Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ set sirTageTiThA sUkuMDamAM 26lt karavAthI kukDA saTI caMdurAna laDe che caMdrarAma caritra U ravivA pa.pU. dharmarAjA prAkRtavizArada A.Ama zrI vijayasUrIzvarajI ma.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI surajamaMDana pArzvanAthAya nama: zrI caMdrarAja caritra (prAkRta "caMdarAya cariya"nuM bhASAMtara) caritrakAra va. pa.pU. AcArya mahArAjazrI kastUrasUrIzvarajI mahArAjazrI anuvAdaka paM. zrI kapUracaMda raNachoDadAsa vAraiyA ' - prakAzaka - zrI nemi-vijJAna-kasturasUri jJAna maMdira gopIpurA, surata-1, AvRtti pahelI nakala 1500 prakAzana varSa saM. 238 mUlya rU. 26 * prAptisthAne zrI nemi-vijJAna kasturasUri 1 zrI sarasvatI pustaka bhaMDAra - jJAnamaMdIra, pIpurA, | hAthIkhAnA, ratanapoLa. sud-1 | amadAvAda-1.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ anuvAdakIya nivedana anaMta upakArI zrI jJAnI bhagavatAe mAnavajanmanI je mahattA batAvI che tenA mukhya hetu A mAnavajanmamAM ja samyaga darzana-jJAna-cAritranI ArAdhanA savizeSapaNe zakaya che. samyag darzana jJAna : cAritrAni mekSamArga temaja jJAnaziyAmyAM mekSa:| Adi sUtro dvArA samyag jJAnanuM mahattva zAstromAM sthAne sthAne batAvavAmAM Avela che. jaina sAhitya mukhyatve dravyAnuyAga,gaNitAnuyAga, caraNu karaNAnuyAga ane kathAnuyAga emacAra vibhAgamAM vaheM'cAyelache. temAM paNa khALajIvAne dhamArge vALavA mATe kathAnuyAga savizeSa upayAgI che. AthI pUnA jJAnI mahAtmA e sa'skRta, prAkRta ane gujarAtI Adi prAdezika bhASAemAM vipulapramANamAM kathAsAhityanI racanA karI che. vartamAna samaye gujarAtI rAsasAhitya vipula pramANamAM maLe che. se...kaDAnI saMkhyAmAM nAnA-moTA rAsA prasiddha thayA che. jemAM ('laTakALA' upanAmathI prasiddha) paM. zrI meAhana vijayajI mahArAjazrIe vi. saM. 1783mAM zrI caMdrarAjAno rAsa racyA che. temAM cAra ullAsamAM 108 DhALA ane kula gAthA 2679 che. A rAsamAM mukhyatve zIlaguNunI pradhAnatA,puNyanuM prAmaNya ane zrIzatru jayatI nuM mAhAtmya che. zrIcaMdrarAjAne tenI aparamAtA vIramatIe satraprayAgathI kakaDArUpe banAvI dIdhA hatA, te kUkaDAnu rUpa maTADI manuSyarUpe banAvavAmAM kAraNabhUta zrI zatru jayatItha
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ jI upara Avela sUryakuMDanuM jaLa che. kathA ghaNI rocaka che, vAcakane rasavRtti pedA kare che. A zrI caMdrarAjAnA rAsa uparathI zAsanasamrATa sva. pU. A. zrI vijaya nemisUrIzvarajIma. zrInA paTTadhara sva. pU. A.zrI vijayavijJAnasUrIzvarajI ma. zrInApaTTadhara,prAkRta bhASAnA talaspazI vidvAna, zAMta, tapobhUti, saumya prakRti yukta sva. pUjyapAda AcArya deva zrI vijaya kastUra sUrIzvarajI mahArAjazrIe prAkRtabhASAmAMgadyakhaddha siddi thavAya yi" gra'thanI su Mdara racanA karI che. prAkRtabhASAnA abhyAsa karyo pachI abhyAsake sArI rIte vAcanamAM praveza karI zake tevA ane vyAkhyAnamAM sArI rIte vAMcI zakAya evA e graMtha che. pUjaya zrIe prAkRtabhASAnA abhyAsa karavA mATe prAkRta vijJAna pADhamALAnI viziSTa racanA karI che. Aje te prAkRtabhASAnA abhyAsa mATe mukhyatve e ja pAThamALA dareka sthaLe upayAgI thayela che. taduparAMta pAya vijANu kahA, siri caMdarAya cariya', siri sahanAha cariya Adi aneka graMtha pUjayazrIe prAkRta bhASAmAM racyA che. pUjaya zrInA prAkRtabhASA uparanA kAbU ajoDa che, pU. AcAya deva vi.sa. 2032nI sAlamAM mAghamAsamAM zrI zatruMjya girirAja upara nUtana bAvana jinAlayanI pratiSThA prasaMge padhArela, te vakhate mAre teozrI sAthe vizeSa paricaya thayA. tyAre pUjya zrIe ane teozrInA ziSyaratna
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ pU. A. zrI vijayacaMdrodayasUri ma. zrIe ri isaMhA nArijano anuvAda karavAnuM kArya mane soMpyuM. pUjyazrInI preraNuM ane AzIrvAdathI zrI siddhAcala girirAjanI pAvana chAyAmAM vi.saM. 203ranA mahAvada 5 nA zubhadivase anuvAdanuM kArya zarU karI rautra vada 5 nA divase pUrNa karyuM. anuvAdanI dareka ne pUjyazrIe jAte tapAsI saMteSa vyakta karyo ane e ja paddhatie nira3ranAda nija no anuvAda karavAnuM kAma mane soMpavA pU. A, zrI vijayacadrodayasUrijI ma.ne bhalAmaNa karI sejitrA mukAme kALadharma pAmyA. pUjyazrInI sUcanAnusAra pU. A. zrI vijayacaMdrodaya sUri ma. zrIe amadAvAda pahoMcyA pachI siri karanAda kijaM nA anuvAdanuM kArya mane soMpyuM. te kAma paNa vi. saM. 203ranA dIpAlikAparvanA zubhadivase pUrNa karyuM.darekaneTa pU. A. zrI vijaya caMdrodaya sUrijI ma. zrI upara mokalI ane te anuvAda vi. saM. 2033mAM pustakarUpe prasiddha paNathaI gaye. A graMthanuM kArya presamAM prathama saMpAyela chatAM bhavitavyatAnA yoge mudraNakAryanI muzkelIo Adi kAraNe Aje prasiddha thAya che. tethI paNa kaMIka saMteSa anubhavAya che. sva. pU. AcArya deve cAya rahyuM ane sattAnAMda ciM sarala subela prAkRta bhASAmAM racela che. baneya graMthamAM vyAkaraNane lagatA kari-karmANa vagere prayogo, zabdajJAna, vibhaktinA judA judA prAge, kALanA tathA rUpanA vividha pra. preraka, IcchA darzaka Adi pragone jude jude.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAgaguru zAsanasamrATa sUcicakravati pIDhaprabhAvazAli nA bhaTTAraka AcArya deva zArAtasamrATa zrImAna vijayanemisUrIzvarajI mahArAja janma saMvata 1929 kArataka suda 1 mahuvA - dIkSA saMvata 1945 AcAryapada 1964-svargavAsa 20Q5 mAsa vada 0)) mahuvA
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAntAmUrti vAtsalyavAridhi samayanA AcArya deva fullllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllii fillllllllllllllllllllll lllllll zrImAna vijayavijJAnasUrIzvarajI mahArAja janma thatA 1947 pATaNa - dIkSA saMvata 1962 rAdhanAthAryapada 1991-1 rgavAsa 2022 caitra suda 10 khaMbhAta
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramapUjaya prAkRtavizArada siddhAntamahodadhi AcArya deva zrI vijayakastUrasUrIzvarajI mahArAja janma vi. aaN. 1957 pASa vada dIkSA vi. naM. 1976 AcAryapada vi. saM. svargavAsa vi. sAM. 2001 2032 amadAvAda phAgaNa da 3 mevADa phAgaNa suda 4 burAnapura vaizAka da ma sAjItrA
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthAne muktapaNe praga karI saraLa bhASAmAM paNa prAkRtabhASA jJAna meLavanAra abhyAsake upara mahAna upakAra karyo che. Aje te prAkRta bhASAnA abhyAsa mATe pUjyazrIe banAvela prAkRtavijJAna pAThamALA ja mukhyatve upayogI banI rahI che. ane te pachI vAcanamAM praveza karavA mATe teo zrIe racela pAIya vijANa kahA, caMdarAya-cariyuM, usahanAha cariya upayegI thaI paDyA che. te gaM vyAkhyAnamAM vAMcavA mATe paNa atyaMta che. te pachI AgaLanA abhyAsIo mATe te samajAvavA, vajuvadiMDI, gha3ma cariya, caupannapuriSa mahAcariya, saMvega raMgazAlA mAhi aneka prAkRta graMtha che. sva. pU. AcAryadeve pitAnuM samagra jIvana jJAnadhyAnamAM pasAra karI prAkRta bhASAmAM aneka graMthanI racanA karavA dvArA aneka bhavyAtmAo upara mahAna upakAra karela che. A anuvAda dvArA bALajI paNa puNyazIla zrI caMdrarAjAnuM caritra ane paramatAraka tIrthAdhirAja zrI zatruMjayagirirAjanuM mAhAsya jANa, pitAnuM jIvana zIlasaMpanna uccakoTinuM banAvI samyagra darzana jJAna-caritranI ArAdhanA karI muktinA paramasukhanA bhAgI bane evI hArdika abhilASA. zrI siddhakSetra-pAdaliptapura li. saMgha sevaka vi. saM. 2036, vizAkha vada-6 kapUracaMda raNachoDadAsa vAraiyA tA. 6-5-80 maMgaLavAra zrI jaina sUma tattvabodha pAThazALA
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ preraNAdAtAnuM prAk kathana prastuta graMtha e prathama zrI mehavijayajI ma. sA.nA caMdradarAjAnA rAsa (gujarAtImAM) che te uparathI prAkRta. bhASAmAM pratibhAvaMta ajoDa jJAtA sva. pa.pU. AcAryazrI kasturasUrIzvarajI ma. sAhebe prAkRta gadyamAM "caMdarAyacariya"nI racanA karI. A racanAthI prAkRta bhASAnA suzruta paMDite khUba mugdha banyA. pU. AcArya deve A racanAthI prAkRta sAhityane samRddha ne gauravavaMta banAvyuM che. pU. AcArya devane manamAM vicAra-prakAza jhabUke ke A prAkRta gadyaracanAnuM gujarAtImAM bhASAMtara thAya ane te kAryo mATe teozrIe paM. zrI kapUracaMdabhAI vAraiyAne pasaMda karyA. anuvAdanuM "caMdarAya cariyaMnuM " akSarazaH bhASAMtara karyuM ane te bhASAMtara pU. AcArya deva pote ja tapAsI gayA hatA. chelluM bhASAMtara teozrIe borasada mukAme saM. 2033 nA vaizAkha vada 11 nA divase tapAsyuM ane chapAvavA mATe saMmati ApI. tyArabAda mahAna AtmA 2033nA vaizAkha vada 14 nA divase sejitrAmAM svargavAsI banyA. eTale A bhASAMtara pU. AcAryadeve svayaM vAMcI. pramANita karyuM che. te pUrve saM. 2032 nA mahA suda 7 nA divase zrI siddhagiri upara nUtana TUMkamAM pa04 pratimAonI. pratiSThA sva. pa. pU. AcArya zrI vijya kastUrasUrIzvarajI
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ O) ma. sAhebanA zubha haste sakala saMghanI upasthitimAM thaI te divasane smaraNIya banAvavA mATe meM saMka9pa karyo ke pU. A. bha. zrI racita graMtha "aMdarAya cariyaM" nuM bhASAMtara gujarAtamAM "puNya smRti" rUpe chapAvavuM. ane te have thoDA samaya pachI prakAzita thAya che. mAre saMkalpa saphaLatAne vare che tevI AnaMdollAsa thAya te svAbhAvika che. - jarUra saMka9pa ane siddhi vacce cAra-sADA cAra, varasanAM vahANAM vItI gayAM, kAraNa ke presanI agavaDatA. vilaMba ane keTalIka muzkelI kAraNabhUta che. pU. A.ma.zrInA prAkRta gadyane vaphAdAra rahI gujarAtImAM bhASAMtara karanAra paM. zrI kapUracaMda vAraiyA abhinaMdanane pAtra che. temanI sAhitya sevAbhakti prazaMsanIya temaja anamedanIya che. A daLadAra graMtha vAcakane AtmakalyANa sAdhavAmAM sahAyabhUta thaze. tathA vairAgyabhAvanA prajajavalita karaze. AvuM vAcana harahaMmeza mATe smaraNIya banI rahe tevuM piSaka ne recaka che. mArA saMkalpane saphaLatA ApavAmAM sahAyabhUta bananAra dareka abhinaMdanIya che. zivamastu sarvajagataH -caMdrodayasUri
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ca'darAya cariya' (bhASAMtara)nA pustakamAM lAbha lenAra bhAgyazALIonA nAma paisA 2. 2000-00 5. pU paMnyAsajI zrI ajita ca'dra vijyajI gaNiva tathA munizrI vinitaca Mdra vijaya ma sAhebanA sadupradezathI zrIpurUSAdAnIya pArzvanAtha ve. jaina saMgha taraphathI (jJAnakhAtAmAMnA) 1000-00 sAdhvI zrI maMjulA zrIjI ma. tathA sAdhvI zrI vAArakheNA zrIjInA sadupadezathI sadgRhasthA taraphathI ( jJAnakhAtAnA ) 751-00 sva. pa.pU gaNivarya zrI abhayacaMdra vijayajI ma. sA. nA sadupadezathI sagRhasthA taraphathI (jJAnakhAtAnA) 501-00 sAdhvIzrI guNeAdayA zrIjI ma. nA sadguupadezathI. satkRsthA taraphathI (jJAnakhAtAnA) 501-00 zrI vIsA osavAla jaina zve. mU. pU. saMgha khabhAta (jJAnakhAtAnA) khaMbhAta khaMbhAta 501-00 zeThazrI nadalAla bhogIlAla 501-00 zeThazrI mulacaMdabhAI seAmacaMda 251-00 zeThazrI sAMkalacaMdabhAI gAMDAlAla dhIyA khaMbhAta 251-00 zeThazrI cunIlAla maganalAla ghIvAlA muMbaI 201-00 zeThazrI ratIlAla jeThAlAla saleAta sAyana muMbaI
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 w AcArya zrI vijaya kasturasuri viracita zrI caMdrarAja caritranI viSayAnukramaNikA maMgalAcaraNa (mULa) maMgalAcaraNana-anuvAda prathama udeze jaMbudvIpanuM varNana AbhApurI nagarInA vIrasena rAjAnuM varNana zikAra nimitte vakragati alpa sAthe rAjAnuM aTavImAM javuM che vIrasena rAjAne vAvamAM praveza, gI sAthe yuddha ane 8 kanyAnuM rakSaNa vIrasena rAjAnI AgaLa kanyAnuM pitAnA svarUpanuM kathana 11 rAjAne sainyane samAgama. caMdrAvatI kanyAnuM pANigrahaNa. caMdrakumArane janma vasaMta mahotsava. vIramatInI ciMtA zukanuM Agamana zuke vIramatIne upAya batAvyuM. 28 vIramatInuM kArya siddhi mATe gamana vIramatIne AkAzagAminI vagere vidyAonI prApti caMdrakumArane guNAvalI sAthe vivAha 35 vIrasena rAjAne vairAgya. caMdrakumArane rAjya ane varasena rAjA tathA caMdrAvatInI dIkSA 38 vIramatInuM caMdrarAjA AgaLa pitAnI vidyAzaktinuM kahevuM 40 vIramatInuM guNAvalIne svAdhIna karavuM. 43 guNavalIne dezAMtara gamana mATe samajAvavuM. vIramatIe karela devanI ArAdhanAthI caMdrarAjAnuM jaladI 58 ghera AvavuM. - 22 P V U 33 = 36
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 69 70 70 (9che. 75 caMdrarAjAnuM kapaTapUrvaka sUvuM. vimaLApurI tarapha javAne prAraMbha aSTApada Adi tIrthonuM varNana sametazikhara girinuM varNana siddhAcaLa tIrthanuM varNana giranAra parvatanuM varNana lavaNa samudranuM varNana vimaLApurImAM Agamana ( dvitIya uddeza maMgalAcaraNa nagaranA daravAje rAjapurUSa sAthe caMdrarAjAnuM milana 75 ane vivAda sevaka sAthe caMdrarAjAnuM siMhalarAjAnI sabhAmAM 81 Agamana caMdrarAjAnuM satya svarUpa jANavA siMhalarAjAnI vijJapti 84 hiMsaka maMtrI vagerenA AgrahathI caMdrarAjAnuM kAMIka 86 potAnuM svarUpa pragaTa karavuM. hiMsaka maMtrInuM sihalarAjAnA kuThI putra mATe premalA-89 lacchIne paraNIne ApavA mATe caMdra rAjAne kahevuM hiMsaka maMtrIne caMdrarAjAe pitAno paricaya Apa. 91 kanakavatInI putra ciMtA rAjAe aThThama karI kuLadevInuM ArAdhana karavuM. devIe Apelu kuSThI putranuM varadAna. putra janmane mahotsava-kanakadevaja nAma pADavuM. siMhalapuranA vyApArIonuM vimalApurImAM Agamana ane kanakadhvaja kumAranA rUpanI prazaMsA karavI. 101 97.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 anya vyApArIee karelI kanakadhvajakumAranA rUpanI 105 praza'sA vyApArIo sAthe pradhAna purUSone vivAha mATe 107 siMhalapurI meAkalavA premalAlacchI sAthe kanakadhvajakumAranA vivAha mATe mAgaNI 108 hiMsaka maMtrI sAthe siMhala rAjAnI vicAraNA. premalAlacchI ane kanakadhvajanA vivAhanA niya 111 112. 114 cAre matrIone kroDa kroDa dhana ApI vaza karavA. vivAhaddina niNaeNya 117 kula devInA vacanathI vivAha mATe Agamana 119 hiMsaka matrInI caMdrarAjA pAse premalAlacchIne 121 bhADAthI paraNI ApavAnI mAgaNI. caMdrarAjAnuM kanakadhvajanA bahAne premalAlacchIne paraNavA 123 mATe nigamana varane joI ne sAsu-vahunA vivAda varakanyAnI pAsAnI sArI ramata siMhalarAjA ane hiMsakama trInu` caMdrarAjAne nIkaLI javA mATe kahevuM, 126 128 131. strIne cheDIne caMdrarAjAnuM nigamana ane vRkSanA 136 polANamAM chUpAI javu, sAsu vahune vArtAlApa AbhApurAmAM Agamana 140 kapaTa nidrAthI sUtelA ca'dra rAjAne jagADayA. paraspara prapa ca karatA caMdrarAjA ane guNAvalInA 141. vArtAlApa 137 139
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 171 tRtIya uddeza maMgalAcaraNa 151 caMdrarAjA ane guNAvalIne vArtAlApa 152 guNAvalInuM vIramatI pAse javuM. 155 krodha pAmela vIramatIe caMdrarAjAne kUkaDe kare. 157 "kUkaMTabhAvane pAmelA caMdra rAjAne joI guNAvalInAM | dInavayano 160 kUkaDAne laIne Avela guNAvalI upara vIramatIne kepa 165 bhikSA mATe AvelA munirAjane upadeza. 168 "kUkaDAnuM rakSaNa karatAM guNAvalInAM karuNa vacane. 170 kUkaDAne joI nagarajanene vArtAlApa hiMsaka maMtrInI kapaTaracanA premalAlacchIe karela | kanakadhvajanuM apamAna 175 hiMsaka maMtrIe premalAlacchIne viSakanyAnuM kalaMka ApavuM 180 premalA-lachIno vadha karavA mATe tenA pitAe 183 caMDALane soMpI. nagarajanenI vinaMtIne rAjAe karela anAdara 184 vadhasthAne lAvelI premalA lacchI ane caMDALane vArtAlApa 185 premalAlacchIe pitAnA pitAne kahelI satya hakIkata 188 premalAlacchInA vivAha mATe gayelA pradhAnane hakIkta pUchavI. 193 pradhAne pAsethI satya hakIkata jANa rAjAnuM zaMkArahita thavuM. 198 siMhala rAjA Adi pAMcane nigaha kara. 198 jaMghAcaraNa muninuM Agamana ane upadeza. 200 namaskAra maMtranA dhyAnanA prabhAve zAsanadevInuM vacana ra04 ceginInA mukhe caMdrarAjAnA guNanuM zravaNa 204
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 caMdrarAjAne na jevAthI nagarajanene kSebha 208 hitazikSA ApanAra maMtrI upara vIramatIe beTuM ALa ApavuM 208. zivakumAra naTanuM potAnI putrI zivamAlA sAthe rAjasabhAmAM Agamana 225 pitAne yaza sAMbhaLI kUkaDA rUpe rahela caMdrarAjAnuM dAna 229 niyama virUddha dAnathI vIramatIne roSa 230 bIjA divase paNa kUkuMTa rAjanuM dAna 233. vIramatIne kUkaDA rUpe rahela caMdrarAja upara reSa 234 kukaDA rUpe rahelA caMdra rAjAnuM zivamalAne pakSInI bhASAmAM kathana 235. vIramatI AgaLa naTarAjanI kukaDAnI mAMgaNI 236 kRrkaTa rAjanA viyegamAM guNavalIne vilApa 238. kUkaDA rUpe rahela caMdra rAjAnuM guNAvalIne AzvAsana 243 kUkaDA rUpe rahela caMdrarAjA pAse naTakanyA zivamAlAnI - prArthanA 244 maMtrIe guNAvalane Apela AzvAsana 246 naTanuM pramANa ane guNAvalIne vilApa 248 pitAnA svAmInI rakSA mATe guNAvalIe sainyane kahyuM. 251. naTanuM aMga dezamAM Agamana aMgadezanA rAjA arimardane karela caMdrarAjAnuM sanmAna 253 naTonuM siMhalapuramAM Agamana 254 siMhalA devIe karelI kUkaDAnI mAMgaNI 255 na pAse siMhala rAjAe kukaDAnI mAMgaNI 256 naTone pratyuttara ane yuddha ane naTonI thayelI jIta 257 naTanuM patanapuramAM Agamana 258 252.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreSThi putra lIlAdharane paradeza gamana vicAra 259 nimittiyAe kUkaDAne zabda thaye Apela prayANa muhUrta 6pa kUkaDAne zabda sAMbhaLI lIlAdharanuM videzagamana 269 patinA paradezagamanathI lIlAvatInI virahavyathA 269 niTa pAse maMtrIe karelI kUkaDAnI mAMgaNI maMtrIe samajAvavAthInoeDA vakhatamATe kUkaDAne Apyo 272 lIlAvatIno kUkaDA sAthe vArtAlApa 273 kUkaDA rUpe rahelA caMdrarAjAe lIlAvatIne ApelI pitAnI oLakhANa 275 naTonuM kUkaDA sAthe vimaLApurImAM Agamana 277 premalAlacchInA DAbA netranuM pharakavuM ane sakhIo 278 sAthe vArtAlApa rAjayasabhAmAM naTanuM Agamana 279 premalAlacchIne joI kurkaTa rUpe rahelA caMdrarAjAne harSa 282 banuM daSTi milana caturtha uddeza maMgalAcaraNa 285 vimalApurInA rAjAnuM naTarAja pAsethI caMdrarAjAnuM vRttAMta sAMbhaLavuM premalAlacchInI kUkaDAne gahaNa karavAnI IcchA kurkaTarAjane levA mATe rAjAnuM naTarAja pAse javuM. 291 zivamAlA ane kUkuMTa rAjane vArtAlApa 282 kukarTarAjanI AgaLa premalAlacchInuM pitAnuM duHkha pragaTa karavuM karkaTa rAjanI sAthe premalAlacchInuM puMDarIka girinI 300 283 288 295
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA nimitte nirgamana, sUryakuMDamAM kUkuTarAjanuM paDavuM 302 kUkaDApaNAne tyAga karIne caMdrarAjA tarIke pragaTa thavuM 305 zrI jhaSabhadeva jinezvaranuM pUjana ane yugAdijinanA 306 guNagAna cAraNa zramaNa muni pAsethI dharma zravaNa 309 makaradevaja rAjA vagerenuM vimalAcalagiri upara 301 caMdrarAjAne maLavA mATe AvavuM. caMdrarAjAne vimalApUrImAM praveza 303 makaradhvaja rAjAne pazcAttApa 305 caMdrarAjAe makaradhvaja rAjAnI AgaLa pitAnI pUrva 309 vAta kahevI makaradhvaja rAjAe vadha mATe Adeza karelA siMhala 320 rAjA Adi pAMcenuM caMdrarAjAe cheDAvavuM caMdrarAjAe guNAvalI upara lekha mokalyo 324 caMdrarAjA kUkaDApaNane tyAga karI manuSya che te vAta 328 vIramatIe jANI caMdrarAjAne mAravA mATe vIramatIe 331 karelI devAnI ArAdhanA caMdrarAjAnA puNya prabhAve vIramatInI devInI ArAdhanA niSphaLa thaI 333 vIramatInuM vimalApurImAM Agamana vIramatInuM maraNa ane zrI narakamAM javuM. 334 guNAvalIe zuka dvArA caMdrarAjA upara patra meka 338 caMdrarAjAnI AbhApurI javAnI taiyArI 334 340
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 caMdrarAjA sAthe jatI premalAlIne mAtApitAnI hitazikSA vimalagirinI yAtrA karIne caMdrarAjanuM prayANu patanapuramAM Agamana indre karelI caMdra rAjAnA zIlanI prazaMsA dhruve vidyAdharI rUpe AvIne cadrarAjAnA zIlanI parIkSA karI 350 342 guNAvalI ane premalAlacchIne putrajanma 362 zrI munisuvrata svAmInuM AbhApurImAM Agamana 365 ane samavasaraNa 347 349 249 parivAra sAthe caMdarAjAnuM vaMdana mATe gamana ane jinezvaranI dezanAnuM zravaNa 366 zrI munisuvrata svAmIe kahela cadrarAjA vagerenA pUrva bhave. 372 caMdrarAjAne savega ane peAtAnI strIone peAtAnA abhiprAya jaNAvavA zrI caMdrakaivaLInI dhama dezanA zrI siddhAcaLa tItha mAM caMdrakevaLInA mekSi siddha zilAnuM svarUpa 394 zrI munisuvrata svAmI pAse ca`drarAjA vagerenu' dIkSAgahaNa 398 AbhApurIthI vihAra ane hizikSA caMdrarAjiSa nA zAstrAbhyAsa 403 405 cadra rAjaSine kevaLajJAnanI prApti 408 410 415 416 sa 5
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ // OM ahaM namaH // // OM hI ahaM zrIzaGkezvarapAzvinAthAya namaH // namo gurupAyaNaM AyariyasirivijayanemisUrIsarasiri vijayavinnANasUrIsarANaM // AcAryazrI vijayakastUrasUriviracita zrI caMdrarAja caritra (siricaMdarAyacariyaM no gurAtI anuvAda) | maMgalAcaraNa paDhamo puDhavInAho, jo AsI titthanAyago paDhamo / taM jiNacaMdaM vaMde, nAhisuyaM sUrasarisA'haM // 1 // nimmalayara-kaMti-sihA,-bhUsiyasirayaM usahajiNaMdassa / jAo pommadahAo, siMdhunaIe pavAho ki ? // 2 // sahiUNa chuhaM laddhaM, kevalanANaM samappiyaM jeNa / niyamAUle loe, so jaNaNI vacchalo jayau // 3 // jAsa ya vaMsA''haraNA, esariyajuyA subhogiNo bhUvA / nANaM lahiUNA''yaM-saghare sivavaravahuM variA // 4 // balle ikkhurasAsI, pAraNage so vi ceva saMjAo / mahuro ikkhuraso so, kuNeu bhadaM subhattANaM // 5 // ya. ya. 1
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra bArasaaMgadharo jo, suttatthANaM parUvago nicca / jaMgamanANasamudda, namemi taM puMDarIgagarNi // 6 // bhaviyANa iTThadAiNi !, maNagayatamaharaNi ! sArae ! taM ca / sIlAyArakahAe, vattussa mamANaNe vasasu // 7 // guNarayaNaniyarabhario, guruvArinihI tarijjai kaha mimo| jassuvayAro'Nato, taM gurupAya namaMsAmi // 8 // pagurusirinemisuriM, titthasamuddharaNatapparaM niccaM / tavagacchagayaNatavaNaM, pahAvasohaMtasUviraM // 9 // namiUNa taha ya saguru, vacchallanihiM pasaMtamuttidharaM / vinnANasUrirAya', jhAiya ha saparabohaDheM // 10 // sIlarayaNaramaNijja, raemi caMdanivaissa saccariya / jaM savaNusa sai, siyA niuNadhammasupavitraM // 11 // eyakahArasapurao, vivuhANa suhAraso muhA hoi / taM kavivayaNavilAsaM, suNeha bhaviyA kahArasigA // 12 // mahuro kahApabaMdho, vayaNavilAso kahAgaro ya buho / jaiyA soyA viyaddho, taiyA appei mahurattaM // 13 // maMgalAcaraNane anuvAda je prathama pRthvInAtha, prathama tIrthanAyaka hatA, te sUrya sarakhI kAMtivALA, nAbhirAjAnA putra, jinemAM caMdrasamAna zrI RSabhadeva prabhune vaMdana karuM chuM. 1
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra siMdhunI sajA karyuM, te atyaMta nirmaLa kAMtivALI zikhAthI bhUSita zrI RSibhajiteMdranuM mastaka jANe padmadrahathI utpanna thayela siMdhu nadIne pravAha zuM hAyanI? 2 jeoe kSudhA sahana karIne prApta kareluM kevalajJAna pitAnI mAtAne samarpaNa karyuM, te jananIvatsala jina jayavaMtA vartA. 3 jemanA vaMzanA AbharaNarUpa, aizvaryayukata, uttama bhogavALA rAjAo ArIsAbhavanamAM (kevaLa) jJAna pAmIne muktirUpa zreSTha vadhUne varyA. 4 bAlyapaNumAM IkSarasane AsvAda karanAra, pAraNAmAM paNa te ja (Iznarasa) thaze, te madhura Izkarasa subhaktonuM kalyANa kare. pa je dvAdazAMgIne dhAraNa karanAra, haMmezAM sUtra ane arthane prarUpaka, jaMgama jJAnasamudra samA, te zrI puMDarIka gaNadharane namaskAra karuM chuM. 6 he bhavyajIvone ISTa ApanArI, manamAM rahela (ajJAnarUpI aMdhakArane haraNa karanArI, zAradA ! tuM zIla ane AcAranI kathAne kahenArA mArA mukhane viSe nivAsa kara. 7 guNorUpI ratnothI bharelo A gururUpI samudra kevI rIte karI zakAya ? jemane upakAra anaMta che, te gurunA caraNane huM namaskAra karuM chuM. 8 haMmezAM tIrthone uddhAra karavAmAM tatpara, tapAgaccha rUpI AkAzane viSe sUryasamAna, prabhAvathI zobhatA sUrivarya praguru zrI vijayanemisUrine namaskAra karIne, temaja vAtsa
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra tyanA bhaMDAra, prazAMtamUtine dhAraNa karanAra pitAnA guru zrI vijJAnasUrirAjanuM dhyAna karIne huM sva-para-bedhane mATe zIlarUpI ratna vaDe mane hara zrI caMdrarAjAnuM sucaritra racuM chuM. nipuNadharma vaDe supavitra evuM je haMmezAM kAnanA AbhUSaNarUpa thAo. 9-10-11 A kathArasanI AgaLa vibudha (= paMDita, deva)ne amRtarasa phegaTa thAya che, te kavinA vacanano vilAsa, kathArasika he bhavya ! tame sAMbhaLe. 12 madhura kathAnI racanA, vacanane vilAsa, paMDita kathAkAra hoya, ane je zrotA catura hoya, te madhurapaNuM Ape che. 13 prathama uddeza jabUdvIpanuM varNana valayAkAre asaMkhya dvIpa ane samudrothI vIMTAyela, eka lAkha jana vistAravALe jabUvRkSethI suzobhita jabUdvIpa nAme dvIpa che. te jaMbudvIpamAM cha khaMDethI zobhita, aSTamInA caMdra sarakhuM prakAzaka bharatakSetra sakala kSetranA ziromaNibhAvane pAme che. je kAraNathI tyAM paramapavitra tIrthAdhirAja zrI siddhAcala mahAtIrthazobhe che. - je kSetramAM 14-14 hajAra nadIonA parivAravALI gaMgA ane siMdhu nAmanI 2 zreSTha nadIo che. jemAM sADIpacIsa Arya deze che. bAkInA sarva anArya deze jANavA.'
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI cadrarAja caritra pa AbhApurI nagarInA vIrasena rAjAnuM vana zikAra nimitta vakragati azva sAthe rAjAnu' aTavImAM javu, bharatakSetranA madhyakhaMDamAM atyaMta maneAhara pUrva deza che. jyAM jinezvarA kevalajJAna pAme che. temAM aneka dezamAMthI Avela samasta vastuothI paripUrNa ativizAla AbhApurI nAmanI nagarI hatI. te nagarInI zezabhA joIne lajajA pAmatI hAya tema laMkA ane alakApurI jANe dUra cAlI gaI. te nagarImAM potAnA rUpathI devendrane jItanArA, abhimAnI zatruone dalana karanArA, bairIonA samUhane jItavAmAM vIra evA vIrasena nAme rAjA nIti vaDe rAya kare che. kahyuM che ke duTThassa da Do suaNassa pUA, nAeNa kosassa ya saMpavuDDhI / apakkhavAo riudesarakkhA, paMceva jAgA kahiyA nivANaM // | 1 | duSTanA daMDa, sajjananI pUjA, nyAya vaDe khajAnAnI vRddhi, pakSapAtarahitapaNuM, zatruothI dezanI rakSA. A rAjAonA pAMca yana kahyA che. te rAjAne sava aMtaHpuramAM pradhAna, vizALa kuLamAM utpanna thayela, vizALa netravALI, potAnA rUpanI theAbhAthI devAMganAonI jeNe hAMsI karI che evI vIramatI nAme paTTarANI che, tenI sAthe viSayasukha anubhavatA rAjyanI
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra dhusarIne dhAraNa karavAmAM vRSabha samAna, sukhI evA te rAMjAne kALa pasAra thAya che. have eka vakhata azvaranA saMgraha karanArA keTalAka azvane vyApArIo te nagarInI bahAra nivAsa karIne rahyA, te azvo siMdhu, nAyu, kAMbeja, vAlDika, tuka, haMsa vagere vividha dezamAM utpanna thayelA, vIjaLInA camakArA jevA, vAyunA vegane jItanArA, daDha kAyAvALA, tIphaNa kharInA ghAta vaDe pRthvItalane kaMpAvanArA che. azvonA AgamananuM svarUpa jANune rAjAe te sarva azvanA vyApArIone bolAvyA. uttama lakSaNethI aMkita dehavALA te azvone joIne meM-mAgyuM dhana teone ApIne te sarva azvone kharIdI lIdhA. eka vakhata eka viziSTa AkAravALA azvaratnane jeIne prasanna manavALe rAjA te azva upara caDhIne senA sahita zikAra karavA mATe vanamAM gayo. judI judI jAtanAM zikArI pazuothI vyApta che vanamAM, bIjAnA prANone nAza karavAnA vyasanavALe dharmarahita rAjA, svataMtrapaNe pharanArA tRNa-pANI ane saMteSa vaDe AjIvikA karanArA mRga, sasalA, varAha ane sAbara Adi prANIonA samUhane trAsa pamADe che. gheDesvAro paNa vRkSe-vRkSe bhramaNa karIne jema paramAdhAmI deve nArakene trAsa pamADe tema te prANIonA samUhane bahu trAsa pamADe che. kahyuM che ke
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra haMtUNa parappANe, appANaM jo karei sappANaM / appANaM divasANaM, kaeNa NAsei appANaM // 2 // dukkhassa ubviyaM to, haMtUNa paraM karei pddiyaar| pAvihii puNo dukkhaM, bahuyayaraM tannimiNa // 3 // pArakAnA prANane haNane je pitAne prANa sahita kare che, te thoDA divaso mATe potAne nAza kare che. 2 duHkhathI udvega pAmanAra bIjAne haNane te duHkhane pratikAra kare che, te (hiMsAnA nimittathI pharIthI te atighaNuM duHkhane pAmaze. 3 * - te pazuonA samUhamAMthI kaI rIte eka haraNa nAsavA lAge. nAsatA evA te mRgane joIne zikAramAM Asakta e rAjA tenI pAchaLa pitAnA azvane doDAve che. pavananA vegane jItanAre te mRga deDate-kUdato kSaNavAramAM adazya tha. "jenuM AyuSya bAkI che, tevA prANune mAravAne kaIpaNa samartha thatuM nathI." - mRgane prahAra karavAne IcchatA rAjAe mRganI pAchaLa jatAM, ullaMghana karAyelA ghaNA mArgane paNa jA nahIM. rAjAnI pAchaLa janArA ghoDesvAre vega pakaDavA chatAM paNa te rAjAne nahIM jotAM, azvanA pagalAnA mArgane anusaratA araNyanI madhyamAM pAchaLa javA lAgyA. vakragativALA azvane nahi jANavAthI rAjA jema jema lagAmane kheMce che, tema tema te gheDe samudranA taraMganA
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra samUhanI jema uchaLate AzcaryakArI gativALe thaze. te azva koIpaNa sthAne UbhuM na rahyo, paraMtu alpakALamAM ghaNI bhUmine oLaMgI gaye. atyaMta vyAkuLa, "zuM karavuM e pramANe mUDha manavALo, ava vaDe haraNa karAte te rAjA tyAM sudhI jAya che ke AgaLa eka sugaMdhI kamaLothI zobhatI vAva che, ane te vAvanA kAMThe dIrgha jaTAmaMDala (meTI vaDavAIo)thI suzobhita, ghaNuM zAkhA-prazAkhAvALA vaDanA jhADane jue che. te joIne rAjA vicAre che ke "je A adhama ane cheDI daIne kaI rIte A vaDanA jhADanI zAkhAne pakaDI lauM te sAruM A pramANe vicAra karatAM te vaDanuM jhADa najIka AvyuM. jeTalAmAM rAjA vaTavRkSanI zAkhAne pakaDavA mATe hAthamAMthI lagAmane DhIlI kare che, teTalAmAM lagAma DhIlI thatAM te vakragativALe azva gatinI khalana thavAthI tyAM ja Ubhe rahyo. te vakhate utpanna thayelA AzcaryavALA rAjA vicAre che ke-"A azva viparItazikSita che e pramANe jANIne tene viSe prasannacittavALo thaze. azvanI viparItagati nahi jANavAthI meM phogaTa lagAma kheMcavAne parizrama karyo. temAM A azvane deSa nathI. vIrasena rAjAne vAvamAM praveza, yogI sAthe yuddha ane kanyAnuM rakSaNa - te pachI dayApUNa manavALo rAjA azva uparathI utarIne te avane vaTavRkSanI chAyAmAM bAMdhIne jalapAna karavA
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI cadrarAja caritra mATe vAvanI aMdara Utare che. rAjAe tyAM icchA mujama jaLapAna karI tarasa chipAvI. te pachI snAna karI jaLakrIDA kare che ane makaraMdanA rasanuM pAna kare che. snAna karI, jaLanI mahAra nIkaLI vastra-parAvartana kare che. tyAra pachI zAMtacittavALA, svastha thayelA, vAvanI zeAbhA jovAmAM lIna thayelA rAjA te vAvanA gupta bhAgamAM rahelI eka vizALa jALIne jue che, te jALInI aMdara atyaMta maneAhara paga`thiyAM-sApAnazreNIne joI ne nIce Utare che. have talavAranI sahAyavALA te sAhasika rAjA seApAnamAge UtaratAM kutUhalamAM rakta thayelA pAtALanI aMdara AgaLa jatAM eka mahAvanane jue che, kahyu` che ke-- ujjamo sAhasaM dhijjaM, bala buddhiparakakamA / cha ee jahi vijjete, tarhi devo vi saMkae || 4 || "udyama, sAhasa, dhaiya', baLa, buddhi ane parAkrama A cha vastu jyAM hAya, tyAM deva paNa zaMkA kare che." sattvarUpI mitravALA, nirbhIya cittavALA rAjA tyAM jatA hatA; teTalAmAM kAIka khAlikAnuM karuNusvaragabhi ta rudana sAMbhaLIne Azcaya sahita vicAre che ke-A pAtALanI aMdara vana kayAMthI ? ane A nina vanamAM dInamukhavALI ALA karuNasvare kema rudana kare che ? 'A asaMbhavanIya che !' ema vicAra karatAM yamarAjAnI jihUvA sarakhI talavArane hAthamAM dhAraNa karI, paropakAraparAyaNa rAjA te zakhsane
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra anusAre AgaLa jatAM netrayugalane madhu karI padmAsane beThelA, hAthamAM japamALA laI jApa karatAM, vividha prakAranA puSpa, dhUpa Adi pUjAnI sAmagrI laIne beThelA kAIka ceAgIne jue che. te ceAgInI AgaLa myAna rahita-khullI talavAra ane praca'Da javALAthI prajavalita agnikuMDane joI, paramA jANI, vivekarahita te ceAgIne jANI rAjA tenA upara atyaMta kApa pAme che. vaLI te tApasanI AgaLa gADha khadhanAthI bAMdhelI, AMsuthI bhIMjAyelA netravALI, rudana karatI eka khAlikAne A pramANe khelatI sAMbhaLe che"he AbhApurInA svAmI! huM zaraNAgatavatsala ! zaraNarahita ane dIna evI mAru rakSaNa kare ! rakSaNa kare ! anyathA A ni ya yAgI A agnikuMDamAM mane nAMkhI deze.' 10 A pramANe sAMbhaLavAthI dayALu, peAtAnu nAma sAMbhaLI Azcaya utpanna thavAthI rAjA pratyakSa thaI ne netrasa'jJA vaDe te bALAne saMketa karIne zIvrapaNe ceAgInI pAse rahelA khaDgane prathama grahaNa karIne te yAgIne kahe che. huM nirR Nu ! nirdaya ! niSThura manavALA ! pAparakta ! hInabuddhi ! hu" ahI vidyamAna chatAM tuM A mALAnu bali kevI rIte karIza ? A maneAhara mALAne jaladI mukta kara! athavA yuddha mATe taiyAra thA! have tane hu cheoDIza nahI.. A pramANe rAjAnu vacana sAMbhaLI, dhyAnanA tyAga karI, peAtAnA zarIranuM rakSaNa karavAmAM tatpara te ceAgI vanamAM bhAgI gayA. rAjA tenI pAchaLa na gayeA. tenI vidyAsAdhananI
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 11 samagra sAmagrIne rAjAe grahaNa karI, parAkramathI deva, dAnava, khecara ane kUra pazuo paNa vaza thAya che. kahyuM che ke vikkamaciyabhUvANaM, seNA sohAi kAraNa / kevalaMsatamukkiTuM, jagarakkhAvihAyagaM / / 5 / / parAkramI rAjAone senA phakta zebhAnuM kAraNa che. phakta utkRSTa sava e ja jagatanI rakSA karanAra che." pa te pachI rAjA te bALAne baMdhanarahita karI AdarapUrvaka pUche che-"he nirupamalAvaNyathI zebhatI bALA ! tuM A adhama tApasanA pAzamAM kema paDI ? AbhApurIne rAjA tAre priyatama kevI rIte ? tuM kayA rAjAnI putrI che? have tuM nirbhayapaNe svasthatA dhAraNa karIne mane saghaLI hakIkata jaNAva." - vIrasena rAjAnI AgavI kanyAnuM pitAnA svarUpanuM kathana te pachI te bALA te AbhApurInA svAmIne pitAnA pati tarIke jANI lajajAthI namra mukhavALI thaIne kahe che. kahyuM che ke asaMtosI dio naTTho, saMtAsI ya mahIvaI / salajjA gaNigA naTThA, nillajjA ya kulaMgaNA // 6 // saMteSa vinA brAhmaNa vinAza pAme, saMtoSavALe rAjA vinAza pAme, lajajAvALI gaNikA vinAza pAme, ane lajajA vinAnI kulAMganA vinAza pAme. 6.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra he rAjana ! AbhApurIthI pacIsa vajana dUra atyaMta manahara padmapurI nAme nagarI che. tyAM zUravIra puruSomAM ziremaNi paddhazekhara nAme rAjA che. te rAjAne zaradaRtunA caMdra samAna manahara mukhavALI, sarasvatI samAna buddhivaibhavavALI ratirUpA nAme paTarANI che. te rANanI kukSithI mAre janma tha che. mAruM nAma caMdrAvatI che. jenadharmanA tono abhyAsa karI, bAlyabhAva vyatIta karI, kAmijanone manahara, yauvanavayane pAmelI mane joIne mArA pitA gya 12nI yi 421 / sAlyA. yu cha : nippaMkasuvannasamujjalA vi, suisIlasorabhajuyA vi| keyaiphaDasacca suyA, parovayArAya nimmaviyA // 7 // kulaM ca sIlaM ca saNAhayA ya, vijjA ca vittaM ca deho vayaM ca / vare guNA satta viloaNijjA, .. ao paraM bhaggavasA hi kannA // 8 // kannatti jAyA mahai hi ciMtA, . kAsa padeya tti mhaaviyko| diNNA suhaM jAhii vA na vA, .. kannApiutaM khalu kaTThadAi // 9 // jammaMtIe sogo, vaha tIe ya vaGDae ciNtaa| pariNIAe daDo, juvaipiA dukkhio niccaM // 10 //
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra nirmAMLa suvarNa samAna ujvala, pavitra zIlarUpI saurabhathI yukta hovA chatAM paNa ketakInA patranI jema putrI paranA upakAra mATe manAvAI che." cha 13 "kula, zIla, sanAthapaNuM, vidyA, dhana, zarIra ane vya, A sAta guNA varamAM jovA joI e, te pachI kanyA bhAgyane vaza che.''. 8 kanyA utpanna thaI, e sAMbhaLI meATI citA thAya che, te kAne ApavI te a'ge' meTA vicAra thAya che, paraNAvyA pachI te sukha pAmaze ke nahi ? tenI ciMtA . thAya che. kharekhara kanyAnuM pitRtva kaSTadAyI che.'' 9 kanyA janme tyAre zAka thAya che, te meATI thAya tyAre ciMtA vadhe che, paraNAve tyAre daDa (dAyajo) ApavA paDe che, kanyAnA pitA haMmezAM duHkhI hAya che." 10 e vakhate koI naimittika rAjasabhAmAM AvyeA. rAjAnI ciMtAnuM kAraNa peAtAnA jJAnathI jANIne rAjAne kahe che ke--huM rAjan! tame ciMtA na karo. tamArI kanyAnA pati guNArUpI ratnAne dhAraNa karavAmAM ratnAkara samAna AbhApurIneA rAjA thaze." A pramANe naimittikanA vacanarUpI amRtanuM pAna karavAthI Sita manavALAM mAta-pitA vastra, bhUSaNa ane dhanathI naimittikanA satkAra karIne tene visarjana kare che. huM paNa priyanuM nAma sAMbhaLIne rAmAMcita thaI ne vacanAtIta Ana pAmI.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 zrI caMdrarAja caritra have eka vakhata sakhIjanethI parivarelI huM jaLakrIDA nimitte nadIkAMThe gaI. tyAM rahelA A adhama tApase candrajAlika vidyA vaDe mane ThagI. jethI te tApasa vinA huM bIjA koIne jatI na hatI. mArI sakhIonI najara bAMdhIne mAruM apaharaNa karI ahIM AvIne vAvaDInI jALInA mAge utArIne e gI A vanamAM mane lA . he rAjana ! duHkhasamudramAM magna thayelI mane sahAyanA samaye ahIM AvIne A mahAsaMkaTamAMthI tame choDAvI. he guNaratnanA samudra! he mane hara ! tamArA guNe kahevA mATe huM samartha nathI. athavA te potAnI priyAnuM rakSaNa karavA mATe je kAMI paNa karavAmAM Ave, temAM upakAra kevI rIte mAnI zakAya? pitAnI priyAnuM rakSaNa karavuM te priyane dharma ja che. kahyuM che ke - bAlattaNammi jaNao, jubvaNapattAi hAI bhttaaro| vuiDhataNeNa putto, sacchaMdattaM na nArINaM // 11 // bAlyavayamAM pitA, yauvana pAme tyAre pati, ane vRddhapaNAmAM putrane AdhIna strI hoya che. strIone svacchedapaNuM ghaTatuM nathI. 11 je huM yAcanArI hatI te tamArI kIrti gAta ane yazapaTala vagAData, hamaNAM te AvI jAtanA AcAravizeSathI Apane huM prANapriya jANuM chuM. kahyuM che ke AyAro kulamakkhei, desamakkhei bhAsaNaM / saMbhamo nehamakkhei, dehamakkhei bhoyaNaM // 12 //
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 15 AcAra kuLane jaNAve che, bhASA dezane jaNAve che, saMbhrama snehane batAve che, bheAjana dehane batAve che." 12 A gADha duHkhamAM khIjo kANu sahAya karadma mATe Ave ? AvI rIte te khALAnu vacana sAMbhaLIne vIrasena rAjA, te bALAnI praza'sA karIne, te manohara bALAne AgaLa karI, vana eLagI te seApAnapa`kti upara thaine jALInA dvAra mAge vAvanI aMdara AvyeA. pharIthI te vAvamAM snAna karIne vAvanI bahAra nIkaLyeA. rAjAne sainyane samAgama te vakhate rAjAnI pAchaLa nIkaLeluM sava sainya tyAM AvyuM. rAjAnuM dana thavAthI jIvita prApta karyu" hAya tema save mastaka namAvI kahe che ke-"he svAmI ! subhaTanA samUhane cheDIne zikArI pazuethI vyApta A bhayaMkara vanamAM mRga nimitte Ape ekalA nIkaLavuM ceAgya nathI. tamArA jevA, puruSAnA mukuTamaNa jevA puruSAnuM yatnathI rakSaNa karavu joie. kAraNa ke uttama puruSA dareka sthaLe maLatA nathI. kahyuM che ke- sele sele na mANika, mottiya na gae gae / sAhavo na hi savvattha, caMdaNaM na vaNe vaNe // 13 // dareka pa tA upara ratna hAtAM nathI, dareka hAthImAM meAtI hAtAM nathI, sarva jagyAe sajjanA hAtA nathI. dareka vanamAM caMdana heAtuM nathI." 13
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra mahApuruSane paNa duHkha ApanArA durjano lekamAM ghaNuM dekhAya che. ame puNyazALI chIe ke-jethI sukhakArI evA Apa zrImAnanuM darzana thayuM. vaLI he deva! devAMganAnA rUpane jIte evI A kanyA koNa che? tene kevI rIte prApta karI? he nAtha! A hakIkata je kahI zakAya tevI hoya te kahe. rAjAe viparIta zikSAvALA azvanI, vAvanA madhya bhAgamAM rahelI jALInI sapAnapaMkti vaDe pAtAlanI aMdara gamana ane vananI aMdara rahelA adhama tApasa ane kanyAne sarva vRttAMta kahyo. atyaMta addabhuta te vRttAMtane sAMbhaLIne sarva sAmaMtoe mahArAjanI prazaMsA karI. te pachI avaratna upara caDhI kanyA ane sAmaMta vagerenA parivAravALA rAjAe mahotsava sahita potAnI nagarImAM praveza karyo. caMdrAvatI kanyAnuM pANigrahaNa have vIrasena rAjA pitAnA dUtane mokalIne padmazekhara rAjAne A pramANe jaNAve che. "tamArI putrI ahIM kuzaLa che, tene maLavA mATe tame ahIM zIdhra padhAre. tamAruM dhyAna karatI tamArI putrI caMdrAvatI tamArA caraNakamaLanuM darzana karavA mATe atyaMta utsuka che." A pramANe potAnI putrInuM vRttAMta jANIne padmapurI nagarInA svAmI pabrazekhara rAjAe mukuTa sivAyanAM pitAnA aMga uparanAM AbhUSaNe ApI tane satkAra karI parivAra sahita AbhApurImAM AvyuM.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra have padrazekhara rAjAnA AgamananA vRttAMtane jANI vIrasena rAjAe meTA mahotsava pUrvaka te rAjAnuM svAgata karyuM. paraspara daDha AliMgana karI teo asIma AnaMdarasamAM nimagna thayA. te pachI vIrasena rAjAe caMdrAvatIne sakala vRttAMta padmazekhara rAjAne kahyo. putrInA duHkhanuM zravaNa karavAthI, ativedanA pAmela paghazekhara rAjA kahe che ke : "are re ! daivanI gati vicitra che, kyAM A kanyAnuM sukumALapaNuM? ane kyAM duSTa hadayavALa tApasa ? kyAM sAhasika ziromaNi evA ApanuM tyAM gamana ? A durghaTa vastu paNa bhAgyathI sughaTita thaI. tethI mahApuruSano koI apUrva prabhAva che. he rAjana ! AvA prakAranuM AcaraNa karatA tame mArA upara ko upakAra na karyo ? A pramANe prazaMsA karatAM rAjAe potAnI putrIne kheALAmAM besADI. romAMcita zarIravALe rAjA be hAtha joDavApUrvaka vinaya sahita kahe che : "he guNanA samudra! tamArA guNone kahevA mATe huM samartha nathI. he sAhasika-ziromaNi! tamArA upakArane badale vALavA mATe huM asamartha chuM. tethI te buddhizALI ! A kanyAne paraNIne mArA manoratha saphaLa kare. Ape mArI prArthanAne svIkAra kare. pUrve paNa naimittikanA vacanathI tamane ja A kanyAnA vara mAnela che. A pramANe padmazekhara rAjAnuM vacana sAMbhaLIne vIrasena rAjA mauna rahyo. "ra niSiddha anumata ( niSedha na caM. ca. 2
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra karavAthI kabUla karyuM) e pramANe jANune padrazekhara rAjAe tiSIe Apela zubha lagna divase potAnA vaibhavane anusAre vIrasena rAjAne potAnI putrI ApI vivAhamahotsava karyo. te vakhate mRgasamAna netravALI suMdarIo dhavalamaMgaLa gAvA lAgI. anurUpa varavadhUnAgane joIne mahAdevI vIramatIne choDIne rAjaparivAra ane nagarajane atyaMta harSita thayA. padmazekhararAjA pitAnI putrIne paraNAvIne zikhAmaNa Ape che : jaMpejja piya viNayaM, karejja vajjejja putti ! paraniMdaM / vasaNe vi mA vimucasu, dehacchAyavva niyanAhaM // 14 // "he putrI ! tuM priya belaje, vinaya karaje, paraniMdA na karatI, saMkaTamAM paNa dehanI chAyAnI jema potAnA - patine choDatI nahi." 14 A pramANe zikhAmaNa ApIne vIrasena rAjAnI anujJA laIne te potAnA nagaramAM gaye. - have pAMca prakAranA viSayasukhamAM magna, pratikSaNa vidhatA nehavALAM caMdrAvatI ane vIrasena rAjAnA divaso sukhapUrvaka pasAra thAya che, viramatI rANI teonA ati gADha snehane joIne IrSyALu manavALI, reSathI lAla netravALI, teone apakAra karavAnA cittavALI divase pasAra kare che. kahyuM che ?
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra asacca sAhasaM mAyA-mukkhattamailohayA / . ninneha-niddayattaM ca, thINaM dosA sahAvayA // 15 // asatya, sAhasa, mAyA, mUrkhatA, atilobhapaNuM ni hatA ane nirdayatA e strIonA svAbhAvika deze hoya che." 15 caMdrakumArane janma have eka vakhata caMdrAvatInI kukSirUpI sarovaramAM caMdrasvapnathI sUcita koI puNyavaMta AtmA gabharapaNe utpanna thaze. garbhanA prabhAvathI tene prazasta dehade thayAM, te sarva rAjAe zidhra pUryA. anukrame te caMdrAvatIe zubha divase uttama muhUrtamAM caMdra samAna mukhavALA putraratnane janma Ape. kahyuM che : rayaNIdIvago caMdo paccUse rvidiivgo| telluke dIvago dhammo, suputto kuladIvago // 16 // "rAtrine prakAza karanAra caMdra che, prAtaHkALe prakAza karanAra sUrya che, traNe ya lekamAM prakAza karanAra dharma che, kuLane prakAzita karanAra suputra che." 16 * jema nirdhana puruSa dhanaprApti thayAnuM sAMbhaLI AnaMda pAme tema rAjA putrajanma sAMbhaLI AnaMdapUrNa manavALe thayo. sarva ThekANe putranAM vadhAmaNuM thayAM, strIjane dhavalamaMgalanAM gIta gAvA lAgI, rAjAnA AMgaNAmAM maMgalavAjiMtro vAgavA lAgyAM. vIrasena rAjAe yAcaka lekane
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 zrI caMdrarAja carcAtra IcchA karatAM adhika dhana ApyuM. kedakhAnAmAMthI baMdIjanAne cheDAvyA. vividha paDvAna AdinAM bhejana temaja thrusra, AbhUSaNa ApavA vaDe svajana-parivArane sateASa pamADI kharamA divase svapnAnusAre putranuM 'caMdra' e pramANe nAma pADyuM. tejanA samUhathI sUryanI jema dIpatA, kalAe vaDe caMdranI jema vRddhi pAmatA, pAMca dhAvamAtAe vaDe pAlana karAtA, peAtAnA aMgUThAnA amRtarasanuM pAna karatA te khALaka atyaMta tRpti pAmatA hatA. bALapaNane ucita navanavI krIDAe vaDe ramatA rAjakumArane joI ne Sita manavALA vIrasena rAjA potAnA janmane saphLa gaNe che. yatna vaDe putranuM rakSaNa kare che. caMdrasamAna mukhavALA caMdrakumAra kalpavRkSanI jema pratidivasa vRddhi pAmatA, kAmadevathI paNa adhika rUpavALe, madhura vacaneAthI mAtApitAnA cittane prasanna kare che. jinama mAM kuzaLa rANI hamezAM dhamakAryo kare che. jinayamanI ArAdhanAmAM tapara tene joI ne vIrasena rAjA paNa jIvahiMsAnA tyAga karI zrI jinezvaradeve kahelA dayAmULa dharmanA svIkAra karIne pratidina vizuddha bhAvanAthI vAsita hRdayavALA jinapUjA, gurujane kahelA siddhAMtanA sArane sAMbhaLavAmAM tatpara thayeA. sajjananA samAgamathI zuM guNaeN thatA nathI ? avazya thAya che. te rAjAe aneka prAsAdothI maMDita pRthvItaLane kayu.. temaja vizeSapaNe sAdhu-sAdhvIneAnI sevAbhakti vaDe divase pasAra karavA lAgyA. kahyu che :
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI cadrarAja caritra 1 jiNapUyA muNidANaM, attiyametta gihINa saccariya / jaha ayAo bhaTTho, tA bhaTTho savvakajjAo ||17|| " gRhasthAnu satkArya phakta jinapUjA ane munidAna che, jo te kAryothI bhraSTa thAya te te sarva zubha kAcathI bhraSTa thayeA che." 17 have cadrakumAra ATha varSanA thA. vIrasena rAjAe tenA vidyAgrahaNanA samaya jANIne vidvAneAmAM pradhAnazreSTha kalAcA pAse tene adhyayana karavA mATe mUkyo. vasata-mahAtsava eka vakhata vasa'taRtunA samaya AvyeA tyAre je udyAnamAM AmravRkSanI maMjarIonA AsvAda karavAthI kAyala Adi pakSIe kaNane viSe amRta samAna madhura gItA gAya che. palAza vRkSAnAM rakta kusumeA vaDe jANe vasaMtarAja krIDA kare che. pavanathI preraNA pAmelI vanalatAe puSpa-phaLa vaDe AvelA vasa'tarAjane jANe vadhAvatI na hAya ! caMpakavRkSanAM puSpA ma gaLadIpaka pragaTAvyAM hoya tema vasaMtarAjanI AgaLa zAbhatAM hatAM. te vakhate vIrasena rAjA peAtAnA sarva parivAra sahita nagarajane sAthe vasaMtarAjanI zaiAbhAne jovA mATe udyAnamAM AvyeA. vasa'ta-mahAtsavamAM krIDAmAM tatpara rAjA, uchaLela kesara-kharAsa vagerenA vividha raMgathI khuza thayela manavALA madhya divasane paNa prabhAta samAna ka2e che. caMdrakumAra
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra zrI caMdraroja caritra samAnavayavALA mitro sAthe te vanamAM judI judI jAtanI kriIDA karavA lAge. strI sahita rAjA anupama vividha raMga vaDe kIDA kare che. gaja sarakhI gativALI; caMdra samAna mukhavALI nagaranArIo paNa tyAM kIDA kare che. temAM kaIka strI bALakane keDa upara sthApIne caMpakavRkSanI chAyAmAM beThI hatI, koIka strI AmravRkSanI zAkhAmAM hIMcaLa bAMdhIne bALakane hIMcakAvatI hatI, keIka strI pitAnA bALakane hRdaya sAthe sneha vaDe gADha AliMgana karatI hatI, kaIka strI potAnA bALakane cAlavAnuM zIkhavADatI hatI, vaLI bIjI kaIka strI sukhaDI ApatI hatI temaja kaIka strI stanapAna karAvatI hatI. - vIramatInI ciMtA A pramANe pitapotAnAM bALako sAthe kIDA karatI strIone joIne udyAnakaDA bhUlI jaI atyaMta vyAkuLa vIramatI pitAne putrarahita anya mAnatI niHzvAsa mUkatI. devane upAlaMbha Ape che. "he deva ! durbhAgyathI dUSita mane zA mATe duHkhI kare che ? nirdaya evA tArA vaDe duHkhapAtra evI huM zA mATe banAvAI? jema dIpaka vagaranuM gRha, jIva hita deha, sugaMdha vagaranuM puSpa, jaLa rahita maigha, jJAna vagaranI dayA, sanmAna vagaranuM dAna, mIThA vagere jene, kaMTha vagaranuM gAna tema putra vaMgaranI huM
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdraroja caritra thaI chuM je strInA khaLAmAM bALaka ramatuM nathI, teno janma nakAme che. kahyuM che : hasaMto nivaDato ya, vamato laalmNgo| . kAsai ceva ghannAe, aMke ramai savvayA // 18 // hasate, paDato ane lALa vamate putra kaI dhanya strInA kheALAmAM haMmezAM rame che." 18 duHkhanA eka pAtra tenA janmane dhikkAra che. putravinA rAjyasamRddhi nakAmI che. pUrva janmamAM meM kevuM karma karyuM ke jethI eka paNa manahara putra bhAgye mane na A. A pramANe vAraMvAra vilApa karatI, netramAMthI azrune mUkatI vIramatI durgAna karavA lAgI. te vakhate pitAnI svAminIne rudana karatI joIne tene sakhIjana pUche che ke - "he pUjya ! A vasaMtamahesavanA prasaMgamAM tamane kyAMthI duHkha utpanna thayuM ? A tarapha tamAre kAmadeva sarakhe svAmI che, ahIM tamAre sAvako putra caMdrakumAra vilAsapUrvaka kIDA kare che. A tarapha nagarajano, nagaranI yuvatIo rame che. aneka prakAranI kIDAnA rasamAM nimagna teone joIne A cittane AnaMda ApanAra kIDAnA samaye he svAminI! tamAruM mana kemeM kaluSita thayuM ? chatAM vIramatI kAMIpaNa bolatI nathI. lamaNe hAtha mUkI zUnyamanaska thaIne vicAra kare che. kanuM Agamane te vakhateM tenA puNyathI racele kaIka zuka-popaTa
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 zrI caMdrarAja caritra kAI sthAnethI AvIne AmravRkSanI zAkhA upara beThA. karamAyela mukhakamaLavALI vIramatIne joI ne parApakAra karavAmAM tatpara te zuka manuSyanI bhASA dvArA tene kahe cheH " he suMdarI ! tuM zA mATe raDe che ? vasaMtakrIDAnA AnaMdane mUkIne du:khAta evI tuM zu vicAra kare che ? tAru du:kha mane jaNAva." te vIramatI AvA prakAranuM zukanu vacana sAMbhaLI, UMce joI, manuSyabhASA khelanAra zukanu nirIkSaNa karI kautuka utpanna thavAthI maunane tyAga karI kahe che H hai pakSI ! mArA maneAgata bhAva jANIne tuM zuM karIza ?" phalabhakkhI lahU pakkhI, bhamaMto gayaNe sayA / tiriccho si vaNevAsI, vivegavigalo tumaM // 19 // " phaLanu` bhakSaNa karanArA, AkAzamAM haMmezAM bhramaNa karanArA, vanamAM rahenArA, tiyaMca, tu viveka vagaranA laghu pakSI che." 19 ' jo mArA du:khane dUra karanArA thA tA tArI AgaLa rahasya kahevu' ucita che, je mUDhamati khIjAAne peAtAnu gupta vRttAMta kahe che; te phakta parAbhavanu sthAna pAme che.' kahyu che : rahassaM bhAsao mUDho, jArise tArise jaNe / kajjahANi vivanti ca, lahaje hi patre patre ||20|| " je bhUkha je te leAkAne peAtAnI gupta vAta
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 5 kahe che, te kAnI hAni ane vipattine pagale pagale pAme che." 20 AthI gupta vAta pragaTa na karavI e ja zreSTha che. te pachI zuka kahe che ke : * huM mahAdevI ! tu A pramANe zaMkA kema kare che ? pakSIA je je kArya sAdhI zake che, te karavA mATe manuSyA paNa asamartha che. ' 6 te sAMbhaLIne vismita cittavALI vIramatI kahe che huM : he zuka ! tuM asatya belatAM kema zaramAtA nathI? manuSya karatAM jJAna vagaranI pakSI jAti kevI rIte dakSa hAya?" tyAre zuka kahe che : ' he devI ! jagatamAM pakSI sarakhA kANu che? traNa khaMDanA adhipati kRSNavAsudevanu vAhana pakSIrAja garuDa che. kavijanAnA mukhanI gheAlArUpa, varadAna ApanArI, jaDatAne dUra karanArI bhagavatI sarasvatI huMsavAhanavALI che. ahI' tenI zAbhAnu kAraNa pakSI che. kAIka zreSThInI kAmakhANu pIDAne sahana na karanArI strInuM zukarAje navI navI kathAo kahI akhaMDa zIlarakSaNa karyu, A teM zuM sAMbhaLyuM nathI ? naLarAjA ane damayaMtIne saMbadha karAvanArA huuMsa hateA. A pramANe pakSIoe aneka upakAra karyA che. akSara mAtra bhaNelAM pakSIo paNa jIvadayA kare che. Agama-siddhAMtamAM paNa tiya cAne pAMcamA guNasthAnanA adhikArI kahyA che. ame gaganagAmI AvA chatAM paNa zAstranA sArane jANunArA chIe. peAtAnI
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra jAtinI prazaMsA egya che, paNa te bIjAnA laghupaNuM mATe na hovuM joIe. - A pramANe zukarAjanuM vacana sAMbhaLI harSita manavALI vIramatI kahe che, "he zukarAja ! tuM satya vacanavALo paMDita che, tArA vacanavilAsathI romAMcita dehavALI huM tene jIvitathI paNa vadhAre priya mAnuM chuM. A upavanamAM tAruM Agamana anyanI preraNAthI thayuM ke pitAnI IcchAthI?" zuka kahe che... keIka vidyAdhare mane pALyo hato ane snehapUrvaka pAMjarAmAM rAkhyo hato. huM teNe batAvelAM kAryo karIne tenA cittanuM raMjana karatA hatA. have eka vakhata vidyAdhara mane sAthe laIne munirAjanAM vaMdana mATe gayo. munIzvarane praNAma karI, aMjalI karI temanI AgaLa te beThe. munirAjanA darzanathI pAparahita e huM paNa temanuM dhyAna karate rahyo. munivare madhura vANIthI dharmadezanA ApI. dezanAnA aMte paMjaramAM rahelA mane joIne kahe che ke "je tiryaMconAM baMdhana Asakta hoya che, tene mahApApa thAya. hRdayamAM dayA vinA dharmasiddhi kevI rIte thAya? baMdhanamAM paDelAM prANIo parama duHkhane anubhave che, tethI dharmanA athIoe keIpaNa jIvane baMdhanagrasta na kara joIe. sarva jIvone sukha ja priya hoya che." savvANi bhUANi suhe rayANi, savvANi dukkhAu samuvyiya ti tamhA muMhatthI suhameva deha, suhappadAyA lahoM suhAI // 21 //
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra sarva jIve sukhamAM Asakta hoya che, sarva jIve duHkhathI uga pAme che, tethI je sukhano atha hoya te sukhane ja Ape che. sukhane ApanAra sukhane meLave che. 21 ItyAdi vacanathI pratibaMdha pAmela te vidyAre niyama grahaNa karI mane baMdhanathI mukta karyo. te pachI huM munirAjane namaskAra karIne, temanA upakArane yAda karatA, eka vanamAMthI bIjA vanamAM jato, kIDA karate ahIM AvIne AmravRkSanI zAkhA upara beThe. ane tame mane je. tethI he devI ! mArI pAse tamAre kAMI chupAvavA lAyaka nathI. huM asatya belato nathI. tamArI ciMtA avazya dUra karIza. vIramatI vicAre che ke, "zAstranA rahasyane jANanAra A zuka mArI putraciMtAne dUra karaze e pramANe vicArIne tene kahe che ke "he zukarAjA! samagra saMpattithI yukta evI mArA manamAM putraciMtA vate che. kahyuM che : aputtassa suhanatthi, neva nidA samo vi na / suhakiccaM kao tassa, ciMtAjuttassa savvayA // 22 // 1 "aputrIyAne sukha nathI, nidrA nathI, zAMti nathI. ciMtAyukta evA tene sarvadA zubha kRtya kyAMthI hoya? 22 - "he zukarAja ! tuM je maMtra, taMtra ke auSadhinA prabhAva vaDe mane ciMtArahita kare te huM tArI zakti jANuM, anyathA tArI zakti huM kevI rIte jANuM? vijayAdazamInA
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 - zrI catarAja caritra divase azva na doDe te tenuM rAkhavuM nakAmuM ja che. tuM paMDita, sAhasika ane dhIra che. tene prANa karatAM paNa adhika baMdhu tarIke huM mAnuM chuMmAruM kArya siddha thayA pachI huM tane navalakho hAra ApIza. haMmezAM tAre sugadhI bhajana ane svAdiSTa phalethI satkAra-upacAra karIza. tArA upakArane huM bhUlIza nahi." zuke vIramatIne upAya batAvyuM zuka kahe che, "he devI! kheda dhAraNuM na kare. paramAtmA tamArA manoratha pUraze. tame mArI dharmamAtA che. ciMtAne tyAga karIne hRdayamAM dhIratA dhAraNa kare. mArga batAvI huM tamane sukha karanAre thaIza. jeo paraduHkhabhaMjana ane zUra hoya che teonA puNyanA aMkUra sarvatra pragaTa thAya che, te mAtA ! manavAMchita ApanAra mAruM vacana sArI rIte avadhAre. A vanamAM uttaradizAe zrI rASabhadeva svAmIne prAsAda che. jyAM caitrIpUrNimAnI rAtrie divya AbharaNethI bhUSita asarAe nATakanAM upakaraNe laI mahotsava karavA mATe Avaze. temAM eka nIlavastrane dhAraNa karanArI mukhya asara che. tenuM vastra je hAthamAM Ave te tamArI kAryasiddhi thAya." vIramatI kahe che ke, "A te kevI rIte jAyuM ?" - zuke kahyuM ke, pahelAM huM te vidyAdhara sAthe maitrI
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 29 praNi mAe te jinAlayamAM yAtrAnimitte gayeA hateA. tethI me' A jANyuM che. tyAM tamAre ekalAe ja javu, ane meM kahelA saketa bhUlavA nahi.' A pramANe te zuka vIramatIne jaNAvIne AkAzamAM UDI gayeA. tenA viraduHkha vaDe pIDA pAmelI vIramatI netrAzca vaDe sneha prakAze che. vIramatInuM kAryasiddhi mATe gamana A tarapha parivAra sahita vIrasena rAjA ane nagaralAka vasatakrIDA karIne sadhyA samaye nagarImAM pAtapeAtAnA nivAsasthAne gayAM. krame karIne caitrI pUrNimA AvI vIramatIe zukanA vacananuM smaraNa karyuM. kAraNa ke A jagatamAM sarva prANIo svArtha sAdhavAmAM catura hAya che. siddhi karmAnusAre pAme che. saMyAsamaya thayeA. te vakhate sALe kaLAthI vyApta, gaganamaMDaLane prakAzita karatA caMdre kAmadevanA apratihata cakra jevA zeAle che. te samaye peAtAnI agarakSikA ane vizvAsapAtra dAsIne gharanI rakSA mATe rAkhI, vezaparivartana karI vIramatI ekalI nagaramAMthI bahAra nIkaLI. strIcaritra juo !--caMdranAM kiraNAthI zveta vanamAM bhayarahita jatI vIramatI uttara dizAmAM dUrathI divase bhramaNa karavAthI utpanna thayela parizramane dUra karavA beThele sUya hAya evA daidIpyamAna suvarNa kalazane dhAraNa karatA jinamadirane jue che. vAyuthI kaMpatI dhvajapatAkAo
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 zrI caMdrarAja caritra vaDe pathikalAkane jANe khelAvatA hAya evA te RSabhadeva svAmInA prAsAdane samIpa AvelA joI te Si ta manavALI thaI. te pachI sApAnapa kti upara caDhIne te jinacaityamAM gaI. be hAtha joDI vinayapUrvaka zrI RSabhadeva prabhune ghaNIvAra sudhI praNAma karIne peAtAnA aparAdhanI kSamA mAgI bhagava tanI pAchaLa guptapaNe rahI. tyAra pachI saMketasamaye apsarAgaNa paNa tyAM AvyeA. prathama zrI RSabhadeva prabhune traNa vakhata pradakSiNA karI mastake e hAtha joDI praNAma karI kesara Aphri zreSTha padArtho vaDe dravyapUjA kare che. te pachI jinezvaranA guNeAnuM gAna karavA vaDe bhAvapUjA karatI saMgItakaLAmAM kuzaLa te apsarAo vAjitrAne taiyAra karI vividha nRtyakaLAe vaDe prabhunI AgaLa nRtya karavA lAgI. temAM keAI sA re ga ma va dha ni e pramANe sAta svaranA bhedathI bhinna vividha prakAranA gIta-gAnapUrvaka cittane pramAda ApanArI vINA vagADe che, kAIka sraryA tAM dhik tAM dhik e pramANe nAda vaDe mRdaMga vagADe che. eka Dhola vagADe che, kAIka kAhala vagere vividha vAjitrA vagADe che. eka-e-traNa-cAra tAla, vasaMta svaratAla, brahmatAla Adi bhedavALA nRtyane karIne thAkI gayelI virAma pAmI. have tyAM jinamadiranI AgaLa niLa jaLathI bharelI eka puSkariNI (=vAva) che. tenA kAMThe pAtApeAtAnAM
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra vastro mUkI, pitAne parizrama dUra karavA te apsarAo vAvamAM utarI. paraspara upahAsa karatI, krIDArasane anubhavatI nirbhaya evI te asarAe krIDA karavA lAgI. A tarapha vIramatI avasara joIne maMda maMda cAlatI vastronI pAse jaIne zakarAje kahelA nIlavastranuM apaharaNa karI jinaprasAdanI aMdara praveza karIne maMdiranuM dvAra baMdha karIne prabhunA caraNanuM zaraNa aMgIkAra karIne daDha manavALI te potAnA kAryanI siddhine mAnatI dvAranI samIpe UbhI rahI. have sarva apsarAo jaLakrIDA karI vAvane kAMThe AvI pitapatAnAM vastro paheravA lAgI. mukhya asarA potAnAM vacce na jovAthI vilakhI thaI ane bIjI asarAone pUche che ke "he sakhIo ! A upahAsano samaya nathI, koIe mAruM nIlavastra grahaNa karyuM che, te mane jaladI Apa. tenuM vacana sAMbhaLIne sarva apasarAo hAtha joDI vinayapUrvaka kahe che ke, "he meTIbahena! satata sevA karavA lAyaka tamArI hAMsI karavA mATe zuM ame cagya chIe? he svAminI ! ame zapathapUrvaka kahIe chIe ke ame tamAruM vastra grahaNa karyuM nathI. jenI kRpAthI ame jIvIe chIe tene avinaya ame manathI paNa na karIe. amArI upara vizvAsa rAkhe. te vakhate keI apsarA kahe che ke, "prathama A maMdiranuM dvAra ughADuM hatuM, hamaNAM te baMdha che. AthI
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 zrI caMdrarAja caritra keIka vastranuM apaharaNa karanAra dvAra baMdha karIne tyAM aMdara ja rahyo hoya tema saMbhave che. tenuM vacana satya mAnatI sarva devIo dvAra pAse AvI A pramANe kahe che : - " "are vastranuM apaharaNa karanAra ! amArI svAminInuM vastra jaladI Apa. rAtri pUrI thavA AvI che. hamaNAM prAtaHkALa thaze. amAre ahIMthI dUra javAnuM che. devadUSya manunA upabhegamAM AvI zakatuM nathI, ema samaja. je amAruM vastra ApIza te nRtya jevAthI, harSita cittavALA te amane bheTa ApI ema ame mAnazuM athavA kaI bIjA kAme apaharaNa karyuM hoya te paNa te vastra Apa. tAruM je kAma haze te ame sAdhI ApazuM. je kaMI strI ke puruSa hoya te jaladI dvAra ughADe. ame vilaMba sahI zakatAM nathI." "devatAnuM vacana asatya hotuM nathI." ethI vizvAsapUrvaka te viramatIe dvAra ughADayuM. kahyuM che : amohA vAsare vijjU, amoha nisi gajjiyaM / nArIbAlavao'mohaM, amohaM devadasaNa // 23 // "divase vIjaLI amegha che, rAtrie meghanI garjanA amegha che, strI ane bALakanuM vacana amogha che ane devanuM darzana amogha che.-arthAt jarUra phaLe che." 23 te apsarAo te vIramatIne joI Azcarya pAmI.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI cAra gara 33 vIramatI kahe che * jo mArA kAryanI siddhi karI te tamAruM vastra Apu.' mukhya apsarA kahe che : * huM priyasakhI ! tAruM kA kevA prakAranuM che ? te prathama lajjA choDIne tu jaNAva, kAraNa ke AhAra ane vyavahAramAM spaSTa mAlanAra hAya te sukhI thAya che.' ' te pachI vIramatIe kahyu : zAkacane caMdrakumAra nAme putra che. putranA sukhane anubhavatI nathI. tethI evI cArI karI.' he devIe ! mArI durbhAgyathI pIDita hu meM sajjanAne nidya devIoe kahyuM : 'te kevI rIte amAre vRttAMta jANyA ' ' vImatIe kahyu: kAIka vidyAdhare pAlana karelA zukarAje mArI pAse AvIne tamArI sa` hakIkata kahI. anyathA tamAruM darzana kaI rIte thaI zake ? he devIe ! me' mArI sa` hakIkata tamane kahI. have mArI putranI abhilASA pUrNa karIne vajragrahaNa karI icchA muja gamana kare.' vIramatIne AkAzagAminI vagere vidhAonI prApti have paramArtha jANIne apsarAonI svAminIe durbhAgyathI duSita evI tenA bhAgyamAM putra nathI ema ca. ya. 3
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra avadhijJAnathI jANIne kahyuM: "A janmamAM tAre sarvathA putrasukha nathI, bhAgyaviruddha sarvathA karI zakAtuM nathI. te paNa putrarahita evI tane vAMchita arthane ApanArI, AkAzagAminI-vairInivAriNa-jalatAriNI ane vividha kAryasAdhinI vidyAo huM tane ApuM chuM. e vidyAonA prabhAvathI caMdrakumAra sahita samagra rAjya tAre AdhIna thaze. mArAM vacane hRdayamAM sthApana karIne putraduHkhane tuM cheDI de. caMdrakumAra tane mAtRbhAve jeze. tAre paNa tene putrabhAve che. tene ja putra mAnatI tuM samasta sukhane pAtra thaIza." A pramANe devInuM vacana sAMbhaLIne putranI AzAthI rahita vIramatIe te devI pAsethI AkAzagAminI pramukha vidyAo grahaNa karI, potAne aparAdha khamAvIne te devIne te nIlavastra samarpaNa kare che. vastra grahaNa karI te devI parivAra sahita pitAne sthAne gaI. have vidyAo prApta karIne vIramatI zrI iSabhaprabhunA caraNakamaLane namI, pitAnA gRhe AvI. A rIte A rAtrinuM vRttAMta rAjA vagere koIe jANyuM nahi. - have prabhAta thavAthI prasanna manavALI prAtaHkAryo sArI rIte karI te vIramatI te vidyAe sAdhavA lAgI. anukrame sarva vidyAo sAdhIne te ciMtArahita thaI. vidyAnA sAmarthyathI pAMkha pAmelI sApaNanI jema vakabhAva pAmIne siMhaNanI jema nirbhaya, atyaMta madenmatta citta
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 35 vALI te vilAsa kare che. maMtrataMtranA pravega vaDe te vIramatI rAjA vagere sarva lekane pitAne AdhIna kare che. tethI tenI anya dezomAM paNa prasiddhi thaI - have vIrasena rAjAe kalAcAryanI pAse bhaNavA mUkele caMdrakumAra anukrame gaNita, vyAkaraNa, kAvya, rasAlaMkAra, chaMda, lakSaNazAstra vagere vidyAe zIkhate temaja zastraastra kaLAone abhyAsa karato sarva vidyAmAM pAraMgata ahaspati sarakhe thaze. te caMdrakumAra samAna vayavALA mitro sAthe krIDA karate, divase pasAra karate anukrame kAmIpuruSane priya evA yauvanane pAme. caMdrakumArane guNuvalI sAthe vivAha vIrasena rAjAe tene yauvanavaya pAmele jANIne guNasena rAjAnI raMbhA samAna rUpavALI guNAvalI nAmanI putrI sAthe naimittike ApelA zubha muhUte te kumArane vivAhamahotsava karyo. te caMdrakumAra te guNAvalI sAthe navanavAM vastrAbhUSaNa paheravA vaDe vividha krIDA vaDe vilAsa karate samaya pasAra kare che. te vIramatI kumAranI mAtA caMdrAvatI karatAM paNa caMdrakumAra upara adhika neha dhAraNa karatI tenA sarva arthane sAdhanArI thaI eka vakhata potAnA AvAsamAM rahelI caMdrAvatI
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 zrI caMdrarAja caritra ekAMtamAM peAtAnA patinA kezakalApane samAratI, kAMsakI vaDe sarakhA karatI, sugadhI tela vaDe suvAsita karatI hatI, te vakhate rAjAnA atyaMta kRSNa kezasamUhamAM vaLagelI tenI AMgaLIe kaseTImAM karelI suvaNarekhA samAna zAbhatI hatI. 6 te vakhate teNIe rAjAnA mastakamAM caMdrakaLA sarakhA ni`La eka palita-zveta vALane joI ne vadana upara kheda pAmIne peAtAnA priyane kahyuM : he priyatama ! akasmAt bhayajanaka eka dUta ahI AvyeA che. Ape sava arivane peAtAnA parAkramathI nivAryA che, para`tu A eka na nivArI zakAya evA AvyeA che.' vIrasena rAjAnA vairAgya A pramANe peAtAnI priyAnuM vacana sAMbhaLIne rAjA kahe cheH ' ahIM dUta kayAMthI Avye ? mArI AjJAnu ullaMdhana karI aMtaHpuramAM kevI rIte Ave ? tene batAva, tenA daMDa karu." e pramANe vismaya sahita Amatema kAMIne na jovAthI rAjA kahe che : * evA prakAranA kacA dUta che je subhaTothI rakSaNa karAyelA, praveza na karI zakAya evA mArA aMtaHpuramAM Ave ?' caMdrAvatI kahe : 'he priya ! vyAkuLa cittavALA na thAo. je dUta zarIradhArI hAya te ahI' kevI rIte Ave ? paraMtu A jagatanA saMhAra karanAra jarAnA dUta
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra ja karI rAjA vicAranAM vacananA rahe dharmAnuSThAnanA samayane sUcavato palita-veta kezanA bahAnAthI tamArA mastakamAM AvyuM che.' A pramANe rANInAM vacananA rahasyane samajI krodha zAMta karI rAjA vicAre cheH "anupama evA A zarIramAM jarA AvI, jethI aMge zithila thAya che, keza veta thAya che. daMtapaMkti bhraSTa thAya che, idri paNa potapitAnuM kArya karavAmAM vimukha thAya che. jyAre mahAdeve kAmadevane bALyo, te vakhate teNe jarAne kema vinAza na karyo ke jarAnA abhAvamAM ciMtArahita prANIo niraMtara sukha pAme!" A pramANe vicArato rAjA pitAnA AtmAne samajAve che : "he cetana ! bhayaMkara dukhethI bharelA A saMsAramAM dharma vinA ekAMta hita karanAra bIjo koI nathI. zarIra anitya che, samRddhi azAzvata che, haMmezAM prANuonA prANonuM apaharaNa karanAra yamarAja najIka Ubhe che, tethI pitAnA ISTane sAdhavAmAM tatpara thAya. jIvane zAzvata sukhasAdhaka dharmArAdhanA che. viSayarUpI viSanI vAsanAne dUrathI tyAga kara. A jarA bahAra prakAze che, tevI rIte tuM manamAM kSaya na pAme evA AtmAmAM rahelA samabhAvarUpI amRtarasane pragaTa kara. jJAna-darzana-cAritramaya pitAnA atyaMtara prakAzane je. narakanA duHkhane ApanArA rAjyamAM kema moha pAmyuM che ? tethI viSayasukhane tyAga karIne sapheda-kezarUpa khagra vaDe kAmasubhaTane nAza karavA mATe saMyamarUpI rAjya grahaNa karavuM ucita che. A pramANe manamAM nakkI karIne
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 zrI caMdrarAja caritra ' vIrasena rAjA caMdrAvatI rANIne kahe che : hai priyA ! have mArI saMsAramAM rahevA icchA nathI. AthI saMsArasamudra taravAmAM pravartuNu samAna saMyamane grahaNa karIne huM aNugAra muni thaIza. kahyu che: jayasikhiMchiyasuhae, aNihiraNe tivaggasArammi / ihaparaloyahiya, sammaM dhammammi ujjamaha ||24|| * jaya, lakSmI ane vAMchita sukhane ApanArA, aniSTone dUra karanAra, traNa vargomAM sArabhUta, evA dhama'mAM AleAka ane paralAkanA hita mATe sArI rIte udyama karI.'- 24 A pramANe priyatamanuM vacana sAMbhaLIne paTarANI viSayane anusaratAM vAkayo vaDe rAjAne vinavavA lAgI; tApaNu kAmabhAgathI virakta cittavALA, saMyamane grahaNa karavAnI abhilASAvALA, adhika vairAgyathI zeAbhatA evA te rAjA mAnya karatA nathI. A pramANe vIramatI ane caMdrAvatIe vilAbhita karavA chatAM paNa vIrasena rAjA sa`sAravAsane kArAgRha mAnatA peAtAnA zubha AzayathI calAyamAna na thayeA. cadrakumArane rAjya ane vIrasena rAjA tathA cadrAvatInI dIkSA rAjAnA pariNAma jANIne caMdrAvatI ' satIe patinA mAga ne anusaranArI hAya che' e vacanane satya karatI hAya tema sayamagrahaNa karavAnA pariNAma thavAthI kahe che : 'huM
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 39 paNa saMsAravAthI kheda pAmI tamArI sAthe zAzvata sukha ApanArI pravajyA svIkArIza." ema nivedana karI potAnA putra caMdrakumArane hitazikSA ApI vIramatIne seM. vIrasena rAjAe sarvane egya zikhAmaNa ApIne caMdrakumAra rAjyAbhiSeka karyo. te pachI jinacaityamAM aSTAhnikA mahotsava karAvI, dIna-anAtha janono uddhAra karI, sAta kSetramAM dhana vAparI mahotsava pUrvaka caMdrAvatI sAthe sugurunI pAse dIkSA lIdhI. kahyuM che : na ya rAyabhayaM na ya corabhayaM, ihalogahiyaM paralogasuhaM / naradevanayaM varakittigaraM, samaNattamimaM ramaNijjayaraM // 25 // "jemAM rAjAne bhaya nathI. corano bhaya nathI, A lekamAM je hitakArI che, paralokamAM je sukhakara che, manuSya ane dee je jene namaskAra karyA che, zreSTha kItine karanAra che, (tevuM) A sAdhupaNuM atyaMta manohara che. 25 - have baMne prakAranI (grahaNa ane Asevana) zikSA grahaNa karI vIrasena rAjarSi anukrame gItArtha thaIne bhavya jIvone pratibadha karatA zrI munisuvrata svAmInA zAsanamAM kevaLajJAna pAmIne paramapada-mekSa pAmyA. te caMdrAvatI Aryo paNa niraticAra saMyamanI ArAdhanA karIne kSakazreNi vaDe kevaLajJAna pAmIne nirvANasukha-mokSasukha pAmyAM. A pramANe vIrasena rAjAne ane caMdrAvatIno prada ApanAre nimala vRttAMta saMkSepathI kahyo.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ zA caMdaravAja caritra have vIramatI ane caMdrakumAranuM vividha rasa utpana karanAra, cittane AnaMda ApanAra caritra kahIe chIe. bhavya jIve te sAvadhAna manathI sAMbhaLe. vIramatInuM caMdrarAja AgaLa pitAnI vidyAzaktinuM kahevuM have eka vakhata vIramatI ekAMtamAM caMdrarAjAne bolAvI kahe che: "he putra! vidyAbalayukta huM hovAthI tAre kaIpaNa prakAranI ciMtA na karavI. je tArI IcchA heya te iMdranuM siMhAsana lAvuM. he dIrdhAyu! je tArI sUryanA rathanA revaMta azvanI IcchA hoya to te paNa tarata tArI AdhIna karuM. he buddhizALI! je tuM kahe te kuberanI dhanasamRddhinuM haraNa karIne tAre rAjyabhaMDAra akSata-pUrNa karuM, meruparvatane tArA gharamAM lAvuM, tane devakumArI paNa paraNAvuM. he kumAra! A asatya na jANu. mArI vidyAnA prabhAvane jANavA mATe deve paNa samartha nathI. te manuSya kevI rIte hoya? A lekamAM strInA caritrane koI pAra pAmI zakatA nathI. kahyuM che ? jalaNo vi gheppai suha, pavaNo bhuyago ya keNai naeNa / mahilAmaNo na gheppai, bahuehiM nayasahassehiM // 26 // agni sukhapUrvaka grahaNa karAya che, vAyu ane sarva paNa kaIka upAya vaDe grahaNa karAya che, paraMtu ghaNuM hajAre upAya vaDe strInuM mana grahaNuM karAtuM nathI." 29
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAja racita he vatsa! IcchA mujaba tArA sarva manoratha pUrNa karIza. paraMtu yauvanavaya pAmelA tAre mArI AjJAnuM ulaMghana karavuM nahi. yauvana sarva anartha karAvanAra thAya che." kahyuM che : jovvaNaM dhaNasaMpattI, pahutta avivegayA / ikikaM pi aNaTThAya, kimu jattha caukkayaM // 27 // yauvana, dhanasaMpatti, prabhutva, avivekapaNuM A ekeka paNa anartha mATe thAya che, to jyAM A cAre heya tenI zuM vAta karavI ? " 27 ' "he putra! je huM prasanna chuM te kalpavRkSanI latA sarakhI chuM paNa je kupita thAuM te viSavelI samAna chuM. A pramANe jANIne haMmezAM sukhane IchatA tAre kyAreya mArA vacananuM ullaMghana karIne kaI paNa kArya na karavuM ane bIjI vAta e che ke mArAM chidra na jevAM." caMdrarAjA be hAtha joDI vIramatIne kahe che: "he mAtA ! ekAMte hita ciMtavanArI tArA vacanane lepa huM kayAreya karIza nahi." tuM ceva majjha jaNaNI, taM jaNago Isaro ya rAyA me / sai rakkhirI tumaM mama, savvaM sAhINameva tuha // 28 // "tuM ja mArI mAtA che, tuM ja mAre pitA, Izvara ane rAjA che, tuM haMmezAM mAruM rakSaNa karanArI che. A sava tane ja svAdhIna che. 28
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra he mAtA ! tamArI dayAthI mAre agaNita dravya che." A pramANe caMdrarAjAnuM vacana sAMbhaLIne harSita manavALI vIramatI kahe che: "he putra! tuM so varSa jIva, tuM mane prANa karatAM paNa priya che, tArA vinayaguNa vaDe huM tArA para ghaNuM prasanna chuM. mArAthI kaI bhayanI AzaMkA tAre na karavI. A rAjyalakSmI sukhapUrvaka bhegava. tane koDe kalyANa thAo. A pramANe zubha AzIrvAde pUrvaka tenI sAthe vAtacIta karIne vIramatI potAnA prasAdamAM AvI. gaMgA nadInI jema nirmaLa buddhivALI, sadguNenA samUhathI yukta guNAvalIe pitAnA priyanA cittane tevI rIte Avajita-vaza karyuM ke jethI te caMdrarAjA tenAmAM mana rAkhavA lAge. A pramANe cakalAka pakSInI jema kSaNavAra paNa virahanI vedanAne nahi sahana karatA, deguMdukadevanI jema snehapAzathI baMdhAyelAM te baMne ghaNuM prakAranA bhegene bhegavatAM pharatAM hatAM. dUdha ane pANInI jema paraspara nehavALuM te yugala suvarNajaDita ratnanI jema zebhe che. caMdrarAjA haMmezAM vIramatInI IcchA mujaba kArya karato hato ane paTarANI guNAvalIe paNa haMmezAM mahAdevI vIramatInA caraNene praNAma karatAM keTalAya divaso pasAra karyA. rAjasabhAnI aMdara caMdrarAjA laghu hovA chatAM rUpa vaDe kAmadeva samAna, tejathI meruparvatanA zikhare rahelA sUrya samAna zete hate.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 43 caMdrarAjAnI sabhAmAM bRhaspati sarakhA cha ce danane jANanArA zreSTha paDitA paraspara vAdavivAda karatAM leAkeAnA cittane AnaMda pamADatA hatA. vIramatInuM guNAvalIne svAdhIna karavuM have eka vakhata vividha AbharaNA vaDe zAbhatI guNAvatI rANI amRta samAna svASTi bhAjanathI peAtAnA priyane jamADIne, peAte paNa bheAjana karI hiSa ta cittavALI peAtAnA prAsAdanA gavAkSamAM beThI hatI, te vakhate tene dAsIva ekabIjAnI harIkAIthI tenI sevA karatA hatA. te dAsIomAM koIka hAthamAM poMkhA laI vI jatI hatI, kAIka tabela-mukhavAsa ApatI hatI, koika amRtasamAna pANIthI bharela kaLaza laI UbhI hatI, kAIka hAthamAM vilepana laI UbhI hatI, kAIka hAthamAM daNa laIne UbhI hatI. koika kesarayukta jaLa chAMTatI hatI, kAIka vikasita dADama sarakhA dAMtavALI vinAdavArtA vaDe tene hasAvatI hatI, kAIka tenA kaMThamAM paMcavaNu nI puSpamALA paherAvatI hatI. A pramANe dAsIe aneka prakAre sevA karatI hatI tethI guNAvalI rANI praphulla cittavALI pramAdane anubhavatI kAmadevanA vananI saMpattinI jema zAlatI hatI. te vakhate dUrathI vividha vezathI vibhUSita vIramatIne AvatI joI ne dAsIe guNAvalInehapUrNAMka kahevA lAgI : " he svAminI! jaldI UbhAM thAe. tamArAM sAsu tamArI sAthe vAtacIta karavA mATe AvatAM dekhAya che.
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 zrI caMdrarAja caritra temanA yathAcita vinaya karo. je pUjavA ceAgyanI sevA kare che, te sasa'paDhAone pAtra thAya che. jema tamArA Adeza ame mastake dhAraNa karIe chIe; tevI ja rIte tamAre paNa temanI AjJA pALavI, kAraNa ke tamArA priya mahArAjA paNa temanI AjJAmAM satata khaMdhAyelA che, tethI tame paNa tenI bahumAnapUrvaka sevA kareA. temanI prasannatAthI tamArA sarva manerathA phaLaze. pujjANa maccaNAo, mANaM arihaMti sevagA niccaM / kulayA na payaTTaMte, pujjasamaccaNavaikamaNe ||29 // pUjayanI pUjA karavAthI sevake| hamezAM pUjanIya thAya che. kulavAna janeA pUyanI pUjAnuM ullaMghana karatA nathI. ' 29 6 A pramANe peAtAnI dAsInAM vacanA sAMbhaLIne vastrAbharaNathI suAAbhita guNAvalI ekadama UbhI thaIne tenI sanmukha jaI ne tenA caraNakamaLamAM paDI vinayathI namra mastakavALI te A pramANe belI : hai pUjya ! tamArAM danathI hu kRtArtha thaI, tamArI kRpAthI huM parama aizvarya pAmI. Aje mAre AMgaNe kalpavelI pragaTa thaI, Aje mAre janma saphaLa thayeA. Aje mArA pUjela devatA prasanna thayA, AjanA divasane huM saphaLa mAnuM chuM. vadhAre zuM kahuM ? he pUjya ! Ape ahIM AvIne sumeru karatAM paNa mane adhika karI. A pramANe guNAvalInAM vacane sAMbhaLIne Sita manavALI vIramatI tene saraLa svabhAvavALI jANI tene zubha
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra AziSa Ape che, "jyAM sudhI lokamAM akSayatejayukta dhruva tAre hoya, tyAM sudhI tAruM kalyANadAyaka acala saubhAgya raho. jyAM sudhI A pRthvImaMDala che, tyAM sudhI tuM putrapautranA parivAravALI sukhI rahe." te pachI guNAvalI tene uttama Asana upara besADIne be hAtha joDI tenI sanmukha beThI. tenA aparimita guNa vaDe khuza thayelI vIramatI bolIH "he vadhU! tAruM nAma yathArtha che. te baMneya kuLane ujALyAM che, tuM vinayaguNa vaDe zreSTha che; AthI tArA mukhakamaLamAMthI madhura vacana nIkaLe che. temAM zuM Azcarya ? caMdramaMDaLamAMthI amRta jhare che, kamaLamAMthI sugaMdha phelAya che. IkSukhaMDamAMthI madhurasa nIkaLe che, te kAMI Azcarya nathI. tuM koDa divALI je. tuM mane prANa karatAM paNa vadhAre priya cho. tane je managamatuM hoya te mArI pAse mAgavuM. tAre kaI ciMtA na karavI. je mAro putra caMdra tane kAMI dubhave te mane jaNAvavuM, jethI huM tene zikhAmaNa ApIza. tame daMpatI mArA netra samAna che. je sAsu vahu upara nehavALI hoya te zuM kahevuM ? huM tane putrI samAna mAnuM chuM. tuM zuddha hRdayavALI che. mane tArAmAM vizvAsa che. tuM kyAreya mArA vacananuM ullaMghana nahIM kare ema huM saMzaya vinA jANuM chuM. je tuM mArA vacana mujaba cAlIza to mArI pAse vidyA-pramukha je kAMI che te sarva tAre svAdhIna ja che ema jANavuM.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra A pramANe vIramatIe vANInI kuzaLatAthI guNAvalIne vaza karI. 46 guNAvalI atyaMta saraLa AzayavALI hAvAthI sAsunAM kapaTapUrvakanAM vacanAne jANatI nathI. tenA vacanane sa` satya mAne che. tenA dAsIvaga te ane vAta karatAM hatAM tyAre pAtapeAtAnu' kAma karavA lAgyA. guNAvalIne dezAMtaragamana mATe samajAvavu have ekAMta meLavIne vIramatI guNAvalIne kahe che : he vahu ! tuM rAjakanyA che. mAre putra tArA priya che, tethI tuM potAnA manamAM A sa'sArane saphaLa mAne che. AlAkamAM mArAthI adhika kAI nathI evA gava dhAraNa kare che. paraMtu huM tArA janma nakAmA mAnuM chuM. tuM atyaMta mukhya che, peAtAnA hitane jANatI nathI. A pramANe vIramatInAM mamayukta vacane sAMbhaLI guNAvalI kahe che : he mAtA ! hu tamane mArI mAtA samAna gaNuM chuM, aparAdha vinA zA mATe mane ni che ? mArI kaI nyUnatA che ? hasti-azva-ratha-suvarNa -ratna ane dulavastra vagere manavAMchita sa vastue vidyamAna che. mArA parivArava' paNa hameza anukULapaNe mArI sevA kare che. pramaLa puNyAyathI tamArA jevAM sAsu meza mane hitakArI upadeza ApanArAM prApta thayAM che, tethI huM mArA janmane kRtArtha mAnuM chuM mArA jevI kAI puNyazALI nathI.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra te pachI vIramatI tene hAtha pakaDI kahe che: "he putrI ! tuM sarvathA mugdha dekhAya che. mArA vacananuM rahasya teM kAMI paNa na jANuM. hoTha kaMpavAthI hadayamAM rahelA bhAvane jANanArA saMsAramAM virala hoya che paraMtu A sarva guNe karatAM buddhiguNa ati durlabha che. kahyuM che: na davvaM davvamiccAha, buddhisajjhaM meM mayaM / tamhA buddhiguNo sajjho, puvvameva hiyatthiNA // 30 // guNA saeva pujjati, na rUva na kulaM tahA / guNANamajjaNe logA, payaTTati jao sayA // 31 / / "dravya te dravya nathI, kAraNa ke te buddhisAdhya che, tethI sauthI prathama hitanA athIe buddhiguNa sAdho joIe." 30 guNe haMmezAM pUjAya che, tevI rIte rUpa ke kuLa pUjAtuM nathI. je kAraNathI haMmezAM loko guNa upArjana karavA prayatna kare che." 31 mUrkha mANasa ja dhananA upabheganI icachA kare che. keIka rUpa vaDe AnaMda mAne che, paraMtu te sAruM nathI. uttama puruSa nirmaLa guNothI ja prasanna thAya che. tuM puSpa jevI sukumAra che. phakta sUkSama dukULa vastra paheravAnuM ja jANe che. paNa tArAmAM keIpaNa buddhibaLa nathI. eka tarapha cAra veda ane eka tarapha buddhikauzalya. e pramANe bane tuM sarakhA jANe che. paraMtu vidvAna ja tenA bheda jANe che. pitAnI
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ cho aMdAja caritra jAte pitAne paMDita mAne che, paNa huM te tane pazusamAna mAnuM chuM. vacanamAtramAM tAruM kuzaLapaNuM che. eka vacanathI ja meM tArI parIkSA karI che. have guNAvalI kahe che: "he pUjya! huM mUha buddhivALI chuM ema tame kevI rIte jANyuM ? huM viduSI chuM ema sAcI rIte mAnuM chuM. vadhAre zuM kahuM? pitAnAM vakhANa pitAnI jAte karavAM te to sarvathA anucita che." kahyuM che : pakhuttA guNA jassa, nigguNo vi guNI siyA / iMdo vi lahuo hoi, saMyaM pakkhAvie guNe // 32 // jenA guNe bIjA kahe che, te nirguNa hoya te paNa guNavAna thAya, je potAnA guNe pote kahe te IMdra hoya to paNa laghu thAya che." 32 "he mAtA ! tamAre putra mAre svAmI che. A tribhuvanamAM enA samAna bIjo koI puruSa nathI. nirmaLa guNenA samUhathI bharelA te svAmI vaDe puNyazALI lokomAM huM mane agresara mAnuM chuM. to paNa tame mArA janmane dhikkAre che ? vIramatI kahe che- he putrI ! tuM sAvadhAnapaNe mAruM vacana sAMbhaLa. pitAnA manamAM e pramANe prada na pAma. tArA svAmI caMdrarAjAnI kaI gaNatrI? tene keNa oLakhe che? je bIjA puruSane tuM jue te tane garvana thAya. kUvAne deDako samudranA taraMgone kevI rIte jANe? kumbhA strI ratinA rUpanI saMpattine kaI rIte jANe? je
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ca`drAja caritra 49 nAriyeLanA phaLanA asvAdane jANate nathI, tene kAkaDInAM phaLa mIThAM lAge che. nagaranA leAkanA vaibhavane vanecarabhillu kevI rIte jANe? je garama kAmaLA pahere che te rezamI vasranA paheravAnA AnaMdane kevI rIte pAme ? jeNe pravaheNa joyAM nathI, tene taravA mATe tumaDI ja priya hAya che. ghAMcIneA baLada haLanI khetIne kevI rIte jANe ? hai putrI ! tuM mAMcAnA mAMkaNu jevI sa thA abudha che, jethI leAkamAM evA prakAranA ekeka puruSa hAya che ke je rUpasauMpatti vaDe pratyakSa navIna kAmadeva ane iMdra jevA dekhAya che.' ? A pramANe sAsunAM vacanA sAMbhaLIne guNAvalI kahe che : he mAtA ! A pramANe mane na kaho. khIjA caMdrarAjA karatAM adhika rUpasa'pattivALA haze, paraMtu tamArA kuLane udyota karanArA caMdra jevA eka caMdrarAjA ja che. sihaNu eka ja putrane janma Ape che, ziyALaNI aneka putrAne janma Ape che. kasturiyAM mRga kAreka koI ThekANe ja maLe che, khIjAM haraNe! ghaNAM dekhAya che. tethI tamArA putra caMdra kAM? ane khIjA madamatti manuSye kAM ? khIjA sa rAjAe tamArA putra caMdrarAjAnA paganA nakha jevA ja che. jyAM gajarAjanI tulanA karAya tyAM gabha tenI sa'gatine kaI rIte cAgya che ? jayAM kalpavRkSa sarakhAM vRkSA zAbhatAM hoya tyAM keraDAnA vRkSanI kaI gaNatrI ? tamArA putra caMdrarAjAne svAmI tarIke pAmIne huM mArA 4
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 zrI caMdrarAja caritra janmane saphaLa mAnuM chuM. mArA bhAgyodayathI je pati mane maLe te mAre devanI jema pUjanIya che. bhajanasamaye pAtramAM je AvyuM hoya te pakavAna jANavuM.' te pachI vIramatI kahe che: "he guNAvalI ! tuM je kahe che te satya che. mAre putra caMdrarAja uttama guNavALo che. pRthvI bahuratnA che. caMdrarAjA karatAM paNa adhika guNavALA aneka puruSa hoya che. je te dezabhramaNa karatI hoya te tane vizeSa jJAna thAya. tuM phakta AbhApurIne ja jANe che, tethI bIjA nagarane kevI rIte jANe? ramaNIya ane aramaNIyano viveka tane durlabha che, tethI tArA janmane huM niSphaLa jANuM chuM. A vAtamAM tAre krodha na karo. je A samayamAM mArA jevI sarva vijJAnamAM kuzaLa sAsu maLI che te tuM je anya dezane joze nahi te tuM kyAre joIza? ATalo paNa saMkeca tuM dhAraNa kare che te tuM savathA kutUhala jANavAmAM vimukha che. vadhAre kahevAthI sayuM! tAre janma vanapuSpanI mAphaka nirarthaka jAya che. je te vividha dezanA AcArane nahi jue te mAnavabhavane saphaLa kevI rIte karIza? navIna tIrtho, parvate, chAvaNIo, zikhara, nadI, udyAna, vanakhaMDa, naravare, rAjaramaNIonA vividha vineda, gIta, nRtya, vAjiMtra ane pavitra caritre je jue che, te manuSya dhanya che. te mAtAone dhanya che ke je vividha kutUhala jovAmAM rasika evI putrIone janma Ape che. * azva* azvamukha vagere nAmavALA manuSya 56 aMtaradvIpamAM hoya che.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 51 zrI caMdrarAja caritra mukha, hayakarNa, dIkaNuM, ekapAda, gUDhadaMtadhara, vizuddhadaMta manuSyane joyA vinA tuM lekamAM manuSyanI gaNatrImAM kaI rIte gya thAya? tuM te phakta bhajana-pAnanA ja AsvAdane jANanArI, vastrAlaMkArathI vibhUSita phakta udarane sparza karanArI pitAnA prAsAdamAM pramoda karatI rahe che. gharamAM rahetI tuM kuzaLapaNuM kevI rIte pAme? nItizAstramAM kuzaLapaNuM pAMca prakAre batAvyuM che. te A pramANe- desADaNaM paMDiyamittayA ya, vAraMgaNA rAyasahApaveso / aNegasatthANa vilogaNaMca, vasAruM mati paMca rUrUA dezATana, paMDitonI mitratA, vArAMganA, rAjasabhAmAM praveza, aneka zAstronuM vizlekana, e pAMca cAturyanAM mULa che." 33 ahIM dezATana mukhya kahyuM che. tArA karatAM pakSIo paNa uttama che, jethI teo AkAzamAM paribhramaNa karatAM vividha Azcaryo jue che. jema raMka mANasa goLane amRta samAna mAne che, tema tuM sarvane choDIne eka caMdrarAjAne ja jANe che. neha ane anehanI vAta jANavA mATe paNa azakta che. je videzamAM gamana karanAra hoya te keIthI paNa ThagAte nathI. kahyuM che kediisi vivihacaritaM, jANijjai suyaNadujjaNaviseso / dhutehiM na vaMcijjai, hiMDijjai teNa puDhavIe // 34 //
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra vividha caritre joI zakAya, sajajana ane durjanane vizeSa bheda jANI zakAya, dhUta mANase ThagI na zake, te mATe pRthvImAM kAmaNa karavuM joIe." 34 bIjA to gharamAM zUrA, maThapaMDita ghaNuM dekhAya che, paraMtu je videzamAM sanmAna meLave tevA ejasvI ane vidvAna virala hoya che. je kAMI bIjAne apAya te meLavelI saMpattinuM phaLa che, ane je bIjA dezo saMbaMdhI kautuka jevAya te ja jIvitanuM saphaLapaNuM jANavuM. A pramANe vIramatInAM vacano sAMbhaLIne guNAvalI kahe che keH "he mAtA! tamAruM vacana sAcuM ja che, te paNa ApaNe dezAMtara jovA mATe kevI rIte jaI zakIe? je strIo niraMkuza, svachaMdacArI, kautuka jevAnA svabhAvavALI, mananA AnaMda mATe pharanArI hoya te ja judA judA dezomAM vicare che. he pUjya! huM te vizuddha kuLamAM utpanna thayelI rAjamahiSI chuM, tethI pitAnA prasAdamAMthI padamAtra paNa bahAra javA mATe ayukta che, to dezAMtara javAnI kyAM vAta? he pUjyapAda! tamArA vacanathI kautuka jevAnI mArI ghaNuM IchA che, paraMtu mayUra nRtyakaLA choDIne pitAnAM caraNene jue! je zIkhyA vinA ane jANyA vinA huM kAMI paNa karuM te phakta duHkhapAtra thAuM. jaLakukaDe icchA mujaba taravA mATe zaktizALI hoya, paNa kAgaDe nahi. he mAtA! huM abaLA chuM. priyatamathI
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 53 kSaNamAtra paNa dUra rahevA asamartha chuM. ane te svAmIne ThagavAnI buddhi ane kaI rIte thAya? kulAMganAoe niSkapaTapaNe ja potAnA priyanI satata sevA karavI joIe ane anuvartana karavuM joIe. kahyuM che ke bAlattaNammi jaNao, juvvaNapattAi hoi bhattAro / . vuDDhattaNeNa putto, sacchaMdattaM na nArINaM // 35 // bAlakapaNAmAM pitA, yauvana prApta thAya tyAre pati ane vRddha thAya tyAre putra hoya che, strIone potAnI IcchA pramANe vartavAnuM hetuM nathI." 35 AthI dharmapatnIoe svachaMda-AcaraNa sarvathA cheDI devuM joIe. kadAca guptapaNe karela kArya bIje bhale na jANe te paNa caMdra-sUrya sakaLa vRttAMta jANe ja che. Ama te karavAthI kadAca te akArya potAnA svAmI jANuM jAya to te vakhate deza-paradeza mAruM rakSaNa karavA zuM samartha thaze? tethI potAnA pati sAthe dezAMtara- gamana strIone cagya che" ema huM mAnuM chuM. puruSa, pakSI ane pavana vecachAcArI che. tethI teo IcchA mujaba jAya che." A pramANe guNAvalIne abhiprAya jANIne vIramatI tene anyathA karavA mATe vividha vacanayuktithI kahevAnuM zarU kare che. "he bheLI! je kAryo strIjana kare che, te kAryo karavA mATe puruSavarga samartha thatuM nathI. strIcaritra atigahana hoya che. kahyuM che ke
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra gaha-caMda-mUracariyaM, tArA cariyaM ca rAhucariyaM ca / jANati buddhimaMtA, mahilAcariyaM na jANaMti // 36 // gaMgAe vAluyA sAyarejalaM himavao ya parimANa / jANaMti buddhimaMtA, mahilAcariyaM na jANaMti // 37 // "buddhimAna puruSe graha-sUrya--caMdra-tArA ane rAhunuM carita jANe che, paNa strIcaritane jANI zakatA nathI." 36 "gaMgAnI retI, samudranuM pANI, himavaMta parvatanuM parimANa buddhimAna puruSe jANe che, paNa strIcaritane jANI zakatA nathI." 37 je kAraNathI hari, hara, brahmA ane IMdro paNa strI- janane vazavata thayA che, te strIoe vividha tapathI jemaNe pitAnA dehane paNa sukAvI nAkhe che evA munione paNa pitAne AdhIna karyA che, ane tethI tenA ja adhyavasAyamAM tatpara thayA che e pramANe laukika zAstramAM prasiddha daSTAMtane keNa jANatA nathI. strIone caritrane keNa pAra pAme? A lekamAM strIothI nahi ThagAyelA puruSa virala-javalle ja dekhAya che. madathI bharelI strIo viSama parvata upara caDhe che, nAgarAjane paNa pitAne vaza kare che, kapaTanI peTI yuvatIo bhUjA vaDe mahAnadIne paNa tare che, kaLAkuzaLa evI te siMhethI paNa bhaya pAmatI nathI, prasanna cittavALI teo kalpavRkSa sarakhI thAya che, ane krodha pAme te viSavelaDInI jema
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra tarata ja prANa haranArI thAya che. je strIo potAnA dhaNIthI bIe che teno janma kaSTadAyaka jANo. strIcaritra koNa zIkhavADe? svabhAvathI ja temAM pitAnI jAte ja kuzaLa hoya che. mayUranA IMDAne koNa cItare? haMsane gati keNu zIkhavADe? hAthInA kuMbhasthaLa upara prahAra karavAnuM siMhane kaNa batAve? abhyAsa vinA svabhAvathI ja jAtiguNo utpanna thAya che tethI tuM caMdrarAjAthI bhayanI zaMkA na rAkha. he putrI ! ApaNe rAtrie gaganagAminI vidyA vaDe AkAzamAge aneka kautuka jovA mATe jaIzuM, ane tyAM potAnA cittane anukUla pradarasa anubhavIne rAtri pUrNa thAya te pahelAM ja ahIM pAchAM AvI jaIzuM. ApaNe vRttAMta tAre bhartA kevI rIte jANaze? kadAca te jANI jAya te paNa tAre bhaya na pAmave. kAraNa kemaccharanA upadravathI gharane tyAga kema karAya? tethI tuM nizcita manavALI rahe. A pramANe viramatInAM yuktipUrvakanAM vacanavilAsa sAMbhaLIne guNAvalI vicAravA lAgIH "sAsunI sahAyathI vividha Azcaryo huM sukhapUrvaka jaIza. kAraNa ke tenI pAse ghaNI jAtanI vidyAo che, tethI mArA pati mAruM nAma paNa leze nahi." A pramANe vicArIne guNAvalI vIramatIne kahe che keH "he sAsu ! huM tamArA zaraNe AvI chuM. mAruM jIvita tamAre AdhIna che. tamArA sarva vacana mane mAnya che. tame mane navAM navAM kautuka dekhADavA Icche che, AthI mahuM maNi sarva jevA utsAha kare - - - - - - - - . * *
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa zrI caMdrarAja caritra che. paraMtu mArI A eka prArthanA che ke je mArI lAja rahe tema tamAre savathA karavuM. mane tamArAthI abhinna mAneA. huM mAtA! tame ja mArA mAthAnAM muguTa che. prasanna thaIne Aje ja mane kautuka batAveA. hamaNAM mAru mana te jovAne Atura che. kAraNa ke nAcatI vakhate mukha DhAMkavu* cegya nathI. prathama tamAre maMtrapraceAgathI mArA patine vaza karavA, jethI te mane duHkha na Ape, ane ta jANIne paNa krodhAkuLa na thAya. ' A pramANe guNAvalIne potAne vazavatI jANIne vIramatIe kahyuM, he putrI ! mArI pAse avasthApinI vidyA che. jo tuM kahe te samagra nagajanAne pASANu sarakhA karu', te tArA svAmIne vaza karavAmAM kaI gaNatrI ? hamaNAM ja tAru citta kautuka jovAmAM jo utsAha karatuM hAya te sAMbhaLa, Aje ja jovA lAyaka kautuka che. ahI thI 1800 koza pramANu dUra bhUmimAM vimalApurI nAme nagarI che. tyAM zatrusamudAyane jItanAra makaradhvaja nAme rAjA rAjya kare che. tenI lakSmI sarakhI premalAlacchI nAme putrI che. sava aMge suMdara evI te brahmA vaDe jANe potAnA hAthe ja nirmANu karI heAya evI dekhAya che. te rAjakanyAne Aje ja rAtrie siMhalapuranA adhipati si'harAjAnA putra kanavaja paraNaze. ghaNA vaibhavavALA teonA vivAhamaheAtsava atyaMta jovA lAyaka che. jo tuM mArI sAthe Ave teA jovA cAgya te kautuka tane Aje ja dekhADu'.'"
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 57 A pramANe sAsunAM AvA prakAranAM vacana sAMbhaLIne guNAvalI kahe che: 'he mAtA ! tame savaguNunAM AvAsa che. ApanA jevAM sAsu mane prakhala puNyAdayathI maLyAM che. paraMtu 1800 kAza sudhI eka ja rAtrimAM kevI rIte javAze ? ane tyAMnu kautuka kevI rIte jovAze? jo kAI devatA hoya teA alpakALamAM tyAM jaI zakAya. manuSya tyAM kevI rIte jaI zake ? " vIramatI kahe che : ' he putrI ! dUranuM prayANa jANIne kema ka`pe che? huM AkAzagAminI vidyA jANuM chuM. te vidyAnA prAbhAvathI huM kAMI paNu asAdhya mAnatI nathI. kAyarapaNuM na karavuM.' guNAvalI tenA atiadbhuta vidyAprabhAvane sAMbhaLIne ghaNA Anada pAmI kahe che, huM sAsu! AvA prakAranI manane AnaMda ApanArI, sa ane sAdhanArI vidyA svAdhIna che, paratu ApaNane javAnA samaya kevI rIte maLaze ? kAraNa ke atyAre rAjA piravAra sahita rAjasabhAmAM che. sUryAsta sudhI tyAM te raheze. te pachI te peAtAnA sthAne AvI sadhyAvidhi karIne prathama prahara gayA pachI mArA prAsAdamAM Avaze. te pachI eka prahara sudhI mArI sAthe hAsyavinAda karaze, trIjo prahara Avaze tyAre zayanamAM nidrAsukha anubhavaze. te pachI pAchalA pahAre UThIne te prabhAtakAryoM karaze. AthI mane rAtrimAM kSaNumAtra paNa samaya nathI. tethI huM tamArI sAthe kevI rIte Avu' ?
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra vIramatI kahe che keH "he vaha! tuM nizcita thA. bhayanI zaMkA na kara. mAruM kalAkauzala je. Aje tAro pati tArA prAsAdamAM jaladI Avaze. te pachI tAre yuktipUrvaka tene suvaDAvIne mArI pAse turata AvavuM. A pramANe guNavalIne jaNAvIne vIramatI potAnA AvAse AvI. te pachI guNAvalI pitAnA manamAM vicAre che keH mArI sAsu mahAna guNaratnano bhaMDAra dekhAya che. ghare rahyA thakAM ja mAre yAtrA thaI vArtAnI kaLAmAM atyaMta kuzaLa dekhAya che. mane tenA vacanamAM vizvAsa nathI. je tenA vacana mujaba Aje mArA pati jaldI Avaze te vizvAsa thaze. vIramatIe karela devanI ArAdhanAthI caMdrarAjAnuM jaladI ghera AvavuM A tarapha vIramatI pitAnA nivAse jaIne ekadama ekAMtamAM vidyA sAdhavA lAgI. tethI vidyAnA prabhAvathI tenA vacanathI baMdhAyela deva pratyakSa thaIne kahe che: "zA mATe mArI ArAdhanA karI ?" vIramatIe kahyuM keH "keI devatAnuM ArAdhana nirarthaka na kare. tuM ArAdhanAnuM nimitta A pramANe jANa. evuM koI kapaTa kara ke jethI mAro putra rAjasabhAmAMthI sUrya hoya te vakhate pitAnA AvAse Ave."
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ca'rAja caritra 59 deva kahe che: A kAne huM... mATuM mAnatA nathI. aMjali pramANa jaLamAM taravAnI kriyAnA Arabha kema karAya, te paNa tamArA putra hamaNAM ghera Ave tevA koIka upAya karu' chuM. ema kahIne deve durjananA hRdayanI jevAM atyaMta zyAma vAdaLA vikUryAM. mayUrA te vAdaLAMene joI ne kekArava karavA lAgyA. kAmadevanI talavAra jevI atica'caLa vIjaLIe daze dizAmAM prakAza karavA lAgI. cAre tarapha meghanI garjanA vaDe AkAzatala vyApta thayuM. cAre tarapha gADha aMdhakAra thA. kSaNavAramAM megha dhArAddha varasavA lAgyuMA. zItaLa vAyu leAkeAnA hRdaya sAthe vRkSAne kapAvatA phelAye. A pramANe devanA prabhAva vaDe AkAzama Dala vyApta thaye cAre dvizAadhakAramaya thavAthI rAjA rAjasabhA visarjana karIne peAtAnA AvAse AvyeA. sUya chete AvelA rAjAne jANIne guNAvalI ghaNuM Azcarya pAmI, tene sAsunA vacanamAM ghaNA vizvAsa thayA. peAtAnA AvAse priyane AvatA joI guNAvalI mastake aMjali karI sanmukha UbhI rahIne kahe che, - he prANapriya ! Aje Apa saveLA AvyA, vaLI tamAru citta atyaMta vyAkuLa kema dekhAya che?? caMdrarAjA kahe che, - huM priye ! akALe varasAda paDe che, vAyu atyaMta zItaLa vAya che, tethI huM satvara-jaladI AbyA chuM. Aje varasAda paDavAthI mAruM zarIra ka Mpe
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ fo zrI caMdrarAja caritra che, tethI mArAmAM vyAkuLatA dekhAya che." te pachI bhaktinA samUhathI namra guNAvalI snehapUrvaka gaMgAnI retI samAna kamaLa zamyA taiyAra kare che, tenI upara sukamALa ozIkuM mUke che. te pachI caMdrarAjA sUkSma vastrathI karNayugala bAMdhI palaMgamAM beTho. guNAvalIe kasturI vagere uttama dravyothI suvAsita tAMbUlanuM bIDuM ApIne pIvA mATe vividha Asava AdinuM pAnaka ApyuM. te pachI nArAyaNa Adi taila vaDe tenA zarIrane mardanamAliza karyuM. A pramANe aneka sugaMdhI dravyanA upa gathI cAre tarapha sugaMdhI phelAI. zItanI pIDA dUra thavAthI rAjA kSaNavAramAM svastha cittavALe thaze. te pachI vastra vaDe zarIra DhAMkI rAjA suI gaye. guNAvalI pitAnA svAmInA caraNe dAbavA lAgI. te pachI rAjA jAge che ke UMghe che te jANavA IcchatI te vAraMvAra tene bolAvatI hatI. A pramANe keTaleka samaya vyatIta thaye saMdhyAsamaya thaze. tyAre te potAnI sAsunA saMketane vicAratI zasyAmAMthI UThe che ane pharI bese che. - caMdrarAjAnuM kapaTapUrvaka sUvuM vastranI aMdara jAgato rAjA guNAvalIne asvastha cittavALI jeIne pitAnA manamAM vicAre che ke, "Aje kharekhara kAMIka navIna thayuM hoya tema dekhAya che. jethI AnuM citta caMcaLa jaNAya che. keI kArya prasaMgamAM
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra A vyAkuLa manavALI dekhAya che. tethI UTha-besa karatI mane chetarIne koI ThekANe javAnI IcchAvALI varte che. A zIlavaMtI strI duSTa strInI jema pApa-paka vaDe pitAne malina karavA mATe kema pravRtti kare che? rahasya samajAtuM nathI. kharekhara A kusaMganA doSathI duSTa AcAravALI thaI che. anyathA mArI jevo priyatama hovA chatAM anyanI sAthe prItivALI kema thAya ? adhamajananA saMga vaDe strI AvA prakAranI thAya che. A hakIkata saMdeha vinAnI che. jAtyasuvarNana TaMkaNakhAra sAthe saMga thAya che, sugaMdhI barAsane aMgArA sAthe sthiratA thAya che. cakarapakSI aMgArAnuM bhakSaNa karavA Icche che. uttama bakulavRkSa kAmavaza madirA pIvAne Icche che. A pramANe kyAreka zubha vastune azubhamAM ruci thAya che. tevI rIte A mArI strI mane chetarIne kaI ThekANe javAnI icchAvALI che. paraMtu mane jAgato jANIne e saMkeca pAme che. to paNa mArI AgaLa tene prapaMca cAlaze nahi." e pramANe vicAra karatA rAjAne nidrA letA jANune guNAvalI chaLa zodhIne taiyAra thaI, ane parama harSapUrvaka sAsunA ghare gaI tenuM caritra jANI, talavAra laI rAjA guptapaNe tenI pAchaLa ga. - A tarapha vIramatI saMdhyA samaye vahunA AgamananI rAha jotI UbhI che teTalAmAM guNAvalI tenA daravAjA
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra pAse AvI masvare daravAjo ughaDAve che. vIramatIe tene AvelI joIne Sita mane AdarapUrvaka tenA satkAra karyo ane peAtAnA mukhe peAtAnI vidyAnI prazaMsA karI. ' have guNAvalI kahe che ke, huM mAtA ! tamArA vacanathI mArA patine chetarIne kAI na jANe te rIte tamArA snehapAzathI aMdhAyelI ahI AvI chuM. have tamane je game te jaNAveA. vaLI vila`kha vinA maneAratha pUrNa karI ahI. jyAM sudhI pAchI AvuM tyAM sudhI na jAge ane jevI rIte te ApaNA caritrane na jANe tema karo. A samaye dvAra pAse ubhelA cadrarAjA te baMnenI gupta vAtacIta sAMbhaLIne peAtAnA manamAM nizcaya kare che ke sAsu-vahu paraspara maLIne hamaNAM kAMIka aniSTa karavA mATe taiyAra thayAM che. have vIramatI tene kahe che ke- he putrI ! utAvaLI bagIcAmAM jaI ne eka kaNeranI seATI laI ne ahI' jaldI Ava. tucchabuddhivALI strI svabhAvathI atyaMta khIkaNu hAya che. AthI tAre nirbhayapaNe tyAM javuM. te seATIne maMtrIne tane huM ApIza. te sATIthI je zayyAmAM tArA priya sUtA che, te zayyAne tAre traNa vAra tADana karavuM. tethI tArA svAmI jaladI nidrAdhIna thaze. teTalAmAM ApaNe managamatuM kautuka joI ne prabhAte AvI jaIzuM, tyAM sudhI rAjA jAgaze nahi.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra - A pramANe vIramatInuM vacana sAMbhaLIne nirbhaya guNuvalI kaNeranI seTI levA udhAnamAM gaI. rAjA paNa abalAnI ceSTA jevA mATe bhayarahita tenI pAchaLa ga. pitAnuM kArya karavAmAM lIna banelI rANuM kaNeravRkSanI zAkhA kApIne te laI sAsu pAse AvI. rAjA paNa vicAravA lAgyuM ke-strIo divase paNa bhaya pAme che. A sukumAra aMgavALI kaI rIte A gADha aMdhakAramaya upavanamAM AvI? A pramANe tenA sAhasane vicArato pitAnI zayyA pAse AvyuM ane vicAre che ke-hamaNuM kaNeranI seTI laIne mArI priyA zayyAne prahAra karavA Avaze. e pramANe nizcaya karIne zayyAmAM vastrathI banAvelI puruSanI AkRti sthApana karIne, tene vastrathI DhAMkIne pote dIpakanI pAchaLa guptapaNe rahyo. jethI AvelI guNAvalI mane joI na zake, chalapradhAna puruSanI AgaLa strIonI kaI gaNatrI? - have vIramatI te seTIne maMtrIne guNuvalIne ApIne kahyuM : "tAre caMdrarAjAthI bhaya na pAmave. manamAM dhIraja dhAraNa karIne pUrve kaheluM mAruM save vacana karavuM." te pachI guNAvalI tyAMthI jaladI nIkaLIne rAjAnI zamyA pAse jaIne sArI rIte nirIkSaNa karIne pitAnA svAmIne nidrA letA jANIne vadhAre vicAra karyA vinA zayAnI upara seTIne prahAra karIne pAchI pharI. gupta rahele caMdrarAjA vicAre che, aparamAtA vIra
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra matIe A vahune sArI rIte zIkhavI che. jethI uttamakuLamAM utpanna thayelI A agya prapaMca seve che. ahIM strIonuM sAhasa ! te pachI kArya karI jaladI guNAvalI sAsu pAse AvI. rAjA paNa nirbhayapaNe tenuM caritra jovAmAM rakta tenI pAchaLa jaIne dvArabhAgamAM guptapaNe rahyo: "nizcala hRdayavALA, moTA parAkramavALA puruSone koIpaNa ThekANe bhaya nathI. have guNAvalIe kahelA seTInA vRttAMtane sAMbhaLIne vIramatIe tenA kAryakauzalyanI prazaMsA karI. te vakhate harSita manavALI guNAvalI kahe che ke, "he mAtA ! mArA svAmI nidrAdhIna thayA che, te paNa A sarva nagarajane jAge che, temAMthI kaI ApaNuM rahasyavRttAMta jANune je rAjA kahe te mArI kaI gati thAya? tethI tene koI upAya karavuM joIe." vIramatI kahe che ke, "he putrI! tuM mane zuM upadeza Ape che? pApaDa karatAM mArA ghaNuM divase vahI gayA che, hamaNAM ja tevI jAtane upAya karuM chuM, jethI mArA gharanA daravAjAnI bahAra rahelA sarva leka nidrAvaza thAya. A kAma mATe vagara mahenate sAdhya che. A pramANe aparamAtAnuM vacana sAMbhaLIne caMdrarAjA vicAre che huM te gharanA daravAjAnI aMdara rahelo chuM, tethI mAre kaI ciMtA nathI.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 65 te pachI vIramatI guNAvalIne tyAM besADIne gharanI aMdara jaIne gabhI (gadheDI)nuM rUpa karIne krUra svare gabhanAda karyo. je svara sAMbhaLIne sa` nagarajanA nidrALu tathA mUti thayA, ke jethI cakravatInu saunya Ave teA paNa na jAge. caMdrarAjAe paNa tenI sava ceSTA joI. ke, he vahu ! vIramatI vahunI pAse AvIne kahe moTA duMdubhinA avAjathI paNa nagarajane jAgaze nahi. ethI tuM nirbhIya cittavALI thA. hamaNAM ja ApaNe caMdanavATikAmAM jaIne prathama AmravRkSa upara caDhIne vimaLApurI jaI e.' 6 ahe| strInuM sAhasa !! kahyuM che ke-- veriNo kiM na sevate, kiM na pAsaMti jogiNo / kaviNo kiM na japyaMti, nArIo kiM na kuvvire ||38|| aNuiyakaMjjAraMbho, sayaNaviroho balIyasA kaddhA | pamayA jaNavIsAso, cauro nihaNassa dArAhaM // 39 // varIA zu' sevatA nathI ? ceAgIe zu jotA nathI ? kavie zuM khelatA nathI ? strIe zuM karatI nathI ? " 66. 38 " aceAgya kA nA Arabha, svajana sAthe virAdha, baLavAna sAthe spardhA ane strIjananA vizvAsa e cAra mRtyunAM dvArA che." 39 ca. ya. pa
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdraka caritra AthI anartha karanAro strIone vizvAsa buddhizALIe sarvathA tyAga kare. vimaLApurI tarapha javAne prAraMbha - te pachI vIramatI guNAvalIne kahe che ke, "he putrI ! tuM ema vicAre che ke ahIMthI vimalApurI 1800 keza dUra che, tyAM kevI rIte jaIzuM ? paraMtu evI ciMtA na kara kSaNamAtramAM ja tane tyAM laI jaIza.' - A pramANe te bannenI vAtacIta sAMbhaLI caMdrarAjAe vicAryuM ke, " huM paNa teonI sAthe ja jAuM ane teonI ceSTA jeuM. tyAM jaIne teo zuM kare A pramANe hadayamAM vicArIne tarata tyAMthI nIkaLIne talavAra laIne te pitAnI caMdanavATikAmAM AvIne prathama AmravRkSane joIne kSaNavAra vicAra karIne te vRkSanA pilANamAM pesI gaye. te pachI nipuNa buddhivA te vicAre che keH "mArI priyA nirmaLa zIlavALI che. tene keAI doSa nathI. jema mahAparvate paNa kyAreka calAyamAna thAya che, tema A saraLa AzayavALI Ane mArI vimAtAe bhramita manavALI karI che. hamaNuM teonuM caritra jeuM? te vakhate tyAM vIramatI ane guNAvalIne AvatAM joIne te vicAre cheH "je A bIjA vRkSa upara caDhIne jaze te mATe A prayAsa nakAme thaze." e pramANe
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caM cAra rAjA vicAra karato hato teTalAmAM harSita cittavALI te bane te ja vRkSanI pAse AvIne tenI upara caDhI. vRkSanA koTaramAM chupAyelA caMdrarAjAne teoe na . have vIramatI AmravRkSane soTIthI prahAra karIne kahe che ke, "he AjhU! tuM jaladI amane vimalApurI dekhADa" A pramANe vacanamAtrathI te AmravRkSa vimAnanI jema ekadama AkAzamArge cAlyuM. kevalajJAnAvaraNIya karmathI jema kevalajJAna AcchAdana pAme tema keTaranA AvaraNathI caMdrarAjA AvaraNa pA, to paNa mati-zrutajJAnAvaraNIya karmanA kSayopazama vaDe jIva hInAdhika avadha-jJAna pAme che tema te paNa tyAM rahyA thakAM bAhya pradezane kAMIka jue che. AmranI gati citta karatAM paNa vadhAre vegavALI che. caMdrarAjA aneka deza, parvata, vana ane upavanane joto jAya che. AkAzataLamAM phelAyela caMdranI snAna nirmaLa prakAza vaDe kSIrasamudramAM jatI nAvanI jema cAMdanImAM jate AmravRkSa dekhAya che. aSTApada Adi tIrthonuM varNana - vIramatI pitAnI AMgaLIthI guNuvalIne navanavA padArtho dekhADatI kahe che: "he putrI ! A gaMgA nirmaLa jaLapravAhaMthI pRthvItAne pavitra karatI prANIonA pApapaMkane dhUe che. A kAjaLa sarakhA jaLavALI yamunA che, je pRthvIrUpI strInI veNI sarakhI dekhAya che." A pramANe
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra aneka gAma, nagara, deza, parvata, nadI, vana, draha, vApI, upavana pramukhane dekhADatI AgaLa jatI vIramatI aSTApadma pava ta dekhADIne kahe che he mugdhA ! A aSTApada patane jo. A paryaMta upara bharata cakravatIe karAvelu kacana-maNimaya jinacaitya virAje che. temAM pUrva dizAe RSabhadeva ane ajitanAthanI peAtAtAnA pramANa ane varNayukta e ratnamaya jinapratimAo che. dakSiNa dizAe saMbhavanAtha pramukha cAra tIrthaMkaronI pAtapetAnA dehapramANa ane vaNumaya cAra jinapratimAo che. pazcima dizAe yathAmAna ane vaNepita ratnamaya supArzvanAtha Adi ATha jinezvarAnAM A jinaSi e che, ane uttara dizAmAM zrI dhanAtha pramukha daza jinezvarAnI dehamAna ane vaNayukta daza pratimAe zeAbhe che. A pava ta upara AvIne la'kApati dazamukha (rAvaNa ) prabhunA dhyAnarakta khanI tItha kara nAmakama upArjana karaze. A parvatanI cAre tarapha valayAkAre vahetI gaMgA nadI zAle che. sametazikharagirinuM vaNa na te pachI AgaLa jatI te vIramatI dUrathI sametazikhara girirAjane uddezIne kahe che : ' huM priya vahu ! A tIrthaM atyaMta pavitratam che. tethI A tIne vadana kara. pahelA-bAramA-bAvIsamA ane cAvIsamA tItha 'karane cheDIne khIjA vIsa jinezvarA A tIrtha upara ja meAkSa
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra gAmI . temAM Aja sudhI sattara tIrthakare siddhipada pAmyA che. bAkInA vIsamA, ekavIsamA ane trevIsamA tIrthakara mukti pAmaze. kilaSTa karmone kSaya karanAra A mukhya tIrtha che. siddhAcaLa tIrthanuM varNana have AgaLa jatI vIramatI pharIthI tene kahe che? A vaibhAragiri ane A arbudAcala (Abu) vaMdanIya che. he bhadre ! A manavAMchita phaLa ApanAre siddhAcaLa mahAgiri sura, asura mAna vaDe vaMdana karavA lAyaka sarva tIrthomAM ziramaNi che. A girirAjanAM darzana mAtrathI bhavya jIvonAM pApakarmo nAza pAme che. A siddhagiri upara zrI RSabhajinezvara 9 pUrvavAra samayasaryA che, bIjA paNa anaMta munivare siddhigati pAmyA che. ahIM anaMta munio kevaLajJAna pAmyA che. A tIrthanA ghaNA uddhAra thayA che. temAM prathama uddhAra karAvanAra bharatacakrI, bIje daMDavIryarAjA, trIje IzAnedra, ceAthe mAhedra, pAMcamo brahmendra, chaThTho bhuvanapatIMdra, sAtame sagaracakravatI, AThame vyantarendra, navame caMdrayazArAjA ane dazame cakAyudharAjA ema meTA daza uddhAra karAvanArA thayA che. A pramANe AgaLa paNa rAmacaMdrajI vagere uddhAra karAvanArA thaze. A girivaranAM darzanathI pitAno janma saphaLa thAya che, tethI he subhAge ! A tIrtha saMsArasamudramAM DUbatAM prANIone pravahaNa samAna ane
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sarAja rila sarva pApeAne nAza karavAmAM samaya che. AthI A mahAtIrthane trividha ceAge vaMdana kara kahyu che ke-- 70 jahi siddhipayaM jaMti, kevalaNANa dhAriNo / taM mahA titthamiccAhu, pavittaM pAvanAsagaM // 40 // " jyAM kevaLajJAnadhArI AtmAo siddhipada pAme che te pavitra, pApanAzaka mahAtI kahevAya che.'' 40 giranAra paryaMtanuM varNana vaLI AgaLa jatAM jenuM khIjuM nAma " raivata " che te giranAra girivarane Avela joIne vIramatI kahe che : * huM subhadre ! A giranAra girivarane jo. A tItha upara rAjImatInA bhartAra zrI neminAthaprabhu muktivadhUne varaze. A ujjayaMtagirirAjane siddhagiri sarakhA jANavA, A siddhagirinu pAMcamu zikhara kahevAya che. A giranAra tInA mahAprabhAva che. A girinA zikhara upara jyAM hAthInA paga khUMcI gayeA tyAM gajapada nAme kuMDa prasiddhi pAmyA che. lavasamudranuM varNana A pramANe aneka tIthe batAvatI vIramatI AgaLa jatAM lavaNusamudrane joIne kahe che H 'he bhadre ! A ja'mUThThIpane cAre tarapha vIMTIne gALAkAre rahelA A lavasamudra sAle che. te be lAkha ceAjana vistAravALA, taTapradezathI anukrame adhika adhika UMDAI ane UMcAI ne dhAraNa
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra kare che. madhyabhAgamAM daza hajAra jana sudhI eka hajAra jananI UMDAI che tyAM UrvabhAgamAM soLa hajAra ejata sudhI jaLazikhA UchaLe che, tenI upara be keza sudhI velAnuM jaLa vadhe che. A lavaNasamudranA madhyabhAgamAM cAre dizAmAM daza hajAra jana vistAravALuM jenuM mukha che evA hajAra jananI ThIkarIvALA, lAkha jananI UMDAIvALA cAra pAtALakaLaze che, temAMthI gADha vAyu ane pAtaLA vAyu UchaLe che, tethI jaLazikhA UMce vadhe che. tene rokavA mATe ghaNuM velaMdharadevo hAthamAM kaDachI laIne haMmezA UbhA rahe che, A badhA zAdhatA bhAvo che." . A pramANe paraspara vAta karatI te bane vimaLApurInI najIka AvI. guNAvatI rANI tyAM navA pallava ane puSpavALA, naMdanavananI jevA manahara udhAnane joIne paramaprasanna cittavALI thaI. caMdrarAja paNa potAnI priyAnI vividha ceSTA jete harSita manavALe thaze. A udyAnamAM Ajha, kadaMba, niba, jabU, saptapaNa, tAla, tamAla, nAga, jnAMga, priyaMgu, ziSyavRkSa, madhuka ane nyagrodha vagere vRkSethI suzobhita upavana che. vaLI tyAM jAI, jUI, navamahilakA, caMpaka, ketakI ane macaEdanI latAe khIlelI zebhe che. vaLI tyAM nimavAkAMtithI yukta puno samUha AkAzamAMthI AvelA jatiSanA maMDaLanI jema zebhe che. pavana paNa daze dizAmAM latAnAM puSponI sugaMdha vistAre che.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI cadrarAja caritra caMdranA biMbanuM pratibiMba paDavAthI nima`La sarAvaranuM jaLa khIjA caMdranA bhramane utpanna kare che. caMdranAM kiraNa sarakhA jaLathI bharelI vRttavApikAe vimaLApurImAM potAnuM svarUpa jovA mATe arIsA sarakhI dekhAya che. tethI ati adbhuta svarUpavALI te nagarIne joI ne guNAvalI atyata harSa pAmI. je nagarI samRddhi vaDe kailAsapa ta ane rAhagirinI hAMsI karatI hAya evI che. dareka maMdiramAM pragaTa karela dIpakarUpI netrathI upavanamAM AvelA cadrarAjAne haSa vaDe jotI hAya tema dekhAya che. K vimalApurImAM Agamana 6 samRddhithI ze|bhatI te nagarIne joIne guNAvalI pUche che : he mAtA ! A kaI meATI nagarI che ! vIramatI kahe cheH ' A ja ramaNIya vimalApurI che.' teTalAmAM AmravRkSa gaganataLamAMthI nIce UtarIne khAdya upavanamAM UbhuM hyuM. te pachI sAsu-vahuM vRkSa uparathI UtarIne te nagarI tarapha cAlyAM. caMdrarAjA paNa vRkSanA pAlANamAMthI nIkaLIne kAI na jANe tema teenI pAchaLa cAlavA lAgyA. aparamAtAnA A apUrva vidyAprabhAvane jovA chatAM paNa te kAMIpaNa bhaya na pAmyA. ejasvI puruSA hamezA nirbhIya hAya che. kahyu che ke--
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra vikamaMciyapANINaM, bhayasaMkA na vijjai / . . na bhayaM bhayamiccAhu, dhammalovo mahAbhayaM // 41 // parAkramayukta prANIone bhayanI zaMkA hatI nathI. bhaya e bhaya nathI paNa dharmane lepa e mahAbhaya che." 41 - have harSathI vikasita manavALI sAsu-vahu AgaLa jatAM nagaranA daravAjA pAse AvI. caMdrarAjA paNa tyAM sudhI tenI pAchaLa gaye. vIramatI nagaranI aMdara praveza karIne vahune hAtha pakaDIne guNAvalIne jotI lagnamaMDapa tarapha cAlI. - tyAM strIsamUhanAM vividha gIta ane nRtya sAthe vAjiMtrono nAda lekanA cittane AnaMda pamADate hate. sadhavA strIo dhavaLamaMgaLa gAtI hatI. A pramANe anekavidha zobhA jovAmAM utsuka cittavALI te bane "hamaNuM varaghoDe ahIM Avaze" ema jANIne eka sthAne beThI. A bAju caMdrarAjA paNa nagaranA dvAra pAse Avyo. ihavIraseNa-caMdA-vaINa saMjama-sivapayasaMpattI / vIramaIe vijjA, payAraNaM taha ya suNhAe // 1 // taha ya vimalApurIe, puttavahUe samaM samAgamaNaM / paDhamuddese bhaNiya, vRttaM accherasaMjuttaM // 2 // "ahIM vIrasena rAjA ane caMdrAvatI rANI e banenA saMyama ane zivapadanI prApti, vIramatInI vidyA
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra ane putravadhUnuM chetaravuM, tema ja putravadhU sAthe vimalApurImAM AvavuM, e prathama uddezamAM AzcaryasaMyukta vRttAMta. kahyuM." 1-2. A pramANe tapAgacchAdhipati zrI kadaMbagiri pramukha aneka tIrthonA uddhAra karanAra, AbAlabrahmacArI, sUrIdharazekhara-AcArya vijyanemisUrIzvarajInA paTTAlaMkAra, samayajJa, vAtsalyavAridhi-AcArya vijayavijJAnasUrIzvarachanA paTTadhara siddhAMtamahodadhi akRtabhASAvizArada AcArya zrI vijayakastUrasUrie racela prAkRta zrI caMdrarAja caritamAM virasenarAjA ane caMdrAvatInA paramapadanI prAptisvarUpa ane vIramatIne vidyAprApti ane putravadhUnuM chetaravuM ane vimalApurImAM gamanArUpa prathama uddezane anuvAda samApta thayo.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya uddeza maMgalAcaraNuM basamasuhArasamaggaM, tiloyanAhaM prmsivsuhgrN| jagamurusattijiNadaM, vaMde solasamatitthavihuM // 1 // siricaMdanariMdassa carie moyadAyage / sIlAyAraguNoveo, bIodeso'ttha vuccai // 2 // caritaM caMdarAyassa, mahuraniddhasaMjuya / maLyA muic kacchanirAya rUA. prazamarUpI sudhAra samA magna, traNa lokanA nAtha, zreSTha mekSasukhane karanAra seLamA tIrthaMkara, jagadguru zrI zAMtinAtha jinezvarane huM vadana karuM chuM :* 1 pramAda ApanArA zrI caMdrarAjAnA caritramAM zIlaAcAra-guNothI yukta bIje uddeza ahIM kahIe chIe." "he bhavyaja ne ! madhura ane snigdha rasayukta, AzcaryanA nidhAnarUpa zrI caMdrarAjAnuM caritra AnaMdapUrvaka sAMbhaLe." 3 nagaranA daravAje rAjapuruSa sAthe caMdrarAjAnuM milana ane vivAda have caMdrarAjA nagaranA mukhya dvAramAM praveza karIne, jeTalAmAM nagaranI aMdaranA prathama daravAje Avyo, teTalAmAM
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ * zrI caMdrarAja caritra * tyAM rahelA rAjasevakoe UbhA thaI praNAma karI kahyuM : "he caMdrarAjA ! vijaya pAme. tamAruM svAgata ho. tame guNarUpI ratnanA bhaMDAra che. ApanA samAgamanathI Aje ame kRtArtha thayA. tamane jevAthI amane ghaNe AnaMda thaze. bIjanA caMdranI jema tamArA AgamananI rAha jotAM ame ahIM UbhA chIe. have amArA upara kRpA karIne siMhalapuranA svAmI siMharatharAjAnI rAjasabhAne ApanA caraNanA vinyAsa vaDe pavitra kare. A pramANe sevakajanoe kahelAM suvacanane sAMbhaLIne caMdrarAjA vicAre che ke, "anyanA cittane jANatA hoya tema A lokoe mane kevI rIte jA ? athavA te sarakhA nAmathI mane A pramANe kahe che athavA bIjA caMdranI pratIkSA karatA teo ahIM rahelA saMbhave che." A pramANe pitAnA manamAM nizcaya karIne caMdrarAjA kahe che: "are pratihAra ! ahIM caMdrarAjA keNa che? caMdra te AkAzamAM udaya pAmyo che. bIje koI ahIM dekhAto nathI. tuM bhramita cittavALe lAge che. mane nakAme na roka" te pachI pratihAra be hAtha joDI kahe che: "he caMdranRpa ! tame potAne zA mATe chupAve che? ratna keTalA vakhata sudhI gupta rahe? sarva bhuvanane prakAza karanAra sUrya chAbaDI vaDe kevI rIte DhAMkI zakAya ? kastUrInI sugaMdhI zuM gupta rahe? kharekhara tame caMdrarAjA ja che
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra ema huM jANuM chuM. emAM ahIM keI zaMkA nathI." ema kahIne caMdrarAjAnA hAthane grahaNa kare che. caMdrarAjA pratihArone kahe che : "are! tame mane kema vaLage che ? dUra rahIne vAta kare. rAtrinA deSathI zuM bhrAMti pAmyA che? avakAzamAM sUtA he tema dekhAya che! jethI tamene bhrama utpanna thaye che. durAgrahane mUkI dho. A jagatamAM caMdra sarakhA AkAravALA aneka puruSe hoya che. ko jANakAra potAnuM nAma chupAve. je nirarthaka asatya bele te duSTa che. je ahIM daravAjAmAM praveza karatA jakAta lAgatI hoya te kahe, jethI te ApIne huM sukhapUrvaka jAuM. rAjAne kara ApavAmAM ke dUbaLo thAya? tamane chetarIne javA huM IcchatA nathI. phegaTa mane zA mATe aTakAvo che ? tamAre je kAMI levuM hoya te IcchA mujaba laI le. mArI mAtA mArA vicAgane sahana nahi karatI rAha jue che, kAraNa ke araNyamAM mAre ghaNe vakhata pasAra thayo che. - pratihAra kahe che ke, "he svAmIna ! tamAruM nagara ahIMthI 1800 keza pramANa dUra che. rAha jotI tamArI mAtA ahIM kyAMthI hoya? mArI AgaLa kapaTa vacana na bole. mArA upara kepa na kare. tamArA jevA puruSo je asatya belaze te pRthvI bhAra kevI rIte upADaze ? lokamAM megha kema varasaze? ame to Apa jevA rAjAenA sevaka chIe. tethI ApanI saghaLI hakIkata ame
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja cariva jANIe chIe. amArA svAmIne tamArI sAthe moTuM kAma che. tethI he dInavatsala ! caMdrarAjA! amArI prArthanA svIkArIne amArI sAthe cAle." caMdrarAjAe manamAM vicAryuM ke : "AgaLa jatI mAtA je mAruM nAma sAMbhaLaze to anartha thaze. tethI ahIM kaleza kare anucita che, hamaNAM mauna dhAraNa karI javuM sAruM che," ema nirNaya karI caMdrarAjA teo sAthe cAlyo have AgaLa jatAM, pagale pagale rAjasevako ane anya loke vaDe praNAma karAtAM caMdrarAjAe dvArapALa sAthe bIjA daravAjAmAM praveza karyo. tyAM rahelA rakSaka puruSe e paNa temane praNAma karIne vijJapti karI ke, "he caMdra rAjA ! tame vijaya pAme. tamAruM svAgata ho. amArA svAmI tamArA AgamananI rAha jotA UbhA che. jema bhavyajIva kSAyika bhAvane I che tema teo tamAruM dazana Irache che. jema cakaratna pragaTa thavAthI cakravatInA mane siddha thAya che ane nava nidhio pragaTa thAya che tema ApanA AgamanathI amArA svAmInAM kAryo siddha thaze." te pachI caMdrarAja te sevakone kahe che: "are mUTha leke ! mane joIne caMdrarAjAnI zaMkA kema kare che ? dhaMtUro khAdhelA puruSonI jevuM tamAruM AcaraNa dekhAya che! tame badhA eka ja pAThazALAmAM bhaNyA ho tema dekhAya che. tamArA jevA sevake jenI sevA kare che te rAjA paNa mugdhamativALe jaNAya che. tamArA svAmIne
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ A bAja azmi mArI sAthe kAI paricaya nathI, ke jethI mArA AvavAthI tenI kAryasiddhi kevI rIte thAya ? A te trIjuM kautuka upasthita thayu.. tamArA AcAra pUjana jevA jaNAya che, tame Ave aviveka keAnI pAse zIkhyA ? huM mAnuM u` ke, caMdra caMdra e pramANe raTaNa karatAM tame ghaNA leAkeAne ThagyA.' A pramANe upAlaMbha ApavAthI te rakSakAe kahyu' : 'he rAjan ! ame siMhalarAjAnA sevaka chIe. temaNe amane badhAne eka saketa karI daravAje UbhA rAkhyA che. te saMketathI ame jANye' ke, tame ca'drarAjA che. tethI tamane nAma laI ne melAvIe chIe, tethI tame sAcu' kahe.' te pachI cadrarAjAe kahyuM ke, ' tamArA saMketanuM svarUpa kaI jAtanuM che ? ' te jaNAve. te sevAe e hAtha joDI kahyu ke, " si hularAjAe amane melAvIne kahyuM ke, 'nagaranI pUrva dizAe daravAje tamAre UbhA rahevuM. tyAM rAtrinA prathama prahara vyatIta thace e strIo Avaze, tenI pAchaLa eka puruSa Avaze, tene caMdrarAjA jANavA. nAmagrahaNa karavApUrvaka tamAre tene praNAma karavA. ceAgya satkAra karIne tamAre mArI pAse lAvavA.' AvA prakAranA saMketapUrvaka amane dareka sthAne besADavA che. te pramANe ja rAtrinA prathama prahara gaye chate ame e strInI pAchaLa AvatA tamane joyA che. AthI ame jANyuM ke, tame svAmI caMdrarAjA che. A sava ame ja AbhAnagarInA amArA svAmInA
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra vacanathI jANyuM che. svAmInAM vacanone sevake kevI rIte lepe ? AthI hamaNAM tame amArA rAjA pAse Ave. anyathA Apano chuTakAro thaze nahi. tamAruM je kAma che te rAjA pitAnI jAte ja kaheze. ame te batAvela kAma karanArA chIe. vadhAre zuM kahIe ? amArA jevA sevakonA lAkhe vacanathI paNa mahApuruSe vazavatI thatA nathI. kAna pakaDIne hAthIne zuM kaI pitAnI sAthe ghare laI jaI zake ? te paNa amArI upara kRpA karIne amArA svAmI pAse Ave." ( A pramANe teonAM madhura vacana sAMbhaLIne caMdrarAjAe vicAryuM keH "sevaka vagarane ekale huM zuM karuM? je mArI sAthe sevake hota to A lokone aTakAvIne AgaLa gaye hota. eka tarapha mane mAtAne bhaya che, bIjI tarapha siMhalarAjAno ghaNe Agraha che. A nagara pArakuM che. A sevake ajJAna che, tethI ahIM vAda-vivAda kare nakAme che. jaladI tyAM jaIne kAryane nirNaya kare. hamaNAM kALakSepa na karo, kAraNa ke ahIM vivAdathI chuTakAro thaze nahi." A pramANe vicArIne teNe kahyuM : "sAruM, cAle. tamArI sAthe huM AvuM chuM, tyAM jaIne tamArA rAjAne huM samajAvIza." - te pachI te sarvee te sthAnathI prayANa karyuM. mArgamAM navA navA ArakSake mAnyA. teo paNa caMdrarAjAnuM kalyANa thAo" ema bolatAM sAthe cAle che.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 81 A rIte jatAM te sa anukrame si'halarAjAnI sabhAmAM AvyA. pahelethI ja peAtAnA sevakanA mukhe cadrarAjAnu Agamana sAMbhaLavAthI tyAM sarvatra mahAna AnaMda phelAyeA hateA. sevaka sAthe caMdrarAjAnu siMhalarAjAnI sabhAmAM Agamana tyAM vijayavAjiMtranA nAda vaDe cadrarAjAneA praveza karAvavAmAM AbyA, si'hularAje dUrathI caMdrarAjAne AvatA joIne prasanna netre keTalAMka DagalAM sanmukha jaIne AzleSa karIne kahyuM ke, vIrasenarAjAnA kularUpI AkAzamAM caMdrasamAna hai caMdrarAja ! tamAruM svAgata hA. ApanAM darzInathI Aje mane ghaNA Ana thayA. Aje huM kRtA thayeA. Aje mArAM pUrvanAM sukRta phaLyAM. ghaNA samayathI Apane jovA mATe utkaMThAvALuM mAruM mana Aje ja upazAMta thayuM. zarIramAtrathI dUra rahelA tame manathI teA mArA hRdayamAM ja rahelA che. dUra rahelA sUrya jema kamaLAne vikasita kare tema pUrva sAMbhaLelA tamArA guNAnA samUhe amArAM hradAne vikasita karyAM hatAM. Aje pratyakSa milana thavAthI amane apUrva Ana thaye.. amArA sava` maneAratha saphaLa thayA. vaLI cakAra ane caMdrane, mAra ane meghane snehathI ja sAMnidhya ( najIka paNuM ) che, ca. ya. huM
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ va zrI caMdrarAja caritra pUrvInA saMbaMdhIonu' je paraspara smaraNa thAya temAM zuM Azcaya' che ? paraMtu saMbaMdha vinA paNa jene yAda karavAmAM Ave te prazasAne ceAgya che. caMdranA uyamAM ane sa'kaTamAM samudranI vRddhi ane hAni dekhAya che. tyAM leAkaprasiddha sabaMdha che. ` sabaMdha vinA paNa ca`dranA uparathI kumudavana vikAsa pAme che. A pramANe vividha kapaTapUvakanAM vacaneAthI tene leAbha pamADIne si'hularAjAe peAtAnA sihAsana upara besADayo ane peAte mIjA Asana upara beThA. > puNyazALI jyAM jAya che tyAM pagale pagale nidhAna pragaTa thAya che. sneharahita hAya te paNa A thAya che. cAre tarapha puNya ghaNA prabhAvavALu che. adhika snehavALA jethI puNyavAna puruSAne vipattio dUra jAya che, sapattie sanmukha thAya che, deza-videzamAM upadravA thatA nathI. kahyuM che. ke. ... * baccA jattha sauNNo, videsamauviM samuddamajjhe vA / naMdai tarhi tarhi ciya, tA bho puNNaM samajjiNaha // 1 // * puNyavAna prANI videza, aTavI ke samudramAM jyAM jyAM jAya che tyAM tyAM AnaMda pAme che, tethI huM leAkA! tame puNya upArjana kareza." 1 have sihalanareza cadrarAjAne kahe che ke, ' huM mahArAja ! tame nIrAgI che ne? tame haMmezA mArA hRdayamAM rahelA che, tame amArA zirAmaNi che, huM
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 83 zrI caMdrarAja caritra rAjana ! cAtaka jema meghanI pratIkSA kare, vAcharaDuM jema gAyanI pratIkSA kare tema ame tamArAM darzananI pratIkSA karatAM ATalo samaya rahyA. Aje Apa zrImAnanA samAgamathI divasa saphaLa thaze. puruSane samAgama puNyathI thAya che, videzamAM tamArA Adara sahita satkAra ane viziSTa sevA zuM karIe? ApanA mukhacaMdrane jovAthI mAruM manarUpI kamaLa vikAsa pAmyuM che. jema keI dInamAtA putra upara prasanna thayelI vacanamAtrathI vAtsalya batAve che tema gaja, azva ane ratha AdinA parivAravALA tamane huM zuM ApuM? praNipAtathI tamArI sevAbhakti karIe. meTA, dAnaguNamAM tatpara evA tamArI AgaLa amArI kaI gaNatarI? te paNa jyAre amArA dezane pAvana karaze tyAre avazya gAma, nagara ane, pura Adi ApI ucita satkAra karIzuM. ahIM videzamAM rahelA ame tamArI jevA ja chIe. yogya samaye ame paNa kAryathI vimukha nahi thaIe, e nakkI jANajo." AvA prakAranAM siMhalarAjanAM vacana sAMbhaLIne caMdrarAjAe kahyuM ke, "he rAjana ! tame caMdrarAjAnI brAntithI mAruM sanmAna kare che, paraMtu huM caMdrarAjA nathI huM te ekAkI dezAMtaramAM nivAsa karanAra mahemAna chuM. tame rAjA hovA chatAM, ati dakSa hovA chatAM mUDhacittavALAnI jema Ama kema Acare che? tamAre ane
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra amArA meLApa kayAreya thayeA nathI. caMdrarAjA tA pUrva dezanA svAmI che, huM te kSatriyaputra chuM, Ama samajavA chatAM paNa niSkAraNu asatya zA mATe kheleA che ? caMdrarAjA sarakhA mane joIne kharekhara tamAne bhrama utpanna thayA che. he rAjan! A jagatamAM samAna AkAra ane rUpavALA ghaNA lAkA dekhAya che, paraMtu tevA prakAranA guNa joyA vinA ha na karavA. tethI tattvathI vicArIne pravRtti karavI. samAna rUpavALA kapUra ane lavaNanA guNAmAM mATu' aMtara dekhAya che, tethI samAnapaNAthI bhrama na pAmaveA. tame mUDhapaNAnA tyAga karIne mane javA mATe anujJA ApeA, jethI hu. peAtAnuM kAma karavAmAM taiyAra thAuM.' 84 caMdrarAjAnuM satyasvarUpa jANavA si'halarAjanI vijJapti te pachI si`hula pe kahyu ke, "huM rAjan! asatyavacanathI amane na chetarA. satya khAleA. sajjana puruSA prANa jAya te paNa asatya khelatA nathI. tame caMdrarAjA che. temAM kAI saMzaya nathI. uttama puruSa gupta rahetA nathI. teo potAnI AkRtithI ja jaNAI Ave che. UMDA pANImAM phkelI khaDI upara ja Ave che. gupta sthAne rahelI kastUrI peAtAnA guNa vaDe ja prakAze che, ghaNA samayathI tamArA Agamana samayanI rAha jotA ame ahI rahyA chIe tema ja tame batAvela samaye AvyA che, tethI hamaNAM peAtAnuM nAma pragaTa karIne amAruM kArya karA.'
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra A pramANe vivAda karatA teonI AgaLa siMhalarAjAne hiMsaka nAme maMtrI AvyuM. te maMtrI kapaTakaLAmAM kuzaLa che, kuTila puruSane nAyaka che, kadAjhehathI vyApta cittavALe che, duSTa buddhivALe ane vizeSe karIne asatyavAdI che. jyAM jaLane sadbhAva kahe tyAM kAdava paNa na hoya. sUryodayathI mAMDI sUryAsta sudhI asatya bolavuM e ja tene vyApAra che. te maMtrIe tyAM AvI caMdrarAjAne namaskAra karI, ucita sthAne besI kuTilatA karavAno prAraMbha karyo. he caMdrarAjAAje ApanA AgamanathI amArA sarva manoratha saphaLa thayA. hamaNAM amArA rAjAnI prArthanAne kema mAnatA nathI? Ama kema mUDha thayA che? beTI haTha choDI gho. A pramANe asatya balI kuLa Adi chupAvavAthI moTuM nukasAna thaze. zuM tame amane badhAne bALaka samaje che ? jethI A pramANe asatya bAlI amane chetare che ! ame asatya bolatA nathI. mATe vivAda karavAthI saryuM. pitAnuM svarUpa sArI rIte prakAzIne amArI prArthanA svIkAre. hamaNAM amArI pAse AvelA tame amArI rajA sivAya kevI rIte bIje jaze ! amArA manoratha pUrNa karI sukhapUrvaka jAo. he AbhAnagarInA svAmI! amArI AzA pUranArA tame ja che ! ajJAnarUpI aMdhakArathI haNAyelA ame A bolatA nathI paraMtu devInA vacanathI tamane caMdrarAjA tarIke jANIe
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra + chIe. tethI ghA Agraha karavAthI sacu ! kAraNa ke rAtri thADI che, kAya ghaNAM karavAnAM che, mRgazISa nakSatra AkAzanA madhya bhAgamAM AvyuM che. ame paNa tamane kaDhAra akSara kahevA asamartha chIe, kAraNa ke amArI kArya siddhimAM tamAruM kAma che. tethI kadAgraha mUkIne peAtAnuM svarUpa sArI rIte prakAze. jethI ame amAruM. kArya jaNAvIe. hiMsakama'zrI vagerenA AgrahathI caMdrarAjAnuM kAMIka peAtAnu svarUpa pragaTa karavu ma`trInu vacana sAMbhaLIne caMdrarAjA kahe che ke, 'tamAre cadrarAjA sAthe zuM kAma che ? A jagatamAM khIjA naravA zuM nathI ? jethI tenI ja apekSA karaza che ? hu" satya kahuM chuM ke, 'huM AbhApurImAM rahe chuM, te tame sAcuM ja jANeA che. caMdrarAjA je karavA mATe samatha' che, te huM karavA samartha chu.. have kaheA, tamAre zu' kAma che ? ' A pramANe tenuM vacana sAMbhaLIne A ja cadrarAjA che ema jANIne siMhalarAja harSita cittavALA thayeA. te pachI hiMsakama`trIe kahyuM' ke, 'he svAmIna have nizciMta thAo. A AbhAnarapati ApaNI sava ci'tA dUra karaze. caMdrarAjA na samajI zake tevu kAMI nathI, tethI lajjA mUkIne je karavA ceAgya che te emane jaNAvo. kahyu che ke
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra AhAre vavahAre ya, cattalajjo suhI bhave / lajjAjAlaM caittANaM, tattao suhiNo narA // 2 // "AhAra ane vyavahAramAM je lajajAne tyAga kare te sukhI thAya, lajajAnI jALane tyAga karIne ja mANaso vAstavika sukhI che" 2 - have caMdrarAjA manamAM vicAravA lAgyo keH "A duSTa maMtrI zuM kahe che? tene paramArtha samajAtuM nathI. mArAthI enuM kArya siddha thaze ke nahi, paraMtu hamaNAM huM parAdhInapaNAne pAmyo chuM, A sarva dhUrtone samUha ma heya tema lAge che. AthI enuM vacana sAMbhaLyA sivAya bIjo koI upAya nathI." ema ciMtAgrasta manavALA caMdrarAjAne jANIne siMhalapa kahe che: "he nararatna ! phegaTa ciMtAjALa na kare, ame dhUrta nathI ke jethI Apane chetarIne kArya karavA IcchatA nathI, ahIM keI jAtane saMzaya na kara. viralamAtA ja paropakAramAM tatpara evA puruSane janma Ape che. kahyuM che ke - niauarapUraNe vi hu, asamatthA tehi kiM pi jAehiM / susamatthA je na paro-vayAriNo tehi vi na ki pi ||sh parapatthaNApavaNNaM, mA jaNaNi ! jaNesi erisaM puttaM / mA uare vidharijjasu, patthiya bhaMgo kao jeNa // 4 // jeo pitAnuM udara bharavA mATe paNa asamartha che, teone utpanna thavAthI zuM ? ane samartha hovA chatAM
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ e zrI caMdrarAja caritra je pApakArI nathI teonA janmathI paNa kAMI pratyeAjana nathI." 3 huM mAtA ! je pArakA pAse prAthanA kare. evA putrane janma ApatI nahiM, ane jeNe bIjAnI prAnAnA bhaMga karyAM che, evA putrane uttaramAM paNa dhAraNa na kara." 4 he rAjana! sUrya zu' pratyupakAranI apekSAthI vizvane prakAza kare che ? vRkSanA samUha phaLa-puSpa Ape che, tenuM mUlya zu kAI Ape che ? ciMtAmaNi vAMchita pUre che tenA pratyupakAra karavA koI catna kare che? nira'tara vahetI nadIone kANu zikhavADe che ? sarasanIrasa tRNa AMdi khAIne niCLa dUdha ApanArI gAceAnA guNagauravane kANu jANe che? A pramANe tamArI jevA puruSo jagatamAM alpa hAya che. tethI amArI AzAe pUrNa karIne amArI upara upakAra karavAmAM tatpara thAo.' A pramANe si'halarAjanI prAthanA vakhate te rAjA, tenI paTarANI, teonA kanakadhvaja nAme kuSpI putra, hiM...sakamatrI ane kapilA nAme dhAvamAtA e pAMca ane chaThTho caMdrarAjA pAMca iMdriyA sAthe mananI jema zeAbhe che. 6 te vakhate caMdrarAjAe kahyuM ke, huM si`halabhUpa ! manabheda dUra karI zuddha hRdayathI peAtAnA mananI vAta cAkhkhI rIte pragaTa karo. tame pAMce atyaMta ciMtAtura dekhAo che. mahAranI bAju vivAha mahAtsava zarU thayA che tethI yathArtha svarUpa nivedana kareA. jethI huM te jANIne
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra tamArI ciMtA dUra karu`. savAra pahelAM mAre AbhApurI javAnuM che. tame mAruM nAma-gAtra Adi kayAMthI jANyu? mArI pAse je karAvavu' heAya te vinAsakAce jaNAveA. kAraNa ke huM tamArA maneAgata bhAva jANavA mATe samatha nathI." hiMsakamaMtrInuM si'halarAjAnA kukhtIputra mATe premalA lacchIne paraNIne ApavA mATe cadrarAjAne kahevu A pramANe caMdrarAjAnu vacana sAMbhaLIne si`hularAjAe Adeza karelA hiMsakamatrI kahevA lAgyA : * huM mahArAja ! amArA pAlaka ane kArya karI ApanAra tame ja che. tame ja amArA AzAnuM ane vizvAsanu sthAna che. tame ja amane sukha karanArA ane amArI ci'tAne dUra karanArA che. AthI tamArI pAse na kahevA jevu' kAMI nathI. chAzanA athIne vAsaNa chupAvavAthI kevI rIte lAbha thAya? pagamAM ghUgharIo khAMdhI nAcanArIne lAja kADhavI zuM ucita che ? sevakapaNu* svIkArIne svAmInI sevA karavAmAM kaI zarama ? tethI lajjA mUkIne tamArI pAse kAma jaNAvu' chuM', * he rAjana! A dezanA svAmIne premalA lacchI nAmanI kanyA che. te amArA rAjAnA putrane jevI rIte paraNe tevI rIte tamAre pravRtti karavI, eTalu' ja amAre kAma che. he kRpAsAgara ! tame ja huMmezA pa2ApakAra karavAmAM tatpara che. AthI amAru kAma karIne tame kRtakRtya thAo. 9
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra te pachI caMdrarAjA kahe che ke, "he maMtrInA niMdanIya AvuM asatya kema bole che? prANasaMzayamAM paNa sajajane asatya vacana bolatAM nathI. kahyuM che ke- asaccabhAsiNo khuddA, pAvakammaparA sayA / . iheca dukkhiyA jaMti, parattha paramAvayaM // 5 // jeNa paro dRmijjai, pANivaho hoi jeNa bhaNieNa / appA paDai aNatthe, na hu taM japaMti gIatthA // 6 // asatya belanAra, kSudra, haMmezA pApakarmamAM tatpara A lekamAM duHkhI thAya che ane paralokamAM ghaNI Apatti pAme che. paNa "jenAthI bIje duHkhI thAya, je bolavAthI jIvahiMsA thAya ane AtmA anarthamAM paDe evuM vacana zAstranA arthane jANanArA bolatA nathI. 6 tema ja meM prathama sAMbhaLyuM che ke, premalA lacchI siMhalarAjanA putra kanakadavajane paraNaze, e jANIne teeAnA vivAha mahotsava jevA mATe huM ahIM AvyuM chuM. vaLI premalA lacchI kanakadevajane paraNaze e sarva lekamAM jANItuM che, te zA mATe A kanakaja kumAra tene na paraNe? teNInuM pANigrahaNa karavAmAM tene zuM vAM che? phegaTa mArA mAthA upara bhAra zA mATe nAkhe che ?"
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra - hiMsakamaMtrI kahe che: "he svAmIna! A kanakavajakumAra pApakarmanA udayathI keTarogathI vyApta thaze che. A vAta sarvathA na kahevAya evI che. pUrvepArjita karmathI tene vivAhasaMbaMdha thaze. hamaNAM te kArya upADavuM tamArA hAthamAM che. pracaMDa pavananA vegathI samudranI madhyamAM gayela vahANane kAMThe lAvavA mATe tamArI jevA catura niyamakanI apekSA karAya che. hamaNAM siMhalarAjanI lAja tamAre rAkhavAnI che. tamArI mAraphata sarva AzA saphaLa karavA ame IcchIe chIe.' caMdrarAjAe kahyuM ke, "je rAjakumAra keDhiye che teM prathama tame vivAha zA mATe svIkAryo ? vaLI rAjakumArI sAthe tamAre zuM vera che ke koDhiyA sAthe e. kanyAne tame paraNAvavA Icche che? vaLI tame badhA bhegA thaIne tene janma niSphaLa karavA zA mATe pravRtta thayA ? AvuM pApaka paramezvara kaI rIte sahana karaze ? A makaradhvaja rAjAnI putrI premalA lacchIne mArAthI kema paraNI zakAya ? mArI tevA prakAranI cegyatA kyAMthI? te chatAMya tene paraNIne pachI tamane seM! e sarva azakaya ja che." siMhalarAja tenA kuzaLatA bharelA vacana sAMbhaLIne prasanna thaze. hiMsakamaMtrIne caMdrarAjAe potAne paricaya Apa te pachI caMdrarAjAe hiMsakamaMtrIne ekAMtamAM laI jaIne kahyuM ke, "A ayukta vacana mane zA mATe
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ hara zrI cadrarAja caritra kahA che ? mArA ane tamArA samAgama Aje prathama ja thayA che. tevAmAM ja AvI jAtanA aceAgya kArya nA AraMbha zA mATe zarU karyAM? huM maMtrI! AvI jAtanuM dunaleAkane ucita vAta kahetAM tu kema lajjA pAmate nathI ? A kAmamAM tuM kAMIpaNa sukha pAmIza nahi. AvI rUpavatI kanyAratna premalA lacchIne kADhiyA sAthe paraNAvIne A tamArI mahenata pariNAme anatha ApanArI jANavI. tethI A nizvanIya vivAhane cheDI dyo. Avu' kArya na kareA. bIjI vAta e che ke, tamArA deza kaceA ! nagarI kaI ? nivAsa kayAM ? A anucita sabaMdha kaI rIte thayA ? e saghaLI hakIkata mArI AgaLa sAcI rIte pragaTa karA, te pachI te sAMbhaLIne huM tamArA cittane prasanna karIza. ' A pramANe cadrarAjAe kahela vacana sAMbhaLIne hiMsakama`trI sa`kSepathI peAtAne vRttAMta kahe che: * ' si'nadIne kAMThe siMdhu nAmanA deza che. te dezamAM rahenArA lAko svabhAvathI bhadra, svabhAvathI vinIta ane paraleAkabhIru che. tyAM siMhala nAme nagara che, je nagaramAM mucakuMdanA puSpa sarakhA niLa yazathI dizAone zveta karanAra, pratAparUpI sUryathI pRthvIma`DaLane prakAzita karanAra, rUpa vaDe kAmadevane jItanAra, parAkramathI zatrusamUhane namAvanAra kanakaratha nAme rAjA rAjya kare che. je rAjAne zaradaRtunA cadra sarakhA mukhavALI, anupama rUpavaibhavathI ratine jItanArI, patibhaktimAM parAyaNa kanakavatI nAme
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra mahAbhAgyazALI rANuM che. te rAjAne bahumAnya rAjyanAM sava kAryone karanAra huM hiMsaka nAme maMtrI chuM. cothI. piyUSapUrNa payodhara vaDe zobhatI brAhmI sarakhI kapilA nAme dhAvamAtA che. A rAjAnA azva, gaja, ratha ane. padAtionI saMkhyA gaNavA bRhaspati paNa samartha nathI. enI rAjyasamRddhi joIne sabhAmAM vaizramaNa deva paNa lajajA pAme che. A rAjA pRthvI para rAjya karate chate. keI paNa dAridrane anubhavatuM nathI. he caMdragrupati mAruM kaheluM A sarva satya jANe. Apa zrImAnanI. AgaLa mAre kAMI paNa chupAvavAnuM nathI. kanakavatInI putraciMtA have eka vakhata kanakavatI mahAdevIne putraciMtA pragaTa thaI. putra vinA mArI A rAjyasaMpatti niSphaLa che. ahe maMda bhAgyavALI mane saMtatinuM sukha kaI rIte thAya? pUrve meM tevA prakAranAM sukRta karyA nathI, jethI huM putrasukha na pAmI. A pramANe vicAratI netromAMthI AMsu sAratI te atyaMta vyAkuLa hadayavALI thaI. satata. nisAsA nAkhatI te jaLa vagaranI mAchalInI jema taDaphaDavA lAgI. kahyuM che ke- . mukkhassa hiyaya' suNNaM, disA suNNA abaMdhuNo / aputtANaM gihaM suNNaM, savvasuNNA daliyA // 7 //
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra mUjananuM hRdaya zUnya hoya che, baMdhu vagaranAne dizAe zUnya che, aputriyAne ghara zUnya che ane sarva zunya daridratA che." 7 - potAnI svAminIne duHkha anubhavatI joIne samIpa rahelI dAsIe utAvaLI gatie rAjAnI AgaLa jaIne teNInI hakIkata jaNAvI. sAMbhaLavA mAtrathI duHkha pAmI rAjAe tyAM deDatA AvI tene AzvAsana ApI kahyuM : caMdramukhI ! tuM akALe kema zakAtura thaI? tAruM vastra AMsuothI kema bhIMjAyuM che ? tArI AjJAnuM apamAna koNe karyuM? tenuM nAma jaladI jaNAva, jethI huM tene zikSA karuM. ke jethI pharIthI kaI tArI AjJA na lepe. tane kaI vastunI nyUnatA che? mArA prANa paNa tAre AdhIna che, tethI ciMtAnuM kAraNa kahe." te pachI kanakavatIe lAMbo nisAse nAkhIne kahyuM ke, "he svAmIna ! tamArI kRpAthI mArA manoratha paripUrNa che, tamArI daSTi jenArI evI mArI AjJAnuM ullaMghana karavA keNa samatha che? Apa jevA prANapriyane pAmIne pratidina navAM navAM vastro vaDe dehane suzobhita karuM chuM ke je svapnamAM paNa IMdrANIe na joyA hoya! hamezA uttama svAdiSTa bhojana jamatI divya zreSTharatnanA AbharaNathI suzobhita zarIravALI sukhapUrvaka rahuM chuM. AvI rIte huM sarvathA sukha-saMpanna chuM paraMtu che svAmIna ! eka putra vinA sava sukha tRNanI mAphaka nirarthaka ja che. mArA jIvitane paNa huM niSphaLa mAnuM
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI cAMdarAja caritra chuM. araNyamAM utpanna thayela puSpanI jema putra vinAnuM -jIvana phegaTa vinAza pAmaze. dhanavAna hovA chatAM paNa aputriyAnA mukhane prabhAtakALe kaI jotuM nathI. bhUmi upara ALoTatA, paDatA UbhA thatAM, dhULathI vyApta zarIravALAM, hasatAM, retA, mAtAnAM khoLAmAM vartatAM, avyakta zabda belatAM, lAkaDIne ghoDe karI tenI upara caDhI zerImAM krIDA karatAM bALake jenA gharanA AMgaNAne zebhAve che, teone ja janma saphaLa che. vaLI suputra saMpatti, yazakIti ane vaMzane vistAre che. vRddhapaNAmAM te ja sukha ApanAra thAya che. AthI putrane abhAva mArA manane atyaMta duHkha Ape che. "jyAre huM putranuM mukha jaIza" e ciMtA mane atyaMta pIDA kare che." A pramANe kanakavatInuM vacana sAMbhaLIne rAjA kahe cheH "he prANapriye ! tuM putranI ciMtA na kara. prasanna cittavALI thA, pUrvabhavamAM karelA puNyathI A bhavamAM - sarva kArya siddha thAya che. te paNa huM maMtra-taMtra Adi vividha pravego karIza. jethI tane thoDA samayamAM putra- sukha thaze." - A pramANe mahAdevIne AzvAsana ApI rAjAe mane bolAvIne kanakavatInuM sarva vRttAMta nivedana karyuM. te pachI meM kSaNavAra vicArIne kahyuM ke, "he - rAjana! aThama tapa vaDe kuladevInuM ArAdhana kare te * prasanna thaI putraratna Apaze."
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96 zrI caMdrarAja caritra rAjAe aTTama karI kuladevInuM ArAdhana karavu A pramANe mAru vacana sAMbhaLIne rAjA khIjA divase aThThama tapa karI ekAMtamAM kuladevInI ArAdhanA karavA beThA. te pachI trIjA divase jamInathI cAra AMgaLa adhara UbhelI, karamAyA vinAnAM divya puSpAnI mALAvALI, animetra netravALI, mahAzaktizALI, vRddhi pAmatA dehanA tejavALI, hAthamAM zasravALI, suprasanna mukhavALI, karuNAthI bharelA netravALI, kaTI pradezamAM rahelAM AbhUSA varDa ane paganA nupUra vaDe madhura zabda karatI, pavitra ane nirdela gAtravALI kuladevIe pratyakSa thaI rAjAne kahyuM: " he naravara ! mAruM ArAdhana zA mATe karyuM ? A tArA tapathI huM tArA upara prasanna chuM. je tane game te mAga. tAruM maneAvAMchita ApIza.' A pramANe devInI vANI sAMbhaLIne mastake e hAtha joDI rAjAe kahyuM': he kuLadevatA ! mAtA ! tuM kulanI paraMparAne vRddhi karanArI, samRddhine ApanArI ane duHkhanuM nivAraNa karanArI che. me putra nimitte tArI ArAdhanA karI che. jo putra vaDe sukhAsana, tattvajJAna vaDe mana ane sAdhunA Agamana vaDe ghara sAMkaDuM thAya te puNya mULasahita vinAza pAmyu che ema jANavu, he mAtA ! putranI bhikSA mAganAra mArA manAtha avazya pUrNa karavA. kAraNa ke putra vinA tArI pUjA kANu karaze ? vaLI 'kuladevI ' e pramANe tAruM nAma
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra kema raheze? ratnAkara-samudrane kAMThe nivAsa karanArane je dAridraya hoya te lajajA paNa tene che. A pramANe mArA kuLamAM putra na thAya te tane ja lajajA thAya. tethI prasanna thaIne eka zreSTha putra Apa. mArI paTarANunA AgrahathI meM tArI ArAdhanA karI che. je saMtuSTa thaI hoya te mArA manorathane avazya pUrNa kara." - devIe ApeluM kuSThIputranuM varadAna kuladevIe kahyuM ke, "he rAjana! huM tArA tapathI tuSTa thaI chuM. tethI tene eka putra thaze, paNa te pUrve upArjana karela karmanA ge kuSThI thaze." devInuM vacana sAMbhaLI rAjAe kahyuM : "he devI ! pagamAM paDIne pharIthI vinavuM chuM ke, vyAdhirahita putra mane Apa. regathI vyApta te putrathI zuM ? kahyuM che ke - dalido vAhio mukkho, pavAsI niccasevago / jIvaMtA vi muA paMca, suvvaMti kila bhArahe // 8 // ja "daridra, rogI, mUrkha, pravAsI ane nitya sevA karanAra, A pAMca jIvatA chatAM paNa marelA mahAbhAratamAM kahyAM che." 8 devIe kahyuM ke, "he narezvara ! paMDita hovA chatAM mUDha kema thAya che? jeNe jevA zubha-azubha karma bAMdhyAM heya te karma paravaza evA prANu e avazya jogavavA caM. ca. 7
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 zrI rAja citra maIe. jinezvara, cakravatI, baLadeva ane vAsudeva vagere paNa karma vaDe mukAtA nathI. kahyuM che ke avassa ceva bhottava', kaya kamma suhAsuha / nAbhuttaM zijjae kamma kappakoDisaesu vi // 9 // karela zubha-azubha karma avazya bhegavavuM joIe. se koDa kalpa jAya te paNa kama bhegavyA vinA kSaya pAmatuM nathI." 9 AthI je jIve pUrvabhavamAM pUrepUruM sukRta karyuM hoya te ja A janmamAM niraMtara sukha pAme che, tethI hamaNuM meM je varadAna ApyuM ke "tane kuSThIputra thaze" te huM anyathA karI zakuM tema nathI." rAjAe kahyuM ke, "he mAtA ! prasanna thaIne te mane kuSThIputra kema Ape?" kuladevIe kahyuM ke, "he vatsa! tenuM kAraNa sAMbhaLa. mAro prANapriya maharSika deva che, tene be strIo che. temAM eka huM chuM. haMmezA te priya sAthe navA navA icchita bhego bhagavatI ame bane AnaMda karatI hatI. eka vakhata mArA priyatame guptapaNe mArI zakyane eka divyaranane hAra Ape. tethI te jANIne mane tenI upara ghaNe roSa utpanna thaze. te pachI tenI sAthe vivAda karatAM meM mATe kalaha karyo. te vakhate ghare AvIne mArA patie te zakyane pakSa grahaNa karyo, tethI huM gADha
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMzaja caritra 99 - duHkhathI pIDita, ciMtAthI duHkhI manavALI hatI, te vakhate tArI ArAdhanAthI huM saMbhrama sahita ahIM AvI. AthI udvega pAmelI meM anucita varadAna ApyuM. kharekhara devIe pitAnuM vacana anyathA karI zakatI nathI. prANIonA bhAgyane anusAre ja devIonA mukhamAMthI vacana nIkaLe che, tethI tAre A aMge adhIrAI na karavI." . rAjAe vicAryuM keH "putra na hevA karatAM kuSThIputra - paNa sAre." A pramANe vicArIne devInuM vacana svIkAryuM. te pachI devI pitAnA sthAne gaI. tapanI ArAdhanA pUrI karI rAjAe mArI pAse AvIne kanakavatI ane mane putranA varadAnanI prAptine sakaLa vRttAMta kahyo. ' paNa rAjAne kahyuM ke, " he rAjana ! dhamanI ArAdhanAnA pratApe sarva sAruM thaze. putra utpanna thayA pachI kuSTha-kaDhareganA nivAraNa mATe upAya karIzuM ane putrane rogarahita karIzuM.' A pramANe mAru vacana sAMbhaLIne kanakavatI prasanna thaI. putrajanmane mahatsava-kanakadhvaja nAma pADavuM have te ja rAtrie sukhapUrvaka sUtelI raNanI kukSimAM koI jIva garbhapaNe avataryo. te jANIne harSita manavALA rAjAe sagarbhA rANIne bhUmigraha-bherAmAM rAkhIne garbhapAlana karAvyuM. je kAraNathI lobhAMdha prANIonI saMpatti bhUmigRhamAM rakSaNa karAya che. garbhasamaya pari
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 zrI caMdrarAja ciratra pUrNa thaye te mahAdevIe putrane janma ApcA. dAsInA sukhe putrajanma sAMbhaLIne harSita manavALA rAjAe te dAsIne potAnA aMga upara rahelA AbharaNu Adi ApIne te dAsIne visarjana karI. have haSa~nA samUhathI bharelA hRdayavALA rAjAe putranA janma-mahatsava peAtAnA vaibhavanA anusAra karAbyA. cAre tarapha putrajanmanI vadhAmaNI pravatI. rAjAnA AMgaNAmAM maMgalavAjiMtro vAgavA lAgyAM. yuvatInAnA dhavala maMgalagItADhi pravartyA, gRha ane dukAneAnI paktie dhajA ane tAraNathI alaMkRta thaI. ' putrajanma thayeA ? e sAMbhaLIne nagaraleAka Sita cittavALA thayA. pramAdapUrNa rAjAe zubha divase 'kanakadhvajaH e pramANe putranuM nAma pADyuM. janmathI ja te kuSTharogathI dUSita hatA. vaidyoe paNa ghaNA upacAra karavA chatAM paNa pU - karmanA udayathI te nIrogI na thayA. ratna jema ratnakhANumAM vadhe tema rAjaputra bheAMyarAmAM rahyo chatAM divase divase vRddhi pAmavA lAgyA. putra ahAra na nIkaLavAthI nagarajane rAjaputrane jovAmAM kutuhulapUrvaka ghaNA harSane dhAraNa karatAM svadeza ane paradezamAM utpanna thayela vividha vastra-AbhUSaNa Adi laI ne rAjasabhAmAM AvyA. rAjAne praNAma karI cAgya sthAne UbhelA ane kumAranuM darzana karavAnI utkaMThAvALA te sarvane meM kahyuM
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 101 zrI caMdrarAja caritra "ke, "devakumAra karatAM anupama rUpasaMpattithI zobhate rAjaputra hamaNAM bhUmigRhamAM raheluM che. A kumAra upara koInI dRSTi na paDe, tethI vayathI bALaka paNa guNasaMpatti vaDe prauDha evA tene bhUmigRhamAMthI bahAra kADhatA nathI. AthI A kumAra bhUmigRhamAM rahIne ja dhAvamAtA vagere parivArathI levAyele zukalapakSamAM jema caMdra kalAe grahaNa kare tema pratidina kalAo grahaNa kare che. A pramANe atigupta maMtraNAvALA ame rAjAnI AjJAthI kumAranAM darzananI utkaMThAvALA nagarajanene kahyuM, A pramANe kahevAthI te hakIkata satya mAnatA atyaMta pramudita cittavALA nagarajane rAjAnI puNyasaMpadAnI prazaMsA karavA lAgyA. tenuM rahasya nahi jANatAM teo kahevA lAgyA ke, saMpUrNa sukhasAdhanavALA rAjA devakumAra sarakhA suputranA janmathI kRtakRtya thayA. sUrya paNa kAmadeva sarakhA te putrane jevA samartha nathI te ApaNuM kaI gaNatarI ? "meMdI-amUlya vastu sArI rIte yatanapUrvaka rakSaNa karavI joIe. e pramANe zAstramAM paNa kahyuM che. mANasanA sukhethI paraMparAe A vAta paradezamAM paNa atyaMta vistAra pAmI. "sArI rIte praveza karela maMtrane brahmA paNa aMta na pAme. siMhalapuranA vyApArIonuM vimalApurImAM Agamana ane kanakadevajakumAranA rUpanI prazaMsA karavI - have eka vakhata amArA nagaSnA vyApArIo judI judI jAtanA kariyANuM laI aneka dezomAM kraya
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 zrI caMdrasaja caritra vikraya karatA anukrame A vimalApurImAM AvyA. ahI' makaradhvaja rAjA rAjya kare che. te vyApArIe ghaNAM bheTaNAM laI rAjAnAM darzana mATe rAjasabhAmAM AvyA. be hAtha joDI bheTAM mUkI praNAma karI cAgya sthAne esI paraspara vArtAlApa karavA lAgyA. te vakhate lakSmInI jema leAkeAnA cittane haraNa karanArI, cAsaTha kaLAmAM nipuNu, rUpa-lAvaNyanA bhaMDAra, caMdrasamAna mukhavALI, navIna cauvanane pAmelI premalAlacchI nAme rAjaputrI tyAM AvIne peAtAnA pitA makaradhvaja rAjAnA utsa`gamAM beThI. atyaMta adbhuta rUpa Adi rAjakumArIne joI ne amArA nagaranA vismayayukta cittavALA thayA. guNathI vyApta te vyApArIe atyaMta te vakhate rAjAe te vyApArIone pUchyuM ke, * huM zreSThIjanA ! tame kayA nagarathI AvyA? tyAM rAjA kANu che? tenuM nAma zuM che ? bIjo paNa je sAMbhaLavA caiAgya hAya te vRttAMta kahA.' A pramANe rAjAnu' vacana sAMbhaLIne temAMthI eka vacanakaLAmAM kuzaLa vyApArI kahe che ke, " he rAjan, ame sa siMdhu dezamAM nivAsa karanArA, vaNika kuLamAM utpanna thayelA vyApAra mATe A nagaramAM AvyA chIe. te si' dezamAM alakApurI sarakhI si MhalapurI nAme nagarI che. te nagarImAM naratha nAme rAjA rAjya kare che, tene kanakadhvaja nAme putra che. te kAmadeva samAna
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ A saMdarAja caritra 103 rUpalALo, zubha sUkSaNethI lakSita, zubha vicArethI vAsita hRdayavALe, advitIya te rAjA vaDe ratnanA bhaMDAranI jema rakSaNa karAyela bhUmigRhamAM rahe che. tenuM rUpa jovAmAM nagarajane utkaMThAvALA hovA chatAM " keInI naja2 na paDe ethI zaMti manavALA rAjA kayAreya. tene bhUmigRhamAMthI bahAra kADhato nathI. te putranI rUpasaMpadAnuM varNana karavA ame zaktimAna nathI. pratyakSa kAmadeva samApta te che. A hakIkatamAM kAMI asatya nathI." A amArA vyApArIonA mukhethI kanakadhvajakumAranA rUpa vagerenI prazaMsA sAMbhaLIne makaravajarAjo atyaMta prasanna thayA ane te vyApArIone vividha uttama vastro vaDe satkAra karIne tamAre haMmezA sabhAmAM AvavuM ema kahIne visarjana karyA. rAjAnuM sanmAna pAmIne te vyApArIo pitAnA AvAsamAM jaIne cagya kraya-vikraya karavAmAM udyamavALA thayA. te pachI makaradhvajarAjAe bRhaspati samAna buddhinA bhaMDAra maMtrIzvarane lAvIne kanakadavajane vRttAMta tenI AgaLa jaNAvyuM. - maMtrIe kahyuM ke, "he rAjana! tene vRttAMta mArI AgaLa kahennAmAM zuM prajana che ?? rAjAe kahyuM ke, "maMtrIzvara! premalAlacchI mATe aDhAre varanI ciMtA ghaNuM che. hamaNuM akasmAta cogya
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10% zrI caMdrarAja caritra varane saMga prApta thayo che. A vara mArI putrIne gya lAge che. putrIne yogya vara je maLe te mane AnaMda thAya. AvA prakAranA guNethI yukta A bhuvanamAM moTe bhAge durlabha che, tethI A saMbaMdha tamane game te tenI sAthe kumArIne vivAha karIe." ' maMtrIe kahyuM ke, "mahArAja ! jenuM svarUpa ApaNe jANatA nathI tevA paradezIonAM vacanamAM vizvAsa kevI rIte rAkhI zakAya? sAro ke khoTe je svajana hoya te savane priya thAya, paradezamAM paNa te prazaMsA pAme. pitAnI mAtAne DAkaNa kaNa kahe? pitAnA dezamAM utpanna thayelA kAMTA paNa atyaMta vahAlA hoya che, paradezamAM utpanna thayelAM puSpa paNa gamatAM nathI. AthI te paradezI vyApArIonAM vacanamAM kevI rIte vizvAsa karAya? je anya dezamAM rahelA madhyastha paradezI puruSe tenI prazaMsA kare te vizvAsa Ave, anyathA nahi." - A pramANe maMtrInuM vacana sAMbhaLIne e sAcuM che ema svIkArIne pitAnI putrIne nehapUrvaka visarjana karIne senA sahita uttama azva upara besI rAjA mRgayA ( zikAra) nimitte vanamAM gayo. . zikArI pazuonA samUhathI vyApta mahATInA madhyamAM jatAM zikAramAM Asakta maMtrI sahita rAjA vividha prANuone samUhane trAsa pamADato, upadrava karate. ghaNe parizrama thavAthI parasevAthI bhI jAyelA dehavALA
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 105 zItaLa jaLathI bharelA samIpamAM rahelA eka sarovaranI pALa upara visAmo levA beThe. teTalAmAM tyAM pANI pIvA mATe keTalAka vyavahArIo AvyA. amRta sarakhA nirmaLa jaLathI tarasa chipAvIne pAchA pharatA te vyavahArIone makaravaja rAjAe Adara sahita belAvIne pUchayuM : "tame paradezI jaNAe che. AthI ghaNAM kautuko joyAM haze. temAM kAMI mane hara jANavA jevuM hoya to jaNAve. AkRtithI tame vicakSaNa dekhAo che. tethI apUrva keImanahara vRttAMta saMbhaLAvIne mAre maratha pUre." anya vyApArIoe karelI kanakadevajakumAranA rUpanI prazaMsA A pramANe rAjAnuM vacana sAMbhaLIne te vyApArIo be hAtha joDI vinamrapaNe rAjAnI pAse besIne pote jANeluM adbhuta vRttAMta kahevAno prAraMbha karyo? "he rAjana ! ame vyApArIo vyApAra mATe bhamatA anukrame siMdhu dezamAM gayA. tyAM siMhalapurI nagarImAM kanakaratha nAme rAjA rAjya kare che, te rAjAne kAmadevanA rUpane jItanAre, zubhalakSaNethI vyApta dehavA kanakadhavaja nAme putra che. svadeza ane paradezamAM jene yaza vistAra pApe che evA tene kyAreya bhUmigRhamAMthI bahAra kADhatA nathI. haMmezA te bhayarAmAM ja rahe che. tyAM rahelo te ane prakAranI sathe (zAstra-zastra) kaLAne abhyAsa kare che.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 109 zrI cadrarAja saritra tenu suke,maLa aMga pavananA sparzIne paNuM sahana karI zakatu nathI. AvA prakArane anupama dehavALA kumAra kAInI najare paDaco nathI, huM mahArAja! A Azcayajanaka vRttAMta ame phakta sAMbhaLyo che.' rAjA teonuM skruTa-spaSTa vacana sAMbhaLIne vizvAsa thavAthI te vyApArIone satkAra karI visarjana karyAM. te pachI vyApArIonA vacanamAM vizvAsa pAmI te kumAranI sAthe premalAlacchInA vivAha karavA e pramANe niNa ya karI rAjAe sAMje potAnA AvAse AvI peAtAnA matrIzvarane kheAlAvI tenI AgaLa vyApArIoe kahela hakIkata ane potAnA abhiprAya jaNAvyo. maMtrI kahe che; huM svAmIt! haju paNa mAruM' mana zakita che. para'parAe sAMbhaLelI vastumAM vizvAsa kevI rIte thAya ? kevaLa sAMbhaLelI vAta sArI rIte ni yapaNAne pAmatI nathI. niNaeNya karyA vinA phoIpaNa kAma na karavuM. pratyakSa jevuM hAya te ja satya mAnavuM. AthI AA sevake tyAM jaI ne sa` pratyakSa joI ne ahI AvIne te pramANe ja jo kahe te! tenI sAthe vivAha yogya che. A sAdhAraNa kAma nathI, kAraNa ke A vivAhasaMbadha AkhA ya jIvana mATe che. tethI pahelAM sArI rIte tapAsa karavI joIe.'
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ zI drarAja sanni pe vyApArIo sAthe pradhAna-purUSone trivAha mATe si halapurI mAlavA ( A pramANe maMtrInu` vacana sAMbhaLIne rAjAe te vyApArIAne krIthI kheAlAvyA. Adara sahita satkAra karIne pUchyuM ke, huM zreSThIo ! amAru eka kAya tame kare. tame mArA pradhAnA sAthe siMhalapurI jAe. temane kumAranuM rUpa batAveA. je kumArIne anurUpa tenuM rUpa hAya te| tyAM ja nALiyera ApIne vivAha karavA. A kA karyA pachI huM tamArA mATe upakAra mAnIza. tamArA e upakArane huM kayAreya bhUlIza nahi.' te pachI teoe kahyuM ke, ' rAjan! emAM kahevAtu zuM hoya ? Apa zrImAnanA Adeza mujaba ame avazya kArya karIzuM, kAraNa ke tamArI kumArInuM ane kanakadhvajakumAra e bannenuM svarUpa samAna che. ahIM kAMI nyUnapaNuM" nathI. tethI yogya sabadhamAM anukULa prakAza ame jarUra karIzu. amArI sAthe ApanA ma`trIAne mAkalA. e mATe keAI vilakha na karI. ame yathAyogya teonI paNa sevA karIzuM.' te pachI rAjAnA kahevAthI cAra buddhizALI pradhAnapuruSA te vyApArIo sAthe anukrame si'halapurImAM AvyA. have te vyApArIe te puruSAne peAtAnA AvAse laI gayA. tyAM abhya`ga, udghatana AdithI parizramarahita thaI, uttama svAdiSTa leAjana karI te sa` ghaNA saMteSane pAmyA.
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 zrI caMdrarAja caritra te pachI saMdhyA samaye te zreSThIo pradhAna-puruSane laIne kanakaratha rAjA pAse AvyA. maMtrIone bahAra UbhA rAkhIne teo rAjA pAse AvI AgaLa bheTazuM mUkI be hAtha joDI kahe che ke, "he naranAtha ! ame kariyANuM vecavA mATe vimalApurI gayA hatA. tyAM makaravajarAjAnI premalAlacchI nAme kanyA ratisamAna rUpavALI che. ApanA kumAranI sAthe vivAha mATe rAjAnA cAra maMtrI amArI sAthe AvyA che, teo daravAje UbhA che." te pachI rAjAnI AjJAthI dvArapALe tarata te maMtrIene praveza karAvyuM. teo paNa rAjAnA caraNakamaLamAM praNAma karI, temanI prazaMsA karatA, rAjAthI sanmAna karAyelA cogya sthAnake beThA. te pachI rAjA kuzaLa vRttAMta pUchI kahe che ke, "tame kyA dezathI AvyA? kyAM javAnA che? tamane koNe keNe mekalyA? kayA kArya nimite ahIM tamAruM Agamana thayuM ?' premalAlacchI sAthe kanakadevajakumAranA vivAha mATe mAgaNI A pramANe rAjAnuM vacana sAMbhaLIne temAMthI eka vANImAM kuzaLa maMtrI bolyo : "he narapati! ame soraThadeza nivAsI chIe. amArA svAmI makarajarAjAe tamArI pAse mokalyA che. tamArA nagaramAM nivAsa kara
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 109 nAra A zreSThIoe amArA svAmInI AgaLa A5 zrImAnanI ghaNI prazaMsA karI ane tamArA ati adbhuta rUpavALA kanakadhvaja putranuM rUpavarNana bahu prakAre karyuM. vaLI bIjA tyAM AvelA vyavahArIoe tamArA putranA rUpanI prazaMsA karI. he narAdhIza ! ojasvI evo tamAro putra evA prakAranA rUpavALo hoya temAM Azcarya zuM? kAraNa ke haMsanA kuLamAM haMse ja utpanna thAya che. kahyuM jAriso jaNago hoi, tassa putto vi taariso| hojjA ki aMbabIyAo, niMvarukkhassa saMbhavo // 10 // , "je pitA hoya, tene putra paNa te thAya che. zuM AmranA bIjathI niMbavRkSanI utpatti thAya?" 10 amArA rAjAnI putrI premalAlacchIkumArI rUpa vaDe lakSmI jevI che. tamArA putra sAthe tene vivAha karavA mATe makaravajarAjAe amane ahIM mokalyA che. A kAmamAM tamAre kAMI vicAravA jevuM nathI, kAraNa ke te saurASTradezanA rAjA che. Apa paNa siMhaladezanA svAmI che. samAnazIlavALA baneno saMbaMdha prazaMsanIya che. kahyuM che ke - samANasIlaM samANavittaM, balaM samANaM ca kulaM ca jANaM / mettI vivAho ya vihijjae siM, samANa. bhAveNa suhI havaMti // 11 //
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 - zrI caMdrarAja thagni jeonuM zIla samAna haya, dhana samAna hoya, kuLa samAna hoya, enI maitrI ane vivAha karAya che, samAnabhAva vaDe sukhI thAya che." 11 ame dUradezathI A kAma karavA AvyA chIe, AthI vivAhane svIkAra karAvIne jaIzuM, anyathA nahi." A pramANe maMtrInuM vacana sAMbhaLIne rAjA kahe cheH "tamArI hakIkata meM jANuM. saghaLuM sAruM thaze. sAvadhAna citte kAma kare. utAvaLa karavAthI kAryasiddhimAM saMdeha thAya. vicArIne kAma karanAra ISTarUpa bhagave che. pitAnA svAmInI AjJAthI tame ahIM AvyA che te sAruM karyuM. tamAruM kahevuM meM mAthe caDhAvyuM. hamaNAM tame prazasta manavALA thAo. sArI rIte vicArIne tamane pratyuttara ApIza. dUradezathI AvelA tamane nirAza karavA Icchata nathI. vaLI haju mAre putra mAne che. hamaNAM vivAhanI vAta kevI? jyAre te vivAhagya vaya pAmaze sthAre vivAha karIzuM. te kumAre mArA gharanuM AMgaNuM paNa joyuM nathI. bhUmigRhamAM ja raheze te hamaNAM vilAsa kare che, ame kheALAmAM besArIne te kumAranuM lAlana karyuM nathI. tamArA rAjAnI putrI kevI che." te ame joI nathI. tethI te bannene vivAha kare, kevI rIte karo yogya che? je tamArA svAmIne utAvaLathI vivAha karavAnI IcchA hoya te sukhethI bIje vara zedhIme vivAha kare, emAM amane keI hAni nathI." A pramANe pratyuttara ApIne rAjAe te maMtrIone AvAse mokalyA.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI tharAja caritra hiMsakamI sAthe siMhalarAjAnI vicAraNA te pachI rAjAe mane bolAvIne kahyuM : "hiMsaka! kahe, have zuM karavuM? A videzIone keTale kALa chetaravA? ratinA rUpa karatAM caDhiyAtI rAjaputrI sAthe ApaNu kuThIputrane vivAha kaI rIte karAya ? mane durjana lokane ucita A kUDa-kapaTanuM kAma sarvathA gamatuM nathI. mAyAvI jane potAnuM puNya hArIne phakta duHkhanA bhAgI thAya che. AthI puNyarUpI velanA samUhane chedavAmAM kuhADA sarakhI mAyA sarvathA choDI devA jevI che. tethI A maMtrIone yathArtha samajAvIne pitAnA dezamAM visarjana kara. bIjI vAta e che ke putrane deSa jANavA chatAM ApaNe devakumArI sarakhI rAjaputrIne kuThI sAthe maraNAvIne kema duHkhI karIe? pUrvajanmamAM ghaNAM phUDakapaTa karyA haze, jethI A kathvIputra thaze. vaLI A bhavamAM je phUDa-prapaMca karuM te tenA phaLa kevAM thAya? tethI huM tevA prakAranA aniSTha karavA Icchato nathI. he hiMsaka, ahIM tAre zuM abhiprAya che? vicArIne cenuM kahe." A pramANe rAjAnAM vacana sAMbhaLI meM kahyuM : "he svAmIn ! kumAranuM svarUpa Aja sudhI kaI jANatuM nathI. je ema ja karavAnI tamArI IcchA hatI te pahelA bhUmigRhamAM guptapaNe zA mATe chupA? nItimAM nipuNa evA tame mULathI ja asatya mAMga zA mATe
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 zrI caMdrarAja caritra aMgIkAra karyo? je eka vakhata anItino mArga svIkAryo te pachI jarA paNa bhaya na pAmavo. je nasIba baLavAna haze te badhuM sukha sAdhya thaze. vaLI A maMtrIe dUradezathI AvyA che, teone nirAza na karavA, teone manoratha svAmIe pUrNa kare. vaLI ApaNane A vivAha saMbaMdha vagara mAgya prApta thayA che, tethI te aMgIkAra kare. kuLadevatAnI ArAdhanA karIne kumAranA dehane nIrogI karIzuM. ahIM bIjo vicAra na karavo. badhuM sAruM thaze. AthI hamaNuM vivAhano niSedha na kare. bhAgyathI maLela vastune DAhyA mANase tyAga na karavo." A pramANe nItinipuNa puruSae AcarelA mArgamAM cAlanArA ApaNane koI nukasAna nathI. he rAjana ! A kAmamAM tamAre kaI ciMtA na karavI." mAruM vacana sAMbhaLIne rAjAe mane kahyuM : "he maMtrI ! beTA kAmamAM mArI buddhi cAlatI nathI. tene je game te kara. A kAmamAM UbhA rahevA huM IcchatA nathI." premalAlacchI ane kanakavajanA vivAhane nirNaya . A pramANe amAre vivAda cAlatuM hatuM te vakhate makaradhvaja rAjAnA maMtrIoe AvI be hAtha joDI kahyuM : ATalA divasa vArtAlApa vaDe ja phegaTa pasAra karyA. haju paNa tame vicAramagna dekhAo che. amane kAMIpaNa pratyuttara ApatA nathI. je tamArI IcchA na hoya te
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra parANe prIti thatI nathI. paraMtu amAruM vacana sAMbhaLoH je tamAre kumAra bIjI rAjakumArIne paraNaze te amArI sAthe zuM virodha che? ke jethI amArA rAjAnI kanyAne na paraNe ! rAjaputre rAjaputrI paraNavI e leka prasiddha vyavahAra che. tame te kaI navI rIta karavA taiyAra thayA che. amArI rAjakumArI tamArA putrane patnIpaNe ApavA kalpI che, te je bIjA rAjakumArane ApavAmAM Ave te tamane paNa zuM lajajAkara nahi thAya ? lakSamIdevI pitAnI meLe pitAnA ghare Ave te kyo DAhyo mANasa nivAre? tethI tame catura hovA chatAM paNa vikrAMta cittavALA na thAo. Aje paNa amAru vacana mAnavA jevuM che. jethI Avele avasara vizeSajJoe na taja." A pramANe maMtrInI vANI sAMbhaLI he caMdrarAjA ! meM amArA rAjAne samajAvyuM ke "he svAmIna ! paradezI A maMtrIonI mAgaNI niSphaLa na kare. je A nirAza thaI pAchA jaze te ApaNI zebhA kaI? vaLI kanakadevajakumAra malAlacchIne paraNaze te ApaNe vimalApurInA rAjA sAthe sneha ghaNe vRddhi pAmaze." ( A pramANe amArA rAjAne vijJapti karIne te pratikULa hovA chatAM paNa meM mahAmahenate temanI pAse vivAha kabUla karAvyuM. te pachI nALiyera laIne sarvane pAna-sopArI ApyAM. tethI mane ratha siddha thavAthI te maMtrIo parameerSa pAMcAla ga ga .
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra . te pachI te cAre maMtrIoe mane kahyuM ke, * hai ma`trIpravara ! vivAha kabUla karAvIne tame amArI upara kRpA karI, paraMtu have amane kumAranu rUpa dekhADA, jethI ame amArA svAmI pAse jaIne yathAsthita kumAranu' rUpa nivedana karIe, premalAlacchI paNa tene paraNIne kRtArtha thaze. vaLI amAru citta paNa kumAranuM rUpa jovA utsuka che. tethI kumAranu rUpa joIne ame prasanna netravALA thaIe tema kare.' 114 A pramANe teone Agraha jANIne mAyA karIne meM teone kahyuM : 'he ma`trIvA ! amAre paNa kumAranuM dana du"bha che, te hamaNAM mAmAnA ghare rahe che, ane te sthAna ahIMthI doDhasA ceAjana dUra che. te kumAranI pAse phakta dhAvamAtA rahe che, tyAM paNa te bhUmidharamAM rahelA vilAsa kare che. tenA adhyApaka paNa tenuM mukha joyA vinA bahAra rahIne ja tene bhaNAve che, tethI tamArI tene jovAnI icchA kevI rIte saphaLa thaze ? sUryanAM kiraNA paNa tene sparza karavA zaktimAna nathI te tamArI zI vAta ?' A pramANe kahevA chatAM paNa teoe kumArane jovAnA Agraha na cheADayo. cAre matrIone kroDa kroDa dhana ApI vaza karavA te pachI te cAreya maMtrIone hu mArA ghare laI gayeA. te pachI zailamana karI sugadhI jaLathI snAna karI caMdana AdithI gAtranu' vilepana karI mahAmUlyavALA vastra
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 115 AbharaNathI suzobhita aMgavALA teo aneka prakAranA pakavAna, cekhA, dALa, zAka Adi bhejana karI parama saMteSa pAmyA. maNiratnajaDita AbhUSaNe ane zreSTha vastro ApI meM teonuM citta prasanna karyuM, te paNa teoe kumArane jovAno Agraha na cheDyo. - pharIthI teoe mane kahyuM ke, "he maMtrI ! kumAranuM rUpa joIne ja ame jaIzuM eni jANe." te pachI meM kahyuM ke, "maMtrIo ! ghaNe kheTe Agraha zA mATe kare che ? kumAranuM rUpa devone paNa prArthanA karavA egya che. jagatamAM tenA je rUpavAna bIje kaI nathI. vaLI tamAre rAjA kepa kare evI pravRtti ane zA mATe karIe? sarva lekamAM prasiddha kAmadeva samAna rUpavALA kumArane keNa jANatA nathI ? ame tamAruM vacana sArI rIte vicArIne svIkAryuM che ke A kAyama tamAre upahAsa na thAya. je ke A saMbaMdha amArA svAmIne egya lAgato na hato te paNa tame zakunabaLathI AvyA hatA tethI tamAruM vacana amArAthI lepAyuM nahi, tethI A saMbaMdha thaye. premalAlacchI paNa puNyavatI dekhAya che, jeNe vizuddhabhAve gaurIpUjana karyuM. tethI A rUpavAna vara maLyo. have tamAre kumArane jevAne Agraha dUra karo. ame to roTalA mATe raheTane vikraya karyo che. pUrvanA zubhakarmanA ge ja A saMbaMdha che '
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ RE zrI ca'rAja caritra thayA che, tethI AmAM tamAre koI zaMkA na karavI. ahI kAMI paNa kahevA jevuM nathI.' Ama, ghaNA prakAre samajAvyA peAtAnA haThathI DagyA nahi, tyAre te dhana ApIne praleAbhita karyAM. tethI jagatamAM dhanane prabhAva khaLavAna che. puruSA paNu jaladI vaza thAya che. kahyuM te chatAM paNa te darekane kroDa krIDa kAMIpaNa na khelyA. jethI buddhimAna che ke - jAI rUvaM vijjA, tiSNi vi nivaDaMtu kaMdarAvivare / atyucciya parivaDDhaDa, jeNa guNA pAyaDA huti // 12 // aNahuMtA vi huhutIe huti hutA vi jaMti jaMtIe / lo! tIk samanImesanuLA gayaGa sA jakhkhI "zA " jAti, rUpa ane vidyA e traNeya guphAnA vivaramAM paDA, phakta paisA-lakSmI ja vadheA ke jethI guNlRA pragaTa thAya." 12 lakSmI rahe chate guNe! na hoya te paNa guNNA thAya che, ane lakSmI jatI rahe te tenI sAthe saguNAne samudAya cArlse jAya che. " je lakSmI hAte chate guNA paNa sadguNa thAya ane je (lakSmI) jatI rahe te sadUguNA paNa jenI sAthe cAlyA jAya te lakSmI jayavaMtI vA." 13
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMddharAja cAritra - vivAhadina nirNaya . tethI te sarva tapta lehazalAkAthI lAMchita kapALavALAnI jema zItaLa thaI gayA. dravya ApavAthI dAsa thayA hoya tema teoe mane kahyuM ke, "lagnane divasa nakkI kare. " A pramANe teonuM vacana sAMbhaLIne harSita thayele huM maMtrIone laIne siMhalarAjanI AgaLa Avyo. rAjAe hakIkata jANI SiSa-zAstra vizArada paMDitane bolAvIne lagnane divasa pUchaLyo. teoe paNa cha mAsane aMte zubha lagna samaya jaNAvyuM. - parivAra sahita rAjAe savanI samakSa te lagnane divasa nakkI karI mahAmUlyavALA AbharaNa-vastrothI te pradhAnane satkAra karIne visarjana karyA.. have temAM paNa ghaNA khuza thayelA mauna dhAraNa karIne pitAnA deza tarapha javA mATe nIkaLyA. ame ApeluM te sarva dravya teoe pahelAM ja potAnA dezamAM mokalI dIdhuM. anukrame teoe potAnA dezamAM jaI rAjAne praNAma karI kumArIne vivAha-saMbaMdha kahyo. kumAranA rUpaguNanI ghaNuM prazaMsA karI. maMtrIonuM vacana sAMbhaLIne makaradhvajarAjAe ghaNA pramAdane dhAraNa karI eka lAkha suvarNa ApavA vaDe maMtrIonuM sanmAna karI pitAnA AvAse javA mATe visarjana karyA : "A kAma sAru thayuM ? ema rAjAe jANyuM. teNe maMtrIonI kUDakapaTanI vAta na jANI.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 zrI caMdrarAja caritra have rAjAnA AdezathI rAjalaka vivAha yAtrAnI taiyArI karavA lAge. hAthI, gheDA, ratha ane pAyadaLarUpa caturaMga senA taiyAra karI. samAna vayavALA ane samAna baLavALA jAnaiyAone zreSTha vastrothI vibhUSita karyA. ( A pramANe ghaNA prakAranI vivAhanI sAmagrI joIne vismita manavALA nagarajanoe kaI adhikArIne pUchyuM ke, "A taiyArI zA nimitte che?" teNe kahyuM ke, "zuM tame jANatA nathI? hamaNAM rAjakumAra paraNavA jaze." kumArane lagnamahotsava sAMbhaLI nagarajane paNa ghaNA pramAdavALA thayA. have kumAranuM darzana thaze ema vicAratA te badhA rAjakumAranAM darzana mATe utsuka hadayavALA thayA. ( A pramANe vivAhane samAraMbha jaIne siMhala rAjAe mane ekAMtamAM laI jaIne upAlaMbha pUrvaka kahyuM, he phUDa-kapaTanA karanArA ! upahAsanA kAraNarUpa, A samAraMbha vaDe digya rUpavALI rAjakumArIne janma phegaTa karavA mATe kema taiyAra thaye che? cerImaMDapamAM kanakadhvajanuM svarUpe pragaTa thaze tyAre uttama rUpavALI catura te premalA, lachI te kuNDIkumArane kaI rIte varaze? te vakhate anucita karanAra amArI lAja kaI rIte raheze? lekamAM mukha kevI rIte batAvIzuM ?' te pachI meM kahyuM ke, "svAmIna ! tamAre kaI ciMtA
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra na karavI. tame kuladevInI ArAdhanA kare, tethI ApaNA sava kArya siddha thaze." kuladevInA vacanathI vivAha mATe Agamana rAjA mAruM vacana mAnIne kuladevInI ArAdhanA karavA beTho. tenA dhyAnanA prabhAvathI AkarSAyelI devI pratyakSa thaI belI : "he narAdhIza ! vAraMvAra mane zA mATe bolAve che?' rAjAe vinayapUrvaka kahyuM ke, "he mAtA ! meM aTakAvavA chatAM paNa dhRSTa maMtrIe A vivAharUpa ayukta kArya zarU karyuM che. have kAryanI siddhi tamArA hAthamAM che. AthI mArI upara kRpA karIne keIpaNa upAya vaDe kumArane nIrogI karo. anyathA mAre A duHkha-samudrathI uddhAra nathI. tamane mUkI bIjA kenA zaraNe huM jAuM? kAraNa ke tame mArA kuladevI che. AthI A pramANe duHkhanuM zamana karavuM e tamAre AdhIna che. je chIMka Ave te sUryanuM darzana karavuM joIe." kuladevIe kahyuM ke, "he rAjana ! tuM pate samaju che, tuM zuM nathI jANato ? pUrvopArjita karmathI kumAra nIrogI thaze nahi. nikAcita karma avaya bhegavavuM joIe. kahyuM che ke -
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 zrI caMdrarAja caritra dhArijjai iMto jalanihI vi, kallolabhinnakulaselo / na hu puvvajammanimmiya-suhA'suho kammapariNAmo // 14 // jaha gheNusahassesu, vaccho jANai mAyaraM / evaM puvakayaM kamma, kattAramaNugacchaD // 15 // kalelothI kulagirione bhedI nAkhanAra evA gamana karatA samudrane dhArI zakAya che, rokI zakAya che paraMtu pUrva janmamAM upArjana karelA zubha-azubha karma pariNAmane rokI zakAto nathI" 14 jema hajAre gAyamAM vAcharaDe pitAnI mAtAne oLakhe che, ema pUrve kareluM karma, karanArane anusare che." 15 to paNa tArI ciMtAne huM dUra karIza. he rAjana ! kumAranI lagnarAtrie bhAgyathI prerAyele AbhApurInarezvara caMdrarAjA potAnI aparamAtA ane bhAryAne anusarate vimalApuramAM Avaze. te ja premalAlacchIne paraNaze. e rIte huM kArya sAdhIza. tethI tuM dhIratA dhAraNa karIne vivAhamahotsava zarU kara " ema kahI devI adazya thaI - te pachI lagnadivasa najIka AvyA tyAre siMhalarAjA jayetiSIe ApelA lagnamAM rAjalakathI parivarele kanakadhvajakumArane zaNagArIne veta gajarAja upara nirmaLa paDadAvALA zreSTha Asana upara besADIne pitAnA nagaramAMthI nIkaLIne prayANa karatA anukrame vimalApurIe AvyA.
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ rakamaja caritra 17 makaradhvajasajA amAru Agamana sAMbhaLIne romAMcita zarIravALA thaIne pasviAra sahita sanmukha AvIne apUrva satkAra ane sanmAna karIne nivAsa mATe suMdara prAsAda ApIne sarasa rasavatIthI amane sarvane jamADyA. he caMdrarAjA ! Aja rAtrie kanakadevajakumAranuM pANigrahaNa thaze. hAlamAM ame ArAdhana karelI kuladevInA vacanathI A nagarInA sAta daravAje saketa jaNAvI amArA sevakone besADayA. kuladevInA kathana mujaba lagnadivasanI rAtrie be strInI pAchaLa AvatA tamane joyA. tethI tame AbhApati caMdrarAjA che, ema ame jAyuM. amArA sevA Apane ahIM sudhI lAvyA che. 'hiMsaka maMtrInI caMdrarAjA pAse premalA lacchIne bhADAthI paraNI ApavAnI mAgaNI he caMdrarAjA ! tamArI AgaLa satya kahuM chuM. vadhAre kahevAthI zuM? amArI prArthanA svIkArIne pratyakSa lakSmI sarakhI premalAlacchIne tame paraNIne amane Ape anyathA tamArA pagane ame cheDIzuM nahi. amane mAravA ke jIvADavA e tamAre AdhIna che. zatruo paNa asArI hAMsI karaze. ahIMthI rAjamaMdira najIka che. paNa kolAhalathI A vAta je makaravRjarAja jANaze
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 111: zrI ca'dvarAja caritra tA paNa zeAbhA nathI, tethI prasanna thaIne A kAya karavA taiyAra thAe. agAu paNa ghaNA puruSoe AvAM kAma bhADe karyA che. A raste tame pahela vahelA cAlatA nathI. A kAma karavAmAM tamane koI doSa nathI. AthI anya vikalpA mUkI daI mAruM vacana svIkArA. jema vivAhanu` muhUta cAlyuM na jAya tema kare." A pramANe hiMsakama*trIe kahelI sava hakIkata sAMbhaLIne caMdrarAjAe si'hularAjane kahyuM : 'huM nareza! anAya leAkAe AcarelI A rIta nyAyanipuNa ApanA jevAne sarvathA ucita nathI. upAla bhane ceAgya A ma MtrIne huM zuM kahuM ? ke je AvA prakAranuM akAya karavA taiyAra thayeA che. vaLI huM maneAhara doSarahita agavALI rAjakanyAne paraNIne tamane kevI rIte ApuM ? A rIte kUTanIti karatAM mAru. kSatriyapaNuM kevI rIte zebhe ? huM nIti vagaranA nahi thAuM. kahyu` che ke-- dukkhaM varaM caiva varaMca bhikkhA, varaM ca vAhI abuhattaNaM hi / maccU pavAso vi varaM narANaM, paraM sayAyAravaikkamo no // 16 // "" duHkha sAru, bhikSA mAgavI sArI, vyAdhi sArA, ajJAnapaNuM sAruM', maraNu sAruM, pravAsa paNa sArA,
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 123: paraMtu manuSyone sadAcAranuM ullaMghana karavuM e sAruM nathI. " 16 A rIte caMdrarAjAe ghaNI yuktiopUrvaka samajAvyA chatAM paNa rAjA ane maMtrIe pitAne kadAgraha na cheDyo. te sarvee maLIne aneka prakAranA chaLathI popakAraparAyaNa te caMdrarAjAne prasanna karIne pitAne abhiprAya temanI pAse kabUla karAvyo. "kArya karyA sivAya ahIMthI chuTakAro thaze nahi ema kSaNavAra vicArIne caMdrarAjAe te kanyAne paraNavAnuM svIkAryuM. . caMdrarAjAnuM kanakavajanA bahAne premalAlacchIne paraNavA mATe nirgamana have siMhalarAjAe harSa pAmI satvara varane zaNagArI varagheDAnI taiyArI karavA Adeza karyo. te vakhate tyAM cAre taraphathI vivAhaprasaMge maMgaLamaya pradaAnaMdadAyaka vAjiMtronA avAjethI AkAza bharAI gayuM. " kanakadevajakumArane pitAnA AvAsamAM guptapaNe rAkhyo. tene badale caMdrarAjAne kApIne badhI taiyArIo karavA lAgyA. samayane oLakhI caMdrarAjAe pitAnA manamAM vivAhamahatsavane kabUla karyo. te pachI siMhalarAjAe Adeza karelA puruSe caMdrarAjAnA dehane zItaLa sugaMdhI jaLa vaDe snAna karAvI kImatI AbhUSaNa ane zreSTha vastrothI zaNagAre che. tyAM
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 zrI caMdrarAja caritra vicitra vija ane toraNothI alaMkRta, ghUgharIonA samUhathI zabda karatA, vegavaMta vRSabha ane azvothI jeDelA ratha prAsAdanI jema zobhe che. ghUgharIonA samUhathI raNaraNa avAja karatI pAlakhIe pramAdarUpI samudramAM taratI nAvanI jema zobhe che, vararAjAne jovA mATe UMcA prAsAdanA zikhara upara caDhelI vividha vastrothI vibhUSita aMgavALI zreSTha yuvatIo vimAnamAM rahelI devAMganAonI jema zobhe che. varane jovA mATe nagarajanee potAnA kAma choDIne huM AgaLa jauM, huM AgaLa jAuM ema karI vizALa rAjamArgane paNa sAMkaDe banAvI dIdhuM. pitA-pitAnA makAnanA gokhamAM rahelI strIo paraspara bolavA lAgI ke, "he sakhI ! je, A siMhalarAjAne kumAra kanakadavaja rUpathI kAmadevane jItanAre uttama azva upara beThele Ave che. rAtrie tene jovA mATe azakta lekane sukhapUrvaka jovA mATe sUryo mekalelA jAnaiyA sarakhA pitAnA kiraNa jevA cAre tarapha hajAro dIvA prakAze che. te vakhate AkAzamAM sUryanA vAhana upara caDhele caMdra hoya tema dekhAya che." ahe ! ! caMdrarAjA zreSTha azva upara caDhela che ane dhavaLagIte kanaka vajakumAranA gavAya che. - te caMdrarAjAne joIne keIka kahe che ke, "A kanakadava ja nathI, keI bIje dekhAya che. AvuM rUpa tenAmAM
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 25 kaI rIte saMbhave?" vaLI bIjA kahe che ke, "ApaNe to kanaka vajane je nathI, paraMtu je sAMbhaLyo hato tevo A tejasvI dekhAya che. AvI jAtane apUrva rUpathI zobhato vara maLavAthI ApaNI rAjakanyA ghaNA puNyavALI jaNAya che. AnI mAtA paNa prazaMsavA gya che ke jeNe AvA putraratnane janma Ape. aho ! AnuM rUpalAvaNya, AnI AgaLa devanA rUpanI kaI gaNatarI?" A pramANe lokasamudAya belate hate. teTalAmAM te varaghoDe dhIme dhIme cAlato lakenA cittane AnaMda pamADato mAMDavA pAse Avyo. strI jana ghaNu harSapUrvaka maMgaLagIto moTA avAje gAvA lAgI. te pachI vararAjA azvaratna uparathI UtarIne taraNa pAse UbhA. have hAthamAM pUjananI thALI laI sadhavA strIothI parivarelI sAsu tyAM AvI. gurue batAvelI vidhithI varane paMkhIne maMDapamAM laI gaI. te pachI vara mAyarAmAM jaIne beThe. eTalAmAM sakhIoe vividha alaMkAranI vibhUSA ane zreSTha vastro vaDe sajaja karelI premalAlacchI taraNethI alaMkRta vedikAbhavanamAM AvI. te pachI tyAM meTI ddhipUrvaka teone pANigrahaNane vidhi thaye. bannene yogya saMbaMdha joIne leka paraspara kahevA lAgyA ke, "A varakanyAnuM jeDuM 1. mAyAha
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra kAmadeva ane rati jevuM che. paramAtmA teonuM saubhAgya akhaMDa rAkhe." varane joIne sAsu-vahune vivAda te vakhate vIramatI ane guNAvalI e bane nagaramAM pharI pharIne varane jovA mATe varamaMDapamAM AvIne animeSa daSTithI te jovA lAgyAM. te vakhate tyAM cAra maMgaLa pravartatA hatA. vivAhavidhi pUre thayo. te vakhate guNAvalI pitAnI sAsune kahe che ke, "he mAtA ! A vara ApaNe paricita jaNAya che. ghaNuM karIne A tamAre putra ja che. ahIM tenuM vacana asaMbaddhavALuM mAnIne teNe temAM dhayAna na ApyuM. pharIthI varane sArI rIte dhyAnapUrvaka jetI guNAvalIe kahyuM : "he mAtA ! mAruM vacana sAcuM mAne. A mAro pati caMdrarAjA ja che. A lagnamahotsavathI A premalAlacchI mArI zekya thaI. jevI rIte ApaNuM Agamana ahIM thayuM, tevI rIte ja te paNa koI progathI ahIM AvyA jaNAya che. A vAtamAM mAruM citta zaMkAvALuM che." te pachI vIramatIe kahyuM ke, "he bheLI! AvuM asaMbaddha tuM kema bole che ? khoTI zaMkA na kara. caMdrarAjA te AbhApurImAM sUve che. A te kanakaqjakumAra che. meM to tane pahelAM ja kahyuM hatuM ke, caMdrarAjA karatAM adhika rUpavALA ghaNuM puruSe jagatamAM che, tene pratyakSa anubhava hamaNu ahIM tane thaze. vAraMvAra caMdra caMdra
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra ema kema jhaMkhe che? tArA pati caMdra teA maMtraprabhAvathI khAMdhelA nAganI jema zayyAmAM nidrAsukha pAmyA che. jyAre tyAM jaI ne huM ghaDAvIza tyAre te nidrAmukta thaze. mAruM' vacana sAcu mAna. bheALI thaIne jene-tene caMdra caMdra ema na khela. A jagatamAM samAna rUpa ane vayavALA aneka puruSo dekhAya che.' 127 A pramANe vIramatInAM vacane sAMbhaLI guNAvalIe mauna dhAraNa karyu.; paNu sAsunAM vacanamAM vizvAsa karatI nathI. have makaradhvajarAjA anupama rUpavALA varane joI rAmAMcita zarIravALA thayA. strIjanane priya maneAhara rUpalAvaNyanA samudra evA jamAInA vakhANa karatA peAtAne atyaMta dhanya mAnavA lAgyuMA. ahA ! mAvA tejasvI vara vidhAtAe mArA bhAgyathI ja karyAM che. anyathA samAna guNa ane rUpanA sacAga ati dula bha che. sa`guNunI peTI mArI putrI jema zAle che, tevI ja rIte vidhAtAe tene vara ApyA. teAnA sahayAga hamezA hA. sukhanI paraMparA paNa huMmezA niraMtara vadhe. tenu saubhAgya akhaMDa hA. A pramANe peAtAnA manamAM ghaNA AnaMda pAmatA rAjAe karameAcana vakhate maNimaya kuMDala, mukuTa vagere kImatI alaMkAro, hAthI, gheADA, ratha, ratna, meAtI,
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 zrI catarAja caritra suvarNa, rUpuM, vastra, pAtra, zasthA Adi je mAgyuM te badhuM jamAIne ApyuM. te pachI vara-kanyAe kaMsAra khAvAne vyavahAra karyo. ghUmaTAthI DhAMkelA mukhavALI premalAlacachI paNa potAnA svAmInA mukhakamaLane jotI ghaNA harSathI vyApta thaI vidhAtAne meTo upakAra mAnavA lAgI. eTalAmAM bhavitavyatAnA ge tenuM jamaNuM netra pharakayuM. tethI te . atyaMta ciMtAtura thaI. akasmAtuM netra pharakayuM, AthI tenuM zuM phaLa thaze? A pramANe vicAra karatI evI teNIe keInI AgaLa te vAta na kahI. varakanyAnI sArI pAsAnI ramata have A pramANe te vivAhamahatsava pUrNa thavAthI siMhalarAjAe yAcakajanene vividha prakAre dAna ApI parama saMteSa pamADyA. zreSTha maMgalavAjiMtro vAgyA. A vakhate varakanyA sArI kIDA (pAsAnI ramata) karavA beThA. prathama caMdrarAjAe hAthamAM pAsA laI nAkhatA siMhalarAja vagere na jANe tevI rIte samasyA pada bole che. te A pramANe AbhApurammi nivasai, vimale pure sasaharo smuggmio| apatthiassa pimmassa, vihihatthe havai nivvAho // 17 // "caMdra AbhApurImAM rahe che. te vimaLApurImAM udaya pAme. aprAthita premane nirvAha karavo e vidhinA - hAthamAM che." 17
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 129 A pramANe samasyAnI gAthA sAMbhaLIne premIlAlacchI vicAravA lAgI. catura hovA chatAM A aNaghaTatuM kema bole che? tenA rahasyane na jANavAthI AbhApurIne AkAza mAnatI te pAsAne grahaNa karIne caturAIthI uttara Ape che. te A pramANe- vasio sasi AgAse, vimalapure uggamIa jahA suhaM / jeNAbhimao jogo, sa karissai tassa (teNa) nivvAho // 18 // "caMdra AkAzamAM rahyo che, ane jema sukhapUrvaka vimaLApurImAM Uge, evI rIte jeNe abhimata ga karyo che tethI te nirvAha karaze. " 18 A pramANe kahIne pAsA nAkhe che. teNInI kahelI gAthA sAMbhaLIne caMdrarAjA vicAre cheH "je A mugdhA catura hovA chatAM mArI kahelI gAthAnA rahasyane jANatI nathI, AthI cokhI rIte samajAvuM. e pramANe vicArIne caMdrarAjA hAthamAM pAsA laIne kahe che ke, "pUrva dizAmAM AbhApurImAM caMdrarAjA rahe che, tene prAsAdamAM ramavA lAyaka ghaNA suMdara sArIpAsA che, tevA prakAranA bIjA keI ThekANe dekhAtA nathI. je te pAsA hamaNuM maLe to te pAsAthI ApaNe harSa pUrvaka ramIe. anyathA to phogaTa ja rAtri pasAra thaze." ema kahIne caMdrarAjAe pAsA ( nAkhyA.' caM. ca. 9
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 zrI ca rAjacaritra tenA evA prakAranAM vacana sAMbhaLIne catura premalA-. lacchI potAnA manamAM vicAravA lAgI. catura havA chatAM paNa A asaMbaddha kema bole che? siMhaladezanI siMhalapurImAMthI mane paraNavA ahIM AvyA che, tenI prazaMsA na karatAM AbhApurInA sArIpAsAne vakhANe che, temAM kaI hetu haze. AbhApurInA svAmI caMdrarAjA pUrva dizAmAM rahe che, kanakadhvaja te siMhaladezamAM rahe che. bannene ahIM saMbaMdha ghaTatuM nathI. athavA zuM siMhalarAjanA putranA bahAne A caMdrarAjA mane paraNavA AvyA . che? kharekhara ahIM koI kAryabheda dekhAya che ! A pramANe vicAratAM tenI pAsAnI ramata pUrI thaI. catura evI te atyaMta ciMtAtura manavALI thaI - have caMdrarAjA jamavA mATe beThe. te vakhate teNe pANI mAgyuM. te vakhate premalAlacchIe atisvAdiSTa, svaccha, sugaMdhI zItaLa jaLa lAvIne tene ApyuM. te vakhate caMdrarAjA kahe che ke, "je surasaritA-gaMgAnuM pANI ahIM maLe te ghaNe AnaMda thAya." te sAMbhaLI teNe vicAryuM ke, A te siMdhu nadInA kAMThe AvelA siMdhu dezamAM rahe che, gaMgAne pravAha te pUrva dizAne pavitra kare che, A tene kema yAda kare che? athavA enuM mesANa tyAM haze, AthI te gaMgAnA jaLane yAda kare che, ema dhArI mananuM samAdhAna karyuM. te paNa te vicAramagna thaI
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra siMhalarAjA ane hiMsakamarInuM caMdrarAjAne nIkaLI javA mATe kahevuM te vakhate siMhalarAjAe dUrathI caMdrarAjAne belAvIne kahyuM : "rAjana ! hamaNAM rAtri thoDI che, kAma ghaNuM che, A durlabha samAgama cheDavA mATe tamAruM mana IcchatuM nathI. te paNa tame sarvaguNa saMpanna che, satya vacana pALavAmAM dakSa che, AthI ahIMthI vilaMba karyA vinA nIkaLI javuM ucita che. pharIthI ApaNo samAgama hajAra vAra thaze. A sthAnamAM lAMbo vakhata na rahevuM joIe. mATe jaladIthI ahIMthI nIkaLI jAo. nahIMtara amAruM kAma bagaDaze." A pramANe tenA kaThe2 akSarathI garbhita mArmika vAkya sAMbhaLIne caMdrarAjA tyAMthI javA Icche che, kAraNa ke tejasvI azva tajanAne sahana karato nathI. loko yuddhabhUmimAM subhaTane jItanArAne zUra kahe che, paraMtu sAcA zara te potAnuM vacana je pALe tene kahevAya che. A pramANe vicArI te paraNelI patnIne tyAga karavA mATe tatpara thaye. jarApaNa nivAraNa (AnAkAnI) na karyuM. have jaldI siMhalarAjA premalAlacchI sahita caMdrarAjAne rathamAM besADIne potAne utAre cAze. mArgamAM maMgaLavAjiMtronA avAja vaDe jato, yAcakajanone pu dAna Apate, lokonA manane AnaMda pamADate
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra pitAnA bhavananA dvAre AvyuM. te pachI strI sAthe caMdrarAjA ekAMta vAsamAM beThe. premalAlarachI paNa asthira manavALA priyane joIne - vicAra che ke, je AnaMda vivAha vakhate Amane hite, te sArIkIDA vakhate na hatuM ane hamaNAM te tevo ya dekhAtuM nathI. pUrvanI jema hamaNuM pramodamAM bheda che, ahIM keI kAraNa samajAtuM nathI. e pramANe te vicAratI hatI teTalAmAM hiMsakamaMtrIe hAthanI saMjJA vaDe samajAvavAthI caMdrarAjA pitAnA manamAM vicAravA lAgyuM ke, A maMtrI mane nIkaLI javA mATe jaNAve che, paraMtu A rAtri ane premalAlacchIne neha, jiMdagI sudhI bhulAze nahIM. AvA prakArane saneha pharI mane kyAM maLaze ! ahIMthI nIkaLavuM paNa mane kaThaNa lAge che, paraMtu bhADethI paraNelI strI upara saneha rAkhavo. nakAme che. vaLI mArAM mAtA paNa vRkSa upara caDhIne cAlI jaze te mArI kaI gati thaze? pitAnA sthAne javA mATe mArI zakti nathI, ema vicArIne sarpa jema kAMcaLIne cheDe, tema premalAlacchInI upekSA karIne te ekadama UbhuM tha. te vakhate teNIe kahyuM ke, "he svAmI! kyAM jAo cho?" teNe kahyuM ke, "dehaciMtA mATe jAuM chuM." premalAlacchI jaLane leTe laIne tenI pAchaLa cAlI. caMdrarAjAe nivAravA chatAM paNa kAMIka azubhanI zaMkA " thavAthI te tenI pITha cheDatI nathI:
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 136 caMdrarAjA dehazuddhi karIne pitAne sthAne AvyuM. te pachI hiMsakamaMtrI tene anyokti saMbhaLAve cheH he caMdra! tuM ahIMthI jaldI prayANa kara. je sUrya tene jeze te tAruM rUpa pragaTa thaI jaze." caMdrarAjA tenA vacananuM rahasya jANIne javAnI IcchAvALe vAraMvAra daravAjA tarapha javA lAgyuM. tene abhiprAya samajI javAthI premalAlacchI paNa jema sugaMdhI puSpane na choDe tema tenI pITha cheDatI nathI. teNe paNa tene chetaravA ghaNuM upAya karyA te paNa javAne vakhata maLe nahIM. te pachI atisnehathI moha pAmI te potAnA hAthe tene kheMcIne zayyAmAM besADIne vividha sneha vilAsane batAvatI kahevA lAgI ke : "he svAmI! tame vAraMvAra gamanAgamana kema kare che ? prathama samAgama vakhate tame prapaMca kema kare che? Ama tame karaze te AgaLa nehane sadbhAva kevI rIte raheze ? pahelAM koLiyAmAM mAkhI paDe to bhajanane svAda kevI rIte maLe? je kIDAnI zarUAtamAM ja Ama karaze te tame paripUrNa. neha kevI rIte rAkhaze ? he svAmI ! vikalpa choDI daIne nirmaLa cittavALA thAo. kahyuM che ke - vitthAraM gacchai neho, sa'ppo vi sacchamANase / vAvei tellaleso vi, jalaM savvamavi khaNA // 19 //
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17* zrI caMdrarAjacaritra ati alpa sneha paNa svaccha manamAM vistAra pAme che. telano aMza paNa badhA pANImAM kSaNavAramAM phelAya che." 19 tamane chetaranArAnA mukhamAM dhULa paDe. he svAmI! pahelAM tamAruM darzana karavA mATe huM atyaMta utsuka hRdayavALI hatI. vidhAtAe te vega saphaLa karyo. te paNa tame caMcaLa cittavALA thavAthI IcchA mujabanuM tamArA samAgamanuM sukha ane durlabha thayuM. he prANanAtha ! tamArI kahelI gAthAnuM rahasya jANavAthI huM tamane ahIMthI javA mATe jarAya vakhata nahIM ApuM. mAruM jIvatara tamAre AdhIna ja che, mane nirAza na kare. huM tamArI AjJAmAM haMmeza vartIza. huM tamArI paganI mojaDI samAna chuM. tame mArA mAthAnA mukuTa cho. dayA karIne tamArA page paDelI ane zaraNe AvelI mAruM pAlana kare. chAyA vagaranA tamArA mukhakamaLe kema mauna lIdhuM che? prasanna thaIne vacanAmRtathI mane AnaMda pamADe. je mAre koI aparAdha tho hoya te kRpA karIne mApha karo. huM ApanI pAse buddhi vagaranI chuM. tame manamAM kAMI judAI na rAkhe. he priya! tamAre saMga mane aNaciM thayo che. anyathA kyAM vimalApurI ane kyAM AbhApurI ? nasIba ge A saMbaMdha vidhAtAe ja karyo che. vaLI tamArA vacananuM rahasya huM samajI gaI chuM. huM tevA prakAranI abudha (mUrkha) nathI ke jethI gUDha zabdArtha na jANuM
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI addharAja, caritra 135 mArI avagaNanA karavAthI tamArI kaI zAbhA thaze? tame phira svabhAvavALA na thAo. jo ke tamArA sasarAe dAna karavAmAM koI ochAza batAvI nathI. te paNa kAMI adhUruM hoya te jaNAvajo. kAraNa ke sAsu vagerene jamAI ghaNuM vahAlA hoya che. nakAme roSa karIne mUMgA rahevuM te zuM Apane e che? tamArI jevAe bALakanI mAphaka ceSTA karavI sArI nathI. AthI sArI rIte vArtAvinoda vaDe mane AnaMda pamADe. sArIkIDA samaye tame kaheluM gUDha vacana huM bhUlIza nahIM. kadAca mAre tiraskAra karIne ahIMthI cAlyA jaze te huM tamArA nivAsabhUta pUrva dizAnA mukhamaMDana rUpa AbhApurIne jANuM chuM, tyAM. AvIne tamArA darzanathI AtmAne saMteSa pamADIza." A pramANe tenA vistAravALA vacanane sAMbhaLIne caMdrarAjAe kahyuM : "he priye ! ati Agraha zA mATe kare che? je thavAnuM haze te thaze! bhAvibhAva anyathA karavA keNa samartha che?" kahyuM che ke paktavyamatthaM lahae maNUso, - tevo vi saM saMdhas so tamhA na soemi na vimhao me, ___ jaM amhakeraM nahi taM paresiM // 20 // karou nAma viuso, vavasAyaM jao tao / phalaM. puNo tameva'ssa jaM vihiNo maNe ThiaM // 21 // .
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 zrI caMdrarAja caritra : "manuSyane je artha maLavAne hoya te avazya maLe che, deva paNa tene oLaMgavA samartha nathI, tethI huM zAka karato nathI. mane Azcarya paNa nathI. je amAruM che, te bIjAnuM nathI." 20 vidvAna mANasa jyAM tyAM vyavasAya kare, paraMtu phaLa te te ja thAya ke je vidhinA manamAM hoya." 21 A vAta sarvathA kahevA jevI nathI, kAraNa ke bAMdhI mUThI lAkhanI kahevAya che. tuM catura hovA chatAM kema bhUle che? hRdayamAM sthiratA dhAraNa kara. ahIM rahevAthI mAre vacanabhaMga thAya che, jatAM chatAM huM tAre sneha choDavA samartha nathI. sApe gaLela chachUMdara jevI mArI sthiti che, mAre bIje kaMI upAya nathI." A pramANe teNe ghaNuM samajAvyA chatAM paNa grahaNa karelA tenA vastranA cheDAne choDatI nathI. te vakhate hiMsakamaMtrIe tyAM AvI kaThera akSarothI tene prahAra karatAM mahAmahenate vastrano cheDe choDAvyo. strIne cheDI caMdrarAjAnuM nirgamana ane vRkSanA pilANumAM chupAI javuM te pachI premalAlacchI maMtrInI AgaLa zaramAIne ghUmaTo karI gharanI aMdara cAlI gaI. caMdrarAjA paraNelI ane tajIne bahAra nIkaLyo. have caMdrarAjAe siMhalanRpanI pAse jaIne kahyuM : "he rAjana! tamAruM kAma meM karI dIdhuM che. paraMtu mArA
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 137 virahanA dusaha duHkhane nahIM sahana karatI te suMdarIne vilApa karatI cheDI che, tenI lAja tamArA hAthamAM che." ema kahI rajA laI hAthamAM talavAra grahaNa karI jaladIthI nagarIne bahAra udyAnamAM AvI te ja AmravRkSanA keTaramAM praveza karIne chupAI gaye. A tarapha hAthamAM kaMbA (seTI) laIne vadhU sAthe vIramatI paNa tyAM AvIne rAtri ardha prahara bAkI hovAthI saMbhramasahita ghaNI utAvaLathI te ja AmravRkSa upara caDhatI vakhate vRkSanA palANa bhAgamAM rahelA caMdrarAjAne na je. pitAne manoratha siddha karI vIramatI e kaMbAnA prahArathI AmravRkSane AkAzamArgo calAvyo. sAsu-vahune vArtAlApa te pachI vIramatI potAnI nipuNatA dekhADatI guNAvalIne kahevA lAgI : "he bheLI ! je tuM ghare rahI hota to tane vimalApurImAM kanakadevajakumAranuM darzana kyAMthI thAta ? AvI rIte haMmezA navAM navAM kautuka dekhADIza ane tArA manoratha pUrIza. tAre mArI AjJA pramANe vartavuM. kyAreya vicArabheda na kare. mArA vinA bIje keNa AvaDA lAMbA AkAzamArgane kSaNavAramAM oLaMgI zake ? siddhAMtamAM cAraNamunionI AkAzamAM gati ghaNuM batAvI che. pakSIo paNa moTe bhAge haMmezA bAra jana AkAzamAM jaI zake che, paNa mArI zakti
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 zrI dvarAja caritra tA aparimita che. je pradezamAM pavananA saMcAra paNa azakaya che tyAM paNa huM'. javA mATe samartha chuM. khIjAthI asAdhya kArya karavAnI mArI zakti che." : A pramANe vIramatInA AtmaprazasAnAM vacanA sAMbhaLIne guNAvalIe kahyu* * * huM mAtA ! tame kahyuM te badhuM huM sAcuM mAnuM chuM. hamaNAM te tamArI zaktimAM mane vizvAsa thayeA che. paratu eka kAmamAM tamane matibhrama thayA che. je premalAlacchIne paraNatA hatA te tamArA putra hatA, paNa kanakavaja nahi. A mAruM vacana sAcu mAne. jo A vAtamAM viparItapaNuM hAya te mane upAlaMbha (ThapakA) Apajo' te pachI vIramatIe kahyuM ke ' he putrI! tArI hAziyArI meM jANI. tu phragaTa mArA putrane upAlaMbha Ape che. tuM te jyAM tyAM rUpavAna puruSane joIza tyAM tyAM tene caMdrarAjA ja kahIza. huM te| mArA putrane sArI rIte oLakhuM chuM, kAraNa ke te mAre vazavatI che.' have peAlANumAM rahelA caMdrarAjA vimAtAnAM vacanA sAMbhaLI manamAM vicAre che: 'kadAca A tumbuddhivALI mane jANaze te avazya mane duHkhI karaze, tethI kAI Ite mAru' vRttAMta na jANe te adhu* sAruM thAya,' ema vicAratA te sAsu-vahunI vAtacIta sAMbhaLe che. have AmravRkSa paNa AkAzamAM aneka nagara ane
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI cadrarAja caritra 139. pava tAne eLagI AgaLa jAya che, mArgamAM tIne vaMdana karatA te bannee anukrame AlAnagarIne joI, AbhApurImAM Agamana rAtri pUrI thatI hAvAthI phUkaDA mATA svarathI avAja kare che. pUrva dizA suprasanna thaI che. eka tarapha aruNeAdayanI zarUAta thaI che, khIjI tarapha caMdra paNa astAcala tarapha gaceA. teve samaye prabhAtamAM AmravRkSa paNa peAtAnA udyAnane pAmIne mULa sthAne AvIne jamIna upara sthira thayuM. te pachI vIramatIe kahyuM ke, ' putrI! A Apazu. udyAna AvyuM. vRkSa uparathI Utara.' ema kahI ane nIce UtarI. te vakhate paNa teoe cadrarAjAne bhAgya-yAge na jocA. te pachI te banne zarIrazuddhi mATe vAvanI aMdara gaI. tethI avasara meLavIne AmravRkSanA pAlANamAMthI nIkaLIne jaladI te peAtAnA AvAsamAM AvyeA. rAtrine veza badalI, navuM vastra paherI zayyAmAM sUI gayA. sAsu-vahu paNa jaLakrIDA karI hasatI-ramatI peAtAnA AvAse AvI. have vIramatIe kama-seATI ApIne guNAvalIne caMdrarAjA pAse mAkalI, ane vIramatIe peAtAnI vidyAnA prabhAve sutelA nagaraleAkeAne nidvArahita karyAM. te pachI
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 zrI caMdrarAja caritra jAgRta thaI badhA nagaraleAkeA paNa prabhAtane lagatAM SaTkama karavAmAM pravRtta thayA. koI e rAtrinA vRttAMta jANyA nahIM. tarapha tvarita gatie guNAvalIe peAtAnA prAsAde AvIne nidrAdhIna peAtAnA patine joyA. kapaTanidrAthI sUtelA cadrarAjAne jagADaco kapaTathI sUtelA caMdrarAjAe paNa peAtAnI pAse AvelI ka'khAsahita tene joI. guNAvalI paNa UMghatA peAtAnA partine joI nizcita thaI. pharI te peAtAnA manamAM kheda karavA lAgI ke, 'huM mahApApiNI thaI, ahA ! meM mArA dhaNIne ghAranidrAmAM nAMkhyA, e anucita karyuM.' A pramANe vicAra karatI teNe nidrA dUra karavA rAjAnI zayyA upara traNa vAra mAnA prahAra ApyA, tethI rAjA kapaTapUrvaka deha maraDavA lAgyA. te vakhate guNAvalI nidrArahita thayelA potAnA svAmIne jANIne na jANatI hAya tema vinayapUrNAMka belI ke, 'huM priya ! rAtri pUrI thaI che, prabhAta thayu che, tethI have pathArIne tyAga karI UThThA. kUkaDA vagere pakSIo pahelAM ja jAge che, sUcaya vakhate je mANase| sUve che te buddhi-khaLa vagaranA, sattva vagaranA ane teja vagaranA thAya che, tethI jaldI UTheA. he nAtha ! Aja mArI rAta nakAmI gaI, ujAgarA karIne me' AkhI rAta pasAra karI. tame teA meM ghaNA jagADavA chatAM jAgyA nahI', je kAraNathI tame Aje svapnamAM rAjya maLyu. hAya ke rAjakanyA
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 141 paraNyA hoya tema apUrva nidrAsukha anubhavyuM jaNAya che! he svAmI! have nidrAno tyAga kare, sUrya udayagirinA zikhara upara caDyo che, tethI ApanuM mukha dekhADI mane AnaMda pamADe. nirmaLa gaMgAjaLa ane dAtaNa laIne huM AgaLa UbhI chuM, tethI zayanane jaladI tyAga karI daMtazuddhi karo. A samaye te rAjakumAre vyAyAmazALAmAM mallayuddha kare che. rAjasabhAmAM javAne vakhata paNa thaI ga che, tethI pramAdane dUra karI jaladI taiyAra thAo. he svAmI! tamArI vimAtA je A ghaNuM nidrAnI hakIkata jANaze te tamane upAlaMbha Apaze. paraspara prapaMca karatA caMdrarAjA ane guNuvalIne vArtAlApa A pramANe guNAvalInAM vacana sAMbhaLIne caMdrarAjA kapaTanidrAne tyAga karI saMbhramasahita Ubhe thayo. teNe kahyuM ke, "meM nidrAdhIna thaI ghaNe samaya pasAra karyo. sUryodayane vakhata meM na jANe. Aja rAte akAle varasAda paDavAthI mAruM zarIra atyaMta ThaMDIthI duHkhatuM hatuM tethI ghaNe vakhata sUI gayo. he priyA ! te AkhI rAta ujAgaro karyo hoya tema tArAM netre ja kahe che. vaLI Aje tuM vadhAre nehasadubhAva batAve che. ghaNA rasathI bharelI AjanI vAta kAMIka navI jAtanI dekhAya che, ke jethI tuM paNa vANiyAne vyavahAra dekhADavA lAgI che. Aja rAte tuM kaI pradezamAM ramavA gaI hoya tema
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 zrI caMdravAja caritra dekhAya che. tAruM AjanuM svarUpa vicitra dekhAya che, rAtrie tuM kyAM gaI hatI, mane sAcuM batAva. ane pachI jAgaraNanI vAta snehapUrvaka belaje!" guNAvalIe kahyuM ke, "svAmI! tamArA caraNakamaLane choDIne huM kyAM jAuM? huM kaIpaNa rAtanI vAta jANatI nathI, rAtrie pharavuM e strI jana mATe sarvathA niSiddha che, paraMtu tame rAte koI ThekANe vilAsa karIne ahIM AvyA hoya tema cekhuM jaNAya che. tamArI rajA sivAya mArAthI eka DagaluM paNa mahela bahAra kema jaI zakAya? tethI tame pitAnI vAta sAcI rIte mane kaho." AvI jAtanA guNAvalInAM vacana sAMbhaLIne caMdrarAjA manamAM vicAravA lAgyuM ke, "nirmaLa cittavALI Ane keI doSa nathI. paraMtu eka rAtrinA prasaMgathI ja vizuddhazIlavALI paNa A asatya bolanArI ane vaka thaI che, emAM mArI aparamAna deSa che. jema nALiyeranuM pANI kapUranA saMgathI viSa jevuM thAya che tema sajajane paNa durjananA saMgathI vikAra bhAvane pAme che. yaMtraghaTikA (ghaDiyALa)nA saMgamathI jhAlara paNa prahArane sahana kare che, luccA mANasane saMga aMgArA sarakho jANavo. ThaMDe aMgAra (kela) hAthane malina kare che ane garama hoya te hAthane baLe che. sarvathA te doSane karanAro thAya che. ke
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ zA carAja caritra 43 ghallI nariMdacittaM, vakkhANaM pANiyaM ca mhilaao| tattha ya vacyaMti sayA, jattha ya dhuttehiM nijaMti // 22 // "velaDI, rAjAnuM citta, vyAkhyAna, pANI ane strIo tyAM haMmezA jAya che, ke jyAM dhUtArAo vaDe laI javAya che." 22 nArI, pANI, talavAra, netra, azva ane rAjAo jema vALe che tema vaLe che, e nakakI che, ema vicArIne teNe kahyuM ke, "he priyA ! hamaNuM bIjI vAta karavAthI sayuM. Aje tuM vicitra vastro paherIne rAtrie kyAM pharI AvI che, te sAcuM kahe." te vakhate guNavalI patine chetaravA mATe manakalpita vAta karavA lAgI : "he svAmI! vaitADhaya nAme parvata che, tyAM vizALA nAme nagarI che, te nagarImAM maNiprabha nAme vidyAdhararAjA rAjya kare che, tene yathArtha nAmavALI caMdralekhA nAme paTarANI che. te daMpatI rAtadivasa IcchA mujaba sukhapUrvaka vilAsa kare che. badhA vidyAre tenI AjJAne puSpamALAnI jema mastake vahana kare che. have eka vakhata rAjA pitAnA gurunA mukhethI tIrthayAtrA Adine adhikAra sAMbhaLI tIrthayAtrAnI IcchA thavAthI paTarANI sAthe zreSTha vimAnamAM besIne yAtrA mATe nIkaLe. te siddhagiri vagere aneka tIrthonI yAtrA karatAM
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra Aja rAte AbhApurI upara Avyo, tyAre akasmAta akAlavRSTi thaI pavana paNa cAre tarapha phelAyo, tethI tenuM vimAna aTakI paDayuM. ghaNuM upAya karyA paNa tyAM ja UbhuM rahyuM. ' te vakhate kautuka utpanna thavAthI vidyAdharIe pUchayuM ke, "svAmI ! Aje akAlavRSTi kema thaI? vimAna kema thaMbhI gayuM?" vidyAdhare kahyuM ke, "he priyA ! huM badhuM jANuM chuM, paraMtu A vAta na kahIe e ja sAruM, pArakI vAta 'kahevAmAM ApaNane keI lAbha nathI." A pramANe teNe niSedha karavA chatAM kadAgrahathI vyApta thaI te vidyAdharIe kahyuM : "he Aryaputra! kRpA karIne A vAta mane avazya kaho." A pramANe teNe pitAne kadAgraha na choDyo. tenI strIhaTha choDAvavAmAM asamartha vidyAdhara kahe che : "A AbhApurI upara koI deva zuSTa tha che, tethI rAjAne saMtApa utpanna karavA pavana sAthe vRSTi karI, ane rAjAnA puNya pratApathI ApaNuM vimAna khalanA pAmyuM che." vidyAdharIe kahyuM ke, "he priya! evo koI upAya che ke, jethI rAjAne upadrava na thAya, je emanuM vidana dura karavA mATe tamArI zakti hoya to avazya upakAra kare. paropakAra je bIjo koI dharma nathI.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 145 ve purisA dharai dharA, ahavA dohi pi dhAriyA dharaNI / uvayAre jassa maI, uvayariya jo na pamhusai // 23 // sonaM sueNaM nahi kuMDaleNa, dANeNa pANI na u kaMkaNeNa / sohe deho karuNAjuANaM, parovayAreNa na caMdaNeNa // 24 // | " e puruSane pRthvI dhAraNa kare che, athavA be puruSA vaDe pRthvI dhAraNa karAI che. 1 jenI upakAramAM buddhi che, ane 2 upakArane je bhUlatA nathI." 23 66 kAna zruta vaDe zeAle che, kuMDala vaDe nahi. hAtha dAna vaDe zAle che, koMkaNu vaDe nahi. dayALu mANasAnA deha parApakAra vaDe zeAle che, caMdana vaDe nahi." 24 tethI ahI upakAra karIne peAtAnA janma saphaLa karaveza.' ( vidyAdhare kahyuM ke, huM priyA ! AnA vighnane dUra karavAnI mArI zakti nathI, phakta tene upAya jANuM chuM. jo AnI vimAtA mAru vacana kare te rAjA vighnarahita thAya.' : te vI vidyAdharI peAtAnA pati sAthe tamArI vimAtAnI pAse AvIne vinayapUrvaka kahe che ke, huM pUjyA ! A nagaramAM mATe upadrava thaze, AthI tamArA putranA hita mATe eka upAya mArA pati kahe che, te sAMbhaLeA.' ca, ya. 10
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 zrI caMdrarAja caritra te pachI vidyAdhare kahyuM ke, "he mAtA! pavitra bhUmipradezamAM zrI zAMtinAtha tIrthakaranuM mahAmaMgalanA kAraNarUpa, sarva vidanane zAMta karanAra biMba sthApana karIne tenI AgaLa pAMca dIpaka pragaTAvIne jinabiMbanI AgaLa mArI patnI ane rAjAnI rANe sAthe tuM tIrthakara bhagavaMtanA guNagAna vaDe rAtri jAgaraNa kara. prabhAta thaye A kaNeranI kaMbA vaDe rAjAnA dehane sparza kare jethI tAro putra sAjo thaze ane sarva vidana dUra thaze." A pramANe vidyAdhare kahelA vacanathI tamArI vimAtAe belAvelI huM tyAM gaI, te pachI vidyAdharI sAthe ame AkhI rAta jinapratimAnI AgaLa jinezvaranA guNagAna vaDe pasAra karI, te pachI meM kaMbA vaDe sparza karI tamane jagADyA. strI sahita vidyAdhara pitAne sthAne gayo. A pramANe amAro rAtrine vRttAMta tame jANe, tethI sakalakaLAmAM kuzaLa caMdrarAjAe kahyuM ke, te sAcuM ja kahyuM che. pativratA strIono e ja dharma che ke, teNe haMmezA potAnA svAmInA hitakAryamAM pravartavuM. kahyuM mizra padei hi piA, mizra bhAyA miraM suo| amiassa hi dAyAraM, bhattAraM kA na sevae // 25 // pitA parimIta Ape che, bhAI parimIta Ape che ane putra paNa parimIta Ape che. aparimIta ApanAra svAmIne kaNa na seve?" 25
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 17 - pitAnA priya mATe strIo akArya paNa kare, zubhakAya te vizeSa karIne kare, satI strIone e svabhAva ja che, strI haMmezA patibhaktimAM tatpara hoya che, mAtA paNa putranA hitamAM parAyaNa hoya temAM te zuM kahevAnuM che? - "he priyA ! mArA mATe teM AkhI rAtanuM jAgaraNa karyuM, te sAruM. te mArI upara karuNA karI. AthI daMpatInI sAcI prIti dekhAya che. tuM zA mATe jUThuM bele? tArA vinA mArA mATe rAtri jAgaraNa karanArI bIjI keNa hoya ? kAraNa ke AkhA mALavA dezane bhAra caMpAdevI upara Avye" e ukti sAcI jaNAya che. he caMdrAnanA ! tArI vAta sAcI jANuM chuM. tArAmAM mane haMmezA vizvAsa rahyo che, jenI AkhI rAta jinezvaranA guNagAna vaDe jAya, tene janma huM saphaLa mAnuM chuM. jinezvaranI bhakti vaDe mANasa saMsArasamudrathI pAra pAme che. bIjI vAta e che ke, jema te jinezvaranA guNagAna vaDe AkhI rAta pasAra karI tema meM paNa madhyarAtrie eka svapna joyuM. te A pramANe- tuM mArI aparamAtA sAthe ahIMthI 1800 keza dUra rahelI vimalApurImAM gaI. tyAM eka guNarUpathI zebhatI rAjakanyAne paraNatA puruSane joI kautuka pAmI tuM pAchI ahIM AvI.
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 zrI caMdrarAja caritra tArI vAta ane mArA svapnanuM meTuM aMtara che. paraMtu svapnanuM satyapaNuM kaI rIte jaNAya? lekamAM svapnanI vAta sAcI manAtI nathI. te pratyakSa je anubhavyuM e ja sAcuM. emAM zaMkA na karavI. baMnemAM kaI sAcuM e te paramAtmA ja jANe che. pativratA nArI je bele te sAcuM hoya che" A pramANe potAnA svAmInAM vacano sAMbhaLIne vismaya pAmI guNAvalI pitAnA patine khoTA pADavA mATe "svo beTAM hoya che ema jaNAvavA mATe belI eka zivane pUjArI rAtrie pathArImAM sUte. teNe svapnamAM AkhuM zivamaMdira sukhaDInA samUhathI bhareluM che ema joyuM. te svapna joIne jA. te pachI teNe svapnane satya mAnI badhA pitAnA jJAtijanone bhejana mATe AmaMtraNa ApyuM. pharIthI te zivAlayamAM AvyuM. te vakhate pakavAnnarahita maMdirane joIne te vicAre che ke, "kharekhara zaMkara bhagavAne sarva miSTAnna laI lIdhuM dekhAya che. e pramANe nirNaya karIne maMdiranI aMdara praveza karIne bAraNuM baMdha karI sUI gaye. bapora pachI jamavA mATe sarva jJAtivarga tyAM Avyo. Ama tema jotAM teNe koI ThekANe bhejana-sAmagrI na jaI ane te devanA pUjArIne paNa tyAM na je. vaLI maMdiranuM bAraNuM paNa baMdha joIne teoe moTe avAja karI pUjArIne jagADayo. jAgyA pachI te pUjArIe kahyuM ke,
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrAja caritra 149 * huM jJAtijanA ! tame thADA vakhata rAha jue. hamaNAM gaI rAtanI mAphaka mane svapna Avaze ane sukhaDIne joIza, tyAre parivAra sahita tamane jamADIza. utAvaLa na karI.' leAkeA tene kahevA lAgyA ke, 'he mUrakhanA saradvAra ! svapnamAM joyelI sukhaDI jamADavA mATe amane te AmaMtraNa Apyu che? svapnamAM joyelI te sukhaDI khAvAthI bhUkhyAne tRpti thaze ? AthI gAMDA thaI gayA hAya tema jaNAya che.' A pramANe ThapakA ApI te adhA pAta-peAtAnA sthAne gayA. devanA pUjArI paNu peAtAnA manamAM ghaNA pastAvA karavA lAgyuM. tethI he nAtha ! svapnanI hakIkata kheATI ja jANavI. huM priya ! tame mane svapnamAM vimalApurImAM joI, te huM te tamArI pAse rahelI chuM. vaLI te nagarI te| ahIthI 1800 kAza dUra che, tyAM javA-AvavAmAM 3600 kAza thAya, te eka rAtamAM tyAM gamana ane tyAMthI Agamana kevI rIte sabhave ? tethI sathA tamAru' vacana na mAnI zakAya evu` che. AvA prakAranu aceAgya vacana kevI rIte manAya ?" caMdrarAjAe kahyuM ke, 'hu' tA tArI hAMsI karuM chu, tArAM vacanemAM mane ghaNA vizvAsa che,' ema kahIne te prasanna manavALA thayeA.
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 zrI caMdrarAja caritra caMdanivaissa siMhala-purInaresamolaNaM tahaya raNNo / kaNNAi pANigahaNaM, paccAgamaNaM ya biiyammi // 26 // A bIjA uddezamAM caMdrarAjAnuM siMhalapurInA rAjAne maLavuM, ane rAjAnI kanyAne paraNavuM ane tyAMthI pAchA AvavuM. e vAta kahI che." 26 ( A pramANe tapAgacchAdhipati zrI kadaMbagiri vagere aneka tIrthonA uddhAra karanAra zAsanaprabhAvaka AbAlabrahmacArI sUrIzvarazekhara AcArya zrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAjanA paTTAlaMkAra samayajJa vAtsalyavAridhi AcArya zrI vijayavijJAnasUrIzvarajInA paTTadhara siddhAMta mahedadhi prAkRtabhASAvizArada AcArya zrI vijaya kastUrasUrijIe racelA prAkRta zrI caMdrarAjacaritamAM caMdrarAjA ane siMhalapurInA rAjAnuM milana, bhADAthI rAjakanyAnuM pANigrahaNa ane AbhApurImAM pratyAgamana svarUpa bIjA uddezane anuvAda samApta tha.
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIya uddeza maMgalAcaraNa akkhayamaNaMtamaru, niruvamasuhasaMgayaM sivapayatthaM / devacciyapayapaumaM, pAsajiNaMdaM namasAmi // 1 // duvihasamasaMjutto, appsttismnnio| caMdarAyavva logammi pasiddho hojja so naro // 2 // aha caMdanaresassa uddeso taio imo / sou-savaNa-peusa-rasasamo vihijjae // 3 // sou-gaNassa tuTThoe, pabaMdhaM kuvvae kavI / soyAraM pi viNA tassa, rasANaMdaM lahejja ko // 4 // khaovasamajogeNa, vattA vae hie ro| vivegiNo u soyArA, dullahA saMti bhUyale // 5 // akSaya, anaMta, aruja ane nirupama sukhane pAmelA, mekSisthAnamAM rahelA, devathI pUjAyA che caraNakamaLa jenA evA zrI pArzvanAtha jinezvarane huM namaskAra 42 chu" 1 " bhanne prazna sama (zama bhane sabha)thI saDita, AtmazaktithI yukta, hoya te mANasa caMdrarAjAnI jema lekamAM prasiddha thAya che." 2
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15ra zrI caMdrarAja caritra have caMdrarAja caritrane A sAMbhaLanArAnA kAnamAM amRtarasa sarakhe trIje uddeza karAya che." 3 zrotAgaNanA AnaMda mATe kavi racanA kare che. sAMbhaLanAra vinA tenA rasane AnaMda koNa pAme che?" 4 vaktA kSapazamanA vege, hitamAM rakta thaI kahe che, paraMtu jagatamAM vivekI zretAo durlabha che." 5 caMdrarAjA ane guNavalIne vArtAlApa have guNAvalI caMdrarAjAnAM chellAM vacane sAMbhaLIne kAMIka harSita manavALI thaIne tene kahe che ke, "svAmI ! svapna saMbaMdhI kadAgraha tame choDI gho. je vAta sAMbhaLavAthI rasa-AnaMda vadhe, tevA rasavALI vAta kaho. tamArA mATe AkhI rAta meM ujAgaro karyo che, tene upakAra te dUra rahyo, UlaTuM tame te viparIta paNe grahaNa karyuM. sarvajJa paramAtmA badhuM jANe che. lokamAM paNa gavAya che ke, gheDa ghaNuM vegathI doDe che, ghoDesvAra tene vega jANatuM nathI. tevuM ja tamAruM vartana dekhAya che. jANatAM chatAM paNa amArI badhI vAta tame hAMsIpAtra gaNe che. AthI tame AvI vaNikakaLA kyAMthI zIkhyA? AthI AvI jAtane vANune vistAra tamArA mukhamAM kema hoya ? pahelAM madhura vacane belI mane vacanaprahAra vaDe Akroza kare che. huM te saraLa svabhAvI chuM, jethI tamAre prapaMca jANyA vinA mAre badhe rAtrine vRttAMta
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 153 kahyo. bahu kahevAthI zu? AvA prakAranI mazkarI karavI tamane cegya nathI, kAraNa ke koI vakhata hAMsI karavAthI kaDavAM phaLa thAya che. mugdha buddhivALI tu kayAM ? ane vimaLApurI kahyAM ? tyAM rahelI mane tame kevI rIte joI? gharanA daravAjo cheDI hu' kSaNamAtra paNa khIje jatI nathI. te tamArI rajA sivAya dUranA sthAnamAM kevI rIte jAuM ? AthI asatya vacana na khelavu.' rAjAe kahyuM ke, priye ! emAM rASa na kara. icchA mujama gAyana gA, sa'gIta kara, temAM mArA virAdha nathI. me' te svapnamAM AvelI vAta jaNAvI. tethI tArA manamAM duHkha kema thayuM? hamezA pAse rahevA chatAM tuM mArA hasavAnA svabhAvane jANatI nathI. mAruM svapna kayAreya khATu' hAtu' nathI e satya mAna. sarakhA svabhAvavALI sAsu-vahu maLIne sukha paDe tema majA karI. paraMtu maherabAnI karIne tamAre kayAreka mane paNa tevA vilAsa dekhADave. mArAthI zaMkA na karavI. tamArA kAmamAM mAruM paNa kAma thaze, jema dALamAM DhokaLI paNa raMdhAI jAya che. Aje ja meM tane sArI rIte oLakhI, Aja sudhI tArA svabhAva meM saraLa svabhAvI jANyA na hatA. kAraNa ke strIneA svabhAva duHkhe jANI zakAya che. kahyuM che ke-- * asatyaM sAhasaM mAyA, niddayattamasoyayA mukkhattamailohattaM, thINaM dosA sahAvayA // 6 //
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 zrI caMdrarAja caritra jalaNo gheppai suha, pavaNo bhuyago vi keNai naeNa / mahilAmaNo na gheppai, bahuehiM nayasahassehiM // 7 // asatya, sAhasa, mAyA, nirdayapaNuM, apavitrapaNuM ane atibhapaNuM e strIonA svAbhAvika de che. 6 "agni sukhapUrvaka grahaNa karAya che, pavana ane sapa paNa kaIka upAya vaDe grahaNa karAya che, paraMtu strInuM mana ghaNA hajAra upAya vaDe grahaNa karAtuM nathI." 7 tethI zIlavatI nArIe e svAbhAvika de haMmezA tyAga karavA joIe. potAnA svAmInI sevA karavAmAM parAyaNa strI lekamAM vakhaNAya che." ( A pramANe pitAnA svAmInuM vacana sAMbhaLIne vyAkuLa manavALI guNAvalIe kahyuM, "he svAmI! aparAdha vagaranI mane abaLAne zA mATe tarjanA kare che? A vacanethI tamAro mArI upara neha ocho thaI gayo hoya ema jaNAya che. AvA prakAranAM vaka vacanethI upahAsa karI tame mArAM hADakAM bhAMgI nAkhe che, athavA zuM kaI khalapuruSa tamane maLe dekhAya che ke jethI mArA achatA deSa tamArI AgaLa kahyA. he priyA kyAre ya huM beTuM AcaraNa karatI nathI. haMmezA talavAranI dhAra sarakhA vratane dhAraNa karuM chuM. te paNa cAlatA baLadane Ara mAre tema tame mane phegaTa dUbhava che. keTalIka durAcArI strIo potAnA svAmIne
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra _155 sUtA mUkI pitAnI IcchA mujaba krIDA kare che, tevI jAtanI tame mane na jANo. mAruM vacana cheTuM na mAne. tamAre paNa sneharahita AvAM karkaza AkarAM vacana na belavA joIe. pachI te tamane je game te karo." A pramANe sAMbhaLI caMdrarAjAe mauna dhAraNa karyuM ane guNuvalI paNa mauna rahI. te pachI keTalAka vivAhanA cihnathI aMkti caMdrarAjAnA dehane joI saMzaya thavAthI hRdayamAM vicAravA lAgI. kharekhara mArA pati kaI paNa upAyathI mArI pAchaLa vimalApurImAM jaIne premalAlacchIne paraNane ahIM AvyA hoya ema dekhAya che. anyathA A vAta te kevI rIte jANe? A pramANe nirNaya karyA chatAM paNa teNe potAnA svAmI AgaLa potAnI sAcI vAta pragaTa na karI. guNuvalInuM vIramatI pAse javuM te pachI pitAnA patine jamADIne jaladI te vIramatInI pAse AvI. tenI AgaLa caMdrarAjAe kahelI badhI vAta kahI. "he sAsu ! tamane Thapako devA huM AvI chuM. tamArI sAthe eka rAtrinA bramaNathI mArA pati mArI upara ghaNe reSa pAmyA che. kAraNa ke te ja dekhAya che ke ApaNe saghaLe vRttAMta temaNe jANI lIdhe che. mArI AgaLa tame potAnI hoziyArInAM ghaNAM vakhANa karyA, paraMtu tamArA karatAM mArA svAmI vadhAre vidyA
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ | zrI caMdrarAja caritra jANe che ema kharekhara jaNAya che. he mAtA ! te vakhate je meM kahyuM hatuM ke, je A premalAlacchIne paraNe che, te mArA pati caMdrarAjA che, te tame mAnyuM nahi, hamaNAM te mAruM vacana sAcuM thayuM. A lokamAM kaIka strIo je ke kArya karavAmAM kuzaLa hoya che, te paNa puruSanI AgaLa tenI keTalI hoziyArI ? je ke strIjAtimAM hoziyArI hoI zake, paraMtu te puruSa karatAM ochI ja hoya. keI strI puruSanI tulanAne pAmI zakatI nathI. tene chetaravA ApaNe moTe prayoga karyo, te paNa teNe potAnI vidyAthI ApaNane baMnene chetaryA. pahelAM paNa meM tamane kahyuM hatuM ke sarvakALamAM kuzaLa mAre svAmI koI paNa prakAre ThagI zakAya evuM nathI. te paNa garIba evI mAruM kahevuM koNa sAMbhaLe ? jeNe yuddhamAM pitAnA parAkramathI zatru-samUhane jItI lIdhela che, te narottama vANiyA vaDe kema chetarAya? huM to tamArA vacanamAM vizvAsa karI tamArA mArgane anusaratI duHkhanuM bhAjana thaI. AthI vadhAre kaSTa mane nathI. je kAma jene anukULa hoya temAM teNe pravRtti karavI joIe, anyathA te mArA jevI avasthA anubhave. he sAsu ! tamArI vidyAo tamArI pAse ja raho, mAre tenAthI sayuM. pitAne prabhAva kahI tamAre mArI jema bIjA keInuM ahita karavuM nahi. dezAMtara jevAnI IcchAthI meM pitAnA svAmIne parAphamukha karyo. "nAsikAvedha IcchatAM karNavedha karyo." AvuM laukika vacana mUDhabuddhivALI meM sAcuM karyuM.
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 157 Aje ya temanuM vacana meM kabUla karyuM nathI to paNa jeNe ApaNuM je kAma sAkSAt joyuM che tenI AgaLa mAru asatya vacana keTale vakhata Take? A rIte tenI AgaLa jUThuM bolavAmAM zuM phAyado ? tethI AvI paDeluM kaSTa dUra karavAmAM kaI jAtane pratikAra karo, e sAcuM batAvo." krodha pAmelI vIramatIe caMdrarAjAne kUkaDe kara A pramANe guNAvalInAM vacane sAMbhaLIne vIramatI belI : "vahu ! A kAmamAM tAre kaI jAtanI ciMtA na karavI, badhuM sAruM thaze. ene pratikAra huM karIza" ema kahIne krodhAgnithI baLatA dehavALI, niSphara manavALI te hAthamAM talavAra laIne tarata caMdrarAjA pAse gaI. nirdaya evI te akasmAta tene jamIna upara pADI nAMkhIne tenI chAtI upara caDhIne belI : "re duSTa ! pApiTha ! bela, vahunI AgaLa tuM zuM che ? je atyArathI ja tuM mArAM chidra jevA lAgyo che, te vRddhapaNamAM mAruM kevI rIte pAlana karIza? mArAthI de paNa zaMkA kare che, te tArI kaI gaNatarI ? jema kIDI suvarNa upara caDhIne abhimAnavALI thAya, tema tuM paNa pitAne mAne che ke, "huM rAjA chuM, meM rAjya meLavyuM che, badhA mArA AjJAvatI che. A pramANe abhimAna na kara. paraMtu A badhuM meM tane ApyuM che, siddha vidyAvALI huM samasta rAjya Adi rakSaNa karavA samartha chuM.
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 zrI cadrarAja caritra mAre tAru kAma nathI. tethI hamaNAM tuM peAtAnA iSTadevanuM smaraNa kara, have huM tane jIvatA mUkIza nahi." A pramANe vimAtAnAM vacana sAMbhaLIne caMdrarAjA bhayamrAMta cittavALA thayeA. bhayathI vyAkuLa thayelI dInamukhavALI guNAvalI paNa vinayapUrvaka khelI : 'huM mA ! peAtAnA putra upara AvA rASa karavA ceAgya nathI. AnA eka aparAdhanI kSamA Ape, anyathA leAkeA paNa tamane hAsyapAtra gaNaze. tamAre Avu' avicArI anAya kArya karavuM yukta nathI. he mAtA ! jyAM sudhI huM jIvuM chuM, tyAM sudhI mAru saubhAgya akhaMDa rAkheA. huM tamArA pagamAM praNAma karu chu, mArI upara dayA kare. he mAtA ! huM tamArA kApAnalanA tejane sahana karI zakatI nathI, mAru ja durbhAgya pragaTa thayuM. ke je A mArA patie tamArAM chidra joyAM. mUDhamativALI me... bhaviSyanA vicAra na karyo ke jethI tamArI AgaLa mArA svAmInI vAta karI. have mane ghaNA pastAvA thAya che. he pUjyA ! putra kayAreka kuputra thAya paraMtu mAtA kumAtA na thAya. A tamArI AgaLa bALaka gaNAya. duniyAnA vyavahArathI zUnya e kA*akAya jANatA nathI. vaLI tame kAMI anatha karaze te A rAjyavaibhava vaDe mAre zu? mAruM badhuM ya jIvatara nakAmuM thaze, tethI kAI paNa rIte mArA patine cheDI daI mArI upara maherakhAnI karA. jo tame mArI upara dayALu
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 159 hA tA Amane jIvatadAna Ape. e paNa samajI jaze, krIthI e pramANe nahi kare. kIDInI upara Taka sainya meAkalavuM ghaTatu nathI. A tamArA snehathI lAlana karAyelA putra che, tame hAvAthI A nizciMta manavALA rahe che. je kAMI kahevu hAya te mane kaheA. mArA patine choDI dyo.' ' A pramANe guNAvalInA pralApa sAMbhaLI vIramatI elI : vahu ! tattvane nahi jANanArI tuM dUra khasa. AvI jAtanA putra vaDe mAre sayuM. huM tane sAganapUrNAMka kahu chu ke huM ene cheDIza nahi. tuM lAkha vAra vacana melI, te paNa sAMbhaLIza nahi. te seAnuM zA kAmanuM ke jenAthI kAna tUTe! AnA manamAM kAMI na thayuM ke jethI te mArAM ja chidro jovA lAgyuMA. AthI enu phaLa ene ApavA yeAgya che.'ema kahIne rASathI lAla netravALI te caMdrarAjAne gaLA upara talavAra calAvavA lAgI, teTalAmAM guNAvalI AMkhamAMthI AMsue cheDatI te baMnenI vacamAM paDI. te pachI te sAsunA gaLe vaLagI TvInamukhavALI kahe che ke, he mAtA ! dayA karIne mane patibhikSA ApeA. jo ke emaNe avicArita kArya karyuM * che, pharIthI e jiMdagI sudhI evI rIte karaze nahi, ane khIjI vAta e che ke emanA vinA A rAjyanuM ' pAlana kANu karaze ? ' A pramANe guNAvalInAM vacane sAMbhaLI dayA utpanna thavAthI teNe tenu vacana mAnyuM,
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16o. zrI caMdrarAja caritra bhavitavyatAnA ge caMdrarAjA tyAM keIpaNa prakAranA pratikAra karavA asamartha thaze. enuM jIvita nakAmuM karavA duSTa vIramatIe tenA pagamAM maMtrita dore bAMdhyuM. te maMtrita derAthI te ja vakhate te manuSyadehane choDIne kukaDe thaI gaye, kAraNa ke maNimaMtra ane mahauSadhio aciMtya prabhAvavALI hoya che. phaTa bhAvane pAmelA caMdrarAjAne joI guNuvalInAM | dInavIne have kUkaDApaNAne pAmelA pitAnA svAmIne joIne dinamukhavALI te guNAvalI sAsunAM caraNamAM paDIne rAtI dInavacane vaDe bolIH "he mAtA! tame A anucita zuM karyuM? mArA svAmIne vicAra karyA vinA tame tiryacapaNuM zA mATe pamADyo. he mAtA ! mArI upara dayAvALI thaIne, reSa cheDI daIne pharI ene manuSyapaNuM pamADe. ApaNuM samartha banenuM rakSaNa karanArA e eka ja che, bIje kaI ApaNuM AdhArabhUta nathI. AthI keIpaNa rIte tamAre emane bacAvavAnuM ja che. he pUjyA ! tame buddhi ane vayathI meTAM che, huM to baMne rIte bALaka chuM. tamArI AgaLa mAre bolavuM paNa gya nathI, te paNa kRpA karIne Amane manuSyarUpe kare." A pramANe guNAvalIe ghaNI prArthanA karavA chatAM paNa atyaMta krodhI te vIramatI bolI. "he mugdhA ! have
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra vadhAre na bela. nahi to ghaNe gusse karAvavAthI tAruM paNa azubha thaze. AthI tuM paNa je tArA patinI jAtine anusaravA IcchatI hoya te kahe." A pramANe vIramatInA krUra ane karkaza akSara sAMbhaLIne dIna mukhavALI te UbhI rahI. vIramatI paNa ekadama tyAMthI UThIne pitAne sthAne gaI. te pachI guNAvalI vicAre che ke, ahe ! kSaNamAtramAM A zuM thaI gayuM ? bhAgyanI gati balavatI che, jethI jagatanA leke jemane yaza gAya che te A mAro svAmI pakSIpaNuM pApe. devanI gatine anyathA karavA keNa samartha che ? kahyuM che ke - janayahina dIsaI, hiyaeNa vi jana citiya kahavi / ta ta sirammi nivaDaI, narasse vive parAhutte // 4 // %i kuLa nA sabhya, sUre ghA kada paMkrio ! viho jassa phalaM dei, asuhaM rUsio jayA // 9 // na hi bhavai jaM na bhava', bhavai ya bhAvI viNAvi jnn| kApa laga ramavi nasvai, jana hi bhaviyadhayA nasthi // 10 // "je netrothI dekhAtuM na hoya, je kayAreya vicAryuM na Deya, te te manuSyane nasIba avaLuM heya ne masta ke AvI paDe che."8 caM. ca. 11.
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra "jene roSa pAmele vidhAtA-bhAgya jyAre azubha phaLa Ape tyAre zUra hoya ke paMDita heya te paNa tyAM te mANasa zuM karI zake." 9 che. je na thavAnuM hoya te thatuM nathI, je thavAnuM heya te vagara mahenate thAya che. nasIba na hoya te hAthamAM AveluM paNa nAza pAme che." 10 A pramANe bhAgyavilAsa sArI rIte vicArIne te potAnA kheLAmAM kUkaDAne sthApana karIne tene hAtha vaDe vAraMvAra sparza karatI netramAMthI AMsunI dhAra vaDe navarAvatI belI. "he svAmI! je mastaka upara maNionI kAMtithI dedIpyamAna mugaTa zobhato hato, te mastaka upara hamaNAM lAla cAmaDAnI zikhA che je deha amUlya vastrAlaMkArothI zobhate hatuM, te hamaNuM pIMchAMonA samUhathI 8 kAyele dekhAya che. je kaTI pradezamAM pahelAM khaDagaratna dhAraNa karatA hatA, te sthAne Aje vakapaNAne pAmelI zastrarUpa nakhanI zreNI dekhAya che. pahelAM je sUryodaya vakhate ba TIjanoe gAyelAM stutimaMgaLa vaDe zasyAmAMthI jAgatA hatA, te hamaNAM rAtrinA chellA pahore kUkaDaka zabdo vaDe lokone jagADatA jAge che. je pahelAM managamatuM madhura bhaMjana karatA hatA, hamaNa ukaraDe jovAmAM tatpara thAya che. prathama je manahara vacana belatA hatA te have "kUkaDuku evA zabdo bole che. je pahelAM ratnamaDhita siMhAsana upara besatA hatA, te Aje
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 16 2 zaThelAM paDhiAnI saLIva ! teM ukaraDAnI bhUmimAM rahe che. je pahelAM senAnA hIMcakA upara beThelAM parivAranA samUhathI sevAtA hatA, te Aje pAMjarAnI aMdara leDhAnI saLInuM AlaMbana laIne hIMcakAnI kIDAne anubhave che. te jaiva ! te A zuM karyu? sukumAra aMgavALI mArAthI A duHkha kaI rIte sahana karI zakAze ? A pramANe vAraMvAra vilApa karatI te mUracha pAmI. te pachI najIkamAM rahelI dAsIo vaDe zItaLa upacArothI cetanA pamADelI tene zAMta karavA mATe sakhIo samajAve che. "he priya sakhI ! A bAbatamAM bIjA keIne doSa nathI. phakta potAnA karmane ja Thapako Apa. tuM phegaTa bIjAne deSa zA mATe Ape che ? duSTa devanA doSathI ja A avasthA pAmyA, tyAM zuM karavuM. ahIM vimAtAne ke tAre doSa nathI. pUrvopArjita karmane anyathA karavA kaI zaktimAna nathI. vidhie AlekhelA bhAva mithyA thatA nathI. pUrvopArjita karmo avazya bhogavavAM joIe tIrthakara ane cakravartIe paNa karmAdhIna thaI pita-pitAnAM karmo avazya bhAga che, te bIjAnI kaI vAta ? jeNe jevA prakAranuM kAma karyuM hoya, teNe te prakAre te kama bhegavavuM ja paDe. tethI manamAM samatAbhAve sarva sahana karavuM egya che, kahyuM che ke - jaM ciya vihiNA lihiyaM, taM ciya pariNamai sayalaloyassa / iya jANiUNa dhIrA, vihure vi na kAyarA huMti // 11 //
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 zrI caMdrarAja caritra saghaLA leAkane purUSo sa'kaTamAM " je nasIbamAM lakhyuM hoya te avazya pariName che, ema jANIne dhIra paNa kAyara thatA nathI." 11 " jyAM sudhI A caMdrarAjA kUkaDArUpe che tyAM sudhI enI bhakita karavAmAM tatpara banI samaya pasAra kara. hamaNAM mauna dhAraNa karI keTalAka samaya tAre rAha jovI, anyathA tAru atyaMta ahita karavAmAM tatpara sAsu ahI AvIne kAMI navIna karaze, tethI hamaNAM tAre maunapaNuM dhAraNa karavuM kAMi paNa thayuM nathI ema batAvI A kUkaDAnuM rakSaNa karavuM. pUrve karelAM karmonA vipAka prANIone viSama hoya che, e jinezvare kahevu satya jaNAya che. vaLI teM sAsunI sAthe saMgata karI tA Avu' aniSTa phaLa tane prApta thayuM. hamaNAM tArA svAmI tiryaMcapaNu pAmyA che, vIramatI vinA A kUkaDAne manuSyarUpe karavAnI bIjA koInI zakita nathI. jo tuM potAnA svAmIne manuSyarUpadhArI jovA IcchatI hAya teA tene ja sevA vaDe prasanna kara. A kUkaDAnuM prANA karatAM paNa adhika pAlana kara. samayAMtare prasanna thayelI te manuSyarUpe karIne manAratha pUraze. hamaNuAM khe karavAthI saryuM". 9 A pramANe sakhIjane ghaNu samajAvavAthI guNAvalI gADha nisAse nAkhIne dhIme dhIme zAMta zAkavALI thaI kahyu che ke
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 165. - kameNa jhijjae vAri, kameNa jhijjae taNU / kameNa jhijjae seogo, kamAyattaM ima bagaM // 12 // "anukrame pANu kSaya pAme che, anukrame zarIra phAya pAme che, anukrame zeka dUra thAya che. A jagata kramane AdhIna che." 12 te pachI te kUkaDAne meLAmAM rAkhIne kIDA kare che. kayAreka tene hRdaya upara, kyAreka hatheLImAM rAkhIne lAlana kare che. tevI rIte patibhakitamAM tatpara thaI ke kutarA-bilADA Adi kUra prANIothI tenuM rakSaNa kare che. tenI AgaLa navAM navAM dADama vagere phaLe mUke che, te paNa potAnI priyAe ApeluM badhuM IcchA na levA chatAM paNa khAya che. kukaDAne laIne AvelI guNAvalI upara vIramatIne kepa have eka vakhata guNAvalI te kUkaDAne laIne vIramatInI pAse jaIne tene praNAma karIne lAMbA nisAsAthI bharelA mukhavALI tenI pAse beThI. te vakhate vIramatIe tene kahyuM ke, "he bheLI ! A duSTane laIne mArI pAse zA mATe AvI jenuM matuM jovA lAyaka nathI evA Ane mArA dRSTimArgathI dUra khaseDa. haju paNa tuM Ane svAmInI dRSTithI jue che ! tethI tuM lajajA vagaranI dekhAya che. hamaNuM A
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra sthiti anu tiyacapaNu pAmyA che. AgaLa A kevI bhavaze te teA AgaLa jAgIza, kAraNa ke A mArAM chidra jonArA thayA che tethI tenu purepuru phaLa huM tene batAvIza. AnuM mukha jo, zu A rAjya karaze? enA bhAgyamAM rAjya nathI. tu... jaldI ubhI thA. Ane laIne ahI thI jaldI khasa. Ane tAre pAMjarAmAM rAkhavA. kayAreya bhUlathI mArI pAse na lAvavA. ' 16 te pachI tarata ja guNAvalI kUkaDAne laine tyAMthI ubhI thaI. pAtAnA AvAse AvIne tene suvarNanA pAMjarAmAM rAkhIne yAgya upacArAthI sevA karatI davase pasAra kare che. hamezA te seAnAnA kacALAmAM jaLapAna karAve che. drAkSa Adi svAdiSTa padArtho jamADe che. kesaranA pANIthI tenA paga dhUe che, vAraMvAra pAMjarAmAMthI bahAra kADhI peAtAnA kheALAmAM rAkhI snehapUrvaka khele che ke, * svAmI ! prANajIvana ! nAtha ! tamane aDadhI kSaNa paNa hu dUra karIza nahi, haMmezA mArA kheALAmAM rAkhIza. sa`kaTamAM pAtAnA svAmInA tyAga karanAra bIjI strI. jevI huM halakI nathI, 'huM pakSI thayA ane AgaLa zuM thaze ?' evI ciMtA tamAre na karavI. dharmanA prabhAve sAru' thaze. dharma anupama phaLavALA che. kahyuM che ke dhammeNa kulapasUI, dhammeNa ya divvasUva saMpattI | dhammeNa dhaNasamiddho, dhammeNa sabittharA kittI // 13 // *
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra dhammA jIyANa jagao, dhammo mAyA suA suhI baMdhU / : mA-rofjanaDiyA, nAyaDu gharamatathA tAi || ka | ". "dhama vaDe uttama kuLamAM janma thAya che, dharmathI divya rUpanI prApti thAya che, dharma vaDe dhanasamRddhi thAya che, dharma vaDe vistAravALI kIti thAya che." 13 : dharma e jIvono pitA che, mAtA che, putra che, mitra che, baMdhu che. saMsAra bhramaNathI duHkhI thayelA dharma paramArthothI rakSaNarUpa che." 14 mahApuruSone vipattio paNa ghaNuM hoya che. caMdrasUryanuM grahaNa thAya che, paNa tArAnA samudAyanuM grahaNa thatuM nathI. tethI sattva dhAraNa karIne cittamAM uga karavo nahi. kahyuM che kedevss matthae pADiUNa, savvaM saiMti kA purisA / deve| vi tANa saMkai, jesiM teA paripphurai // 15 // devane mAthe nAMkhIne kAyara puruSo sarva sahana kare che, paNa jeonuM teja skurAyamAna hoya che, tenAthI deva paNa zaMkA rAkhe che. bhaya pAme che." 15 | mATe he naNaMdanA vIra ! hRdayamAM jinezvaranuM smaraNa karo. paramapadane ApanAra paMcaparameSThI mahAmaMtranuM hamezA dhyAna karo. kahyuM che kepNcnmokkaarsaa, ate vaccati jassa dasa pANA / se jai na jAi mokakhaM, avassa vemANiA hoi // 16 //
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra "aMta samaye 5'ca namaskAra sAthe (navakAra matranA smaraNapUva ka) jenA kraza prANa jAya che, te jo meAkSamAM na jAya tA avazya vaimAnika deva thAya che." 16 ItyAdi vacanA vaDe guNAvalI kUTazajane AzvAsana ApIne peAtAne paNa dhIraja Ape che, te pAMjarAne devAlayanI jema pUje che, kSaNavAra paNa dUra gayelI te pAMkha halAvatAM tene joI ne jaladI tyAM AvIne tenu rakSaNa karavAmAM tatpara thAya che. vAra vAra tenI pAMkheAne karakamalathI spa kare che. tenA guNeA yAda karI citta prasanna karatI hatI. 168 . bhikSA mATe AvelA munirAjanA upadeza have eka vakhata tyAM eka munirAja bhikSA nimitte AvyA. te munirAjane AvatAM joine guNAvalIe ghaNA satkArapUrvaka doSarahita uttama meAdaka pratilAlyAvahArAvyA. yeAgya bhikSA grahaNa karIne munie pAMjarAmAM rahelA kUkaDAne joIne guNAvalIne puchyu : 'are zA mATe ananA kAraNabhUta A pakSIkha'dhana te kayuM che ? A pakSIe tArA zeA aparAdha karyA che ke jethI ene te pAMjarAmAM nAMkhyA ? tuM ema samaje che ke, A seAnAnA pAMjarAmAM rahyo che' paraMtu e kedakhAnAnuM duHkha anubhave che, tethI A pakSIne baMdhanamAMthI cheDa. hiMsaka prANIne pALavA e jIvavadhanuM kAraNa hAvAthI pariNAme ana - janaka kahyu che. prabhAtamAM enu' mukha jovu' paNa pApane mATe thAya che, tethI A pramANe na karavu' joI e." *
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra A pramANe munivaranI vANI sAMbhaLIne guNAvalIe kahyu ke, he munivara ! Ape sAcu kahyuM. paraMtu A kUkaDA sAdhAraNa nathI. A tA A rAjamadiranA adhipati che. A AbhApurInA ane mArA nAtha che. mArI sAsue matrakhaLathI Ane kUkaDA karyAM che. AnA vRttAMta ghaNA vistAravALA che. tamArI AgaLa keTalA kahuM ? pu janmamAM meM kAMI azubha kAma karyu haze ke tethI hamaNAM AvuM phaLa maLyuM. huM munivara ! AthI hu Ane pAMjarAmAM rAkhuM chuM. Ane sAmAnya kUkaDA mAnI tame mane upadeza ApyA, te tA kharAbara che, paraMtu A kUkaDo mane prANA karatAM paNa vadhAre vahAlA che." .. munivare kahyuM ke, 'zrAvikA ! A hakIkta na jANuMvAthI me' Ane sAdhAraNa pakSI samajIne tane e kahyu, tArI sAsue A ayeAgya karyuM che. caMdrarAja caMdranI jema Anada ApanAra che. jagatamAM evA kAI khIje rAjA nathI, te paNa enI AvI avasyA thaI. kharekhara karmInI gati vicitra che, tA paNa tAre A bAbatamAM rASa ane kheda dUra karI dharmAcaraNa karavuM. devuM. tArA zIlanA prabhAvathI zubha thaze. kAinuM khaLa cAlatuM nathI. jo jagatamAM caMdra, hari, hara ane iMdra vagere paNa caDatI-paDatI pAme che, tA khIjAnI kaI vaDe je karAya che, te anyathA karavA 169 rAvAnu cheADI karmInI AgaLa prasiddha sUrya, kane vaza banI gaNatarI ? kama mATe bIje kAI
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra samatha nathI, tethI kheDanA tyAga karI manavAMchitanI siddhi mATe dharmArAdhanamAM citta Apavu. kahyu che ke-- 170 jAnnaM ciMtijjara, payatthajAyaM asAsayamasAra / tAtra vara ciMtijjai, dhammocicaya suhayare baMdhU // 17 // jAtra na dukkhaM patto, piyabaMdha virahio ya nA jAo / jIvA dhammakkhANaM, bhAveNa na giNhae tAva || 18 || tApAyaM pAttU, kAyA | 3nnameoN ceya imbi, sabyasACALa Arane || o o || " jo khIjA azAzvata ane asAra padArthonA samUhanu ciMtana karAya teA tenA karatAM dharmanu ciMtana karavuM' e ja zreSTha che, dharma e sukhane ApanAra madhu che. " 17 " jyAM sudhI duHkha na pAmyA hAya, priya baMdhujanathI rahita na thayeA heAya tyAM sudhI jIvabhAvathI dharmanI vAta grahaNa karate nathI. 18 "" tethI pramAdanA tyAga karI sarva prakAre sa mukhanA kAraNu evA dharmAMmAM udyama karavA. 19 "" A hitazikSA hRdayamAM hu'mezA dhAraNa karavI. ' ema kahIne munivare bIje sthAne vihAra karyAM. kukaDAnuM rakSaNa karatAM guNAvalInAM karuNa vacane te pachI guNAvalI munirAjanAM vacanAne yAda karatI vizeSapaNe dharmArAdhana kare che. kUkaDAnu snehapurvaka rakSaNa
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra kare che. pAte ajJAnathI karelAM akAya ne yAda karIne kayAreka pazcAttApa kare che. 6 have kUkaDArUpe thayelA caMdrarAjA prAtaHkALane sUcavatA 'kUkaDuku' karIne avAja kare che, te vakhate guNAvalI jaladI jAge che. 'kUkaDuku' e pramANe zabda karatA peAtAnA priyane joI AMkhamAMthI AMsunI dhAra hADatI duHkhita hRdaye khAlI : he nAtha ! AvI jAtanA zabda karatAM tamArA manamAM duHkha na thAya, paraMtu tamArA zabda sAMbhaLatAM mAruM hRdaya vAthI haNAyu hAya tema be bhAgamAM cIrAi jAya che. huM priya ! pahelAM te tame kukaDAnA avAja sAMbhaLI hamezAM nidrArahita thatA hatA, hamaNAM tame ja te avAjo vaDe lokAne jagADA che. arere! duSTadeve zu karyuM ? devane dhikkAra hA. jeNe A mahArAjAne paNa AvI avasthA pamADI. he svAmI! tamArA avAja sAMbhaLIne kayAreka tamArI vimAtA ghaNA AnaMda pAme che, paNa te ja zabda sAMbhaLatAM mAruM hRdaya bAju vaDe jANe bhedAya che. AthI pharI AvA zabdo kheAlaze nahi. '' A pramANe guDDAvalInAM vacane sAMbhaLIne tene abhiprAya sArI rIte jANavA chatAM paNa tiya 'cabhAvane pAmelA kUkaDA pratyuttara ApatA nathI. 171 kukaDAne joI nagarajanAnA vArtAlApa have eka vakhata pAMjarAmAM rahelA kukaDAne laI guNAvalI peAtAnA prAsAdanA geAkhamAM besIne samaya pasAra
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra kare che, te vakhate geAkhanI nIce gamanAgamana karatA nagarajanAne kukaDAe joyA. teoe paNa tene joyA. tethI te paraspara vArtAlApa karavA lAgyA. nagarajanAnI vAta sAMbhaLatA kUkaDA guNAvalI tarapha jue che. eka-bIjAnA bhAva samajI te baMne AMkhAmAMthI AMsunI dhAra thavAthI bhIjAyelA zarIravALA thayA. lAkA paNa paraspara kahe che, 'are ApaNA svAmI ca`drarAjA ghaNA divasathI kema dekhAtA nathI ? caMdra vagaranA AkAzanI jema caMdrarAjA vinA A nagarI nagarajanAnAM netrane Anada ApatI nathI. 'tyAre bIjo koi tenI pAse jaI kAnamAM kahe che ke, huM bhAi! zuM tuM jANatA nathI ? enI vimAtA vIramatIe cadrarAjAne kUkaDA banAvI dIdhA che, tethI ApaNu evuM puNya kAMthI ke jethI caMdrarAjAne joIe! vimAtAnuM A dughdhatri jue, jeNe pAtAnA putranI paNa AvI avasthA karI. " 172 A pramANe vIramatInI niMdA karatA nagaraleAkeA caMdrarAjAnI stuti karatA hatA, anukrame te vAta para parAe AkhA ya nagaramAM prasiddha thaI, kAraNa ke leAkAnA meDha garaNu khaMdhAtu* nathI. A pramANe aneka svarUpe nagaraleAkanAM vacana sAMbhanIne caMdrarAjA ghaNA udvega pAmyA. te vakhate rAjamArge jatAM nagarInA leAkA UMce rAjama'diranA gavAkSane jotAM guNAvalInA kheALAmAM suvaNu -
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra pijaramAM rahelA kukaDAne joine A ema jANIne tene praNAma kare AMkhAmAMthI AMsu ADe che. te pachI vIramatI A vRttAMta jANIne tyAM AvIne kApathI lAla netravALI thaIne guNAvalIne upAla bhapUrva ka kahe che ke, " he mUkhI! jo tuM AnuM jIvatara IcchatI hai teA AjathI mAMDIne pAMjarU laIne kayAreya tAre geAkhanA bhAgamAM na besavuM. huM bhALI ! zuM tu nathI jANatI ke gupta vAta yatnapUrvaka chupAvavI joie. ta gupta vAta prakAzavAnuM phaLa zu... jANatI nathI ? AthI peAtAne gALa peAte ja guptapaNe khAvA. bIjo jANe te tenu' sArU. pariNAma na thAya. te paNa me* tArA eka aparAdha mApha karyAM che. krIthI A pramANe karIza te huM sahana karIza nahi. mArA. jevI krura svabhAvavALI bIjI kAI nathI. mArI virUddha vartavAthI tArUM kAI kAma siddha thaze nahi. dAvAnaLa baLatA hAya tyAre tene zAMta karavA mATe kAgaLAnuM pANI keTaluM kArya sAdhI zake! jo tane A ghaNA vahAlA che tA ene vividha alakArA vaDe zaNagAra, tenI sAthe krIDA kara, tene miSTAnna vaDe jamADa, paraMtu tene laIne gAkhamAM rahevu nahi kaDApaNAne pAmele A caMdrarAjA che" emakAInI AgaLa tAre prakAzavuM nahi, jevI rIte ene nagarAkA na jue tema tAre karavuM. " 6 ja che. A 173 caMdrarAjA che' joine kUkaDA
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 zrI caMdrarAja caritra A pramANe tene kahIne vIramatI tyAMthI cAlI gaI guNAvatI tenuM vacana mAnya karI hAthamAM pAMjaruM laI gokhamAMthI tarata uThI prAsAdanI aMdara gaI. tyAM rahIne te haMmezA navAM navAM AmaraNethI tene zaNagAratI, tenuM zarIra nirmaLa karatI, pramAdarahita thaIne tenuM pAlana karatI, sevAparAyaNa banI divaso pasAra karavA lAgI. A lekamAM sarve AzArUpI pAzamAM baMdhAyelA jIvananirvAha kare che. AzAne AdhIna AkhuM vizva varte che. duHkhInA divase paNa AzA vaDe jAya che. AzAthI baMdhAyela cAtaka pakSI ATha mAse paNa pANInuM TIpuM meLave che. guNAvalI paNa pote ema vicAre che ke, evI jAtane sArA divasa kayAreka Avaze ke je divase amArA svAmIne manuSyabhAva pAmele joIzuM." A pramANe AzArUpI. tAMtaNAmAM baMdhAyelA manavALI te divasa pasAra karatI hatI. kahyuM che keaasaa na ma maNUsANa', kAI acacherasiMkhalA / jIe baddhA hi dhAvaMti, bhuttA paMguvva ThAire // 20 // AzA e manuSyane mATe kaI AzcaryakArI sAMkaLa che, jenAthI baMdhAyelA doDe che ane tenAthI chUTelA pAMgaLAnI jema ubhA rahe che" 20 A pramANe AzAthI samaya pasAra karatI ane vIramatInI AjJAnuM pAlana karatI te guNAvalI kayAreka te vIramatInI sAthe AmravRkSa upara caDhIne kautuka jovA
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 175 mATe dezAMtara jAya che. tyAM aneka prakAranAM Azcaryo jue che. pAMjarAmAM rahelA kUkaDAne paNa potAnI sAthe ja laI jAya che. kSaNavAra paNa tenA viyegane te sahana karatI nathI. A pramANe sAsuthI aniSTanI zaMkA karatI ane bhaya pAmatI evI te guNAvalI pramAdarahitapaNe sAsunI paNa sevA karatI potAnI kAryasiddhi mATe vizeSapaNe tapa-japa-dhyAna Adi dharmakRtyo kare che. kahyuM che ke - jai vi hu visamA kAlo, visa mA desA nivAiA visamA / taha vi hu dhammaparANa, sijjhai kajja na sNdehe| // 21 // "je ke kALa viSama che, deza viSama che, rAjA AdI viSama che, te paNa dharmamAM tapa2 puruSanAM kAryo siddha thAya che, emAM saMdeha nathI." 21 - hiMsakamaMtrInI paTaracanA premalAlacchIe karela kanaka vajanuM apamAna A tarapha premalAlacchIne paraNyA pachI kAMIka bahAnuM karIne caMdrarAjA siMhalarAjanA mahelamAMthI nIkaLI gaye, te vakhate tenI pAchaLa jatI premalAlarachIne joIne hiMsakamaMtrI tenI pAse AvIne tene aTakAve che. priyane viraha sahana na thavA chatAM sAsarAne ghare prathama AvavAthI lajajA dhAraNa karatI te pAchI pharI. - te pachI te manamAM A pramANe vicAra kare che ke, kharekhara, mAre priya chaLa karIne bIje gayo jaNAya che.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 zrI caMdrarAja caritra keTaloka vakhata vItI javA chatAM pitAne vallabha na AvyuM, tethI te potAnA manamAM vicAravA lAgI ke.. kaIka uttama puruSa InadrajAlikanI peThe kSaNavAra netrane AnaMda ane cittane kheda ApIne adazya thayo che. aha, A vimalApurImAM seLa kaLAthI paripUrNa caMdra Ugyo ane asta pAmyo. teNe saMketa karyA chatAM paNa mUDhabuddhivALI huM na samajI zakI." ja A pramANe te vicAratI hatI te vakhate tenI pAse hiMsakamaMtrIe kanakadevajakumArane mekalyo. te paNa harSa dhAraNa karato premalAlacchInA ekAMtagRhamAM Avyo. dUrathI AvatA purUSane joIne potAnA patinA bhramathI te ekadama Asana choDI tenI sAme gaI pitAnA patine na jevAthI vilakya manavALI teNe tene puchyuM : 'tuM keNa che? kyAMthI Avyo ? ajANatAM ahIM AvyuM. dekhAya che. A tAruM ghara nathI. tuM bhrAMti pAme che, tethI ahIMthI jaladI cAlyo jA. tAre ahIM UbhuM rahevuM nahi !" A pramANe premalAlarachInAM vacana sAMbhaLIne kanakadevaja kahe che ke, "he suMdarI ! huM bhrAMti pAmyA nathI. kSaNamAtramAM zuM tuM bhUlI gaI? hamaNAM ja paraNelA patine. te na oLakhyo? AvI rIte karavAthI tene AgaLa zuM thaze? tuM anupama rUpasaMpattivALI hovA chatAM tArAmAM hoziyArI dekhAtI nathI, ke jethI ghare AvelA pitAnA.
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 177 svAmIne paNa oLakhatI nathI!" A pramANe bolate kapaTakaLAmAM kuzaLa e te palaMga upara beThe. . AthI premalAlacchI vAghathI trAsa pAmatI gAyanI jema dUra jaI UbhI rahI, kAraNa ke jemAM uttama puSpane devanA mastaka upara vAsa thAya athavA vanamAM vinAza thAya ema be ja gati thAya che, tema zIlavatI strIonA dehane pati agara agni ja sparza karI zake, tenI trIjI gati thatI nathI. dUra UbhelI tene joIne kanavaja be : "he caMdramukhI! tuM dUra kema UbhI che? ahIM najIka AvIne besa. mArI sAthe hAsyavinoda kara. lAMbA kALa sudhI krIDAvilAsa vaDe navayauvanane saphaLa kara. ApaNe anupama ga nasIbe karyo che, tene kRtArtha kara. A yauvananI zebhA cirakALa raheze nahiM. pahelA ja samAgamamAM A pramANe viparIta manavALI kema thaI gaI? ApaNe saMyoga anucita nathI. kAraNa ke tuM soraThane rAjAnI putrI che ane huM siMhalarAjAne putra chuM. AvA ga pUrvanA puNyathI ja thaye che." ema bolato ekadama UThIne teNInA hAthane jeTalAmAM pakaDe che teTalAmAM te kaThera vacanethI tene tarjanA karIne belI : "are pApiSTha ! mArA dehane aDaka nahi, dUra khasa. phUTelA Dhela sarakhe tuM dekhAya che. janmathI mAMDIne koDhanA regathI dUSita caM. ca. 12
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra hevA chatAM tane bhayarAmAM zA mATe rAkhe? tArI jevA putrane janma ApatAM tArI mAtA paNa kema lajajA na pAmI? tuM mAro svAmI nathI. hamaNAM ja ahIMthI cAlyo jA. motInI mALAne dhAraNa karavAnI icchAvALA mUrkha evA tArI ISTasiddhi thaze nahi. A palaMga upara besavA mAtrathI tuM mArA svAmI nahi thaI zake. suvarNakaLazathI vibhUSita devamaMdiranA zikhara upara caDhavA chatAM kAgaDe meranI zebhAne pAmate nathI. are mUrkhazekhara ! divyarUpavALI mane meLavavA icche che, paraMtu pahelAM tuM tArA zarIrane je. tane AvI IcchA kema thaI?" A pramANe vivAda karatAM teonI AgaLa kapilA nAmanI kumAranI dhAvamAtA AvIne bolIH "he suMdarI ! A pramANe tuM ayukta AcaraNa kema kare che? potAnA svAmInI sevA kara, dUra kema UbhI che? A ja tAro svAmI che, enI sAthe palaMgamAM besa. mArAthI lajajA na rAkhavI. IcchA mujaba enI sAthe kIDA kara. potAnA patinA vacananuM apamAna na kara. "A mAro pati nathI" ema zaMkA nakara." A pramANe kapilAnAM vacana sAMbhaLIne kepasahita malAlacchI kahe che ke, "tuM vRddha che, tAruM moTuM paNa dAMta vagaranuM che, AthI vicArIne bela. jUTha bolavAthI keI kAryasiddhi thaze nahi. kahyuM che ke
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra sacceNa tavae sUse, sacceNa ciTThae dharA / sacceNa pavaNo vAi, savvaM sacce paiTThiyaM // 22 // "satyathI sUrya tape che, satyathI pRthvI sthira rahe che, satyathI pavana vAya che, satyamAM sava raheluM che." 22 asatya khelavAthI tArI caturAI jANI, te paNa satI strI evI rIte chetarAya nahi. prANAMte paNa satI strI pAtAnA zIlavratane bhAMge nahi. kahyu che ke 179 kivaNANa dhaNaM nAgANaM ca maNI kesarA ya sIhANaM / kulabAligoNa sIlaM, gijjhai katto hi amuANaM ||23|| "kRpAnuM dhana, sapanA maNi, siMhanI kesarA ane kuLakhAlikAnuM zIla jIvatAM thakAM kaI rIte grahaNa karAya ? arthAt laI zakAya nahi." 23 A pramANe premalAlacchInuM vacana sAMbhaLI, kSeAbha pAmI kapilA te vakhate prAtaHkALa thavAthI bahAra AvIne pAkAra kare che ke, are leAkeA! dADA doDA. kAI bhaNelA vaidyane khelAveA. amAre rAjakumAra navI paraNelI rAjakumArInA sparza mAtrathI puSTi thaI gayA che." ema kahIne netramAM AMsu lAvI chAtI kUTatI te rAvA lAgI, te vakhate sahita siMhaeNlarAjA hiM'sakama'trI sAthe doDatA tyAM AvyeA. vismaya pAmyA hoya tema te -adhA hAhArava karavA lAgyA. kumAranI mAtA ucca svare
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra ratI mAyApUrvaka bole che ke, "he putra! tArA zarIre zuM thayuM? kharekhara A viSakanyA jaNAya che." kumAranA pitAe paNa kahyuM ke, "he putra! tArI rUpazebhA jevA mATe dezAMtarathI leke AvyA, tAruM tevuM rUpa kyAM gayuM? A rAjakanyA tane pUrvabhavanI vairI thaI mAruM nasIba phUTayuM ke ajANatA A deSita kanyA sAthe tene paraNAvyuM. have huM zuM karuM? kayAM jAuM? arere, huM nasIbathI ThagA. A pramANe teonA kUTaprapaMcathI bharelAM vacane sAMbhaLIne premalAlacchI maunabhAva dhAraNa karI vicAre che. ke, "hamaNAM dhIratA dhAraNa karavI, keI upAya nathI. A mAyAvIonI AgaLa mAruM sAcuM vacana paNa koI sAMbhaLaze nahi, tethI samayanI rAha jovI e jagya che." kAlo samavisamakaro, paribhavasammANakAramo kAlo / kAlo kuNei purisaM, dAyAraM bhikkhugaM ca kayA // 24 // kALa e sama-viSama karanAro che, parabhava ane sanmAna karAvanAre paNa kALa che, kALa kyAreka puruSane bhikhArI ane kyAreka dAtAra kare che." 24 hiMsakamaMtrIe premalAlacchIne viSakanyAnuM kalaMka ApavuM kSaNavAramAM A vAta cAre tarapha phelAI gaI. te
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI cadrarAja caritra 181 sAMbhaLI premalAlacchInA pitA tyAM ekadama Avyo. jamAI ne kuSTharogathI bharelA joIne kheDha pAmI. saraLa evA rAjA tenA prapacane nahI" jANavAthI rudana karatA te badhAne AzvAsana Ape che. C te vakhate hiMsaka khelyA ke, he rAjana! huM ahI zuM evuM ? ahIM je thayuM te jaNAvavA huM samatha nathI. dezAMtara rahenArA amArI vAta kANu sAcI mAne ? te paNa kahuM chuM ke, rUpathI kAmadevane jItanArA A kumArane tame joceA hateA. divya rUpavALA te sa` leAkeAnA vakhANune pAtra hatA. hamaNAM amAruM mATu' durbhAgya jAgyu ke, ame tene ahI lAvyA. he rAjA ! tamArI putrInA sparzathI A kumAra ekadama kuSTI thayA. A tamArI meAtInI chIpa jevI putrIne tamArA gharamAM rAkhavI. hamaNAM cA karIne tene tamAre ghare laI jAo. amAre tenuM kAma nathI. enA saMsargathI amAruM puruSaratna vinAza pAmyuM.' te pachI badhAnI sAme kahe che ke, amAru ahita karanArI A pratyakSa viSakanyA dekhAya che, tethI AnAthI sayu .6 A pramANe ma`trIe kahela vacana sAcuM mAnI makaradhvajarAjA peAtAnI putrI upara atyaMta krodha karatA tene mAravA doDayo. rAjAe kAna vagaranA hAya che, teone kAI priya hAtuM nathI. kahyuM che ke--
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra kAge so majjave tattaciMtA, kIve dhijjaM thIsu kAmovasaMtI / sappe saMtI jUyagAre ya saccaM, rAyA fmatta veLA vidaM sui vA rapa "kAgaDAmAM pavitratA, dArU pInAramAM tattvanI vicAraNA, napuMsakamAM dhIraja, strIomAM kAmanuM upazamana, sarpamAM zAMti, jagArImAM satya ane rAjA mitra keNe je ke sAMbhaLe, arthAta hoI zake nahi." 25 te pachI rAjAne krodha pAmele jANIne kanakadhvaja Ubhe thaIne tene hAtha pakaDIne be ke, "tame kepa dUra kare. A kAmamAM koIne doSa nathI. mArA ja pApakarmane A deSa che, tethI reSa cheDe, strI hatyA mahApApa che, AthI strIghAtathI aTake." e pramANe prArthanA karate makaravaja rAjAne AzvAsana ApavA lAgyA. te pachI ke parahita thayele rAjA kanakadhvajane kahe cheH "kumAra tArA vacanathI Ane jIvitadAna ApuM chuM, anyathA hamaNAM ja Ane mArI nAMkhata." ema kahIne makaradhvaja rAjAe pitAnA AvAse AvI subuddhi nAmanA pitAnA maMtrIne bolAvIne badhI vAta jaNAvI. pharIthI teNe kahyuM ke, "he maMtrI ! cIbhaDImAMthI agnijavALA UThI, jethI A putrI viSakanyA thaI. jenA sparzamAtrathI jamAI kuSThI thayo. A durbhAgI kanyA amArA kuLamAM kyAMthI utpanna thaI?"
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra te badhI vAta sAMbhaLIne buddhimAna subuddhimaMtrI kahe che ke, "he rAjana ! tame bhramita cittavALA kema thayA che? te vara pUrve meM je che. janmathI te kuThI che e nakkI jANe. hamaNuM A upadrava thayo ema kema mAnI zakAya? tenuM zarIra to atyaMta durgadhamaya dekhAya che. te eka ja rAtrimAM evuM kema thAya? AthI teonA kUTaprapaMcane A vyavahAra jaNAya che. tamArI putrI sarvathA deSarahita che. e pramANe bahu prakAre samajAvyA chatAM paNa rAjA zAMta na thaye. tyAre pharIthI teNe kahyuM ke, "rAjA! je tamane game te kare, paraMtu tamane pAchaLathI avazya pastA thaze." - premalAlacchIne vadha karavA mATe tenA pitAe caMDALane pI e pachI premalAlacchI pitAnI mAtA pAse AvI, durbhAgyanA cage mAtAe paNa tene viSakanyA jANIne prasanna dRSTithI na joI. sanmAna ApavuM to dUra rahyuM, paNa tene kAMI pUchyuM paNa nahi. kahyuM che ke - devve vimuhayaM gae, natthi ko vi shejjgo| * piyA mAyA tahA bhajjA, baMdhavo vA sahoyaro // 26 // bhAgya avaLuM hoya tyAre mAtA, pitA, strI, bAMdhava ke putra keI sahAyaka thatA nathI." 29
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra have kapa pAmele makaradhvaja rAjA pitAnA sevake mAraphata caMDALAne bolAve che. kapAdha mANasa buddhizALI hoya te paNa kArya-akAya jANatA nathI. kemarUpI zatru sarvane vinAza karanAra thAya che. kahyuM che ke - kovo mUlaM aNatthANaM, kovo saMsAravaTThaNo / dhammakkhayakaro kovo, tamhA ko vivajjae // 27 // "kepa e anarthonuM mULa che, kepa e saMsArane vadhAranAre che, kepa e dharmane nAza karanAra che, tethI kepane tyAga karavo joIe." ra7 te caMDALe rAjAne praNAma karIne aMjali joDI tenA hukamane IcchatA AgaLa UbhA rahyA. - rAjAe teone kahyuM ke, "A mArI putrI vadha karavA gya che. ene vadhasthAne laI jaIne mArI nAkho. vilaMba na kare." te pachI te caMDALe rAjaputrIne laIne cAlyA. te vakhate rAjAnA hRdayamAM theDI paNa dayA na thaI. putrInI vAta paNa na sAMbhaLI. maMtrIe bahu prakAre samajAvyA chatAM paNa rAjAe pitAne kadAgraha na mUkyo. nagarajanenI vinaMtIne rAjAe karela anAdara caMDALa paNa rAjaputrIne AgaLa karIne mArgamAM cAlyA. te vakhate rAjakanyAnI hakIkata jANuM nagarajane bhegA thaIne caMDALone aTakAvI rAjaputrIne laIne
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI saMtarAja sarisa rAjAnI AgaLa gayA ane kahevA lAgyA ke, "he mahArAjA ! Apa vagaravicAryuM kAma kema kare che. jamAI kuThI thayo temAM kumArIno ke deSa? pote karela zubha ke azubha karma pote ja bhogavavuM joIe, bIjo te phakta nimittamAtra thAya che. AthI kRpA karIne kumArIne jIvitadAna Ape. teno aparAdha kSamA karo. aparAdha karyo hoya te paNa potAnA bALakanuM avazya pAlana karavuM joIe. enA upara Ava kepa na karavo joIe. vaLI paradezI ane durjananAM vacana upara ekadama vizvAsa na karavo joIe." A pramANe mahAjanoe samajAvyA chatAM paNa krodharUpI sapathI daMza pAmele rAjA kadAgrahathI aTakyo nahi. tethI te badhA nirAza thaIne pota-potAnA sthAne gayA. rAjAe caMDALane kahyuM ke, "tame zA mATe mArI AjJAne vilaMba kare che ? jaladI A viSakanyAne ghAta kare." rAjAne Adeza pAmI te caMDALo premalAlacchIne vadhabhUmi tarapha laI gayA. te vakhate AkhI nagarImAM hAhAkAra thayo. karamAyelA mukhavALA nagarajane tene duHkhathI duHkhI thaI kahe che ke, rAjA vagaravicAryuM kAma kare che, tene kaNa aTakAve? " vadhasthAne lAvelI premalAlacchI ane caMDALane vArtAlApa
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186. zrI caMdrarAja caritra te caMDALe vadhabhUmie jaIne tene vadhasthAnamAM besADIne temAM eka talavAra kADhIne kahe che ke, bALA ! pitAnA ISTadevanuM smaraNa kara, have huM rAjAnA hukamane amala karuM chuM. he rAjaputrI ! nIcakuLamAM utpanna thayelA mane dhikkAra che, jethI huM strIne vadhu karavA mATe taiyAra thaze chuM. paravaza paDelA kharekhara kArya- akArya gaNatA nathI. huM te phakta rAjAnI AjJAne parAdhIna chuM. pUrve karelAM pApakarmothI nIcakuLamAM utpanna thaye chuM, tethI pApakarma karuM chuM. A janmamAM AvuM pApakarma karIne paralokamAM kaI durgati pAmIza, e jANatA nathI. pitAnuM peTa bharavA mATe ame AvAM pApakarma karIe chIe. he bahena ! zaraNarahita evI tuM pitAnA dharmanuM zaraNa aMgIkAra kara." A pramANe caMDALanuM vacana sAMbhaLIne myAnamAMthI talavAra kADhelI joI premalAlacchI nirbhaya manavALI aTTahAsya karIne pitAnA pitAne ane caMDALane deSa nahi mAnatI A pitAnA karmo karele doSa che, ema gaNatI caMDALane kahevA lAgIH "he caMDALa! tuM rAjAne Adeza IcchA pramANe kara. vilaMba karavAthI saryuM. caMDALa paNa maraNa samaye tenI evI dhIratA joIne vismaya pAmele pharIthI tene kahe che: "rAjaputrI! ahIM* maraNa samaya AvyA chatAM paNa talavArane joIne tuM kema hase che?'
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ca`drarAja caritra 187 te melI: 'hai mAtaMga ! hamaNAM A vRttAMta kahevu ayukta che. jo rAjA peAte pUche te vistArapUrvaka sa kahu.. pahelAM te pitAe mane pUchyuM nahi, mAruM vacana paNa sAMbhaLyu nahi. paradezInAM vacanamAM pAte vimUDha thayA, tethI vagavicAryuM. A kAma mArA hRdayane duHkha kare che. te dUra karavAnA upAya huM jANatI nathI. hamaNAM te svastha cittavALA mArI vAta sAMbhaLe, te sAcuMkhATu jANe. * mAtaMga premalAlacchInuM vacana satya jANIne khIjA mAtaMgane tene seAMpIne subuddhimaMtrInI pAse gaye. tene praNAma karIne kahyuM ke, huM maMtrIvara ! rAjakanyA ApaNA rAjAne kaika kahevA mAge che. A vAta rAjAnI pAse : jaI ne jaNAve; jethI te tenI vAta sAMbhaLe. tame temane samajAveA. premalAlacchI viSakanyA nathI e satya jANeA. tethI avicArI kAma karatA rAjAne tame aTakAvA anyathA paradezInAM vacana upara vizvAsa karavAthI pachI te ghaNA pastAvA pAmaze.' matrI ekadama tyAMthI UbhA thaIne rAjAnI pAse jaIne kahe che ke, 'he rAjana! kApa dUra karo. kumArInA mukhethI vAta sAMbhaLeA. vagavicArye kareluM kAma chevaTe du:khadAyaka thAya che. A viSakanyA nathI, te paNa tene paDadAnI a'dara besADIne tenA mukhe vAta sAMbhaLe. guNarahita hAya teA paNa te ApanI ja putrI che. pachI ThIka lAge tema karajo.'
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 zrI caMdrarAja caritra maMtrInA AgrahathI rAjAe premalAlacchIne bolAvIne bAMdhelA paDadAnI aMdara tene besADI. te pachI maMtrIe rAjAnA Adezane meLavI premalA-lacchIne kahyuM : "rAjakanyA ! tamAre je kahevuM hoya te badhuM rAjAnI AgaLa jaNAvIne nizcita thAo." premalAlacchIe potAnA pitAne kahelI satya hakIkata A pramANe maMtrInA mukhethI rAjAnI AjJA maLavAthI te harSita manavALI thaIne kahe che ke, "he pitA ! ApanI AgaLa huM asatya bolIza nahi. "uttama puruSe satya ja bole che." A vAta magajamAM na Utare evI azakya che, tema ja pUjyapAdanI AgaLa bolatAM mane lajajA Ave che, paraMtu hamaNAM lajajA rAkhavAthI mAruM kAma bagaDe che, tethI huM je banyuM te kahuM chuM. te sAMbhaLe. he pitA! Ape mane je vara sAthe paraNAvI te A nathI, emAM zaMkA na karavI. mane paraNanAra dhaNI pUrva dizAmAM rahelI AbhAnagarIne svAmI, vIrasenarAjane putra caMdrarAjA che, ema meM anumAnathI jANyuM che. A kuSThI te enI AgaLa taraNA jevo che. mAruM vacana nizca satya ja jANe. je asatya heya te corane zikSA karo tema mane zikSA karavI. e pramANe badhA lekanI samakSa huM pratijJA grahaNa karuM chuM."
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra - have subuddhimaMtrIe kahyuM ke, "he rAjaputrI ! teM. kevI rIte jANyuM ke, "mAre pati AbhAnareza caMdrarAjA che" hakIkta spaSTa rIte pitAnI AgaLa pragaTa kara." premalAlacchI belIH "he pitA ! mAro pANigrahaNa mahotsava samApta thayA pachI huM svAmInI sAthe sArIpAsA vaDe ramavA beThI. te vakhate zUnyacitta vaDe ramatA teNe mane kahyuM ke, "AbhAnareza caMdrarAjAnA mahelamAM je che, te pAsAne ahIM koI lAvI Ape te ghaNo AnaMda thAya, paraMtu te sthAna ahIMdhI 1800 keza dUra che te pAsA ahIM keNa lAvI Ape che tenA A asaMbaMdha vacanane meM vicAryuM ke, A Ama kema bele che? AbhApurI te pUrva dizAmAM che, A te pazcima dizAmAMthI Avela che. A vicAravAthI sayuM! koIne moDhe eNe tenI prazaMsA pahelAM sAMbhaLI haze, agara to tenuM mosALa tyAM haze tethI te pAsAne yAda kare che. saraLa svabhAve meM enuM rahasya jANyuM nahi. meM ema vicAryuM ke, hamaNAM te te mArI sAthe ja rahevAnA che, tethI AgaLa pUchIza. te pachI bhejana samaye te jamavA beThA. te vakhate modaka Adi jamatAM temaNe pAchuM mAgyuM. meM sugaMdhamaya svAdiSTa pAchuM ApyuM, te joIne temaNe kahyuM ke, "jo ahIM gaMgAjaLa hoya to mAdaka mIThA lAge. te bhAvane nahi jANavAthI mane te vacana vismayakAraka lAgyuM. kAraNa
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 zrI caMdrarAja caritra ke, ' gaMgAnadI pUrva dizAmAM vahe che, A te pazcima dvizAmAM rahe che; tethI tenu smaraNa zA mATe kare ? gaMgAnuM pANI niLa ane zuddhi karanAra che te jagaprasiddha che, tethI A tene yAda karatA haze, ema vicArIne meM kAMIpaNa pUchyuM nahi. te pachI teNe AbhApurInA vakhANa karyA. tenA vacananI mIThAzanu varNana karavA hu* zaktimAna nathI. te teA rAjahu'sa sarakhA hatA, A kukhtI teA kAgaDA jevA che. huM pitA ! AbhAnareza mArA pati caMdrarAjA sAthe ekAMtamAM AnaMdamagna mane joIne siMhalarAjAnA hi'saka nAme matrI tyAM AvyeA. teNe sa'keta karavAthI mArA pita UThIne tyAMthI cAlyA. huM... paNa tenI pAchaLa gaI, te vakhate duSTa buddhivALA hiMsake mane aTakAvI, sAsarAnuM ghara hovAthI zaramAIne huM pAchI pharI. mArA pita pharI jovAmAM na AvyA. keTalAka vakhata me rAha joI paNa te na AvyA, teTalAmAM A kuSThI mArI sAMthe krIDA karavA AvyeA. mane mIThAM vacanAthI khuza karavA lAgyA. tenA AkAra ane vacaneAthI tenA hRdayane duSTabhAva jANIne Duka dUra UbhI rahI. meM tenu vacana na mAnyuM, teTalAmAM tyAM phUTakapaTanI khANu evI tenI dhAvamAtAe AvIne ' hA....hA....huM marI gaI' ema pAkAra karyAM. te sAMbhaLIne ekadama tenA parivAra AvyeA. pUrve karelA saMketa mujakha A viSakanyA cheH ema mane kahyuM. "
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 191 he pitA! A sarve huM satya kahuM chuM. A kuThI bIjI koI strIne svAmI haze, mAre svAmI te AbhAnareza che. siMhalarAjA vaDe chetarAyelA tame vagara aparAdhe mArI upara kepyA che. he pitA ! mAruM vacana game te svIkAro, nahi to Apane ThIka lAge tema kare. je pitA ja pitAnI putrI upara kepe te tene keNa aTakAve ? paraMtu je vicArIne kAma karaze to yaza ane kIti pAmaze. temAM ja tamArI meTAI che. putrInuM bhAgya pitAne AdhIna che. putra ane putrIne vizeSa karIne bheda dekhAya che, "dIkarI ane gAya jyAM Ape tyAM jAya" A laukika mArgane anusaratI putrI pitAnI AjJAthI baMdhAyelI che, putra tevA pratibaMdhamAM vartate nathI." A pramANe kahIne te aTakI tyAre subuddhimaMtrIe rAjAne kahyuM ke, "he svAmI! kumArIe kaheluM sarva satya jaNAya che. A kuSThI tene vara nathI, e nakakI ja che. tethI hamaNAM A kumArIne pitAnA prAsAdamAM rAkhavI. AbhApurImAM tenI zodha mATe dUta mekalI caMdrarAjA che ke nahi, ane teNe A kanyA paraNI ke nahi, e satyasvarUpa jaNAze. dharmanA prabhAve badhuM sAruM thaze. hamaNAM teno vadha anucita che. sAcA ane beTAne nirNaya karyo vinA kAma na karI zakAya." , mahArAjAe kahyuM ke, "putrInAM vacana sAMbhaLavAthI ahIM koIka prapaMca jaNAya che, tethI hamaNAM
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 zrI caMdrarAja caritra ene tArA ghare rAkhavI, sUkSama buddhithI-jhINavaTapUrvaka tapAsa karIzuM, je sAcuM haze te jaNAze." - A pramANe rAjAnuM vacana pramANa karIne maMtrI rAjaputrIne potAnA nivAse laI gaye. "je bhAgyathI rakSaNa karAyela che tene anyathA karavA koI samartha nathI" kahyuM che ke - arakkhiyaM ciTThai devvarakkhiya', surakkhiyaM devvaya viNassai / jIvejja ego vi vaNe visajjio, ___ kayapayatto vi gihe viNavasai // 28 // pattavyamatthaM lahae maNUso, devo vitaM laMghaiDaM na sako / tamhA na soemi na vimhao me, vaM ca ra di te siM ArA rakSaNa na karavA chatAM, je bhAgyathI rakSaNa karAyuM hoya te rahe che, ane sArI rIte rakSA karavA chatAM bhAgyathI haNAyuM hoya te vinAza pAme che. vanamAM ekalo cheDI devA chatAM vanamAM jIve che, ane ghaNe prayatna karavA chatAM paNa ghare vinAza pAme che." 28 ' , manuSyane bhAgyamAM je maLavAnuM hoya te maLe che, deva paNa tene oLaMgavA samartha thato nathI, tethI huM
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ca'dvarAja caritra 193 zeAka karatA nathI ke Azcaya pAmatA nathI, je amAruM che, te pArakuM thavAnuM nathI." 29 maMtrIe rAjaputrIne jamADIne tene AzvAsana ApyuM. he rAjaputrI! tAre koI ciMtA na karavI. vadhAre dharmArAdhana karavuM, tArA azubha avazya huM. mahenata karIne tArA patinA tArA pitA hamaNAM prasanna manavALA thayA che, AthI tuM nizcita thA.' A pramANe AzvAsana maLavAthI rAjakumArI maMtrInA ghare sukhapUrvaka rahevA lAgI. samaya gayeA che, saMgama karAvIza. premalAlacchInA vivAha mATe gayelA pradhAnAne hakIkata pUthvI have bIje divase pUgirinA zikhara upara sUrya caDhayo tyAre peAtAnA nitya niyama mujakha rAjA, sAmaMta tathA ma`trIgaNathI parivarelA rAjasabhAmAM siMhAsana upara beThA. tyAre samayanA jANakAra subuddhimaMtrI elyA ke, huM narezvara ! pahelAM rAjakumArI mATe vara jovA mATe je cAra pradhAnAne mAlyA hatA, teo varanuM rUpa joI ne AvyA che, teone ja varanuM svarUpa pUchavu joIe. teoe jema joyu... hAya tema tamane kaheze. hAthamAM rahelA ka'kaNane jovA mATe arIseA levAnA prayAsa karavA nakAmA che." ca. ca. 13
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 zrI caMdrarAja caritra yuktipUrvakanuM maMtrInuM vacana sAMbhaLIne rAjAe te cAre maMtrIone bolAvyA. mastakathI praNAma karI teo rAjAne praNAma karI Asana upara beThA. - rAjAe kahyuM ke, "he pradhAne ! tame pUrve kumArIne vivAha karavA mATe siMhalapurImAM gayA hatA. tyAM tame varane je hatuM ke nahi te yathAsthita bole. jarA paNa jUThuM bolaze nahi. asatya e mahApApa che, chevaTe paNa asatya chUpuM raheze nahi." - A pramANe rAjAnuM vacana sAMbhaLIne paraspara saMketa karI teomAMne eka vAkyaracanAmAM kuzaLa hatuM te be H "he svAmI! nigraha ane anugraha karavAmAM samartha evA ApanI AgaLa huM potAne deSa kabUla karuM chuM. tamArA ja annathI piSaNa pAmele huM kRtadana thaIza nahi. tame Adeza karavAthI ame cAre siMhalapurIe jaIne tenA rAjAnI AgaLa vivAhanI vAta karatA hatA, te vakhate huM potAnA utAre mArI vIMTI bhUlI gayo hato, te levA gaye hate. vivAhane nirNaya mArA AvyA pahelAM ja A traNee karyo hato. rAjAnA kumArane meM je nathI. huM je jANuM chuM te meM jaNAvyuM. ahIM mAre ja aparAdha thaze te mApha karo." A pramANe pahelA maMtrIe kahelI banAvaTI vAta sAMbhaLIne rAjAe jANyuM ke, A sAkSI skUlanA pAme
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 195 C che, tethI * teNe kumAra joyA nathI' evA nizcaya thAya che. have bIjAnuM vacana sAMbhaLIe. have khIjo ma`trI UThIne khelyA ke, ' he nAtha ! sAcuM vacana belanArA hu. kAMIpaNa jUThThuM* kheAlate nathI. jo sApa paNa potAnA khIlamAM praveza karatAM vakaeNpaNu cheDe che, tethI huM ApanI AgaLa jUhu melIza nahi. huM svAmI ! vivAhanI vAta karavA mATe ame beThA hatA tyAre anna nahi pacavAthI huM deci MtA mATe mahAra nIkaLyeA. dehazuddhi karIne jeTalAmAM pAchA AvyA tyAre mane mUkIne A traNee vivAha nakkI karyAM. teoe mane gaNatarImAM paNa na gaNyo. rAjakumArIne vara kALA cheke gArA, e kAMI paNa huM jANatA nathI. kumArane jovA mATe mAruM mana ghaNI utkaMThAvALu hovA chatAM paNa mAre maneAtha saphaLa na thayA.' sa'zaya A pramANe tenuM vacana sAMbhaLIne rAjA pAmyA ane vicAryu* ke, A paNa asatyavAdI che. paraMtu e nakkI che ke, ANe kumArane joyA nathI. te pachI trIjAne pUchyuM. te ekScA ke, " he svAmI ! mAruM' vacana sAMbhaLeA. vivAhanA niNa ya karavA mATe badhA bhegA thayA hatA, te vakhate siMhalarAjanA bhANiyA rASa pAmI kAI ThekANe nAsI gayA. tene pALeA pheravavA rAjAe mane mAkalyA. mIThAM vacaneAthI tene samajAvI tenI sAthe jeTalAmAM hu tyAM AvyA teTalAmAM A traNee vivAha
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 zrI caMdrarAja caritra nakkI karyAM. A mArA aparAdha thayA. mArA A doSane mApha kare. meM kumArane joceA na hatA. ApanI AgaLa huM jUhu' khelatA nathI. tamArI chatrachAyAmAM rahI mAre cAreya asatya na khAlavu joIe. * eka ghara te DAkaNapaNu chAMDe e laukika nyAyathI sAcuM kahu chu." A pramANe trIjA maMtrInu vacana vicArIne A jUhu' khelanArA che' e pramANe nizcaya karI rAjAe jANyuM ke, ANe paNa kumArane joyA nathI. 6 te pachI cAthA ma`trIne pUchyuM ke, huM maMtrI ! tuM sAcu' khAla. jo jUhu khAlIza te tenu phaLa avazya pAmIza. jo huM rASa pAmIza te sukha kayAMthI, yathAyeAgya zikSA karIza, AthI sAcu' ela.' A pramANe rAjAnAM AkarAM vacana sAMbhaLI ceAthA maMtrIe vicAyu ke, have ahIM jUDa khelavuM cAlaze nahi, tethI sAcuM ja kahevuM ceAgya che. tethI teNe kahyu ke, " he rAjA ! tamArI AgaLa sAcuM ja melIza. te sAMbhaLe. ame cAre tamArA AdezathI si'halarAjA pAse rAjakumArInA vivAha mATe gayA. ame kahyu` ke, ' huM rAjan ! amArA svAmInI zubha lakSaNathI lakSita premalAlacchI nAmanI kumArI che. tenA vivAha mATe amArA svAmIe Adeza karavAthI ame ahI AvyA chIe, te kumArI sAthe vivAha karavA mATe tamArA kumAra guNavAna ane rUpavAna hAvAthI ceAgya che, tethI guNayukta A varane
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra A kanyAratna apAya. e pramANe ghaNI vAra prArthanA kya chatAM paNa rAjAe amAruM vacana na svIkAryuM. te vakhate tyAM rahelA rAjAnA maMtrI hiMsake amAruM vacana svIkAryuM. ame kahyuM ke, "maMtrIzvara ! amane kumAra dekhADe, pachI saMbaMdha karIzuM. varane joyA vinA vivAha na kare e amArA rAjAne Adeza che. te vakhate hiMsaka bolyo ke, "maMtrIvara! hamaNuM rAjakumAra bhaNavA mATe pitAnA mAmAne ghera (mosALa) rahyo che. kAmadevanA rUpane jIte eve, jagatanA lokone AnaMda Ape e che, mATe sukhethI vivAha kare. jovAnuM kAMI kAma nathI." pharIthI ame varane jovA mATe ghaNe Agraha karyo, tyAre A bhedathI sAdhavA gya che" ema vicArIne teNe amane darekane koDa-koDa dhana ApIne Agraharahita karyA. pachI lobhathI vyApta thayelA ame vivAha karyo. he svAmI! ame A prapaMca karyo che. kumAra kevo che te ame je nathI. phakta phaTakapaTanA ghara hiMsakane ja ame jANIe chIe. A pramANe he svAmI ! amAruM sAcuM vRttAMta jANe. A amAre mATe aparAdha che. AthI Apane je game te karo. vizvAsaghAtI evA ame kaI gati pAmIzuM ! amane dhikkAra paDe ! A pramANe A cothA maMtrInuM vacana satya jANIne rAjAe kahyuM ke, "he maMtrI ! teM sAcuM kahyuM. 'tArA vacanamAM mane vizvAsa bese che.
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra pradhAne pAsethI satya hakIkata jANI rAjAnuM zaMkArahita thavuM A pramANe cothA maMtrInA vacanathI vizvAsa pAmI rAjAe pitAnI putrIne doSarahita jANIne pUrvanI mAphaka tenI upara sanehavAge thayo. pudaya thAya tyAre badhA sAnukULapaNAne pAme che. kahyuM che ke - Avaigao vi nittharai, Avaya tarai jalahipaDio vi| raNasaMkaDe vi jIvai, jIvo aNukUlakammavasA // 30 // jIva anukULa karmanA ge saMkaTa pAmyuM hoya te paNa pAra pAme che, samudramAM paDyo hoya te paNa Apattine tarI jAya che, yuddhanuM saMkaTa Ave te paNa jIve che." 30 te pachI cAre maMtrInA aparAdhane mApha karIne rAjAe visarjana karyA tethI teo pitAne sthAne gayA. pachI rAjAe subuddhimaMtrIne kahyuM ke, "A badhuM siMhalarAjAnuM kapaTa jaNAya che. premalAlacchI sarvathA deSarahita che. tenuM pANigrahaNa karanAra bIjo koI rAjakumAra saMbhave che. A durbhAgI kuSThIe mArI putrInI phegaTa viDaMbanA karI. hamaNAM tene paraNanAra varanI tapAsa karavI. siMhalarAjA Adi pAMcane nigraha karo A pramANe rAjAe kahevAthI maMtrIe kahyuM ke
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 199 he svAmI! jyAM sudhI caMdrarAjAnI zeAdha na thAya, tyAM sudhI A si`hularAjAne piravAra sahita ahIM ja rAkhavA.' A pramANe ma`trInuM vacana sAMbhaLIne rAjAe si'halarAjAne bheAjana mATe AmaMtraNa ApyuM. te paNa parivAra sahita tyAM AvyeA. te vakhate rAjAe muni jema pAMca iMdriyAnA nigraha kare tema paTarANI, muThThIkumAra, hiMsakama`trI, dhAvamAtA ane si'halarAjane pakaDIne bIjA badhAne visarjana karyAM. te badhAM peAtAne deza javA mATe tyAMthI nIkaLI gayAM. si'halarAjA Adi pAMcane kedakhAnAnI jema vimaLApurImAM rAkhyA. tee peAtAnA pApAdayane yAda karatA pastAvA karavA lAgyAM. te pachI makaradhvajarAjAe cadrarAjAnI tapAsa mATe badhe ThekANe carapuruSo mekalyA tema ja peAtAnA prAsAdanI najIka vizALa dAnazALA banAvI. tyAM musAphara, anAtha, sAdhu ane dIna-duHkhIne anna-vastra Aphri ApavA mATe premalAlacchIne niyukta karI. ane kahyuM ke, * videzamAMthI je koI mANasa dAna mATe tArI pAse Ave, tene tu' AbhAnagarInuM vRttAMta pUchaje. jo koI tenu vRttAMta kahe teA mane jaNAvaje.' tyArathI mAMDIne pitAnA AdezathI tyAM rahelI premalAlacchI musAphara vagerene haMmezAM dAna Ape che. pratyeka pathikane AlApurInA vRttAMta pUche che. paratu teNe
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 zrI caMdrarAja trica keIpaNa musAphara pAsethI AbhAnagarIne vRttAMta na jANe. chatAM paNa AzArUpI pAzamAM baMdhAyelI tyAM rahelI dAnamAM rakta te mAgaNa, musAphara vagerene IcchA mujaba dAna ApIne darekanuM sanmAna karIne AbhApurInuM vRttAMta pUchatI hatI ke, "he bhAIo ! tame dezAMtara pharatA vividha dezanA vRttAMta jANatA haze. AthI pUrva dizAmAM koI TI AbhAnagarI joI che? ane tyAM IMdra sarakho caMdrarAjA rahe che, tene tame je che ?" A pramANe pUchavAthI te badhA tene kahevA lAgyA ke, "bahena ! ame te dezamAM kyAre ya gayA nathI, te nagarIne paNa sAMbhaLI nathI, tethI caMdrarAjAne kyAMthI oLakhIe ?" A pramANe pratyuttara sAMbhaLI te nirAza thatI hatI. priyanA khabara na maLavAthI ekAMtamAM zeka karatI, netremAMthI AMsudhAra cheDatI pitAnA svAmInA khabara sAMbhaLavAnI IcchAvALI te bIjA upAya na jaDavAthI dhIratA dhAraNa karIne keTalAka samaya pasAra karatI hatI. paraMtu pitAnuM duHkha jaNAvI bIjA keIne duHkhI karatI na hatI. jaMghAcAraNa muninuM Agamana ane upadeza have eka vakhata vimalApurImAM bhavya prANIonA mananA maLane nirmaLa karanArA kaI ja ghAcAraNa muni udyAnamAM padhAryA. udhAnapAlaka ekadama AvIne makara -
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sarAja vi 201 vrajarAjAne vijJapti kare che ke, ' he svAmI! Aje udyAnanI aMdara jJAnadivAkara, meAkSamAga dezaka, parApakAra nirata ja dhAcAraNu munivara bhavya prANIonA samUhane pratidha karavA mATe padhAryAM che.' rAjA vanapAlakane tuSTidAna ApI premalAlAne laI parivAra sahita te munivarane vAMdavA mATe nIkaLyeA. sarve te munivarane vaMdana karI yAgya sthAne beThA. munie megha sarakhI gaMbhIra vANIthI dha dezanA zarU karI-- pUA jiNide surUI vasu, jatto ya sAmAiya-posahesu / dANaM supatte sayaNaM sutiMtthe, '' susAhusevA sibaloga maggo ||31|| ', } jiNANaM pUajanttAe, sAhUNaM pajjuvAsaNe / Avasyammi sajjhAe, ujjameha diNe diNe ||32|| jattha ya visaya virAgo, kasAthacAo guNesu aNurAgo / kiriAsu appamAo, so dhammo sivasuhovAo ||33|| jinezvara bhagavaMtAnI pUjA, te uparanI suruci, sAmAyika-pauSadhamAM yatna, supAtramAM dAna, uttama tIrthamAM zayana ane susAdhuenI sevA e meAkSanA mArga che." 31 " jinezvarInI yAtrA-pUjA karavAmAM, sAdhujaneAnI sevA karavAmAM, Avazyaka ane svAdhyAyamAM divase divase udyama karA.'" 32
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 zrI caMdrarAja caritra jemAM viSaya taraphane vairAgya heya, kaSAne tyAga heya, guNo upara anurAga hoya, kriyAomAM apramAda hoya, te dharma mokSasukhane upAya che." 33 A pramANe munivaranA mukhethI dezanAmRtanuM pAna karI ghaNuM bhavyajIe pratibaMdha pAmIne guru pAse yazAzakti vividha niyama-vrate grahaNa karyA. premalAlacchI paNa nirmaLa samyakatvaratnane dhAraNa karI, jinadharmanI rAgI thaI caudapUrvanA sArabhUta namaskAra mahAmaMtranuM smaraNa karanArI zrAvikA thaI. te pachI munivare anyatra vihAra karyo. nagarajane paNa siddha manerathavALA pitapatanA sthAne gayA. tyArathI mAMDIne premalAlacchI paNa jinapUjA vagere dharmakAryo karavA mATe vadhAre udyamavALI thaI haMmezAM te paMcaparameSThi namaskAra mahAmaMtranuM dhyAna kare che. kahyuM jiNasAsaNassa sAro, caudasapuvvANaM jo samuddhAro / jassa maNe navakAro, saMsAro tassa kiM kuNai // 34 // karaAvattai jo paMcamaMgalaM, sAhupaDimasaMkhAe / navavArA Avattai, chalati taM no pisAyAI // 35 // eso maMgalanilao, bhavavilao savvasaMtijaNao a / navakAra-parama-maMto, ciMtiamitto suhaM dei // 36 //
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra apuvvo kalpatarU, eso ciMtAmaNI apuvvo a / jo jhAyai sayakAlaM, so pAvai sivasuhaM viulaM ||37|| jo guNai lakkhamegaM, pUei vihIra jiNanamukAraM / titthayaranAmagoaM, so baMdha natthi saMdeho ||37|| 203 " navakAra e zrI jinazAsananA sAra che, caudapUna je samuddhAra che, e navakAra jenA manamAM hAya, tene sa`sAra zu' karI zake? " 34 "" " pA~cama'gala mahAmatrane sAdhunI pratimAnI sakhyA vaDe=12 sakhyA vaDe navavAra hAthanA Ava vaDe gaNe che, tene pizAca Aphri chalatA nathI." 35 66 A navakAramaMtra e maMgaLeAnuM ghara che, sasArane vilaya-nAza karanAra che, sarva prakAranI zAMtine utpanna karanAra che, e navakAra parama matra citavavA mAtrathI sukhane Ape che.' 36 apUrva che, te ra navakAra e apUrva kalpavRkSa che, e ciMtAmaNiratna che, je tenuM ha MmezAM dhyAna kare vipula meAkSa sukhane pAme che." 37 " je vidhipUrNAMka jinanamaskArane 1 lAkha vAra gaNe che ane pUje che, te tIrthaMkara nAmagAtra khAMdhe che, emAM saMdeha nathI." 38 A pramANe namaskArama`tranuM mAhAtmya vicAratAM teNe keTalAka divaseA sukhapUrvaka pasAra karyAM.
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204. zrI caMdrarAja caritra namaskAramaMtranA dhyAnanA prabhAve zAsanadevInuM vacana have eka vakhata namaskAra mahAmaMtranA dhyAnanA prabhAvathI prasanna thayelI zAsanadevIe pragaTa thaIne premalAlacchIne kahyuM ke, "he dharmabhaginI ! tAro pati lagnadivasathI soLa varSane aMte tane maLaze, tethI tAre koI jAtanI ciMtA na karavI. saddabhAvapUrvaka paMcaparameSThinI bhakti haMmezAM karavI." ema kahI zAsanadevI adazya thaI. tethI premalAlacchIe vikasita manavALI thaIne lajajAne tyAga karIne pitAnA mAtA-pitAnI AgaLa devInuM vacana kahyuM. te sAMbhaLIne mAtA-pitA paNa ciMtA rahita thayAM. tyArathI mAMDIne premalAlacchI paNa namaskAra mahAmaMtrane prabhAva jANuM vizeSa karIne tenuM dhyAna karatI jinacaityanA darzana-vaMdana-pUjanane viSe tema ja yathAzakti tapa-paccakhANa karavA Adi dharmakAryomAM udyamavALI thaI ceginInA mukhe caMdrarAjAnA guNanuM zravaNa have eka vakhata jenA karakamaLamAM vINa zobhI rahI che evI kaIka eginI bhramaNa karatI tyAM AvI. te koyalanA avAja karatAM paNa vadhAre madhura svare vINa vagADavA lAgI. premalAlacchIe tene pitAnI pAse bolAvIne kahyuM ke, "bahena! pUjya evA tamAre kyAM nivAsa che?"
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 20pa cAginIe kahyuM ke, "huM pUrva dezamAM rahuM chuM. tAre zuM kAma che?" ema kahIne kaSAya vastrane dhAraNa karatI, tejathI prabhAvita mukhavALI, vairAgya vAsita hRdayavALI, buddhizALI evI te vINA vagADatI caMdrarAjAnA guNagaNa gAvA lAgI. te A pramANe- jaNatAvaharaM sujaNehi nayaM, puDhavItilagaM naranAhavaraM / mayarajjhayakaMtimakhaMDamaI, bhaya caMdamaNiTThaharaM sayayaM // 39 // suhasaMtigharaM kamalakkhijugaM, sumaNoharamuttimaNaNNaguNaM / sara caMdanaresamaputvapahaM, varavikkamarAiyapANijuga // 40 // blekanA saMtApane dUra karanAra, sajajane vaDe nama: skAra karAyela, pRthvIne tilakabhUta, rAjAomAM zreSTha, kAmadeva samAna rUpavALA, akhaMDa buddhivALA, aniSTane haraNa karanAra caMdrane tuM seva." 39 sukhazAMtinA gRha samAna, kamaLa samAna jenI be AMkha che, atyaMta manohara jenuM zarIra che, ananya guNavALA, apUrva kAMtivALA, zreSTha parAkramathI zebhatA be hAthavALA caMdrarAjAnuM tuM smaraNa kara." 40 A pramANe ahIM pitAnA priyanuM nAma sAMbhaLIne premalAlacchIe tene pUchyuM ke, "he bhagavatI ! tamArA dezamAM kaye rAjA che? A guNakIrtana konA kare che ?" ginI kahe che ke, "pUrva dezamAM AbhApurI nagarImAM rUpa vaDe devakumAra sarakho, parAkramathI zatru
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 zrI caMdrarAja caritra samUhane jItanArA caMdra nAme rAjA rAjya kare che. te mane prANaiAthI paNa pyArA che. tenI chatrachAyAmAM huM haMmezAM rahetI hatI. AthI tenA guNagaNu huM gAuM chuM. hamaNAM koI kAraNathI tenI aparamAtAe tene kUkaDo banAvI dIdhA che, te joIne duHkhI hRdayavALI huM dezAMtaramAM bhamatI ahIM AvI chuM. koI ThekANe me' tevA rAjA joyA nathI. tenA viyeAganA duHkhathI huM kAI ThekANe sukha pAmatI nathI.' A pramANe ceAginInA vacanathI peAtAnA svAmInI zodha maLavAthI jANe pharIthI jIvana maLyu hoya tema premalAlacchI tenA peAtAnA pitAnI pAse laI gaI. ceAginIe paNa sa` hakIkata rAjAne jaNAvI. " makaradhvajarAjAe kaDyuM ke, he putrI! tuM sAcI thai. tArA pati ghaNeA bhAgyazALI dekhAya che. para`tu te dUra-dezamAM rahe che, tethI te atyaMta du bha che. hamaNAM dhIratA dhAraNa kara. khedanA tyAga kara.' premalAlacchI paNa pitAnI hitakArI zikhAmaNa svIkArIne dhama dhyAnamAM rakta banI peAtAnA patine yAda karatI AzA vadhu divaseA pasAra karavA lAgI. ceAginI paNa tenA vaDe satkAra karAyelI, rajA meLavI pharavA mATe tyAMthI nIkaLI gaI. ca'drarAjAne na jovAthI nagaraja nAnA kSeAbha A tarapha phUMkaDA rUpe thayelA caMdrarAjAne eka mahinA thA tyAre nagarajanA atyaMta kSeAbha pAmyA. guNAvalI
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 207 paNa vimAtAnA bhayanI zaMkA karatI keInI AgaLa priyanuM vRttAMta kahetI na hatI. guptapaNe tene rAkhatI hatI. have rAjAne javAne Atura nagarajane e maMtrInI pAse AvI vijJapti karI ke, "he buddhinA bhaMDAra maMtrIzvara! eka mahinA sudhI rAjAnuM darzana karyuM nathI. have je rAjAnuM darzana nahi thAya to ame ahIM rahIzuM nahi, bIjA dezamAM jaIne rahIzuM. maherabAnI karI javAnI rajA Apo, jema dayA vagarane dharma, uttamakuLarahita manuSyajanma, dAMta vagarane hAthI hoya tema rAjA vagaranuM rAjya zebhatuM nathI. kahyuM che ke - rAe dhammimmi dhammiTThA, pAve pAvA same samA / rAyANa aNuvada te, jaha rAyA taha payA // 41 // dubbalANamaNAhANaM, bAlavuDDhatavaMsiNaM / / khalehiM paribhUANaM, savvesiM patthivo gaI // 42 // rAjA dhamiTha hoya te prajA dharmiSTha hoya che, rAjA pApI hoya to prajA pApI hoya che, rAjA sAre hoya to prajA paNa sArI hoya che. prajA rAjAnuM anukaraNa kare che. je rAjA hoya tevI prajA heya." 41 " dujanethI parAbhava pAmelA evA durbaLa, anAtha, bALa, vRddha ane tapasvI te sarvenuM zaraNu rAjA che." 42 tethI rAjA na hoya te vanamAM rahevuM e ja sAruM.' maMtrIe paNa kahyuM ke, "he nagarajane ! meM paNa
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 zrI caMdrarAja caritra eka mAsathI rAjAne joyA nathI. mArI paNa rAjAne jovAnI ghaNI utkaMThA che. mAre paNa tamArA je ja vicAra che. tethI hamaNuM tame sukhapUrvaka rahe. adhIrAI na kare. jaladI tenI tapAsa karIne tamane khuza karIza. ciMtA na kare." A pramANe kahI, sanmAna karI, nagara janene visarjana karyA. hitazikSA ApanAra maMtrI upara . vIramatIe kheDuM ALa ApavuM pachI teNe vIramatInI pAse jaIne nagaralakoe kahela sarva hakIkata jaNAvI ane pharIthI kahyuM ke, "he mAtA ! rAjA A pramANe gupta keTalo vakhata raheze? rAjA vagaranuM rAjya lAMbo samaya raheze nahi. rAjAne nahi jevAthI leka ghaNuM kapa pAmyA che. meM nivAravA chatAM paNa rAjAne jevAne Agraha cheDatA nathI. kaThera akSarethI kahevAyeluM mAruM vacana tamane pAchaLathI hitadAyaka thaze. AthI tamAre strIbuddhi cheDI devI joIe. kahyuM che ke - abalA jattha ya pabalA, sisU nariMdo nirakkharo maMtI / nahi nahi tattha suhAsA, jIviya-AsA vidullahA hoi / 43 / jyAM strIo joradAra hoya, rAjA bALaka hoya, maMtrI abhaNa hoya, tyAM sukhanI AzA te hatI ja nathI. jIvitanI AzA paNa durlabha hoya che." 43
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 29 - tame roSa pAmaze te tamArA durvacane sahana karIne paNa huM sAcuM ja kahIza ke, he bhagavatI ! rAjAne javAne Atura nagaralokane aTakAvatAM mane Aje eka mahine thayo. gUDha hRdayavALA tamArI pravRttine pAra pAmavA huM zaktimAna nathI, paraMtu saMzaya pAmelA sarva leka kahe che ke, caMdrarAjA kema dekhAtA nathI? te kyAM gayA ? rAjA vagara rAjya dhUrA vagaranuM thayuM che. khAlI khANiyAmAM be sAMbelA jevuM thayuM che, tethI hamaNuM keIpaNa rIte rAjAne pragaTa kare. tame rAjamAtA che, ghaNuM ucca sthAne rahelA che, tamAruM bALaka jevuM AcaNa zetuM nathI. tethI ahIM je sAcuM hoya te jaNAve. have rAjAne jevAnI utkaMThAvALI prajAne rokavI azakaya che." ( A pramANe kaTheratApUrvakanA ane yuktipUrvakanA maMtrInA vacane vIramatInA hRdayamAM kAMI paNa guNa na karyo. kAraNa ke, "stanapAna karanAra bALakane napuMsaka strInA stana dUdha ApavA samartha thatA nathI." maMtrInAM vacana sAMbhaLIne te duSTa vIramatI belIH he maMtrI ! tAruM duzcaritra huM jANuM chuM. A tAre A ja aparAdha che, kAraNa ke tuM rAjAne mArIne mane kahevA Avyo che. mArA priya putrane mArIne te maTI hatyA karI che. prazAMta thaIne mArI pAse zuM kahevA AvyuM che? - caM. ca, 14 .
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 zrI caMdrarAja caritra A tArI ceSTA jANavA chatAM paNa meM koInI AgaLa kahyuM nathI. AvuM niMdA karavA lAyaka kaNa pragaTa kare ? mATe ahIMthI cAlyo jA, cAla jA. Aje kharekhara tuM DAhyo thaIne mane samajAvavA AvyA che. kahyuM che ke - parovaesasaMsattA, dIsaMti bahavo jaNA / appakarahie stA, sahassesu vi dullahA // 44 // parovaesavelAe, siTThA savve bhaveire / vIsaraMtIha siTThattaM, sakajje hi uvahie // 45 // bIjAne upadeza ApavAmAM Asakta ghaNA mANase dekhAya che, paraMtu pitAnA hitamAM rakta hajAromAM paNa durlabha che." 44 bIjAne upadeza ApatI vakhate to badhA ziSTa sajajana thAya che, paraMtu pitAnuM kAma Ave tyAre ziSTapaNuM bhUlI jAya che." 45 AthI tArI caturAI meM pahelethI jANI che. jethI tuM mArA achatA deSa pragaTa karavA Avyo dekhAya che. je tuM mArA avaguNa belIza te huM tArA badhA deSa ughADA pADIza. tethI mArI sAthe ghaNe vivAda karavAthI saryuM. ethI tane kaI lAbha thaze nahi." - A pramANe te vIramatInA khoTA deSanuM AropaNa karanArA vacana sAMbhaLIne maMtrI beH "he bhagavatI !
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra - 211 tame A zuM bole che? tame moTAM rAjamAtA che, tamAre sArI rIte vicAra karIne bolavuM joIe. meM rAjAne mAryo ane keI sAkSI che? mAre rAjAne mAravAnuM zuM kAraNa? tame vicArIne bele. jUThuM bolavAmAM tamane zuM lAbha che? "AtmAnuM hita karavAmAM sAvadhAna sajajane avarNavAda belatA nathI. hitavacana kahenArA ane tame sAre badale Apyo. nagarajanonA AgrahathI meM tamArI AgaLa A vAta kahI, paraMtu tame tenAthI ghaNe roSa pAmyAM. tame kaho ke, huM zA mATe rAjAne mAruM? AthI he mAtA ! tevuM belivuM joIe ke, je bIjo sAcuM mAne." - A pramANe maMtrInuM vacana sAMbhaLIne vIramatI tene ekAMtamAM laI jaIne belIH "maMtrI! tAre caMdranI vAta karavI nahi, temAM kaI sAra nathI. je tuM vadhAre bolIza to "vAMkA vedhane vAMkI khIlI" jevuM thaze. bIjI vAta e che ke, "tuM pArakA chidra jue che, pitAnA jete nathI." A pramANe lokavacana na bhUlavuM. he maMtrI ! tane pitAne mAnI gupta hovA chatAM gharanI vAta kahuM chuM ke, caMdrarAjA vidyAdharanI vidyAo sAdhavA mATe ekAMtavAsamAM rahyo che, tethI tene hamaNuM kema pragaTa karAya ? tenuM nAma paNa levuM nahi. ApaNe bane maLIne rAjyane vahIvaTa karIzuM. ApaNane kahevA bIje koNa zaktizALI che? huM rAjAnA sthAne rahI chuM, tuM mAre maMtrI thaIne kAryasAdhaka
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 zrI caMdrarAja caritra thA. nahitara tuM kaDavAM phaLa pAmIne kharAba dazA pAmIza. have pachI tane je game te svIkAra. vadhAre zuM kahuM ? huM rAjyAsana upara besIne prajAnu' sa'rakSaNa peAte ja karIza. rAjya paNa svAmI vagaranu thaze nahi. jo tuM peAtAnu hita icchatA hAya tA mAruM' vacana mAnya kara.' avasaranA jANumaMtrIe tevu vacana svIkAryu, tethI vIramatI prasanna thaIne kholI : huM maMtrI ! hamaNAM vila`kha karyA vinA AkhA nagaramAM A pramANe paTahaghASaNA karAva ke, AjathI mAMDIne vIramatI rANI rAjyAsana para besIne rAjya karaze. AthI dareke temanI AjJA mALAnI jema mastake dhAraNa karavI. je tenI AjJAnuM apamAna karaze, te daMDane lAyaka thaze. vadhAre zuM kahevuM ? jee AbhApurImAM rahevAthI kaMTALyA hAya, ane yamapurImAM javAnI icchA hoya, te ja viruddha vanArA thavuM. 6 vIramatI rAjyAsana upara beThI evI paTahAdghASaNA A pramANe tenI AjJA pramANe matrIe nagaramAM paTahu vagaDAvyeA. paTaghASaNA sAMbhaLavA mAtrathI nagaraleAka Azcaya pAmI, 'A zuM, A zuM" ema vicAra kare che. strI vagaranA rAjA te sAMbhaLyo che, para`tu rAjyanI mAlika strI te kayAMya sAMbhaLI nathI. AbhApurImAM A navuM
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 213 sarjana thayuM che. A nagaramAM strI-rAjaya thayuM, kAraNa ke badhe puruSavarga kSaya pAme che. e pramANe nagarajane paraspara bolavA lAgyA. cittamAM kheda pAmyA chatAM paNa vIramatIne kAMI paNa kahetA na hatA. vIramatI nirvidanapaNe rAjya karavA lAgI. meTA sAmaMta rAjAo paNa tenI AjJAne mALAnI jema mastake vahana kare che. caMdrarAjAne koI yAda karatuM nathI. jenI upara yamarAjA kapa pAmya heya te ja caMdrarAjAne yAda kare, athavA te marI gayela ja jovAya. sarvatra akhaMDita AjJAne pravartAvatI te rANI maMtrIne svAdhIna karI prasanna manavALI thaI te vIramatIe vicAryuM ke, "mArA jevA svabhAvavALe A maMtrI mo che. mArAM vacanane anusarato A gAnane anukULa vAjiMtra vagADe che, e pote paNa caMdrarAjAne yAda karato nathI" e pramANe mAnatI kALa pasAra have eka vakhata catura thaIne maMtrIe vIramatIne kahyuM ke, "he mAtA ! moTA parAkramavALA tame A rAjyanuM rakSaNa karate chatAM prajA caMdrarAjAnuM nAma paNa letI nathI. keInI paDI gayelI vastu ApaNA rAjyamAM keIpaNuM letuM nathI. tamAre prabhAva aciMtya che. AvuM rAjyapAlana pUrve keIe karyuM nathI. tame rAjyasana para beThA tyArathI "vAgha-bakarI eka kAMThe sAthe pANI pIe che. evI lokokti sAcI thaI he mAtA ! vadhAre zuM
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 zrI caMdrarAja caritra kahIe? tamArA prabhAve cAmaDAnuM nANuM paNa mAnya thAya che. tamArI AgaLa bolavA mATe kaI zaktizALI nathI, ahIM ghaNA rAjAo thayA che. meM paNa teone joyA che. AgaLa paNa joIza. paraMtu tamArI AgaLa teonI kaI gaNatarI? tame strI hovA chatAM paNa kheda na kare. pRthvI paNa strIliMgadhAriNI che. bIjA jyAre vRddha thAya che, tyAre zarIrathI name che, vAMkA vaLe che, tame te vRddha thavA chatAM bIjAne namAve che, tethI tamAruM vRddhatva vakhANavA lAyaka che." A pramANe maMtrInAM vacana sAMbhaLIne harSathI pUrNa hRdayavALI, kSudra svabhAvavALI vIramatI lajajA na pAmI. pharIthI harSa pAmelI teNe kahyuM ke, "tuM mAre sAce sevaka che, tAruM vacana mAre mAnavA gya ja che." maMtrIe jANyuM ke, amAro paNa vaLAvIo-rakSaka vAgha thA che, paNa te sAruM nathI. A pramANe vicAra karatAM tene daSTimArgamAM pAMjarAnI aMdara rahele kUkaDe Ave. kUkaDAne joI maMtrIe pUchavAthI vIramatInuM asatya kathana te pachI te kUkaDAne joIne te maMtrI vIramatIne pUche che ke, "he pUjyA ! A pakSIne pAMjarAmAM kema nAMkhyo che? athavA koI devavizeSane vaza karIne bIjArUpe rAkhe che, sAcuM kaho."
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 215 te pachI vIramatIe kahyuM ke, "vahune ramavA mATe mUlya ApIne e kharIda karyo che. atyaMta dIna avasthAne anubhavatA ene joIne dayA AvavAthI meM ene pAMjarAmAM rAkhe che. jyAM sudhI jIve tyAM sudhI e sukhapUrvaka ahIM rahe. susvAdu phaLa vagerenA bhejana vaDe te AnaMda kare. rAtrinA chelA pahere prabhunA guNagAna mATe mane paNa te pakSI jagADe che." te pachI maMtrIe kahyuM ke, "A pakSIne tame kharIda karyo hoya tema jaNAtuM nathI. je mUlya ApIne grahaNa karyo hoya to te mATe karAyela dhanane vyaya ( kharca) koIka cepaDAmAM lakhAyela hata. tamAre badhA kArabhAra mArA hAthe ja thAya che, AthI mane sAcuM kahe. huM te tamAre ja chuM, tamAruM badhuM jANuM chuM.' vIramatIe kahyuM ke, "AvI vAta vAraMvAra pUchavI nahi, temAM tAruM jJAna nathI. vaLI mArI pAse ghaNuM dAgInA che, temAMthI eka dAgIne ApI A kUkaDe meM kharIda karyo che. tethI tenuM nAmuM copaDAmAM nathI. have pharIthI e vAta pUchate nahimeM kaheluM vacana tAre mAnavuM. anyathA tuM paNa tevI avasthA pAmIza." A pramANe tenuM bhayapUrvakanuM vacana sAMbhaLIne maMtrI mauna thaze. - A vakhate gharanI aMdara rahelI azupUrNa netravALI guNAvalIne teNe retI jaI teNIe paNa pitAnI
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 zrI caMdrarAja caritra hatheLImAM "A kUkaDe mAre pati caMdrarAjA che evA akSare lakhIne maMtrIne samajAvyuM, te A pramANe- jo paMjare nivaDio caraNAuho me, | mattA sa viniva sa ! Lo. takAmmakAraNamihaM khalu me vimAyA, vihimi vivarIyA nATrt wddA "A pAMjarAmAM rahela je caraNAyudha kUkaDe che, te mAre pati caMdrarAjA che. he maMtrI ! te tame jANe. ane te karmanuM kAraNuM kharekhara vimAtA che. vidhAtA roSa pAme tyAre lokenI viparIta gati thAya che." 46 AthI sarva hakIkata jANavAthI maMtrIe vIramatIne badho ya kUTa-prapaMca jA. Azcarya pAmyA chatAM paNa teNe te vAta na pUchI. te pachI tene praNAma karI rajA laI pitAne ghera gaye. A caMdrarAjAnA kUkaDAnA svarUpanI vAta dezAMtaramAM paNa prasiddha thaI. badhA loko "te vIramatIne dhikkAra ha" ema bolavA lAgyA. jeNe rAjyanA lobhathI pitAnA putrane AvI dazA pamADyo. vIramatInA bhayathI trAsa pAmI keIpaNa tenI AgaLa pratyakSa thaIne kahevA samartha thatA nathI. kahyuM che keuvesso hi mukkhANaM, pakovAya na saMtIe / payapoNaM bhujaMgANaM, kevalaM ksivaDDhaNaM // 47 //
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI dvArA cAritra ha upaedaso na yavvo, jArise tArise jaNe / ua vAnaramukkheNa, sugharI nigdharIkayA // 48 // "mUkhaMjanane upadeza Apa e prakopa mATe thAya che, zAMti mATe thatuM nathI. sapane dUdha pIvarAvavAthI phakta jheranI vRddhi thAya che." 47 - "jevA tevA mANasane upadeza na Apavo. juo mUkha vAnarane upadeza ApavAthI sugharI (pakSI) ghara vagaranI karI." 48 kAraNa ke baLavAnanI viruddha ciMtana karavuM te phakta atyaMta duHkha pedA karanAra ja thAya che. keTalAka rAjAoe viramatInA vidyAbaLathI bhaya pAmI tene praNAma karI tenI AjJA kabUla karI. teNIe aciMtya vighAzaktinA prabhAvathI vAMkA cAlatA mANasane saraLa banAvI dIdhA. himAlayanA rAjA hemaratharAjAnI AbhApurI upara caDhAI te vakhate himAlayanA adhipati hemaratharAjAe vIramatIne vRttAMta jA. pahelAM je caMdrarAjAthI ghaNI vAra parAjaya pAmyuM hatuM. tethI teNe vicAryuM ke, hamaNu vijayano samaya Avye che e pramANe nirNaya karI te AbhApurInuM rAjya levA taiyAra thaye. pahelAM vIramatIne - sAdhAraNa strI mAnIne te hemaratharAjAe eka patra lakhI
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 zrI ca`drarAja caritra tenI pAse dUta mekaklyA. te avilakhita prayANa vaDe ghaNI bhUmi eLagI AbhAnagarImAM AvIne sabhAmAM sihAsana upara beThelI vIramatInA hAthamAM peAtAnA svAmInA lekha ApcA. teNIe paNa te lekha A pramANe vAMccA, huM raDe ! mUDha buddhivALI, teM je kSatriya rAjAne prakeApita karyAM hatA te jaldI tAru rAjya levA Ave che, tethI tAre peAtAnA dezanuM rakSaNa karavA taiyAra rahevu..' 6 A pramANe lekhanA atha vicArI krodhathI nakhathI zikhA sudhI maLatI te mehuM lAlaceALa karI kholI huM dUta! tuM utAvaLe jaI ne tArA svAmIne jaNAva ke, 'huM raDAputra ! jo tuM mANasa hAya te peAtAnA vacananuM pAlana karaje ane jaldI ahIM. Avaje, tema ja tuM rANI jAce| hA ane peAtAnI mAtAnuM stanapAna karyu hoya tA ekadama mArI STimAga mAM Avaje. jo tu kSatriyakuLamAM janmyA hA te| A kAmamAM vilaMba karatA nahi. jo keDamAM sAcI talavAra dhAraNa karatA ho te yuddhamAM potAnu parAkrama batAvaje. tuM pahelAMnA divase bhUlI jaI ne phogaTa baDAI kare che. yuddhamAM avaLA mukhavALA thaI ne keTalIka vAra ahIM'thI nAsI gayelA tane hu' jANuM chuM'. te ja hu' peAtAne vIra mAnatI vIramatI chuM. te jyAM sudhI A vIramatIne joI nathI tyAM sudhI tane yuddhanI vAta
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 219 - sArI lAgaze. je tArA yuddhanA abhilASa hAya tA tArA e abhilASa pUro karaje. AvavAthI yuddhamAM tenI parIkSA thaze. huM mUkha'! pArakAnA rAjyanI icchA karatAM tAruM peAtAnu' rAjya paNa raheze nahi. kIDIne pAMkha Ave te tenA vinAza mATe ja thAya che, tevI ja tArI ceSTA che. capaTImAtramAM tane masaLI nAMkhIza ema tAre jANavu huM dUta ! tArA svAmIne meM kaheluM adhu' kaheje.' : A pramANe kahIne teNIe dUtane ravAnA karyAM. te vIramatInI pAsethI nIkaLI te krUte hemaratharAjAnI pAse jaI ne teNInI badhI vAta jaNAvIne kahyuM ke, * he rAjA! jeNe vidyAe siddha karI che evI teNInI sAthe virodha na karavA.? A pramANe vina'tI karyA chatAM paNa abhimAnane vaza thayelA rAjAe tenu vacana mAnyuM nahi.. ekadama yuddhane niNa ya karI hemaratharAjAe peAtAnA saunyane taiyAra karyu.. te pachI te himAlayanA zikhara sarakhA mada jharatA hAthIo, samudranA taraga sarakhA taraMgavALA evA haiSArava karatA ave, cakranI dhAra vaDe pRthvIne cUrI nAkhatA rathA ane yuddhabhUmimAM vijaya meLavanArA subhaTAne laI ne sAmAnA samUhathI parivarelA niraMtara prayANA vaDe ' A rAMDane ekadama peAtAnI bhUjAnA maLa vaDe kSaNavAramAM jItIne AbhAnagarIne grahaNa karIza.' ema vicAratA AbhAnagarInI samIpamAM ANye.
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 zrI caMdrarAja caritra te vakhate zatrusamudAyane nAza karavA samartha evA aneka vIrapuruSathI adhiSThita AbhApurIne joIne prabaLa zatruothI paNa A AbhAnagarI chatAya tevI nathI ema jANuM kSobha utpanna thavAthI te tyAM ja rahyo. - have pitAnI nagarInI pAse AvelA hemarathane jANIne te vIramatIe pitAnA maMtrI sumatine bolAvIne kahyuM ke, "he maMtrIzvara ! A hemaratha sainya sAthe AvI A nagarIne ghero nAkhavA Icche che. e tucchanI sAthe yuddha karavuM mane paNa lajajA karanAruM che. e sAmAnya mANasa sAthe yuddha karavA huM kaI rIte jAuM? paraMtu tArI upara mArI maherabAnI che. avazya tAre vijaya thaze. tethI tuM sainya laIne tenI sAme jA. tAre kaMI jAtanI ciMtA na karavI. tAruM ruvAMTu paNa vAMkuM karavA koI zaktimAna nathI. AthI Dhola-nagArAnA avAja pUrvaka tyAM jaI ekadama tene gherI laI vijayapatAkA grahaNa kara." A pramANe vIramatInAM vacane sAMbhaLI te sumatimaMtrI pitAnA sthAne AvI sAmaMtane bolAvI kahe che ke, "he sAmaMta ! A hemaratharAjA prabaLa sainya laI A AbhAnagarIne jItavA AvyuM che, tene jItanAra kSatriyakuLamAM utpanna thayele zuM kaI nathI? je kaMI mADIjAye hoya te taiyAra thAo. tamArI jevA sAmatagaNa hovA chatAM je te AbhAnagarIne grahaNa karaze te ApaNe kevI rIte moTuM dekhADIzuM? hamaNAM vIramatInA
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ thI caMdrarAja caritra 221 avaguNa na joIe. ApaNuM uccakuLa jevuM joIe. hamaNAM caMdrarAjA kUkaDApaNAne pAmyA che evuM pitAnA manamAM na vicAravuM. te paNa tamArI sevAne bhUlaze nahi. kAraNa ke je popakAra-rasika hoya che te narazekhara thAya che, ApaNe paNa tevA thavuM joIe. kahyuM che ke - do purise dharai gharA, ahavA dohiM pi dhAriA puhvii| uvayAre jassa maI, uvayariaM je na kuMsaMti // 49 // be puruSone pRthvI dhAraNa kare che, athavA be puruSo vaDe pRthvI dhAraNa karAI che, 1 jenI upakAramAM buddhi che ane je upakArane bhUlatA nathI." 49 A pramANe maMtrInAM vacanethI vizvAsa pAmelA te sAmaMta UMce hAtha karIne bolyA ke, "maMtrIzvara ! caMdrarAjA rUpI sUryane Atapa himaratharUpI himane TukaDe TukaDA karaze, kSatriyo prANane paNa svAmInA kAryathI vimukha thatA nathI, te caMdrarAjAnA sevake evA amane zuM kahevAnuM hoya?" sumatimaMtrInuM hemaratha sAthe yuddha ane sumatimaMtrIne vijaya have badhAne ekamata jANIne sainyane taiyAra karI maMtrI ekadama prayANaduMdubhi vagADate nagaramAMthI bahAra nIkaLyo. baMneya sainyanA baLavAna subhaTo strI vagerenA
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31 zrI caMdrarAja caritra meAhane choDI sanmukha AvI yuddharasika banI yuddha karavA taiyAra thayA. keTalAka kSatriya-narA bhUkhyA si'nI jema garjanA karatA hi'gaLA jevA vaNu vALA laDavA lAgyA. yuddhamAM vIcallAsa vadhAre evAM vAMjitrA vAgavA lAgyAM. bhATacAraNAnA samUhathI gavAtIguNAvalIne sAMbhaLIne akhADAmAM mallanI jema subhaTanA raNusa grAma pro. keTalAka ceAddhA yuddhamAM bhaMbhAnA bheMkAra avAja sAMbhaLIne yaza:lakSmIne grahaNa karavA tatpara thayA. keTalAka subhaTo padaprahAra vaDe bhUmine kapAvatA vijayalakSmIne icchatA eka khIjAne vaLagatA paraspara bhegA thavA lAgyA. keTalAka subhaTenA hAthamAM rahelA, vAMkA prahAra karAyelA tIkSNa namaskAra karatA hAya tevA dekhAya che. dhanurdhArIonA dhanuSamAMthI nIkaLelAM khANeA kSaNavAramAM lakSya-alakSyapaNAne pAmyA. brahmAMDane phADI nAMkhatI hoya evI tApA baherA mANasAne paNa jagADatI hatI. kAI kAyara puruSA jIvitanI AzA karI yuddhanA bhayathI trAsa pAmI raNabhUmi cheDIne nAsavA lAgyA. koika maraNathI bhaya pAmI zastra-astra phekI duI nAsI javAne ja sAruM mAnavA lAgyA. keTalAka pracaMDa ejasvI puruSA vIrarasane vamana karatA hAya tema yuddhakrIDA karatA hatA. keTalAka jIvAnA saMhAra karatI yuddhakIDAne joI na zakavAthI trAsa pAmatA hatA. kAIka udbhaTa subhaTanA vegane nahi sahana bhAlA paraspara
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 223 karavAthI pRthvIpIThanuM zaraNuM letA hatA. subhaTAnI talavAranI dhAra vaDe TukaDe TukaDA karAyelA keTalAka pataMgiyA jevI dazAne pAmyA. keTalAka hAthIee phrAMtanA prahArathI gheADAone jIvitathI rahita karI te vaDe bhUmine bharI dIdhI. keTalAka cAMddhAonA mahArathIoe aMganA cUrecUrA karI mUrchA pamADI pRthvI upara pADI nAMkhyA. keTalAka vIrA zastraprahAreAthI bhedAyelA mastakavALA thaI devatAI lakSmIne ( svarga lakSmIne) pAmyA. keTalAka gheADesvArA pAtAnA gheADAnI kharIone khIjA hAthIonA dAMta upara rAkhI UbhA rahIne khIjA sulaTAne bamaNA prahAra karatA hatA. keTalAka chatradhArI rAjA ghaNA prahArathI jarita dehavALA thaI pRthvItaLa upara paDI madeAnmatta evA te vIrarasanA svAda karatA hAya tevA dekhAya che. A pramANe ane sauncAnuM AzcaryakAraka yuddha thaye chate lehInI nadI subhaTanA mastakarUpI kamaLanI paktithI zAbhatI ane kAMThe vahevA lAgI. yAginI ane khecarIenAM TALAM kautuka jovA mATe tyAM icchA pramANe pharavA lAgyAM. te vakhate leAhI ane mAMsamAM Asakta gIdha vagere pakSIenA samUhane hu ApanArA yuddhamAM sumatima`trI garjanA karate chate hemaratharAjAnA sainike ziyALanI jema daze dizAmAM bhAgI jaI kayAMya adazya thaI gayA. te pachI avasara pAmIne sumatima trIe hemarathane mayUradha vaDe AMdhIne svAdhIna karyAM.
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 zrI caMdrarAja caritra "sumatimaMtrIne vijaya tha" ema sarvee udghoSaNA karI. - have vijaya meLavI sumatimaMtrI dubhinA avAjathI dizAone baherI karate nagarImAM praveza karIne vIramatInI pAse Ave ane tenI AgaLa hemaratharAjAne upasthita karyo. te vIramatI tene joIne bolI ke, "he vIramAnI ! tArA baLanI parIkSA thaI? tuM mAre lAMbA samayathI sevaka che, chatAM mArI sAthe yuddha karavA IcchatA pahelAM te kAMI vicAra na karyo? are mUrkha ! zuM tuM mArA para kamane jANatA nathI ? mArA maMtrIe paNa tAre parAjaya karyo. "bela amArI AgaLa keNa strI ?" Aja sudhI te AbhApurIne sImADe je na hatuM ? jethI tane ahIM AvavAnI IcchA thaI? paraMtu tAre A na bhUlavuM ke, je tuM hAthI che te huM siMha chuM, ne tuM cAle che te huM sIMcANuM chuM. he nirlajaja ! ahIM tArA jevuM bIjuM keNa che, je phakta nakAmI bhArabhUta evI talavArane upADe." A pramANe kaThora vacanathI vIramatI tene tarjanA kare che. te pachI sumatimaMtrI sumadhura vacanothI vIramatIne vinaMtI karIne hemaratharAjAne baMdhanamAMthI choDAvyuM. te pachI azanavastra AdithI satkAra karIne saMteSa pamADyo.
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 225 te pachI vIramatIe kahyuM ke, "AjathI mAMDIne tuM mArI AjJAnuM akhaMDapaNe pAlana kara. tAruM kalyANa thaze." hemaNe kahyuM ke, "he mAtA ! tamArA AdezanuM huM kyAreya ulaMghana nahi karuM" ema kahI tene praNAma karI sabhAmAM beTho. zivakumAra naTanuM pitAnI putrI ziva mAlA sAthe rAjasabhAmAM Agamana have eka vakhata ghaNA prakAranI naTakarmanI kaLAmAM kuzaLa zivakumAra nAme zreSTha naTa tyAM Ave. tenI sAthe vividha prakAranI nATayakaLAmAM vicakSaNa pAMca naTa hatA. te naTarAjAe nATayakaLAmAM sarva sthaLe yaza meLavI rAjasabhAmAM praveza karI vIramatIne namaskAra karyo. vIramatIe tene pUchyuM ke "he neTavara! tuM kyAMthI Avyo che ?" - zivakumAre kahyuM ke, "he vIrasenarAjAnI vallabhA! huM uttara dizAnA mArgathI nATayakaLA vaDe aneka rAjAenA cittane prasanna karato, teonI pAsethI lAkho bheTa meLavato AbhAnagarInI ghaNI prazaMsA sAMbhaLate ahIM Avyo chuM. AbhAnagarInI jevI zabhA sAMbhaLI hatI tevI ja Aja meM pratyakSa joI. sabhAjana sahita tame dIrgha AyuSyavALA thAo. hamaNuM je tamAre caM. ca. 15
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 zrI caMdrAja caritra hukama hoya tA huM dAridranI mudrAne nAza karavAmAM samaya nATaka dekhADIne bhagavatInA prasAdanA aMzane pAmu' te pachI rajA maLavAthI zivakumAre badhAya naTAne bhegA karyA. naTAnA samudAya paNa pota-potAnA nATacavibhAga Adi kArco karavA mATe tatpara thayA. have te naTA caMdrasamAna zvetasukha dhAraNa karI, kaccha khAMdhI kesarIvaNu nA adheAvastra paherI dhiga--dhigapiga e pramANe mRdaMga vagADatA, duMdubhi vagADatA, madhura rAgAlApa karatA vINA vagere vAdyonA saptasvara ane cha rAganA AlApa vaDe sAkSAt saMgItamaMDapa te vakhate tyAM manAve che. naTarAja paNa huMMsa, azva, gaja, vAgha vagere navAM navAM rUpA karI tyAM ramata kare che, kayAreka aMtaramAM hasatA te hAsyajanaka vakaeNvacaneAthI tema ja vividha netra vikArAthI hAsyarasa utpanna kare che. e vakhate guNAvalI paNa vAjiMtrane nAda sAMbhaLI peAtAnA khALAmAM pAMjarAmAM rahelA caMdrarAjAne rAkhI geAkhamAM esI nATaka jue che. te pachI saghaLI nATyakaLAmAM kuzaLa zivakumAra naTarAjanI putrI zivamAlA peAtAnI kaLAnI kuzaLatA dekhADavA mATe taiyAra thAya che. te samaye naTarAje tyAM upazamazreNI sarakhA UMcA eka vAMsa UbhA ryAM. tenI cAre bAju bhUmimAM khIlA
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 227 nAkhI, te khIlAmAM doraDA bAMdhI majabUta karyo. tethI bhavyajanane te leka (cauda rAjaleka)nA AkAra sarakhe dekhAya che tema ja vAMsanI AgaLa nAkhelA khIlA upara sopArI mUkIne te vAMsane vibhUSita karyo. sauthI pahelA tyAM zivamAlA AvI. mahArANIne praNAma karI caMdrarAjAnI kIrti uccAre che. te pachI potAnA pitA vagerenI rajA laI te vAMsa upara caDhe che. te vakhate nIce UbhelA naTe Dhela vagADe che. naTarAja kahe che ke, "putrI! tuM sAvadhAna thaIne citta ane netra nizcala kara. he putrI ! te naTakuLamAM utpanna thaIne ghaNI kaLAone abhyAsa karyo che, te kaLAo je A rAjasabhAmAM nahi batAve to tArI kaLAnI kuzaLatAne kyAM upaga thaze ? ApaNe A kuLadharma che, ahIM keI vicAra na kara. kahyuM che ke, avasaraM pappa jo mUDho, sa-hiyaM na samIhae / logabajjho sa viNNeo, ko hi kittiM na kaMkhae // 50 // avasara pAmI je mUrkha pitAnuM hita Icchato nathI, te vyavahArazUnya jANa, kIrtinI koNa IcchA karatuM nathI ?" 50 te paNa pitAnuM vacana sAMbhaLIne ekadama vAMsanA zikhara upara caDhI vAMsanA agrabhAga upara rahela sepArI upara potAnI nAbhi rAkhI AkAzamAM kuMbhAranA paiDAnI
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra " jema peAtAnA zarIrane bhamADavA lAgI. nIce rahelA Dhola vagADanArA meATA zabdothI hA...hA'ema hAkArA kare che. zarIrane bhamADatI te zivabAlA vacce vacce parAvartana karIne sepArI upara mastaka rAkhIne be paga UMcA karI tApasInI mAphaka kSaNavAra mana-vacana-kAyAne sthira karatI hatI. te pachI dehanuM parAvartana karIne daDhapaNe zvAsa rekI seApArI upara garuDAsane besatI hatI. te pachI te seApArI upara DAma paga rAkhI eka page UbhI rahIne zarIrane cakranI mAphaka bhamADe che. tenI te kaLA atyaMta duSkara ane ati addabhuta hatI. pharIthI te vAMsa upara rahelI judA judA pAMca vaSNunA mastake vITavAnA vastro laI ne kamaLanALanI upara puSpanAM pAMdaDAM gUMthe che. 18 A pramANe nATyakaLAnI kuzaLatAne batAvatI zivamAlAne zivakumAra kahe che ke, * he putrI ! A badhI sabhA tArI kaLAnI kuzaLatAthI ghaNI satuSTa thaI che, AthI nIce Utara. samaya ghaNA thaI gayeA che.' te peAtAnAM pitAnAM vacanane sAMbhaLIne DhorI pakaDIne sApaNanI mAphaka athavA tA AkAzamAMthI UtaratI ga'gA nadInI jema nIce Utare che, Sita thayelA naTagaNu paNa tene bheTe che. kAraNa ke have paDavAnA bhaya garcA che. naTA cadrarAjAnA jaya jayakAra beAlatA Dhola vagADatA vIramatInI pAse AvI tene pramANa karI inAma mAge che.
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrAja caritra guNa jANanAre zivakumAra naTarAja caMdrarAjAnA cazanA guNagAna kare che, karNa puTamAM tapAvelA sIsA sarakhI teonI vANI sAMbhaLIne rAjyanuM abhimAna dhAraNa karatI vIramatI teone dAna ApatI nathI, tethI manoratha pUrNa na thavAthI teo pharIthI vividha kalAkauzalya batAvIne moTethI caMdrarAjAne jaya zabda uccAratAM pramANa karI vIramatI pAse mAge che. te vakhate paNa vajanI jema kaThina hRdayavALI te vIramatIe jarApaNa InAma na ApyuM. bIjA keTalAka leke nATayakaLA joI ghaNe AnaMda pAmI dAna ApavA utsuka hovA chatAM potAnI rANInI pahelAM ApatA nathI, naTarAja paNa vIramatInA Azayane jANatuM na hovAthI vAraMvAra caMdrarAjAnA guNe uccAre che. pitAne yaza sAMbhaLI kUkaDA rUpe rahelA caMdra rAjAnuM dAna A vakhate pAMjarAmAM rahelo kUkaDe vicAre che ke, A naTavRda mAre yaza vakhANe che. tethI te sahana na karavAthI mArA vimAtA teone inAma ApatI nathI. tethI dAna nahi maLavAthI A naTo dezAMtaramAM mAre apayaza bolaze, tethI teone avazya dAna ApavuM joIe, anyathA mAro yaza kevI rIte raheze?" e pramANe vicArato te kUkaDe guNAvalInA mukhane jeIne prasanna manavALe thaI pitAnA pAMjarAnI saLI
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 zrI caMdrarAja caritra mAMthI paganA ghAtathI ratnajaDita eka sonAnuM kALuM khaseDI cAMcamAM laIne nIce teonI AgaLa nAMkhe che. badhA lekanI najara samakSa nIce paDelA kaLAne jete zivakumAra ekadama laIne "caMdrarAjA vijaya pAme " e pramANe jayaghoSaNA kare che. te pachI Dhela vagADIne paNa tene jayapaTa ghaNo vagADyo. te pachI sarve leke vIramatIne na jotAM hoya tema vividha vastra-AbharaNa Adi devA lAgyA. te vakhate zivakumAra vagere naTagaNa paNa vasaMtaRtumAM vividha vanarAjI vaDe girivara zebhe tema vastra-alaMkAre vaDe zebhe che. naTe ane naTae paNa amUlya vastro paherI apUrva hoya tevA dekhAya che. te pachI manavAMchita karatA adhika dAna maLavAthI dAridra dUra thavAthI saMtoSa pAmI te zivakumAra Adina pitAnA sthAne gayA. niyama viruddha dAnathI vIramatIne reSa A tarapha pitAnA niyama viruddha dAna apAtuM joI ne vIramatInA dehamAM krodhAgninI javALAo cetarapha phelAI. pachI kapAkuLa manavALI teNIe vicAryuM ke, "huM sabhAmAM hovA chatAM viveka vagaranA kayA mUrkha mArI pahelAM dAna ApIne dAnI thavAnI mahecchA karI? e kharekhara mosALamAM mATe thayelo dekhAya che, te mUkha mArI
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI cadrAja caritra nizALamAM bhaNyA nathI. tenuM lAMbuM AyuSya che ke jethI ahIMthI jIvatA nIkaLatAM meM joyA nathI. ' < pAMjarAmAM rahelA kukaDAe prathama inAma Apyu'' te teNe na jANyuM. AthI vIramatI tenI upara kApa na pAmI. 31 te samaye samayane jANanAra maMtrI kahe che ke, huM - bhagavatI ! rASa karavAnu kAI kAraNa nathI. je kAI e dAna ApyuM, paNa tethI yaza teA tamane ja maLyA. saraLa bhAve jANavuM ke jema zUra puruSA yuddhamAM svAmInI AgaLa jaIne yuddha kare che, tema dAtArA paNa peAtAnA svAmInA gavAtA yazane sAMbhaLIne chAnA rahetA nathI. vaLI bIjI vAta e che ke jeNe dAna ApyuM te paNa tamArI putra sarakhI prajA ja che, te zuM mAtAnI AgaLa khALa krIDA na kare ? tenI upara rASa na karavA ghaTe.' A pramANe maMtrIe samajAvavA chatAM paNa te kApathI na aTakI. te pachI rAjasabhA visarjana karI kApayukta cittavALI te vIramatI peAtAnA sthAne gaI. te vakhate sUya paNa asta pAmyA. te pathArImAM sUtI, paNa ci'tAkuLa manavALI Amatema ALoTavA chatAM kSaNavAra paNa nidrA sukha na pAmI. kahyu che ke-- ciMtA citAsamA vuttA, bidumettavisesao / sajIvaM dahae ciMtA, nijjIvaM dahae citA // 51 //
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 zrI caMdrarAja caritra ciMtA jarA maNUsANaM hayANaM agamo jarA / asaMbhogo javA thINaM, vatthANaM Ayavo jarA // 52 // ciMtAurANaM na suhaM na niddA, kAmAurANaM na bhayaM na ljjaa| atyAurANaM na gurU na baMdhU, khuhAurANaM na I na velA / 53 / "ciMtA e biMdu mAtra vizeSathI citA samAna kahI che, ciMtA e jIvatAne bALe che, jyAre citA e nijIvane bALe che" 51 ciMtA e manuSyanI jarA che, gatine abhAva e azvonI jarA che, asaMga e strIonI jarA che ane Atapa e vastronI jarA che." para "ciMtAtura manuSyane sukha ke nidrA hotAM nathI, kAmAtura lokone bhaya ke lajajA hotAM nathI, arthAtura lakone guru ke baMdhu hotA nathI, kSudhAtura janene ruci ke vakhata letA nathI." 53 " "paheluM dAna koNe ApyuM ? ema vicAra karatAM tene savAra thaI gayuM. pUrvAcalanA zikhara upara sUrya caDhayo tyAre matihIna vIramatIe sabhAmAM AvIne potAnA adhikArIo ane nagarajanone bolAvyA. sabhAmAM rahelI te vIramatI te ja naTarAjane bolAvI pharIthI nATaka karavA Adeza kare che. te naTarAja Adeza maLavAthI
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja tri te ja vakhate badhI madhyabhAgamAM vazada sthApe che. te vakhate-- 233 sAmagrI taiyAra karI ragabhUminA guNAvalI kaMcaNapaMjaratthaM, piya samAdAya nie gavakkhe | navaM navaM nADayamikkhiu sA, ThAsI khaNa' dukkhaviNAsaNAya // 54 // | " guNAvalI paNa kAMcananA pAMjarAmAM rahelA peAtAnA priyane laIne peAtAnA gavAkSamAM navAM navAM nATaka jevA mATe ane kSaNavAra du:kha dUra karavA mATe beThI." 54 ' bIjA divase paNa kaTarAjanuM dAna zivakumAra paNa bharatanATya vagere judAM judAM nATako karI, 'caMdrarAjA jayavaMtA va'e pramANe khelatA vIramatI pAse AvyeA. te paNa * caMdrarAjA jaya pAme ' e pramANe zabda sAMbhaLI ghaNA khedu pAmI kAMIpaNa na khAlI. inAma ApavA teNe peAtAnA hAtha lAMe na karyAM tethI nagarajana paNa vIramatInuM mukha jotAM dAna devAnI icchA heAvA chatAM tema ja UbhA rahyA. zivakumAra paNa vIramatInA Azayane na jANavAthI sa sabhA tarapha Ta phUMkatAM-- lavaNeNa viNA anna, seNA ya gayavajjiyA / pattahINA jahA vallI, caMdahINA tahA sahA // 55 //
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI cadrarAja caritra " jema mIThA vagaranuM anna, hAthI vagaranI senA, patra vagaranI vela, tema caMdra vagaranI sabhA che." 234 e rIte caMdrarAjA vagaranI sabhAne te nissAra mAne che. te vakhate vAraMvAra gavAtA peAtAnA yazane sAMbhaLIne te kUkaDA vimAtAnA bhayane avagaNIne lAkhanA mUlyavALA kacALAne pAMjarAmAMthI bahAra nIce phreMke che. zivakumAra naTa paDatAM te kacALAne jaladI peAtAnA hAthamAM laI mATethI * caMdrarAjA vijaya pAme| ' ema AlyA. te vakhate prathama divasanI peThe utka Thita badhAya leAkeAe puSkaLa dAna ApyuM. tyAM senAnI vRSTi thaI. vIramatInA phUMkaDArUpe rahela cadrarAjA upara rASa ( kUkaDAnA avinaya joI atyaMta kApa pAmI te vIramatI rANI talavAra laIne jyAM guNAvalI beThI che tyAM jaIne hAthamAM pAMjaru laIne khelI : hai duSTa ! dhRSTa ! haju paNa tane lAja nathI ? mArI pahelAM te naTAne kema dAna ApyuM? A avinayanu phaLa meLava. have tane jIvatA cheADIza nahi.' ema eTalI talavAra kheMcI jeTalAmAM prahAra karatA jAya che, teTalAmAM guNAvalI vacce paDIne hAtha pakaDIne khAlI ke, * he mAtA ! kApa na kare, A garIba pakSI dAnamAM zu samaje? A du:khInA dehane jue. pANI pItA enI pAMkhanA sparzathI kacALu
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 235 paDI gayuM ane te naTe laI lIdhuM. emAM Ane zuM doSa? vaLI pakSIne evA viveka kathAMthI hAya ? AthI enA upara tamAre krodha karavA ucita nathI. pakSIpaNuM pAmIne A kaSTapUrvaka potAnu jIvana calAve che. he mAtA ! A tamArI dayAne pAtra che.' A pramANe prAnA karatI guNAvalInA vacanane sAMbhaLIne bIjA leAkeAe tyAM AvIne vIramatInA hAthamAMthI pAMjaru keme ya karIne cheDAvyuM. tyAMthI pAchI pharIne te sabhAmAM AvIne peAtAnA Asana upara beThI. naTA paNa AnaH pAmyA. krIthI zivakumAra naTe vIramatIne prasanna karavA mATe nATaka zarU karyu. pitAe Adeza ApavAthI zivamAlAe paNa vAsanA agrabhAga upara caDhI pAMjarAne joIne tene (kUkaDAne) AnaMda pamADavA mATe nRtyakaLA zarU karI. phUMkaDArUpe rahelA cadrarAjAnu zivamAlAne pakSInI bhASAmAM kathana < te vakhate pAMjarAmAM rahelA kUkaDA ' A pakSIonI bhASA jANe che' ema jANIne ma Mda svare peAtAnI bhASAmAM zivamAlAne kahe che ke, huM naTakanyA ! tuM. pakSIonI bhASA jANe che, ema me' jANyu che, tethI mArI gupta vAta tane kahuM' chuM, te tuM sAMbhaLa. jyAre tuM vAMsa uparathI UtarIne vIramatInI pAse jaIza, tyAre prasanna thayelI vIramatI 'iSTamAMga' ema kaheze. tyAre tuM. anya dravya
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 zrI caMdrarAja caritra Adi sarvane cheDI, mArI ja mAgaNI karaje. dhanamAM lAbha na karatI, mRtyunA mukhamAM gayelA dInapakSI evA mAruM rakSaNa karIne abhayadAna ApavuM. tArA pagamAM namIne kahe che ke, mAruM vacana tAre avazya pALavuM. huM jIvIza tyAM sudhI tArA upakArane bhUlIza nahi. dravya Adi te ApaNe bane maLIne ghaNuM meLavIzuM. tArI pAse AvI huM mAruM sarva vRttAMta pachI jaNAvIza." A pramANe kUkaDAe potAnI bhASAmAM kahela hakIkata sAMbhaLI te zivamAlA paramArtha jANIne nATaka pUruM thaye vAMsa uparathI UtarIne pitAnA pitAne ekAMtamAM laI jaIne pakSInA upakAra nimitte kukaDAe kahelI sarva vAta jaNAve che. pharIthI teNe kahyuM ke, "he pitA! dAnamAM e kukaDAne ja mAgavo." vIramatI AgaLa naTarAjanI kUkaDAnI mAgaNI zivakumAra paNa pitAnI putrInA vacanane kabUla karIne praNAma karate dAna levA mATe AgaLa Ubho rahe che. te vakhate pitAno yaza sAMbhaLI ghaNe AnaMda pAmI vIramatIe tene bolAvIne kahyuM ke, "he naTavara! huM prasanna thaI chuM. IcchA mujaba mAMga. * te vakhate avasara 5 mI zivakumAra kahe che ke, he mAtA! je tame saMtuSTa thayA che te A kUkaDe mane Ape. bIjA dAnathI sayuM. mArI putrI kukaDAnI
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 237 gati zIkhe che. AthI te Ape. tame khIjo kUkaDA laI pALajo. he * pUjyA ! tamArI kRpAdRSTithI mAre dhana AdinI icchA nathI. jo icchA thaze te A jagatamAM ghaNA rAjA che. temanI pAsethI mAgIza. paraMtu A kUkaDA tame mane Ape. ' A pramANe zivakumAranuM vacana sAMbhaLI vIramatI khAlI : 'he bhadra ! hAthI, gheADA, dhana, dhAnya, vastra, alakAra Adi mUkI tu mUkha thaIne A tuccha vastu. kema mAge che ? pakSInuM dAna karavAmAM mArI kaI zeAlA ? AbarU kaI? zuM kAI ThekANe pakSInuM dAna te sAMbhaLyu che ? vaLI e kUkaDA teA vahune krIDA karavA mATe rAkhyA che, te ApI daIne tene du:khI kema karAya? AthI te cheDIne bIju kAMI manavAMchita mAMga. zivakumAra kahe che ke, 'he mahArANI ! pakSI ApavAmAM zu vicAra kareA che ? mAgela vastu ApavAthI tamArA yazanI hAni thaze nahi. huM jANuM chuM ke prANA karatAM paNa vadhAre vahAluM A pakSI che, AthI tamArI ApavAnI icchA na hAvAthI A bahAnuM kADhe che. jo A kUkaDA tame nahi ApI zakeA teA khIjuM zuM ApI zakaze ?" naTane atyaMta AgrahavALA jANI, tene ghaNI rIte samajAvyeA chatAM paNa te peAtAnA Agraha cheDatA nathI, tethI khIjo upAya na maLavAthI te tenuM vacana svIkArIne
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 zrI caMdrarAja caritra kUkaDe lAvavA mATe guNAvalInI pAse potAnA maMtrIne mekale che. te tyAM jaIne vinaMtI kare che ke, "he rANa! vIramatInI AjJAthI kUkaDAne levA mATe huM ahIM AvyuM chuM, kAraNa ke teNe A kUkaDe naTane dAnamAM Apyo che. tethI A kUkaDo mane Apo. ahIM tame niSedha karatA nahi, kAraNa ke A ahIM rahevAthI sukhI thaze nahi, kyAreka tene prANane saMzaya paNa thaze. naTanI pAse Ane kaI nukasAna nathI. tyAM rahI te sukhI thaze ane AgaLa kalyANa pAmaze. naTaputrI zivamAlA paNa tene pitAnA jIvitanI jema rakSaNa karaze. tamAre koI ciMtA karavI nahi.' vagara vilaMbe mane pAMjaruM Ape. kUTarAjanA viyegamAM guNavalIne vilApa guNAvalI belI ke, "he maMtrI ! tame je kaho cho te sAruM che, kAraNa ke AnI vimAtA AnI sAthe moTuM vaira rAkhe che, tethI naTane ApatA ene kAMI duHkha na thAya, vRddhapaNAmAM enI buddhi paNa naSTa thaI che, paraMtu huM potAnA jIvitanI jema priya evA Ane bIjAnA hAthamAM kema teMDuM? AthI tame tyAM jaIne naTarAjane samajAve ke AnI sAthe tamAre zuM kAma che? bIjuM kaMI paNa mAMge. kukaDA thayelA Ane zuM have ghare ghare nacAve che ? mArI pAse A rahevAthI huM AzAthI divase pasAra karuM chuM, anyathA e gayA pachI mArA divase kevI rIte jaze? ahIM vIramatIne to kAMI nukasAna
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra * 239 nathI. je pIDAya te ja vedanA jANe, bIjA mUkhaMjana te hAMsI ja kare. mArI sAsu mArA patinuM svapnamAM paNa ISTa IcchatA nathI, e zuM tame jANatA nathI ? tamArA sivAya mAruM duHkha kone jaNAvuM ?' A pramANe guNAvalInA AkaMdanAM vacana sAMbhaLIne maMtrI tene AzvAsana Ape che ke, ahI tamAre kheda na kara, chevaTe badhuM sAruM thaze. te pachI maMtrInuM vacana mAnya karatAM te guNAvalI potAnA jIvita jevA pAMjarAmAM rahelA te kUkaDAne ApIne azru sahita netravALI rudana karatI caMdrarAjAne kahe che: sAmi dINaM mama cicyA, viesa gaMtumicchasi / asamae maI jAyA, akamhA hi kaha tava // 56 // dUraM gae tume nAha, kahaM ciTaThAmi tuM viNA / kaikAlaM aNAhA ha, jIvissAmi nirAhArA // 57 // he svAmI! dIna evI mane mUkIne tame videza javA Icche che?. akasmAta akALe tamane kema buddhi thaI ?" pa6. - " he nAtha ! tame dUra jaze to tamArA vinA huM kaI rIte rahI zakIza? anAtha evI huM AdhAra vinA keTale kALa jIvI zakIza?" pa7
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra kenI AgaLa huM duHkha jaNAvu ? he nAtha, tamArI IcchA pramANe vanArI hu* ' tamAruM' jIvita pIDArahita thAe' e pramANe vizvAsa pAmI peAtAnA jIvatanI jema Apane khIjAnA hAthamAM ApuM chuM. huM nAtha! tamAre mane hamezAM yAda karavI. mArI upara dayA karavI, mAre aparAdha mApha karaveA. niraparAdhI evI mane cheDIne tamane dezAMtara javAnI icchA thaI paraMtu huM prANeza ! tamArA viSeAgathI du:khI thayelI mane eka kSaNa paNa eka yuga jevA thaze. mArA sa` manerathA duSTa devanA ceAge nAza pAmyA. vaLI ApanA saMgama ati durlabha thaze, jeNe ApaNA viyega karAbyA, tenA mukha upara dhULa paDe. huM priya ! tame kuLahIna evI naTakanyA zivamAlA upara rakta thayA che, tethI A bhavya prasAda mUkIne jAe che, paraMtu tamArA virahAgninI javALA meghanA jaLanI dhArA vaDe paNa zAMti pAmaze nahi. duSTa deva ApaNuM anupama sukha sahana karI zakayo nahi. 240 vajjeNa nimmiyaM nUNa, vihiNA hiyaya mama / aNNA mijjae ki na, erise saMkaDe vi hA // 58 // maiM, 'mAruM hRdaya kharekhara vidhAtAe vajranu banAvyuM che. nahitara AvuM saMkaTa heAvA chatAM kema bhAMgI paDatuM nathI." 58
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra devba ! tuma namaMsittA, patthemi haM muhaM muhuuN| erisaM mama sa tusya, duha dehi kayA vi mA / / 59 // he daiva ! tane namaskAra karIne huM vAraMvAra prArthanA karuM chuM ke-AvuM duHkha mArA zatrune paNa kyAreya Apato nahi. pa9 tumha siNehavakkAI, phurissaMti maNe mama / sallavya tANi pIlaM me, karissaMti ahoNisaM // 60 // tamArA snehanAM vAkyo mArA manamAM skurAyamAna thaze ane te rAtridivasa zalyanI mAphaka ane pIDA karaze. 60 rukkhAo paDiya parta, puNo tattha ciTThai / taha nAha ! gae tummi, saMjogo guNa dullaho // 6 // vRkSa upacI paDeluM pAMdaDuM pharI tyAM rahetuM nathI, tevI rIte he nAtha ! tame gayA pachI saMga thave durlabha che. 61 dUraM gAmI tuma nAha ! kayA vima sarijjam / dayaM kiccA puNo ettha, AgacchejjA nie ghare // 62 // he nAtha tame dUra jAe che, mane kyAreka yAda karaje. dayA karIne pharI ahIM pitAnA ghare Avaje. 62 aha rukkhaM viNA mUlaM, mussai taha ettha hi / vithone tuTuM che, tari nAha! gALAmu pharA caM. ca. 16
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 zrI caMdrarAja caritra jema mULa vinA vRkSa sukAI jAya che, tema ahIM tamArA viyegamAM mAre deha sUkAI jaze. he nAtha ! te pramANe jANazo. 63 daMsaNaM tuva kaMkhemi, iha thiyA vi savvayA / deyaM me daMsaNaM sigdhaM, aNNahA na hi jIviyaM // 6 // he nAtha ! ahIM rahyA thakA haMmezA tamArA darzananI IcchA karuM chuM, tethI mane jaladI darzana Apaje, anyathA mAruM jIvita nathI. 64 eyaM ceva hi me dukkha, bhavaMtaM paDivAsaraM bhamADihinti jeNeha, naDA ime dhaNasthiNo // 65 // mane e ja duHkha che ke -dhananA athI evA A naTo Apane dararoja bhramaNa karAvaze. 65 sAmiviogadukkhaM haM, sahissAmi paraMtu me / sAsUdiNNaM mahAdukravaM, asahejjaM are sayA // 66 // svAmInA viyeganuM duHkha to huM sahana karIza, paraMtu mArI sAsue Apela mahAduHkha haMmezA huM sahana karI zakIza nahi. 66 sAbhi ! iha thiassAvi, taba sokkhaM na vijjai / sasappe hi gihe vAso, pANasaMsaya dAyago // 6 // he svAmI! tamane ahIM rahevAthI sukha nathI. sarSa sahita gharamAM nivAsa e prANanA saMzayane ApanAra che. 67
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI cadrarAja caritra kahuM chuM. 243 AthI huM priya ! vidhi-niSedhathI bhramitacittavAnI kaDArUpe rahelA caMdrarAjAnu guNAvalIne AzvAsana ||68 || A pramANe guNAvalInAM vacane sAMbhaLIne kUkaDo paganA nakhathI jamIna upara lakhIne tene sodhe cheth nehANusto haM, dUrathio faces | sarissaM hi tuma niccaM, suddharAgo na tuTTa tArA upara snehAnurAgamAM huM rakta chu, koIpaNa jagyAe dUra rahevA chatAM huM tane haMmezA yAda karIza, zudgha rAga tUTatA nathI. 68 dUratthi pi maNNejjA, samIvatthaM niyaM piyauM / prayiA savittazmi, bada vidh ! tad sA // 6 // huM priyA ! huM dUra rahIza te paNa tuM peAtAnA priyane samIpa rahelA mAnaje, tAre haMmezA mane pAtAnA cittamAM dhAraNa karavA. 69 L naracaM naDakuMdAo, dhuvaM hi me bhavissa | ciMtA tae na kAyavvA, visarissaM tuma nahi // 70 // naTanA vRMdathI mAruM manuSyapaNu' avazya thaze. tAre ciMtA karavI nahi, huM tane bhUlIza nahi. 70 A pramANe kUkaDAe lakhela akSaro vAMcI kAMIka
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra svastha manavALI thaIne te maMtrIne pAMjaruM soMpI kahe che ke, "he maMtrI ! A pAMjaruM laIne mArI sAsunA hAthamAM Apaje." te pachI maMtrI pAMjaruM laI UbhuM thaI vIramatInI, pAse jaI tene kUkaDAnuM pAMjaruM sepe che. teNIe paNa naTonA adhipatine te ApyuM. manavAMchita maLavAthI naTamaMDaLa paNa ghaNo AnaMda pAmyuM. te pachI te badhA vIramatIne praNAma karI pitAnA sthAnake gayA. kaDArUpe rahela caMdrarAjA pAse nATakanyA zivamAlAnI prArthanA have pAMjaruM laI zivamAtA pitAnA AvAse AvI. mahApuruSane yogya zayyA upara pAMjarAne muke che. te pachI te potAnA pitA sAthe praNAma karI te kUkaDAne kahe che ajjapajjatamamhANaM, nAho kovi na bhUyale / rAya ! ajja vayaM save, jAyA nAhajuyA dhuvaM // 71 // tuM nariMdo vayaM savve, payAo tuva aasimo| navanavarasANaMdo, tumha kivAi hohii // 72 // bhUripuNNavahAveNa, tumhArisANa saMgamo / laSmae jeNa logammi, dullahA sAhusaMgaI // 73 // Aja sudhI A pRthvatala upara amAre kaI nAthana na hato, he rAja ! Aje kharekhara ame badhA sanAtha thayA." 71
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI cadrarAja caritra 245 tame rAjA che, ame badhA tamArI prajA chIe. tamArI kRpAthI navA navA rasane AnaH thaze. 72 ghaNA puNyaprabhAve tamArA jevAnA saMgama thAya che, kAraNa ke leAkamAM sajjanAnA saMgama dubha che. 73 he rAjana ! AjathI pahelA ApanI stuti karIne pachI ame bIjA rAjAnI stuti karIza. kAraNa ke-- jo vihAya ko mUDho, thujja avaraM jaNaM / ciccA khIra jalaM khAraM, ko hi piviumicchar3a // 75 // yeAgyane DI kayA mUDha khIjA mANasanI stuti kare ? dudhane cheDI khAruM pANI pIvA kayA mANasa Icche ? 74 he rAjana ! Ape haMmezA Anadmamagna thaI citArahita thavuM. e pramANe vinayapUrvaka kahI kUTarAjanI AgaLa madhura dADama Adi svASTi padArtho mUke che, te paNa cAMca vaDe icchA mujaba khAvA lAgyA, teA paNu priyAnA viyeAgathI duHkhita, guNAvalInA smaraNathI kaM ruMdhAI javAthI tenA gaLAmAM rahela te nIce UtaratuM nathI. tevA prakAre tene joIne zivamAlA kahe che-- vihaMgama mahArAya ! mA visAyaM kuNijjasu / muMjAhi sAuvandhuI, aMte bhaddaM bhavissa // 75 // he pakSIrAja ! tame kheda na karo. svAdiSTa vastu Ae. chevaTe kalyANa thaze. 75
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra. maMtrIe guNAvalIne Apela AzvAsana ApIne sabhA visarjana avasarane jANa maMtrI 6 A tarapha vIramatI pAMjaruM karI svasthAne AvI. te pachI guNAvalIne AzvAsana ApavA tenI pAse AvyeA. te vakhate guNAvalI kahe che ke, huM maMtrI ! koI pNa upAye mArI sAsune samajAvI kuTarAjane lAvI mane Ape. kAraNa ke tenA viraha mane ghaNI pIDA kare che. naTo mArA patine laIne katyAMya paNa jaze, tethI pharIthI tene samAgama kevI rIte ze ? A narabhramarane tA pagale pagale navA navA mitro ane navI navI srIe maLaze, paraMtu priya vagara mArI kaI gati thaze ? tame paNa e vicAre. kUkaDApaNAne pAmelA enI mAtAnA manAratha kAca saphaLa thaze, ane teA jIvIza tyAM sudhI pIDA thaze. duSTa manavALI teNInA prANavanAzaka upAla bane jIvanaparyaMta kevI rIte sahana karIza ? AzAnA pAzathI baMdhAyelI ane vita cheDaze nahi. A sAsu mArI pUvana vairiNI che, jethI teNe mArA patine pakSI karI dIdhe|. haju paNa tenA hRdayamAM krodha zAMta thaye nathI. AgaLa paNa kALI sApaNanI mA e mane duHkha Apaze. je kAI ane mArA priyatamanI sAthe samAgama karAvI Ape, tene huM be hAtha joDuM, mArA prANa ApuM, tenu ha MmezA dAsIpaNuM karuM, temanA caraNAnI sevA karu, hu MmezA tenA hukamane mastaka upara dhAraNa karuM, leAkamAM save le 246
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 247 bahAra jAya che, paraMtu mane niraMtara duHkha ApanArI sAsu keI ThekANe jatI nathI. e jIve tyAM sudhI mAre sukhanI AzA durlabha che. pahelAM meM enuM zuM viruddha karyuM che ke jethI mArA dhaNInI kIrti sAMbhaLI ene duHkha thAya che.' A pramANe tenAM vacana sAMbhaLIne maMtrI kahe che - visAyaM mA vihejjAsu, sAsu kovesu mA tuma / jao ruddasahAvA sA, neva vIsAsabhAyaNa // 76 // kaikAlaM imAbuDDhA, jIvissai durAsayA ? / rajjAhivo u te nAho, dhuvaM hohii aggao // 7 // ao dhamma maI kicyA, kAlaniggamaNaM kuga / sahiyabvaM ima dukravaM, pajjaMte suhadAyagaM // 78 // tame viSAda karatA nahi, sAsune kepa na pamADaze, kAraNa ke te zaidra svabhAvavALI vizvAsapAtra nathI. 76 e duSTa cittavALI vRddhA keTale kALa jIvaze ? AgaLa tamArA dhaNI nice rAjyanA adhipati thaze. 77 AthI dharmamAM citta jene kALa pasAra kare, A dukhane sahana karaze to te sukhadAyaka thaze. 78 A pramANe maMtrInA vacanathI AzvAsana pAmI te guNAvalI keTalIka zikhAmaNa ApIne maMtrIne naTanI pAse mokale che. tenI sAthe pitAnA pati mATe suvarNa :
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 pAtro ane bhAjana mATe drAkSa, mAlAne ApavA mATe melyA. zrI cadrarAja caritra dADama Adi phaLe ziva satrI tyAM jaIne zivamAlAnA kAnamAM kahe che. je A kuTarAja che te ja cadrarAjA che ema tame jANA. tenI aparamAtAe peAtAnI vidyAnA prabhAve tene kUkaDA karyo che, AthI tenI sevA tamAre hamezA sArI rIte karavI. pramAda na karavA. pharIthI kayAreka ahIM AvI amane darzIna ApavuM. kukALa samAcAra avasare amane jaNAvavA. jevA sneha che tevA ja humezA rAkhajo. A pramANe zivAlAne kahI kuTarAjane praNAma karIne maMtrI potAne ghera AvyeA. " naTAnuM prayANa ane guNAvalIneA vilApa naTa paNa badhI sAmagrI laIne prayANupadahe vagADatAM nagaramAMthI nIkaLyA. te vakhate paTahanA zabde sAMbhaLI guNAvalI potAnA prAsAdanA zikhara upara caDhI nIkaLatA naTavRMdane jue che. tyAM zivamAlAnA mastaka upara rahelA suvarNa nA pAMjarAne jotI tenA ja vicAramAM magna banI tyAM ja dRSTi sthira kare che. anukrame naTavRMda tenA dRSTimAga ne oLaMgIne AgaLa nIkaLI gayuM. te vakhate potAnA svAmIne na jotI te priyanA virahanA duHkharUpI agnithI tapelI mUrchA pAmI. jamIna upara pI. tene mUti joIne tenA sakhIva caMdana Adi zItaLa upacArathI cetanavaMtI kare che. te pachI maMtrI
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ -zrI rAMdrarAja caritra 249 paNa tyAM AvIne virahaduHkhane zAMta karanArAM vacanothI tene AzvAsana Ape che. e vRttAMta jANa vIramatI paNa tenI pAse AvI kahevA lAgI-- suhage ! sallamamhANa, sIovAeNa niggayaM / nikaTagaM imaM rajja, pattaM payAsamaMtarA // 79 // amhANa ahuNA neho, vuDhiM pAvissae paraM / pekkhaNijja tae muddha ! aggo mama ceTThioM // 80 // | he subhagA ! ApaNuM zalya ThaMDA upagArathI nIkaLI gayuM. mahenata vinA A niSkaTaka rAjya prApta thayuM che. 79 have ApaNo sneha ghaNo vRddhi pAmaze. huM bheLI ! tAre AgaLa mArI ceSTA jevI. 80 samayane jANanArI guNavalI " hamaNuM bIje koI upAya nathI" ema samajI potAnI sAsunAM vakhANa karatI tene ja anusaravA lAgI, te pachI vIramatI prasanna mane guNAvalInA vakhANa karatI svasthAne gaI. - have priyane viraha thavAthI guNAvalI pitAnA svAmIne yAda karatAM vizeSa ciMtAtura thaI. jema jema te patinA guNonuM smaraNa kare che tema tema tenA manavanamAM virahAgninI javALA vadhAre pragaTa thAya che. virahAgnithI. pIDAyelI tenA netromAMthI AMsuonI dhArA chUTe che. je dizA tarapha pitAno pati gaye, te dizAmAMthI AvatA
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 zrI caMdrarAja caritra pavanane A paNa mArA priyane sparza karIne AvyA ema mAnatI manamAM prasanna thAya che. 6 pharI pharI te potAnA prANAne uddezIne kahevA lAgI ke, huM prANA ! tame prANeza vinA kai rIte raheze ? jo tame cala svabhAvavALA heA tA prANeza gaye chate tame kaI rIte raheA che ? strI priyanA viyeAgane kayAreya sahana karatI nathI. dhaNInA viyeAgamAM jIvatI evI mane dhikkAra paDA. puNyavaMta svAmI kAM ? navanavA rasavALA temanA rAga kAM ? tenA navIna sneha karyAM ? mAre te e badhu ya ekI sAthe iMdrajALiyAnA prayAganI jema nAza pAmyuM. dIhAuso pio hou, jattha tattha gaMo imo / tAsa vaDavva vaMsassa, buDDhI hojjA saMsaMpayA // 81 // pANesa ! iha loyammi, tumeva saraNaM mama / tatva virAi ttha, chimAM haiM muddeziA? ' rA mArA priya yAM jAya tyAM dIrghAyuSI thAe, vaDanI jema tenA vaMzanI sapatti sAthe vRddhi thAo. 81 huM prANeza ! A lAkamAM tame ja mAru zaraNu che, tamArA viyoga pAmI sukhanI icchAvAnI huM kAM jaIza ? 82 nahi. he jIvananA AdhAra ! priya ! kacAreya mane bhulatA "
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 25: A pramANe vilApa karatI te guNAvalI samRddhivALA gharane paNa smazAnatulya mAne che. vipula zaNagArane paNa aLatA aMgArAnI jema gaNe che. virahavedanAthI dehanA avayava sUkAI javAthI dharmArAdhana karatI, azubha kanA udaya mAnI kanI nirjarA mATe niraMtara vividha tAnuM AcaraNa karavA lAgI. sa'sArasamudrane tAravAmAM samatha zrI jinezrvaradevanuM sadA dhyAna karatI divase pasAra karatI hatI. peAtAnA svAmInI rakSA mATe guNAvalIe sainyane mAkalyuM. have peAtAnA svAmInI rakSA mATe guNAvalIe sAta hajAra subhaTo sahita pAtAnA sAta sAmatarAjAne naTonI pAse melyA. te sAmaMte senA sAthe tyAM jaI kuTarAjane praNAma karI kahe che ke, he svAmI ! guNAvalI devInA AdezathI ame tamArI sevA karavA ahIM AvyA chIe. ame rAta-divasa tamArI sAthe rahIzu. tame kUkaDA thayA tethI zuM ? amArA tame ja svAmI che.'ema kahIne teoe mastakathI namana karyuM. TarAja paNa teone prasanna dRSTithI jue che. te pachI te sAmatA naTA sAthe cAlyA. mA mAM zivamAlA mastaka upara pAMjaru dhAraNa kare che. ane bAju e sevako tene cAmarA vIMjhe che. eka puruSa tenA mastaka para mATuM chatra dharIne cAle che. A rIte kukaDAnI. mahArAjAnI jema sevA karatA te badhA sa ThekANe mAnapAtra thayA.
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ raMpara zrI caMdrarAja caritra A pramANe eka gAmathI bIje gAma ane eka nagarathI khIje nagare jatAM, aneka nATakA batAvI teoe kuTarAjanA prabhAve puSkaLa dravya meLavyuM. je dhana Adi te meLavatA hatA, te prathama kuTarAjanI AgaLa mUkatA hatA. naTAnu bhagadezamAM Agamana A rIte aneka dezanA rAjAe teene ghaNuM dhana Ape che. pAMjarAmAM rahelA kuTarAjanI sevAmAM parAyaNa zivamAlA sAthe dezAMtara jatAM teo eka paMtha ne e kAja' nI jema potAnA manAratha sAdhatA hatA. te zivamAlA snehapUrvaka huMmezA navA navA madhura svAdiSTa phaLa AdithI tene jamADatI, pAtAnA jIvitanI jema tenuM rakSaNa karatI parama sukha anubhavatI hatI. A pramANe navA navA kautukarasanA AnaMdamAM magna teo videzamAM pharatA anukrame aMga (baMgALa) dezanA AbhUSaNa rUpa pRthvIbhUSaNa nAmanA nagare pahecyA. tyAM amina nAme rAjA rAjya kare che. te rAjAne caMdrarAjAnA pitA sAthe sArA sabadha hatA. tyAM zaheranI bahAra taqhue gADhavI tenA madhyabhAgamAM siMhAsana caMdrarAjAnuM pAMjaruM sthApana karI naTa parivAra potapotAnA ceAgya sthAne rahyo. upara rAjA 'videzathI naTavRDha Avela che' e vAta leAkamukhe jANIne tene kheAlAvI nATaka karavA Adeza kare che.
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 253, naTane adhipati sarva sAdhanasAmagrI taiyAra karI parivAra sahita tyAM AvyuM. te sauthI prathama kuphphaTarAjane praNAma karI tenI anujJA laI aneka prakAranA nATyaprayogo batAvI rAjA vagerenA cittane atyaMta prasanna kare che. nagarajano sahita rAjA kUkaDAnA Adezane anusaranArA naTarAjane ghaNuM dravya Ape che. te pachI rAjA naTarAjane pUche che ke, jenuM tame baha mAna dAkhave che te A kuphphaTavara tame kyAMthI meLavyo ? naTAdhipa saMkSepathI tenuM vRttAMta kahe checNdraayN viyANAhi, evaM nariMda ! kukuDaM / kammaM assa vimAUe, NAyavvaM asuhaM imaM // 83 // he rAjan ! A kUkaDAne tame caMdrarAjA tarIke jANe. A enI aparamAtAnuM azubha karma che. aMgadezanA rAjA arimardane karela caMdrarAjAnuM sanmAna A vRttAMta sAMbhaLIne baMgarAja naTAdhipatine kahe che ke, "A caMdrarAjA paraMparAgata mArA saMbaMdhI che e pramANe kahIne te arimardana rAjA te kuTarAjane namaskAra karIne harSa vaDe maNi-suvarNa ane ratnanA DhagalA ane ghaNA hAthI-ghoDA bhUTaNa tarIke Ape che. te pachI te kahe che ke, "he vIrasena rAjAnA putra caMdrarAjA ! huM Apane sevaka chuM, tame mArA mahemAna
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 zrI cadrarAja caritra che. mArA puNyAye tame ahI AvyA' A pramANe rAjAe ku TarAjanuM ghaNuM sanmAna karyuM. te pachI satkAranA svIkAra karI parivAra sAthe * naTA khIje javA lAgyA. te khagadezanA rAjA potAnA sImADA sudhI pAchaLa jaI ne te kuTarAje visarjana karavAthI peAtAnA nagaramAM Adhye. naTAnuM si'halapuramAM Agamana A pramANe jyAM jyAM ku TarAja jAya che, tyAM tyAM tenA puNyaprabhAve maMgalamALA dAya che. anukrame te naTo bhamatAM bhamatAM samudrakAMThe si haladvIpe paheluMcyA. tyAM vizALa siMhalapura nAme zreSTha nagara che. te nagaranI bahAra teoe nivAsa karyAM. sihavarAjA teonI nATayakaLAnI prasiddhi sAMbhaLI tene khAlAve che. te paNa phUkaDAnA pAMjarAne laI ne rAjAnI sabhAmAM AvIne rAjAne praNAma karI nATaka karavA anujJA mAge che. rAjAnA Adeza maLyA pachI teoe aneka prakAre nATyaprayAgA batAvI rAjAnA cittane atyaMta prasanna karyuM. saMtuSTa manavALA rAjAe te divase pAMcase vahANAnI je jagAta maLI hatI te teone inAmamAM Ape che. te rItanuM dAna maLavAthI prasanna mukhavALA te naTAsi halarAjAnI yazakIti gAtA peAtAnA AvAse Ave che.
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 255 - prabhAtakALe pitanapura nagare javA mATe teo utAvaLA thAya che, te vakhate siMhalarAjAnI paTarANuM siMhalAdevI kUkaDAne joIne tenA upara utkRSTa rAgavALI thaI. siMhalAdevAe karelI phakaDAnI mAgaNI te rAjAne bolAvIne kahe che ke, "he svAmI ! sarvalokone moha pamADe evA, jagatane vaza karanAra, sarva saMpattikara A zreSTha kUkaDo mane apAve. tenA vinA huM kSaNa paNa rahevA samartha nathI. pANI vagaranI mAchalI sarakhI mArI dazA che. teNe mAruM citta haraNa karyuM che. tethI te maLaze te huM zAMti pAmIza, anyathA nahi.' rAjAe kahyuM ke, "he priyA ! tenI uparanA snehathI sayuM. bIjI vAta e che ke, pitAnI AjIvikAnA sAdhana evA A kUkaDAne te naTo samajAvyA chatAM paNa kevI rIte Ape ? jevI rIte huM tane vahAle che, tevI rIte te paNa teone vahAle che. koI mArI mAgaNI kare to tuM zuM teone kaI rIte ApavA Icche? evI rIte he priyA ! mAgaNI karavA chatAM paNa naTAdhipati tane zuM te zreSTha kUkaDe Apaze ? nItimArgane anusaranArAoe baLAtkAra kare e paNa egya nathI. tethI tAre niSphaLa kadAgraha na kare." rANI kahe che ke, "he svAmI ! tame je kahyuM te sAcuM che, paraMtu tenA vinA huM mAruM jIvita nakAmuM
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 zrI caMdrarAja caritra.. mAnu chuM. tethI koI paNa upAye lAvIne te mane Ape.' davvadANeNa tuTTho so, taMbacUlaM payAhi / daviNadANao vassaM jAyae sayalaM jagaM || 84 // dravya ApavAthI khuza thaIne te kUkaDAne Apaze. dravya ApavAthI AkhuM jagata vaza thAya che. 84 naTA pAse siMhalarAjAe karelI kUkaDAnI mAgaNI A pramANe kadAgraharUpI grahathI vyApta thayelI rANIne rAjA kUkaDAne lAvavA mATe naTa pAse peAtAnA sevAne mele che. rAjAnI AjJA thavAthI teo paNa tarata tyAM jaIne naTA pAsethI kUkaDAnI mAgaNI kare che. teoe kahyuM ke-- esa bhUvo hi amhANaM, ao dAu~ na pakalA / eyassa pahAvao nRNaM, savvahA suhiNo vayaM // 85 // A amAro rAjA che, AthI ame tene ApavA sama nathI, kharekhara tenA prabhAvathI ame badhI rIte sukhI chIe. 85 huM rAjasevake ! tamArA svAmInA cittane khuza karavA ame nATaka atAvyuM. tyAre temane kUkaDAnI IcchA I. A rAjAonI nIti nathI. kadAca tamArA rAjA ema mAnatA hoya ke - eka lAkha dravya nATaka joyu ' e paNa tamAre mAnavu nahi. tenAthI paNa vadhAre ApanArA lAkamAM ApIne me amane tA ghaNA maLyA che..
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 2 57 mArI sthiti tyAM phakta potAnA dezamAM rahenAra tamAro rAja amArI sthiti kevI rIte jANe ? AthI tame jaladI tyAM jaIne potAnA svAmIne jaNAve ke "A kurkaTarAja maLaze nahi." te pachI rAjasevakoe kahyuM ke, "ahI amArA rAjAne keI Agraha nathI. paraMtu rAjAnI paTarANI tenI IcchA kare che, tenA vinA te jIvaze nahi." A kuka kukkuDeNa viNA rANI, pANe chaDDihii nicachayauM / tamhA assa payANa hi, pANadANaptama phala / / 86 // kUkaDA vinA rANI nakakI prANa choDaze, tethI enuM pradAna e prANudAna sarakhuM phaLa che. 86 AthI kUkaDe avazya Apo. naTane pratyuttara ane yuddha ane nAnI thayelI jIta tyAre naTo kahe che ke, "tamArI rAjarANuM je na jIve to amAre kAMI snAna-sUtaka lAgatuM nathI. jema rAjAne rANI vahAlI che tema A kukaDo amArA jIvatara samAna che. tethI tene ApavA ane samartha nathI." te pachI rAjasevake potAnA svAmI pAse jaIne naTanI hakIkata kahe che. te sAMbhaLI rAjA ekadama krodha pAmIne pitAnI senA sAthe kUkaDAne levA mATe tyAMthI cAlyo. naTe paNa te rAjAnA samAraMbhane jANIne jaladI bakhtaradhArI potAnA ca. ca 17
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 zrI caMdrarAja caritra rInyane laIne siMhalarAjAnA subhaTa sAthe laDavA lAgyA tema ja pAchaLathI caMdrarAjAnI senA AvIne tenA para AkramaNa kare che. A pramANe paraspara yuddha thatAM caMdra rAjAnA saunikoe siMhalarAjAnA sainyane parAjaya pamADayo. siMhalarAjA baLavAna hovA chatAM nisteja thaIne tyAMthI bhAgI gayo. naTe paNa pAMjaruM grahaNa karI vijayavAjiMtra vagADatAM senA sahita potanapura nagara tarapha javA mATe tyAMthI nIkaLyA. kuphreTarAjane jayanAda sarva dizAomAM phelAya naTanuM ane caMdrarAjAnuM sainya harSita thayuM. naronuM potanapuramAM Agamana anukrame niraMtara prayANa vaDe jatAM te naTo amarA vatI purI samAna lakSamInA nivAsarUpa, dhanADhayenI zreNathI zebhatA mahAvizALa pitAnapura pATaNe pahoMcyA. te nagarImAM verIonA samUhane dUra karanAra jayasiMha nAme rAjA rAja kare che, tene deva samAna rUpavALa subuddhi nAme maMtrI che. te maMtrIne rUpaguNanI peTI hoya evI caMdra samAna mukhavALI majU nAme patnI che. tene yauvanathI dIpatI mane hara rUpa ane guNathI vibhUSita lIlAvatI nAme putrI che, ene joIne Aje paNa apsarAone samUha animeSapaNAne pAmyA che yauvanavayane pAmelI tene joIne subuddhi maMtrI te nagaranA zeTha dhanadanA putra lIlAdhara sAthe tene paraNAve che. samAna guNa ane
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 259 samAna zIlavALA te daMpatI rati ane kAmadeva sarakhA anupama sukhane bhegavatA hatA. aneka prakAre bhegone bhagavatAM teo dezuM duka devanI jema gayelA kALane paNa jANatA na hatA. zeThiputra lIlAdharane paradezagamanano vicAra have eka vakhata koI hInapuNyavALe bhikhArI lIlAdharanI pAse kAMIka mAgavA mATe AvyA. te vakhate potAnA kAryamAM vyAkuLa cittavALo te teno ghaNe tiraskAra kare che. te vakhate te bhikhArI kahe che, ke - saidipura ! tu jaa, kidi dhaSiA damago vi tumattA ha', guNehi assi UttamI // 87|| sa-hatthajjiyadavveNa, vahAmi jIvaNa sayA / jaNaga'jjiyavitteNa, tumaM vilasase iha // 8 // tamhA muhA bahaM gandha mA kuNa davyameAhimo taarise| haM parAyattA, neva mhi nIidhajio // 8 // gihAgaya ca jo muDhe, tajjejjamAgaya jaNaM / RAdA tAra, fje va8 nA bA he zreSThiputra! tuM dhanathI aMdha banI garva na kara. huM bhikhArI hovA chatAM guNethI tArA karatAM uttama chuM. 87
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 260 zrI caMdrarAja caritra huM potAnA hAthe dravya upArjana karI haMmezA AjIvikA karuM chuM, tuM te ahIM pitAe upArjana karelA dravyathI vilAsa kare che. 88 tethI dravyathI mahita thaI phegaTa bahu garva na kara. tArI mAphaka huM parAdhIna ane nIti vagarano nathI. 89 je mUDha jana ghare AvelA abhyAgatane tarjanA kare che te adhama ane kevaLa jaDa tenA pApane meLave che. 90 vaLI je pitAe upArjana karela dhana vaDe vilAsa kare che, tenA jIvitane dhikkAra thAo. bIjAe meLavelI saMpatti vaDe kaNa sukha na bhegave? te te mUkha ja jANo. jyAM sudhI tArA pitA jIve che tyAM sudhI tuM ciMtArahita vilAsa kare che, dhana ane yauvananA mada vaDe garviSTa thayele tuM pramAdI thayela che. avivekI puruSone dhana ane yauvana anartha karanArA thAya che, kahyuM che ke jevvaNaM dhaNasaMpattA, pahutta avivegiyA / ikkika pi aNaTTAya, kimu jahi caukkayaM // 9 // aA visALa tu, ge4 14 vi dura | mama dukakha niriki vattA, hasiyA puNe nahi / / 9 / / kiM na jANesi re bhRDha, pakaphtadasa para' / sikiAnA rUma , nA guru 1 rUA
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 2 61 niyadehavilaggAI, bhUsaNAiM vilAia / mA ummajjasu tAI ca, labhaMte pAmare hi vi // 94 // yauvana, dhanasaMpatti, prabhutAI, avivekIpaNuM e ekeka paNa anartha mATe thAya che, to jayAM A cAreya hoya tyAM zuM vAta karavI ? 91 AthI pahelAM potAnuM sthAna nicce jovuM. paNa mAruM duHkha joIne hasavuM nahi. 92 he mUDha! tuM pAkI gayelA pAMdaDAnI dazAne jANa nathI, mATe vicAra karIne pachI tuM manamAM garva kara. 93 potAnA dehamAM lAgelAM AbhUSANe joI ne tuM unmAda na kara. te te pAmara loke paNa meLave che. 94 A pramANe bhikhArInAM vacana sAMbhaLI lajajA pAmI lIlAdhara tene praNAma karI vinayapUrvaka kahe che ke tame sAcuM kahyuM. huM tamane hitazikSA ApanAra guru mAnuM chuM apriya paNa hitakara vacana keNa na mAne ? viddhi ma' meMhasaMmUDhe, bAlaceTTAvihAyagaM / nA'DarAhio nae dhammeo, hiyasimkhA na dhAriA // 9 // | mohamuDha ane bALaceSTA karanArA ane dhikkAra che. me dharmanI ArAdhanA na karI, ane hitazikSA dhAraNa na karI. 95 te pachI te bhikhArI mauna dhAraNa karI anya sthAne gaye. lIlAdhara paNa tenAM hitakArI vacanethI dravya upArjana
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 - zrI caMdrarAja caritra karavA mATe buddhi thavAthI dezAMtara javA mATe vicAravA lAge, kahyuM che kemiggNtRnn gihAo, jo na niai puhaimaMDalamasesa / acacherayasayarabhma, se| purise| kUvamaMDUgA // 96 / / / Najjati cittabhAsA, taha ya vicittA ya desanIIo / acacaSbhuAI bahuse, dIsaMti mahiM bhamaMtehiM // 97 // dIsai vivihacariya', jANijjai suaNa dujaNaviseseo / appANaM ca kalijjai, hiDijjaha teNa puDhavIe // 98 // gharamAMthI nIkaLIne je seMkaDo AzcaryothI manahara evA samasta pRthvImaMDaLane jete nathI te puruSa kUvAnA deDakA jevo che. 96 pRthvImAM bhramaNa karanAra leke judI judI bhASAo jANe che, judA judA dezanA rItarivAje ane ghaNuM Azvaryo jue che. 97 vividha caritro jevAya, sajajana ane durjanane bheda jaNAya, ane potAne oLakhI zakAya, e mATe pRthvI para bhramaNa karavuM joIe. 98 AthI bIjA paNa lAbhe tyAM thaze tethI pramAda dUra karI videzagamana karavuM e zreSTha che. sukha-dukha to ahI ke bIje sthAne karmanA yoge avazya thAya che. A sarva jagata karmAdhIna che, kahyuM che ke
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra ArohaU girisihara', tarau samuddaM payAu pAyA / vihilihiyakkharamAla, phalai kavAla na bhUvAlA ||99|| 263 patanA zikhara upara caDhA, samudrane tarA ke pAtALamAM jAe, vidhAtAe lakhela akSarAnI mALAvALuM kapALa (nasIba) phaLe che. rAjA phaLatA nathI. 99 A pramANe bhAgya ajamAvavAnI IcchA karI te paradeza javA mATe dRDha sa'kalpa karI khinna manavALA thaI tUTela khATalA upara sUI gaye, jyAre tenA pitA ghare AvyA tyAre tene viSAdayukta, rASapUrNa cittavALA joine pUche che ke, he putra ! tane kANe dabhavyA che ? jethI A pramANe rASa pAmIne ahI rahyo che.' lIlAdhara kahe che ke, huM pitA ! mane kAie bhajyeA nathI. paraMtu huM dravya upArjana karavA mATe paradeza javAne IcchuM chu. AthI mArI upara kRpA karIne ekadama javA mATe mane rajA ApeA.' zeTha kahe che ke, he putra ! haju tArI uMmara nAnI che. tuM hamaNAM ja paraNyA che, lakSmI paNa gharamAM ghaNI che, kAMIpaNa nyUnatA nathI, tethI hamaNAM tAre dezAMtara javA aMgenI vAta paNa karavI nahi.' tyAre lIlAdhara bhikhArIe kahelAM upAla bhanAM vacanA pitAnI AgaLa kahe che.
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 zrI caMdrarAja caritra - zeTha kahe che ke, "he bhadra! bhikhArInAM vacana sAMbhaLIne AvI jAtane kadAgraha na karavo joIe. e mUrkha kaNa hoya ke je UMgha vecIne ujAgara kare ? A pramANe zeThe temaja mAtA, maMtrI vagere svajanee ghaNe samajAvyuM, chatAM paNa te potAno Agraha choDatuM nathI. te pachI zeThe jema tema karI tene jamADo, bhajana karI te rAtrinI zarUAtamAM zayanasthAne gayo. te vakhate hAthI sarakhI gativALI tenI patnI lIlAvatI lalita gatie potAnA priyanI pAse Ave che. te lIlAdhara tenI sAme prasanna dRSTithI joto paNa nathI. ghaNA vicAramAM DUbelA potAnA patine joI te lIlAvatI madhura svare kahe che ke, "he priyatama ! AMkha ughADIne AvelI mane juo. kIDInI upara kaTaka ane ghAsanI upara kuhADe nakAme ja che. he svAmI ! bIjA nivAraNa kare che te mane avagaNIne tame kevI rIte jaze ? kadAca bIjAone duHkha ApIne tame ahIMthI javA IcchatA haze paNa huM tamane javA mATe kaI rIte rajA ApIza nahi. chuTA paDayA pachI kayAre maLAya te jANI zakAtuM nathI. AthI nehIjanone saMga na choDavo joIe. anya leke Icche evI pitAnA gharanI sukhasaMpatti mUkIne dezAMtara javAne IrachanAra tamArA jevA svarachaMdagAmI bIjA koIne meM joyA nathI."
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra A pramANe te strIe AkhI rAta samajAvyA chatAM paNa te potAne Agraha cheDato nathI. teNInA nehamAM jarAya te lubdha na thayo. prabhAta thaye tyAM Avela tenA pitAe pharIthI samajAvyo paNa te potAne saMkalpa choDatuM nathI. te vakhate avasarane jANa maMtrI tyAM AvI zreSThi putrane kahe che ke, "je tamArI videza javAnI ghaNI IrachA che, te pitAnA kAryanI siddhine sAdhanAra muhUrta jevuM joIe. A pramANe maMtrInuM vacana teNe kabUla karyuM. te pachI maMtrI zreSTha jAtiSIone belAvI sarvasiddhidAyaka muhUrta pUche che. nimittiyAe kUkaDAnA zabda thaye Apela prayANa muhurta maMtrInuM mukha joI, tenA hadayanA bhAva jANI te naimittike e vicAryuM ke, A zreSThiputranI videzayAtrA maMtrIne mAnya nathI. AthI teo nirIkSaNa karIne kahe che ke, "maMtrI pravara ! paMcAMgazuddhithI cha mAsa sudhI zubha muhurta nathI ke jenI kAryasiddhi thAya. te paNa ahIM eka raste che ke, je kUkaDe bole tyAre te prayANa kare te kAryasiddhi nizca thAya ane ghaNuM ghana upArjana karI te ghare Avaze." - A pramANe sAMbhaLI maMtrI ane zeTha vagere ghaNuM
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ 266 zrI caMdrarAja caritra saMtuSTa thayA. te pachI maMtrI yathocita dAna ApI jayotiSIone rajA Ape che. have maMtrI prayANanI sAmagrI karavAnI IcchAvALo lIlAvatI ane lIlAdharane pitAnA ghare laI jAya che. te pachI maMtrI potAnA sevakene belAvIne ekAMtamAM kahe che ke - kukkuDassa jhuNiM seAcacA, jAmAyA gaMtubhicachai / desatara', ao tumhe, suNeha kyaNaM mama // 10 // kUkaDAno avAja sAMbhaLI jamAI paradeza javAne irache che, AthI tame mArUM vacana sAMbhaLe. 100 A nagaramAMthI badhA kUkaDAne cAre taraphathI bahAra kADhI mUke. jamAI kukaDAne zabda sAMbhaLaze, tyAre aTakAvavA chatAM paNa raheze nahi tethI A gupta vAta - te na jANe tema kare. sevakoe maMtrIne Adeza svIkArIne nagaramAM bhamI bhamIne sarva kUkaDAone pakaDI bIjA gAmamAM tevI rIte mokalI dIdhA ke jethI A hakIkata lIlAdhare na jANI. rAtrine aMte sarva sAdhana laI taiyAra thaI kUkaDAne svara sAMbhaLavAmAM sAvadhAna thaye, paraMtu prayANa karavA IcchatAM teNe kukaDAne zabda na sAMbhaLyAM te potAnA manamAM vicAre che ke, prayANa samaye aMtarAya karanAra kukaDo kema bela nathI? Aje prayANa
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra avazya karavuM che. pachI te prayANa karavA mATe utsuka manavALA thaye. kAraNa ke muDha mANuse| zubha-azubha murhuta ne gaNatA nathI. 267 te vakhate matrI kahe che ke, zubha phaLane ApanAra kUkaDAneA svara sAMbhaLIne prayANa karavuM" e prakAranuM naimittikanu vacana avazya mAnavuM joIe, ema kahI tene aTakAve che. lIlAdhara paNa 'zubha muhuta vinA prayANuM saphaLa na thAya' ema jANIne prayANuthI aTakayA. lIlAvatI pazu peAtAnA svAmInI pAse rahI, kSaNavAra paNa tene dUra karatI nathI. kuzaLa mANaseA pAtAnuM kArya sAdhavAmAM hu'mezA pramAda vagaranA hoya che. A pramANe matrIzvara buddhinA prabhAve tene peAtAnA gharamAM cha mahinA sudhI rAkhe che, te paNu lIlAdharanuM mana videza javA mATe atyaMta utkaMThAvALuM che. to paNa te kUkaDAnA svara na sa`bhaLAyAthI prayANa karI zakatA nathI. A vakhate pharatu kratu... tenaTenuM TALu te nagaramAM Avyu. DhAlI duMdubhinA avAjathI dizAma`DaLane ganAyukta karatA te naTAe rAjAnI pAse AvIne nivAsa mATe utArA mAgyA. rAe paNa maMtrInA gharanI pAse teone nivAsa mATe sthAna Apyu. naTAe tyAM utArA karyo tenA sainikAe nagaranI mahAra
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja cAritra sarAvAne kAMThe tabUe sthApIne nivAsa karyAM. te pachI bhAjana karI parizrama dUra karI, sArAM vastro paherI kuTarAjanA Adeza laI sadhyA samaye rAjA pAse gayA. vividha madhura gIta-gAna vaDe rAjAnA cittane prasanna karyuM.... saMtuSTa cittavALA rAjA kahe che ke, ' Aje tamane rastAnA ghaNA thAka lAgyA che, tethI Aja visAmA lA, AvatI kAle savAre ame nATaka joIzu 268 te pachI naTA peAtAnA utAre gayA. te vakhate nagaraloko tenI pAse kUkaDAne joIne kahe che ke, huM naTo ! A kUkaDA avAja na kare tevI rIte tame| yatnapUrNAMka rAkhazeA. kadAca e avAja karaze te| matrInA jamAI enA zabda sAMbhaLI dezAMtarejaze. tenA nimittanA doSa tamane thaze. 6 A hakIkata sAMbhaLIne kaTarAja paNa mAre mauna rahevu' joie' e pramANe peAtAnA manamAM nizcaya kare che. nagarajanA paNa pAtapeAtAne ghare gayA. anukrame rAtri pUrNa thatAM prabhAta samaye gaI kAlanI vAta bhUlI javAthI, peAtAnA jAtisvabhAvane lIdhe yu TarAja ucca svare vAraMvAra madhura avAja kare che, te sAMbhaLIne nagarajano paNa nidrArahita thayA. devamaMdirAmAM jhAlara vAge che. sUrya paNa purvAMcalanA zikhara upara caDhayA.
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 269 kUkaDAno zabda sAMbhaLI lIlAdharanuM videzIgamana have kUkaDAne svara sAMbhaLI lIlAdhara potAnA azva upara caDhIne prayANa kare che. lIlAvatI adbhupUrNa netravALI tene nivAravA mATe ghaNe Agraha kare che, te paNa te tene avagaNIne uttama muhUrta mAnate kSaNavAra paNa tyAM na rahyo. patinA paradezagamanathI lIlAvatInI viraha vyathA priyanA viyegathI dukhita hRdayavALI lIlAvatI kUkaDAnA zabdane halAhala jhera samAna mAne che. teNune pati tene amRtanI jema jANe che. svAmInA viyogane sahI na zakavAthI te mUracha pAmI jamIna upara paDI. zItaLa upacArothI cetanA pAmIne te vilApa kare che ke, "he daiva ! duSTa ! meM tAre zuM aparAdha karyo ke jethI tuM mane duHkha ApatAM lajajA pAmato nathI? ahIM kayA verIe A kUkaDAne rAkhIne mane adhika duHkha upajAvyuM? he daiva! teM zA mATe A kUkaDAnI jAta banAvI ke jeNe mArA patine viyAga karAvyA? A nagaramAM tevI jAtane dhRSTa kevuM che ke jeNe rAjAnI AjJAnuM ullaMghana karIne guptapaNe kUkaDI rAkhyo?? A pramANe vilApa karatI teNe tarata potAnA pitAne bolAvIne saghaLI hakIkata jAve che. pharIthI kopathI rakta netravALI teNIe kahyuM ke, "he pitA ! mArA verI evA e kUkaDAne ahIM lAvo."
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ 270 zrI ca dvarAja garitra te pachI maMtrI potAnI putrInA kahevAthI kukaDAnI zeAdha karavA mATe potAnA sevakane mokale che. teo paNa AkhAya nagaramAM tapAsa karatAM benaTenI pAse kukaDe che" ema jANIne maMtrInI AgaLa AvIne kukaDAnI vAta kahe che. maMtrIe paNa kahyuM ke, "he putrI ! kepa mUkI de. kAle paradezathI je naTo AvyA che, teonI pAse e kukaDe che. svarUpa nahi jANanArA teone ahIM karyo doSa che? hamaNAM teo mahemAna che, tethI teo pitAne kukaDo kevI rIte Ape ? nItimArgane anusaranArA amAre paNa baLAtkArathI ene le egya nathI. prAyaH karIne naTajAti paNa durAgrahathI bharelI hoya che, tethI tAre A bAbatamAM kadAgraha na kare." lIlAvatI belo, "he pitA! e verIne haNIne huM parama zAMti pAmIza anyathA pANI paNa pIza nahi naTo pAse maMtrIe karelI kUkaDAnI mAgaNI ( A pramANe tenI kaThina pratijJA sAMbhaLIne maMtrI ciMtAkuLa thayo. bIje upAya na maLavAthI naTAdhipatine bolAvIne kukaDo mA. naTasvAmI kahe che ke, huM maMtrI ! A kukaDe ApI zakAya tema nathI. kAraNa ke e kevaLa amArI AjIvikAnuM sAdhana nathI, paraMtu te amAre rAjA che, AthI ene levAnI IcchA tamAre na karavI. enA upara tamArI putrI rUSTa thaI che, paraMtu ame jIvate chate ene vALa paNa
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 271 vAMke karavA mATe kaI zakitamAna nathI. bIjI vAta amhe paMcasaI ma ti ! eya. pANAda'iNe / kaDibaddhA sayA pAse, saThiA sevagA varA // 10 // aNNe sattahasmAiM, AsAruDhA sakkimA / cihRti rakakhagA assa, nayarAo bahiM sai // 10 // he maMtrI ame pAMcaso ene mATe prANa ApanArA chIe. haMmezA ene mATe ame kaTibaddha zreSTha sevaka chIe. 101 vaLI enA bIjA sAta hajAra parAkramavALA azvArUDha rakSake haMmezA nagaranI bahAra ubhA che. 102 je A kuTarAja amane hukama kare te dAnanA dAMta pADI nAkhavA paNa ame zakitamAna chIe. je tamane avizvAsa hoya te siMhalarAjane puchA. jethI tamane vizvAsa thAya. | he maMtrI ! konI mAe savAzera sUMTha khAdhI che ke je amArA kuTarAjane vake daSTie juve ? AthI tamAre e vAta mUkI devI. tame Ane sAdhAraNa kukaDo na jANe, A te lekamAM uttama e phaTarAja che." A pramANe nAnI prabhAvavALI vANI sAMbhaLIne maMtrI mauna dhAraNa karI potAnI putrIne samajAvavA kahe che
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ caMdrarAja caritra tti! ya tu kAM ne rise | ei jiLa saddhi, 4 varAyA ra0 rUA. tahavi vayaNa saraca, kAhAmi te jAiya / behiUNa naDAhIsa', bhava tu' satthamANasA // 104 // he putrI ! tAre AvI jAtane kadAgraha karavA gya nathI, baLavAna sAthe virodha kare te phakta duHkha ApanAra thAya che. 103 te paNa yathAyogya naTAdhIzane samajAvIne tAruM vacana sAcuM karIza. tuM svastha manavALI thA. 104 maMtrIe samajAvavAthI naToe thoDA vakhata | mATe kukaDAne Ape te pachI maMtrI naTarAjane kahe che ke, mArI putrInuM vacana satya karavA mATe tuM mane kukaDo keTalAka vakhata sudhI Apa. pharI huM tane e ne e akSata ja pAcho. ApIza. chatAM paNa tane avizvAsa hoya to mArA putrane tAre AdhIna kara. A pramANe maMtrIno daDha Agraha joIne te naTe. tenu vacana kabUla karIne potAnA AvAse AvI, maMtrIputrane jhaDaNa karIne tenA cAkarone kukaDAnuM pAMjaruM Ape che. pAMjaruM laIne te sevake lIlAvatInI pAse AvyA, kuTarAjane jevA mAtrathI ja teno roSa cAlI gayo ane tenI upara sneha utpanna thayo. te pachI te kukaDAnA
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 203 pAMjarAne kheALAmAM rAkhIne kUkaDAnI sAthe vArtAlApa kare che. lIlAvatIne phUMkaDA sAtheneA vArtAlApa * huM pakSirAja ! te avAja karIne mAruM phegaTa ahita karIne mArI sAthe vaira bAMdhyu. tu mahArathI suMdara dekhAya che paNa tAruM hRdaya kaDavuM jaNAya che, jethI te zabda karIne mArA dhaNInA viyAga karAvyo, te pApakama thI tuM kevI rIte chUTIza ! bIjAne du:kha ApanAranuM cAre ya kalyANa thatuM nathI. suvarNa paMjarathA tu paramANa dasa juA / " na yAnesi visa, vivivevaLa ||rth || suvarNa nA piMjarAmAM rahelo, paramaAnaMdathI yukta tu' strIenA priyavirahanI vedanAne jANate nathI." 105 paraMtu huM ku Ta ! strIone patinA viraha atyaMta dussaha hAya che, tuM pakSInI jAtimAM utpanna thayA che, ahIM pazu peAtAnI strInA viraha pAmI tuM kevA vyAkuLa thAya chaeN, hu to strIjAta chuM. AthI tuM vicAra ke strIjAtine potAnA pati vinA divase kevI rIte jAya ? pUrvajanmamAM mArI jevA ghaNA lokane te viraha pamADyo che, te pApakama thI A bhavamAM tuM pa khI thayeA che, pakSInI jAta sathA viveka vagaranI atyaMta niSThura ane nihi jaNAya che. jo tu thADA paNa viveka dhAraNa karIne te vakhate na khAlyA hAta te mArA priyanA viyeAga thAta nahi. huM pakSirAja ! tane mArI ca. ga. 18 er
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2374 zrI ca drarAja caritra upara dayA na AvI. paraMtu tArI rUpatheAbhA joI ne mAru mana atyaMta yAdrita thAya che. A pramANe mama sthAnane pIDanArA lIlAvatInAM vacanA sAMbhaLIne kUkaDo peAtAnI pUrva avasthAne yAda karIne akAlavRSTinI jema netrAmAMthI AMsuonI dhArAne vahetA atidIgha nisAsAne mUkatA mUrchA pAmIne pAMjarAmAM paDI gaye. ekadama vyAkuLa tenI tevI avasthA joine lIlAvatI cittavALI thaI. te pachI teNIe tene bahAra kADhIne hRdaya vaDe Ali`gana ApIne garamI ApIne sAvadhAna kare che. krIthI paNa te ele che vi Ama ! maN tukhta, maLiyo muddamAvA | hi. anuttaravua, heM gAya tAduLA // z. 6 || virahabAhiA haMtu, vayAsI erisa vayaM / taverisa ca kiM dukva, mucchio jeNa saMpaya // 107 // . tumha hi dukkhadANeNa sAvarAha mhi saMpai / tA me tuaM nivettA, matra nivu niyadukkhaviNAsAya, pucchAmi taM kiMtu tumheccayadukkha, pIlei mama huM pakSI ! meM tane bhALAbhAve ATaluM badhu du:kha kema thayuM? 106 mAyaLa` || 208 khaguNattama / mANasa N // 109 // kahyuM, tyAM tane hamaNAM huM tA virahathI pIDA pAmI Avu. vacana belI, paNa tane evu* karyuM duHkha che ke jethI tuM humaNAM mUrchA pAmyA. 107
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra75 zrI caMdrarAja caritra tane duHkha ApavA vaDe huM hamaNAM aparAdhI chuM. tethI mane duHkha jaNAvIne tuM zAMtinuM pAtra thA. 108 he uttama pakSI ! huM pitAnA dukhanA vinAza mATe tane pUchuM chuM, paraMtu tAru duHkha mArA manane pIDe che. 109 AthI tuM mArAthI paNa vadhAre vedanA anubhavate dekhAya che. tethI tenuM kAraNa mane jaNAva. phakaDArUpe rahelA caMdrarAjAe lIlAvatIne ApelI potAnI oLakhANa te pachI kurkuTarAja bhUmi upara akSare lakhIne tene jaNAve che ke-bahena. huM AbhApurIne caMdrarAjA nAme rAjA chuM, vimAtAe mane kAraNa vinA kUkaDo banAvyuM che. mAre guNavalI nAme paTarANI che, teno viraha mane atyaMta pIDA kare che, tArI AgaLa keTaluM duHkha varNavuM ? mArAthI te kahI zakAya tevuM nathI. te mArI paTarANuM paNa mArA viyegathI gharamAM rahelI duHkhasAgaramAM DUbelI mahAduHkhane anubhave che. vaLI huM naTonI sAthe pAMjarAmAM paDelo dezAMtaramAM bramaNa karuM chuM, jyAM mArI AbhAnagarI ? kyAM mAru rAjya ? kayAM nArI te' paTarANI ? kyAM manuSyadeha ? ane kyAM mAruM A tiryacapaNuM ? mArA du:khane pAra nathI, tAre pati te dezAMtara gayele kAle Avaze, paraMtu guNAvalI sAthe mAre samAgama thaze ke nahi te te sarvajJa jANe ! AthI huM kahuM chuM ke-bahena ! mArA jevuM duHkha tAre nathI. meru ane sarasava samAna duHkha anubhavatAM ApaNe baMnene viraha ane gaLa keTala zakAya tevuM
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 zrI cadrarAja caritra mATuM aMtara che. kSaNamAtra paNa priyanA viyAgane nahi sahana karatI tuM AvI vedanA anubhave che, teA mArI strInI kevI sthiti haze, tethI te tuM asaMkhyAtagaNI sukhI che! A pramANe kuTarAjanAM vacana sAMbhaLIne lIlAvatI kAMIka hu pAmI peAtAnA du:khane thADu' mAne che, teNe vicAyuM ke 'ame banne sarakhAM maLyAM' kAraNa ke"samAna zIkhavALAonI maitrI thAya che. pharIthI te caMdrarAjAne kahe che ke-he caMdrarAja ! tamAre manamAM mahu duHkha na dhAraNa karavuM, thADA ja vakhatamAM tame rAjya ane srInA sukhane pAmaze. rAya ! me piyamAyA tuM, tumheM haiM vahina viyA / devveNa nimmio nUNa, saMbaMdha amha esa hi // 110 // he rAjan! tame mArA priya bhAi che, ane huM tamArI vhAlI bena chuM, bhAgyayeAge ApaNe A saMbaMdha nirmANa thayA che. 110 AthI jyAre tame manuSyapaNuM pAmeA tyAre tamAre mane avasya darzana ApavuM. mArAthI vicAryA vinA je kahevAyu te tamAre kSamA karavuM, kAraNa ke sajjana puruSA aparAdhI mANasa upara paNa yAvALA hoya che. he bhAI! tamArA maneratha jaladI saphLa thAe. Apa mane kayAre ya visaratA nahi, rAjya maLyA pachI tame mane darzIna Apajo, kacAre ya upekSA karatA nahi, tamArA darzanathI huM peAtAnA janmane saphaLapaNe mAnuM chuM, A pramANe kuTarAja sAthe vArtAlApa
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ca'drarAja caritra 27 karIne te tene naTAdhipatine samarpaNu kare che. te vakhate matriputra paNa peAtAnA ghera Avyo. naTAnuM phUMkaDA sAthe vimalApurImAM Agamana have satkAra pAmI te naTA te nagaramAMthI nIkaLIne aneka gAma ane nagarImAM chUTana karatA, kacAreka phaeN TarAja nimitte sagrAmane paNa karatA, koI ThekANe atiadbhuta kalAnI kuzaLatAne matAvI zreNA yazakIti ne meLavatA anukrame te vimaLApurImAM AvyA. jyAM vIramatIe pahelA AmravRkSa rAkhyA hatA, tyAM ja tabUe sthApana karIne sainiko sAthe te naTAe nivAsa karyAM, ema yu TarAja pUrva paricita te bhUmine eLakhIne pUnA snehane yAda karatA bhADAthI paraNelI premalAlacchIne paNa yAda kare che, yAda karIne te vicAre che ke--jyAM AvavA nimitta huM pakSI thaye chuM, te ja A nagarI che. pharIthI ahIM AvelA evA mArA duHkhanA nAza paNa avazya thaze, jaNAya che, anyathA kayAM A vimaLApurI ? ane kayAM mArI AbhApurI ? asAdhya kAryAM paNa daivayeAge susAdhya thAya che. temaja jIvate| mANasa seMkaDo kalyANa jIve " e vacana sAcu' ja che. ahIM AvavAne asamartha huM vidhAtA vaDe ja pakSIpaNuM pamADAye, A pramANe vicAratA te naTonI sAthe Ana anubhavatA tyAM rahe che.
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 zrI caMdrarAja caritra premalAlacchInA DAbA netranuM pharakavuM ane sakhIo sAthe vArtAlApa A tarapha potAnA prAsAdamAM sakhIo sAthe belI premalAlacchInuM DAbuM netra pharakyuM. tethI romAMcita dehavALI te kahe che ke-"he sakhI! Aje mAruM DAbuM netra pharake che, tethI jaNAya che ke- mane priyane saMga avazya thaze. priyanA vigamAM Aje seLa varSa thayA. pahelAM paNa kuLadevIe kahyuM hatuM ke- seLa varasane aMte tane priyane saMga thaze. te samaya hamaNuM prApta thaye che, paraMtu A viSayamAM mArA manamAM meTe saMdeha utpanna thAya che. kAraNa ke AbhApurI ahIMthI ghaNI dUra rahelI che. tethI mArA patinuM ahIM Agamana kevI rIte saMbhave ? tyAM gayelA. priyane saMdeze ke kuzaLapatra sarvathA nathI, tethI tene saMgama kevI rIte thAya? vaLI devInuM vacana mithyA na hoya, kAraNa ke deva ameghavacanavALA kahevAya che, te paNa jaNAze. AthI dUra rahyA chatAM paNa mArA priya Aje maLaze, ema mAruM mana sAkSI pUre che. A pramANe tenAM vacana sAMbhaLIne sakhIo kahe che ke-bena ! tAruM vacana sAcuM thAo. pitAnA gharane neha, ghaNe hoya te paNa strIne sAsarAnuM ghara vahAluM hoya che, tema ja tamArA pati caMdrarAja badhAne haMmezAM yAda karavA lAyaka che, kAraNa ke nehapAtra narazekharane kaI zuM bhUlI zake ? tArA karelA tapanA prabhAvathI caMdrarAja tane maLaze.
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 279 kuLadevIe ApelI dIrghakALanI maryAdA paNa hamaNAM ja pUrI thaI che, tethI priya saMgama avazya thaze. ubaro phalae rUkkhA, niyakAlANubhAvao / pattahINakarIro vi, kameNa phalae dhuva // 111 // sa sut vi cho, pAuM maribbarU I vAMchiya sahi ! evaM te, sijjhihI devvajogao // 112 // uMbaravRkSa, pitAnA kALanA prabhAve phaLe che, pAMdaDA vagarane keraDo paNa krame karIne niro phaLe che. 111 sukAyeluM sarovara paNa kALe karIne pANIthI bharAya che, evI rIte he sakhI ! tAruM vAMchita paNa nazIbAge siddha thaze. 112 rAjasabhAmAM narTInuM Agamana A pramANe premalA lacchInI AgaLa ghaNe AnaMda pAmI sakhIo paraspara vArtAlApa kare che, teTalAmAM parivAra sAthe te naTarAja pAMjaruM lai rAjasabhAmAM AvyuM. siMhAsana upara beThelA rAjAne praNAma karIne "sUryanI jema tamAru teja haMmezAM akhaMDa tapa" ema AzIrvAda saMbhaLAvIne te kahe che. seTho soraThadeseA'ya, rAiMda! tava rehai / jattha hiM sati titthAI, ujitavimalAyalA // 113 // vimaleya purIdhaNNA, dhaNNalogavihUsiA / jauM dadu ahilAsome, aja saMpuNNaya gao // 114 // he rAjendra ! A tamAre seraTha deza zreSTha zobhe che, ke jyAM ujajayaMta ane vimalAcala tIrtha che. 113
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280 zrI caMdrarAja caritra - A vimalApurI dhanya che, je dhanya lokothI vibhUSita che, jene joIne Aje mAre abhilASa saMpUrNatAne pAye che. 114 he narapati ! soraTha dezanA vibhUSaNa rUpa vimalApurI nagarInA darzananI abhilASA karatA mAre mane ratha ghaNA divase puNyage Aje paripUrNa thayela che. dezamAM bhramaNa karatA meM samRddhivALI jevI eka AbhApurI joI hatI, tevI A vimaLApurI joI. bIjI keI nagarI AvI nathI. A pramANe kahIne parivAra sahita te nATakanAM sAdhana taiyAra kare che. prathama te naTo pavitra karela pRthvI pradeza upara puSpane paMja karIne tenI upara kUkaDAnuM pAMjaruM thApana kare che. te pachI teo eka atyaMta lAMbe vAMsa bhUmi upara sthApana karIne cAre tarapha jamInamAM nAMkhelA khIlA sAthe bAMdhelA sUryanA kiraNa sarakhA doraDAnA pAza vaDe te vAMsane bAMdhIne majabUta karyo. have ghaNA zaNagAra sajI, puruSanA vastra dhAraNa karI zivamAlA vAMsanA mULa pAse AvIne cAre tarapha najara pheMkatI kSaNavAra tyAM UbhI rahe che. atiadbhuta rUpa ane lAvaNyathI suzobhita dehavALI tene joIne sabhAjane ghaNA vismaya pAmyA. rAjA paNa vicAre che ke AvA prakAranA rUpa vaibhava saMpanna, sUryanI prabhA sarakhI tejasvI A kaI kanyA
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 281 che? tethI kutUhala pAmelA rAjAe nATaka jovA mATe premalAlachIne bolAvI. te paNa tyAM AvIne pitAnA pitAnA kheLAmAM beThI. rAjAe kahyuM ke-he putrI ! A naTo AbhAnagarIthI AvyA che. tAre svasthacitta A catura lokenI nATakakaLA jevI. nATakakaLAmAM atyaMta nipuNapaNuM pAmelI A naTakanyA UMcA vAMsanA zikhara upara caDhIne aneka prakAre potAnI kaLAe batAvaze. A pramANe rAjA bolate hatuM tyAre ane nagara leka paNa nATaka jovAmAM utkaMThAvALA hatA tyAre zivamAlA vAMsanA agrabhAga upara caDhIne kujAsana vaDe tyAM beThI. temaja tyAM vividha vegAsa karIne lokonA cittane kSaNavAramAM atyaMta prasanna kare che. te vakhate bhUmi upara paha, duMdubhi vagere -vAjiMtra lAge che. naTo paNa vAraMvAra moTA svare avasare'cita ghaNA zabdoccAra kare che. jethI prekSakavarga atyaMta AnaMdarasamAM nimagna thAya che. A pramANe vaMzanA agrabhAga upara nAcIne te pachI te dareka doraDA upara navA navA nAca karatI rAzI lAkha jIvacenImAM jIvanI jema bhame che. pharI kSaNavAramAM vAMsanA agrabhAga upara rahIne pharIthI pUrvanI jema nAca karatI kevaLI samudraghAtanI jema racanA kare che. te pachI te vAMsanA agrabhAga uparathI jema upazAMta meha guNasthAnakathI paDate kaI jIva prathama mithyAtva guNarasthAne Ave che, tema nIce Utare che.
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 zrI caMdrarAja caritra UtarIne pitAnA pitA sAthe rAjAnI pAse jaIne te praNAma kare che. prasanna cittavALe rAjA ghaNuM dravya Ape che. nagarajanoe paNa rUpA, sonA, maNimaya AbhUSaNa ane vastrAdinI vRSTi karI. premalAlacchIne joI kuTarUpe rahelA caMdra rAjAne harSa A samaye pAMjarAmAM rahelo kuTarAja premalAlacchIne. joIne pUrve paraNelI evI tene oLakhIne manamAM ghaNA harSa dhAraNa karate kaccha dezamAM utpanna thayelA gheDAnI jema nAce che. soLa varasane aMte caMdrarAjAne patnIne saMga thaye, te vakhate tene utpanna thayela harSane atireka hRdayamAM mAte nathI. gatirahita kUvAo samIpa rahyA chatAM paNa paraspara maLatA nathI, manuSya te ghaNuM dUra rahyAM chatAM paNa pitAnI gatithI maLe che ja. kurkuTarAja vicAre che ke pakkhittaNa pavaNNo mhi, niruvAyo vihemi ki ? / aNNahA hi kuNejjA ha, ihANa damahUsava / / 115 / / mamovayAriNI mAyA, koDivAsAiM jINaTha / viNimmio aha jIe, kukkuDo divvajogao // 116 // aNNAha ettha katto me, AgamaNa dUravaTTiNo / hoja taha surUvAe, piyAe dasaNa kattoM / / 117 // huM pakSipaNuM pAmya chuM, upAya vagarane huM zuM karuM ?' nahiMtara te huM ahIM AnaMda mahotsava karata. 115
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 183 mArI upakArI mAtA kADa varasa jIvA ke jeNe mane. nazIyeAge kUkaDo anAnyeA. 116 anyathA dUra rahenArA mAruM Agamana ahIM kAMthI thAta ? ane uttamarUpavALI priyAnuM daza na kayAMthI thAta ? 117 A naTonuM paNa kalyANa thAo. jethI badhe ThekANe mArA yazakItinA vakhANa karatA mahA upakArI evA te mane ahIM lAvyA. Aje savAre kayA puNyazALInuM mukha mai joyuM? ke jethI mane priyAnA saMgama ghaNA samaye thaye. Ajane divasa paNa dhanya che, ke jemAM saMcAganA akrUra pragaTa thavAthI dIkALathI utpanna thayelI viraha pIDA paNa mArI nAza pAmI. have A premalAlacchI naTa pAsethI mane grahaNa karIne peAtAnI pAse rAkhe te! kSipaNuM tyajIne huM avazya manuSya thAu' ane te vakhate mArA adhA maneAtha siddha thAya. para Mtu jo naTakanyA zivamAlA premalAlacchIne mane Ape te sAruM thAya, "" 'nenu' daSTi-milana A pramANe te vicAratA hatA teTalAmAM te premalAlakSmI puSpanA pUja upara rahelA te suvaNa nA pAMjarAne jue che, ane tyAM rahelA kuTarAjane praNAma karatA naTAne jotI te parama vismaya pAme che, te pachI te kUkaDAne jue che. te vakhate paNa prasanna dRSTithI tene jue che. te vakhatesamara iidana'nAme, nAmA tALavaUr. / jhANatthA vitra rAyate, ninnibhesA khaNa hi te / / 157 // iha pemalAsarUva, kukkuruvastha caMdarAyassa / vALa naDasa sapha, mijA' taddana temA ya | 28 //
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284 zrI caMdrarAja caritra te baMnene paraspara daSTisaMga thaye, dhyAnasthanI jema kSaNavAra te baMne minimeSa zobhavA lAgyA. 157 A trIjA udezamAM premalAnuM svarUpa, kUkaDArUpe rahelA caMdrarAjAnuM naTane dAna, ane premalAnuM milana kahyuM. e pramANe tapAgacchAdhipati zrI kadaMbagiri pramukha aneka tIrthonA uddhAraka, zAsana prabhAvaka, AbAlabrahmacArI, sUrizekhara AcArya zrI vijayanemisUrizvara paTTAlaMkAra samayajJa, vAtsalyavAridhi AcAryazrI vijayavijJAnasUrizvara paTTadhara, siddhAMtamahodadhi, prAkRtabhASAvizArada AcAryazrI vijayakastUrasUrie celA prAkRta zrI caMdrarAjacaritamAM priyavirahita premalAlacchInuM svarUpa, caMdrarAjAnuM kUkaDArUpe thavuM, zivamAlAnaTIne kUkaDAnuM ApavuM, ane premalAlacchInA milana svarUpa trIje uddeza samApta thaye.
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI cadrarAja caritra 185 caturthAM uddeza maMgalAcaraNa namAmi mahAvIra, kevalanANabhakkhara / muddALuvALa--sa pattI, mALa nena nAya || ? || kevaLa jJAna vaDe karIne sUrya samAna evA zrI mahAvIra svAmIne huM namaskAra karuM chuM, jenA vaDe bhavyajIvAne amRta-anuSThAnanI prApti thAya che. 1 haiArU nAsa vasAyAtrA, abhraMza--AAnasazaI| A prassa Tunanesa, vichA duti veLA || 2 || jemanI kRpAthI aSTAMga yoganI prApti thAya che, druma yAgane jANanAra virala puruSA heAya che. 2 kaduphalA bajjhavihI, saMsAramuhavaDDhaNI / aAyividdI muddA, verU ma paDyuM // r // khAdyavidhi kaSTa phaLavALI che ane saspeMsAranA sukhane vadhAranArI che, zuddha evI AdhyAtmika vidhi paramapada meAkSane Ape che. 3 bajjhe pariggahe catte, hojjA ko vina nimmalA / vimukkaka' cuge| sappA, avise navaDhApha || 4 || bAhya parigraha che|DavA mAtrathI koI nima`La thatA nathI, kAMcaLInA tyAga karavA mAtrathI sarpa niviSa thatA nathI. 4 ajjapyanirao jo so, viSNao purimuttamA / Uyarala tu na..., teM micchAOyALa || , || je adhyAtmamAM rakta haiAya te uttama puruSa jANavA,
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 zrI caMdrarAja caritra peTane mATe je kaSTa karavAmAM Ave te phegaTa khedanuM kAraNa che. 5 je! niNhavei satyaTaTha, buddhibaleNa dummai / nANI ta viyANei, jiNasAsaNaniNhava // 6 // je duSTabuddhivALe buddhinA baLathI zAstranA arthane chUpAve - che, tene jJAnI puruSa jinazAsananA ninava tarIke jANe che. 6 avaMti niLiyAgaDA zirasi di ! tassa bhavodahI hAi, aMjalisarisA dhuva / / 7 // je akhaMDitapaNe jinezvaranI AjJAne mastake dhAraNa kare che, tene ni saMsArasamudra aMjali sarakho thAya che. 7 jo suhajjhANasa jutto, bajjhasuhANi bhujai / tAsa sukayavallIo, cadarAyavya hAire // 8 // je zubhadhyAnathI yukta bAhyasukhone bhogave che, tene puNyarUpI velIo caMdrarAjAnI jema thAya che. 8 bhavyA suNatu cadassa, caUtthAdesamuttama / jammi sue kasAehi, hINA havati pANiNo // 9 // bhavyajane ! caMdrarAjAne A cothe udeze sAMbhaLe, - je sAMbhaLavAthI prANuo kaSAyathI rahita thAya che. 9 __caUtthA jaha dhammo'tthi, jhANajaha caUtthaya / tahemA tusuiddeso, sivphpyaasge| // 10 // jema the (bhAva) dharma che, jema cothuM (zukala) dhyAna - che, tema A the uddezaka mokSamArgane prakAzaka che. 10 bhUvadANeNa satukku, naDA taheva kukaDo / me sukheda maLyA !, vArasamajuttara | 2 | . rAjAnA dAnathI jema naTo saMtuSTa thayA tevI rIte kUkaDo
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 287 paNa saMtuSTa thaye. he bhavyajane ! have zreSTha kathArasane sAMbhaLe. 11 ekabIjA pratye Asakta manavALA te baMne daMpatIonI daSTi neharAgathI baMdhAI hoya tema kSaNavAra nizcala thaI. vividha vastrAlaMkAra vaDe satkAra pAmelA te naTo rAjAnI AgaLa viramayajanaka AkhyAnake-kathAnake kahe che. prasanna hRdayavALo rAjA pAMjarAmAM rahelA kUkaDAne joIne tenA upara snehavALo thaye. bIjA nagarajane paNa sanehadaSTithI tene ja jevA lAgyA. rAjA te pAMjarAne potAnI pAse maMgAvIne kUkaDAne pAMjarAmAMthI bahAra kADhIne potAnA khoLAmAM rAkhe che. te vakhate premalAlacchInA dehanA sparzathI te kUkaDo parama AnaMda pAmI tenA hRdayamAM praveza karavA icchatA hoya tema tenA vakSasthaLamAM cAMca vaDe prahAra kare che. te paNa romAMcita dehavALI thaI sukumAra karakamala vaDe vAraMvAra tene sparza kare che. kuTarAja suvarNanA-pAMjarAmAMthI nIkaLe paNa pharIthI premalAlacchInA hRdayarUpI pAMjarAmAM paDyo. premalAlachI paNa tenA upara atyaMta snehanA samUhathI vyApta thaI. rUvasa pannamakkhuda', pemapattaM piyavaya / kurIne zukUruM , 4tta ratha trama ! | 22 || rUpasaMpanna, akSudra, premapAtra, priya belanAra, kulIna ane anukUla strI kayAMthI maLe? 12 - te kuTarAja tenI samIpe rahevAne icchatA hovA chatAM paNa manuSya vANIthI kahevAne asamartha e te sanehathI
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 zrI caMdrarAja caritra aneka prakAranI ceSTAe tene batAve che. te paNa tene peAtAnu mana soMpIne tenuM ja dhyAna karavAmAM tatpara thai. keTaleAka samaya pasAra karIne rAjA pharIthI tene pAMjarAmAM mUkIne naTAdhipatine soMpe che. vimalApurInA rAjAnuM naTarAja pAsethI caMdrarAjAnuM vRttAMta sAMbhaLavuM te pachI rAjA kahe che ke huM naTAdhipa ! A zreSTha kUkaDA ta' kayAMthI meLaLye ? tenI sarva hakIkata tuM mane kahe. naTAdhipa kahe che ke-he rAjendra ! ahIMthI aDhArasA kAza dUra AbhApurI nAme zreSTha nagarI che. tyAM guNagaNathI vibhUSita caMdrarAjA nAme rAjA rAjya kare che. tenI apara mAtA vIramatI vaDe koI sthAne chUpAvelA hovAthI ame tene joye| nathI. hamaNAM te vIramatI rAjya kare che, teNInI AgaLa ame nATaka karyuM, tene joIne prasanna hRdayavALI te vIramatIe ca'drarAjAnI paTTarANI guNAvalInA anAdara karIne tenI pAsethI A phUkaDAne maMgAvIne amane ApyA. eka vakhata te vIramatI A kUkaDAne mAravA mATe taiyAra thai hatI, te vakhate nagarajanAe teNInA hAthamAMthI tene mUkAvyo. te pachI A ThaMDA peAtAnI bhASAmAM pakSIonI bhASAne jANatI mArI putrI zivamAlAne samajAve che. te paNa amane tenI hakIkata kahe che. te pachI ame te kukaDAnI mAMgaNI karIne te vIramatI pAsethI grahaNa karyAM. A kuTa Aja sudhI amArI pAse rahI sukhapUrvaka kALa pasAra kare
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI cAja caritra 189 che. A madhurasainya paNa tenuM ja che. e amArA rAjA che, ame tenA sevaka chIe. te pachI A kuphUTa rAjane laIne karatA karatA nava varSa ahIM tamArI A pramANe saApathI tamArI AgaLa ghaNA dezemAM bhramaNa sabhAmAM AvyA. kUkaDAnI hakIkata kahI. A pramANe naTanA mukhethI caMdrarAjAnI hakIkata sAMbhaLIne saurASTra dezanA adhipati makaradhvaja rAjA ghaNA prasanna thaye. premalAlacchI paNa peAtAnA dhaNInI zodha maLavAthI Sita manavALI thai. kuTarAjane joine parama sneha pAmyA chatAM paNa tee A caMdrarAjA che' ema jANI zakayA nahI. naTae vijJapti karI ke- ' rAya ! vaya N caummAsi, mahemA vasiU iha tumhAe sAjusAreNa, vadamANA aneAnita... | 22 || huM rAjan ! jo tamArI rajA hAya te| ame ahI rAtridivasa rahetAM cAra mAsa rahevA IcchIe chIe. 13 prasanna thaine rAjA kahe che ke ciTaTheheha suheNeva mahAdeA bhavissa | . ta varlRvasImUtra, gaddALa mAnasa" " / 4 / tame ahI sukhapUrvaka raheA. amane ghaNA Anada thaze, kAraNa ke amAruM mana A kUkaDAne joI vaza thayu che. 14 bhUvANAe nayA hiTaThA, vAsa kuNe ire tahiM / kukkuDeNa samaNi // 15 // bhUvaI sai pINa Mti, rAjAnI AjJA maLavAthI naTAe Sita thai tyAM nivAsa karyAM. kUDA sahita tee rAjAne huMmezA prasanna kare che. 15 ca, ya. 19
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ca`drarAja caritra premalAlacchInI kukaDAne grahaNa karavAnI icchA have eka vakhata makaradhvaja rAjA premalAlacchIne kahe che ke hai putrI ! pahelAM tAru vacana meM mAnyuM na hatuM. hamaNAM naTe kahelI hakIkatathI te save` vacana sAcuM thayu' hAya tema huM mAnu chuM. je kakare che tene anyathA karavA koI samartha nathI. karmAdhIna jIva sukha ane duHkha pAme che. A sarva jagata kema vaza che. tyAM koinuM khaLa cAlatu nathI. he putrI ! dUra rahelA tArA patinA samaiga du`bha che, puNya vinA manuSyane priyajananA saMcAga kaSTadAyaka thAya che, para Mtu jo tArI icchA hAya teA nara pAsethI phUMkaDA apAvuM, jethI tenA A manathI tArA divaso sukhapUva ka jaze. ahA ! kramanI gati vicitra che. jene anyathA karavA mATe koi paNa samartha nathI. kahyuM che ke 290 duhabhi ki visAeNa, suhambhi hariseNa kiM / bhavivvaM bhavejjeva, kammANa erisI gaI // 16 // duHkhamAM kheda karavAthI zu' ? ane sukhamAM ha karavAthI zuM ? je thavAnu hAya te thAya ja che, karmInI gati evI che. 16 AthI tuM dhIraja dhAraNa kara, gheADA ja samayamAM tAruM vAMchita siddha thaze. A pramANe pitAnuM vacana sAMbhaLIne e pakSI upara snehavALI premalAlacchI kahe che ke he pitA ! kAI paNa upAya vaDe e kuTavara mane apAveA. kAraNa ke mArA priyanA ghare nivAsa karanAra e pakSI che, tethI mane te atyaMta priya che.
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra huM mukhya mahemAnanI jema tenuM yatna vaDe pAlana karIza. AthI kaI paNa rIte naTavarane samajAvIne e mane apAve. kukuTarAjane levA mATe rAjAnuM naTarAja pAse javuM putrInA nehane AdhIna thaI makaradhvaja rAjA te ja vakhate pitAnA dUtane mokalIne naTAdhipatine bolAve che. te paNa tarata ja tyAM AvIne praNAmapUrvaka aMjalI karIne rAjAne kahe che ke he svAmI! tame mane zA mATe yAda karyo? mane sevaka sarakho gaNIne kArya batAve. rAjA kahe che-ke he zivakumAra ! A kUkaDo mArI putrI premalAlachInA zvasuranA ghare nivAsa karanAre che. A vRttAMta na saMbhavI zake eve che, te paNa Aje seLa varSanA aMte tArA mukhethI caMdrarAjAnI hakIkata sAMbhaLI. AthI sAsarAnA ghare nivAsa karanAra hovAthI A kukaDA upara premalAlarachIne parama sneha che, tethI te kukaDe ApavAthI te atyaMta pramAdavALI thAya, AthI je te e kUkaDe Ape te ame tAre parama upakAra mAnazuM tenuM mUlya tuM je kaheze te ApazuM. ahIM amAre koI baLAtkAra nathI, paraMtu tuM uttama puruSa che, tethI amArI IcchA pUrNa karIza e amAre tArI upara vizvAsa che. A pramANe hRdayane pIDA karanArI rAjAnI prArthanA sAMbhaLIne duHkhita manavALe naTarAja kahe che ke he rAjana ! e amAre rAjA che. ghaNuM kahevA vaDe sayuM, e amAru sarvasva che. tethI ene ApavA mATe sarvathA samartha nathI, to paNa tyAM jaIne huM te kuTarAjane vijJapti karyuM, je te ahIM nivAsa karavAne Icche te huM ApavA mATe vicAra ka, anyathA nahi.
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ 191 zrI cakarAja caritra e pramANe kahIne te naTAdhipati AvIne zivamAlAnI AgaLa rAjAe kahelI kUkaDAne mAgavAnI vAta kahe che, kAnamAM amRtanA megha sarakhuM tenu vacana sAMbhaLIne ku TarAja prasanna thayA thake pharIthI vicAre che kepuvvnaasii mamAbhiTha, puNo ve jeNa bhAsia / avitakkiyameveya, saMjAya velvanAma || 27 || pahelA paNa mane ISTa hatuM, ane pharI vaidhe kahyuM, nasImacege A vicAryA vinA thayuM. 17 zivamALA ane kaiTarAjanA vArtAlApa A rAjAneA, A nagarane ane A mArI bhAryAna sagama jo pramala puNyanA udaya hoya te thAya. AthI A naTavara A rAjAne jo mane Ape te huM dhRtapuSpa thAu', ema vicAratA kaTarAjanA adhyavasAya jANIne zivamALA kahe che ke- ' huM svAmI ! kayA kAraNe tame sevA karavAmAM sAvadhAna evI meM kayAreya pramAda karyAM nathI. kayAre ajJAnathI paNa ame tamArA aparAdha karyAM nathI, tamArA nimitte rAjA mahArAjA sAthe amee virodha karyAM. prANanI jema tamArI rakSA karuM chu. tamane mastaka upara upADIne huM dezAMtara bhamI, kSaNavAra thayelA snehane paNa sajjane jIve tyAM sudhI pAle che, teA tamArI ane mArA nava varSoMthI utpanna thayeleA sneha che, te snehane tame ekI sAthe ja cheDavA kema taiyAra thayA che ? tenuM kAraNa huM' sArI rIte jANatI nathI. .
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI cadrarAja cAratra 27 he pakSIrAja ! tamArA vacanathI vIramatInI pAsethI cheDAvIne me tamane rAkhyA, ane rAjAnI jema sevA karI. te Aja sudhI atyaMta sneha khatAvIne hamaNAM kema tame sneharahita thayA che. pahelAM khIra batAvIne hamaNAM kema lAkaDI batAve che ? tame mArI sevAnA badale zuM nahiM Ape! ? tamane kANe bheALavyA che ? jethI ekI sAthe ja mArA pratye sneharahita thayA che. huM kaTarAja ! humaNAM hamaNAM kema A pramANe kare che ? have kuTarAja peAtAnI bhASA vaDe zivamAlAne kahe che. he naTakanyA ! tu. peAte catura hovA chatAM Ama kema ele che ? huM saM jANuM chuM. DAhyA mANaseAnI prIti kSaNamAtra paNa bhUlI zakAtI nathI. tAro pratyupakAra karavA mATe hamaNAM huM sarvathA azakata chuM. tArA karelA upakArane jANutA mane tenA darzInathI kAI paNu prayeAjana nathI. huM sa` jANuM che. kAraNa ke huM paNa uttarapUrti mAtra AhAra karu chu. ApaNA sneha kSaNika nathI. paraMtu nava varSoMnA che. te cheDavA che. te cheADavo atyaMta azakaya che. khIjAnA hRdayamAM rahelI ciMtAne khIjo jANI zakatA nathI. tArA jevI viduSInA samAgama mUkha hoya te ja taje. tApaNu huM naputrI ! ahIM eka prakhaLa kAraNa che. AthI tuM viparIta cittavALI na thA. te kAraNu sAMbhaLa :huM ahIM makaradhvaja rAjAnI putrI premalAlIne huM paraNyA chuM. te kAraNathI vimAtAe mane vidyAbaLathI kUkaDo anAvI dIdhA che. te sa` hakIkata kahetAM mAru. hRdaya paNa
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 zrI cAja caritra cIrAi jatuM hoya tema thAya che. paraMtu jo nazIkha kopa pAmI du:kha Ape teA te sahana karavuM ja joIe. te sivAya khIjI rIte chUTakAro thatA nathI. jinezvaradeva tAruM kalyANu kare. kAraNa ke vIramatInI pAsethI cheDAvIne tuM mane ahIM vimalApurImAM lAvI. mAruM mana paNa ahIM rahevA icche che. tApaNu A viSayamAM tArA Adeza ja mane pramANa che. jo tuM mane nahi Ape te mAru koi paNa khaLa nathI. kAraNa ke mANasa peAtAnI bakarInA kAna pakaDIne jyAM laI jAya tyAM ja te jAya che. mArI paNa evI sthiti che. A pramANe kuTarAjanAM vacanA sAMbhaLI te zivamAlI dInamukhavALI, AMsu sAratI, atyaMta duHkha pAmI hRdayane majabUta karIne kahe che ke-De AbhApati ! deva ! Aje me A vRttAMta jANyA. have tame icchA pramANe ahIM raho. Aje ja mArI sevA saphaLa thai. kAraNa ke soLa varSa pahelAM paraNelI peAtAnI strI sAthe samAgama ahIM rahelA tamane thayeA. huM paNa mAruM jIvana dhanya mAnuM chuM. A pramANe te mane vAta karatA hatA tyAre premalAlacchIe preraNA karavAthI makaradhvarAjA jAte ja tyAM ANye. zivakumAre temane satkAra karyAM. rAjA kahe che ke- huM te pakSIne levA mATe Avye chuM. huM naTAdhipatI ! jo prasanna thaine A pakSIne tuM ApIza tA huM mAnIza ke teM mane adhu ja ApyuM. tema ja mArI putrIne atidAna Apyu ema mAnIne jyAM sudhI jagatamAM tArAmaMDaLa che tyAM sudhI tArA upakAra mAnIza vadhAre zuM kahuM ? *
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI cadrarAja caritra 195 naTAdhipati kahe che ke-he svAmI! A pakSImAtra nathI. paraMtu amArA manamAM A AbhAnagarInA rAjA che, AthI ame Ane ApavA zakitamAna nathI. ahIM vyAghrataTInyAya AvI paDayA che. ema kahIne te aTakayeA tyAre zivamALA kahe che. he rAjana ! A pakSInA nimitte ame aneka rAjAe sAthe virAdha karyAM che. vividha kalezA sahana karyAM che, te paNa tamArI putrI premalAlacchI mArI sakhI che, tethI mArA prANa sarakhA ane ApavAmAM teNIne niSedha nahi karuM. he narapati prasanna thaIne A pakSIvarane grahaNa karo. tamAruM ane enu karADa kalyANu thAo. AnI yatnapUrvaka rakSA karo. Ane avazya AbhApati ja jANeA. enAthI tamArI putrInA sa maneAtha saphaLa thaze. ema kahIne te kUkaDAnuM pAMjaru rAjAne soMpe che. rAjA te naTaputrIne ghaNA upakAra mAnatArAmAMcita dehavALA thaI pAMjaruM laIne rAjabhavanamAM Aye. teNe peAtAnA hAthe ja te pAMjaru' premalAlacchIne ApyuM. te paNa tene meLavIne sarvasva maLyu hoya tema parama pramAda pAmI. kuTarAjanI AgaLa premalAlacchInu peAtAnu duHkha pragaTa karavuM huve vikasita netravALI premalAlacchI pAMjarAmAMthI tene mahAra kADhIne peAtAnI hatheLImAM rAkhIne tenI AgaLa hRdayanA udgAra prakaTa kare che. he kuTavara ! seALa
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 zrI caMdrarAja caritra varasane aMte zvasurasaMbaMdhI tu Aje mane maLyA che. tArA nagaranA adhipati mArA svAmI hatA, paraMtu bhIkhArI jema hAthamAM AvelA ratnane hArI jAya tema mUDha evI huM tene hArI gai. tenA virahAgnithI pIDA pAmelI mArA zarIramAM lAhI sUkAI gayuM. zarIra paNa phakata hADakAM rUpe ja thaI gayu che. tApaNuM tArA rAjAnuM darzana mane na thayuM. tArA rAjAnuM me' zu laI lIdhuM ? ke jethI Aja sudhI mArI tapAsa paNa te karatA nathI. mane paraNIne kADhIyAne ApIne te ahIMthI nIkaLI gayA. A kAmathI tenu zuM gaurava vadhyuM ! mArA janma niSphaLa karyAM, AvI jAtanu tene keNe zikhavADayuM? jo gharanA bhAra vahevA mATe azakta hatA teA ahIM paraNavA mATe zA mATe AvyA ? je te paraNyA te tatkALa mArA upara tene abhAva kema thayeA ? huM uttamapakSI ! tArA rAjA sarakhA bIjo koI nirmAMhI me' joyeA nathI. je mane paraNIne gayA pachI patra dvArA paNa mane yAda karatA nathI. kayAM AbhApurI ane kayAM A mArI nagarI eTale dUra citta paNa javA mATe zaktimAna nathI, mArA priye je karyux te zatru paNa na kare. dUra rahela te ahIM AvatA nathI. huM paNa tyAM javA mATe azakata chuM. AvI avasthA anubhavatI mArA divase kevI rIte jAya ? huM pakSIvara ! A jagatamAM parahitamAM rakta, niSkAraNa vizvama' evA koI dekhAtA nathI ke je tyAM jaIne mArA priyatamane samajAvIne karuNAnA samudrathI bharelA cittavALA kare. seALa varSa vItI gayA chatAM paNa jenA manamAM bhAryAMnA sneha pragaTa na thayA, temanu citta
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI cAja caritra 197 vajrathI paNa vadhAre kaThora mAnu chu. leAkeAti paNa che ke- "sALa varase badhAne avamedha thAya che" A kevA niSThura hRdayavALA thayA che. jenA nimitte mArA pitAe paNa phAgaTa mane kadaOnA karI, have huM kAne zaraNe jAuM ? konI AgaLa duHkha jaNAvuM ? A leAkamAM sneha karanAra sulabha che paNa tene nirvAha karanAra atyaMta dula bha che. kahyuM che ke-- saha jAgarANa saha suaNANa saha harisasa ava tANa N / nayA vadhaLALa, bAnamAMM nimna-vimma... | 8 || "sAthe jAganAra sAthe sunAra, sAthe ja harSa ane zAvALA e netrAnI jema dhanya puruSone jIvana paryaMta nizcaya prema hAya che. 18 ,, temAM paNa sneharahitanI sAthe prema karavAmAM Ave te tA phkata duHkha sahana karavAnuM ja thAya. huM tAmracUla ! mArA priyanA ghare rahenArA tane joine romAMcita hRdayavALI thayelI huM tArI AgaLa duHkhanA bhAra jaNAvIne hamaNAM kAMika kSINadu:khavALI thaI chuM. tane bhartA samAna jANuM chuM. paraMtu tevA prakAre tAre nirlajja na thavu. A pramANe premalAlacchInA sneharasa garbhita manane chaMdanArAM vacana sAMbhaLIne atyaMta utkaMThA hAvA chatAM paNa yeAte pakSIpaNe hAvAthI tene uttara ApavA mATe zaktimAna thatA nathI. jo ke te patInA nazIyeAge cAga thayA, tApaNu kama janita mATu' aMtara hAvAthI sauMgamajanita sukhanI prApti te vakhate na thai.
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298 zrI caMdrarAja caritra A pramANe premalAlacchI kurkuTarAjanI AgaLa AvA prakAranAM vacane bolatI hRdayamAM rahelA udgArene bahAra kADhe che, teTalAmAM zivamALA tyAM AvIne te kUkaDAne pitAnA kheALAmAM laIne krIDA karavA lAgI. bhaktithI bharelA hRdayavALI te sugaMdhI padArthothI tene AnaMda pamADe che. tenI AgaLa mIThA svAdiSTa phaLo mUkIne madhura svare te gAya che. te pachI te rAjaputrIne kahe che ke he sakhI! A kuTarAjane cAra mAsa sudhI tArI pAse rAkha. cAturmAsa saMpUrNa thaye chate ahIMthI jyAre ame jaIzuM tyAre Ane ahIMthI laI jaIzuM e mAre ane tAre saMketa che. teTalA samaya sudhI tuM ene sanehabhAve sevA ane pAlana kara. huM paNa tenA saneha pAzamAM baMdhAyelI haMmezAM ahIM AvIne tenI khabara laIza. he sakhI! cAra mAsa sudhI ahIM rahelA A je tArA vAMchitane pUre te amane ghaNe AnaMda thaze, e pramANe satya kahuM chuM. A pramANe mArmika vacane kahIne zivamAtA pitAnA AvAse gaI. premalAlacchI tenA vacananuM rahasya nahi jANatI kukaDA sAthe ramatI samaya pasAra kare che. te haMmezAM tene ja jotI tenI sevA kare che, ane tenI AgaLa besIne lAMbA nisAsA mUke che, satata netramAM AsunI dhArane varasAvatI vacanothI zoka pragaTa kare che. te vakhate varSAkALa thavAthI AkAza maghamaMDaLathI bharAI cAre taraphathI vIjaLInA prakAzathI prakAzita AkAza thayuM.
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 29 brahmAMDane bhedI nAkhe tevA gaja rava saMbhaLAya che, me paNa kSaNavAramAM muzaLadhAra varasavA lAgyA. tethI AkhuM jagata te vakhate zAMti pAme che, paraMtu premalAlacchIne virahAgni tethI, vadhAre pradIpta thAya che, tethI te viraha vedanAthI atyaMta pIDA. pAmatI pitAnuM duHkha phUkaDA samakSa prakAze che. zivamALAnuM vacana saMbhArIne "enA vacanamAM kAMIka rahasya che ema vicAratI kUkaDAne vAraMvAra kahe che ke hamaNAM tuM mArA hAthamAM AvyuM che te mArAthI AMtaruM zA mATe dhAraNa kare che. te kurkuTarAja haMmezAM AvA prakAre sAMbhaLavA chatAM paNa ekeya akSara bolato nathI. kAraNa ke dhIra ane gaMbhIra te "bhAvi bhAva anyathA thatA nathI " ema jANate dhIratA dhAraNa kare che. malAlacchI paNa te kuphphaTarAjane kyAreka pati mAnIne ane kayAreka pakSI jANIne tenI sevA kare che. have comAsuM lagabhaga pUruM thatAM kArtika mAsa Avyo. tyAre te premalAlacchI siddhagirinI yAtrA karavA irache che. A vimalApurI nagarI siddhagirinI taLeTImAM vate che. sakhIvargane paNa sAthe laI javA taiyAra kare che, te vakhate nimittavijJAnanI kaLAne vidvAna eka nimittIo tyAM AvyuM, tene egya rIte satkAra karI premalAlacchI te nimittIone pUche che ke ___ kattha kayA ya me bhattA ! milissai bavesu ta / ahaM tu tAsavissAmi rayaNabhUsaNeNa tu // 19 // ' he naimittajJa! mane mAre pati kayAM ane kayAre maLaze ? te tuM kahe. huM tane ratnanA AbhUSaNathI saMteSa pamADIza. 19
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra nimittika kahe che ke-he rAjakanyA ! tArA mATe tiSazAstra bhaNavA mATe huM karNATaka dezamAM gaye hate. saghaLI vidyAo bhaNane trikALajJAna jANanAre tyAMthI Aje ja ghera Avyo chuM. vagara bolAvyuM paNa tAre saMzaya dUra karavA mATe ahIM AvyuM chuM tAre priyatama Aje athavA AvatI kAle tane avazya maLaze. taba sIlappahAveNa, savva bhavv bhavissai / sadhammanuM nIcuM , hA vidiM . 20 || tArA zIlanA prabhAve sarva sAruM thaze, kAraNa ke sarva dharmomAM zIla pradhAne kahyuM che. 20 mAM vayamAM satta', kALAhi rAvaLe ! nemittiyA na japati, asacca vayaNa' kayA // 21 // he rAjaputrI! tuM mAruM vacana satya jANa. naimittike asatya vacana kayAreya bolatA nathI. 21 A pramANe naimittikanuM kAnamAM amRta samAna vacana sAMbhaLIne te yathAgya dAna ApIne tene visarjana kare che. kuTarAjanI sAthe premalAlacchInuM puMDarIka girinI yAtrA nimitte nirgamana have sakhIothI parivarelI, pitAnA pitAnI rajA laI pAMjarAmAM rahelA kuTarAjane pitAnA hAthamAM laIne paMDarakagirinI yAtrA mATe gharethI prayANa kare che. tyAMthI te taLeTI pAse AvI, page cAlatI pAMjarAmAMthI kuTarAjane
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 301 kADhIne hastakamaLamAM rAkhI zubhadhyAnamAM evI te girivara upara caDhe che. kUkaDo girirAjane joIne atyaMta harSa pAmele pitAnA janmane saphaLa mAne che. premalAlacchI anukrame caDhatI mukhya zikhara upara AvI parivAra sahita mokSapadanA zikharanI jevA zobhatA AdinAthanA caityamAM praveza karIne divyakrAMtithI zobhatA yugAdi devane vaMdana kare che. vaMdana karIne aSTaprakArI pUjA kare che te pachI vividha stotro vaDe jinezvaranI stuti kare che. yugAdidevanuM darzana karI kuTarAja AtmAne dhanya mAnate jinezvaradevanuM dhyAna karatAM kSaNavAra temane ja dhyAnamAM tatpara thaye. te pachI te premalAlacchI jinapUjana karIne hAthamAM kUkaDAne laI yugAdidevanA caityanI bahAra nIkaLI, bIjA caityamAM rahelI agaNita jinapratimAone vaMdana karatI, caityapari. pATikAthI traNa vakhata pradakSiNA karatI anukrame navA pallavenA samUhathI alaMkRta rAyaNavRkSanI pAse Ave che, ane tyAM rahelI trASabhadevaprabhunI pAdukAone vAMde che ane namaskAra kare che. te kuTarAja girivaranA darzanathI u9lAsita hRdayavALe potAnA uddhArane Icchate marakatamaNi sarakhA pRthvI para paDelA rAyaNavRkSanAM pAMdaDAone potAnA caMcupuTane suzobhita kare che, te premalAlacchI parivAra sahita jina caityane vaMdana sarva vidhi sArI rIte karIne jinamaMdiranI bahAra jayAM sUryakuMDa
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 . zrI caMdrarAja caritra che te jovA mATe Ave che. tyAM AvI te nirmaLa jaLathI bharelAM sUryanA kiraNathI vikasita thayelA kamaLanA samUhathI suzobhita sUryakuMDane jue che. hastakamaLamAM karyuTarAjane rAkhI te premalAlacchI atyaMta UMDuM pANI hevAthI samatArasathI bharela hoya ema kuMDane mAnatI tenA pANIne sparza karIne AvelA zItala sugaMdhI pavananuM sevana karavA mATe kuMDanA kAMThe bese che. sUryakuMDamAM kuTarAjanuM paDavuM have kuTarAja paNa pUrve nahi joyelA te sUryakuMDane jeIne prathama parama prameda pAmI pitAnI avasthAne vicAra aho tiriabhAve me, selasavarisA gayA / suha na pAvia ki ci, ehiMga pAralAiya / / 22 / / kattha guNAvalI bhajjA, kattha me suhasa payA / kattha sayaNasaMgo me, kattha rAjasuha mama // 23 // savva me vihala jAya, asuhakammajogao / veriNI hi vimAyA meM, khge| ha jIi nimmio // 24 // aho ! mane tiryaMcabhAvamAM seLa varSa gayA. meM A loka saMbaMdhI ke paraloka saMbaMdhI kAMI sukha prApta na karyuM. 22 kayAM mArI guNuvalI bhAryA ? kayAM mArI sukhasaMpatti kayAM mArA svajanane saMga? ane kayAM mAruM rAjyasukhI 23 azubha karmanA udayathI mAruM sarva niSphaLa thayuM, mArI vimAtA vairiNuM thaI ke jeNe mane pakSI banAvyo. 24
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 303 - saMsAramAM sarva je kharekhara potAno svArtha sAdhavAmAM ja tatpara hoya che, AthI ja A saMsAra nie asAra gaNAya che. tema ja A naTe duSTakarmanA vipAkathI thayela kUkaDA svarUpe mane laIne aneka dezamAM bhamyA, te paNa mArA pApa karmono aMta na Avyo. manuSyapaNuM cheDIne huM ukaraDAmAM bhamato kUkaDe thayA. ghaNo kALa vyatIta thaye, have manuSyapaNunI prAptinI kaI AzA ? mAre potAnI strI samIpa vartate chate rAtridivasa kaI rIte pasAra karavA ? jevuM ane baLavuM e kevI rIte sahana karAya ? mAru manahara yauvana niSphaLa gayuM. mArI aciMtya dukhavA vaDe saryuM. kevaLa duHkhapAtra jIvatarane huM nakAmuM mAnuM chuM. prApta thayela kUkaDApaNuM karatAM maravuM sAru, tethI hamaNuM A kuMDamAM pRpApAta karIne kalyANa karu. asAre iha sa sAre, kAsa ko vi ma vijajai / niyakammANusAreNa, savve jIvA milati hi // 25 // A asAra saMsAramAM kaI keInuM nathI. sarva jIve pitAnA karmanA anusAre maLe che. 25 kenI mAtA, kenA pitA, kenI strI, kenI nagarI ? A azAzvata bhAve keIne zAzvata thatA nathI. AthI teone viSe meha na kare. e ApaNuM kyAreya thayA nathI. AthI temane viSe mamatvane tyAga kare joIe. sarve saMbaMdhIe pitapotAnuM kArya sAdhavAmAM tatpara hoya che. kahyuM che ke
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra goha natthi me koI, nAhamannassa kassai / va aDhILamaLasa, appALamanusAsarU || 26 // ego me sAsao appA, nANada saNasa juo / sesA me vAhirA mAvA, satve sanAAlA || 20 || saMjogamUlA jIveNa, pattA dukkhapara parA / tanhA sa`iAsa vadha, savva tiviSe siritri || 28 || huM ekalA chuM, mAruM kAi nathI, huM khIjA koInA nathI, A pramANe dInatA rahita manavALA thai, AtmAne samajAve che. 26 34 eka mArA AtmA zAzvata che, te AtmA jJAna-daza nathI yukta che, bAkInA badhA bAhya bhAvA che ane te sa sarcaganA lakSaNavALA che. 27 A jIve sa McAga che mULa jevuM evI duHkhAnI paraMparA prApta karI che, tethI sa` saMcAgasa baMdhane trividha karIne huM huM' tyAga karuM chuM. 28 A pramANe vicAratA, yugAdinAthanuM dhyAna karateA, sasArathI virakata cittavALA te premalAlacchInA hAthamAMthI ekadama UDIne kuMDamAM jhaMpApAta kare che. premalAlacchI tenuM sAhasa joIne saMbhrAMta manavALI thaine kahe che ke he pakSIrAja te A zuM karyuM ? huM zivamALAne zuM uttara ApIza ! mAta-pitAne paNa huM zuM kahIza ? theADA divasanA sabadhamAM te dInamukhavALI zaraNu rahita mane choDIne A zuM karyuM ? athavA teA mArA snehanI parIkSA mATe teM A sAhasa karyu" hovu joie, te ' jevI ..
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ 305 zrI caMdrarAja caritra tArI gati tevI mArI gati he" ema vicArIne te paNa keIne kahyA vinA tenA nehapAzamAM baMdhAI tene grahaNa karavAnA bahAne kuMDamAM paDe che. kUkaDApaNAne tyAga karIne caMdrarAjA tarIke pragaTa thavuM te joIne sarvatra hAhAkAra thaye. premalAlacchI akasamAt tene pakaDavA mATe taiyAra thai, te vimAtAe bAMdhele dore je jIrNa thaI gaye hato te daivayoge tenA hAthamAM AvyuM ane tUTI gaye. te vakhate te kUkaDA5Nane tyAga karIne divyarUpane dhAraNa karanAra caMdrarAjA pragaTa thaye. te joIne sarva vismaya pAmyA. te vakhate tarata ja zAsananI adhiSThAyikA devIe tyAM AvIne te bannene bahAra kADhIne kuMDane kAMThe mUke che. have premalAlacchI svasthatA meLavI pitAnA bhartArane jeIne atyaMta harSa pAmI. vismaya utpanna kare evI A hakIkata kSaNamAtramAM badhe ThekANe phelAI gaI. tyAM tIrthamAM nivAsa karanArA samyagadaSTi dee teonI upara puSpavRSTi ane caMdananAM chAMTaNAM karyA. tIrthane prabhAva sarva dizAmAM phelAye. naTsa sUrimaharasa, pAvAda . pasidhdhI ia sadhvattha, jAyA saddhAvivaDDhaNA // 29 // sUryakuMDanuM pANI pAparUpI melane zuddha karanAruM che. A pramANe zraddhA vadhAranArI prasiddhi sarva ThekANe thaI. 29 caM. ca. 20
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ 306 zrI caMdrarAja caritra sUryakuMDanA pAne sparza thavAthI caMdrarAjAe manuSyapaNuM meLavyuM, ema sarva lokoe jANyuM. have premalAlacchI lajajA dhAraNa karatI caMdrarAjAne kahe che ke svAmina ! A kuMDamAM snAna karIne zrI rASabhadeva svAmine vaMdana ane pUjana kare. A girirAjanA prabhAve tamArA sarva mane ratha siddha thayA che aho ! A tIrthanuM ArAdhana akSaya phaLane ApanAruM che. iha siddhA aNege hi, siuisassati ya saahvo| ma'ti sAce tirtha, meM mutti luhA | 30 || sammattakapparUkkha, siMcasu bhAveNa bhattirasajalao / pallavio seo hojjA, tumha hi viraiphalalAhagaje // 31 // A tIrthamAM aneka sAdhuo siddha thayA che ane siddha thaze. A muktine ApanArA tIrthanA paMDita puruSa zAzvata mAne che 30 samyakatvarUpI kalpavRkSane bhaktirasarUpI pANIthI bhAvapUrvaka siMcana kare ke jethI te pallavita thaIne tamane viratirUpa phaLane lAbha karanAra thAya. 31 zrISabhadeva jinezvaranuM pUjana ane yugAdi jinanA guNagAna have snAna karI te bane daMpatI ati uttama drA vaDe
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI cakAja caritra 307 upara netro sthira karI teo bhAvapUjA kare che. te pachI te caMdrarAjA puMDarIkagiri rAjane vaMdana karatA bole che jaM kiMci nAma tittha, sagge pAyAli mANuse loe / ta' savvameva diTTha, puMDarie vAyie sate // 32 // svargamAM, pAtALamAM ane manuSyalokamAM je keI nAmarUpa tIrtha hoya te sarvanuM darzana puMDarIkagirine vaMdana karate chate thayuM. 32 kevalanANuppattI, nivyANaM Asi jattha sAhUNaM / puMDarie vAditA, savve te vadiyA tattha // 33 jyAM sAdhu mahAtmAone kevaLa jJAnanI utpatti thaI hAya, ane jyAM nirvANa thayuM hoya te sarvane puMDarIkagirine vaMdana karavAthI te sarva sthAne vaMdana thayuM. 33 avaya-saMmegha, pAvA-saMparpha kannita- 2 / vaMdiyattA puNNaphala, sayaguNaM ta piM puDarIe // 34 // aSTApadagiri, saMmetazikhara parvata, pAvApurI, caMpApurI ane ujayaMta giri (giranAra parvata) ne vaMdana karavAthI je puNya phaLa thAya che, tenAthI segaNuM puNya phaLa puMDarIkagirine vaMdana karavAthI thAya che. 34 A pramANe girivarane vaMdana karIne te yugAdinAtha prabhunI stuti kare che ke-he jinarAja ! paramatrilokanAtha! zreSTha puNyanA samUharUpa ! jenA rAga dveSa ane meDa nAza pAmyA che evA! aciMtya ciMtAmaNi ! bhagavan! prathama tIrthaMkara evA tame sadA jayavaMtA vaheM ! he traNa bhuvananuM pAlana
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ 308 zrI caMdrarAja caritra bhavyajanAne manavAMchita ApavAmAM navIna kalpavRkSa samAna ! sa surAsurAnA IMdrothI pUjAyelA che. caraNakamaLa jenA evA ! aparimita guNaratnanA ratnAkara ! sthAvara ane jaMgama jagatanA prANI samudAyamAM pratita AjJAvALA ! prANI samudAyanA pApakama rUpI pava tane bhedavAmAM vAsamAna ! sa bhAvAnA anubhavarasanA sAgara ! kevaLajJAna divAkara ! prabhu ! devAdhideva ! seAnaratnanA samudra ! tamArI AgaLa anya deve chillara jaLa (khAkheAciyA) jevA che, harihara brahmA vagere deve! khadyota sarakhA che. he deva ! samudrarUpI pAtramAM aMjana-girisamAna kAjaLa hAya, ane kalpavRkSanI zAkhAnI lekhanI karIne pRthvIrUpI patra upara jo zAradAdevI sakALa lakhe tepaNa tamArA gunA pAra na pAme. he jinendra ! mAkSarUpI parvatanI guphAmAM vasatA tame siMhu samAna che. tamArA caraNakamaLanI sevA mATe TevAyelA acyutendra Adi ki karo-sevako che, jema ga MdhahastinA gadha mAtrathI anya hAthIe matturahita thAya che, tema anaMta guNanA samudra evA tamArI AgaLa anya deve mada vagaranA thAya che. tame apUrva garuDa jevA che, jethI tamArAthI kaOrUpI sarpI bhaya pAmIne dUra nAse che, je bhavyajIvA tamane namaskAra kare che, teo bIjA devAnI AgaLa kayAreya peAtAnu mastaka namAvatA nathI. kAraNa ke kalpavRkSanI chAyA mUkIne kaMTakIvRkSane kANu seve ?
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI cadrarAja tri tumhArAhaNameheNa, siMcie mavavAvAnA sati', phatre tamArI ArAdhanArUpI megha vaDe bhavyajIvArUpI pRthvItaLane si Mcana karAye chate prANIone saMtApa karanArA saMsArarUpI dAvAnala zAMtine pAme che. 35 309 bhavvabhUyale / pALitAvaLa || ph9 || guNarayaNarehiNagirI, parisaha uvasaggasahaNadharaNI yA mmadgha iLAsi--aA, maLatadhammA tuma nayanu || ph6 !! guNArUpI ratnAne utpanna karavAmAM rAhagiri samAna, pariSaha ane upasargone sahana karavAmAM pRthvI samAna, karUpI siMhune haNavAmAM aSTApada samAna, ane tadhama vALA tame jayavaMtA va. 36 reva ! te dukhta sevA me, tAva sAvidhAphaLI | nAvahiM sanamma i,vimuo namAmi haiM... / / 27 || he deva ! jyAM sudhI huM sarva karmAMthI mukta na thAuM, tyAM sudhI sukhane karanArI tamArI sevA mane thAo. 37 A pramANe yugAdidevanI stuti caMdrarAjA vicAre che kahiM mama duhAvatthA kattheseA vimalAyalA / purvyaputtuoya, nAya metisthay MsaLa || 38 || kayAM mArI duHkhI avasthA ? ane kayAM A vimalAcala ? pUrva puNyanA udayathI A tIrthAMzana mane thayu. 38 cAraNa zramaNu muni pAsethI dha zravaNu te pachI vizuddha bhAvavALA te DhoMpatI jinacaityamAMthI
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - bahAra AvIne tyAM beThelA cAraNazramaNa muni patine joIne vaMdana karIne tenA mukhe dharmopadeza sAMbhaLe che-te A pramANe dhambheNa kulapasUI, dhammeNa ya divvarUvasa pattI / dhammeNa dhaNasamiddhI, dhammeNa savittharA kittI // 39 // dharma vaDe uttamakuLamAM janma thAya che, dharma vaDe divyarUpanI prApti thAya che, dharma vaDe dhananI samRddhi thAya che ane dharma vaDe vistAravALI kIti thAya che. 39 jattha ya visayavirAgo, kasAyacAo guNesu agurAgo / kiriyAsu apamAo, so dhammA sivasuhAvA) // 40 // jemAM viSa tarapha virAga heAya, kaSAyane tyAga hoyaguNe upara anurAga hoya, ane kriyAomAM apramAda hoya, te dharma mokSasukhano upAya che. 40 jAeNa jIvaleoge, do ceva nareNa sikkhiyvvaai| kammeNa jeNa jIvai, jeNa mao suggai jAi // 41 / / A jIvalekamAM utpanna thayela manuSya be vastu zikhavA lAyaka che, je kAmathI che ane marele sadgatimAM jaya. 41 pUA jiNi de surUI vaesu, jatto a sAmAia-posahesu / dAga supatte sayaNa sutitthe, susAhusevA sivaleogamaggo / 42 / / jinezvaranI pUjA, temAM suruci, sAmAyika-pauSadhamAM yatna, supAtramAM dAna, sutIrthamAM nivAsa, susAdhuonI sevA e zivalokano mArga che. jiNANaM pUajattAe, sAhUNa pajjuvAsaNe / Avassayammi sajjhAe, ujjameha diNe diNe // 43 //
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvarane pUjAyAtrAmAM, sAdhuonI sevAmAM Avazyaka kriyAmAM ane svAdhyAyamAM pratidina yatna kare. 43 A pramANe dharmopadeza sAMbhaLIne te pachI teo vimalAcalagirirAjane pradakSiNA karIne potAnA janmane saphaLa mAne che. makaradhvajarAja vagerenuM vimalAcalagiri upara caMdrarAjAne maLavA mATe AvavuM A bAju eka dAsI deDatI vimaLApurImAM jaIne makaradhvaja rAjAne vadhAmaNI Ape che ke- he mahArAja ! sUrya kuMDanA prabhAve caMdrarAjA kukaDApaNAne tajIne manuSyarUpe pragaTa thayA. rAjA te vacana sAMbhaLIne ghaNuM harSathI bharele teNInA mukhethI vistArapUrvaka tenI saghaLI hakIkata jANune puSkaLa dAna vaDe te dAsIne sateSa pamADe che. AkhAya nagaramAM A vAta ghare ghare phelAI. nagarajane paNa caMdrarAjAne jovAnI IcchAvALA harSita manavALA thayA. vayati muiy| savve, phaliyA No maNArahA / ajjeva devayA tuTThA, pubapuNNANubhAvao / / 44 // sarve AnaMda pAmI bole che ke- pUrva puNyanA prabhAve amArA manoratha phaLyA; Aje ja devatAo tuSTa thayA. 44 makaradhvaja rAjA premalAlacchInI mAtA sAthe prasanna cittavALo thaIne sarva sAmaMta lokene belAvIne tenI AgaLa saghaLI vAta jaNAve che. teo paNa kadaMbapuSpanI jema atyaMta ullAsita mukhavALA thayA.
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ 312 zrI caMdrarAja caritra te pachI rAjAe zivakumAra naTavarane ane zivamALAne sattara lAvIne te hakIkta jaNAvIne kahe che ke-he naTAdhIza! tamArA nimitte amane parama lAbha thaze. ahIM tamAre moTo upakAra che. caMdrarAjAnuM ahIM Agamana kayAMthI thAya? teo paNa A hakIkata sAMbhaLIne atyaMta AnaMda pAmyA. te pachI caMdrarAjAnI rakSA mATe je subhaTo AvyA hatA, teone paNa bolAvIne A vAtathI parama saMteSa pamADe. e badhA tIrthane prabhAI jANuM atyaMta vismaya pAmyA. te vakhate dhvajapatAkAthI zaNagArelI vimaLApurI bhAdaravA mAsanI saMdhyA sarakhI zobhe che. te pachI parivAra sahita makaradhvaja rAjA vimaLAcaLanA zikhara upara caDhIne caMdrarAjAne atyaMta bheTe che. paraspara maLavAthI teonA mana AnaMdathI paripUrNa thayA. have caMdrarAjA sAthe teo badhA jinamaMdiramAM jaIne yugAdinAthane vaMdana karIne kRtakRtya thayA. te pachI premalAlacchI pitAnA mAtA-pitAnA caraNomAM praNAma karIne kahe che punA ! tuTu vahAve', mattA grg saMva ! jAya mhi kayapuNNAha, khINadukkhapara parA // 45 // rUme rAmApurInA, vIranirvA | su pahoLa, na nAgA hiM ku | 46 ||. ahuNA tu nirikkhAhi, ni jAmAyaravara / devveNa vihiyA tAya !, kalakarahiyA ahauM // 47 / / he pUjya! tamArA prabhAvathI bhartArane meLavIne huM kRtapuNya thaI chuM. mArA duHkhanI paraMparA kSaya pAmI che. 45
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI cadrarAja caritra 313 A AbhApurInA dhaNI, vIrasena rAjAnA putra sUrya kuMDanA prabhAve kUkaDApaNAnA tyAga karI. manuSya thayA che. 46 huM pitA ! have tamArA zreSTha jamAine jue, bhAgyayeAge kala karahita karAI chu. 47 he pitA ! leAkamAM ghaNA sarakhe sarakhA dekhAya che, te paNa tamArA jamAI sarakhA manuSya khIje dekhAtA nathI. yugAdinAthanI kRpAtho caMdrakaLAnI jema huM ati nirmAMLa thai. siddhagirirAjanI sevAvaDe amArA anenA anenA sarve manAtha siddha thayA. A pramANe peAtAnI putrInAM vacana sAMbhaLIne atyaMta Sa thI nirRra hRdayavALA, vikasita netravALA cakAranI jema te caMdrarAjAne jue che, sAsu paNa jamAIne muktAphaLathI vadhAve che. caMdrarAjAnA sAmatA paNa tene praNAma karatAM kahe che ke-he svAmI! pakSIrUpe tame amArI kharekhara parIkSA karI, sUrya kuMDanA mAhAtmyathI tame divyarUpa pAmyA. Aja sudhInI tamArI sevA amane saphaLa thaI. naTasamudAya paNa vinayathI namra dehavALA caMdrarAjAne namaskAra karIne tenA yazanA guNagAna karavA lAgyuM. A pramANe dazeya dizAmAM vimaLA calatI ne prabhAva phelAyA. caMdrarAjAne vimalApurImAM praveza have maMgaLavAjiMtronA avAja pUka caMdrarAjA ane makaradhvajarAjA saudharme ndra ane IzAnedranI jema RSabhadeva
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhunI guNastuti gAtAM hRdayamAM tIrthanA mahimAne yAda karatA anukrame taleTImAM AvyA. tyAMthI mahatsavapUrvaka nagarapraveza mATe makaradhvaja rAjA varaghoDe taiyAra kare che. gajaratna upara calo, mastaka upara chatra dhAraNa karAyela ane baMne paDakhe cAmarathI vIMjAte caMdrarAjA AgaLa cAlyA. makaradhvaja rAjA paNa uttama hAthI upara besI tenI pAchaLa jAya che, te pachI premalAlacchI paNa uttama rathamAM caDhI bIjA mukhya nagarajane potapotAne yegya vAhana upara caDhelA nikaLyA. aneka prakAranA vAjIMtro AgaLa vAge che. te pachI bakhtaradhArI subhATI jAya che.. ane tyAM baMdIjane stutie bele che.' maggaNANa' dhaNa bhUri', pade ire niAgiyo / naDA kuvaMti naccAI, gAyati vArasudarI / / 48 / / adhikArIo yAcakane ghaNuM dhana Ape che, naTo nAca kare che, vArAMganAo gAyana kare che. 48 A pramANe dubhinA avAje vaDe gAjatI, dhvaja-patAkA ane taraNa vaDe alaMkRtavimaLApurImAM nagarajanene atyaMta harSa pamADate caMdrarAjA praveza kare che. te vakhate badhAM kAryone choDI daIne nagarajanonA samUha pitapotAnA prasAdanA jharUkhAmAM UbhA rahI harSapUrvaka caMdrarAjAne jue che ane premalAlacchIne savizeSa AzISa Ape che. A pramANe mahotsava pUrvaka baMne rAjA rAjamaMdiramAM AvIne athIjanene ghaNuM dravya AdinuM dAna ApIne
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ atyaMta tevI rIte khuza ryA ke pitAne ghare AvelA teone tenI strIe paga eLakhI zakI nahi ! * te pachI caMdrarAjAe naTAdhipati zivakumArane bolAvIne jhADa dhana ApIne tene bIjA rAjA samAna karyo tema ja agaNNavittadANeNa, niyasAmatamaDalI / saMtosiA puNo teNa, ThaviA mittabhAvao // 49 // agaNita dhana ApI pitAnI sAmaMta maMDaLIne saMtoSa pamADo ane mitrabhAvathI pAse rAkhyA. A pramANe jene jene je je egya hatuM tene tene te te teNe ApyuM. dAna ApavA taiyAra thayela dAtAre kayAre ya zuM pAchuM jue? te pachI egya rIte satkAra ane sanmAna pAmI prasanna cittavALA teo pota-pitAne sthAne gayA. te vakhate sarva ThekANe harSanA atirekathI lokamAM caMdrarAjAne yaza senkaLAthI yukta caMdranI jema prakaTa thaye. ahIM azubhakarmanA kSayathI ane zrI siddhagirirAjanA prabhAvathI pUrNa manoratha thavAthI remAMcita zarIravALI premalAlachInA hRdayamAM harSa samAtuM nathI. makaradhvaja rAjAne pazcAttApa have makaradhvaja rAjA pitAnI putrI pAse AvIne AMsuthI bhIMjAyelA netravALe pitAnA aparAdhane khamAvate kahe che ke-he putrI ! pahelA kaluSita hadayavALA meM tane atyaMta kheda pamADa che, zatranI jema kaSTa ApanArA mArA avaguNene tuM
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ 316 zrI caMdrarAja caritra vicAratI nahi. seLa varasa sudhI tArI upara meM cheDe paNa neha na batAvyo. kuSTinA vacanamAM vizvAsa rAkhI tane viSakanyA kahI vicAra karyA vinA maraNa avasthA pamADI hatI te huM kevI kharAba dazA pAmata? tArA vadha mATe taiyAra thayelA meM te vakhate maMtrinuM vacana na mAnyuM te kevuM aniSTa thAta ? he putrI ! nazIba baLavAna hovAthI tuM rakSaNa karAI che, huM te kevaLa tane duHkha ApanAra the chuM. te pUrve mane kahyuM hatuM ke-"mAre priyatama AbhApurIne rAjA caMdrarAjA che paraMtu mAyAvI mANasethI chetarAyelA mUDha evA meM tAruM vacana sAcuM mAnyuM na hatuM te vakhate mane matibhrama thaye hate. hamaNuM tane paraNanAra dhaNIne joIne mAruM mana atyaMta prasanna thayuM che. kayAM A caMdrarAjA ? ane kayAM te narAdhama kuchI? banenuM aMtara meru ane sarasava jevaDuM che. vacche ! te puNNamukkiTTha, vijjai teNa sapaya / aha mArI save, triA suhAya !! 60 che. putti ! na sriyvv| me, dosA pAyasa bhavA / ahuNA'suhakiccANa, pacchAyAva karomi ha // 51 // he putrI ! tAruM puNya utkRSTa che, tethI hamaNuM sukhadAyaka amArA sarva mane ratha phaLyA che. 50 he putrI ! pramAdathI thayelA mArA doSa yAda karavA jevA nathI. hamaNuM azubha kRtyane pazcAttApa karuM chuM. 51 pitAnA pitAnAM vacana sAMbhaLI premalAlacchI potAnA karmane doSa mAnatI kahe che ke-he pitA! tamAro keI doSa
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra ' 317 nathI, ahIM kharekhara pitAnuM pUrve kareluM karma ja aparAdhI che. kahyuM che ke va vava naOi, . byuDIsaUsu vi . . avarsa veva mAttatraM, 6 suISjuduM // 2 | abajo ka95 vyatIta thAya tepaNa karelA karmane kSaya thato nathI. kareluM zubha ke azubha karma avazya bhegavavuM paDe che. para gayaNammi gahA, sayaNammi suvayaNA sauNayAvaNaggesu / taha vAhara ti purisa, jaha diTTha puvvakammehi // 53 // AkAzamAM graho, svajananA suvacane, vananA agrabhAgamAM pakSIo puruSane te kahe che ke je pUrvanAM kamaeN vaDe jevAyuM heya. pa3 katthai jIvA balavaM, katthai kammAI huti bliaaii| jIvassa ya kammassa ya, puvvanibaddhAi verAi // 54 // kaI ThekANe jIva baLavAna hoya che, keI ThekANe karma baLavAna hoya che, jIva ane karmane pUrve bAMdhelA vaira che. 54 he pitA! prANuo je sukha-duHkha pAme che, te te pitA-pitAnA karmathI bAMdheluM ja jANavuM, bIjA te nimittamAtra che. sakaya bhujire kamma, pANiNo kammaja tiA / rajjupAsanibaddho hi, usaho cakkamae sayA // 55 // karmathI joDAyelA prANIo pote karelA karmane bhaMga che, rajupAzathI baMdhAyela baLada haMmezA bhramaNa kare che. papa
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ 318 zrI caMdrarAja caritra he pitA! AvA prakAranA guNagaNuthI alaMkRta bhartAra ApanA puNyaprabhAve mane maLe che. huM te guNa vagaranI chuM tamAre manamAM kAMIka paNa lAvavuM nahIM. pUrvanI hakIkta yAda na karavI. kAraNa ke kadAca putra kuputra thAya te paNa pitA thatA kupitA thatA nathI. je dujenee tamane ThagyA, teonuM paNa kalyANa thAo. je teoe evuM karma na karyuM heta te lekamAM AvI mArI prasiddhi thAta nahi. he pitA! tamAre mane haMmezA akhaMDita nehapUrvaka jevI; mArA bhatara upara haMmezA sArI daSTi dhAraNa karaje. hamaNAM badhuM sAruM thayuM che. makaradhvaja rAjA kahe che ke he putrI ! A bAbatamAM tAre kaI jAtanI ciMtA na karavI, A vimaLApurIthI AtmApurInI varace je deze che, teonA adhipati tarIke meM caMdrarAjAne sthApana karyA che, te sarva dezene te rAjA thaze, emAM tAre kaI saMdeha na kare. mama vaso tae putti ! sIlavaIi bhUsio / puNNudaeNa jAmAyA, saMpatto me guNa cio // 56 // vacche ! te cariya loge, gAhinti kaviNo sayA / satthesu vi pahAvo te, vitthAra essai dhuva // 57 // he putrI ! zIlavatI evI te mArA vaMzane zobhAvyo che, puNyadayathI mane guNayukta jamAI maLe che. 57 putrI ! lekamAM haMmezA tAra caritra kavio gAze,
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 319 A pramANe kahIne te caMdrarAjAnA nivAsa mATe sarvAMgabhoga suMdara prAsAda Ape che. temAM nivAsa karate te caMdrarAjA premalAlacchI sAthe dagaMdaka devanI jema anupama manuSa saMbaMdhI bhegene bhegavate gayelA kALane A jagatamAM caMdrarAjA sakhe bIje kaI rAjA thaye nathI. caMdrarAjAe makaradhvaja rAjAnI AgaLa pitAnI pUrva vAta kahevI have eka vakhata makaradevaja rAjA jamAine ekAMtamAM rAya ! tu kukkuDo keNa, heDaNA keNa nimmio ? / vi nimitte vahyuM jeha, kAcuM kAma tuva? | 18 | pariNIA kaha puttI ? mama itto kaha gao 1 / savvavuttatamA''ikkha, savaNuka Thiyassa me // 59 // he rAjana ! tamane kayA kAraNe teNe kUkaDo banAvyuM ? tamAruM Agamana kayA nimitte ahIM thayuM hatuM ? 58 mArI putrIne tame kevI rIte paraNyA? ahIMthI kevI rIte gayA ? sAMbhaLavAnI utkaMThAvALA ane sarva hakIkata kahe. 59 caMdrarAjA kahe che ke he mahArAjA! mArI aparamAtA vIramatI nAme che, teNe mArI strI guNavaLIne bheLavIne tenI sAthe AmravRkSa upara caDhIne ahIM AvavAne mane ratha karyo. te hakIkata jANIne huM paNa pahelethI ja te vRkSanA pilANamAM
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 zrI cAja caritra ghaDI mAtra kALa vaDe anAyAse ame ahI' AvyA. nagarInI bahAra udyAnamAM te vRkSane sthApana karIne te ane te vRkSa uparathI utarIne nagarImAM lagnamahatsava jovA mATe AvyA. huM paNa teonI pAchaLa nIkaLyA. te vakhate te divase tamArI putrInA siMhalarAjAnA putra sAthe vivAha hatA. tyAM hi sakama trInA parijanAe mane grahaNa karyAM. teoe peAtAnA AvAse lai jaine vividha prakAre mane bhALaLye, khInne upAya na maLavAthI bhADAthI paraNavuM svIkArIne meM tamArI putrInuM pANigrahaNa karyuM. sArIskrIDAnA prasa Mge meM je je gUDha avALI samasyA kahI te sa teNe sArI rIte jANI lIdhI. have jaladI pAchA pharavAnI utkaMThAvALA huM bahAnuM kADhI tyAMthI nIkaLI AmravRkSanA peAlAmAM peTho, pachI sAsU-vahu paNa tyAM AvIne vRkSa upara caDhayA, tyAMthI sukhapUrNAMka ame badhAM AbhApurI AvyA. paraMtu khIjA divase rAtrinI hakIkata mArI aparamAtAe jANI ethI krodha pAmelI teNe mane kUkaDA banAvye. anukrame huM naTA sAthe anya dezeAmAM bhamatA ahIM AvyA. siddhagiri tIrthAdhirAjanA anupama prabhAve huM manuSyapaNu pAmyA. A pramANe caMdrarAjAnA mukhe savavRttAMta sAMbhaLIne pazcAttApamAM parAyaNa thai makaradhvajarAjA pAtAnA manamAM vicAre che ke ahA ! huM catura hAvA chatAM kuSTivaDe ThagAyeA. jo buddhizALI ma`trIe putrInA vadhathI mane rokayA na ha|ta te jiMdagIpayata mane duHkha thAta. A pApathI mArI zuddhi kevI
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 31 rIte thaze ? ahe! A kuSTinuM duSTapaNuM huM keTaluM kahuM ? jeNe pitAne doSa chUpAvIne nirdoSa evI mArI putrIne deSavALI karI. Aje ja enuM kapaTa pragaTa thayuM. sAcI vAta badhe phelAI gaI. atyaMta gupta evuM paNa pApakarma zuM chAnuM rahe? hamaNAM e pApIone egya zikSA karuM. makaradhvaja rAjAe vadha mATe Adeza karelA siMhalarAjA Adi pAMcenuM caMdrarAjAe choDAvavuM e pramANe vicArIne rAjA kedakhAnAmAM rahelA kuSTi vagere pAMceyane potAnI pAse bolAvIne krodha saMhita kahe che ke are duSTo ! AvA prakAranuM pApakarma karIne kayAM jaze ? he siMhanareza! te kSatriya thaIne AvuM kharAba kAma karIne mArI sAthe zA mATe vaira bAMdhyuM ? he mUrkha !pitAnA vinAza mATe sUtelA siMhane jagADe che. je kArya tAre hAsya karanAruM hatuM te mArI putrIne prANaghAta karanAruM thayuM. pahelAM te teM mane chetaryo paraMtu pachI nirdoSa evI mArI putrIne aNaghaTatu kalaMka ApavAmAM tane bhaya kema na utpana thaye ? tArA vacananI mIThAza huM zuM kahuM ? evuM akArya karavAthI huM tAru jIvita alpa mAnuM chuM tevA prakAre adhama evA tArA salAhakAra adhamenuM mukha paNa jovuM te pApane mATe thAya. A pramANe teNe kaThora akSara vaDe atyaMta tiraskAra karIne vadha karanArA puruSone belAvIne vadha karavA mATe te caM. ca. 21
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra zrI caMdrarAja caritra pAMcane soMpyA. peAtAnA pApeAdayathI aMdha buddhivALA tee te vakhate kAMi paNa khelyA nahi e samaye paropakAramAM tapara caMdrarAjA UbhA thaIne kahe che ke ee paMca narAhIsa ! bhavata saraNamasiA / aba tALa na vahata- samu adda || 60 || dujjaNesu vinA'NiTTha, sajjaNo citae kayA / siyA aNNaha ko bheo, sajjaNe dujjaNe viya // 61 // he narAdhIza ! A pAMce Apane zaraNe AvyA che, have teone dehAtadaMDa karavA cegya nathI. 60 AthI sajjana puruSa du nAnu paNa kayAreya aniSTa ciMtavatA nathI. anyathA sajjana ane dunane bheda kevI rIte thAya ? 61 vaLI A amArA upakArI jANavA. jethI teonA nimittathI jenu kula ane zIla jANavAmAM AvyuM na hatu evA ApaNA saMbaMdha joDAyA. upakArIone viSe upakAra karanArA jagatamAM ghaNA hAya che, paraMtu apakArIne viSe upakAra karanArA sajjano viralA Adaza bhUta haiAya che. vaLI teone abhaya ApavAthI sarva ThekANe ApanA ghaNA yazanI vRddhi thaze. kadAca tame ema vicAra karatA haiA ke- A aparAdhI hAvAthI avazya daMDa karavA ceAgya teoe kArAgRhamAM ghaNuM duHkha 'ra ,, che. " tApaNu Aja sudhI anubhavyu che. kharekhara have pachI kayAre paNa AvuM pApa karaze nahi. vaLI ahIM tamArI
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra putrInA ja karmano doSa jANave. jethI tene azubha karmanA udayamAM A badhA nimittabhUta thayA. tyAM bIjA zuM kare, A kuSTikumAra paNa dayAnuM pAtra che. A pramANe bedha karanAru caMdrarAjAnuM vacana pramANa karIne te makaradhvaja rAjAe te pAMceyane baMdhanamAMthI choDAvyA. te vakhate premalAlacchI pitAnA svAmInI AgaLa potAnA zIlane prabhAva prakaTa karavA mATe sabhAmAM AvIne pitAnA pati caMdrarAjAnAM caraNe dhoIne tenA jaLa vaDe kuSTinA dehane siMcana kare che, tethI tenA prabhAve kanakadhvajakumArane keDha rega sarvathA vinAza pAme. te vakhate AkAzamAM rahelA dee caMdrarAjAne jaya thAo, jaya thAo, e pramANe zabda belIne tenA upara puSpavRSTi karI. kanakadhvajakumAre divyarUpa pAmI he vIrasenarAjAnA putra ! tame dhanya che dhanya che, e pramANe bolate te caMdrarAjAnA caraNamAM paDIne pitAne aparAdha khamAve che. sarva sabhAjane manamAM vismaya pAmI caMdrarAjAnA yazanA guNagAna gAvA lAgyA. A pramANe caMdrarAjAne yaza sarva ThekANe parama vistAra pAme. save caMdrarAjAnA sevaka thayA. te pachI caMdrarAjAe satkAra karIne zikhAmaNa ApIne visarjana karelA siMhalarAja vagere badhA tenI rajA laIne tyAMthI anukrame pitAnA siMhalapura nagare AvyA.
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ 324 zrI caMdrarAja caritra caMdrarAjAe guNuvalI upara lekha mokalyo have eka vakhata rAtrimAM jAgatA caMdrarAjA guNavelIne yAda karI pitAnA manamAM vicAre che- mamA'ho vAsarA ettha, suheNa vaJcire pr| guNAvalIi bhajAe me ho hI kerisI ThiI / / 62 // payANasamae puva, bhae pjrvaasinnaa| vijJaumi vayamAM tIkha, hRA! visara zaruM || dArU | aho ! mArA divaso to ahIM sukhapUrvaka jAya che, paraMtu mArI bhAryA guNAvalInI kevI rithati haze ? 62 pahelA pAMjarAmAM rahelA meM prayANa karatI vakhate tene vacana ApyuM hatuM te kema bhUlI gaye? 63 te A pramANe jayA ha' mANusIbhAva, pAvissa paDhama tayA / bhilissAmi tuma khippa, na'nnahA vayaNa' mama / / 64 // jyAre huM manuSyabhAva pAmIza tyAre prathama jaladI tane maLIza. A mAruM vacana anyathA thaze nahi. A vacana premalAlacchInA sneharasamAM magna thayela huM bhUlI gaye. have te kaI paNa upAye tene samAgama sAdhu te ja mArA vacanane nirvAha thAya. kAraNe "je nirmaLa manathI jene Icche, te tenA vaDe kyAreya bhUlavA gya nathI" e jagatano dharma che, tethI jIvanaparyata te priyatamAne mAre bhUlavI na joIe. A pramANe vicAra karatAM tene prAtaH samaya thaye. Thari tuma ziva yAre prathama deg
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 325 te pachI sukhazayyAne tyAga karI nityakarmAnuSThAna karI te caMdrarAjA pitAnA hAthe lekha lakhI pitAnA sevakane ApI AbhApurI mokale che. te lekha ApatI vakhate sevakane caMdrarAjA kahe che ke... he guNanA ghara ! A lekha keI na jANe tevI rIte tuM mArI bhAryA guNAvalIne temaja maMtrIne ekAMtamAM Apaje. kAraNa ke je mArI vimAtA tArA AgamananA samAcAra jANaze te te kAMIka viparIta karaze. tethI tA vi juttama veLa, vayitre tahiM tahIM ! ___ jahA ko vina yANejA, tuvAgamaNavuttaya // 65 // tyAM tAre guptabhAve rahevuM ke jethI tArA AgamananI hakIkta keI na jANe. 65 AthI tuM ekAMtamAM guNAvalInI pAse jaIne mArA vacanathI kuzaLa pUchaje, ane A pramANe kahe che ke-he devI! tuM ciMtArahita raheje, alpakALamAM ja ApaNe eka ThekANe maLazuM, ane AbhApurInuM rAjya AnaMdapUrvaka karazuM. durjana kenAM netre masaLAI jaze. vaLI bIjuM e che ke puDarIyamahAtittha', savvavigdhanivAraga / huM vaDuM mannA', vyathALavAyAM | 66 pavitra girirAyattha-mujjakuDappahAvao / / maNuattaM mae pattaM, jugAippahujhANao // 67 // saMladdhaparamANaMdA, suheNettha vasAmi hauM / tuva sIlaguNaggAme, sumara to paivAsara // 68 // suhasAyaramaggassa, havai mANasa mama / te saMpUFi TevI !, suhaMsu-sasA ! ! ! !
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 zrI cadrarAja caritra ahI pu DarIka mahAtItha che, te sarva vighnAne nivAraNa karanAra che, ane bhayajanAne 'mezA AnaMda ApanAra che. 66 pavitra girirAja upara rahelA sUryakuMDanA prabhAve yugAdinAthanA dhyAnathI huM manuSyapaNAne pAmyA chuM. 67 parama AnaMda pAmI huM. ahI. sukhapUrNAMka tArI zIlaguNunA samUhane haMmezA yAda karatA rahe che. 68 huM caMdra samAna mukhavALI ! sukhasAgaramAM magna evA mAruM mana tArA saMgamane utsuka che. 69 sAsue zikhavelI tuM kayAreya mane visaratI nahi, hamaNAM ApaNA samAgamamAM sa aMtarAya dUra thayA che. paradezanA sugaMdhI puSpa karatAM paNa potAnA dezano kAMTo vahAlA hAya che, paraMtu tArA amRta sarakhAM vacanA sAMbhaLavA huM gaNuA utkaMThita chuM. je divase tuM maLIza te ja divasane saphaLa gaNIne hRdayamAM rahelI sarva hakIkata te vakhate tArI AgaLa kahIza. nAnA kAgaLamAM keTaluM lakhAya ? AthI vadhAre lakhyuM nathI. A pramANe vizvAsapAtra sevakane sArI rIte samajAvIne AbhApurI mekale che. te paNa vila kharahita prayANa vaDe AlApurI paheAMcIne nagarInI zaiAbhA joine Sita manavALA thayA. te pachI gupta rIte te maMtrInA ghare jaine tenA lekha tene Ape che, te paNa te lekha vAMcIne tenA sAra jANI atyaMta harSoMtha bharelA guNAvalI
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 37 pAse tene ekAMtamAM laI jAya che. te paNa te kAgaLa guNAvalInA hAthamAM Ape che. te paNa te kAgaLa vAMcIne teTale AnaMda hRdayamAM dhAraNa kare che ke je AnaMda hadayamAM nahi samAvAthI netromAMthI AMsuonA pravAharUpe bahAra nIkaLe. atyaMta harSa pAmatI te pitAnA priyanI jema lekhane vadhAvIne chAtI upara rAkhIne atyaMta bheTe che. te pachI te cAkara caMdrarAjAnA saMdezAnAM vacane saMbhaLAve che. te sAMbhaLI atyaMta saMtuSTa thayelI te AvelA te sevakane kahe che ke-he bhUlyavara! huM A hakIkata koInI AgaLa prakaTa karIza nahi. tuM paNa jema AvyuM tema guptapaNe jaje, A pramANe kahI te guNAvalI tenuM sanmAna karIne pitAnA svAmIne ApavA mATe lekha lakhI ApIne tene visarjana kare che. gayammi suhaDe tammi, kusumasAraha piva / pasaritthA purImajajhe, vattA sagoviyA vi sA / / 70 // te subhaTa gayA pachI chUpAvelI evI paNa te vAta puSpanI sugadhInI jema nagarImAM phelAI gaI. 70 caMdrarAjA kUkaDAnA zarIrano tyAga karI manuSyadeha pAmyA che." A pramANe kautuka mAnatA manuSya dareka sthAne te ja vAta kare che. have caMdrarAjA jaladI ahIM Ave e pramANe manathI prArthanA kare che. AkhI nagarImAM eka vIramatI vinA sarvanA hRdayamAM apUrva AnaMda thaye.
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ 328 zrI caMdrarAja caritra caMdrarAjA kukaDApaNune tyAga karI manuSya thayo te vAta vIramatIe jANuM kUkaDo thayele caMdrarAjA manuSyapaNuM pAmya e vAta paraMparAe vIramatIe sAMbhaLI, tethI krodha rUpI agnithI saLagatI vicAre che ke-keNa e zaktimAna che ke meM kUkaDArUpe karelA tene manuSyarUpa kare ? ane bIju paNa saMbhaLAya che ke te ahIM AvavAne Irache che, paraMtu te mArI bhUla thaI ke meM tane jIvate che . kahyuM che ke nAmetta ne satu, rA ra prasanna nag | mahAva vi teva, rUDhi gra sa hRHT 7 ||. utpanana thavA mAtrathI je zatrune ane rogane dabAvato nathI, te mahAbaLavALe hoya te paNa vRddhi pAmIne tenA vaDe te haNAya che. te nAno hovA chatAM paNa ahIM AvavAne Irache che, paraMtu te mUDhabuddhi jANatA nathI ke miSTAnna bhajananI jema te saheluM nathI. juo ! nAnI bilADI moTI bilADIne kAna karaDavA jAya che, e pramANe jagatamAM viparIta nIti ahIM pravatI che. A asaMbhavita che, paraMtu pahelAM ja huM tyAM jaIne, tene ruMdhIne tenA garvanuM khaMDana karuM, tyAre ja mArI zlAghA thaze. caMdra AjathI mAMDIne mane zikhAmaNa ApI ke-"je zatrune jIvate rAkhe, te mUrkha gaNAya che." A pramANe vicArIne te guNAvalIne belAve che, bolAvIne kahe che ke- guNavalI ! sAMbhaLyuM che ke-je tAre dhaNI
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 329 vimalApurImAM manuSya thaye che, ane ahIM AvavA che che, pharIthI paNa te mArI sAthe spardhA karavA Icche che, manuSya thavAthI garviSTha thayela te mUrkha kharekhara pitAnI zaktine jANatA nathI. tuM A hakIkta jANatI hovA chatAM paNa mArI AgaLa chUpAvatI kahetI nathI. paraMtu tuM tArA dhaNane kAgaLa lakhIne jaNAva ke- je tamAre ahIM AvIne rAjyanI IcchA na karavI" meM kahelI A vAta kedanI AgaLa tAre kahevI nahi. mArI sAthe mAyAprapaMca na karo. jo tuM kapaTa bhAve vatIza to mArA jevI bIjI kaI duSTa nathI. e - tAre na bhUlavuM. vaLI tArA svAmIe kAMI paNa lekha Adi me kahyuM hoya te pANImAM pheMkI devuM. he bheLI ! hamaNAM ja huM vimalApurI javAne IcchuM chuM. tuM ekalI ahIM sukhapUrvaka rahe. huM te maMdabuddhivALAne samajAvIne jaladI pAchI AvIza." guNAvalI kahe che che- ke mAtA ! AvI kalipata vAta karavI Apane egya nathI. tuva matappahAveNa, jo hAsI caraNAuho / tumha kiva viNA seo hi, naratta kaha pAvae // 72 // tamArA maMtranA prabhAve te kUkaDo thayela che, tamArI kRpA vinA te manuSyapaNuM kema pAme ? 72 najare joyA vinA huM te sAcuM mAnatI nathI. bIjI vAta e che ke -
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36o zrI caMdrarAja caritra tubhatto ahigA sAsu ! aNNA kA vi na vijjai / tumha kajaM muhA kAu, ko'NNo pakkalA jage // 73 // kAsa vi dujaNasseya, vilasiya ettha najjai / taphayA-terasIne, gamhiM denna dujA | 74 | naDANaM vihago diNNA, dUrao vimalApurI / kaha te tattha gacchejjA, sa bhavejjA kaha tu ta? // 75 // tu viI nAtha so 1, vAve te narattAM | jai tuva kivA hojjA, tayA so mANavo bhave / / 76 // raMtu tu tatha ciM teNi, sAmute niSpa tava | vAridasaNao puvaM, ko caejja uvANaha / / 77 // he sAsu ! tamArI karatAM bIju kaI vadhAre zaktizALI nathI, tamAruM kAma niSphaLa karavA mATe jagata bIje keNa, samartha che ? 73 A kaI durjananI ceSTA jaNAya che, trIjA ane terazane yega eka ja sthAne durlabha hoya che. 74 naTane kUkaDo Ape, vimalApurI dUra che, tyAM te kevI rIte jAya? ane te kevI rIte saMbhave ? 75 | he mAtA ! tamArA sivAya tene manuSyapaNuM pamADavA keNuM samartha che? je tamArI kRpA thAya te te manuSya thAya. 76 he sAsu ! tame tyAM javA vicAre che te nakAmuM che pANI joyA pahelAM mejaDIne kaNa mUkI de. 77 huM tamArA karatAM vadhAre catura nathI ke jethI tamane zikhAmaNa ApuM. topaNa je kare te sArI rIte vicArIne
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ davAna zrI caMdrarAja caritra 371 karavuM. e pramANe kahIne guNAvalI pitAnA sthAne AvI te vAtano ja vicAra kare che. caMdrarAjAne mAravA mATe vIramatIe karelI devonI ArAdhanA A tarapha vIramatI pitAnuM kArya sAdhavAnI IcchAvALI sarva maMtravidyAonI ArAdhanA karIne ArAdhya devane belAvIne "caMdrarAjA manuSyapaNuM pAmyuM che, tethI hamaNuM tame tene. mArI nAkhe" A pramANe te devane Adeza kare che. deve paNa sArI rIte vicArIne kahe che ke bahena ! sUryakuMDanA prabhAve te manuSyapaNuM pAmyA che, e sAcuM che. prabhAvathI zobhatA, ghaNu puNyadayavALA te rAjAnuM kAMIpaNa viparIta karavA mATe ame zaktimAna nathI. tenA upara tAro paNa prayAsa niSphaLa thaze. e puNyavaMtanI rakSA karanAra amArA karatAM paNa baLavAna ghaNuM che. teonI AgaLa amArI kaI gaNatarI tethI A azubha karma ame karazuM nahi. A sivAya je kAma hoya te kahe. | he mahArANI! je amAruM vacana tuM mAne to tAre pitAnA putra sAthe virodha na kare. A AbhAnagarInuM rAjya tene soMpIne, tenuM sanmAna karIne tuM hamaNuM svastha citte rahe. A pramANe devenuM vacana sAMbhaLIne UlaTI te vIramatI atyaMta kopAkula thaI, pharIthI teoe samajAvyA chatAM paNa
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ 332 zrI caMdrarAja caritra te pitAnA hitane na jANatI kadAgrahane choDatI nathI, tethI durAgrahathI vyApta tene jANIne te deve potAnA sthAne gayA. have vIramatI pitAnA maMtrIne bolAvIne kahe che "he maMtrI huM vimaLApurI tarapha jAuM chuM. A AbhApurInuM rAjya sArI rIte pAlana karaje. maMtrI kahe che ke "he mahAdevI! huM tamane kevI rIte aTakAvuM? tamAruM vacana mAre pramANa ja che. Apa jAo, tamArI kArya siddhi thAo. A pramANe maMtrIne vacanathI prasanna manavALI te vIramatI tene vizvAsapAtra mAne che. te pachI pracaMDa rUpavALI te pharIthI maMtra zakti vaDe te devene AkarSaNa karIne te badhAnI sAthe hAthamAM talavArane dhAraNa karI AkAzamArge vimalApurI tarapha jAya che. "madonmatta puruSo kharekhara keInA hitavacanane mAnatA nathI, teo te hAryA pachI ja UbhA rahe che." kahyuM che ke jo ahimANa) neva, pAsae hiyamappaNo / parAjaya sa pAvei, vArio vi na ciTThai / / 78 / / je abhimAnathI potAnA hitane jete nathI te parAjaya pAme che, vAyA chatAM paNa te "Ubhe raheto nathI. 78 AkAzamAge jatI vIramatI manamAM reSapUrvaka vicAre che ke- huM caMdrarAjAne jItIne athavA mArI nAMkhIne pachI AvIza. paraMtu "bIjAnuM je vicAryuM te pitAne nizca
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra thAya" e pramANe mUDha buddhivALI te jANatI nathI. potAnI meLe ja te tene rAjya ApavA mATe jAya che. je bhavitavyatA viparIta hoya te buddhi paNa viparIta ja thAya che. caMdrarAjAnA puNya prabhAve vIramatInI denI ArAdhanA niSphaLa thaI ahIM jyAre viramatI AbhApurIthI nIkaLI tyAre caMdrarAjAnA puNyathI prerAyeluM hoya tema keI deva caMdrarAjA pAse AvIne kahe che ke- he mahArAjaamArA vacanane avagaNIne tamAre vinAza karavAnI IcchAvALI tamArI vimAtA ahIM Ave che. AthI tamAre sAvadhAna thaIne rahevuM. vaLI- anja puNNapahAvA te, gariTThA vaTTae niva! / devveNa rakkhio pANI, nihatu keNa sakkai ? // 79 // he rAjan Aja tamAro puNya prabhAva ghaNe moTe. che, je prANInuM nasIba rakSaNa kare che, tene haNavA mATe kaI samartha nathI. 79 tepaNa ratno sArI rIte rakSaNa karavA gya che, evI nIti che. A pramANe devanI vANI sAMbhaLIne atyaMta harSita manavALe ekadama vimAtAnI sAme javA mATe taiyAra thAya che. vajImaya bakhtara zarIra upara dhAraNa karI, majabUta bAMdhelI keDa upara talavAra bAMdhI te eka jAtivaMta ghoDA upara caDhIne. AkAzamAM UDatA pakSIne pakaDavAmAM samartha evA ghoDA upara.
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ 334 zrI caMdrarAja caritra caDhelA ghaNuM parAkramathI zobhatA sAta hajAra sAme tenA samUhathI parivarele zikAra karavAnA bahAne vimalApurInI bahAra nIkaLe. vIramatInuM vimalApurImAM Agamana * keTaleka dUra jaIne cAre tarapha nirIkSaNa karatA teNe AkAzamArge AvatI te viramatane dUrathI joI. mukhamAMthI krodhAgninI jvALA vamana karatI aMgArAnI sagaDInI jema pradIpta dehavALI tene joIne prasanna cittavALe caMdrarAjA A mane AbhApurI AvavAnuM nimaMtraNa ApavA Ave che? ema jANe che. - vIramatI paNa dUrathI AvatA caMdrarAjAne jue che, joIne AkAzamAM ja rahI kahe che, ke he caMdra! sAruM karyuM ke tuM ahIM AvyA che, meTAIne pAmele tuM kUkaDApaNAne bhUlI gayuM che, temaja ahIM AvatA tane tArA keI sAsariyAe kema aTakAvyuM nahi ? huM jIvate chate tuM AbhApurImAM AvavAne Icche che paraMtu te niSphaLa ja che. kAraNa ke UMTa nAgaravelanA pAna cAvavA mATe gya nathI. are mUrkha ! have mArI sAmuM zuM jue che? huM tane jIvate choDIza nahi tethI tuM jaladI pitAnA ISTadevane yAda kara. huM paNa jou ke tuM yuddhamAM kevuM kSatriyapaNuM batAve che ? te pachI caMdrarAjA parama samatAbhAva dhAraNa karIne kahe che
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra mAyara ! tu muhA kAva, mA kuNa namire mai / kayA vi te pamAeNa, virUddha na kaya mae / 80 // mae sama raNa kiccA, kaha sAha lahissasi / / tU fha jJa vidheyaa, gjha te suduM 82 . majjha ehi hiyaTThAe, tae jauM uvadasiyauM / na tumasumarijjAhi, jao houja siva tava // 82 // maNNe tu nUyaNa ki pi, kajja kAu ihAgayA / cariya' tava jANAmi, kahiu ta asa paya / / 83 / / he mAtA ! namra evA mArA upara phogaTa phedha na kara. meM bhUlecUke paNa kayAreya tAruM viruddha karyuM nathI. 80 mArI sAthe yuddha karIne tuM kevI rIte zebhA pAmIza? tevuM kAma karavuM joIe ke je chevaTe sukha karanAra heya. 81 hamaNAM meM je hitane mATe tene kahyuM te tuM yAda kara ke jethI tAruM kalyANa thaze. 82 - huM mAnuM chuM ke tuM kAMI navIna kArya karavA mATe ahIM AvI che, huM tAruM caritra jANuM chuM paNa hamaNuM te kahevuM barAbara nathI. 83 | he kSINupuSyavALI ! tuM AkhA jagatane bhAra zA mATe vahe che, potAnI moTAI phegaTa prakaTa kare che. kAraNa ke tArA meLAmAM chANa ja che. AthI vadhAre abhimAna na kara. vIramatInuM maraNa ane chaThI narakamAM javuM A pramANe caMdrarAjAnuM vacana sAMbhaLIne atyaMta reSa pAmelI pracaMDa svarUpa vALI te pApaNuM duSTa vIramatI prathama
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ 336 zrI caMdrarAja caritra ja talavArathI caMdrarAjAne prahAra kare che, te talavAra caMdrarAjAnA puNyaprabhAve puSpapatranI jema tene bakhtara upara aphaLAIne tyAMthI uchaLIne vIramatInI chAtImAM lAgI, tenA prahArathI te pRthvI upara paDI gaI. pharIthI te talavAra caMdrarAjA pAse AvI. te paNa te khaDUgane motI vaDe vadhAvIne grahaNa kare che. te pachI te viSNukumAra ane namucinuM daSTAMta vicArIne durjanane egya phaLa ApavuM joIe, ema vicArIne vIramatI nI upara dayA karyA vinA, tene kezapAza vaDe pakaDIne AkAzamAM cakranI jema jamADIne bebI jema vastrane zilAtaLa upara aphaLAve tema aphaLAvI. tethI te zvAsozvAsa rUMdhAI javAthI tarata ja marIne chaThI naraka bhUmimAM gaI. aho pAviTThalogANa, pAvakammANu bhAvao / sulahA duggaI maNNe, dullahA sugaI puNo || 84 / / ahe pApicchakonI pApa karmane prabhAve durgati huM sulabha mAnuM chuM, vaLI teone sadgati durlabha hoya che. 84 te vakhate caMdrarAjAnA mastaka upara puSpavRSTi karIne deve AkAzamAM jayajaya zabda kare che. vIramatI tyAM atigADha narakanI vedanA anubhavIne saMsAra samudramAM dIrghakALa bhamaze. kharekhara je dhArmika puruSa sAthe vera rAkhe che, te atyaMta duHkha pAme che. te pachI caMdrarAjA vairIrUpa duSTa zalyane uddhAra karIne vAjiMtronA avAja pUrvaka vimalApurImAM AvyuM. makaradhvaja rAjA yaduMdubhinA avAjane sAMbhaLato ghaNe ja harSa pAmIne
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI cadrarAja caritra 330 maheAtsava pUrNAMka peAtAnuM adha rAjya tene Ape che. atyaMta AnaMda rasamAM magna premalAlacchI hamezA be hAtha joDI, mastaka namAvI kSaNavAra paNa peAtAnA patinA sAMnidhyane nahi cheDatI pAMca indricAnA viSaya sukhAnA bhoga vilAsanA rasamAM Asakata thai. have caMdrarAjAnA puNyathI prerAyelA kAi deva AkAzamAge AbhApurI jaine guNAvalInI AgaLa vIramatInI maraNanI vAta jaNAvIne svasthAne gayA. amRta samAna te vacana sAMbhaLIne atyaMta Si ta hRdayavALI guNAvalI jaladI peAtAnA maMtrIne khelAvIne te hakIkata kahe che. te maMtrI paNa manamAM AnaMda pAmI kahe che ke he devI! je laMgaDI khilADInI mAphaka te ApaNane pagale pagale azubha zakuna karatI hatI, te maraNa pAmI e sAruM thayuM. have sa bhaya nAza pAmyA. gharamAM parama zAMti thai. te pachI maMtrI A hakIkata paTaDhu vagaDAvI AkhI nagarImAM pragaTa kare che. vIramatInA maraNanI vAta sAMbhaLI nagarajane manamAM huM pAmI caMdrarAjAnuM daza na karavAmAM Atura thayelA temanA Ama traNa mATe eka catura puruSa sAthe jaladI vimaLApurImAM patra mAkale che. te pachI prasannavadanavALI guNAvalI potAnA manamAM vicAre che ke mArA manane haraNa karanArA priyatama hamaNAM saurASTra dezamAM rahyo che, premalAlacchIe peAtAnuM bhaginIpaNuM. yathAtha ca. ca. 22
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 zrI caMdrarAja caritra siddha karyuM. kAraNa ke tenA ja prayAsathI mAre bhara manuSyapaNuM pAme. te paNa teNIe mane zakayabhAva batAvyuM che. kAraNa ke teNe mArA dhaNIne bheLavIne tyAMja rokI dIdhuM che. hamaNAM keI tyAM jaIne tene kahe ke- "sAsarAnA ghare nivAsa karavAthI puruSa laghutAne pAme che, te te jaladI ahIM Ave. paraMtu mArA evA prakAranAM vacane tene koNa kahe ? keTalAka kahe che ke pahelI paraNelI strI puruSane atyaMta vahAlI hoya che, vaLI keTalAka ema paNa kahe che ke je navuM heya te priya hoya che. juo! paripUrNa prakAza karatA evA paNa pUrNimAnA caMdrane keI jetA nathI, nAnA evA paNa bIjanA caMdrane sarva jue che. tevI rIte mAre priya paNa premalAlacchIne ja dekhe che, sAsunA vacana pramANe cAlanArI huM tene aniSTa thaI chuM. tema ja jyAM kUkaDApaNuM prApta karyuM tyAM AvavuM tene kaI rIte game ? paraMtu te te jANatA nathI ke priyanA darzananI abhilASAvALI huM priya vinA atyaMta kaSTapUrvaka divasa pasAra karuM chuM. mArI rAta paNa AMsuthI bharelA vastrathI vyatIta thAya che, mAruM zarIra virahAgnithI baLe che, priyanA saMgarUpI pANI vinA tene zAMti kevI rIte thAya ? guNuvalIe zudhArA caMdrarAjA upara patra melyo A pramANe vilApa karatI te guNAvalInI AgaLa eka zuka AvyuM, te manuSya vANIthI tene kahe che ke-he mRganayanA ! tuM jenA vaDe pIDA pAme che? tuM dInamukhavALI
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI cadrarAja caritra 3. kema dekhAya che? huM devatAdhiSThita pakSI chuM tethI tArA duHkhanI vAta mane jaNAva. je sAMbhaLI tane jaladI duHkhamukata karu. zukanuM AvA prakAranuM vacana sAMbhaLIne Azcaya pAmI guNAvalI kahe che ke he pakSIrAja ! mArA svAmI videzamAM che, te ja mane du:kha che. temaja mArA saMdezA paNu tyAM koI lai jatu nathI. ane tyAMthI paNa ahI koi priyanA saMdeza lAvatuM nathI, A duHkhathI huM duHkhI chuM. mArA haiyAnAM du:khanI vAta phakta kevaLI bhagavAna ja jANe che. zuSka kahe che ke he mahena ! tuM ciMtA na kara. patra lakhIne mane Apa. huM tArA svAmInA hAthamAM peAtAnA hAthe ja te ApIza. AMkhAmAMthI nikaLatAM ghaNA AMsuothI bharAi gayelA mukhavALI, cudana karatI te utAvaLe-utAvaLe patra lakhIne mudrAMkita karIne zukane Ape che. te paNa patra lai AkAzamAge jatA anukrame vimalApurImAM AvIne caMdrarAjAnA hAthamAM patra sAMpe che, caMdrarAjA paNa te patra ughADIne vAMcavA lAgyA :- " AbhApurIthI tamArI bhAryAM guNAvalI premapUrvaka vijJapti kare che ke he vallabha ! mane vacagaduHkhathI pIDita jANIne jaladI ahIM AvavA kRpAdRSTi karavI ' ATaluM' atha thI jANyuM. bAkInuM AMsu paDavAthI bhu MsAI gayela kAgaLa pUrepUrA teNe sArI rIte na vAMccA. :
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ 340 zrI caMdrarAja caritra caMdrarAjAnI AbhApurI javAnI taiyArI te pachI patrane bhAvArtha jANa te vicAre che ke-huM ahIM rahyo chuM. mArI priyatamA guNAvalI tyAM ekalI kaI rIte divase pasAra kare ? tema ja AbhApurInI prajAnuM pAlana ane rANInuM rakSaNa mAre karavuM joIe. kAraNa ke tenI sAthe bALapaNathI akhaMDita neha che. A pramANe patra jevAthI rAjAne tene milana sara AnaMda kSaNavAramAM viSAdarUpe pariName. te pachI guNavalInA viyega dukha vaDe viSAda pAmelA cittavALA patine joIne premalAlacchI pUche che ke-he svAmina ! zuM vicAre che ? zuM tamane pitAne deza yAda Ave che? athavA prathama priyA yAda AvI che? A soraTha deza ane navI A strI zuM tamane gamatI nathI ? he nAtha ! je guNAvalI ja maraNapathamAM AvI hoya ane te kAraNe ja je viSAdavALA thayA che te tene ahIM belA. huM tenA AdezanuM pAlana karanArI haMmezA kiMkarInI jema tenI sevA karIza. vaLI bIjI vAta e che ke je mArA pitAe A seraThadezanuM rAjya tamane sepyuM che, te sukhapUrvaka tame te rAjyanuM pAlana kare. mukhamAM AvelA keLiyAne mUkI devA kema vicAre che ? | caMdrarAjA kahe che ke-he caMdrAnane ! Aje mArI AbhApurI nagarI rAjA vagaranI zUnya che, nAyaka vagaranA dezanI vyavasthA kevI rIte saMbhave ? vIramatIthI atyaMta pIDAyelA
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 34 samADAnA rAjAo paNa hamaNuM potAnA dezane atyaMta upadrava kare che, tethI tyAM jaIne teone paNa mAre avazya vaza karavAnA che. tyAMthI patra AvyuM che, AthI he priyA ! ahIM huM kevI rIte rahuM ? tethI ia piyavaya soccA, rahassa tassa veyai / buddhimatA hi jANati, gUDhavatta pi sattara / / 85 // A pramANe priyanuM vacana sAMbhaLIne tenuM rahasya te jANe che. buddhimAna puruSo gupta vAta tarata jANe che. 85 - patibhakti parAyaNa te paNa tenuM vacana mAnya kare che. tethI caMdrarAja makaradhvaja pAse jaIne pitAnI badhI hakIkta jaNAvIne kahe che ke-he rAjana ! AbhApurIthI AvavA mATe AmaMtraNa AvyuM che, tethI tyAM avazya javAnuM che, te rAjyanI paNa rakSA karavI joIe. hamaNuM te nagarI rAjA vina zUnya che, Apa mane ghaNA prakAre paripUrNa sukha ane ane moTuM pada ApyuM. tethI Apane mUkIne tyAM javuM mane rucatuM nathI, tamAre mArI upara meTo upakAra che, tamArA nehapAzathI baMdhAyele tamane kayAreya huM bhUlIza nahi; AthI kRpA karIne hamaNuM tyAM javA mATe anujJA Ape. jethI tyAM pitAnA rAjyanuM pAlana karuM. khemapatta kiva kiccA, pesiyava mamovari / samae suhasamAyAra-ppayANA''Na dakAraNa // 86 // mai neho jahA asthi, dhariyavvA sayA tahA / visaritsaM yA huM na, 3yaRI tuva | 87 |
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra zrI caMdrAja caritra kRpA karIne samaye sukhasamAcAra ApI AnaMdanA kAraNa rUpa kuzaLapatra mArI upara mAkalajo. 86 jevA mArI upara sneha che, tevA ha MmezA rAkho. huM tamArA upakAraguNane kayAre ya bhUlIza nahi. 87 A pramANe caMdrarAjAnAM vacanA sAMbhaLI makaradhvaja rAjAe tyAM rahevA mATe ghaNA upAya karyAM. tepaNa te peAtAnA vicAra cheDatA nathI. tethI makaradhvaja rAjA kahe che ke-ha rAjendra !" madonmatta hAthI hAthamAM rahetA nathI. kheDUtane mAMdhI rAkhyuM khetI thatI nathI, mAgelA AbharaNu hu MmezA rahetA nathI, mahemAneA gharamAM huMmezA rahetA nathI. paradezI sAthe sneha zu' huMmeza sthiratA pAme ? tamane rokavA huM. azakta chuM, tethI sukhethI peAtAnI nagarImAM jAo. tame ahIMthI jazeA para'tu mArA haiyAmAMthI jo jAva te tamane huM praza'sA pAtra gaNu, A pramANe ghaNA yuktiyukta vacanA vaDe samajAvyA chatAM paNa caMdrarAjA peAtAnA Agrahane cheDatA nathI, tethI te tene javA mATe rajA Ape che. te pachI tenA gamana mATe prayANanI sarva sAmagrI taiyAra karavA mATe te sevakAne Adeza kare che. caMdrarAjA harSita cittavALA peAtAnA AvAse AvIne peAtAnA sAmata vargane taiyArI karavA kahe che. ca'drarAjA sAthe jatI premalAlacchIne mAtapitAnI hitazikSA A tarapha makaradhvaja rAjA premalAlacchIne melAvIne kahe che ke--he putrI ! tuM amane guNaratnanA karaDiyAnI jema
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI cAja caritra atyaMta priya che, tArA svAmI peAtAnI AbhApurI tarapha javA mATe hamaNAM utsuka thayA che, ghaNuM samajAvyA chatAM paNa te ahI rahetA nathI, tethI tArI tyAM javA mATe zu IcchA che? athavA ahIM rahevA mATe tu icche che? premalAlacchI kahe che tAya ! tu``inayAnetti, saLa sayi vara / chAhivva niyabhattAra, saI neva vimucai // 88 // . he pitA ! zuM tame satIonA zreSTha caritane jANatA nathI ? satI peAtAnA patine chAyAnI jema cheADatI nathI. 88 tethI hu... peAtAnA pati sAthe jaiza, pahelAM paNa tenAthI chetarAyelI me' asahya pIDA anubhavI. have tenA vagara kSaNavAra paNa ahIM rahIza nahi. e pramANe vacana sAMbhaLI makaradhvaja rAjAe 8 A patibhakti parAyaNa che.' tethI teNe javu' e ja sAru, e pramANe jANyuM. temaja premalAlacchInI javAnI icchA jANIne tenI mAtA vicAre che putta nAya. vara maLe, niyanvigsaLa" | putta. kalamavi maLe, vaLesa ma`DaLa' || 82 || putrImatA parAyatA, para gehasuha karA / puztIna sayonAvi, muLa aArU niha niya || 60 || pariNI sayA puttI, bhattAra cia pAsa | piuhara na ci tejajA, jaNagavacchalA visA // 91 // utpanna thayela putrane zreSTha mAnuM chuM, kAraNa ke te
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ 344 zrI caMdrarAja caritra peAtAnA gharanA AbhUSaNurUpa che, catura evI paNa putrIne huM paragRhanA AbhUSaNarUpa mAnu chuM. 89 putrIvALA prAdhIna heAya che, pArakA gharane sukha karanArA che, sA putrI hoya tepaNa peAtAnuM ghara zUnya thAya che. 90 paraNAvelI putrI ha MmezA bhartArane ja jue che, pitA upara premavALI heAvA chatAM te pitAnA gharanA vicAra karatI nathI. 91 sAsarAnuM ghara puSkaLa dhanathI bharelu hovA chatAM te putrI sAmAnya dhanavALA pitAnA gharethI paNa dhana laI javA icche che. nItizAstramAM paNa kanyAne sAkSAt ciMtA kahI che. kahyuM che ke ki laTTha lahihI vara piyayama, kiM tassa saMpajjihI, kiM lAya' sasurAiyA~ niyaguNaggAmeNa rajissae / kiM sIla' paripAlihI pasavihI, kiM puttameva dhuva citA muttimaI piUNa bhavaNe, saMvaTTae kannagA // 92 // te uttama varane zuM pAmaze ! tene priya thaze ? sAsarA vagere lAkane peAtAnA guNanA samUhathI zu' AnaMda pamADaze ? zIlane zuM pAlana karaze ? nizce zIlavaMta putrane janma Apaze ? A pramANe pitAnA gharamAM kanyA sAkSAt ciMtA rUpe hAya che, 92 A pramANe vicAratI mahAdevI rAjAne kahe che. sAmi ! putti viyALAhi, viyaseAlAnusArini / neAvaLa' tuma' maLe, jIvana' viyaM viLA || 12 || he svAmin ! putrIne priyanA sukhane anusaranArI jANavI.
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 zrI caMdrarAja caritra kAraNa ke yuvatIone priya vinA yauvana durdamya hoya ema huM mAnuM che. 93 AthI te tenA priya sAthe jAya. te pachI premalAlachInA mAtA-pitAe tene taiyAra karIne manane AnaMda pamADe te dAsa-dAsI varga, zayana-Asana-vastra--ratnAbhUSaNa-zreSTha vAhana ane madhura khAdya padArtho tene Ape che. te pachI caMdrarAjA azvarana upara caDI tyAM AvI rAjAne praNAma karIne prayANanI anujJA mAge che. have zaNagAra sajelI premalAlacchIne vAhanamAM besADIne strI sahita makaravaja rAjA caMdrarAjAne kahe che ke-he rAjana ! Aja sudhI tamArI thApaNanI jema meM A putrIne kalpavRkSanI jema rAkhI ane moTI karI, Aje te tamane seMpuM chuM, jevI rIte tenI pratiSThA vadhe tevI rIte tene sArI rIte pAlana karajo. bheLI evI A bAlikA kayAreya gharathI bahAra nIkaLI nathI, koI ThekANe tenI bhUla thAya te mApha karajo. mAta-- pitAne putrIne viraha zalyanI jema asahya thAya, tene mokalavA mATe citta utsAha karatuM nathI, te paNa patinI sAthe jatI evI tene ame rokavA samartha nathI. A rAjya tamAruM ja che, tenuM pAlana karavA tame jaladI Avaje, vaDanI zAkhAnI jema tamArA manoratha vistAra pAme. te pachI premalAlacchIne AliMgana karI tenI mAtA kahe che- he putrI ! sAsarAne ghare jaIne sadAcAra vaDe pitAnA
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2346 zrI cadrarAja caritra pitAnI pratiSThA vadhAraje. zAkyane mATI benanI jema mAnIne vinayathI namra thaI tenA vacananu pAlana karaje. sAsu-sasarA gharamAM nathI, tethI priyatamanA cittane saMpUrNa anusaraje. koinI sAthe phAgaDha rASa karatI nahi. tu dakkhA sitti jANAmi, pamAo hojja nA tava / saddavi amhAnamAyAro, teLayi. vayAmi haiM || 14 || samAgayammi kaTThammi, dhammajjhANaparA sayA / tuma' saddaSTivaimu, pamAya. mA vidyuimnamu || o 6 || dhariyavvaM na mudvatta, jattha tattha kayA vihiM / dANapuNNAi kiMccesu mA vigdhakAriNI bhava / / 96 / / tuM catura che e huM samajuM chuM, tArI bhUla na thAya, tApaNa amAro AcAra che, tethI huM hita vacana kahuM chuM. 94 kaSTa Ave tyAre haMmezA dhama dhyAnamAM tatpara thaje, tu uttama dhama kAryAMmAM pramAda karatI nahiM. 95 jyAM tyAM kayAreya bheALapaNu rAkhavuM nahi. dAna-puNya Adi kAryamAM aMtarAya karanArI thatI nahiM. 96 yathAAgya ane kuLanI vRddhi karanArI sukhapUrvaka raheje, ema kahIne viyeAganA duHkha vaDe duHkhita evI te AMsuonI dhArA vaDe tene havarAve che. premalAlacchI paNa mAta-pitAnA viyeAgamAM ghaNuM duHkha dhAraNa kare che, tenI khALapaNathI sAthe pharanArI sakhIe cAre khAjuthI eka ThekANe maLIne tenA viyeAgathI du:khI thayelI tyAM AvI. premalAlacchIe teone snehagabhi ta vacanA vaDe zAMta karI, te vakhate AkAzamAM rahelA khecarA paNa peAtAnA rathane aTakAvI kSaNavAra tyAM UbhA rahyA. te pachI sneha sahita dRSTithI sane khelAvIne premalAlacchI prayANanI dizA grahaNa kare che,
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37, tAo ane Arthika ame tamA zrI caMdrarAja caritra - have sAsu caMdrarAjAnA kapALamAM kaMku vaDe tilaka karIne hastakamaLamAM pUrvanA puNyanA pUMja samAna nALiyera phaLa Ape che. te pachI caMdrarAjAe Adeza karavAthI sainie tenI sAthe prayANa karyuM. duMdubhinA avAjathI dizAone gajAvate, makaradhvaja rAjA vaDe anusarAyele caMdrarAjA nagarInA madhya mArgethI nIkaLate catuSpatha-cauTAmAM AvyuM. tyAM nagarajane tene muktAphaLa vaDe vadhAve che. tenA guNagAna karatI yuvatIo ane premalAlacchInI sakhIo "caMdrarAjA cirakALa jI" e pramANe AziSa Ape che. pharI A nagarImAM tarata AvIne darzana Apaje, ame tamAre maMgaLadIpa karazuM. A pramANe sarvanA zubha AzIrvAda laIne te sarve AnaMda-mahatsava ane zabhA sahita jatAM siddhAcala girivaranI pAse AvyA. vimalagirinI yAtrA karIne caMdrarAjAnuM prayANa tyAM taleTI pAse AvIne zvasura Adi parijanathI parivarelA caMdrarAjA zrI Sabhadeva jinezvaranI stuti karatAM mahAtIrthane vaMdana kare che ane stuti kare che. namukkArasamo mato, sattu jayasamA girI / sunnakuma nIraM, saMti muvaUT | 17 || kiccA pAvasahassAI', haccA jaMtusayANi ya / ima tittha samAsajja, tiriyA vi divaMgayA // 98 // sattujaya hi jhAittA, namia revayAyala' / gayapae siNAittA, puNo jammo na vijjai / / 99 // jo ditthe| harae pAva, Nao haNai duggai / siddhagirI jaeujesA, akkhayANa dadAyagI // 100 //
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ 348 zrI caMdrarAja caritra namaskAra samAna maMtra, zrI zatruMjaya samAna giri ane sUryakuMDanuM pANI traNeya bhuvanamAM nathI. 97 hajAra pApa karIne, seMkaDo jone haNIne A tIrthane pAmIne tiryaMce paNa svargamAM gayA che. 98 zatruMjayanuM dhyAna karI, raivatagiri (giranAra)ne namaskAra karI, gajapada kuMDamAM snAna karavAthI pharIthI janma le paDato nathI. 9 jenuM darzana karavAthI pApa dUra thAya che, namaskAra karavAthI durgati nAza pAme che te akSaya AnaMdane ApanAra siddhagiri jayavaMta vate che. 100 A pramANe stutio bolIne vimalAcala girivara upara caDhIne zrI trASabhadeva prabhunI pUjA karI anukrame sarva caityone vaMdana karIne pachI taleTIe AvyA. te pachI caMdrarAjA makaradhvaja rAjA vagere sarvane pAchA mokalIne AbhApurI tarapha prayANa kare che. makaradhvaja rAjA tenI raja laIne vimalApurI tarapha gayA. parivAra sahita zivakumAra paNa caMdrarAjA sAthe nIkaLe che. te mArgamAM haMmezA navA navA nATaka karate tenA cittane AnaMda pamADe che. A pramANe caMdrarAjA niraMtara prayANa karate, vividha dezane jete aneka rAjAone pitAne AdhIna karate,
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ 348 zrI caMdrarAje caritra pitAnA sainyamAM vRddhi karate pagale pagale dareka nagaramAM rAjakanyAone paraNate anukrame pitanapuramAM AvyuM. tenA parisaramAM saMnyasahita te nivAsa kare che. A te ja nagara che ke jyAM pahelA caMdrarAjA kukaDApaNe tyAM AvyuM hatuM ane tenA svarane zakuna mAnIne zreSThiputra lIlAdhara je videzamAM gaye hatuM, te devage te ja divase videzathI ghare Avyo hate. tethI tenA AkhA kuTuMbamAM AnaMda pravaryo hate. potanapuramAM Agamana te lIlAdharanI patnI lIlAvatIe kUkaDAnI sAthe parama sneha te vakhate bAMdhyuM hatuM. te kUkaDApaNAnA nehane yAda karatI pitAnA priyanI rajA laIne caMdrarAjAne pitAnA ghare bhejana mATe AmaMtraNa Ape che. ghaNA prakAranA svAdiSTa bhejane vaDe tenI bhakti kare che te caMdrarAjA paNa tene bahena samAna gaNate vastrAbharaNa AdithI tene satkAra kare che. te pachI tenI rajA laI potAnA AvAse AvyuM. te divase rAtrinI aMdara zuM thayuM te sAMbhaLe. i karelI caMdrarAjAnA zIlanI prazaMsA A tarapha devasabhAmAM rahela devendra devenI AgaLa kahe che ke jaMbudvIpamAM bharatakSetra che, tyAM AbhAnagarImAM caMdrarAjA rAjya kare che, tenI aparamAtA vIramatIe tene pheMkaDe banAvI
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350 zrI caMdrarAja caritra dIdhuM hatuM, te siddhAcaLa gaye hatuM, tyAM mahAtIrthanA prabhAve sUrya kuMDamAM snAna karavAthI manuSyapaNuM pAmyuM. svadAra saMtoSI te hamaNuM potanapuramAM rahe che. meru parvatanI jema te rAjAne zIlathI calAyamAna karavA mATe deva ke vidyAdhara ke samartha nathI. deve vidyAdharI rUpe AvIne caMdrarAjAnA zIlanI parIkSA karI A pramANe IdranuM vacana sAMbhaLI, azraddhA karate kaI deva tarata ja madhyarAtrie pitanapuramAM AvyuM. te atyaMta manahara vidyAdharInuM rUpa vikvIne udyAnanI aMdara karuNa svare rudana kare che. nidrArahita thayele caMdrarAjA rudanane zabda sAMbhaLIne vicAre che ke-aho ! hamaNu ardha rAtrinA samaye kaI duHkhI abaLA che ke je A pramANe raDe che, tenI tapAsa karavI joIe, ema vicArIne paropakAra karavAmAM tatpara te ekale hAthamAM talavAra laI tarata ja rudananA zabdane anusAra te udyAnanA nikuMja bhAgamAM AvyuM. tyAM kAmadevanI dIpamALA jevI divya alaMkArothI vibhUSita dehavALI te vidyAdharIne joIne vismaya pAmI te pUche che ke he suMdara aMgavALI ! tuM ekalI madhyarAtrie kayA dukha vaDe ahIM rahI raDe che ? tuM keNuM che ? mArAthI bhayanI zaMkA na kara. tAre je duHkha hoya te nizaMka manathI mane kahe, huM tAruM duHkha dUra karIza.
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 351 A pramANe caMdrarAjAnAM vacane sAMbhaLIne te kahe che kehe AbhAnarapati! huM vidyAdharanI dukhasAgaramAM DUbelI putrI chuM. mArI hakIkata na kahI zakAya evI che, mAre krUra svabhAvavALe svAmI reSa pAmI mArI sAthe kaleza karI dIna evI mane ahIM mUkIne keI ThekANe gaye che, tevA prakAre na karavA gya akAya teNe kahyuM ke, anAtha evI huM kyAM jAuM ? abaLA evI mArI kaIgati thaze ? te kAraNathI nirAdhAra ane dIna evI huM raDuM chuM. subresTalsa varlDa rAya, vAcA rAya vastra | bala' mukkhassa meoNattaM, corassa aNao balaM // 101 // durbaLanuM baLa rAjA che, bALakonuM baLa rudana che, mUrkhanuM baLa mauna che, coranuM baLa anIti che. 101 hamaNuM tame mAruM AkraMda sAMbhaLIne ahIM AvyA che, AthI mArI rakSA kare. rudana karatI evI mAre tyAga kare gya nathI. mane bhAyaMpaNe svIkArIne tame duHkhasamudramAMthI mAro uddhAra kare. jagatamAM tamAre yaza vRddhi pAmaze. kSatriya puruSa zaraNAgata vatsala saMbhaLAya che. AthI he kSatriyanaravRSabha ! tame mArI prArthanAne bhaMga na kare. pare5kAramAM Asakta evA putrane keIka ja mAtA janma Ape .. niyauarapUraNe vihu, asamatthA tehi kipi jAehi / susamatthA je na paro-yAriNo tehiM vi na ki pi // 102 // parapatthaNApavanaM, mA jaNaNi ! jaNesi erisa puttaM / mA uare vi dharijjasu, patthiabhaMgA kao jeNa // 103 //
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra vihala jo avalaMbai, AvaipaDiyAM ca jo samuddharai / saraNAya ca rakkhai, tisu tesu ala kiA puDhavI // 104 // keTalAka peAtAnuM peTa bharavA paNa asamartha hoya che tenA janma vaDe zu? vaLI je samartha hovA chatAM. paropakAra karatA nathI. teonA janmathI paNu kAMi lAbha. nathI, 102 upara he mAtA ! je pArakA pAse yAcanA kare che, evA putrane tu janma ApIza nahi. vaLI jeNe prArthanAnA bhaMga karyAM che, evA putrane te! tuM udaramAM dhAraNa karatI nahi. 103 je duHkhI mANasane AlaMbana Ape che, sa`kaTamAM paDelAnA je uddhAra kare che, ane zaraNe AvelAnu je rakSaNa kare che, te traNa vaDe A pRthvI alaMkRta che. 104 tamArI AkRti ja paropakArIpaNAnuM sUcana kare che. AthI mane tamAruM ja zaraNa che. caMdrarAjA te strInuM vacana sAMbhaLIne kahe che ke-he bhadre ! uttamakuLamAM utpanna thayelI strIone AvuM vacana khelavu yukta nathI. kSatriye! parastrImAM Asakta thatA nathI. huM. subhagA ! je strI parapuruSane icche che, tenu mukha paNa jovA lAyaka nathI. atimadhura paNa pArakAnuM eMThuM pakavAnna uttama puruSA khAtA nathI. e uN anna teA kAgaDA ane ziyALa vagere khAya che, si'hu to peAte haNelA hAthIne ja khAya che. AthI huM mugdhA ! ayukta vacana na ela. jo tuM kahe te tArA dhaNI sAthe meLApa tane karAvuM, A jagatamAM je akulIna hAya che, te ja parastrImAM Asakta thAya che. kahyuM che ke
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 33 alasA hoi akajje, pANivahe paMgulA sayA hoi / paratattosu a vahirA, jaccadhA parakalatesu // 105 // jo vajjai paradAra, so sevai nA kayAvi paradAra / sasTaro saMtu, sAnTo se nA rU! 26 | te kaha na vadaNijjA, rUva daLUNa parakalattANa / dhArAhayavya vasahA, vaccati mahipale aMtA // 107 / / suvisuddhasIvajutto, pAvai kitti jasa ca iha lAe / savvajaNavallahA ciya, suhagaibhAgI aparaleAe / 108 // vara aggimmi pavesA, vara visudhdheNa kammugA maraNaM / / mA gahiyavyayabhago, mA jIaMkhaliyasIlassa / / 109 // (uttama puruSA) akAryamAM ALasu hoya che, jIvanI hiMsA karavAmAM haMmezA pAMgaLA hoya che, pArakAnI niMdA sAMbhaLavAmAM baherA hoya che. 105 je parastrIne tyAga kare che, te kyAreya pArakAnA dhArane sevatA nathI, je potAnI strImAM saMtuSTa hoya che, te ma Nasa sarvanuM rakSaNa karanAra thAya che. 106 jema dhArAthI haNAyelA vRSabhe pRthvI tarapha jatA gamana kare che, tema parastrInuM rUpa joi nIce juve che te kema vaMdana karavA lAyaka na thAya. 107 | suvizuddha zIlathI yukata hoya te A lokamAM yaza-kIti ne pAme che ane sajajanene priya thAya che ane paralokamAM sukha bhegavanAra thAya che. 108 caM. ca. 23
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra agnimAM praveza karavA sArA, vizuddha kA vaDe maravuM sAruM, paNa grahaNa karatA vratanA bhaMga sAro nathI, zIbhraSTa thayelAnuM jIvita sAruM' nathI. 109 ane AthI kulIna mANasA prANAMte paNa niti kAya kayAre ya karatA nathI. 354 A pramANe caMdrarAjAnAM vacanA sAMbhaLIne utkRSTa rASavALI te vidyAdharI tene kahe che-jo mArI prAthanAne tame svIkAratA nathI teA tame kSatriyakuLamAM utpanna thayelA nathI. hamaNAM jo tame mAro svIkAranahI karo te| huM tamane srIhatyAnuM pApa ApIza tethI kRpA karIne khattiyakulajAo si, parakajjarao jai / te me saraLaThThILA, vayaLa anumantranuM ! z || jo tame kSatriya kuLamAM utpanna thayA che ane parakA mAM rata che, te zaraNu rahita evu mAruM' vacana kabUla karo, 110 caMdrarAjA kahe che ke huM suMdarI ! strIhatyAnA pApa karatAM paNa zIlabhaMganuM pApa vadhAre kahevAya che; tuM sAMbhaLa--pahelA dazaratha rAjAnA putra rAmanI patnI sItAnuM apaharaNa karavAthI rAvaNu mRtyu pAmIne dutimAM gayA. pAMDavAnI strI draupadInuM haraNa karavAthI padmottara rAjA du:khI thayA. ahalyAnA saMgama karavAthI gautamaRSinA zApathI iMdra hajAra ceAnipaNAne pAmyA. himAlayanI putrI pArvatInI abhilASA karavAthI bhasmAMgada asura bhasmIbhUta thaye. A pramANe parastrInA saMgamAM Asakata koNa leAkamAM sukhI thayA ? je akhaMDita zIlavrata pALe che, te ahI sukha anubhavIne zAzvata avyAbAdha sukha pAme che,
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ 355 zrI caMdrarAja caritra strIe saMsAra samudramAM DUbavA mATe zilA samAna che, tethI tene tyAga karIne aneka bhavya jIve saMsAra samudra pAra pAmyA. lehaputaLInI jema parastrInuM AliMgana karI keTalAya puruSa saMsAra samudramAM DUbI gayA che ke Aja sudhI teo bahAra nIkaLyA nathI. vaLI- laliyAMga kumaare| vi, paritthIsa gamussuo / asadumAvane, mevA ?| parastrInA saMgamAM utsuka, kAmomAM aMdha banela, jaDa lalitAMga kumAra paNa asahya dukhene pAmyA che. 111 kahyuM che ke sasAre hayavihiNA, mahilArUveNa maDiyauM pAsa / bajjhati jANamANA, ayANamANA vi bajjhati // 112 // gagAi vAlua sAyare jala himavao ya parimANa / jANati buddhimatA, mahilAhiyayana yANati // 113 // unnayamANA akhaliya-parakkama supa DiA vi guNakaliA / mahilAhiM aMgulIsu a, naccAvija ti te vi narA // 114 // hatyArA vidhAtAe saMsAramAM strIrUpe jALa pAtharI che, temAM jANunAza paNa baMdhAya che ane nahi jANanArA paNa baMdhAya che. 112 gaMgAmAM retI, samudramAM pANI, ane himAlayanuM parimANu , buddhimAna puruSo jANe che, paNa strInA hRdayane jAgatA nathI. 113
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ 356 zrI caMdrarAja caritra unnata mAnavALA, akhalita parAkamavALA, uttamapaMDita ane guNathI zobhatA manuSyo paNa strIo vaDe AMgaLI upara nacAvAya che. 114 huM evI jAtane mUrkha nathI ke jANavA chatAM paNa saMsAramAM bhramaNa karI asahya duHkhanuM pAtra thAuM. strIhatyAnA bhayathI A lekamAM agnimAM baLele eka bhavamAM duHkha pAme che, paraMtu kAmAgnithI baLe manuSya ghaNuM jemAM hajAra duHkha pAme che. tuM mArI dharmabahena che athavA dharmamAtA che. tethI uccakuLamAM upajelI tAre AvA prakAranA vacana vikAre gya nathI. A pramANe zIlavatamAM daDha buddhivALA caMdrarAjAne joIne te deva vidyAdharInA rUpane tyAga karI, pitAnA rUpe tyAM pragaTa thaye. satya pratijJAvALA caMdrarAjAnA marataka upara puSpavRSTi karIne te kahe che ke tArA mAtA-pitAne dhanya che. jeoe tevA prakAranA zIlaguNathI yukta uttama putra meLavyo che. tuM paNa jevI rIte iMdra prazaMsA karI te zIlaguNathI suzobhita che. jethI meM kapaTapUrvaka chetaryA chatAM paNa tuM nirmaLa zIlavata dhAraNa karavAnA svabhAvavALe jaNuM che. ema kahI tene namaskAra karI deva svasthAne gaye. have caMdrarAjA paNa tyAMthI pAchA pharIne premalAlacachInI pAse gaye. prabhAtasamaye sarvanI anujJA laIne caMdrarAjA patanapurathI prayANa kare che. mArgamAM aneka rAjAone jItate ane
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 37 sAtaso rAjakanyAone paraNI anukrame te AbhApurIthI pAse AvyA. - te vakhate tenuM Agamana sAMbhaLIne guNavalI, sumati maMtrI ane nagarajane ghaNe AnaMda pAmyA. sarve taiyAra thaIne caMdrarAjAne mahotsava pUrvaka teraNa-dhvajApatAkAthI suzobhita nagarImAM praveza karAve che. | sarva lokothI praNAma karAyela mahArAjA sarva prajAvarganuM sArI rIte sanmAna kare che. te vakhate nagarImAM praveza karatA caMdrarAjAne jovA mATe ghaNuM mANasenA samudAya tyAM bhegA thayA, dareka ghare harSanA vadhAmaNuM thayAM. te vakhate dareka mANasanA mananI aMdara ghaNe AnaMda pragaTa thaye. bhATa-cAraNanA samUha caMdrarAjAnA guNagANa gAvA lAgyA. asaMkhya pradezavALa jIva jema zarIramAM Atmapradezo sAthe praveza kare che, tema rAjA saMkhyAtIta parivAra sAthe nagarImAM praveza kare che. praveza samaye tenI AgaLa aneka hAthI, ghoDA, ratha, pAyadaLa, dhavaja dhAraNa karanArA cAle che, te pachI tenI sAta patnIonA seMkaDo rathe sAta nayanA se-se cakravAlanI jema jAya che. tyAM manmatta bhramaranA jhaMkAra zabdathI caMdrarAjAnA cazane gAtA hoya ema madajharatA hAthIe zobhe che, aneka jAtanA azvonA samUha dizAone gajAve che, caMdrarAjAnI
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ 358 zrI caMdrarAja caritra kItirUpI nadInA taraMga sarakhA uchaLatA ghoDAo temaja vijayanI nizAnI sarakhI pAMca varNanI vija-patAkAo zebhe che. pAyadaLanA samUhathI parivarele, lAMchana rahita caMdrarAjA jyotiSa caka vaDe caMdranI jema zebhe che. bIjAM paNa meghanA zabdanuM anukaraNa karatAM maMgala vAjitre vAge che. pagale pagale nagaraleke caMdrarAjAne namana karatAM kahe che ke-he svAmina ! cAtakanI jema tamArAM darzanane IcchatA ame Aje tamane joIne kRtArtha thayA chIe. he rAjana ! Apa dIrghakALa rAjya kare. hAthI upara caDhela caMdrarAjA yAcaka lokene bahu dAna ApatA jAya che. keTalIka puyuvatIo motIo vaDe tene vadhAve che, keTalIka strIe pagale pagale dhavalamaMgaLa gAya che, sthIravRddhAe tene zubhAziSa Ape che. caMdrarAjA sarvanI tarapha amRta (mIThI) daSTie jete anukrame rAjamaMdira tarapha jAya che. gajaratna uparathI UtarIne niSadha parvata upara sUryanI jema rAjyasabhAmAM se che. te pachI te maMtrI vagerene, tathA sarva nagarajanene prasanadaSTie joIne visarjana kare che. have strIo sAthe caMdrarAjA paNa aMtaHpuramAM Avyo. harSita thayelI guNavalI mahAdevI caMdrarAjAnAM caraNomAM praNAma kare che. sAta strIo te guNAvalInA pagamAM paDe che. A pramANe save paraspara maLIne kRtakRtya thayA ane parama prasanna cittavALA thayA. te pachI rAjA sarva strIone nivAsa mATe judA judA AvAsa ApIne pite guNAvalInA nivAsamAM rahyo.
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 35. atyaMta harSita manavALI te uttama rasavALI rAI banAvIne potAnA patine jamADIne atyaMta khuza kare che. tevI rIte bIjI sarva priyAe patibhaktimAM lInacittavALI thaIne caMdrarAjA sAthe kIDA karatI kSIra nIranI jema jaLa mAchalInI jema sneha bhAve rahetI jyAre ya zoyabhAva batAvatI nathI. jyAM dhaNI atinipuNa hoya tyAM viSamatA thatI nathI, tethI sAta strIo paNa eka cittanI jema sAthe rahe che, rame ane vividha krIDA kare che. caMdrarAjAe guNuvalIne paTTarANI pade sthApI. bIjI rANIo paNa te jeI paramasaMtoSa pAmI. A pramANe caMdrarAjA sukhapUrvaka rAjya karate nagarajanene paNa ghaNe priya thaye. have ekAMtamAM rahelI guNavalI hAsyajanaka vacane vaDe pitAnA svAmI sAthe krIDA karatI kahe che ke he nAtha! ApanA virahamAM meM mahAkaTapUrvaka seLa varSa kADhayA, huM te mArI bahena premalAlacchIne atyaMta upakAra mAnuM chuM. tenuM kalyANa thAo, siddhAcala girivara paNa cirakALa jayavaMte rahe. jethI mane pharIthI paNa tamAruM darzana thayuM te paNa he nAtha ! sAsu sAthe huM vimalApurI na gaI hota te premalAlacchIne kevI rIte paraNI zakta? tethI tamAre mAre paNa upakAra mAnave joIe !" . . .
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI cadrarAja caritra caMdrarAja kAMIka hasIne kahe che ke- huM priyA ! ATalAM varSa sudhI meM pakSIpaNuM anubhavyuM, tyAM paNa tArA upakAra mAnIza!' 360 guNAvalI kahe che ke 'he svAmI! jo tame kUkaDo na thayA hota te tamAruM vimalagiri upara gamana ane mahAtI nu spana, vaMdana ane AvA prakAranI sukhasaMpatti kevI rIte thAta? ane sa'sArasamudrane kevI rIte tarI zakAta tethI huM priya ! mama de. se na pAsAhi guNaggAhI bhavAhi tu N / uttamapurisALa hiM, sa ma siyA sayA bh || tame mArA doSone na jue, ane guNagrAhI thAo, kAraNa ke uttama puruSAnA huMmezA A mA hoya che. 115 kahyuM che ke avagaNai dAsalakkha' ikka mannei je kayauM sukayauM / sayaLeA haiM'sasaddAvA, viJarU ya vap nIra... || 6 || sajjana lAkha doSAne avagaNe che, eka je sAruM kAya karyuM hoya tene mAnya kare che. sajjana husa sarakhA svabhAvavALA che, huMsa dUdha pIve che ane pANIne chADI de che. 116 maMdabuddhivALI huM sAsunI zikhAmaNane anusaranArI thai, tenu phaLa peAtAnA karmAnusAre meM ghaNu meLavyuM. he prANanAtha ! tamArA viraharUpI agnithI pIDAyelI mArA netronI azruonI dhArA Aja sudhI sukAi nathI, tethI deva pAse prArthInA karuM chuM ke-keI bhavAMtaramAM AvI sAsu mane maLo nahi, teNe
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 361 mane evI rIte daMDa karyo ke jIvanaparyata te bhUlI zakIza nahi. je divase tame zivamALAnI sAthe gayA, tyArathI mAMDIne mArA je divase gayA te te paramAtmA ja jANe che, have huM manuSyabhAvamAM AvI chuM. he svAmI! A vAta tamane khuza karavA mATe kahetI nathI." have caMdrarAjA nehapUrvaka kahe che. "he priyA! tAruM kaheluM badhuM meM jANyuM. tene huM prANe karatAM paNa adhika mAnuM chuM, tuM mane badhI rIte anukULa vartanArI che, e pramANe jANIne huM pUrvanA sanehane yAda karate, makaradhvaja rAjAe vAya chatAM paNa vimaLApurIthI ahIM tarata A chuM. have A badhe gharane kArabhAra tuM calAva, huM te ciMtArahita thaI tAruM je ApeluM hoya te khAIza, ane dharmamAM buddhi rAkhI AnaMdapUrvaka pharIza." A pramANe svAmInAM vacana sAMbhaLIne guNAvalI ghaNe AnaMda pAmI. A pramANe pratidina AnaMdaSTi karatAM teonA divaso jAya che. eka divasa rAjasabhAmAM beThelA caMdrarAjA sakaLa sAmata ane vidvadvargathI levAyela nagarajanene bolAvIne pitAnuM sarva vRttAMta kahevA lAgyo, te sAMbhaLIne vismita manavALA teo badhA tenA puNya prabhAvane vakhANatAM zubhaAziSa Ape che. tyArathI mAMDIne nagaralake yathAsthita sukha anubhavavA lAgyA. te sAtase aMtaHpuranI strIo haMmezA hAvabhAva-vilAsa sahita nava-navuM nipuNapaNuM batAvatI gIti, prahelikA, gAthA
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra dodhaka, chaMda vagere kA vaDe rAjAnA cittane prasanna kare che. caMdrarAjA ghaNuM puNyadaya vaDe teonI sAthe ghaNuM prakAre bhege bhagavate akhaMDita rAjya pALe che. zivakumAra vagere naTanA upakArane yAda karI caMdrarAjAe pahelAM ghaNuM dravya ApyuM hatuM. hamaNuM te gAma vagere sArabhUta vastuo teone ApI vizeSa karIne te badhAne khuza kare che. kAraNa ke uttama puruSo utkRSTa saMpatti pAmIne paNa upakArane bhUlatA nathI. adhama puruSo dhana maLyA pachI kayAre ya te upakArane yAda karatA nathI. | dazeya dizAomAM jene yaza vistAra pAme che e caMdrarAjA sarvatra prasiddhi pAmyuM. tenA rAjyamAM sarva prajA sukhI hatI. manuSya, deva ane tiryaMce paNa tene jaya jaya uccAre che. guNAvalI ane premalAlacchIne paNa paraspara sneha teonA be netranI jema, bhAraMDapakSInA dehanI jema atigADha thaye. jethI kSaNa vAra paNa teo viga sahana karatI nathI. rAjA paNa te baMne upara samAnabhAve jue che. tenI dRSTirUpI taruM (chAza)ne saMga vaDe teone sneharUpI gerasa (dUdha) parama snigdhapaNAne pAye guNuvalI ane premalAlacchIne putrajanma A pramANe sukhavilAsamAM magna tenA keTalAka divaso gaye chate anukrame kaI deva devalokamAMthI cyavane guNavalInA
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 363 uttaramAM zubhasvapnathI sUcita putrapaNe atayeryAM. garbhanA mahinA pUrNa thaye chate guNAvalI putraratnane janma Ape che. tyAre ANa diyA hA, te nivAmiLI / nama'sittA niva vAsI, vuttanaC' niveyapha | 227 || rAtrinAsana tI, dhULa jvA narIsaze ! Tvena mUriLA hrAsI, puttanammamadUva || 228 Anati manavALI aMtaHpuramAM rahenArI kai dAsI rAjAne namaskAra karI putrajanma nivedana kare che, 117 rAjAe tenA dAridrane nAza karanArA ghaNuM dhana ApIne, ghaNA dravyathI putranA janma mahAtsava karyAM. 118 caMdrarAjA prazasta lakSaNa yukata putrane joine manamAM AnaMda pAmI khAramA divase janmanakSatrane anusAra guNathI cuta guNazekhara e pramANe nAma pADe che. sUryanI jema. dedIpyamAna, kAmadeva samAna rUpavALA te kalpavRkSanI jema. mAtA-pitAnA manArathA sAthe anukrame vRddhi pAme che. te pachI premalAlacchI paNa rUpanA bhaMDAra sarakhA putrane janma Ape che. rAjA tenuM maNizekhara e pramANe nAma sthApe che. te baMne putro sAthe vadhatA, krIDA cittamAM utkRSTa AnaMda utpanna kare che. ne kheALAmAM rAkhIne mALIDA vaDe ramADatA parama harSa pAme. che. mAnasa sarovaranA kAMThe rAjatuMsanI jema vilAsa karatA karatAM mAtA-pitAnA caMdrarAjA ane putro
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ 364 zrI caMdrarAja caritra te mane putro zAle che. zatrusamUhane zalya samAna ane peAtAnA kuLanA staMbha samAna tee matijJAna ane zrutajJAnanI jema sAthe rahIne zastrAstra vidyAone abhyAsa kare che. anukrame yauvana pAmI adharUDha ane gArUDha thai svecchAe nagaramAM ane udyAnamAM paribhramaNa karatA vividha krIDA kare che. vilAsa karatA te kumAranu` svarUpa jovA mATe sUrya peAtAnA rathane aTakAvIne kSaNavAra tyAM sthira thatA hAya tema dekhAya che. devendra paNa hAthI upara caDhelA tene joine, A mArA si'hAsanane apaharaNa karaze ' ema zaMkA kare che. A pramANe tulanA na karI zakAya evA khaLavALA, vAsudeva sarakhA caMdrarAjAnA zIla prabhAva vaDe traNa khaMDa bharatamAM tenI akhaMDa AjJA vagara prayAse vistAra pAmI, kRtajJazekhara caMdrarAjA vimalAcalagirinA upakArane yAda karatA rAtridivasa tenuM ja dhyAna karatA kAla pasAra kare che. anukrame te peAtAnA yazaH puja sarakhA aneka nirdela jinacaitye ane navIna jinaSi` karAvIne AcAya bhagavaMtA pAse vidhipUrvaka pratiSThA karAve che. evaM dhammarao bhUvo, perato avare jaNe / sayA saddhammavincesa, kubera sAtaLumna | 226 || A pramANe dharmomAM rakata rAjA, khIjA leAkAne paNu uttama dhama kAryAMmAM preraNA karatA hu MmezA zAsananI unnati kare che. 119
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 365 zrI munisuvrata svAmInuM AbhApurImAM Agamana ane samavasaraNa have zrI munisuvrata tIrthakara grAmAnugrAma vicaratA anukrame AbhApurImAM AvyA. tyAM kusumAkara udyAnamAM cAre nikAyanA ke AvIne samavasaraNa race che. paramAtmA pUrva dvAre samavasaraNamAM praveza karIne, caityavRkSane traNavAra pradakSiNA karatA. na tathaTsa (tIrthane namaskAra thAo) ema bolIne pUrvAbhimukha siMhAsanamAM besI prabhu bhajananA saMdehane dUra karanArI, deva manuSya ane tiryaMcanI bhASAne anusaranArI, meghanI garjanAnuM anukaraNa karanArI, saMsAranA duHkhathI saMtapta prANuM samudAyanA saMtApane apaharaNa karanArI, jana pramANu bhUmimAM vistAra pAmatI madhura vANI vaDe deva, manuSya ane tiryaMcanI parmadAmAM dharmadezanA kare che. A tarapha dvArapALa vaDe nivedana karAyela udyAnapAlaka rAjasabhAmAM AvIne praNAma karI siMhAsana para beThelA caMdrarAja nRpatine praNAma karI jaNAve che ke sAma! mannAna kajhALe, vidyAvAya | muNisubbayatittheso, anja iha samAgao // 120 // he svAmI ! Aje ahIM ApaNu udyAnamAM utkRSTa AnaMdane ApanArA zrI munisuvrata tIrthaMkara padhAryA che. 120 caMdrarAjA zrI jinezvara bhagavaMtanuM Agamana sAMbhaLIne manamAM ghaNe harSa pAmI, vanapAlakane prIti dAna ApIne
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ 388 zrI caMdrarAja caritra nagarInI aMdara A gheSaNa karAve che ke "he loko ! lekAlekane munisuvrata jinezvara bhagavaMta nagarInA udyAnamAM samesaryA che. prabhAte caMdrarAjA sarvAddhithI temane vaMdana karavA mATe jaze tethI tamAre paNa te tIrthakara bhagavaMtane vaMdana karavuM. parivAra sAthe caMdrarAjAnuM vaMdana mATe gamana ane jinezvaranI dezanAnuM zravaNa rAjA savAre haya-gaja-ratha ane pAyadaLa sainya sAthe caturaMgI senAne taiyAra karIne dhvaja patAkA vaDe nagarIne alaMkRta karIne vAjiMtrenA nAdapUrvaka aMta:puranI strIo, putre vagere parivAra sahita uttama hAthI upara caDhI sarvaRddhithI zrI munisuvrata tIrthakarane vaMdana karavA mATe nIkaLe. tevI rIte parivAra sahita nagarInA leke alaMkArothI vibhUSita thaI nIkaLyA. durathI dee racelA traNa gaDhathI suzobhita samavasaraNane jeIne rAjA ghaNe pramudita cittavALe the. najIka jatAM te vAhanane tyAga karI pAMca abhigamapUrvaka zivamaMdiramAM caDhavA sarakhA samavasaraNanI sopAna paMkitamAM caDhate anukrame zrI jinezvara bhagavaMtane jue che. jaIne parivAra sahita traNa pradakSiNA karIne tIrthakarane vaMdana kare che. pachI sarva sAdhuone vaMdana karIne paramAnaMda pAme. te vakhate potapotAne gya Asana upara rahelI jinezvaranA mukhakamaLa upara dRSTi sthApana karI bAra parSadA jinezvaranI dezanA sAMbhaLavAmAM tatpara thaI.
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ca`drarAja caritra 337 tItha kara leAkAleAkanA bhAvane darzAvatI, saMsArarUpI vRkSane eDhavAmAM kuhADA sarakhI dezanA zaru kare che huM bhavyo! A jIva sattAvana uttara bhedyathI bhedavAlA mithyAtva, avirati, kaSAya ane ceAgarUpa hetue vaDe kama AMdhe che. tenI mULa prakRtie jJAnAvaraNIya vagere ATha che, ane uttara prakRtie ekaso aThThAvana bhedyavALI che. anAdikALathI karmAdhIna jIva peAtAnA svarUpane bhUlI jaine vibhAvadazAmAM rame che. tethI tenI upara kama` rAjAnu maLa atizaya vadhAre vate che, A jIvana asakhyAta pradeza che, temAMnA ATha pradeza upara karmAM hAtA nathI, AthI te pradezeA karmAthI anAvRta hAya che. tethI A jIvanuM caitanya svarUpa nira Mtara rahe che. jo te pradeza karmothI DhaMkAyelA hota te jIva ajIvapaNuM pAmata. anAdikALathI dRDhakama khaLathI AvaraNa pAmeleA vimUDha jIva peAtAnA jJAnAdi guNAne jotA nathI, mithyAtva bhAvathI vAsita thayele azuddha mAMmAM paDelA, paravastune peAtAnI mAnatA mAhathI aMdhabuddhivALA kAmaleganI pipAsAvALA sa`sAra sAgaramAM bhramaNu kare che. madajharatA hAthInA gaMDasthaLanA mULamAM madonmatta bhramarazreNInI jema paudgalika sukhanA rasAsvAdamAM Asakta vAraMvAra tyAM ne tyAM ja bhame che. jIvAnuM mULa sthAna sUma nigeAda che. ane te avyavahAra rAzi kahevAya che. tyAM vAlAgra pramANe AkAza kSetramAM asa`khyAta geALA che. dareka
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ 368 zrI ca'drAja caritra gALAmAM asakhyAtA zarIrarUpa nigAdo hoya che ane ekeka nigeAdamAM ana Mta jIvA hoya che, kahyuM che ke gAlA ya asaM khijjA, asaM khanigoyao havai golA / ikkimmi nigAe, aNa tajIvA muNeyavvA // 121 // gALA asaMkhyAtA che, ekeke geALA asaMkhya nigeAdamaya che. ekeke nigeAdamAM anaMta jIvA jANavA. 121 atya ta sUmabhAvane pAmelA e javAnuM svarUpa viziSTaH jJAnIe ja jANe che. anAdikALathI jIvA sUkSma nigeAdamAM rahelA hoya che. kahyuM che ke atthi atA jIvA, jehi na patto tasAipariNAmA | uppajjati caya'ti ya puNo vi tattheva tattheva // 122 // evA ana tA jIvA che ke jeee trAsa Adi pariNAma prApta karyA nathI. vAraMvAra tyAM ne tyAM ja utpanna thAya che. ane vyave che. 122 temAMthI kAIka bhAgyayeAge tathA bhavyatva Adi bhAvathI Adara pRthvIkAya AdarUpa vyavahAra rAzimAM Ave che, tyAMthI nIkaLelA jIva vikaleMdriyapaNAne pAme che, tyAMthI pAMcendriya tiya cAmAM Ave che, tyAMthI krame karIne manuSyapaNuM pAme che. manuSyapaNu pAmyuM chetepaNu saddharmAMne nahi pAmele, mahAra'bha ane mahAparigraha Adi pApakamAM Asakata mUDha jIva narakamAM jAya che, tyAM aneka prakAranAM kaSTo sahana kare che, duraMta duHkhAnuM kAraNa te viSaya-kaSAyA ja jANavA temAM Asakata jIva viveka vagaranA kRtza akRtya jANatA nathI. AthI ja peAtAnA hitane sAdhI zakate nathI.
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 369 mamatArUpI gaNikA viSayAsakata jIvane vaza karIne IcchA mujaba nacAve che, paravaza paDela mehAMdha prANa sarva vinAza karAvanArI saMsArabhramaNa karanArA tenuM svarUpa jAgato nathI, pitAnA svarUpane bhUlI, pAMca IdrinA viSayasukhamAM Asakta thayele, zuddha deva-guru dharmanA svarUpane na jANavAthI kudevakuguru ane kudharmane ArAdhavAmAM tatpara thayele te sudeva AdinI upekSA kare che, pharIthI paNa taijasa-kArmANa zarIrarUpI nAvamAM besI te rAga dveSa vaDe saMsAra samudramAM tevI rIte bhramaNa kare che ke jethI mekSaphaLa ApanAra jinAgamarUpI kAMThe pahoMcato nathI. A pramANe lAMbe vakhata saMsAramAM bhaTakate jyAre zubha nimittane saMga thAya tyAre ekAMta hitakara samyakatvane pAme che, anukrame dezaviratine pAme che. te vakhate tene tramAM ane paccakakhANamAM atitIvra ruci thAya che, ethI dhIme dhIme pUrve bAMdhelAM kame kSaya pAme che, ahIM bAra vratanuM pAlana karatAM koIne puNyadayathI sarvaviratino pariNAma ghAya che, kahyuM che ke sammattammi u ladhdhe, paliyapuhutteNa sAvao heAjA / caraNovasama-khayANa, sAgarasa khatarA hutiM / / 123 // samyakata prApta thaye chatAM palyopama pRthaka ( 2 thI 9 papame) zrAvaka thAya, cAritramehanIyane upazama ane kSaya karavAmAM saMkhyAta asaMkhyAta sAgarepama thAya che. 123 te pachI te cAritra grahaNa karIne apramattabhAve tenuM pAlana karate recaka-pUraka Adi karavA vaDe pAMca prakAranAM prANe caM. ca. 24
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ 370 zro caMdrarAja catri (prANa, apAna, samAna, udyAna ane vyAna ) nI siddhi karIne anukrame aSTAMga (yama-niyama-Asana prANAyAma-pratyAhAra dhAraNA-dhyAna-sAmAdhi ) vaigane sAdhe che. tArA dRSTithI mAMDIne niyama vagere ceAganA agAnI ArAdhanAmAM tatpara thayeaA amRtAnuSThAna vaDe anukrame jIva zuddha AtmasvarUpane meLavIne anaMta kALathI AvaraNa pAmelA kevaLa jJAnane prakaTa kare che. kevaLajJAna pAmelA jIva chevaTe traNa yAganeA rAdha karI lezyA rahitapaNAne pAmelA eraMDakhIjanA dRSTAMte dehanA tyAga karI pAMcamI gati-mAkSane pAme che. jyAM gayelA jIvanI sAdI anaMta sthiti che. vaLI saMsAranA kAraNabhUta karmonA atyaMta vinAza thavAthI tyAMthI jIvane pAchuM AvavAnuM thatu nathI. tethI huM bhaLyo! jo tame avyAkhAya, akSayasukhavALA jarAmaraNu rahita zAzvatapadma-mAkSane icchatA hai| te ahiM sArUpI mULavALA saddharmAMnI ArAdhanA kare. jIvahiMsA sathA karavA yogya nathI. kahyuM che ke-- jIvake DIo / haM tUNa parapANe, appANa jo karei sappANa' / acvALa... giddALa, me Ja nAsepha anvALa || 224 || kiM tAe paDhiyAe, payako DIe palAlabhUAe / gasthittiyana nAya, varasa pIDA na AyakvA || zr, || ikkksa kae niajIviassa, bahuAu tuve ati ne ra, tALa vi 'sAsaya nAga || 26 na sAviyA narasA mitranA, natA na sa tA ! na te zALa nata mALa, dyA nahi na vijJarU || 127 || pArakAnA prANeAnA vinAza karIne je peAtAne prANa sahita kare che, te cAThA divasa mATe peAtAnA vinAza kare che. 124
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 371 pralApabhUta kareDe padabhaNavA mAtrathI zuM ? jyAM eTaluM paNa na jANyuM ke "pArakAne pIMDA na karavI joIe." 125 eNka pitAnA jIvita mATe ghaNuM kare ne je kaMI khamAM sthApana kare che to zuM teonuM jIvita zAzvata che ? 126 jyAM jIvadayA na ha te dIkSA nathI, te bhikSA nathI, te ghana nathI, te tapa nathI, te dhyAna nathI, te mauna nathI. 127 tethI dayAmULa sarvajJapraNIta dharmArAdhana vinA prANIo mekSasukha pAmatA nathI. AthI sAsayasuhamicchatA, bhavvA ! visuddhabhAvao / jiNi dakahiyaM dhamma, samma sai nisevaha // 128 / / saMtarasasuhAmaggA, hoha tsnirikkhgaa| jaeha kammamokkhaTTha, hoja siddhisuha jao / / 129 // he bha! je tame zAzvata sukhane che, te vizuddha bhAve jinezvare kahelA dharmane haMmezA sArI rIte se. 128 zAMtarasarUpI amRtamAM magna banI, tatva jenArA thAo, karmane kSaya karavA yatna kare, jethI siddhisukha thAya. 129 ahIM hAthanA kaMkaNa jevA mATe arIsAnI jarUra nathI tema anya daSTAMta batAvavuM nakAmuM che. mAruM ja svarUpa juo. ka A pramANe zrI munisuvrata bhagavAnanI amRtamaya dezanA sAMbhaLIne caMdrarAjA vagere parSadA atyaMta prabheda pAmI. vaiirAgyavAsita manavALA keTalAka yathAzakti vrata-niyama grahaNa . karavA tatpara thayA.
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ 372 - - - - - zrI caMdrarAja cari4 zrI munisuvrata svAmIe kahela caMdrarAjA vagerenA pUrvabhave te vakhate caMdrarAjA be hAtha joDI UbhA thaIne prabhune namaskAra karIne pUche che ke he bhagavaMta! kyA karmathI aparamAtAe kUkaDo banAvyuM? kyA karmathI huM naTo sAthe bharyo? premalAlacchInA hAthamAM huM kevI rIte AvyuM ? kayA karmathI vimalAcala gayelo huM manuSyapaNuM pAme? zA mATe hiMsaka maMtrIe AvA prakAranI prabaLa ThagAI karI ? kanakadhvajakumAra kayA karma vaDe kuSTipaNuM pAme ? guNAvali sAthe pharIthI saMga kayA kama vaDe thaye he traNeya kALanA sarva bhAvane jANanAra! trilokanAtha ! saMsArasamudramAM nAva samAna ! vitarAga ! bhagavaMta! tamAre kAMI paNa ajJAta nathI. AthI mArA sarva saMzAne cheda. A pramANe caMdrarAjAnI vijJapti sAMbhaLIne jagatanA nAtha tene pUrvabhavanuM svarUpa kahevAnI zarUAta kare che. jabUdvIpanA bharatakSetramAM vidarbha nAme deza che. tyAM jagatanA tilakabhUta manohara tilakApurI nAme nagarI che. tyAM zatru samUhane jItanAra madanabhrama nAme rAjA rAjya kare che. tene vIjaLInI prabhA sarakhI kamalamAlA nAme strI che, tene kalpavRkSanI maMjarI sarakhI tilakamaMjarI nAme putrI che. te bALapaNAthI mithyAtvavAsita manavALI bhasyAbhaDhyanA viveka vagaranI pAdiyathI haMmezA jinadharma upara dveSa rAkhe che.
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ca`drarAja caritra 373 jevI mAkhIne caMdanavRkSa game nahi tethI caMdanavRkSane hAni nathI paraMtu te tenI sugadhanA lAbhathI vaMcita thAya che, tema jinadhama ne hAni nathI paraMtu te potAnI jAte ja atyaMta duHkhanA pAtra thAya che. madirA vaDe si cana karAyela viSavallInI jema te rAjaputrI mAta-pitA vaDe pAlana karAtI anukrame vRddhi pAme che. tApaNu tenA hRdayamAM lasaNamAM kastUrInA suga'dhanI jema meAkSasukha ApanAra jinadhama AvAsa karatA nathI. have te rAjAne subuddhi nAme maMtrI che. tene rUpalAvaNya saMpanna rUpamatI nAme putrI che, sA mALapaNAthI mAMDIne jinala thI vAsita hRdayavALI jinAgamanA tattvarUpa amRtanu pAna karavAmAM tatpara amRtarasathI siMcAyelA kalpavallInI jema vRddhi pAmI, sAdhvIonA samAgamathI zAstrAbhyAsa karavAthI nava tattvAnu svarUpa jANanArI evI te huMmezA jinapUjana Adi saddha kRtya karatI, sAdhu-sAdhvIone doSarahita AhAra Adi ApIne pachI pAte jame che. have eka vakhata pUrvabhavanA sa``dhathI rAjaputrI ane pradhAnaputrIne paraspara maLavAthI atigADha prIti tevI jAtanI thai ke jethI abhedabhAvane pAmelI te mane kSaNavAra paNu viraha sahana karI zakatI nathI. eka vakhata teo ekAMtamAM vicAre che ke- ApaNe evA prakAranA anupama sneha che ke jo ApaNe judA judA patine vazu' teA te sneha kevI rIte raheze ? tethI ApaNe eka ja patine paraNavuM, A pramANe teoe nizcaya karyAM. 'rAjaputrI
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI catarAja caritra jinamatanI heSiNI ne e pahelA te teNe na jANya, jyAre te jANyuM tyAre aticatura evI te rUpavatI nehabhaMganA bhayathI jANatA chatAM paNa mauna rahI maMtrIputrInA ghare sAdhvIo pratidina AhAra nimitte Ave che. guru zaMktimAM tatpara evI te vaMdana karIne vinaya pUrvaka teone AhAra pANI Apane keTalAka pagalA tenI pAchaLa jaIne pAchI Ave che. - have eka vakhata tenA ghare AvelI rAjaputrI tevA prakAranI bhaktimAM tatpara maMtrI putrIne joI, tIvra roSa pAmI tene pitAnI pAse lAvIne kahe che ke he sakhI! tuM roSa pAmatI nahi, huM sAcuM kahuM chuM ke A AryAe lajajA vagaranI malIna deha ane vasavALI, bakadhyAna karatI bIjA lekone Thage che, A dhUtArIonuM darzana amAMgalika che, tenI saMgata sukhAvaha nathI, tene gharamAM praveza azubha karanAra che, e maMtreluM cUrNa mastakamAM nAkhIne bhadrikajanone Thage che, asatya vAta kahIne lekamAM kaleza upajAve che, sukhazAtA pUchIne mIThA vacana vaDe lokone vaza kare che, "sekaDo uMdara mArIne bilADI pATa upara bese tema peTa bharavAmAM azakaya evI mAthuM muMDAvIne A AryA thaI che, madhurapAna-bhejananI lAlasAthI tane bhaNAvavA mATe Ave che, kula bAlikAone teonI semata sAravAra paNa ucita nathI. kkAne koNa kuvAmAM paDe che. A cAra bhegI thAya te zahera ujajaDa kare, je yAtrAnI eLIo laI ghare ghare kSamI IcchA mujaba
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ zI sakasaja caritra bhejana meLavI udarane sparza karatI rahe che. he mahena! pUjya bhAve AvI AryAone tuM guru tarIke mAne che ane caNUkamaLamAM vAMde che te sAruM nathI, je eka divasa paNa teone AhAra-pAchuM ApIza nahi te te vakhate tArI paNa tarjanA karaze. AthI teonI chAyAmAM rahevuM e paNa pApane mATe thAya. teonuM ahIM Agamana paNa mane gamatuM nathI. e AryAe keIne AdhIna thatI nathI ane thaze nahi, AthI teone saMsarga huM nivAre chuM, huM to temAMthI dUra A pramANe tilakamaMjarInA mukhethI sAdhvIniMdAgarbhita vacane sAMbhaLIne rUpamatI kahe che ke he bahena! vicAra kyAM vinA AvA prakAranuM zuM bole che? niraticAra pAMca mahAvratanuM pAlana karavAmAM rata, lobha ane zAhane jeNe jItI lIdhuM che evI, saMvegarUpI sarovarane kAMThe rAjahaMsa sarakhI, pavitra AzayavALI sadaiva rame che, mahAna upakAra karavAmAM tatpara evA teonA upakArane kSaNavAra paNa visaravA huM samartha nathI, e teonA avaguNene huM samartha uM te mAre narakamAM vAsa thAya. je tuM teonI niMdA kare che, te to tuM kharekhara teonA pApanuM prakSAlana kare che, ema jaNachuM. jeoe jinamatanAM tattvonA zubha upadeza vaDe mATe saMskara samudrathI uddhAra karyo, tenuM aharniza kalyANa thAo. jenA prabhAve pazujAna tyAga karI huM sathArtha anubhAvane mAnI,
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ 376 zrI caMdrarAja caritra pasiM sara maza, sayA altha gg I. narmAtAmi zani, tAsiM sevaM prabhuttama | rU 0 che. haMmezA pagale pagale mane teonuM zaraNa che. janmAMtaramAM teonI sarvottama sevA IcchuM chuM. 130 haMmezA teo namaskAra karavA lAyaka che, uttama zIlavaDe zobhatA A uttama sAdhvIonI Abhava ane parabhavamAM duHkha ApanArI niMdA kayAreya na karavI joIe. teonI niMdAthI mANasa pApanuM bhAjana thAya che. teno sukRtata sukAI jAya che. A pramANe maMtrIputrInAM vacane sAMbhaLIne rAjaputrI mauna dharIne pitAnA sthAne gaI. bIje divase tevI ja rIte tilakamaMjarI rUpamatIne maLavA mATe AvI. te vakhate te gharanA AMgaNAmAM motIne hAra gUMthe che. te samaye bhikSA mATe eka sAdhvI tene ghera AvyA. te vakhate te pitAnA kAnanuM AbhUSaNa parevatI hatI, sAdhvIne AvelA joIne te kAnanuM AbhUSaNa thALImAM mUkIne atyaMta harSita cittavALI UbhI thaIne pakavAna Adi zuddha AhAra sAdhavIne ApIne ghI levA mATe gharanI aMdara gaI. te vakhate sAdhvISiNI te rAjaputrI thALImAM rahelA te kAnanA AbharaNane kaI na jANe tevI rIte laIne sAdhvInA uttarIya vastramAM bAMdhe che, bhaktinA samUhathI bharelA cittavALI maMtrIputrI ghI lAvIne sAdhvIne ApatI pitAne dhanya mAne che. je vastu AvA prakAranA supAtramAM apAya te ja saphaLa che. je
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja saritra 307 ajJAnIe AvA prakAranA sAdhu-sAdhvIonA guNAne uvekhe che, teonA janma niSphaLa ja che, ema te vicAre che. te pachI te rUpamatI daravAjA sudhI sAdhvInI pAchaLa jaine namaskAra karI pAchI AvI. te kAnanA AbharaNu vagaranI mAtInA hAranI thALI joi kahe che ke huM sakhI! A thALImAMthI te mAruM kAnanu bhUSaNu grahaNa karyuM" jaNAya che, te jaladI Apa. tu zuM A rIte mArI hAMsI kare che? jo tenAthI ja tAre kAma hoya teA khIjuM paNa le, tArAthI mAre kAMi vadhAre nathI. tuM mane chetare che, paraMtu huM chetarAiza nahi. A rIte jIvatI mAMkha gaLI javAya nahi. rAjaputrI kahe che ke--bahena ! jemAM tane bhedya thAya tevA upahAsa huM kacAre ya na karuM, tAruM ka bhUSaNa melI nathI, paraMtu jyAre tuM ghI levA mATe gharanI aMdara gaI tyAre tArI guruNIe te lIdhuM che. e rIte meM pratyakSa joyu che. paraMtu tane duHkha thAya, tethI meM e vAta pragaTa na karI. kahyuM che ke-- myAsaNe jesi, duniyA mAsa / tassADamunnAra chene, samaya' sAvalAyana || 22 || jenA mama trakAza karavAmAM mana du:khI thAya, tene uMccAra na karavA e leAkamAM te sukhadAyaka manAyu che. 131 teM mArI upara cArInu kalaMka ApavA vicAra karyAM. paraMtu ahIM cArI karanAra bIjo che ane pakaDAya che bIjo,
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sadrarAja caritra * chu ke me tAru kaNu bhUSaNa 94 evu thayuM. hu` sAmanapUrvaka kahu lIdhuM nathI. mArI upara savathA zaDhDhA na karavI. na rUpamatI na saMbhavI zake evuM tenuM vacana sAMbhaLIne tarata roSa pAmI kahe che kes sakhI! mAru kAnanuM bharaNu te jo na lIdhu. DaeNAya to sAruM, paraMtu mArI guruNI upara tuM jUThA kalaMkanuM AropaNa zA mATe mUke che? AvA prakAranA pApa-vacana karatAM mauna rahevuM sAruM, kAraNa vinA tane mArI guNI sAthe vidveSa kema thayA? mezA dharmoMmA mAM rahelA zuddha evA mArA sAvInA avaNu vAdamAM tatpara tArI jIbha kema skhalanA na pAmI? je ApyA vinA taraNuM paNu grahaNa karatA nathI, te mArA karNAbharaNane kema grahaNa kare? grahaNa karIne tene zu kare ? teNe te maNimANeka--ratnAdithI bharelA gharane cheADIne dIkSA lIdhI che, tema ja pAMca mahAvratathI yukta, pAMca prakAranA AcAra pALavAmAM rakta, prazAMta gaMbhIra manavALA, dhyAna ane adhyayanamAM joDAyelA, sAvaghayeAgathI aTakelA, sadA dha-kamAM lIna che. zIlarUpI alaMkArane dhAraNa karanAra enI upara kAine zakA na hoya, ane daridra bhikhArI sarakhA na jANuvA, emane upazama-sa vega Adi adhyAtmarUpI AbhUSaNe nI AgaLa A AbhUSaNanI kai gaNatarI nekkhati dhagasaMpatti, adiSNa neva gihire / nirikkhittA sayA bhUmi, paya Thavati uttamA // 132 // mudrA vasati, samamamuLapesana / :mahApaDa, mati, hyugmAne na"vijJarU| 1922 ||
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ - . cI vyAja caritra uttama evA je Ama dhanasaMpattine netA tAthI, ApyA vinA letA nathI, haMmezA bhUmine joine paga mUke che. 132 saMyama guNavika zuddha AhAzmI gaveSaNa kare che, e mahAsatIone tucchAva hotuM nathI. 133 AthI e mAruM ka Nasa kevI rIte apaharaNa kare, tAruM vacana asatya che. rAjaputrI kahe che ke he dhamadhavadhAre na bela, mAre vacanamAM je tene saMdeha hoya te tenA upAzrayamAM jaIe. tenA vastramAM bAMdhela te kAnanI vALIne je batAvuM te mane sAcuM bolanArI mAnaje, tenuM vacana svIkArIne azraddhA kaztI te rUpamatI jamutrI sAthe upAzramamAM AvI. te vakhate te AryA iryA pathikI pratikamIne gocarIne Ave che, te vakhate upAzrayanI aMdara jaIne bhaktinA samUhathI namra mastakavALI maMtrIputrI temane vaMdana karIne mauna rahI. AryA mukha upara muhapattI rAkhIne kahe che keAje amAre gocarIne vilaMba thaye che, tethI kSaNavAra bahAra UbhA rahe, je gAthA zIkhavI haze te pachI ApIza. - A pramANe guruNInuM vacana sAMbhaLIne upAzrayamAMthI bahAra jatI rUpamatIne zekIne rAjaputrI kahe che ke kema
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ 380 zrI caMdrarAja caritra bahAra jAya che? kAma te ahIM ja che, e pramANe bolatI te tene hAthathI pakaDIne aMdara lAve che. A pramANe vivAda karatI te baMnenA kalahane avAja sAMbhaLIne te sAdhvI manamAM zaMkA pAmI vicAre che ke-Aje A Ama kema kare che? Aje ahIM keI navIna dekhAya che. teTalAmAM rAjaputrI kahe che ke he Aya! AvI jAtanuM bhikSATana kayA guruNIe tamane zikhavyuM che ke bhikSAnI sAthe corI paNa karavI. A mArI sakhI tamArA mATe ghI levA mATe gharanI aMdara gaI, tyAre tame enA kAnanuM bhUSaNa guptapaNe laI lIdhuM. meM tamAruM e kAma najare najare joyuM hatuM, paraMtu mArI sakhIne duHkha thAya tethI meM te vakhate kAMI paNa na kahyuM. je A kAmanuM pariNAma jANatI heta te te vakhate ja tene tarata kaheta, tethI hamaNAM enA kAnanuM AbharaNa ApI gho, kAraNa ke tamArI ziSyAe mArI upara carInuM ALa ApyuM che, tethI anicchAe meM kahyuM che, tethI je teNInuM AbhUSaNa jaladI ApI deze te A vAta kaI jANaze nahi, anyathA to AkhA ya nagaramAM tamArI cerIne pragaTa karIza. te Aya rAjaputrInA AvI jAtanA doSAropaNanAM vacane sAMbhaLIne vyAkuLa manavALA kahe che ke- he rAjaputrI! rAjakuLamAM utpanna thaine AvA prakAranuM asatya kema bele che? huM kAMI paNa lAvI nathI, je tane saMzaya hoya te mArA pAtrA-tarapaNa-LI vagere upakaraNe jaIne nirNaya kara.
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 38 kevI jAtanuM tAruM karNabhUSaNa che? te huM jANatI nathI, parigrahathI rahita amAre sAdhvIone tenAthI kAMI paNa prayeAjana nathI. - rAjaputrI reSapUrvaka kahe che ke pAtra vagere jevAthI mAre kAma nathI. saraLa thaIne te ApI dyo. te AryA tenuM svarUpa na jANutA dInamukhavALA mauna rahyA. te pachI rAjaputrI pite ja pAse jaIne tenA uttarIya vastramAM bAMdhelA karNabhUSaNane cheDIne rUpamatI Ape che. ApIne sAdhvInI hIlanA karatI kahe che sahi ! muddhA si nUNa tu, dhammA'dhamma na yANesi / iA pAraSma ajANaM, na kajjA saMgaI tae / 134 // he sakhI! tuM kharekhara bheLI che, dharma-adharma jANatI nathI, havethI tArA ArthIonI sebata na karavI. 134 tene mAyAprapaMca jANIne rUpamatI kahe che- bhUvaputti ! tuva-ccesA vijaIkU'ppaNA / aujesA sanvahA'kajaM, na kujjA dhammasAliNI // 135 // mahAsaI imA asthi, sAhuNI saralAsayA / / kayAMvi coriya neva, vihejA vayadhAriNI // 136 // he rAjaputrI ! A tArI ja kUTa kalpanA che, dharmathI zobhatA A AyaM sarvathA akArya na kare. 135 A saraLa AzayavALA sAdhvI mahAsatI che, vrata dhAraNa karanAra te kyAre ya corI na kare. 136 .
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38ra zrI caMdrarAja carisTa te pachI te namratApUrvaka sAdhIne kahe che ke he bhagavatI ! A rAjakanyA dhUrta mithyAtvavAsita jinadhamanI veSI che, AthI tene AvI dubuddhi thaI che, tethI Ape tenI upekSA karavI. tenA tarapha na jevuM. A pramANe kahI te bane pita-pitAne ghera gayA. A pramANe rAjaputrIne sAdhvI upara kalaMka ApaNa karavAne prapaMca niSphaLa gaye. have vizuddha zIlavALA te sAdhvI nimitta vinA pitAnA AtmAne kalaMkita thayela jANI gADha duHkhamAM paDelA pharIthI vicAre che ke-mArI A hakIkata AkhA ya nagaramAM vistAra pAmaze. rAjAnI putrInuM vacana keNa na mAne, jethI lokamAM niMdA thAya, AvI jAtanA kalaMkita jIvita vaDe saryuM. A pramANe kalaMka sahita jIvitane nahi IcachatA teNe doraDA vaDe gaLAmAM pAza bAMdhe. ahe| carittavatA hi, rosadosaparAjiA / viheire akitsya pi, duggaipAyaheuya // 137 // ahe! rojarUpI deSa parAjita thayelA cAritravaMta AtmAo paNa prAyaH durgatinA kAraNabhUta akAryane kare che. 137 te vakhate upAzayanI najIka rahetI surasuMdarI nAmanI keIka zrAvikA A hakIkata jANIne tarata ja tyAM AvIne
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra - - - sAdhvInA kaMThapAzane chedIne tene zItala upacArathI sAvadhAna karIne upazamanA vacane vaDe prazAMta manavALA karIne bhejana karAvyuM. have A paNa prazAMta reSavALA thaI, pitAnA AcArane cAda karI, samatAguNathI vibhUSita niraticAra cAritra pALavA lAgyA. rAjaputrI tilakamaMjarIe tevA prakAranA avarNa vAdathI utpanna thayela duSkarma vaDe atyaMta cIkaNuM karma bAMdhyuM. te pachI tilakamaMjarI ane rUpamatIne kyAreka kyAreka jainamata ane zaivamatanAM tamAM vivAda thAya che. baMne ya pita-pitAnA dharmAnuSThAnamAM tatpara bIjAnA dharmane mAnatA nathI. have eka vakhata virATa dezane adhipati jitazatru nAme rAjA pitAnA putra sUrasena mATe samAnarUpa guNavALI tilakamaMjarInA "mAgA mATe pitAnA maMtrIne tilakApurI mokale che. te paNa niraMtara prayANa vaDe tyAM jaIne madanabhrama rAjAne praNAma. karIne pitAnI hakIkata jaNAve che. rAjA tenuM vacana sAMbhaLIne ekAMtamAM pitAnI putrIne pUche che. te paNa lajajA dhAraNa karI kahe che ke-he pitA! mArI sakhI maMtrI putrI je te varane che, te ame bane te varane varIe, kAraNa ke ALapaNathI ja ame banne e "eka vara vara' e pramANe, saMkta karyo che. jethI amAre viyega na thAya. madanabhrama rAjA te samaye ja pitAnA maMtrIne belAvIne te vAta jaNAvIne kahe che ke- he maMtrI ! je tArI putrI e varane pasaMda kare te baMnene sAthe vivAha nakkI karIe.
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ 384 matrae kahyuM ke rAjana ! virAdha nathI. Apane jo game te A mAnya che. zrI caMdrarAja caritra viSayamAM mAro koI mane paNa e saMbadha te pachI virATa dezanA maMtrIne peAtAnI pAse melAvIne madanabhrama rAjAe peAtAnA abhiprAya kahyo ke- ame mArI putrInA ane maMtrIputrInA vivAha tamArA rAjaputra sUrasena kumAra sAthe kabUla karIe chIe. te sAMbhaLI harSita cittavALA virATadezanA maMtrIe zreSTha jyAtiSIne melAvIne lagnane divasa nakkI karyAM. tyAra pachI manabhrama rAjAnI anujJA laI virATanagara gayeA. peAtAnA svAmInI Aga vivAhanI vAta te jaNAve che, virATa narapati te sAMbhaLI paramaprameAda pAmyA. te pachI lagnanA divasa najIka AvyA tyAre mATA ADakhara vaDe zreSTha vAhUnA taiyAra karI virATa nRpati sUrasenakumAra sAthe tilakApurI ANye. meATA mahotsavapUrvaka tenA vivAha thayA. karameAcana samaye madanabhrama rAjAe tathA ma`trIe hAthI, gheADA, ratha, vastra, AbharaNa vagere ghaNuM Apyu. anne strI sAthe sUrasenakumAra peAtAnA pitA Adi parivAra sAthe peAtAnI nagarImAM Avyo. banne ya vahue sAsu-sasarAnI maryAdA dhAraNa karatI, gRhakAryAM karatI, peAtAnA pati sAthe bahu prakAre kAmabhoge bhAgavatI atyaMta sukhapUrvaka kALa pasAra kare che, sAsu gharanA bhAra upADavAmAM sama ane vahune jANI teonI upara gharanA kAmanA bhAra nAkhI pAte ciMtArahita thaI.
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra - 385 te pachI te baMne sakhIo samaya pramANe gharanAM kAryo karatI, pita-pitAnA dharmanuM ArAdhana karatI sukhapUrvaka rahe che. kulavadhUone e ja karavA lAyaka che. teone sukha bhogavatAM kayAreka kayAreka paraspara dharmamAM vivAda thAya che, te kAraNathI te baMne eka manavALA na thaI. tema ja paraspara zakyabhAvathI vizeSa karIne vibhinnatAnuM bIjuM kAraNa paNa upasthita thayuM. kAraNa ke lokamAM kahevAya che ke zokyapaNuM karatAM zULI sArI. kAraNa ke zULIthI eka pagale ja pIlAya che, zakya to pagale pagale bALe che. sagI bahena paNa je samAna pativALI thAya to teo paraspara ghaNe dveSa dhAraNa kare che. to AmanuM zuM kahevuM ? koI eka vastumAM ekI sAthe teone abhilASa thAya, tyAre avazya vairabuddhi thAya che. kAraNa ke eka ja samaye baMnenA upabheganuM sAdhana thatuM nathI tethI upajate kaleza pratidina vadhe che ja je kAraNathI kahyuM che ke savakkittasama dukkha, na'nna logammi vijai / bahiNi tti jaNA tammi, vavahAraparA muhA / / 138 / lekamAM zekayasamAna bIju dukha nathI. joke temAM bahena" e vyavahAra karavAmAM tatpara nakAmA thAya che. teo paraspara asatya kalaMka ane upAlaMbha Ape che. asatya vacana belIne viSa vadhAre che. temaja be bhAyaMvALA purSanuM sukha te sukhAbhAsa ja che, tene avatAra ja nakAme che, jevI rIte ardhAgamAM gaurIne, ane mastaka vaDe gaMgAne caM. ca. 25
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ 386 zrI caMdrarAja caritra dhAraNa karato zaMkara paNa paribhramaNa pAmyA. to khIjAnu to zuM kahevu' ! sUrasena kumAra to peAtAnA kAmamAM hAziyAra takheALI ta khelanI jema samAna dRSTie tene manane sabhALe che. huve eka vakhata bIjA dvIpamAMthI kAi pAradhIe zyAma zikhavALI, rakta netravALI, seAnA jevI cAMcavALI, zvetakRSNavarNa yukta pAMkhanA madhyabhAgavALI, amRta samAna vANIvALI, kAvya-kathA ane AlApa vaDe lokone cittane Anaa pamADatI suMdara aMgavALI eka sArikA pakSiNIne meLavI, teNe vicAryuM ke- 'A atiadbhuta rUpavALI pakSiNI rAjadvAre zeAle' ema vicArIne teNe te tilakama jarInA pitA madanabhrama rAjAne bheTa karI. tenA madhura vacana sAMbhaLavAthI tuSTa thayelA rAjAe tene suvarNa nA pAMjarAmAM rAkhIne pAtAnI putrIne ramavA mATe vairATanagaramAM mokalI, tilakamaMjarI paNu suMdara rUpavALI ane madhuravANIvALI tene joine parama prameAda pAmI. te huMmezA tene ja ramADatI navA navA khAdya padArthA vaDe tenuM pASaNa karatI ekalI ja AnaMda anubhave che, pAtA zAya rUpamatIne ramavA mATe kSaNa mAtra paNa ApatI nathI, rUpamatI te mAge che, tyAre tilaka majarI gava sahita kahe che ke- peAtAnA pitAnA gharethI tu paNa kema maMgAvatI nathI, snehathI bharelA mArA pitAe A pakSiNI mAkalI che, tane peAtAnA pitA pAse te mAgavAmAM zuM zarama thAya che?
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 387 tilakama jarInA tevA prakAranAM karkazavacana sAMbhaLIne manamAM kheda pAmI saraLa svabhAvavALI rUpamatI te vakhate 'rASa e kArya ne vinAza karanAra che' ema jANIne rASa karatI nathI. have eka vakhata rUpavatIe tevA prakAranI sArikA icchatI potAnA pitAnI upara patra meAkalyA. matro paNa putrIne patra vAMcIne zeyanA kAraNe A patra lakhAye che' e pramANe niNa ya kare che. te pachI teNe vana, parvata, nagaranA udyAna vagere aneka pradezAmAM tapAsa karAvI, paraMtu tevA prakAranA rUpAdirguNuthI cuta pakSiNI koI ThekANe na maLI, tethI khinna cittavALA teNe vicAyu ke -jo hamaNAM pakSiNI nahi meAkaluM te mArI putrIne ghaNuM duHkha thaze. tethI seMkaDA yatna karIne paNa tene manAtha pUro karavA joie, ema vicAratA teNe eka sArikA sarakhI kAzItinI nIlavaNu vALI koi pakSiNI meLavI. tene suva nA pAMjarAmAM rAkhIne te peAtAnI putrIne meAkale che. te paNa tene kheALAmAM rAkhIne ramADe che, ane tene pALavA mATe eka puruSane rAkhe che. peAte tenuM rakSaNa karavAmAM sArI rIte hu MmezA sAvadhAna cittavALI thAya che. ' eka vakhata dAsI tenuM svarUpa tilakama jarIne kahe che. te sAMbhaLI tene ghaNA rASa utpanna thayA. teNe vicAyu ke mArI upara irSyA dhAraNa karatI eNe pAtAnA pitAnA gharethI A pakSiNIne magAvI che.
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ 388 zrI caMdrarAja caritra aho ! zakyanI pravRtti vilakSaNa hoya che, kAraNa ke e sukhanI abhilASAvALI hovA chatAM paNa IrSyAthI baLelI eka ekanA sukhanA lezane paNa sahana karatI nathI. have eka vakhata baMneya zakya pita pitAnI pakSiNIne laIne sAthe beThelI paraspara vivAda kare che. jethI rUpamatIe A kezI pakSiNI maMgAvI nathI, paraMtu chANamAM nAkhIne vIMchI lavAye che. teomAMnI eka kahe che ke- mArI pakSiNa suMdara che, bIjI kahe che ke- mArI ja suMdara che, A pramANe paraspara vivAda karatI teoe pratijJA karI. samAnarUpavALA A baMnemAM je pakSiNI madhura avAja kare te utkRSTa jANavI. A rIte ahIM parIkSA he. te pachI tilakamaMjarI pahelA ja pitAnI pakSiNane belavA mATe preraNA kare che. te pakSiNa sarva gIta kAvyakaLAmAM kuzaLa madhura vacane vaDe sarvane prasanna kare che, ethI tilakamaMjarI pramudita cittavALI thaI. have rUpamatI pitAnI pakSiNIne bolavA mATe Adeza kare che, paNa te manuSyanI bhASA jANatI nathI. tethI madhura kyAMthI bole? AthI ghaNe kheda pAmI rUpamatI vicAre che keA mArI pakSiNa bAhyathI rU5mAtra vaDe ja ramaNIya che, paraMtu enAmAM koI guNa dekhAto nathI. - have vijaya prApta karI, tilakamaMjarI rUpamatIne kaThora akSara vaDe rUpamatIne tarjanA kare che ke- he asatyavAdinI !
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrI caMdrarAja caritra - 389 asatya pralApa vaDe nakAmI tuM amArA jevA lokone paDe che? kayAM madhura belanArI suMdara aMgavALI mArI pakSiNI? ane kayAM kaTu zabda bolanArI tArI pakSiNa? mArI pakSiNInI AgaLa tArI kazI pakSiNI hajAramA bhAgane paNa cagya nathI. A pramANe tilakamaMjarInA abhimAna bharelAM vacane sahana karavAne asamartha rUpamatI jinamatamAM kuzaLa ane dakSa hovA chatAM potAnI pakSiNI upara atyaMta kepa kare che, tyAre tene rakSaka puruSa tene samajAve che ke-"he svAminI! dIna evI A pakSiNe upara reSa na karo. ahI ene kaye doSa che ? A pramANe aneka vacananI yukti vaDe nivAryA chatAM paNa te utAvaLe pakSiNInI pAMkhone mULamAMthI kheMcI kADhe che, tyAM niraparAdhI pakSiNInuM zuM baLa cAle? te pakSiNI seLa pahera sudhI gADha pIDA anubhavIne ArtadhyAnamAM tatpara marIne dAsIe ApelA navakAranA mahAprabhAve manuSyAyuSya bAMdhI vaitADhaya parvata upara gaganavallabha nagaranA rAjA pavanavega rAjAnI vegavatI bhAryAnI kukSimAM putrIpaNe utpanna thaI. garbhasamaya paripUrNa thaye vegavatI tene janma Ape che, AramA divase rAjAe tenuM vIramatI nAma sthApana karyuM. cauvanavayane pAmelI tene AbhApurInA rAjA vIrasena rAjA sAthe paraNAve che. apsarAo pAsethI prApta thayelI vidyAnA ane te pitAnA pati svargamAM gaye chate pote ja AbhApurInuM rAjya karavA lAgI. rUpamatInI dAsIe aMtima samaye kezI pakSiNane paMcanamaskAra mahAmaMtra saMbhaLAvyo tethI tenA prabhAve e vIramatIne vividha vidyA ane rAjyasamRddhithI yukta mAnavabhava maLe.
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ 390 zrI caMdrarAja caritra have rUpamatI kozI pakSiNanA dehane egya sthAne pariThavIne jinamatanA tatvane sAra jANatI evI teNIne pAchaLathI pakSiNanA vadhathI ghaNuM duHkha utpanna thavAthI atyaMta pazcAttApa kare che ke- avicArI kArya karanArI mane dhikkAra thAo. je anupama lakattama jinadharmane pAmIne paNa nirdaya evI meM niraparAdhI pakSiNane mArI nAkhI, mArI kaI gati thaze? have mithyAtvathI haNAyelA cittavALI, garviSTha duSTa AzayavALI tilakamaMjarI pakSiNanA vadhane sAMbhaLIne jinamatanI niMdA karatI rUpamatIne kahe che ke Aje ja tAre jina dharma meM joye, jyAM mukhamAM dayA-dayA ema. piokAra karAya che kArya te AvA prakAranAM thAya che. he pApiNI ! tane dIna evI niraparAdhI AvI jAtanI pakSiNane vadha karavAmAM dayA kema na thaI? tene haNavA mATe tArA hAtha kema khalanA na pAmyA ? huM prANonA nAzamAM paNa AvA prakAranA anAtha jIvanI hiMsA na karuM. A pramANe zekyanA evA prakAranAM vacano vaDe rUpamatIne ghaNo kheda utpanna thaye. pratidina vivAda karatAM teone dharma kaleza paramavRddhi pAmyuM. pitAnA bhartAra vaDe hitazikSAthI nivAravA chatAM paNa te banne aTakatI nathI. paraMtu agnimAM nAMkhelA ghInI jema teonI vidveSanI jvAlAo vRddhi pAmI. kemeya karIne zAMta thatI nathI. pakSiNane haNane rUpamatI vAraMvAra pitAne niMdatI. pazcAttApa vaDe te karmane zithila kare che. "AthI catura
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39 zrI caMdrarAja caritra puruSe vicAra karyA vinA kyAre ya kArya karatA nathI. vagaravicAryuM kareluM kArya moTA anarthane mATe thAya che." - te AtmAne kahe che ke re jIva! tuM samaja! je kAMI karavAne tuM che, te tAre vicArIne karavuM joIe. anyathA jANatA-ajANatAM kareluM azubha kArya bhagavyA vinA kSaya pAmatuM nathI, karelA te karma vaDe navA karmane baMdha azubhakarma vipAkarUpI phaLa ApanAra thAya che, te azubha kamene bhagavate jIva pharIthI bIjA azubha karmo bAMdhe che, tethI pharIthI te karmo vaDe kAzI karavatanI jema baMne prakAre viDaMbanA pAmata jIva saMsAramAM bhamate duHkhanA aMtane pAmate nathI. A pramANe pitAnA AtmAnI niMdA karatI rUpamatI. akRtya karanAra hovA chatAM paNa jinezvare kahelA tatvajJAnanA vicAramAM pravINa pazcAttApamAM tatpara azubha karmone zithila karIne puruSaveda bAMdhe che. te pachI AyuSya pUrNa karI te marIne vIrasena rAjAnI caMdrAvatI rANInI kukSimAM putrapaNe utpana thai. garbhanA divaso pUrNa thaye te putra ratnane janma Ape che. rAjAe "caMdrarAja' e pramANe tenuM nAma sthApana karyuM he rAjana ! te ja tuM che. vidhi vaDe Acarele dharma niSphaLa thatuM ja nathI. kahyuM che ke dhammeNa kulapasUi, dhammeNa ya divvasUvasa pattI / dhammeNa dhaNasamiddhI, dhammeNa savittharA kittI // 139 // dharma vaDe uttamakuLamAM janma thAya che, dharma vaDe divyarUpanI prApti thAya che, dharmavaDe dhana samRddhi thAya che, dharma vaDe vistAravALI kIti prApta thAya che. 139
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38ra zrI caMdravAja caritra temaja kezI pakSiNIne je rakSaka hatuM te paNa maraNa pAmIne tAro sumati nAme pradhAna thaye. jethI maraNa avasthAmAM kezInI upara ene dayA AvI hatI tethI tene phaLa maLyuM. temaja sAdhvInA upAzrayanI pADozI je surasuMdarI hatI, jeNe sAvIne kaMTha pAza dUra karyo hato, te mRtyu pAmIne tArI strI guNAvalI thaI, rAjaputrI tilakamaMjarI je mithyAdaSTi hatI te ahIM premalAlacchI thaI che. sAdhvIne jIva kAladharma pAmIne kanavaja kuSTi thaye. meharUpI aMdhakArathI aMdha thayelA prANIo karmonI gahana gatine jANatA nathI. pariNAme te gADha duHkhane utpanna karanArA thAya che. temaja tilakamaMjarInI pakSiNane jIva marIne kapilA nAme dhAvamAtA thaI je pakSiNInA bhAvamAM paraspara kalezanuM nimitta pAmI hatI te pramANe ja A bhavamAM paNa vairiNI thaI. je rAjaputrIne temaja maMtrI putrIno svAmI sUrasenakumAra hato te marIne zivakumAra naTa thaye. rUpamatInI je dAsI hatI te marone naTaputrI zivamALA utpanna thaI. sArikApakSiNIne pAlaka kALa karIne hiMsaka nAme maMtrI thaye. udaye AvelAM karmonA pravAhane rokavA koI paNa samartha nathI. A pramANe zrI munisuvrata tIrthakara sarvenA pUrvabhave kahIne caMdrarAjAne kahe che ke he rAjana ! tane vadhAre zuM kahuM
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 393 pite pUrvabhAvamAM karelAM karmonA vicitra svarUpane jANa -jenI te pAMkha kApI nAkhI hatI te kazI pakSiNae viramatI thaIne pUrvabhavanA vairathI baMdhAyelI teNe A bhavamAM tane kUkaDo karIne vividha prakAre duHkha ApyuM. karelAM karmo jyAre udaye Ave che tyAre te avazya jogavavAM ja paDe. zaktizALI puruSa paNa tene aTakAvavA samartha thatuM nathI. temaja tilakamaMjarInA bhAvamAM sAdhvInI upara cerInuM kalaMka ApavAthI premalAlacchIne kanakadhvaja thayelA sAdhvInA jIve "A koDha karanArI che" e pramANe kalaMkasahita karAI. ane "A viSakanyA che e pramANe prasiddhi pAmI. pUrvajanmamAM rUpamatInI pAse kozI pakSiNanA rakSakanuM baLa niSphaLa gayuM, tema vIramatInI pAse tenA vacanane anusaranArI guNAvalI bhartAranA rakSaNamAM azaktimAna retI temaja vIramatIe karelA kUkaDA svarUpa tane jotI atyaMta duHkhI thaI. rUpamatInA dAsIe kezIkSiNane mRtyakALe navakAra ApI nirdhAmaNA karAvI te nehathI A janmamAM zivALAe kUkaDAne lAvIne premalAlacchIne Ape teNe paNa tenuM AtmAnI jema rakSaNa karyuM. A pramANe sura-asura ane manuSyae jemanA caraNakamaLanI sevA karI che evA paramAtmAe batAvelA potapitAnA pUrvabhavanA svarUpane sAMbhaLIne caMdrarAjA vagere sarve pratibodha pAmyA.
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ca`drarAja caritra ca'drarAjAnA sa`vega ane peAtAnI strIone pAtAnA abhiprAya jaNAvavA 4 have paramapakArI trileAkanAthanA caraNakamaLane prApta karIne caMdrarAjA bhaktibahumAnapUrvaka jinezvarane namaskAra karIne vijJapti kare che ke huM nAtha! tamArA jevA tAraka maLyA chatAM paNa jo huM saMsArasamudrane pAra karanArA na thAuM te pachI mArA khIjo kaceA AdhAra? huM trileAka divAkara ! saMsAranA bhayathI trAsa pAmelA mane tamArAM caraNakamaLa zaraNu hA. bhaktinA samUhathI namra mane peAtAnA jANI Ape mArI cAre ya upekSA na karavI. madonmatta hAthIe pANInA pUrane joine kheMcAi javAnA bhayathI pAchA phare che, paNa te pANInAM pUramAM sanmukha cAlatA chatAM matsya vagere pANIne peAtAnu zuM nathI mAnatA ? tethI he jagatpraeA! mArI upara dayA karIne ghaNAM du:khanA samUhathI bharelA sa MsAra-samudrathI mArA uddhAra karo. trileAka guru jinezvara kahe che ke- he devAnupriya ! jo tane sukhanI icchA keAya te uttama kAryamAM tarata ja udyama karavA. pratimadha na kara. caMdrarAjA tema thAe' ema kahIne paravAra sahita jinarAjane vaMdana karIne peAtAnA nagaramAM ANye. have munisuvrata tIthaMkaranI dezanArUpI amRtanA pAna vaDe ane peAtAnA pUrvabhavanu vRttAMta sAMbhaLavA vaDe saMsArathI
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra virakta cittavALe idrinA viSayanA samUhane viSa samAna mAnate ekAMtamAM guNAvalI ane premalAlacchIne belAvIne potAne abhiprAya jaNAve che ke- he priyAo! jinezvaranI zreSTha dezanA vaDe pratibaMdha pAmelo huM zrI munisuvratasvAmInI. caraNa samIpe saMsAraregane vinAza karavAmAM auSadhirUpa saMyamane huM grahaNa karIza, A saMsAra duHkhamaya che. kahyuM che ke jammadukkha jarAdukkha, rAgA ya maraNANi ya / aho duvkhe| hu sasArA, jattha kIsati jatUNo // 140 // saMsAro duhaheU, dukkhakalo dusahadukkharUvo ya / na cayati ta pi jIvA, aibaddhA nehanialehi // 141 // (saMsAramAM janmanuM duHkha che, jarAnuM duHkha che, rege. che, mANe che, aho ! A saMsAra duHkharUpa che, jemAM prANIo kaleza pAme che. 140 saMsAra e duHkhane hetu che, duHkharUpa phaLavALe che. dusaha duHkharUpa che, te paNa neharUpI beDIthI baMdhAyelA. jIvo te saMsArano tyAga karI zakatA nathI. - jinavacanarUpI amRtathI siMcana pAmeluM mana rAjya sukha ane kAmaga AdimAM vRddhi pAmatuM nathI. vaLI rU5 azAzvata che, jIvita vIjaLI jevuM caMcaLa che, yauvana saMdhyAnA raMganI jema kSaNavAra ramaNIya che, laddamI hAthInA kAnanI jema. caMcaLa che, ane IndradhanuSya samAna viSayasukhane jANIne teomAM mane AnaMda thato nathI. hamaNA zubhadhyAnamAM magna mArI cittavRtti udAsIna bhAvane pAmI che. prANIonuM
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra AyuSya aMjalimAM rahela prANInI mAphaka kSaNe kSaNe eNuM thAya che, pANInA parapoTAnI mAphaka vinAza pAme che, A zarIranuM rakSaNa karavA chatAM kulaTA strInI jema haMmezA avizvAsa karavA lAyaka che. he caMdramAna mukhavALI ! mAMsa ane lehInA kAdava vaDe racela hADapiMjara rUpI bhIMtavALuM nasarUpI kATavaDe maMDita che. uparane bhAga jene evI, kezarUpI ghAsathI DhaMkAyela, zvAsocchavAsarUpI thAMbhalAnA agrabhAgathI TekAvALI, snAna vilepana Adi vaDe saMskAra karyA chatAM paNa kSaNa vinazvara A deharUpI jhUMpaDIne niraMtara azana-pAna Adi vaDe pUratAM chatAM apUrNanI jema khAlI ja thAya che. maryAdA pUrNa thayA pachI kSaNa vAra paNa te rahetuM nathI. tevA prakAranA asthira pAMdaDA sarakhI kAyArUpI nAva vaDe apAra evA saMsAra samudra kevI rIte karI zakAya? deha ane jIvano saMga anaMtIvAra thayuM che, to paNa tattvajJAnathI vimukha prANIo yathAsthita lAbha pAmatA nathI. A saMsArasamudramAM gAMDI strInA mastaka upara rahelA ghaDAnI jema sarva padArthone samUha asthira che, tema ja A saMsAramAM prANIo ghaNA parizramathI maNi, mANeka, motI, rAjya bhUmi, strI, putra Adi samRddhine meLave che, to paNa te sarva ahIM ja rahe che, sAthe kAMI paNa AvatuM nathI, A jIva ekalo ja khAlI hAthe bhavAMtaramAM jAya che, dharma ja jIvane zaraNabhUta thAya che. kahyuM che ke jayasirivAchiyasuhae, aNiTThaharaNe ya tivaggasArammi / iha-paralAyahiyaTTha, samma dhammammi ujjamaha // 142 //
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7 zrI caMdrarAja caritra dhammo badhu subhittoya, dhammo ya paramo gurU / mukkhamaggapabannANa, dhammo paramasauMdaNI // 143 // jiNadhammo'ya jIvANa, apuvvA kappapAyavo / saggApavaggasukkhANa, phalANa daayge| imo / / 144 // * athireNa thize samaleNa nimmalA paravaseNa sAhINo / deheNa jai viDhappai, dhammo tA ki na pajjatta // 145 // jya, lakSamI ane vAMchita sukha ApanAra, aniSTane dUra karanArA, traNa varga (dharma-artha-kAma) mAM sArabhUta evA dharmamAM Aloka ane paralokanA sukha mATe haMmezA udyama kare. 142 dharma e baMdhu che, dharma e uttama mitra che, dharma e parama guru che, mokSamArge prayANa karanArAone dharma e zreSTha ratha samAna che. 143 jinadharma e jIvene mATe apUrva kalpavRkSa che, e dharma svarga ane mokSanA sukharUpa phalone ApanAra che. 144 asthira vaDe sthira, malIna vaDe nirmaLa, paravaza vaDe svAdhIna deha vaDe dharma meLavAya te zuM paryApta nathI? 145 A pramANe saMsAranuM svarUpa jANIne mAruM mana udvega pAmyuM che, saMsAravAsa mane rucatuM nathI, tethI hamaNAM mane rajA Ape to huM saMsArarUpI regane zAMta karavAmAM auSadharUpa cAritra grahaNa karuM. dura evA rAgAdi zatruone dUra karanAra, paropakAra karavAmAM tatpara vItarAga bhagavaMta tIrthakaranA vacanamAM mane saMpUrNa zraddhA thaI che. Aja sudhI
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ 398 zrI caMdrarAja caritra mA janma niSphaLa gaye. AthI tamArI je anujJA hoya te huM cAritra svIkAruM. kaye bhUkhe mANasa mukha samIpa rahelA amRta jevA rasayukta ghebarane khAvA mATe udyama na kare? A pramANe pitAnA priyanAM vacana sAMbhaLIne guNAvalI ane premalAlacchI bane strIoe tene saMsAramAM rahevA mATe ghaNuM upAya karyA, paNa vairAgyavAsita cittavALA rAjAne jANIne calAyamAna na karI zakI, tyAre teoe cAritra grahaNa karavA mATe anujJA ApI. te pachI harSita manavALe caMdrarAjA guNuvalInA putra guNazekharane AbhApurIne rAjya upara sthApIne maNizekhara vagere bIjA kumArane judA judA deze vaheMcI daIne te sarvane saMteSa pamADe che. zrI munisuvratasvAmI pAse caMdrarAjA vagerenuM dIkSA grahaNa te pachI cAritra grahaNa karavAnI utkaMThAvALA caMdrarAjAne joIne guNAvalI vagere sAtase rANI, sumati maMtrI, zivakumAra naTa, e sarve vinayapUrvaka kahe che ke- he nAtha ! A asAra saMsAranuM svarUpa jANanArA evA ame paNa tamArI sAthe dIkSA grahaNa karazuM. e pramANe teonuM vacana sAMbhaLIne caMdrarAjA prasanna manavALe thaye. - have pitAnI bhakti karavAmAM rakta guNazekhara ane maNizekhara pitAnA vaibhavanA aNasAre moTA ADaMbarathI
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 399 -dIkSAmahensava kare che. caMdrarAjA parivAra sahita dIna-anAtha Adine dAna Apate meTA utsava vaDe munisuvrata svAmInI pAse jAya che, paramAtmAne vaMdana karIne yathAsthAne te sarva -beThA. jinezvaradeva saMsArasAgarathI utAranArI dezanA Ape che : sa'sAra'bhi asAre, natthi suha' vAhiveyaNApaure / jANato iha jIvo, na kuNai jiNadesiya dhamma // 146 // badhavA suhiNo savve, piyamAyAputtabhAriyA / peavazAu niattati, dAUNa salila jali // 147 // a'kammapAsabaddho, saMsAra cArae ThAi / a'kammapAsamukko, AyA sivama dire ThAi / / 148 // vihavA sajjaNasago, visayasuhAI vilAsalali AI / / naliNIdalaggagholira-jalalavarica cala savva // 149 // aNiccAi sarIrAi', vihavA neva saaso| . nicca sanihio maccU, kAyavvA dhammasa gahA // .150 / / dulahI puNa jiNadharamo, tuma pmaayaagre| suhesIya / dusaha ca narayadukkha, kaha he|hii tana yANAmA // 151 // loge sArA dhammo, dhammapi ya nANasAraya biti / nANa' saMjamasAra, saMjamasAra ca nivvANa // 152 / / ghaNuM vyAdhi ane vedanAvALA A asAra saMsAramAM sukha nathI ema jANavA chatAM paNa ahIM jIva jinezvara kahelA dhamana 42te| nathI. 146 mAMdhavA, pitA, bhAta, putra, zrI vagere sava svAnA oreirle mApIna bhAnamAMthA ch| 32 cha. 147 .. AtmA ATha karmarUpI pAzathI baMdhAyele saMsArarUpI
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ - hda nA = " kAma 400 zrI caMdrarAja caritra kedakhAnAmAM rahe che, ane ATha karmarUpI pAzathI mukta thayela AtmA mokSamaMdiramAM rahe che. 148 vaibhava, sajajanane saMga, vilAsathI manohara viSayasukhe, kamaLapatranA agrabhAga upara kaMpatA pANInA biMdu samAna sarva caMcaLa che. 149 zarIra anitya che, vaibhava zAzvata nathI, mRtyu haMmezA najIka rahela che, mATe dharmane saMgraha kare joIe. 150 A jina dharma durlabha che, tuM pramAdanI khANarUpa ane sukhanI IcchAvALo che, narakanA duHkha duHsaha che, kevI rIte thaze te ame jANatA nathI. 151 lekamAM dharma sAra che, dharma paNa jJAna rUpI sAravALo che, jJAna e saMyamanA sAravALuM che, ane saMyamane sAra nirvANa-mekSa che. 15ra A pramANe jagaprabhunI dezanArUpI amRtarasanA pAna vaDe teone vairAgyabhAva vadhAre vRddhipaNane pAme. iMdrAdi, deve paNa caMdrarAjAnI ghaNI prazaMsA kare che. te pachI caMdrarAjAnA putra guNazekhara rAjA zrI munisuvrata tIrthakarane prArthanA kare che ke he bhagavaMta ! mekSasukhanI abhilASAvALA. amArA pitA vagerene cAritra ApavA mATe kRpA kare. zrI jinezvaradeva A pramANe jANe che ke jema kAMsAnA. pAtramAM jaLabiMdu rahetA nathI, tevI rIte ja caMdrarAjAnA cittamAM viSayane rAga rahevA mATe zakaya nathI, te paNa, dIkSAnuM daDhapaNe pAlana karavA mATe caMdrarAjAne pitAnI pAse belAvIne kahe che ke- he caMdranareza! tuM saMyama levA taiyAra
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra - 401 thaye che, te zreSTha che, paraMtu saMyama grahaNa atyaMta duSkara che, khagadhArA sarakhuM che, mahAkaSTha tyAM javAya che, maNanA dAMte vaDe loDhAnA caNA cAvavA jevuM che, retInA keLiyAnI jema kaSAyane tyAga ane parISaha temaja upasargone sahana karavA te atyaMta duSkaLa che. kahyuM che ke kasAyA jAsa nocchinnA, na siyA maNaniggaho / iMdiyAI na guttAi, pavvajjA tAsa nipphalA // 153 // annANa' khalu kaTTha, kohAIo vi savvapAvAo / jeNAvariA leogA, hiyAhiya teva jANati // 154 // jeonA kaSAya dUra thayA nathI, jeone manane nigraha thayuM nathI. jeoe idrine kAbUmAM rAkhI nathI, teonI dIkSA niSphaLa che. 153 krodha Adi sarva pApo karatAM paNa ajJAna vadhu kaSTarUpa che, je ajJAnathI AvaraNa pAmelA loko hita ane ahitane jANatA nathI. 154 vaLI azubha thAnaga vaDe jyAre vratarUpa parvatanA zikhara uparathI jIvenuM patana thAya che, tyAre teonI kaI ThekANe zuddhi thatI nathI, tethI, teo durgatimAM ja paribhramaNa kare che. AthI tAre je kAMI karavuM hoya te sArI rIte vicArIne karavuM. A pramANe zrI jinezvara devanuM vacana sAMbhaLIne caMdrarAjAe kahyuM kehe svAmI ! Ape yathArtha ja kahyuM che. caM. ca. 26
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ 402 zrI caMdrarAja caritra emAM kaI saMdeha nathI, ane cAritranuM pAlana ati duSkara che, paraMtu te kAyara kaThina nathI. A pramANe caMdrarAjAne cAritra grahaNa karavAmAM daDha bhAva joIne bhagavaMte tene cAritra ApavAnuM svIkAryuM. te pachI pramudita cittavALo caMdrarAja jema sApa kAMcaLIne utAre tema zarIra uparathI sarva AbhAraNane utAre che, te pachI karmarUpI vRkSanA mULane ukheDI nAMkhato hoya tema mastakanA kezone ukheDate te paMcamuSTi leca kare che. te pachI zuddha anuSThAna svarUpa mahAvatene grahaNa karavA mATe taiyAra thaye. te vakhate paramAtmA tene dhama dhavaja (e) ane muhapatti Adi muniza samarpaNa karIne mastaka upara zivavadhUne vaza karavA mATe jANe zreSTha sugaMdhathI bharelA vAsacUrNane nAMkhe che, pachI iMdra Adi deve paNa tenI upara vAsakSepa kare che. te pachI trilekaprabhu tene mahAvate uzcarAve che, ane te rAjarSi thayA. te pachI devendra, asurendra ane rAjAo te caMdrarAjarSine vaMdana kare che, sumati maMtrIe paNa te vakhate ja dIkSA grahaNa karI. teNe paNa caMdrarAjarSi nuM yathArtha maMtrIpada meLavyuM. te pachI zivakumAra naTa paNa saMsArasaMbaMdhI naTapaNAne tyAga karIne lokarUpI vAMsanA agrabhAga upara caDhavAne duSkara caraNakrIDA karavA mATe navIna saMyamarUpI nATakanI kriyAne aMgIkAra kare che, athavA te paNa naTapaNuM choDIne cAritra grahaNa kare che.
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ 403 zrI caMdrarAja caritra e pramANe te vakhate guNavalI, premalAlacchI, zivamALA temaja bIjI aneka caMdrarAjAnI patnIe potAnA patinA mArgane anusarI cAritra grahaNa karyuM. te pachI saMyama grahaNa karavAmAM azakta bIjA lokee prabhunA caraNa samIpe vividha vrata niyama lIdhAM AbhApurIthI vihAra ane hitazikSA have munisuvrata tIrthakara caMdrarAjarSi vagere gaNuthI parivRta thaI AbhApurIthI vihAra karyo. guNazekhara vagere rAjAe dUra sudhI tenI pAchaLa jaI, pAchA pharatI vakhate te sarve parivAra sahita prabhune vaMdana karIne pita-pitAnA nAma grahaNapUrvaka bolyA ke he prabhu! ahIMthI nIkaLelA tame amArA upara sarvathA sneha rahita thaze. paraMtu ame saMsArI Apane vize neha kevI rIte choDazuM ? Apa te amane bhUlI jaze paNa ame Apane bhUlavAmAM asamartha chIe, Ape te tRNanI jema rAjya cheDI dIdhuM, paraMtu mUDha evA ame te kevI rIte cheDI zakIe ? he rAjarSi! tame te zarIranA melanI jema sarvano tyAga karIne zAzvata sukhanA kAraNabhUta anupama saMyamamArga svIkAryo che, have pachI amane hitakArI upadeza keNa Apaze paraMtu ame ApanI AgaLa eka ja prArthanA karIe chIe ke haMmezA ApanA caraNakamaLanA dhyAnamAM rakta ame upekSA karavA lAyaka nathI, pharIthI kayAreka ahIM AvIne amane darzanano lAbha Apaze.
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra sarvane "dharmalAbha rU5 AzISa ApatAM caMdrarAjarSie kahyuM : aNiccAI sarIrAI, vihavo neva sAsao / nicca sa nihio maccU, kAyavvA dhammasa gh| // 155 // dhamma kareha turiya, dhammeNa ya huti svvsukkhaaii| so abhayapayANeNa, paci diya-niggaheNa ca // 156 // maja visayakasAyA, niddA vigahA ya paMcamI bhaNiyA / ee paMca pamAyA, jIva pADati saMsAre // 157 // bAlA pAo ramaNAsatto, tarUNo pAo ramaNIratto / vuDDho pAo ciMtAmaggo, tamaho ! dhamme kA vi na laggA // 158 / / asAsaya jIviyamAhulAe, dhamma care saahujinnovitttth| dhammo ya tANa' saraNa gaIya, dhamma nisevittu suha lahati / / 159 / / zarIra anitya che, vaibhava zAzvata nathI, mRtyu haMmezA najIka raheluM che, tethI dharmane saMgraha karavo. 155 dharma jaladI kare, dharmathI sarvasukha thAya che, te dharma abhaya ApavAthI ane pAMca iMdriyone vaza karavAthI thAya che. 156 madirA, viSaya, kaSAya, nidrA ane vikathA e pAMca pramAda jIvane saMsAramAM pADe che. 157 bALaka prAyaH ramavAmAM Asakta hoya che, yuvAna prAyaH strImAM Asakta hoya che, vRddha prAyaH ciMtAmagna hoya che, tethI Azcarya che ke keI dharmamAM lAgyA nathI. 158 A lokamAM jJAnIo jIvitane azAzvata kahe che, mATe jinezvare kahelA dharmane sArI rIte Acare. dharma e rakSaNa
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrAja caritra 05 che, gati che, zaraNa che. jIvA dharmonuM sevana karIne sukhI thAya che. 159 A pramANe kSaNe kSaNe vinAza pAmanArA A sasAranA svarUpane jANIne tame huMmezA dhama kAya mAM udyama karo, pramAda karavA lAyaka nathI, ema kahIne caMdrarAjarSi e bIjI tarapha vihAra karyA. guNazekhara Adi sakaLa svajanA AMsu sahita netravALA vAra vAra te munivara vagerene dRSTimAga sudhI jotAM UbhA rahe che, jyAre sAdhu-sAdhvIe adRzya thayA tyAre teo kaSTathI pAchA pharIne svasthAne AvyA. caMdrarAjanA zAstrAbhyAsa te pachI caMdrarASi` pramAdane tyAga karIne meAkSamAgane sAdhatA sthavIra munivara pAse vinayapUrvaka siddhAMtanA abhyAsa karatA, anukrame cAritranI kriyAnA samUha sAthe parama nipuNupaNAne pAmyA. have sumati ane zivakumAra muni paNa caMdrarASinI ahumAnapUrvaka vinayathI sevA karatAM zAstrAbhyAsa kare che. guNAvalI vagere sAdhvIo paNa pratinInI pAse sAdhu samAcArInI zikSA grahaNa karatI siddhAMta jJAnanA abhyAsa sAthe dhyAna, tapa ane sayama kriyAnA anuSThAnAmAM paNu rakta thai. teo paNa siMhanI jema saMyama grahaNa karIne 1
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ tag zrI ca`drarAja caritra tevI ja rIte niraticArapaNe tenA pAlanamAM tatpara suzraddhA ane savegathI bharelI akhaMDita jinAjJAnuM ArAdhana kasvAmAM rata thai. agAdha zratasAgaranuM avagAhana karatA, rAga-dveSa rahita huMmezA sa MyamakriyAmAM Asakata te sarvane adhyAtmaratnanI prApti vizeSapaNe pragaTa thai. tethI tee AtmaprazaMsA ane parinA Adi doSonA sarvathA tyAga karIne pramattaapramatta nAmanA gurusthAnamAM rahI, adhyAtmamAga mAM viharavA lAgyA. have caMdrarAjarSi aticArarahita cAritranI ArAdhanA karatA, nirmaLa tattvajJAnamAM rata, apramattabhAve cha jIvanikAyanI yA karatA, sakala prANIgaNane AtmasamAna jotA, puddagala dravyamAM Asakata cetana dravyane AdhyAtmika vizuddha bhAva vaDe uddhAra karatA, viveka jJAna vaDe jaDa ane caitanyanA yathAsthita bheda jANatA, samatA vagere guNeAne ja peAtAnA AtmasvarUpa pragaTa karavAmAM tattvathI hetupaNe mAnatA, aSTa pravacana mAtAnA kheALAmAM huMmezA ramatA, kSamArUpI khaDga vaDe mAhurAjAne parAjaya pamADatA, aMtara gati savegarUpI gaMgAnadI vaDe paramAna damaya peAtAnA AtmAne snAna karAvatA, deharUpI ne darzana-jJAna Adi traNa ratnanA suyeAgarUpe sanmArgamAM calAvatA, jinadhama'nA vivekarUpI patamAMthI prApta karI che. anubhavarUpI rasakUpikA jeNe evA, saubhAgyathI vibhUSita sASarUpI gharamAM rahelA kSAyikabhAvane sAdhatA, pAMca meru
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 40 sarakhA pAMca mahAvratane ullAsa pAmatA pitAnA vIrya vaDe vahana karatA, pAMca IdriyarUpI haraNane siMhanI jema saMvararUpI vADamAM rudhatA, samabhAva vaDe deva, asura ane manuSyae karelA upasargone sArI rIte sahana karatA, kSamA vagere daza prakAranA yatidharmanI bhAvanAthI vAsita cittavALA pRthvItaLa upara vicare che-AvA prakAre te paDilome'NulAmeM ya, sahamANo parIsahe / guNe attagae savve, lahae bhokkhasAhage // 160 // jahaggitAvAigaya' suvaNNa, suddhi puraM vaDuM mUsaLAya | tahAvasaggAiriussa jeA, niyausuddhi traNa varSamaM | 6 | jahA jahA sataraseNa sippAI, prajvavidya nidrayamAM hi gAyaT / tahA tahA suddhaphlappadAiNI, navamuvaiUT 4 4 sA rehaMpha | 262 1. hoi suddho jayA appA, synnutttthaanntppre| / taeva tassa sAhussa, sulahA sivasa payA // 163 // bhavasekviviratto jo, hAdda appgvesgo| tassa nANAijuttassa, niccANa do na dullaho // 164 // pratikRLa ane anukULa pariSahene sahana karatA, mAkSasAdhaka AtmaguNone te meLave che. 160 jema agnithI tapela sonuM AbhUSaNa mATe zreSTha zuddhine pAme che, tema upasarga Adi zatruone jItanAra pitAnI Atmazuddhine sArI rIte meLave che. 161
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ 408 zrI caMdrarAja caritra jema jema AtmArUpI pRthvI zAMta rasa vaDe sIMcAya che tema tema te vadhAre snigdha thAya che, zuddha phaLane ApanArI jAtiva ta suvaNu nI jema te atyaMta zobhe che. 162 jyAre zuddha AtmA uttama anuSThAnamAM tatpara thAya che, tyAre te sAdhupuruSane meAkSanI sapati sulabha thAya che. 163 saMsAranA sukhathI virakta anI je AtmAne zeAdhanAra thAya che, jJAnAdi guNuthI yukta evA tene nityAnaMda-mAkSa dula bha nathI. 164 caMdrarAja`ine kevaLa jJAnanI prApti A pramANe caMdrarAjaSi nima`La sayamanI ArAdhanAnI vizuddhi vaDe vadhatA pariNAmavALA anukrame kSapazreNI upara caDhIne navamA-dazamA guNasthAne sathA mAharAjAnI prakhala senAne jItI vItarAga thaI khAkI rahelA ghanaghAtI karmonA vinAza karavA taiyAra thayA. ahIM agyAramA cIkaNA upazAMtamADu guNasthAne gayelA prANIe patana pAme ja che, tethI te apratipAtI vadhatA vizuddha pariNAma vaDe te guNasthAnane nahi sparza karatA bAramA kSINumeha nAmanA guNasthAnakane pAmIne traNa bAkInA ghAtikAne sathA khapAvIne zAzvata sukhanA kAraNarUpa leAkAlAka prakAzaka kevala jJAna ane kevaladenane prApta kare che, te vakhate AtmAnA jJAnAdi guNAne rokanArA kAya rUpa je kama pudgalA hatA te kAraNubhAvane pAmyA. athavA te AtmapradezeAthI judA thayelA
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrAja tri 409 akrama bhAvane pAmyA. te pachI yathAkhyAta cAritrane pAmelA te kevalajJAnarUpI sUryanA udaya thavAthI leAkalAkanA bhAvAne prakAza karanArA thayA. kahyuM che ke-- nANa mohamaha N dhayAralaharI - sahA sUrUggamA, nALa vidya-viTTa-phaTjhaghaDA-sa'dhvantume|| nANa dujjayakamaku N jaraghaDA-paM cattapacANaNo, nALa. nIya-manIva-vaghu visasAyo cheAyaLa || 26 9 / jJAna e meharUpI aMdhakAranA tara MgAnA nAza karavAmAM sUryanA udaya jevuM che, jJAna e joyelA ane nahI joyelA iSTane prApta karavA mATe saMkalparUpa kalpavRkSa jevuM che, nAna e duya evA kaOrUpI hAthIonI ghaTAnA vinAza karavA mATe sahu jevuM che, jJAna e jIva ane ajIvarUpa vastunA samUhane jovA mATe netrarUpa che, 165 sAccA jANai kalANa, soccA jANai pAvagaM / samaya. pi nALapha sAnnA, na' seya ta samAyare || 66 // sAMbhaLIne kalyANa (puNya)ne jANe che, sAMbhaLIne pApane jANe che, aneyane sAMbhaLavAthI jANe che, je kalyANurUpa hAya te Acaravu joie. 166 . ta nANameva na havaI, jammiya udie vibhAi rAgagaNA / tamassa kuothi sattI diNayara kiraNaggao ThAu N / / 167 / / te jJAna ja nathI ke jenA uDDaya thaye chate rAganA
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ 410 zrI caMdrarAja caritra samUha prakAza kare, sUryanA kiraNa AgaLa rahevA mATe aMdhakAranI zakita kayAMthI hoya ? 167 te pachI te sakaLa jenI gatiAgati vagere sarva bhAvene hAthamAM rahelAM AmaLAnI jema jevA lAgyA. samasta jIva-avagata sarva bhAvamAM sarvathA bhrAMtirahita thayA. te vakhate najIka rahelA samyagRSTi deve ghAtakarmanA kSayathI kevaLa jJAna pAmelA tene sarvajJa jANIne temane kevala. jJAnane mahatsava kare che, harSita thayelA dee apUrva suvarNakamaLanI racanA karI. tyAM besIne caMdrakevalI mehatimirane dUra karanArI dharmadezanA Ape che - zrI caMdrakevalInI dharmadezanA A saMsAramAM jIva anAdi che, jIvane saMsAra anAdi che, e saMsAra anAdi karma saMgathI banele, duHkharUpa, duHkhanA phaLarUpa ane duHkhanA anubaMdhavALe che. kahyuM che kejmm' dukkha jarA dukkha, rogANi maraNANiya / Tu du saMsA, garatha visaMti gaMtu | 168 / janma e duHkha che, jarA e duHkha che, rega ane maraNa duHkharUpa che, aho A saMsAra du:kharUpa che, jemAM prANuo kaleza pAme che. 168 te saMsArane viccheda zuddhadharmathI thAya che, zuddhadharmanI prApti pApakarmane vinAza thavAthI thAya che, pApakarmano vinAza
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra manuSya janmamAM ja thAya che, atyaMta durlabha manuSya janma Adi sAmagrI ghaNA puNyanA udayathI thAya che. kahyuM che ke saMpuNNa-idiyattaM, mANUsattaM ca AriakhittaM / kAryu nimna, maeNti mUyapuNofhaM || 266 suddho bAho sugurUhi, saMgamo uvasamo dayAluttaM / / dakkhiNNa karaNa jauM, laSmati pabhUyapuNNehi // 170 // saMpUrNa, IdriyapaNuM, manuSyapaNuM AryakSetra, uttama. jAti, uttama kuLa e sarva ghaNuM puNyavarDa prApta thAya che. 169 zuddha bodha, sugurue sAthe saMgama, upazama, dayALupaNuM, dAkSiNya karavuM, e ghaNuM puNya vaDe prApta thAya che. 170 pApakarmanA vinAzanuM ane puNyadayanuM nimitta tema ja paramapada--mokSane pamADanAra dAnAdi catuSka (dAna-zIla-tapabhAva) rUpa zuddha dharma ja pradhAna sAdhana che. zuddhadharmanI prApti cAra gatimAM paNa manuSyabhavamAM ja che. A manuSyabhava prabala puNyadayathI maLe che kahyuM che ke devA visayapasattA, neraiyA vivihadukkhasa tattA / tiriyA vivegavigalA, maNuANa dhammasAmaggI / / 171 // deve viSayamAM Asakta hoya che, nArakIo vividha duHkhathI saMtapta hoya che. tiryae vivekarahita hoya che. manuSyane dharmanI sAmagrI che. 171 manuSyabhava maLe chate indriyanA viSaye ane kaSAyane. tyAga karIne haMmezA dAna-zIla-tapa ane bhAva dharmomAM
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 zrI caMdrarAja caritra udyama karavuM joIe. kAraNa ke je viSayamAM mUDha prANIone anaMta duHkha ApanArA viSaya-kaSAye naraka-nigadarUpa bhavasamudramAM anaMtavAra bhamADe che, temAMthI pharIthI manuSyabhava anaMtakALe paNa meLavAtuM nathI. kahyuM che ke- 172 acchinimIlaNamettaM, natthi suha dukkhameva paDibaddha / narae neraiyANa', ahAnisa paccamANANaM // 172 // ja narae neraiyA, dukkha pAtra ti goamA ! nicna / ta puNa nigAamajjhe, aNataguNa muNeyavva // 173 // narakamAM rAtri divasa raMdhAtA narakanA jIvane AMkha mIMce eTalA kALa sudhI paNa sukha nathI, duHkha ja joDAyeluM hoya che. 172 he gautama! nArakImAM nAraka jIve je duHkha pAme che, tenA karatAM nigadanI aMdara anaMtagaNuM duHkha jANavuM. 173 tethI mithyAtva, avirati, kaSAya ane yogarUpa cAra kAraNothI pIDAyelA, anAdikALathI mohavAsanA vaDe nidrA, bhaya, maithuna ane parigraha Adi saMjJAmAM Asakta, aneka prakAranA duHkhasAgaramAM nimagna azaraNa prANI samudAyane joIne durgatinA nAza mATe zAzvata sukhasaMpattine ApavAmAM samartha dharmanuSThAnamAM vizeSe karIne yatna karI joIe. kahyuM che ke jAeNa jIvaloge, do ceva nareNa sikkhiyavvAi / kammeNa jeNa jIvai, jeNa mao suggai jAi // 174 //
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 413 jIvalekamAM utpanna thayela manuSya be vAta zIkhavI joIe. je kAma vaDe jIve ane maryA pachI sagatimAM jAya. 174 jattha ya visayavirAgo, kasAyacAo guNesu annuraagaa| kiriyAsu appamAo, so dhammo sivasuhovAo // 175 // .. jyAM viSaye pratye virAga heya, kaSAyane tyAga hoya, guNo upara anurAga hoya, kriyAomAM apramAda hoya, te dharma mokSasukhane upAya che. 175 dANeNa laSmae lacchI, sIleNa suhasa payA / tavA kammaviNAsAya, bhAvaNA bhavanAsiNI // 176 // dAnathI lakSamI maLe, zIlathI sukhasaMpatti thAya, tapa e karmanA nAza mATe che. ane bhAvanA bhavane nAza karanArI che. 176 dAliddanAsaNa' dANa, sIla duggajhnAsaNa / annANanAsiNI paNNA, bhAvaNA bhavanosiNI // 177 // dAna e dAridrane nAza karanAra che, zIla e durgatine nAza karanAra che, prajJA-buddhi e ajJAnane nAza karanAra che ane bhAvanA e saMsArane nAza karanArI che. 177 dAna : paDhamAipAraNAI akari su kariti taha karissati / arihatA bhagavatA, jassa ghare tesi dhuvasiddhI // 178 // arihaMta bhagavaMtee jeonA ghare prathama pAraNA karyA che, kare che ane karaze teonI ni. siddhi-mekSa thAya che. 178
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ 414 zrI caMdrarAja caritra zIla : je kei kammamukkA, siddhAsijjhati sijjhihiMti tahA / - sateiai varuM, visADhalITarsa mANavuM che ?71 | je kaI karmathI mukta thaI siddha thayA che, siddha thAya che ane siddha thaze, te sarvanuM baLa vizALa zIlanuM mAhAsya che. 179 ta5 . vi vaVII magiy, gaM vaksa vi vava vanavi suhA | dIsati bhuvaNamajajhe, tattha tavo kAraNa ceva // 180 // vadhAre kahevAthI zuM ? je kaIne kaI rIte kaI ThekANe bhuvanamAM sukha dekhAya che temAM tapa ja kAraNa che. 180 bhAva : bhAvacciya paramatthA, bhAvo dhammassa sAhago bhaNio / sammattassa vi bI, bhAvacciya biti jagagurUNA / / 181 / / bhAva e ja paramArtha-satya che, bhAva e ja dharmane sAdhaka kahela che, jagadguru-jinezvare bhAvane ja samyakatvanuM bIja kahe che. 181 A pramANe amRtasamAna caMdrarAja kevaLInI dezanA sAMbhaLIne ghaNuM bhavya jI vrata-niyama grahaNa karavA vaDe potAnA jIvitane saphaLa kare che. te pachI jaMgamatIrtha svarUpa zrI caMdrakevaLI pRthvIne pavitra karatA, bALa-madhyama ane uttama vagere prANIone yathAgya upadeza karatA keTalAka agamya-agocara bhAvene prakAza karatA anukrame vihAra karatA siddhAcala tItha kSetramAM AvyA.
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra 4pa zrI siddhAcalatIthamAM caMdrakevalIne mokSa je A pavitra tIrtha pahelA paNa temane manuSyapaNuM pamADavAmAM parama upakAranuM kAraNa thayuM hatuM, pharIthI paNa jJAna vaDe jANyuM ke je A tIrtha paryate paNa mane siddhipada ApanAra thaze, ahI anaMta munivare siddhi pada pAmyA che, A girirAjanA smaraNamAtrathI prANIonA sarva karmone vinAza thAya che. e pramANe jANatAM temaNe te ja mahAtIrthamAM eka mAsanI saMkhanA karI. te caMdrarAjamahaSi eka hajAra varSa dIkSA paryAya pALIne, trIza hajAra varSanuM sarva AyuSya bhegavIne, chevaTe roganirodha karIne caudamA agI guNasthAnake pAMca hasvAkSara ucArasamaya pramANa rahIne te vakhate vedanIya, AyuSya, nAma ane getra e cAra aghAtI karmono sarvathA kSaya karIne anaMtavIrya, amedatya, atIMdriya ane akSayapaNuM meLavIne eka samaya mAtra Urdhvagati karIne siddhipada pAmyA. sarvArthasiddha vimAnanI upara bAra jana gayA pachI uttAna chatranA AkAre rahelI ISapraznArA nAme pRthvI che, te pistAlIza lAkha jana vistAravALI che, paridhivaDe sAdhika traNaguNI che, tenI upara eka pejane lokano aMta bhAga che, te janano uparano je keza (gAu) che. te kezanA chaThThA bhAge siddhonI avagAhanA jIvanA pradezathI banelA AkAravALI che. tyAM janma-jA-maraNathI mukta, karmakalaMkathI rahita, pIDA rahita, kevaLajJAna ane kevaLadarzana vALA, nirupama sukhathI vyApta sarvathA-kRtakRtya sAdi aparya vasita akSayAnaMda svarUpa te utpanna thayA. kahyuM che ke -
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra aloe paDihayA siddhA, loyagge ya paiTThiyA / iha budicaittANa, tattha gatUNa siMjjhai // 182 // Isi paSmArAe, sIyAe jAyaNammi loga to / bArasahi joyaNehi, siddhI savvaTThasiddhAo // 183 // siddha bhagavaMte alokamAM pratihata, lokanA agrabhAge. pratiSThita che, A zarIrane tyAga karIne tyAM jaIne siddha thAya che. 182 veta ISaprAmbhArA nAmanI pRthvIthI lokenA aMta eka pejane che, sarvArtha siddha vimAnathI bAra ejane siddhisthAna che. 183 siddhazilAnuM svarUpa - nimmala-dagarayavaNNA, tusAra-gokhIra-hArasarivaNNA / uttANaya-chattayasaThiyA u bhaNiyA jiNavarehiM // 184 // bahumajjhadesabhAge, aTheva ya joyaNAI bAhal / mite, taLu, maMgu-saMvirDa mA || 286 || IsI paSbhArAe, uvari khalu jAyaNassa jo koso / kosassa ya chaSbhAge, siddhANogAhaNA bhaNiyA // 186 // . nirmaLa pANuM, rUpuM, barapha, gAyanuM dUdha ane hAra sarakhA varNavALI, uttAna chatranA AkAre rahelI siddhazilA jinezvaree kahI che, 184 te siddhazilA madhyabhAgamAM ATha jana jADI che. ane chellA aMtabhAgamAM aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jevI pAtaLI che. 185 ISaprAgabhArA nAmanI te siddhazIlAnI upara eka janane uparane je keza, te kezanA chaThThA bhAge ( 333 3
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrarAja caritra - 417 dhanuSya) mAM siddhonI avagAhanA kahI che. 186 - have sumati ane zivakumAra sAdhu tathA guNAvalI ane premalAlacchI sAdhavI paNa anukrame ATha karmo khapAvIne siddhipada pAmyA. zivamALA pramukha sAdhvIne parivAra sarvArtha siddha vimAnamAM gaye, tyAMthI cavIne mahAvideha kSetramAM manuSyapaNe utpanna thaIne te sarva siddhisukha pAmaze. A pramANe zIlaratnanA prabhAve jevI rIte teonA AvA prakAranI ISTasiddhi thaI, tevI rIte he bhavya che ! caMdrarAjAnI jema bIjA paNa je brahmatrata pALe te mukti sukha meLave che. je nava brahmacaryanI gupti vaDe vizuddha zIlavALe vimalagirivarane sparza kare che te caMdrarAjAnI peThe parama zAMta sudhArasano AsvAda karanAra thAya che. cadassa paya'bhAvo, sattuvahI ya gamaNa ca AbhAe / saMjamagahaNa sivapayalAho kahiyA cautNa mi // 187 // A cethA uddezAmAM caMdrarAjAnuM prakaTa thavuM, zatruno vadha, AbhApurImAM gamana, saMyamanuM grahaNa, ane mokSapadanI prApti kahyA che. 187 prazasti evaM nimmalasIlAvari carita hi cadarAyassa / seoccA tahA susIle, jattoM bhavieNa k.yvv| / / 1 / / caM. ca. 27
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ 418 zrI caMdrarAja caritra A pramANe nirmaLa zIla upara zrI caMdrarAjAnuM caritra sAMbhaLIne, bhavya jIvee uttamazIlane viSe yatna kara. 1 evaM cadanivaiNo nimmalayaraguNagaNe hi gAittA / matrALa sItrA, maNa musiva vara viMI || 2 | A pramANe caMdrarAjanA nirmaLa zreSTha guNanA samUhane kahIne bhavya jIvone zIlaratna pAlana mATe meM zreSTha zikhAmaNa ApI. 2 evaM cariya sAccA, uvahasiyaba na keNa vibuheNa / iha jAyA jA khalaNA, buhasiTThaH ta visAhatu // 3 // A caritra sAMbhaLIne keI paMDita puruSe hAMsI karavI nahi, ahIM je kaI khalanA thaI hoya te ziSTa evA paMDita puruSe zuddha karajo. 3 . ettha na payalAlitta, uttamakavisArisI na payarayaNA / ma damaivohaNaTaTha, taha vi mama ujme| shaleA // 4 // ahIM padalAlitya nathI. uttama kavi sarakhI padaracanA nathI, topaNa maMdabuddhivALo jIvone baMdha karavA mATe mAre A udyama saphaLa che. 4 soA bhavai pavitto, jaiyA guNagANaA supurisANa / taiyA tassa paNeA, kaha na hoja pavittayamA / / 5 / / supuruSonA guNagAnathI jyAre zretA pavitra thAya che, tyAre tenA praNetA-racanAra pavitratama kema na thAya? arthAta thAya ja. 5 siriseNasUrirAo, saparasamaya rayaNarAsipArINo / AsI jiNavarasAsaNa-pahAvage tavagaNAhibaI // 6 //
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI cadrarAja tri 419 sva-para-siddhAMta samudranA pAragAmI zrI senasUrirAja jinezvara zAsananI prabhAvanA karanAra tapagaNanA adhipati thayA. da. ujjhAyattivijao, sa jAo tassa paMDio sIseA / tattva sirimALavinA, sItA sehA nAmA || 7 || temanA ziSya upAdhyAya krIti`vijaya thayA, temanA ziSya puDita mAnavijaya kavi zekhara thayA. 7 sIseA u rUpavijao sabhUo tassa nANa laddhijuo / tassa vi sIsavarA, mohaNavijao buheo jAo // 8 // temanA ziSya jJAnalabdhithI yukta rUpavijaya thayA, temanA ziSyapravara paMDita mAhana vijaya thayA. 8 te viheNa rammA, ra so sirica darAyanivaissa | mAvahiyaya-mArA, yivayA vinA rA || %0 !! te pa`Dita mAhanavijaye zrI caMdrarAja nRpatinA rAsa bhavyajIvAnA hRdayane Ana Mda karanAro, manohara padethI ala kRta ce. 9 siritha bhatitthanayare raiya rAsAnusAricariyamimaM / tha maLavAviAha, AsisUra na thavu | z zrI sthaMbhatI nagare ( khabhAta nagare) rAsane anusAre A caritra zrI staMbhana pArzvanAthanI kRpAthI rahyuM, te cAvaaindra divA karI jagatamAM jayavaMtu va. 10 siriNemisUrirAyauM, pagurUpaNamAmi ghAraba' bhavaya N / poha kaliya tathA chAtrasahadaH || o o||
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 zrI cadrarAja caritra dhAra majabUta brahmavratadhArI prauDha prabhAvathI vyApta tapagaccharUpI AkAzamAM sUrya samAna praguru zrI nemisUrirAja ne huM praNAma karuM chu. 11 pAri ti gaMtharayaNe, jassa pasAeNa mArisA maMdA | samayaNNu gururAya, namimA sirisUrivinnANaM // 12 // jemanI kRpAthI mArI jevA mAM paNa graMtha racavAmAM pAra pAme che, te samayajJa gururAjazrI vijJAnasUri mahArAjane namaskAra karuM chu. 12 sIseNa tassa rahaya, nakhaisirica' darAyacariyamimaM / tpUrAyaraLa, varase mutha-nahi-neTM // ?rU || temanA ziSya AcAya kastUrasUrie A narapati zrI caMdrarAjAnuM caritra 2022 nI sAlamAM racyuM. 13 e pramANe tapAgacchAdhipatizrI kadukhagiri vagere aneka tIrthAnA uddhAra karanAra zAsana prabhAvaka A mAla brahmacArI surIzvarazekhara AcAya zrI vijaya nemisUrIz paTTAla kAra samayajJa vAtsalyavAridhi AcArya vijayavijJAnasUrIkara paTTadhara siddhAMta mahedadhi prAkRtabhASA vizArada AcAya zrI vijayakastUrasUrie racelA prAkRta zrI caMdrarAjacaritramAM ca drarAjAnu' pragaTa thavuM, vIramatInA vadha, AbhApurImAM prayANu, sayama-grahaNa, mukita pada gamana svarUpa caturthAM uddezana anuvAda samApta thaye.
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
_