra pachI UThIne potAnA sthAne jAya che. tyAM tene-narmadAne nahIM dekhIne cArebAju zodha kare che, badhA parivArane pUche che, jyAre koIe tenI vArtA mAtra paNa kahI nahIM, tethI ughAna-hATa vagere sthAne zodha kare che, tyAM paNa jyAre na maLI tethI duHkhathI pIDAyela aMgavALo A upAyane vicAre che. jeNe bALAnuM apaharaNa karyuM che te mArI AgaLa zuM pragaTa karaze ? ||167nA tethI huM ahIMthI jAuM jethI te duSTa pragaTa karaze, AvI bhAvanAthI mAla laIne ghara bhaNI cAle che. ||168thI sAgara musApharI-kheDa karanAra evA vyApArIothI bharapUra 2maNIya bharuca baMdare pahoMcyA. tyAM uttama zrAvaka jinadeva nAmano teno mitra che. 167nA te vIradAsa tene badhI vAta kare che, ane kahe che. he vamitra ! tuM tyAM jA, kyAMthI paNa zodhIne te bAlAne ahIM ANI lAva. // 17 // te paNa te vAta svIkArI sAmagrI taiyAra karI tyAM jAya che. narmadA vize naga2nA badhA svajanone tenI vAta jaNAvI // 171 / / teo paNa te sAMbhaLI du:khI thayelA atikaruNa rIte raDe che. A bAju narmadAnuM zuM thayuM ? te tame sAMbhaLo |172 // vIradAsane gayelo jANI hariNI tene kahe che 'he bhadrA ! vezyApaNuM kara ane vividha sukho bhogava. (mANa) 1734aa manohara zabda 2sa rUpa gaMdha sparzane sadA anubhava, mArA gharanuM A badhu tAruM ja che.' / / 174 te sAMbhaLI narmadAsuMdarI paNa baMne hatheLI halAvIne kahe che 'he bhadra ! kulazIlane dUSaNa lagADanArA vacano tuM bola nahIM.' / / 175 / / Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 mULazuddhi bhAga-2 tethI roSe bharAyelI hariNI tene cAbukanA prahAra vaDe marAve che. tethI kSaNavAramAM A vikasita kiMzuka (palAzanA phula) sarakhI thaI gaI - sUjIgaI "hajI kaMI vItyuM nathI. mArAM vacana mAnI le," e pramANe meharIe (gAvAvALI vezyAe) kahyuM chate A narmadA kahe che je phAve te kara /17ii . tethI ghaNI ja gusse thayelI te vezyA jeTalAmAM tIkSNa duHkho ApavA taiyAra thAya che, tyAre bIjI (narmadA) parameSThivaramaMtranuM smaraNa kare che. (178 tenA prabhAvathI taDu daIne hariNInA prANa chUTI gayA. rAjAne tenA maraNanuM nivedana karatA rAjA kahe che. 179 thoDAghaNA rUpavALI guNa samUhathI saMpanna bIjI koIne tenA sthAne sthApana karo. bho maMtrI ! mArI A AjJAne jaldI karo., 180nI rAjAnI AjJAthI maMtrI tyAM jAya che. tyAM ekAeka narmadAne dekhI te (maMtrI) manamAM ghaNo ja harSa pAmyo. ane kahe che he bhadra ! meharipaNuM (vezyAnI mukhI) tane rAjAnA vacanathI ApuM chuM. te paNa nirgamanano upAya vicArI teno svIkAra kare che, tene meharI banAvI te maMtrI potAnA ghera jAya che, te (narmadA) paNa khuza thayelI hariNInA dhanane vezyAone Ape che. 183 te vAta koIe rAjAne karI, te rAjA paNa ema bole che tene ahIM lAvo," tethI ramaNIya pAlakhI (levA) jAya che. 184 - temAM AropaNa karI jayAre puruSo nagara madhyethI laI jAya che, tyAre te vicAre che jIvatI evI mAruM zIla koNa khaMDaNa karI zake ? ll18pI. ahIM zuM upAya (karavo) che. ema vicAratI eka ThekANe atizaya kohavAyeluM durgadhavALuM vahetuM gharanuM gaTara (khAla) jue che. (186ll. tene dekhI bole che bho ! bho! huM tarasathI ghaNI ja pIDAu chuM. tethI pAlakhI mUko, pAlakhI upADanArA vinaya darzAvIne jeTalAmAM pANI aNAve che, teTalAmAM pAlakhIthI utarIne AkhAe aMge kAdava lIMpeche ||188 te durgadhI pANIne "A to amRta che" ema bolIne pIe che, bhUmi upara AloTe che, mAMthAmAM retI nAMkhe che, hAkoTA pADe che. ll18thI. ane bole che ke "aho ! loko ! huM IMdrANI chuM mane juo,' gAya che, nAce che, zIlanA' bhaMgathI gabharAyelI rahe che. 198nA - puruSoe te badhuM rAjAne kahyuM, te rAjAe graha lAgyo haze ema mAnI maMtra taMtrAdivAdIone mokale che, teonI kriyAnA AraMbhathI lalATanI bhaMgI - bhaMvA caDhAvIne netrone phaphaDAvatI gADha Akroza karIne vadhAre paDatuM graha (gAMDapaNuM) dekhADe che. 19rA. tyAre teothI chUTI karAyelI nagaramadhye bhame che, chokarAothI parivarelI ane teo dvArA kAMkarA, DhephA vagere prahArane khAtI 193 ityAdi badhuM kapaTa pUrvakanuM graha darzana, zIlanuM rakSaNa karavA mATe, hRdayathI dharmanuM smaraNa Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 narmadA suMdarI kathA 225 karatI chatI prakAzita kare che. 194o. have eka divasa kyAreka aneka jAtanA lokothI parivarelI bAlA nirmala chatA malina banAvela zarIravALI ramaNIya jinarAsane gAya che. 195aa tene dekhI jinadeva pUche che, "tuM koNa che ? tuM bhUtathI AviSTa che ke jinabhakta che ?' te bole che atyAre gRhastho loko sAthe che tethI potAnA nAmane kahetI nathI. bIjA divase bagIcA tarapha A cAlI tyAre chokarAo ane loko pAchA vaLIne potAnA ThekANe jAya che. 197ii. te paNa ekAMtamAM rahelI keTalAmAM devane vidhithI vAMde che, teTalAmAM kyAyathI paNa jinadeva Avyo, tyAre tene dekhIne "ame tamane vAMdIe chIe' ema bolI praNAma kare che, te paNa tene zreSTha zrAvaka jANI potAnA AkhA caritrane jevI rIte ghaDAyuM-ghaTyu te badhuM kahe che. 19 tyAre jinadeva bole che, he vatsa ! (beTI) tane zodhavA mATe bharucathI huM ahIM Avyo chuM, mane vIradAse mokalyo che. 200gA. kAraNa ke te mAro prANapriya mitra che. teNe mane mokalyo che. tethI viSAdane choDI de, badhuM sAruM karIza 2015 paraMtu bajAramAM mArA saMbaMdhI hajAra ghInA ghaDA rahelA che tene tAre lAkaDInA prahArathI bhAMgavAnA' // 202aa. e pramANe saMketa karIne baMne jaNa nagaramAM pese che, je pramANe maMtraNA karI hatI te pramANe badhuM bIjA divase kare che. tethI rAjA jinadevane bolAvI kahe che' hA ! kevI rIte A pApiNIe tAre moTuM nukazAna karyuM ? 204 tethI amArA AgrahathI sAgaranA pele pAra Ane nAMkhI deje, kAraNa ke ahIM rahelI bIjA paNa moTA anartha karaze.' 20pA | (jevo) Adeza ema bolI beDI bAMdhI potAnA sthAne lAve che. choDIne snAna karAvIne sArA vastro paherAvI vidhithI bhojana karAvI vAhanamAM caDAvI kSema pUrvaka bharuca pahoMcyo. potAnA ghera jaI narmadApuramAM jaNAve che. 20 jyAre teo taiyAra thaIne cAle che teTalAmAM te (jinadeva) tene laIne (temanA ghera) Ave che, mA bApa vagerene dekhI gaLe lAgI te (narmadA) raDe che. 208. tyAre RSabhasena - sahadeva - vIradAsa vagere bAMdhavo badhA tenuM bALapaNuM yAda karIne atikaruNatA pUrvaka raDe che. (209 teoe pUchyuM, jayAre te badho potAnA vRtAMtane kahe che tene sAMbhaLatA badhAne te ja kSaNe du:kha thayuM. //ra 10nA - have tenA saMgamanA nimitte jinezvaranI pUjA karAI. saMghanuM sanmAna karyuM, moTA dAno ApyA. ||211 badhA lokone Azcarya karAvanAra evo vadhAmaNI mahotsava karyo, pachI jinadeva zrAvaka paNa Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 mULazuddhi bhAga-2 potAnA nagaramAM jAya che. jyAre narmadAsuMdarInA saMgamamAM divaso sukhathI pasAra thaI rahyA che tyAre kyAreka tyAM vihAra karatA sAdhuthI parivarelA, devatAone vaMdanIya, dazapUrvanA prakAzathI padArthane prakaTa karanAra, bhavya kamaLo mATe sUrya samAna zrI AryasuhastasUrIzvara padhAryA. //ra13 214 sUrine AvelA jANI temane vaMdana mATe bhaktithI bharelA badhA bagIcAmAM jAya che. ra1pa. tyArapachI sUrine vaMdana-namana karIne najIkamAM beThA, sUri paNa teone jinezvare bhAkhela ramaNIya dharmane kahe che. ra16ll. ke "A saMsAramAM potAnA karmaphaLane bhogavanArA A jIvo je anya janmamAM karyuM hoya te pramANe sukha duHkhane pAme che." //ra17mA. te sAMbhaLI mastake aMjalI karI varadAsa pUche che "he bhagavan ! mArI bhatrIjIe anya janmamAM zuM karyuM hatuM ? jethI zIlavALI hovA chatA AvA mahAduHkhane pAmI, sUrivarya bole che he zrAvaka ! je pUchyuM te sAMbhaLa. | 21lA A bharatakSetranA madhyakhaMDamAM UMcA zikhara samUhathI vyApta sUryanI gati rokanAro viMdhyAcala parvata che. [220nA temAMthI vegavALI A narmadA nadI nIkaLe che, tenI adhiSThAyikA devI paNa narmadA che. 221 mithyAtvathI upahata (mithyAtvI) te devI narmadA taTa upara rahela mahAsattvazALI dharmaruci anagArane dekhIne 22rA vividha prakAranA ghora upasarga kare che. munine nizcala cittavALA jANIne upazAMta thaI, samaktine dhAraNa karyuM, ane tyAMthI AvI A tamArI putrI narmadA suMdarI thaI che. pUrvabhavanA abhyAsathI Ane narmadA nadI ISTa che. ra24o je te vakhate te sAdhune mananA durbhAvathI herAna karyA. te sunikAcita karma duHkhe sahana karAya evuM bAMdhyuM. je ANe bhogavyuM 22pA tyAre potAnuM caritra sAMbhaLIne narmadAne jAtismaraNa thayuM. tethI saMvega pAmelI teNe guru pAse dIkSA svIkArI. duSkara tapamAM rakta banelI Ane avadhijJAna utpanna thayuM. tyAre surIzvare yogya jANI pravartinI pade sthApanA karI. 22thA. anukrame vihAra karatI kUpavaMdranagare pahoMcI. zrIdattAnA ghare vasati mAgIne 228 ghaNI sAdhvIo sAthe utarI. jinezvara bhAkhela dharmane kahe che, zrIdattA sAthe mahezvaradatta dararoja dharma sAMbhaLe che. 22. have eka divasa Ane saMvega pamADavA mATe te badhA svaramaMDalanuM varNana kare che. ke AvA prakAranA svara vaDe (puruSa) mANasa AvA varNavALo hoya che, AvA svaranA anusAra ATalA varSano ATalI vayavALo niHsaMdeha hoya che. AvA prakAranA zabdanA kAraNe guhyabhAgamAM maso hoya che. AvA prakAranA zabdathI sAthaLa upara rekhA saMbhave che." ra3rA A vagere badhA svara lakSaNo sAMbhaLIne te mahezvaradatta manamAM e pramANe vicAre che. /233. kharekhara svara lakSaNane jANanArI mArI priyAe puruSanA guhya pradezamAM maso ane sAthaLamAM rekhA Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 narmadA suMdarI kathA 227 kahI (haze)tethI vilApa karavA lAgyo....hA hA ! huM atinirdaya chuM. pApI chuM, kura chuM, anAryacaritravALo chuM, vicAryA vinA karma karavAvALo chuM. ll23panI kAraNa ke IrSAvazathI vyAkula-bebAkaLA banelA manavALA meM svara jANanArI te bAlAne jaMgalamAM ekalI mUkI dIdhI, ||236ll hAthamAM Avela zreSTha ratnane apuNyazALI huM cokkasa hArI gayo. maraNa vinA mArI zuddhi nathI, ghaNuM kahevAthI zuM ?' 237 e pramANe vilApa karatA tene sAMbhaLI A kahe che "te A huM narmadA chuM," ane je potAnI binA banI te pramANe badhI kahI saMbhaLAve che. tethI atyAre tame mArA bhAI cho, ethI (tame) tuM atyAre vipula saMyamane kara, te paNa te sAMbhaLI parama vinayathI khamAve che, 23lA 'tame kSamA karo, je tamane tyAre atinirdaya kura cittavALA meM zuddha zIlavALI paNa tane ghora duHkha samudramAM nAkhI.' 240 tyAre narmadA suMdarI paNa kahe che tame saMtApa karazo nahI, avazya bhogavavA yogya karmamAM tame to nimitta mAtra thayA cho.' || 241 tyAre mahezvaradatta bole che. jo koI AcArya Ave to atyAre huM sarva karmano nAzakaranAra evA saMyamane lauM. 24rA e arasAmAM AryasuhastisUrI padhAryA, tyAre A temanI pAse zrIdattA sAthe dIkSAne svIkAre che. 243 baMne paNa tapa karIne zreSTha vimAnamAM uttamadeva thayA, tyAMthI evI anukrame duHkha vagaranA mokSamAM jaze. 244 te pravartinI paNa potAnA AyuSyano aMta jANI vidhithI anazana karI devalokamAM deva thAya che. /ra4pA tyAMthI cyavI pazcima videhamAM manoratha nAme rAjaputra thaze, guNayukta te vipula rAjaya lakSmIne bhogavI saMyama lakSmIne meLavIne kevalajJAnane pedA karI bhavya jIvone bodha pamADI zAzvata sthAne jaze. ||24. e pramANe pravara satI narmadA suMdarInuM caritra ghaNuM ja prazasta ane nivRtti - mokSa karAvanAra che. vasudevahiMDImAMthI kaMIka lakhyuM che, AnuM anuguNaNa vAMcana karanArA mANasone sukha ApothAo // 248 (iti narmadA suMdarI kathA samApta) tyAra pachI abhayazrI nI kathA kahe che.. (abhayazrI kathA) jaMbudvIpanA bharatakSetramAM aneka prakAranA zreSTha nagaranA guNothI bharapUra evuM ratnAvAsaka nAmanuM suprasiddha nagara che. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 mULazuddhi bhAga-2 tyAM rAjAomAM prakhyAta agnisena nAmano rAjA che, tene vijayadevI rANIthI ATha putra thayA. rA. badhAye rAjayabhAra vahana karavA mATe dhIreya-RSabhasamAna, yuddhamAM pracaMDa - ugra dhIra, temAM pahelo durmukha ane chello zrIsena che, temAM zrIsena yogya hovAthI rAjAe rAjaya upara sthApana karyo, teoe natamastake teno samyapha prakAre svIkAra karyo, tenI (zrIsenanI) paTTarANI abhayazrI aneka guNathI saMpanna mahAsatI hatI, tene paNa subhadrA nAmanI zreSTha benapaNI hatI. //po. zreSTha zrAvikA vyApArInI putrI hatI, te rANInI pAse te dararoja-nitanita jAya che. te rANIne teNIe jinezvarano mata samajAvyo ane, jinamatamAM zraddhAvALI banAvI. IIii. have eka divasa kyAreka rANI anupama putrane janma Ape che. tenA dAdAnA nAma pramANe "agnisena" evuM nAma pADyuM. II te jeTalAmAM kaMIka moTo thayo teTalAmAM tene ekane mUkI potAnA bhAtRvaMdane durmukha kahe che ke have durmukha rAjA, "pitAnI pAchaLa putra rAjayapAlana kare che", A rAjayasthiti (maryAdA) che. A kAraNathI rAjaya tamAruM nathI. lA tyAre bIjA bhAIoe kahyuM he durmukha !, AvuM bola nahIM, zrIsenanI pAchaLa je yogya haze tene (rAjA) karazuM. 10nA tyAre durmukhe kahyuM je bolaze tenuM AgaLa A pramANe thaze. te jaldI yamarAjanA gharano paroNo thaze. 11. ane A tenA kumaMtrane sAMbhaLI eka maMtrIe dhAvamAtAne kahyuM. 12 tyAra pachI abhayazrIne badhu kahyuM. teNe paNa patine kahyuM, te paNa vicAra karIne tenI - devInI sAthe mAre nIkaLI javuM yogya che. ema hRdayamAM nizcaya kare che. [1] abhayazrI paNa putrane laI sakhInI pAse jAya che. gad gad svare badho vRtAMta kahe che. te paNa tyAre kahe che. te bena ! ati karkaza sparzavALI bhUmi upara tuM page kevI rIte cAlIza? paraMtu potAnA karmanA vazathI jIvo sukha duHkha pAme che. I1pa. tyAre keTalAmAM gupta veze rAjA Avyo, tyAra pachI teo nagarathI nIkaLI duHkhathI mArgamAM cAle che..1dA. anumati (javAnI) ApavA chatAM subhadrA paNa cAle che, teo paNa anukrame rAtre mahAjaMgalamAM pahocyA. 17nA unALo hovAnA lIdhe teo bhUkha tarasathI ghaNAM ja pIDAyA. tethI duHkhapUrvaka kumArane vArApharatI upADe che. 18. e AMtarAmAM jANe tenA upacAra vinayanA nimitte sUrya udaya pAmyo. athavA emAM zuM Azcarya ? kAraNake ahIM vaTemArganuM mitra gaurava kare che. tenA have te ja kSaNe teo jaMgalamAM sArtha jue che, jema mitra cittasukha ApanAra potAnuM ghara prakAzita kare che. jenA Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 abhayazrI kathA 2 29 tene dekhIne teo harakhAyelA manavALA sArtha tarapha jAya che. dhanada sArthavAhe puchyuM tame kyAMthI Avo cho ?' 21 tyAre abhayazrI bole che te tAta ! potAnA saMbaMdhIo dvArA A rAjayathI bhraSTa karI devAmAM Avyo che ane ahIM bhayaMkara jaMgalamAM pahoMcyo che. raro naMdapUra keTaluM dUra che ? he tAta ! amAre tyAM javAnuM che. tyAre sArthavAhe kahyuM he putra ! te nagara ghaNuM dUra che. 23 paraMtu mArI sAthe cAlatA tame sukha pUrvaka prApta karI zakazo." tyAre teo tenI sAthe sukha pUrvaka te jaMgalane pAra kare che. 24 kumAra paNa potAnA guNonA prabhAve te sArthamAM eka hAthathI bIjAnA hAthamAM phare che, e pramANe anukrame te nagare (teo) pahoMcyA. rapa sArthavAhane pUchI duHkhImane pAchA pharI te nagaramAM ghaNA sukAyela jhADIvALA bagIcAmAM praveza kare che. radI. ane tyAM mAlaNa puSpazrIne abhayazrI rANI kahe che' he bhadrA! A bagIco ghaNo sukAyelo kema dekhAya che ? rakSA tyAre puSpazrI bole che. te bahena ! AmAM huM kAraNa jANatI nathI, paraMtu akasmAta je je pradhAna vRkSo hatAM te sukAI gayAM. 28 upAya che" ema jANIne potAnA zIlanA prabhAvathI jaldI zApa ApIne te bagIcAne rANIe apUrva patra phUlaphalathI zobhato karI dIdho. 29 tyAre romAMcita dehavALI puSpazrI te kumArane laIne khelAve - ramADe che. ane bole che ahIM tame konA mahemAna cho ?" 30mI tyAre devI bolI "he bena tArA ja, tethI A khuza thayelI jaldI teone laIne potAnA ghera jAya che. 31 snAna vagere badhu karyuM, tyArapachI puSpazrInI mAtA kahe che he vatsa ! tuM mArI dikarI che, tethI A mAro jamAI che. 3ro tethI nizcitapaNe mArA ghare raho, "tethI eo tyAMja rahe che, tyAre rANI kautukathI phUlo guMthe che. //33ii. - puSpazrI bolI "he bena ! jo tuM A kAma karatI hoya to bagIcAno trIjo bhAga tane Apyo, A paNa teno svIkAra kare che. 34 te jANI rAjA mAnasika mahAduHkhathI gherAyo, ane bole che ke "he deva ! te A kevuM niSpharakura kAma karyuM che. rUpA je haMmezA sadA pAlakhI vagere vAhano dvArA pharatI hatI te kevI rIte viSamabhUmi upara bIjAnuM kAma karatI bhame che ? je aneka jAtanA khuzAmata karanArAo vaDe "he svAminI he paramezvarI" ! e pramANe bolAvAtI, te kevI rIte Aje atyAre "mAlaNa" e pramANe kahevAya che. ||37ii. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23. mULazuddhi bhAga-2 tethI atyAre AvA prakAranI viDaMbanAdAyaka A jIvanano zo matalaba ?' te sAMbhaLI rANI kahe che "he svAmI ! Ama nA kahezo. 38. kAraNa ke zAstromAM saMbhaLAya che ke koIka rAjA potAnI paTarANI sAthe rAjayabhraSTa thayelo brAhmaNaveze pAcho vaLe (nIkaLe) che, rANI tene (puSpa) vece che. e pramANe kAlane pasAra karato rahe che, samaya thatA he nAtha ! te pharI naranAtha-rAjA thayo. 40. tethI viSAda karo nahIM, ahIM A paristhitimAM A ja avasarocita che.' e pramANe rAjAne samajAvIne te kArya abhayazrI kare che. 41. apUrva-anerA gUMthaNavaDe vidyAdharabaMdha vagere puSpomAM guMthI bajAramAM laI jAya che, tyAre kharIdanArArAo mArga paNa maLato nathI. II4rA. tethI lokoe tenuM suMdarI mAlaNa e pramANe nAma karyuM, e pramANe dravya-dhana upArjana - kamAIne rAjAne Ape che. 143 te dravyathI te rAjA jAtithI vyApArI hoya tema vyApAra kare che. TUMka samayamAM kaMIka RddhithI vistAra pAmyo. 44o. ane tyAM bIjo putra janmyo, vadhAmaNA vagere karI zubha divase tenuM puSpagUla nAma pADyuM. I4po. e arasAmAM zaMkha nAmano vAhaNavaTu sodAgara videzathI Avyo. hATamAM puSpo vecatI rANIne teNe dekhI. II46o. dekhIne tene janmAMtaramAM karela nidAnanA doSathI rAga jAgyo, tethI be dInAra ApI A kahe che he bhadrA ! kAle baMdara upara phUlo laIne tuM Avaje,' te rANI paNa teno svIkAra karI prabhAta samaye tyAM jAya che, phUlo ApavA mATe A jeTalAmAM vAhaNamAM caDhI lokonI sAthe, teTalAmAM teNe te vAhaNa haMkArI mUkyuM. 49 bUmarANa karatI rANInuM anArya kRtyakArI teNe haraNa karyuM. (rANI) karuNa svare raDe che, to paNa teNe koIpaNa hisAbe vAhaNa UbhuM na rAkhyuM te zAMta thatI nathI (ubhI rahetI nathI) pagA tyAre te sodAgare kahyuM "he svAminI ! Ama raDa nahIM, mArA upara prasanna mana kara, kAraNa ke parivAra sahita huM tAro nokara chuM.' //51 A aneka kroDonA dhana upara hAtha kara (dhara) "te sAMbhaLI abhayazrI kahe che tuM mAro bhAI che' //parA tyAre zaMkAzIla mane zaMkhe kahyuM "tuM Ama na bola, he svAminI ! mArI sAthe atulya bhogone bhogava' //pa3 tyAre rANIe kahyuM o pApI ! AvuM ajugatuM kema bole che, jenAthI kula upara syAhIno kALo dhabbo lAgaze.' //pa4. tyAre roSe bharAIne A bole che A tArA zIlagarvane bhAMgu chuM. ema bolIne jeTalAmAM tADana vagerenA hetuthI jeTalAmAM ubho thAya che - taiyAra thAya che. teTalAmAM krodhe caDhelI zAsana devI ekAeka utpAta vagere karIne te jahAjane sAgaramAM DubAvavA lAgI. pado Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 231 tyAre bhayano mAryo zaMkha strIveza karIne abhayazrInA pagamAM paDyo. 'zaraNa Apo zaraNa Apo' ema bolato ane vinaMtI kare che ke he 'mahAsatI ! mahAmohamAM mugdha banela meM je ThagIherAna karI te kSamA karo, atyAre tuM nizcayathI bena che. / / 58aa "ahIMthI pAcho pharI he bena ! cokkasa svajano sAthe meLAvIza-milana karAvIza," ethI mArA upara dayA karI zokane mUka.' pA e pramANe sAMbhaLI zAsanadevI tenA te upasargane zAMta kare che. e abhayazrI paNa vicAre che A zuM svajano sAthe milApa karAve ? je A pramANe apaharaNa karIne lAve, tethI mAre anazana karavuM yogya che. ema vicArIne jeTalAmAM anazana svIkAravA jAya che teTalAmAM jaldI devI pragaTa thaIne te kahe che 'he bhadra ! tuM anazana karIza mA, te pati putrone tuM padminI kheTakamAM bAramA varase maLIza.' // 6 // tyAre te teno svIkAra karI chaTTha akrama, 4-5 upavAsa vagere vividha tapa kare che. II63 A bAju puSpazrIne rAjA kahe che' he bhadra ! tArI bene Aje kema moDu karyuM ? tethI tuM jaIne zodha. / / 64 // tethI te corene cauTe, bajA2mAM, devAlayamAM vageremAM pUchatI bhame che, 'zuM koIe kyAMya suMdarI mAlaNane joI che. ?' / / 6 / / jyAre samAcAra mAtra paNa maLyA nahIM. tyAre rAjAne AvIne kahe che ke huM mAnuM chuM ke koIe tenuM apaharaNa karyuM lAge che.' 66 // te sAMbhaLIne te sarva aMga upara jANe vajano ghA karAyo hoya tema-te rIte baMne kumArone dekhato ghaNA prakAre zoka karavA lAgyo. / / 6 / / te baMne kumAro paNa mAtAne na dekhavAthI rAtre raDavA lAgyA. teo sUI gayA tyAre du:khathI rAjA raDavA lAgyo. / / 68 / / bahAra nIkaLIne AkhIye rAta badhe gotA-gota kare che ane divasano paNa eka pahora vItI gayo tyAre ghaNo thAkI gayelo pAcho pharIne ghera Avyo. te kumAro paNa pitAne nahIM dekhavAthI ghaNA prakAre vilApa karavA lAgyA. // 6 // tyAre pitAjIne AvatA dekhI gaLe lAgI muktakaMThe - UMcA sAde aneka prakAre raDyA. rAjA paNa AMsuthI malina AMkhavALo zokathI pIDAyelo kumArone zAMta kare che. / / 71 puSpazrIe snAna karAvyuM, bhojana pachI tene rAjA kahe che ke 'he bhadrA ! kumArone yogya kazuMka bhAthuM taiyAra kara, jethI A baMne subhadrAne soMpI te abhayazrIne zodhuM, jo maLaze to jIvavAnuM, anyathA mAruM nizcayathI mota che. ghA rAjAnA nizcayane jANI A puSpazrI bhAthuM taiyAra kare che, tyArapachI rAjA kumArono laI savAre cAlyo, te puSpazrI paNa du:khI thayelI voLAvIne pAchI pharI, rAjA paNa moTA kumArane AMgaLI pakaDAve che, nAnAne khabhe laIne AgaLa cAle che. / / 75aa ane karmavaze ghaNA jaMgalI jAnavaronA samUhathI vyApta pahADa, jhADa ane nadIonA saMghaTTavALA viSama evA mahAbhayaMkara jaMgalamAM A pahoMcyo. // 6 // Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 mULazuddhi bhAga-2 tyArapachI saMdhyATANe mArgathI thAkelo rAjA eka jhADa nIce ArAma karavA sAru pAMdaDAnA samUhane pAthare che. I77 pharIthI paNa mAtAne yAda karI mA ! mA ! e pramANe bolatA kumArone dekhI zokamagna banela rAjA bolavA lAgyo... he devi ! A bAlako atizaya bhoLA che, badhA guNa samUhathI vizAla che, teone te kema mUkI dIdhA, ane atisneha saMbaMdhavALA mane kema choDI dIdho ? //79. bho devi ! tuM kyAM gaI che? mArA viyogamAM prANo kevI rIte dhArIza? kevA anartha meLavIza? kaI dizA bhAgamAM-tuM kyAM gayelI che ?" ||80 e pramANe zoka karato jeTalAmAM te kumArone suvaDAve che. teTalAmAM ekAeka vAdaLonA valayathI AkAzatala bharAI gayuM. I81 kSaNavAramAM garjanA sAthe vIjaLI camakI, have moTI dhArAothI vAdaLa varasavA lAgyA. II8ro. rAjA paNapatrone zarIra ane vastro dvArA DhAMkIne rAkhe che. vAdaLAM paNa AkhI rAta varasIne savAre thAkI gayA. 183 ThaMDA pavanathI jhATako marAyela jalapravAhamAM DubelA aMgavALo (rAjA) sUraja UgatA kAdavamAM DUbelA kumArone bahAra kADhI sApha karIne jeTalAmAM AgaLa jAya che tyAre pANInA pUrathI bharelA rastA para pUrabAramAM AvelI girinadIne AgaLa jUe che. 8pA tyAre te bAbatamAM rAjA vicAre che. A nadI huM zI rIte pAra pAmIza ? huM barAbara che.) eka eka kumArane tarAvI sAme kAMThe laI jAMu. I8dI tyAre moTAne mUkI nAnAne laI tarIne parakAMThe mUkIne jayAre pAcho phare che, tyAre te bALaka raheto nathI, tethI tene jhADe bAMdhI nadImAM kUdako mAre che. tyAM taLIe nahIM dekhAtA sukA jhADamAM jaMghAo phasAI gaI, tethI tenA dvArA tenI sAthe te paNa pravAhamAM taNAvA lAgyo. te dekhIne baMne kumAro vilApa kare che. "are hA tAta ! hA tAta !' e pramANe 89 rAjA dUra gaye chate ubhaya taTe rahelA viyoga pAmelA baMne kumAro adhika karuNa svare raDe che, jema rAtre cakavone cakavI 9LA. agnisena vicAre hA hA ! A amAre AvuM kema (zuM) thayuM. jo eka AMkha hatI te paNa vidhAtAe ukheDI lIdhI. I91 tene vilApa karato dekhI zrIsena rAjA vicAre che ke he daiva ! atidAsaNa mArI bIjI dazA kema karI ? |92aa. jo ke tyAre he deva ! apuNyazALI evA mane rAjaya bhraSTa karyo, tyAra pachI bIjAnuM kAma karanArI devIne mAlaNa karI. 93 tyAre te paNa karyuM, tyAra pachI te A navuM zuM karyuM ? kAraNa ke tenI sAtheno virahano vicAra paNa dussaha che. he deva ! jo te tenI sAthe mAro viraha karyo, tyAra pachI putrothI akALe e pramANe mane chUTo kema pADyo ? ll95 jo huM putrothI chuTo karAyo, tethI nirdaya ! mArA dekhatA A baMnene e pramANe chUTA kema pADyA ? | 6|| Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 abhayazrI kathA 233 jo eone chUTA pADyA tyArapachI jyAM jIvavAno paNa saMdeha che e pramANe nadImAM mane kemanAMkhyo ? ||lgA e pramANe potAnA manamAM ghaNI rIte zoka karatAM zrIseNane te lAkaDAe laIne dminI khaMDa nagaramAM nAMkhyo / / 98 / / tyAM kula upara kASTha lAgyuM-aTakaye chate jaMghA chuDAvIne nagaranI bahAra bagIcAmAM jhADa nIce ArAma kare che. 199llA A bAju te nagaramAM aputra rAjA maraNa pAmyo, tethI maMtrIoe pAMca divyo adhivAsita karyA. 100 32 lakSaNane dhAraNa karanAra rAya yogya mANasanI zodha karatA divyo te sthAne AvyA jyAM zrIseNa ArAma karato hato. 101 / / tyAre te divyoe ardhya ApyuM ane vaLI hAthIe jAte upADIne potAnI hoda upara ekAeka (besADyo) caDAvyo / / 102 / / tyAra pachI rAjA banela te naMdighoSa sAthe nagaramAM praveze che, ane rAjasabhAmAM siMhAsana upara duHkhImanavALo bese che. 103 te dekhIne maMtrI bole che 'he rAjan ! tame du:khI manavALA kema cho ? kAraNa ke savAre tamAro rAjyAbhiSeka thaze' / / 104 tyAre rAjA kahe che 'he maMtrI ! mAre rAjyathI kazuM kAma nathI,' maMtrIe puchyuM 'zuM kAraNa ? tyAre te badhI bInA kahe che. 105 // te sAMbhaLI maMtrI bole che, deva vaDe dAruNa du:kha anubhavAyuM, atyAre huM mAnuM chuM ke te kSINa thayuM che. 104 // jethI rAjyazrI (rAjyaadhiSThAyikA devIe) tamane ja ahIM rAjA banAvyo che, te tene ja rAtrimAM pUchajo, bIjA upAyathI zuM ? | 107nA rAjAe paNa he maMtrI ! tame vicAreluM yukti yukta che. ema kahI rAtre zrIdevIne pUjI praNidhAna ekAgracitte dhyAna kare che. II108 / pragaTa thaIne devI kahe che 'tuM viSAda karIza mA, rANI ane putro sAthe tAre milana thaze emAM koI zaMkA nathI.' ||109|| "jyAre tAro meLApa thavAno haze tyAre A caMpAnuM jhADa dvAra upara rahela che te phAlazephUlaze", ema kahI devI gaI. / / 110 rAjAe paNa te badhu savAre maMtrIne kahyuM, maMtrI kahe che, jo ema che to Ane satata siMco 1199911 jethI akALe phAle-phUle, rAjAe te vAta svIkAryo chate rAjyAbhiSeka karyo, ema te rAjya bhogave che. 51120 A bAju te baMne kumAro vilApa kare che tyAre kSaNavAramAM govALiyA AvyA ane nAnA Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 mULazuddhi bhAga-2 kuMvarane pUche che / 11 / jyAre te kazuM bolato nathI tyAre bIjAne lAvIne pUche che, teNe kahyuM amArA bApanuM nadIe haraNa karyuM che. / 114 / / teoe paNa karuNAthI beune godamAM laI jaIne dhanasenA nAmanI zreSTha buddhivALI potAnI madaharI (mukhiyAnI patnI)ne soMpyA / / 115 / putra vagaranI teNIe paNa teone putra tarIke mAnIne potAnA gokhane-govALiyAone rahevAnuM sthAna bheguM karI kahyuM ke eo sarvanA svAmI che. 116 // baMnenA rAma-lakSmaNa nAma pADyA. e pramANe sukhathI ramatA tyAM baMne paNa rahe che. / / 117aa have eka divasa dhanasenA te kuMvarone laIne rAjAnA darzana mATe padminI kheTakamAM jAya che, ||118 te kuMvarone joI rAjAnI ruMvATI khaDI thaI gaI ane vicAre che, jo jIvatA hoya to A mArA putro che. 119 / tyAre dhanasenAne kahyuM 'he bhadre ! A baMne tArA putro mArA cittane zAMti Ape che tethI ahIM mArA ghera vicAryA vinA zaMkA kuzaMkAno vicAra karyA vagara putro sAthe raho. te paNa teno svIkAra karI harSa pAmelI rAjAnA mahelamAM rahe che. 121|| kuMvara paNa rAjAne dekhI ema vicAre che' mArA pitA jevo A rAjA lAge che, tethI amAre pitA tulya che. 122aa e pramANe rAjAnI pAse sukhathI kumAro rahetA chatAM eka divasa kyAreka vasaMta mahino Avyo. 1192311 nizAna-vAjiMtranA zabda dvArA AkhAye nagaramAM ghoSaNA karAvI ke badhA loko udyAna vageremAM krIDA karo. / 124 // pote paNa udyAnamAM rahelo kumAranI sAthe viziSTa krIDAthI 2mato seMkaDo nATaka dekhato rahelo che. 125 A bAju te zaMkha abhayazrI sAthe vAhaNavaDe samudramAM jato bIjA kAMThe pahoMcyo // 126aa barbara, pArasakULamAM, suvarNabhUmi vagere 43 moTA tIrthomAM-vajraratna vageremAM 12 varasa bhamIne 127 // vividha sAmagrIthI zreSTha vAhanane bharIne rANI ane vibhUti sAthe te padminIkheTaka nagaramAM AvI pahoMcyo. 51285 baMdara upara naMgarazilA dvArA vAhaNa laMgAryuM. devIe eka puruSane kahyuM ke 'he putra ! jo koI paNa rIte zaMkha padminIkheTakamAM jAya to mane kahejo.' teNe paNa kahyuM ke 'svAminI ! A te padminIkheTaka che.' 120aa e arasAmAM zaMkha vividha ratnono thALa bharI rAjAnA darzana mATe jAya che. ekAeka te ja udyAnamAM ramya nATakamAM beThelA rAjAne joyo. zaMkha paNa tenAthI (nATakathI) prerAyelo kheMcAyelo saMdhyAkALa sudhI tyAM rahyo. / 12 / Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 abhayazrI kathA 235 ghara tarapha prayANa karatA rAjAe jatA evA zaMkhane kahyuM ke "Aje tame amArA mahemAna thAo. zaMkhe kahyuM e pramANe ho, paraMtu bena sAthe mAruM vAhaNa zUnya thaI jaze. tethI koI vizvAsu mANasane tyAM mokalo. tyAre rAjAe te baMne kuMvarone mokalyA (javo) "Adeza" ema bolI jaldI te vAhaNamAM gayA. ll13pI. kautukavazathI jeTalAmAM te vAhaNamAM caDhe che teTalAmAM abhayazrI teone dekhIne ubhA thayela praznavALI vicAre che.... kharekhara A veze chupA A mArA putro hovA joIe. eTalAmAM rAta paDI. 13chA lAkaDAnI ruma-oraDAmAM rANI rahelI che. kuMvaro tenA dvAre beThA. tyAre nAnA kuMvare moTA bhAIne kahyuM ke eka vArtA kahe, "ApaNA saMbaMdhI vRtAMtane kahuM ke anya vArtA kahuM ?" tyAre bIjAe kahyuM "ApaNI ja binA kahe ne, mane ghaNuM kautuka che.' te kahe che ratnapura nagaramAM zrIleNa rAjAnI paTTarANI abhayazrInA ApaNe putro chIe, he vatsa ! tuM sAMbhaLa huM agnisena ane tAruM nAma puSpacUla che, '/1415. he vatsa ! tArA janma pahelA rAjayathI bhraSTa thayelA ame naMdapuramAM pahoMcyA. tyAM mAtA mAlaNapaNe karatI hatI. 142ii. tAta vaLI vyApAra karatA hatA.tyAM rahetA anukrame tuM jaLyo. tyAre mAtAnuM koIe apaharaNa karyuM ame jANatA nathI. 14all tyArapachI ApaNe laIne pitA paNa temane zodhavA jaMgalamAM jatA tane nadI utAriyo. I144. jyAre mane levA Ave che, tyAre nadI tene-pitAne laI gaI, govALanA putroe ApaNane dhanasenAne soMpyA. 14pA jeTalAmAM te kumAra e pramANe bole che tyAre khaDI thayelI romarAjIvALI devI kahe che... he putro ! 'te ja huM tamArI mAtA abhayazrI chuM.' ||146ll tyAre e pramANe sAMbhaLIne temanA gaLe vaLagIne A baMne raDyA. agnisena kahe che te mA ! koNe tAruM apaharaNa karyuM hatuM. ?" ||147ii. A kahe che "je A vAhaNano svAmI zaMkha che teNe mAruM apaharaNa karyuM, te sAMbhaLI kopAyamAna thayelo te kuMvara kahe che "he mAtA ! Aje rAjAnI AgaLa atizaya moTA klezane karAvanAra A pApakarmavALAnuM mAthuM laIza, te sAMbhaLI A kahe che" he putra ! AvuM nA bola, kAraNa ke A tamAro ajoDa mAmA thAya che. kAraNa ke ANe mane bena tarIke svIkArI che, ane zIla khaMDana karyuM nathI.' kuMvara paNa mAtAnA bhAva jANI zAMta thayo. 151ii. rANI paNa manamAM vicAre che ke kuMvaro maLyA, paNa hajI rAjA nathI maLyo. e aMtarAmAM rAtri pUrI thaI ane sUryodaya thayo. 15ro. tyAre mAtAne laIne teo paNa nagaramAM praveza kare che, e vakhate te caMpakanuM jhADa ekAeka phAlyuM phUlyuM. 153 te dekhIne rAjA vicAre che.... kharekhara A nimitta - nizAnI to pUrNa thaI, chatAM paNa Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 mULazuddhi bhAga-2 rANI maLI nathI, ema vicAratA rAjA pAse mAtA sahita kuMvaro AvyA. te paNa rAjAne dekhI acAnaka romAMcita dehaDIvALI mastakathI rAjAne name che. 15pA khuza thayelA rAjAe paNa teNIno savizeSa bhakti upacAra karyo. ane abhagnasena kahe che ke "he deva ! A amArI mA che. 15dI naMdapurathI pahelA zaMkhe apaharaNa karyuM hatuM. A vaLI dhanasenA mA tarIke svIkArelI che." I15NA te sAMbhaLIne rAjA AnaMdanA pravAhathI pUrNa thavAthI caMcala netrovALo banI baMne kuMvarone khoLAmAM laI A kahevA lAgyo. 158 hA hA ! putro ! tame ahIM rahevA chatAM meM tamone barAbara oLakhyA nahIM, paraMtu mane manamAM moTo saMdeha hato,' |15lA. tyAre dhanasenAne pUchyuM tame eone "he bhadrA ! kyAMthI meLavyA ?" teNe badhI vAta karI, tyAre abhayazrI A bole che.. he bena ! tuM ja dhanya che. jeNe evA guNavizAlonuM pAlana karyuM,' paraspara milApa thatA teone ghaNuM sukha thayuM. 161 have subhadrA ane puSpazrIne paNa tyAM ANI, tyArapachI badhA rAjayazrIne anubhavatA lIlA lahera karatA rahe che. ||16rA. rANInA vacanathI zaMkhane paNa sAmaMta banAvyo. e pramANe rahetA eka divasa tyAM sUrIzvara padhAryA. cAra prakAranA jJAnathI padArthane pragaTa jANanArA suviditasAdhugaNathI parivarelA bhagavAnuM munisuvratanAmanA AcArya vihAra karatAM tyAM padhAryA. 164 te jANI nagarajano vaMdana nimitte jaldI nIkaLyA. koIke subhadrAne sUrIzvaranA AgamananI vAta karI. 16pI te sAMbhaLI bhaktivazathI khaDI thayela saMvATIvALI rANI ane puSpazrIne te kahe che, teo tenI sAthe rAjA pAse jaIne kahe che." he prabhu ! vinaMtI sAMbhaLo, ke ahIM ApaNA puNyapasAya sUribhagavaMta padhAryA che. 16 tethI temanA vaMdana mATe jaIe ?" rAjA paNa te sAMbhaLI sarva Rddhi sAthe teonI sAthe munIzvarane namavA jAya che. 168 - munine vAMdI dharaNItala upara najIkamAM bese che. gurue paNa bhavyajIvone sukha upajAvanArI dharmadezanA AraMbhI. 16 ane vaLI.... ahIM saMsAravAra maLe jIvo je kAMI sukha ke duHkha meLave che te badhuM pUrvakarmanuM phaLa che. |170no. kAraNa ke A jagatamAM jIvo rAgadveSathI mugdha thayA chatAM te ja pApa karma kare che ane kharekhara tenA doSathI vividha prakAranI ghaNA dU:khane karanArI Apattio pAme che, ane je vaLI vividha sukha che te badhu puNyazrInuM mAhabhya che. 17rA e avasare rANI bole che." "he svAmI ! ame anya janmamAM zuM karma karyuM hatuM jeno Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 abhayazrI kathA 237 azubha ane zubha vipAka thayo.' 173. sUribhagavaMta kahe che he bhadrA ! tuM sAMbhaLa, anya janmamAM vasudhAtala nagaramAM siddhasena nAme rAjA hato. bIjo paNa tyAM bhIma nAmano ThAkara vase che. tenI patnI dhAriNInI tuM guNamAlA nAmanI dIkarI hatI. /17pA rUpAdiguNa samUhathI yukta jayAre tuM yauvanavaya pAmI teTalAmAM tane potAnA bhAInA putra zaMkhane mAtAe ApI, pitAe tenI avagaNanA karI tane siddhasena rAjAne ApI. anukrame lagna thayA ane ajaba sukha - bhogone bhogave che. 177 te mAmAno dIkaro bhAI abhimAna rUpI dhanavALo A vicAre che, "haMta ! mArA vaDe bhogavavA yogya A bAlikAne apaharaNa karIne rAjAe paNa tene potAnI paTTarANI karI, paraMtu zaMkha koI chidrane apaharaNa mATe pAmyo nahIM, tethI A ghaNuM ajJAnatapa kare che. 179thI maraNa samaya AvatA A AvuM nidAna kare che, "jo A tapanuM kAMI phaLa hoya to anya janmamAM paNa AnuM apaharaNa karuM A tapanA prasAdathI te pramANe thAo.' ema vicArI marIne te A vyaMtara thayo. 181 AI " zabda" vAkyaalaMkAramAM che. have eka divasa rAjA sAthe bhavananA udyAnanI zobhAmAM ramatI te cakravAka cakravAkIne joyA, ratikrIDAmAM Asakta banela ghaNA ja paraspara snehasaMgathI baMdhAyelA eka ThekANe ramatA teone te acAnaka uDADyA. 182 183 kAmathI unmatta krIDAthI yukta teone te chUTA pADyA, tyAre rAjAe paNa kahyuM "he devI ! sAruM karyuM sAruM karyuM,' ||184o. karuNa AvAja karatA teo lAMbA kALe maLyA. tAre paNa anukrame 72 kaLAmAM kuzaLa be putro thayA. 18pI kyAreka te baMne paNa krIDA nimitte udyAnamAM gayA, tyAM temanA mA bApanI pAse be vAnara baccA dIThA. 186o. tyAre eone DarAvIne eka eka baccAne laIne te baMne ghera AvyA, caMcaladekhIne tame paNa khuza thayA. 187ii te vAnara vAnarI paNa putranA viyoge kaMdana karavA lAgyA, tyAre rakhevALoe tamone te kahyuM, karuNA pAmelA tame paNa kumArone kahyuM ke "he putro ! emane tyAMja mukI do, kAraNa ke emanA mA bApa ghaNA ja duHkhI che, teoe paNa tyAM ja laI jaIne mUkyA. 12 pahore mA-bApane maLyA. jayAre tame dharma pAmelA na hatA tyAre tamAruM AvuM caritra hatuM. 188 18lA I198nA 'teTalAmAM tamArA ghara vihAra karatA eka munivara AvyA tame paNa kahyuM "he muni ! potAno dharma batAvo' 191 gocarI gayelA sAdhune jo ke ghaNuM bolavuM kahyuM nahIM, chatAM paNa ghaNuM guNa karanAruM jANIne te tamone jinadharma kahe che. ||192 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 te sAMbhaLI tame adhika saddharmathI bhAvita manavALA thayA. cAre jaNAe ajoDa zrAvaka dharmane svIkAryo. 193 238 bhojana vasra-pAtra te munine bhaktithI vahorAvyA. te muni jatA tame temanA guNathI raMjita thayela manavALA raho cho. 194 e vakhate tArI pAse traNa parivrAjikA AvI, eka tArI mAsI ane be tenI putrI hatI. ||195 teone teM jinadharma kahyo, jema munie kahyo hato tema, karmanA kSayopazamathI teone te dharma pariNata thayo. 1960 teoe kahyuM 'tame dhanya cho Avo dharma jeoe prApta karyo che. ame to A ja sudhI duSTasaMgavALuM Ane (parivrAjikapaNAne) karIe chIe.' / / 19 / / ema bolIne teo traNe traNa potAnA sthAne gaI. e pramANe dharmapALIne badhA svargalokamAM gayA. 198 // tyAthI cyavI ahIM utpanna thayA ane pharIthI te pramANe maLyA. je guNamAlA te tuM che. ane rAjA paNa A rAjA thayo che. 1995 putro paNa A kumAro, ane mAsI paNa A subhadrA ane te be puSpazrI ane dhanasenA thaI. 1120011 zaMkha paNa bhavamAM bhamIne A pharIthI paNa zaMkha thayo. te niyANAnA vazathI ANe tAruM apaharaNa karyuM. 52015 te vakhate je te cakravAkono viyoga karyo ane te rAjAe paNa anumodanA karI tethI tamAro A viyoga thayo. 5202 je te vAnara baccAo 12 pahora chuTA pADyA tethI 12 varSano paraspara tamAro viyoga thayo. 20 krIDAthI hasatA je karma bAMdhyuM te bhogavatA dussaha thaI paDe che, jema tamAre thayuM. I205 ema sUrIzvaranAM vacana sAMbhaLI te badhAMne jAtismaraNa jJAna thayuM, tethI saMsArathI udvignacitta vALA thayA. ubakI gayA || 205|| rAjyane svastha karI te ja pramANe jaldI dIkSA lIdhI, zAnane pedA karI zAzvatasthAnane pAmyA. // 20 // A te abhayazrI mahAsatI devone gAvA yogya guNavALI thaI hatI. tenuM A caritra saMkSepathI kahyuM. 20 (Iti abhayazrI kathA) e pramANe bIjA paNa kathAnaka vicAravA,ema zlokArtha thayo. / / 178 // "kayA kAraNane AzrayI teonI A pramANe traNa lokamAM phelanArI kIrti thaI ?" Avo prazna Ubho thatA zloka kahe che... Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 239 te zloka... I179 telokkamakkamittANaM, kittI tANaM tu nimmalA / ThiyA jaM kAraNaM tattha, saittaM sIlasaMpayA // 179 // gAthArtha - teonI ane tenA jevA bIjAonI nirmala kIrti traNa lokane vyApta thaIne rahelI che, temAM je kAraNa che te pativratApaNuM ane cAritranI vibhUti che. iti zlokArdha 179o. kIrti rahevA do, bIju paNa je satIonuM sAmarthya che te ATha zlokathI kahe che... saINaM suddhasIlANaM, tikkhadADhAsubhAsuro / khuddo ruddo vikUro vi, kesarI neya akkame // 180 // gAthArtha - pativratA ke zobhAyamAna ane zuddha cAritravALAne tIkSNa dADhAvALo - jaldI phADI janAra evI dADhAthI vikarAla, cUrNa karavAnA svabhAvavALo ke mAyAvI, raudra - bhayaMkara, mAMsabhakSI hovAthI duSTa adhyavasAyavALo AvA prakArano paNa kesarI siMha AkramaNa karato nathI- pagathI cagadI deto nathI. /18mI saINaM suddhasIlANaM, phAraphukkArakArao / duTTho diTThIviso sappo, nivviso siduraM piva // 181 / / gAthArtha - zuddha zIlavALI-cAritravALI satIonI sAme phuphADA mArato pracaMDa roSavALo draSTiviSa sApa paNa doraDAnI jema jhera vagarano thaI jAya che. 181 'saINaM suddhasIlANaM, aggI jAlAkarAlio / sAvio saccavAyAe, 'caMdaNaM piva sIyalo // 182 // gAthArtha - "jo huM AvA karma karanArI houto mane bALavA mATe tuM yogya che anyathA nahIM" ItyAdi zuddha zIlavALI satIonA satya vacanovaDe kahevAyela javAlAthI vyApta, bhayaMkara agni caMdananI jema zItala-ThaMDo banI jAya che. itizlokArdha 18rA saINaM suddhasIlANaM, tikkhasoyA mahAnaI / bhIsaNA vi duruttArA, samA bhUmIva bhAsae // 183 // gAthArtha - zuddha zIlavALI satIone zIgha vegavALI, bhayaMkara ane duHkhe tarI zakAya evI mahAnadI paNa samataLa bhUmi jevI lAge che. 183 saINaM suddhasIlANaM, agAho gAhaduggamo / mahallahallakallolo, samuddo gopayaM piva // 184 // gAthArtha - zuddha zIlavALI satIne jenuM taLIyuM jaNAtuM na hoya, jalacara prANIothI durgama, jemAM moTA taraMgo uchaLI rahyA che evo sAgara goSpada-khAbociyA jevo bhAse che. eTale gAyanA pagathI paDelo khADAnI jema sukhethI pAra karI zakAya che. 184ll Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 sarpanuM suddhasItAnuM, DAphaLI-ravavasAphaLo | saMtA vaTTaMti niddese, kiMkuvvANA vi kiMkarA // 185 // mULazuddhi bhAga-2 gAthArtha - rAkSasa vagere ane bhUtapreta vagere zuddha zIlavALI satIone "ame zuM karIe" ema Adezane mAMgatA nokaranI jema AjJAmAM rahe che. / / 185) saINaM suddhasIlANaM, sakkAIyA surA - 'surA / hiTThA kuvvaMti kajjAI, kuNaMtA guNakittaNaM // 186 // gAthArtha - zuddha zIlavALI satIonA kArya-prayojanane IMdro vigere ane devadAnavo harSa pAmIne kare che ane "eo dhanyA che, guNavALI che" ema guNa prazaMsA kare che. II186 saINaM suddhasIlANaM, mokkhamaggaThiyANa u / teloe natthi taM kiM pi, jaM asajjhaM paopaNaM // 187 // gAthArtha - jJAna darzana cAritra svarUpa mokSa mArgamAM rahelI zuddha zIlavALI satIone traNa bhuvanamAM evuM koI kArya nathI je temanA prabhAvathI siddha na thAya. // 187aa evaM kAlAnurUveNa jAva tithaM pavattaI / saccasirIvasANaM tu, sAviyANaM pi saMtaI // 188 // gAthArtha - e pramANe duSamakAlanA prabhAvathI hInatA pAmatA guNa rUpe-tarIke jinazAsana jayAM sudhI rahevAnuM che tyAM sudhI - duSamakALanA cheDA sudhI satyazrI nAmanI zrAvikA sudhI zrAvikAno pravAha-paraMparA-cAlavAnI che. 188aa AvA guNavALI zrAvikAo hovAthI teonuM vAtsalya bhakti karavI joIe e pratipAdana karavA zloka kahe che... sAhammiNINa vacchallaM, jaM jaM aNNaM pi suMdaraM / kAyavvaM savvaso savvaM, savvadaMsIhi daMsiyaM // 189 // gAthArtha - samAna dharmayukta zrAvikAonuM vastra Asana tAMbula vagere dvArA yathocita sarva prakAre saMpUrNa "vAtsalya karavuM joIe" ema sarvajJa bhagavaMtoe pratipAdana karela che. 189lA have temanA kRtyano upadeza ane prakaraNano upasaMhArane gAthAvaDe kahe che : siddhaMtasuttANi maNe dharittA, guNe ya dose ya viyAraitA / susAviyANaM uciyaM vihIe, kujjA buho siddhisuhAvahaM ti // 190 // gAthArtha - "sAdharmika vAtsalyamAM udyamI tathA svAdhyAya ane caraNakaraNamAM tatpara - ughogI thavAthI tIrthanI prabhAvanA thAya che," ityAdi siddhAMtavAkyo = sUtrone manamAM dhArI ane "guNa doSone vicArIne eTale ke A karavAthI A guNo ane Ama na karavAthI A doSo thAya che." ema vicArIne, zobhana zrAvikAonuM ucita kRtya paMDita puruSe vidhipUrvaka karavuM joIe, kAraNa ke te siddhi sukha ApanAra che. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 241 iti" zabda prakaraNanI samApti darzAve che. 19ii . sAtamuM sthAna varNavyuM, have badhA sthAnanA zeSa kRtyane ane bAkI rahela pratimAnA svarUpane zeSa prakaraNathI kahe che. teno A Adya zloka che... sAmattheNaM va attheNaM, suddhabuddhIi siddhie / sao ya parao ceva, sattaTThANANi phAvae // 191 / / gAthArtha - potAnA zarIranI zaktithI, dravyathI, zuddhabuddhithI, piDasiddhithI jAte ane bIjAnI pAse pUrve kahela sAte sthAnanI vRddhi karavI joIe. 191 tyAM sAmarthya vagerethI sAte sthAnanI vRddhi karavI te sukara - suMdara (saraLa) kRtya che ane yogya che. je vaLI arthathI vRddhi karavI te yukta nathI. kAraNa ke te duHkhathI meLavI zakAya che ane tene kharcavuM ghaNuM muzkela che. AvI zaMkA thatA kahe che.... saMtaM bajhaM aNiccaM jo, ThANe dANaM pi no dae / . varAo tucchao eso, kaha sIlaM duddharaM dhare // 192 / / gAthArtha - dhana vidyamAna zarIrathI bAhya aMga che. ane anitya che tenuM dAna sthAnamAM na Ape te A bicAro tuccha-sattvahIna dudharazIlane kevI rIte dhAraNa karaze ? 19rA ane kahyuM che... IMdra jAlanI jema aneka adbhUta vibhramane dekhADanAruM ane pANInA parapoTAnI jema kSaNavAramAM dekhatA ja nAza pAmanAra, "gAMdharva nagaranI racanAnI jema mANasonA dekhatA ja kSaNavAramAM te dhana kyAM gayuM,' te paNa jaNAtuM nathI. 387nA ghaNA klezathI meLavyuM, ane jIvananI jema rakSaNa karyuM, ane te jevI rIte nAza pAmI gayuM ke naTo nRtyo karatA chatAM paNa na jovAyuM. (naTo nRtya karate chate te evI rIte nAza pAmI gayuM ke te na jovAyuM) naTo pAse nRtyakaLA evI hoya ke nAcatA nAcatA kyAre adrazya thaI jAya-pardhA pAchaLa jatA rahe tenI khabara ja na paDe. tema savAre relama chela hoya-peDhIo sudhI khUTenahi evo kuberano bhaMDAra tenI pAse hoya, te sAMja paDye roDapati thaI jAya che. te khabara paNa paDatI nathI. 388 jeo paNa phUMkI phUMkIne bhUtaLe paga mUke che (eTalu barAbara cakAsaNI-khAtrI karIne vicArIne dhaMdho vagere kare che, are ! be-be rUA. mATe kaMjusAI karatA hoya) teonuM paNa A dhana ardhakSaNakAcI sekaMDamAM nAza pAmI jAya che emAM koI saMzaya nathI. 387ii. sthAna eTale jinasaMgha sAdhurUpa satpAtramAM, jethI kahyuM paralokanA mArge janArAone traNa lokamAM jinezvarane choDI bIjuM koI dhana mUkavA mATenuM zreSThatara ajoDa sthAna nathI. aho ! jeNe anicchAe mUrtimAM dhana nAMkhyuM hoya, je sarvathA ekadama bhulAI gayuM hoya te dhanane jinazAsana kroDa kroDa guNa thaI bhavAntara gayela-rahelane AdarathI pAchuM Ape che. 390nI Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 mULazuddhi bhAga-2 jo A dhana tene ghaNuM ja vhAluM hoya che. jo tuM Ane choDavA Icchato na hoya to maitrIbhAvathI huM tane je vacana kahuM chuM he bhadra ! te tuM jaldI sAMbhaLa. bhaktithI satkArapUrvaka guNavAna pAtrane jAte Apa. je anyathI surakSA karAyela ghaNA prakAre janmAntaramAM prApta thAya che. (391 tathA prAyaH trividha zuddha prAsuka eSaNIya, kavya, jAte lAvela, dravya, pANI vagerethI avasare ghera AvelA sAdhu varganuM ajaba zraddhAthI keTalAka dhanya puruSo parama sAvadhAnI pUrvaka sanmAna kare che. 39rA AraMbhathI nivRtta thayela AraMbhane nahIM karatA ane nahIM karAvatA dharmamAM karelA manavALAone - jeonuM mana dharma karavAmAM lAgeluM che evA saMyamI mahAtmAone gRhastha dharma mATe (dAna) ApavuM joIe. //393 tathA - samyagdarzana, jJAna ane cAritranA nivAsabhUta mahAtmAne - zramaNasaMghane AsannabhavyasiddhivALA jIvo dAna Ape che. 394o. "apAya te dAna" je dAna paNa na Ape te bicAro satvahIna kevIrIte zIla-cAritra pratimA vizeSano svIkAra karaze ? jenuM dezacAritra ke sarvaviraticAritra rUpe pratipAdana karAyela che zrAvakadharmamAM teno-pratimA vagereno svIkAra kahelo che. ahIM zIlazabdathI tenI vAta karI che. AvuM cAritra duHkhe dhAraNa karI zakAya evuM che, ahIM "thara" vartamAnakALanI vibhaktino viparyAsa karI "dhAraNa karaze" ema bhaviSya artha nikALavAno che, sattvahIna hovAthI tene AvuM cAritra svIkAravuM durdhara kahyuM che. anyathA sattvazALIne kazuM durdhara nathI. II195aa sUtrakAra ja dhananI traNa zloka dvArA anityatA darzAve che... atthaM corA vilupaMti, uddAliMti ya dAiyA / rAyA vA saMvarAvei, balAmoDIe kattha vi // 193 // gAthArtha - dhanane coro corI jAya che, bhAga paDAvanArA sagA saMbaMdhIo uDAvI de chechinavI le che. rAjA paNa koI paNa rIte baLAtkAre dhanane haDapI jAya che-pakaDAvI le che. 193 kahyuM che ke - khAtara pADavA dvArA gharamAMthI, mArgamAM sAryAdinA ghAtathI sArthaluMTAI javAthI nipuNya prANInA dhanane coro harI jAya che. 395 bhojanamAM UMcA na besADavA, rAjakulAdimAM laI jaIne apuNyazAlInA dhanane kAyado - bhAgIdAra loko baLajabarInA kAraNe laI le che. 396ll asaALa-doSa ApIne rAjA Doka maraDIne gaLuM dabAvIne paNa manuSya pAsethI dhanane grahaNa kare che. 397 jalaNo vA viNAsei, pANiyaM vA palAvae / avaddAreNa niggacche, vasaNovahayassa vA // 194 // gAthArtha kyAreka Aga nAza karI de che, pANI palALI de che, athavA vyasanathI upahata thayelAnuM apadvArathI khoTAmArge dhana nIkaLI jAya che. 194o kyAMthI udIpta banela= phATI nIkaLela tathA bhaDabhaDatI javAlAothI vyApta evo agni dravya- dhanathI bharelA gharane kSaNavAramAM ekadama Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 243 khAkha karI de che. A398 pANInA pUrathI kAMThe rahelA jahAja bhaMgAvAthI sAgaramAM, ghaNA paisAvALA pApI AtmAnA dhanano samUha nAza pAme che. |39lA vyasanamAM jakaDAyelAnuM dhana vezyA vigere vyasana dvArA gharathI nIkaLI jAya che. tathA - vezyA, dhUta - jugAra, madirA vagere vyasanathI upahata cittavALA AvA vyasana pAchaLa gAMDAtUra banela pApabuddhivALA mANasanuM badhuM dhana nAza pAme che. 1400 tathA mohathI AMdhaLA karAyela, sparza(nAsukha)mAM vyagra-DubelA manavALA keTalAkanI dhana rAzi vezyAbhavanamAM jAya che. //401 e pramANe zlokano artha thayo ./194o bhUmIsaMgoviyaM ceva, haraMtI vaMtarA surA / ujjhittA jAi savvaM pi, maraMto vA paraM bhavaM // 195 / / gAthArtha = bhUmimAM chUpAvela dhanane vyaMtaradevo harI le che-adazya karI de che, athavA maratA mANasa badhuM paNa choDIne parabhavamAM jAya che. tathA - bhUmimAM rakSaNa kareluM, aneka jAtanI nizAnIthI yukta karela puNyahInanA dhanasamUhane vyaMtaro adhiThita karI le che, tyAM vAsa kare che. - tenA upara potAnI sattA jamAvI le che. pachI Ane hAtha lagADe enuM AvI banyuM samajo . 40ro jo koI paNa rIte sarva upadravathI rakSaNa karI levAmAM Ave to paNa Akhare choDIne anya bhavamAM mANasa jAya che, ghaNuM kahevAthI zuM ? ll403 ema /193, 194, 19pA zlokanA artha thayA. pApAnu baMdhI puNyavALAonuM AvA sthAnomAM dhana jAya che, paraMtu puNyAnubaMdhI puNyavALAnuM dhana susthAnamAM jAya che. ethI zloka kahe che. puNNANubaMdhipuNNANaM, puNNamaMtANa kANai / paDimAisu saMghe vA, suTThANe jAi saMpayA // 196 / / gAthArtha - keTalAka puNyAnubaMdhI puNyavALA tathA bhAgyazALIonI saMpatti pratimA vagerenAM athavA saMghamAM-zubhasthAnamAM jAya che. tathA kahyuM che... keTalAkanuM duHkhe meLavela dhanane rAjAo haThathI harI le che, bIjAonuM ekAeka agni bALI nAkhe che, viSayalubdhonuM vezyAgharamAM dhana jAya che. jina, devAdhideva arihaMtanA biMbamAM, snAtramAM, ke bhavanamAM, satsAdhu saMghamAM vastra vageremAM upayoga mATe puNyazALIonuM dhana jAya che. Al404o. iti zlokArtha ||19dI. sthAna kRtyano nicoDa kADhatA ane upadezane zlokathI kahe che... sarUvaM sattaThANANamuttaM suttANusArao / kiMcI gurUvaeseNaM, kAyavvaM tu jahArihaM // 197 // gAthArtha - guru upadezathI sAta sthAnanA kaMIka svarUpane sUtrAnusAre kahyuM che, eTale Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 mULazuddhi bhAga-2 svacchaMdapaNe potAnI buddhikalpanAthI nathI kahyuM, tethI yathAyogya kartavya karavuM joIe. 197 zuM A ja kRtya che je tame kahyuM, ke bIjuM paNa che ? Avo prazna Ubho thatA zloka kahe che. ittheva aNNahA ki pi, jaM pi jaMpaMti kei vi / jaM jaM AgamiyaM kiccaM, taM taM aNNaM pi sUiyaM // 198 / / gAthArtha jema meM kahyuM tenAthI bIjuM paNa jo kAMI anya (mahAtmAo) kahe che, temAM paNa jo Agamika - AgamamAM kahela hoya tevuM, avakRtya paNa ahIM sUcana karI devAmAM AvyuM che. iti zeSa. ema zlokArtha thayo ane A badhuM darzana pratimAnuM svarUpa che, ema pratipAdana karavA mATe ane bAkInI pratimA sAthe joDANa karavA mATe zloka kahe che... aNuTThANamiNaM pAyaM, daMsaNappaDimAgayaM / sappasaMgaM samAseNa sesaM sesANa sAsaI // 199 / / gAthArtha - darzana pratimA saMbaMdhI A kRtya vistArathI prasaMgo TAMkITAMkIne kahyuM, saMkSepathI tenuM A svarUpa che, ane zeSa pratimAnuM svarUpa kahIzuM. zaMkAdi zalya vagaranA samyagdarzanathI yukta sarala AtmA bAkInA guNo vagarano hoya tene eka mahinAnI A pratimA hoya che. 405 samakitano svIkAra to pahelA paNa tene hato ja, mAtra ahIM zaMkAdidoSa ane rAjAbhiyoga vagere je apavAda che teno tyAga karavAno hoya che. samyagdarzananA AcAra vizeSanA pAlanathI ja to pratimA saMbhave che, anyathA pratimA kevI rIte kahevAya ? (eTale sAmAnya ruTina pramANenA AcArathI kaMIka vizeSa hoya tene ja pratimA tarIke oLakhavAmAM Ave che.) pahelI pratimA eka mAsanI, bIjI be mahinAnI, ema agyAramI agyAra mAsanI, badhI pratimAno sarvakALa sADA pAMca varSano thAya che. ema AgamamAM pratipAdana karela che. bAkInI sAmAyika pratimA vagerenuM prastutathI zeSa anuSThAna kahevAya che. 199aaaa darzana pratimA vistAra pUrvaka kahI, have zeSa pratimAnA svarUpane saMkSepathI cha gAthA dvArA kahe che... bIyA ya paDimA neyA, suddhANuvvayapAlaNaM / sAmAiyapaDimA u suddhaM sAmAiyaM ciya // 200 / / gAthArtha - zrAvakane ucita abhigraha vizeSathI aticArathI vizuddha aNuvratanuM pAlana karavuM te bIjI pratimA jANavI. kahyuM che.... | darzana pratimAthI yukta niraticArapaNe aNuvratanuM pAlana karatA anukaMpA vagere guNothI yukta jIvane A jagatamAM vrata pratimA hoya che. 40thI "zabda 'darzana pratimAnA anuSThAnathI yukta jIvane eTaluM joDavA mATe che. zuddha sAmAyika Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 245 eTale mananuM duppaNidhAna- duSTa bhAva vagere aticAranA abhAvathI nirdoSa, nahIMtara - jo manaduSTa hoya to te nirarthaka thaI jAya. jethI kahyuM che... sAmAyika karyo chate te zrAvaka ArtadhyAnane vaza banela gharanI ciMtA kare che, tenuM sAmAyika nirarthaka che. II40 ItyAdi - sAmAyika samabhAvarUpa che, kahyuM che... je sarva bhUto upara trasa ane sthAvara upara samAnabhAvavALo che, tene sAmAyika hoya che e pramANe kevaLI bhagavaMtanuM kahevuM che. I408 je pratimA pAlana karAya che ema kriyA saMbaMdha che, api "ane" "ca" thI pUrvapratimAnA anuSThAnathI yuktane AgaLanI pratimA hoya ema pratipAdana kare che... kahyuM che.. - vara darzana ane vratathI yukta je saMdhyA samaye sAmAyika kare che. utkRSTathI traNa mahinA sudhI A sAmAyika pratimA hoya che. 40thA aTThamImAipavvesu, sammaM posahapAlaNaM / sesANuTThANajuttassa, cautthI paDimA imA // 201 // gAthArtha - AThama caudasa pUrNimA amAvasyA svarUpa parva divasomAM zeSa anuSThAna yukta AtmA pauSadhanuM pAlana kare tene cothI pratimA hoya che. /201ii zrAvakanA varNanamAM AgamamAM kahyuM che... caudaza AThama amAvasyA ane pUrNimAnA divase paripUrNa samyaga rIte pauSadhanuM pAlana kare. samyam - aticArone varjIne, pUrva pratimAnA svarUpathI yuktane cothI pratimA hoya. kahyuM che.. pUrve kahelI pratimAthI yukta jIva AThama caudaza vagerenA divase saMpUrNa pauSadhanuM pAlana cAra mahinA sudhI kare tene A cothI hoya che. nikkaMpo kAusaggaM tu, puvvuttaguNasaMjuo / karei pavvarAIsu, paMcamI paDimA imA // 202 // gAthArtha - pUrve kahela guNa (pratimA) thI yukta kAyAe karI nizcala parva rAtrimAM kAusagga kare che. tene A pAMcamI pratimA hoya che. 202aa kahyuM che.. samyaka rIte aNuvrata, guNavrata zikSAvratamAM sthira hoya ane jJAnI hoya te AThama caudasanI rAtrI e pratimAmAM-kAusagnamAM rahe che. Il411aaaaN snAna nahIM karanAro, rAtre bhojana nahIM karanAra, chUTA mukela kachoTAvALo, divasano brahmacArI. potAnA doSano virodhI, pratimA sivAyanA divasamAM rAtre paNa parimANa rAkhanAra. (11) pratimAmAM rahelo traNa lokamAM pUjya, kaSAyane jitela evA jinezvaranuM dhyAna kare che. zeSa divasomAM potAnA doSano virodhI hoya, Ama pAMca mahinA sudhI kare. 41ro Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 mULazuddhi bhAga-2 chaTTIe baMbhayArI so, phAsuyAhAra sattaMmI / vajje sAvajjamAraMbhaM, aTThamIpaDivaNNao // 203 // gAthArtha - chaThThImAM te brahmacArI hoya, sAtamImAM prAsuka AhAra karanAro hoya, AThamI pratimA svIkArela sAvadya AraMbhano tyAga kare che. I2035 pUrve kahela guNathI yukta, vizeSathI mohanIyane jItela, abrahmano ekAMtathI tyAga kare, rAtre paNa sthira cittavALo zrRMgA2kathAthI virAma pAmela, strI sAthe ekAMtamAM na rahe, atiprasaMgane choDe, ane utkRSTa vibhUSA na kare, ema cha mahinA sudhI kare, pachI pAcho gharamAM gRhasthapaNAne bhogave, potAne brahmacarya ISTa hoya to jAvajIva sudhI AlokamAM A abrahmano tyAga kare / / 412 414-415 zeSa vratathI yukta badhA ja sacitta azanAdi AhArano sAta mahinA sudhI vidhipUrvaka tyAga kare. // 416 // pUrvaguNayukta ATha mahinA sudhI svayaM sAvadya AraMbhano tyAga kare, paraMtu AjIvikA nimitte preSya- nokaracAkara pAse karAve kharo. / / 417|| avareNA'vi AraMbha, navamI no karAvae / dasamIe puNuddi, phAsUyaM pi na bhuMjai // 204 || gAthArtha - navamI pratimAmAM bIjAnI pAse paNa AraMbha na karAve, vaLI dazamImAM uddiSTaka prAsuka bhojana paNa na kare. 204 kahyuM..... pUrvaguNathI yukta nava mahinAsudhI preSya pAse paNa moTo sAvadya AraMbha na karAve // 418 // uddiSTa - tenA mATe taiyAra bhojanAdi. prAsuka - jIvavagaranuM hoya to paNa na khAya, pachI citta khAvAnI to vAta ja kyAM ? potAnA uddezathI karAyela bhojanano paNa tyAga kare che, to pachI zeSa AraMbhanuM to zuM kahevuM. te astrAthI muMDaNa karAve athavA koI zikhA coTIne dhAraNa kare che. dravyane pUchatA jANato hoya to jaNAve ane na jANato hoya to bole nahIM, kAlamAnathI daza mahinA sudhI pUrve kahela guNavALo ema kare che. 419-420nA egArasIe nissaMgo, dhare liMgaM paDiggahaM / kayaloo susAhuvva, puvvuttaguNasAro // 205 // gAthArtha - agyAramI pratimAmAM badhA pratibaMdha-rAganA saMgathI rahita banela rajoharaNa muhapatti pAtra svarUpa liMgane dhAraNa kare che. ane pUrvokta guNano sAgara susAdhunI jema loca karAve che. kahyuM che... astrAthI muMDana karAve athavA loca kare, rajoharaNa ane avagraha laIne kAyAthI dharmano sparza karato zramaNa sAdhu banIne vicare che. kAyAthI dharmane sparza karato utkRSTathI ema agyAra Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 247 mahInA sudhI vicare che. ll421-422 ghera gayelo pratimA svIkArela zrAvakane bhikSA Apo" ema bole, pratimA samApta thatA vratane svIkAre che. athavA pratimAmAM sthita rahe che, athavA ghera jAya che. 200thI 205 ema cha zlokano artha thayo. pratimA svarUpano nicoDa kADhavA mATe zloka kahe che.. nAmamettaM imaM vuttaM, kiMcimattaM sarUvao / uvAsagapaDimANaM, viseso suyasAgare // 206 // gAthArtha nuM nAma mAtrathI A kaMIka pratimAnuM svarUpa kahyuM che. zruta sAgara - dazAzruta skaMdha vageremAM zrAvaka pratimAnuM vizeSa svarUpa batAvavAmAM AvyuM che. 206o je kRtya che tenuM pratipAdana karI upadeza Ape che... kiccamiNaM kuNaMtANaM, mUlasuddhI bhavissai / tIe viNA u savvaM pi, ucchuphullaM va nipphalaM // 207 / / gAthArtha - A kRtya karanArane mULazuddhi-vinayazuddhi thaze. vinayazuddhi vinA badhuM ja kAma zelaDInA phUlanI jema niSphaLa thAya che. samyagadarzana vinayanI aMdara samAveza pAmI jatuM hovAthI Ama kahyuM che. A zlokano bhAvArtha che.ll 207thI mULanuM ja pratipAdana karavA mATe zloka kahe che.. dharmamAM vinaya mULa che, ane te jJAnAdi pAMca prakArano che, mULazuddhithI jIvone sarva kalyANa paraMparA thAya che. kahyuM che.... cAturaMta saMsArathI mokSa mATe ATha prakArano vinaya che. mATe vidvAn vinayane "vilIna saMsAra" ema kahe che. I423mA dharma eTale arihaMta prabhue pharamAvela dAnAdi dharmamAM vinayamULa che. jo ema che to vinayanuM svarUpa zuM che ? ethI kahe che.. te jJAnAdi pAMca prakArano che. jJAna darzana cAritra tapa aupacArika svarUpa che. lokano upakAra lokopacArathI (Adi) mAMDI cheka mokSa ApavAnA svabhAvavALo pAMca prakArano mokSa vinaya che. dazavaikAlikanI niryuktimAM kahyuM che.... (1) loka upacAra vinaya (2) artha nimitte ane (3) kAmanA hetu mATeno vinaya (4) bhaya vinaya (5) mokSa vinaya, kharekhara vinaya pAMca prakArano che. dvAra gAthA che. 424 UbhA thaI sAme javuM, hAtha joDavA, Asana ApavuM, ane atithInI pUjA karavI, ane vaibhavathI devatAnI pUjA karavI A lokopacAra vinaya che. 42pA abhyAsavRtti, abhiprAyane anusaravuM, deza kAlane ucitadAna ApavuM, abhyatyAna karavuM, aMjali-AsananuM dAna, A badhuM dhana mATe karavuM te dhana vinaya che. 42dI e pramANe (kAma-icchA pUrI karavA strI vigerenA page paDavuM - mIThA madhurA zabda bolavA ityAdI) kAmavinaya ane (jenAthI Dare tene hAtha joDe ityAdI) bhaya vinaya AnupUrvIthI jANavo. mokSamAM pAMca prakArano vinaya prarUpyo che. te A che. //42thI Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 mULazuddhi bhAga-2 darzana, jJAna, cAritra, tapa tathA aupacArika, A pAMca prakArano mokSa vinaya jANavo joIe. |428. dravya-sarvaparyAyo je je pramANe jinezvare upadezyA che, teonI te pramANe mANasa zraddhA kare te darzana vinaya jANavo. jarA jJAnane zIkhe, jJAnane guNe (vAraMvAra bhaNe-gokhe) jJAnathI kRtyo kare, jJAnI navA karmo na bAMdhe tethI te jJAna vinIta kahevAya che. 43ii. jenAthI yatanA karato ATha prakAranA karmone khAlI kare che, ane anya navA karmo bAMdhato nathI tethI cAritra vinaya thAya che. I431 tapa vinayamAM nizcala mativALo tapa dvArA aMdhakArane dUra kare che (AjJAnatA ane mohanA AvaraNa haTAvavA mAM upayogI che mATe) ane svarga ane mokSanI pAse AtmAne laI jAya che. tethI tapa vinaya kahevAya che. ll432 aupacArika vinaya saMkSepathI be prakAre che. pratirUpayogamAM joDAvuM ane AzAtanA na karavI. I433 vyAkhyA - pratirUpa vinaya kAyikayogamAM 8 prakAre, vAcikayogamAM 4 prakAre, mAnasika yogamAM 2 prakAre che, tenI A prarUpaNA che. 434 abhutthAna, aMjali joDavI, Asana ApavuM, abhigraha, kRtikarma, zukrUSA, pAchaLa javuM, sevA-hAtha paga dabAvavA A ATha prakArano che. Il43pa hitamita paruSatA vagaranuM - kaThoratA bharyuM nahI paraMtu mIThAzabharyuM bolavuM, ane vicArIne bolavuM A vAcika vinaya che. azubha manano rodha karavo ane zubhamAM manane preravuM te mAnasika vinaya; //436ll pratirUpa vinaya parAnuvRtti(bIjAne anukuLa paDIe tema vartavuM tevI) mativALAno hoya che. kevalIno apratirUpa vinaya jANavo. I43zA bho ! tamane A pratirUpa svarUpavALo vinaya traNa prakAre kahyo. anAzAtanA vinaya "para" prakAre kahe che. tIrthakara, siddha, kula, gaNa, saMgha, kriyA, dharma, jJAna, jJAnI, AcArya, vira, upAdhyAya, gaNI A tera padonI AzAtanA na karavI, bhakti tathA bahumAna karavuM ane vakhANa karavA. tIrthakarAdi 13ne 4thI guNatA "para" thAya che. (daza vai. ni. gAthA 310 thI 326) jo ema vinaya mULazuddhi rUpa che tethI zuM ? ethI kahe che.. mUlaM ca viNao dhamme, so ya nANAi paMcahA / mUlasuddhIi jIvANaM, savvA kallANasaMpayA // 208 / / gAthArtha - mULazuddhithI - darzanazuddhithI prANIone sarva kalyANa saMpadA - saukhya sAmagrI Ave che. iti zlokArca 208. samasta prakaraNano upasaMhAra ane upadeza gAthAvaDe kahe che. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 gihatthadhammaM paripAliUNaM, appANamevaM paritoliUNaM / aTThArasIlaMgasahassa bhAraM, dhareha dhoreyasudhAriyaM ti // 209 // gAthArtha - zrutacAritrarUpa zrAvakadharma paripAlana karIne, AtmAne pUrvoktaprakAre parikarma karavA dvArA samartha jANIne 18000 zIlAMgano mahAbhArane dhAraNa karo, jene gaNadharAdi agresara mahAtmAoe atizayapUrvaka dhAraNa karela che. iti zabda prakaraNanI samAptimAM che....20A prakaraNanuM samarthana karyuM, rAgAdinA kAraNe utsUtra prarUpaNA vagere svarUpa AjJAbhaMganA nimitte graMthakAra "micchAmidukkaDaM" Ape che... telokkaNAhANa jiNANamANA, samatthaloe vi alaMghaNijjA / rAgeNa doseNa va laMghiyA jaM, taM majjha micchAmiha dukkaDaM ti // 210|| 249 gAthArtha - traNa lokanA nAtha jinavaranI AjJA AkhAye jagatanA lokothI alaMghanIya che. 'premAnubaMdha svarUpa rAgathI aprItirUpa dveSathI AjJAnuM ullaMghana karyuM hoya' evuM jo A prakaraNamAM meM duSkRta karyuM hoya te viparIta thAo eTale te phogaTa thAo. athavA sukRta rUpe banI jAo. iti zabda samAptino sUcaka che. II21nA mithyA duSkRta ApyA pachI AtmAnI svacchaMdatA udghatAno parihAra gAthAvaDe batAve che. annANamUDheNa visaMThulaM pi, palAvamittaM va kuNaMtayassa / jo majjha bhAvo vimalo tao ya, bhavvANamaNNANa vi hou siddhI // 211 // gAthArtha - ajJAnathI mUDha hovAnA lIdhe asamaMjasa - ADuM avaLuM paNa bAlakanI jema pralApamAtra karatA evA mAro je paropakAra karavAno zuddha bhAva che, tenAthI anya-mArAthI anya bhavya jIvone mukti thAo. I211 // Atma udghatAno parihAra karI prakaraNanuM svarUpa ane potAnuM nAma gAthA dvArA kahe che... siddhaMtasArANamiNaM mahatthaM muddhANa bhavvANamaNuggahatthaM / mahAmaINaM ca mahaMtasatthaM, pajjunnasUrIvayaNaM patthaM // 212 // gAthArtha - siddhAMtanA sArabhUta mahAn artha- pradhAna vAcya rUpe mugdha bhavya jIvonA u5kA2 mATe uddhAravAmAM Avyo che. zuM A phakta mugdha jIvo mATe ja upakArI che, athavA bIjAne paNa ? evo prazna UbhA thatA kahe che. mahAn buddhizALI mATe moTA zAstra rUpe A prakaraNa pradyumna sUrivacana - vRddha puruSonA vAkya svarUpa ane maMgala Alaya rUpa che. pradyumnasUrI ema graMthakAranuM nAma paNa sUcita thAya che. ema gAthArtha thayo. 212 // ema devacaMdrAcArya dvArA racAyela.mULa zuddhisthAnakanuM vivaraNa samApta thayuM. vivaraNakAra prazasti lakhe che. caMdrakularUpI AkAzamAM ajoDa caMdrasamAna zrIpUrNatallIya gacchamAM durdharazIlane dhAraNa karavAmAM samartha muni bhagavaMtothI bharapUra hato. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 mULazuddhi bhAga-2 nipratibaMdha vihAra ane manohara AcaraNathI camakadAra cAritravALA, pavitra, pApamalavagaranA buddhizALI suMdara Amra deva nAmanA sUribhagavaMta hatA. |1|| tenA ziSya zrIdatta gaNI hatA, je sarva prANIo upara samAnabhAvavALA, rAjA vageremAM vikhyAta, zuddha AcaraNavALA, dhana vagaranA hatA. tyArapachI guNaratna sAgara yazobhadra evA prasiddha nAmavALA, vidvAna rAjAo jemanA caraNa kamalamAM namatA hatA, sanniSThAvALA nirmala zIlane dhAraNa karanArA yazobhadra sUrI thayA. [3] roga vagaranA hovA chatAM paNa vidhipUrvaka potAnA zarIranI saMlekhanA karI sarva AdarathI, sarva AhAranA tyAgathI ujjayaMta giri upara tera divasanuM anazana karI kalikALamAM paNa mANasone vize AzcaryanA hetubhUta jeNe prazasta vakhANavAlAyaka pUrva munibhagavaMtonuM AcaraNa-caritra dekhADyuM hatuM. jo temanA ziSya ghaNI buddhivALA munivaranA samUhathI sadA sevAela sanzAstranA artha prabaMdhanA zreSTha dAnathI jemane vidvAnomAM suMdara kIrti meLavI hatI. jemanAvaDe sthAnakanA nirdoSa ane atyaMta ramaNIya A sUtro racAyAM hatAM. te zrImadbhaghumnasUri kAmabhaTane jitanArA sajajanomAM agresara hatA. po Agama tarka sAhitya ane vyAkaraNa zAstramAM vizArada, nirAlanapaNe pratibaMdha vinA vihAra karanArA je mahAtmA samatApANInA mahAsAgara hatA. //dI tyAra pachI Agama rUpI durgama mahAsAgaranA pAragAmI, kAmadevanA abhimAnane dalanAra, nirdoSa kIrtithI yukta, jemane kAbumAM levA ghaNA muzkela che evA iMdriya rUpI ghoDAone dAbamAM rAkhanArA, zrImAn guNasena sUri thayA. IIchA jagatamAM paNa Azcarya karAvanAruM, devatAone paNa durlabha, caMdranA kiraNa jevuM ujjavala jemanuM cAritra zobhatuM hatuM. ITA temanA caraNareNu samAna devacaMdra nAmanA sUri thayA. temanA ziSya gurubhakta temanA ja jevA buddhizALI, mAyA prapaMcathI mukta hatA. vaLI zrImad abhayadevasUri jemanA laghubaMdhu hatA ane te devacaMdra nAmanA sUrie sthAnakanI TIkA racI II10nA mativagaranA paNa meM gurubhaktithI prerAIne A (TIkA) racI che. tethI mArA upara kRpA karI vidvAna puruSo Ane zuddha kare. 11aaaa Avazyaka kriyA, sapustakonuM lakhavuM, jinezvarane vaMdana - pUjana karavAmAM udyama zIla zadhyAdAna vageremAM tatpara ahIM vahaka nAmano zrAvaka thayo. 1ra. tenA guNa samUhane vaLagI rahenAro zrIvatsa nAmano teno putra thayo. tenI vasatimAM vasatA sUri devacaMdrAcArye khaMbhAtanagaramAM A racanA karI. /13 | vikrama saMvata 1146 varSe phAgaNa suda pAMcamanA divase guruvAre prathama nakSatramAM A TIkA pUrI thaI. aNahilapura pATaNamAM atizaya vidvAnuM zAstranA rahasyane jANanArA zrIzIlabhadra pramukha Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULazuddhi bhAga-2 251 AcAryoe jenuM zuddhikaraNa karyuM che. 1po potAnA ziSya azokacaMdragaNie AmAM sahAya karI che. jemaNe ArAma karyA vinA pahelI pratimA (prati) lakhI. dareka akSaranI gaNatrI karIe to 13000 anurupa zloka pramANa nizcayathI A graMthanuM parimANa thAya che. ll17LA zubhaMbhavatu, mahAlakSmI ane maMgala thAo, varSAkALano Dhola vagADanAra, koyalanA paMcama rAgathI gIta gAnAra A vasaMta che, daMtavANAmAM hoziyAra A hemaMta che, vAyuthI phukAyela vAMsaLI rUpe A zizira che - ziyALo che. zrImaddIranI kIrti nAcavAmAM ghaNI hoMziyAra che, caMdra ane sUrya sabhya che, eonuM jayAM sudhI saMgIta cAle tyAM sudhI lokamAM A pustaka jaya pAmo. vizALa sarovaramAM jayAM sudhI A rAjahaMsa krIDA kare che tyAM sudhI devadAnavothI namana karAyela A saMgha AnaMdapAmo..... vAtsalyamUrti parama upakArI parama gurudevazrImad vijaya ratnazekhara sUrIzvarajInA ziSyaratna AcAryadeva zrI ratnAkarasUrivaryanA ziSya munizrI ratnajyotavijayajI ma.sAhebe karela mULazuddhi vivaraNano gurjara anuvAda pUro thayo. zubhaMbhavatu Page #263 -------------------------------------------------------------------------- Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAlI La kSI0 'NAVNEET PRINTERS (M) 098252 61177