Book Title: Bhavya Bhasha Matrubhasha
Author(s): Muktivallabhvijay
Publisher: Pragna Prabodh Parivar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/006089/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtRbhASA nae ka 1 cha UTha gujarAtI ! bola gujarAtI, gha paMnyAsa maktivallabha vijaya Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavya bho M 27 paMnyAsa muktivallabha vijaya * prakAzaka : prajJA prabodha parivAra. zrI samakita yuvaka maMDaLa. ravikuMja, grAunDa phlora, dolatanagara roDa naM.-7, borIvalI (IsTa), muMbaI - 66. phona :- 32522509 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prApti sthAno zazIbhAI zrI samakita yuvaka maMDaLa ravikuMja, grAunDa phlora, dolatanagara roDa naM. -7, borIvalI-(IsTa) muMbaI - 66. phona : 32522509 arihaMta kaTalarI sTora, AMbA cokanI pAchaLa, bhAvanagara-364001, mo. - 9825105528. ketanabhAI DI. saMgoI 1/12,vaibhava epArTamenTa, zreyasa sinemA lena, sAMghANI esTeTa, ela.bI.esa.mArga, ghATakopara (vesTa), muMbaI. phona : 92246 40070 milanabhAI AnaMda TreDaliMka prA.li., 401, spAna TreDa senTara, kocaraba Azrama sAme, pAlaDI, amadAvAda-6. mo.:-93750 35000 navabhArata sAhitya maMdira, 143, prinsesa sTrITa, muMbaI - 400002 phona :- 22017213. phatAsAnI poLanI sAme, gAMdhI roDa, amadAvAda. phona :- 22139253. sunilabhAI anaMtarAya vorA. 8/1528, gopIpurA meIna roDa, polIsa cokI sAme, subhASa coka, surata. phona :- 2417706. prakAzana varSa - zrAvaNa, 2067. mUlya - 45/mudraka ekatA krIezana (hIteSabhAI sapharI). e-20/17 pATaNa jaina maMDaLa, ratana nagara, dahiMsara (IsTa), muMbaI - 400068. phona - 9930404725, 9920795799. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA pAse mosALanAM varNana aMgrejI bhASAmAM eka varasAdI poem bahu pracalita che : "Rain ! Rain ! Go away. Little Johny Wants to play" varasAda eTale kudaratanI karuNA. varasAda eTale jagatanA tAtanuM AzAkiraNa. varasAda eTale samagra jIvasRSTinuM jIvanajala. AvA umadA tattva mATe paNa A stanza mAM jAkAro ane anAdarabhAva chato thAya che. nAnakaDA jonInI ramata, e kudaratanI varasatI karuNA karatAM paNa mahattvanI che evI svArthavRtti paNa chatI thAya che. have gujarAtInuM A ja saMdarbhanuM eka pada joIe ? Ava re varasAda ! Dhebariyo parasAda, UnI UnI roTalIne kArelAnuM zAka !". monasUnanA A velakama songamAM mahemAnanA bhAvapUrNa AvakAra, Adara ane Atithya bhAvanAnA darzana thAya che. bhASA e kevaLa zabdonuM uccAraNa nathI, paraMtu bhASakanI saMskRtinuM vyaktIkaraNa che. bhASAnA badalAvane eTalI sakhtAIthI jovAnI jarUra che ke jANe thaI raheluM bhASAMtara eTale moTA pAye thaI raheluM dharmAtaraNa ! pU. paMnyAsa zrI muktivallabhavijayajI ma.sA.mArA vaDIla gurubaMdhu che. sAhityarasa jemanI nasomAM vahe che tevA samartha ciMtaka ane lekhaka che. AgavuM ciMtana, maulika sarjana, rasALa prastuti ane sarvAgINa kavareja e lagabhaga emanA dareka lakhANanI vizeSatA rahe che. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIM temaNe gujarAtI bhASAnI thaI rahelI avagaNanA badala anubhavAtI vedanAne vAcA ApI che. 'mA gurjarI' nAme temanI racelI kavitA ahIM AMkho bhIMjavI de che. vizeSatA e che lekhakanI A vedanAnA mULamAM kevaLa bhASAprema nahIM paNa bhAvanAprema, saMskRtiprema, dharma ane adhyAtmano prema chato thAya che. ahIM koI bhASA pratye pUrvagraha nathI chatAM tenA cokkasa prakAranA asAmarthya pratye bedhaDaka aMgulinirdeza che. vaijJAnika saMzodhano, manovaijJAnika tAraNo, vidvAnonA avataraNonI sAthe pragaTato eka tarkapUrNa, abhyAsapUrNa mahAnibaMdha eTale "bhavya bhASA : mAtRbhASA." vAMcatA jaNAze ke.. kyAMka bhASAmAM jhIlAtA saMskAronuM pratibiMba che.. kyAMka bhASA badalAvAthI thanArI hAlAkInuM darzana che. kyAMka mAtRbhASA para vaijJAnika, manovaijJAnika, sAhityika ane baMdhAraNIya agratAnI mahorachApa chatI thAya che. kyAMka mAtRbhASA dvArA thai zakatA bauddhika ane sarvAMgINa vikAsanI rocaka rajUAta che ane above all, zabda zabda bhASArakSA dvArA saMskRti ane dharmanI surakSA aMgenI eka jAgrata saMtanI AMtaravyathA ane UMDI ciMtA vyakta thAya che. prastuta lakhANa prakriyAnI karuNatA e che ke gujarAtIo samakSa gujarAtI bhASAnI mahattA darzAvAya che. mA sAme mosALanuM varNana karavA jevuM lAgaze. paNa je dIkarI tarIke janmIne resaDizyala skUlamAM bhaNI hoya, ane pachI hosTela lAIpha pUrI karIne sIdhI ja sAsare cAlI gaI hoya tevI mAtAne mosALano kharo paricaya karAvavo paDe. Ama A eka samayocita pagaluM che. mAtRbhASA pratyenA abhiprAya ane abhigamamAM jarUrI pheraphAro lAvavA dvArA A lakhANanI vAcAne prativAcA ApIe. ghaNA vicArako, prabuddho, sakriya ciMtitone yogya upacAra mATenA aneka upAyo ahIMthI maLaze. prastuta prakAzanane joIne bichAne paDelI mA gurjarInI bhInI AMkhomAM AzAnI camaka jovA maLaze. lekhazrInA anya prakAzana mAlka prastuta prakAzanane paNa UMco pratisAda to maLaze ja paNa mA gurjarIno bhAva prasAda maLaze e vadhArAno ! vi.saM. 2067 paM.udayavallabha vijaya aSADha vada 10 ghATakopara (navarojI lena) Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UThagarAtI! bola gujarAtI. - eka kAlpanika prasaMga : gujarAtanA koI zaherano eka vizALa sabhAkhaMDa gujarAtI zrotAothI khIcokhIca bharAyelo hato. AjanI sabhAnuM badhAne khUba ArkaSaNa hatuM, kAraNake Aje maMca upara moTuM vAgyuddha thavAnuM hatuM. AjanI sabhA vAdasabhA hatI. be pakSo vacce Aje sAmasAme joradAra dalIlabAjI thavAnI hatI. samagra sabhAe Aje nirNAyaka ane nyAyadhIzanI bhUmikA bhajavavAnI hatI. A A vAda be sannArIo vacce thavAno hato. vAdano viSaya hato : "amArA bemAMthI koNa mahAna ?" banneno dAvo hato : huM mahAna. A be sannArI eTale aMgrejI bhASA ane gujarAtI bhASA. | pahelo voro aMgrejI bhASAno hato. teNe potAnA tarapheNanI joradAra dalIlo zarU e huM mahAna bhASA chuM. kAraNake, huM vizvabhASA chuM. badho AMtararASTrIya vyavahAra mArA mAdhyamathI thAya che. vizvamAM karoDo loko mane jANe che ane vAtacItamAM mAro ja upayoga kare che. kapyuTara ane InTaraneTa vagara Aje duniyA apaMga banI jAya. te C upakaraNonI huM lADakI chuM. Aje vizva vijJAna ane vikAsanI ghaNI kSitijo sara karI che. - te badhuM samajavA sahue mArA zaraNe AvavuM ja paDe... aMgrejI bhASAnA prabhAvazALI vaktavya ane dhAradAra dalIlono atyaMta prabhAva ja samagra sabhA upara chavAyelo jaNAto hato. have vAro Avyo, gujarAtI bhASAno. teNe potAno pakSa rajU karyo. mArI tarapheNanI mArI pAse paNa aDhaLaka dalIlo che. paraMtu, mArI mAtra eka ja dalIla ahIMnI A vAdasabhAmAM mane jItADavA samartha che. huM mahAna bhASA chuM. huM suMdara bhASA chuM. huM zreSTha bhASA chuM. huM bhavya bhASA che. kAraNake, A sabhAmAM beThelA tamAmanI huM mAtRbhASA chuM nyAyAdhIzanA sthAne beThelI samagra sabhAe tAlIonA gaDagaDATa sAthe, mAtra AMgaLIo UMcI karIne nahi, svayaM UbhA thaI jaIne.... mAtRbhASAne mahAna bhASA ane bhavya bhASA tarIke ghoSita karI. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koI bALakane potAnI sagI mAtA pratye jeTalo sneha ane lAgaNI hoya teTalo sAvakI mAtA pratye na Ave, tevuM banI zake. paraMtu, sAvakI mAtA pratye bALakane eTaluM badhuM vahAla ubharAI jAya ke potAnI sagI mA aLakhAmaNI banI jAya tevuM to kevI rIte banI zake ? mAtRbhASA gujarAtInI upekSA ane videzI bhASA aMgrejI pratyenuM gujarAtI prajAnuM atyaMta AkarSaNa eTale sagI mAnI avagaNanA ane sAvakI mA pratye lagAva. ane, aMgrejI bhASAne sAvakI mA paNa kevI rIte kahI zakAya ? te to parAyI mA che, kokanI mA che. jenI sAthe koI saMbaMdha na thato hoya tevA athavA musApharI AdimAM maLelA sAva ajANyA bena mATe 'mAsI' ke 'AnTI' zabdano prayoga thAya che, tevA 'mAsI' ke 'AnTI' tene kadAca kahI zakAya. aMgrejI bhASA pratye lezamAtra anAdarano bhAva nathI. paraMtu, mAtRbhASA gujarAtI pratye bhArobhAra Adara che. te AdarabhAvane ja A pustakamAM vAcA ApI che. AkhA pustakano sAra ane sUra eka ja che : bhavya bhASA : mAtR bhASA hRdayamAM mAtRbhASA pratyenA Adarane jagADanAra ane vaheto rAkhanAra mAtAthI mAMDIne mitro sudhInA tamAma paribaLone kRtajJabhAve yAda karuM chuM. vardhamAna taponidhi pa.pU.A.bha.zrI bhuvanabhAnusUrIzvarajI ma.sA., - gacchAdhipati A.bha.zrI jyaghoSasUrIzvarajI ma.sA., sahajAnaMdI pU.A.bha. zrI, dharmajisUrIzvara ma.sA., sUrimaMtra sAdhaka pU.A.bha. zrI jayazekharasUrIzvarajI ma.sA., bhavodadhitAraka gurudeva pU.A.bha. zrI jagavallabhasUrIzvarajI ma.sA. Adi pUjyaguruvaryone kRtajJabhAve vaMdanA karuM chuM. sadAnA preraNA ane protsAhananA samartha srota samA AtmIya gurubaMdhu paMnyAsa zrI udayavallabhavijaya ma.sA. tathA paMnyAsa zrI hRdayavallabhavijaya ma.sA. A pustakamAM aneka rIte khUba sahAyaka banyA che. paMnyAsa zrI udayavallabhajIvijayajIe bhalabhalA zikSaNa-zAratrIone paNa vicAratA karI mUke tevuM 'zikSaNanI sonogrAphI" nAmanuM zAnadAra ane jAnadAra pustaka lakhyuM che. temAM temaNe zikSaNanA mAdhyamanI paNa tarkasamRddha vizada ane vistRta carcA karI che. prastuta pustakane alaMkRta karanArI temanI suMdara prastAvanA A pustakanuM gauravacihna che. pustakamAM jinAjJA viruddha kAMI lakhAyuM hoya ke koI bhASAno ajANatA paNa apalApa thayo hoya to hArdika kSamA yAcuM chuM. vi.saM. 2067 paM.mukitavallabha vijaya aSADha vadda 10 ghATakopara (navarojI lena) Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tvadIyaM tubhyaM samarpayAmi preraNAnA pIyUSa pAIne ane pravajyAnI pipAsA pragaTAvIne jeozrIe mane prabhunA pAvana paMthano pathika banAvyo... bhavodadhinAraka paramopakArI pUjyapAda gurudeva zrImad vijaya jagavallabhasUrIzvarajI mahArAjA saMyama-jIvananA pAMca dAyakA paripUrNa karI rahyA che. saMyama - suvarNajayaMti varSe gurudevanI kRpAnI ja nIpaja gurudevanA caraNe.. saMyama suvarNa jayaMti vi.saM.2018-2067. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNA sUNI 1. mahollAnA mahemAna. 2. UMTa aMdara, Araba bahAra. ... 3. gujarAtI prajAne aMgrejI tAva. 4. pArakI bhASA sadA nirAzA. 5. saMskRtinuM saranAmuM. 6. paga upara prahAra. 7. mAdhyama ane magajanuM sagapaNa. 8. garavI girA gujarAtanI. 9. gAyugamatI bhava | 10. kAlanI kalpanA, AjanuM AjaMda. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahollAnA mahemAna eka moTakaDuM gAma. gAmamAM eka vizALa mahollo. mahollAmAM ghaNAM ghara. dareka gharanA AMgaNAmAM eka gamANa. gamANamAM gAya-bheMsa-baLada bAMdhelA rahe. mahollAmAM vRkSo paNa ghaNA vRkSo para pakSIono kalarava khUba cAle. A vRkSo koyala, kAbara, cakalI, popaTa vagere pakSIonI dharmazALA banI gayelA. makAnanAM chAparAMo upara kAgaDAonuM nivAsasthAna. mahollAnI vacce eka moTuM maMdira. maMdiranA zikhare moranAM besaNAM. mahollAmAM dhobI paNa rahe. dhobInA gadheDAnA hoMcIM-hoMcImAM ghaNI vAra cakalIonuM cIMcIM dabAI jAya. mahollAmAM eka darabAra paNa vase. temanI thanaganatI ghoDI eTale mahollAnuM ghareNuM. | mahollAmAM eka divasa bIjA koI mahollAno dhoLiyo kUtaro ghusI gayo. Ama to A mahollAnA kUtarA tene pesavA ja na de! paNa, khabara nahi, A dhoLiyA kUtarAe zuM jAdu karyo, te mahollAmAM ghusI paNa gayo ane vasI paNa gayo. teNe mahollAnA bIjA kUtarAone barAbara paTAvI dIdhA. te badhA tenA camacA banI gayA. pachI to mahollAnA badhA prANIo mATe te Adarza banI gayo. tenA nAde caDavuM te pragatinuM eka lakSaNa banI gayuM. tenI jema je cAle teno vaTa paDe! tenI jema je doDe teno vaTa paDe! tenI jema je capacapa khAya teno vaTa paDe! tenI jema je bhara bapore rastA vacce Pbhavya bhASA mAtRbhASA Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAMbA thaIne sUI jAya teno vaTa paDe ! tenI jema TAMga UMcI karIne thAMbhalA para pezAba kare teno ya vaTa paDe ! mAnamaryAdA choDIne have tenI jema bilADo-bilADI, popaTa-menA, mora-Dhela rastA vacce game tyAM game te rIte vartavA lAgyA. tenI jema koIne acAnaka baTakuM bhare teno paNa vaTa paDe! pachI to tenA nAde ane vAde caDIne potAnA bhAI-bhAMDunA moMDhAmAMthI khorAka AMcakI levo te paNa pragatinuM lakSaNa banI gayuM. sahuthI moTo pheraphAra kAgaDAmAM dekhAyo. pahelA evuM banatuM ke koI kAgaDo koInA gharamAMthI eka purI laIne Ave to paNa kA-kAkA karIne AkhI kAgaDAnI nAta bhegI karIne te purInuM nAtajamaNa karato. have A dhoLiyA kUtarAnA anukaraNathI paristhitinuM zirSAsana thayuM. have koI kAgaDAne purI maLe eTale badhA kAgaDA kA-kA-kA karatA tenA para tUTI paDe che ane te kAgaDAnA moMDhAmAMthI purI AMcakI le che ! mahollAnA tamAma pazu-pakSIo tenA nAde caDavA lAgyA. je jaladI kUtarAnI rItabhAtano svIkAra na karI zakyA te pachAta gaNAvA lAgyA. sahu potAnI jAta bhUlyA, sahu potAnI rItabhAta bhUlyA, sahu potAnI khANI-pINI bhUlyA, sahu potAnI raheNIkaraNI bhUlyA. A dhoLiyA kUtarAnI dAdAgIrI dhIme-dhIme vadhavA lAgI, paNa tenI dAdAgIrI AvRtta hatI. tenI dAdAgIrI paNa sahune suMvALI lAgavA mAMDI. teNe ekavAra tenA paTAvelA sthAnika kUtarAone kahI dIdhuM. badhAne kahI do - A zuM bha bhaThThu bolo cho ? mArI jema TIpaTopa bhasatA zIkhI jAo. tamArA badhAnA bakavAsa baMdha karo ane mArI jema bhasIne dhaDabaDATI bolAvo. bhasatA zIkhI jazo to bIjA mahollAmAM javuM haze to paNa tamane takalIpha nahi paDe ! Ameya A dhoLiyA kUtarAnA 'bhasavA'thI mahollAnA badhAya prANIo khUba aMjAI to gayA ja hatA ! 2 have bhasavAnA ravADe caDavAnuM zarU thayuM. cakalIne cIM - cIM karavAmAM laghutA lAgavA mAMDI. te bhasavAnuM zIkhavA mAMDI. bhavya bhASA : mAtRbhASA Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAgaDAne kA - kA karavAmAM have majA nathI AvatI. koyalane paMcama sUra cheDavAmAM have nAnapa lAgavA mAMDI. kAbarane kalabala have nathI gamatuM. morane potAno Tahuko kaThavA lAgyo. bheMsane bhAMbharavAmAM have majA nathI AvatI. gadheDAne bhUMkavAmAM have zarama lAgavA mAMDI. ghoDAne haNahaNavAmAM have becenI anubhavAya che. kUkaDAne have evI lAgaNI thAya che ke vahelI savAre kUkaDe kUka karIne huM dhvanipradUSaNa karuM chuM, lokonI UMgha bagADuM chuM, mArAmAM sabhyatA nathI. bakarIne beM-beM karavAmAM zobhA haNAtI lAgavA mAMDI. bilADIne miyAumiyA vicitra lAgavA mAMDyuM. badhAe bhasavAno prayoga zarU karyo. paNa, gaLAmAM svarapeTI cakalInI, koyalanI, moranI, bheMsanI, gadheDAnI, ghoDAnI, kUkaDAnI, bakarInI ke bilADInI hoya tene bhasavAnuM kema phAve ? bhasavA mATe to svarapeTI kUtarAnI joIe. kUtarAnI svarapeTIne bhasavAno avAja anukULa thAya ane ApaNI svarapeTIne ApaNuM cIM cIM, kA -kA, kUkaDe kUka....ke miyAuM-miyAuM anukULa thAya, hAu-hAu anukULa na thAya! evo lAMbo vicAra koIe karyo nahi. dhoLiyA kUtarAthI ane tenA bhasavAthI badhAya aMjAI gayelA hatA. phAvaTa na AvI toya bhasavAno prayoga cAlu rAkhyo. temAM takalIpha e thaI gaI ke, bhasavAnuM to pUruM na AvaDyuM paraMtu, cIMcIM, kAkA, kUkaDe kUka, beM-beM, ke miyAuM-miyAumAM paNa bhUla paDavA mAMDI. bhasavAmAM gothA khAya ane potAnA mULabhUta avAjamAM paNa goTALA thavA lAgyA. toya bhasavAno abharakho vadhavA ja lAgyo. amane bhale bhasavAmAM takalIpha paDe, amArI navI peDhIne ame barAbara pAchuM bhasatA zIkhavADazuM - tevA nirdhAra sAthe sahue pota-potAnA baccAMone pahelethI ja Pbhavya bhASA mAtRbhASA 3 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAu-hAu karavAnuM zIkhavavA mAMDazuM. baccAMo pUrvajanmamAM dhoLiyA kUtarAnI yonimAMthI ja ahIM TapakyA haze ke zuM, khabara nahi. keTalAka baccAMone bhasavAmAM sArI phAvaTa AvI gaI. keTalAkanI hAlata sAva kaphoDI thaI. na potAno avAja sarakho AvaDe, na bhasavAno. potAnA baccAne askhalita bhasatuM joIne te prANIo khUba lAvA mAMDayAM ! amArA baccAM keTalA hoMziyAra ! keTalA buddhizALI ! keTalA cabarAka ! paraMtu baccAM zuM bhase che te temane kAMI khabara na paDe ane te je kAMI cIM-cIM, kA-kA, ke miyA-miyA kare temAM baccAMne bahu samajaNa na paDe. tene kAraNe te prANIonI be peDhI vacceno setu tUTayo. mAtra avAjano bheda na rahyo, vicArabheda paNa ghaNo Ubho thayo. cakalI caNa caNavAnI tenI paraMparAgata AhArazailIno Agraha rAkhe ane tenAM baccAMno Agraha zarU thayo: ApaNe dANAM nahi caNavAnA, breDa ane biskiTa caNavAnA. cakalIne potAnA paraMparAgata raheThANa 'mALA' nI mamatA na chUTe. bhasavA zIkhelI navI peDhIno Agraha thayo ke - tevA ghAsanA mALAmAM zuM goMdhAI rahevAnuM ? koI simenTakonkrITanA makAnanI osarI kevI sarasa lAge ! ane badhAe sAthe rahevAno Agraha paNa zuM kAma rAkhavAno ? jene jyAM je osarImAM jagyA maLe tyAM paDayA rahevAnuM ! te te prANInI paraMparAgata jIvana-vyavasthAmAM AvA to ghaNAM bhaMgANa paDayAM. pachI to mahollAmAM ekavAra kAMIka moTuM daMgala thayuM ane badhAe bhegA thaIne pelA dhoLiyA kUtarAne bhagADI paNa mUkyo. te gayo paNa teno prabhAva na gayo. te gayo paNa tenI raheNI-karaNI je badhAe apanAvelI, te koIthI na chUTI. te gayo paNa badhAno 'bhasavA'no utsAha to divase divase vadhavA ja lAgyo. paNa, bhasavAnuM jene phAvyuM tene phAvyuM. te badhA moTebhAge potAno paraMparAgata avAja sAva bhUlI gayA ane jemane bahu phAvaTa na AvI, temanA to bAvAnA beya bagaDyA. rahetuM. 4 A rUpakakathA svayaM eTalI vAcALa che ke, tenA vatI kAMI kahevAnuM bAkI nathI bhavya bhASA : mAtRbhASA Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATalI prastAvanA karIne vAta mAMDavI che, bhASAnI... dareka bhASAne potAnI khUbIo, khAmIo ke khAsiyato hoI zake. bhASA Akhare to mA zAradAnI bhUSA che. dareka bhASAne potAnuM AgavuM vyaktitva hoya che. dareka bhASAne potAnI AgavI sugaMdha hoya che. dareka bhASAmAM te te pradezanI saMskRti, sabhyatA ane sAmAjika jIvananuM pratibiMba paDatuM hoya che. keTalIka abhivyakti upara to amukaamuka bhASAnI IjArAzAhI ja hoya che. dareka bhASAmAM evA aneka zabda maLI zake, jeno anya bhASAmAM paryAyavAcaka eka zabda na hoya. tethI kyAreka to koI eka bhASAnA amuka zabdano bIjI koI bhASAmAM anuvAda karavo hoya to lAMbu vivecana karavuM paDe ! aMgrejI bhASA e videzI bhASA che. te bhASA IMglenDa-yuropanI AbohavAmAM UcharelI che. temAM tyAMnI saMskRtinI gaMdha che. je te pradezanI dhArmika mAnyatAo, rUDhio, praNAlIo, jIvanazailI, AhArazailI, veSabhUSA, vyavahAro, saMbaMdho, sabhyatAo, dinacaryA, aupacArikatA, saMvedanAo, vicAradhArAo, bhaugolika paristhitio, aitihAsika vAraso, paraMparAgata bAbato, bhAvanAo, Adarzo, havAmAna, rAjakIya ane kAyadAkIya DhAMcAo vagere vagere aneka bAbato bhASA sAthe joDAyelI hoya che. A badhA paribaLo pradeza - pradeza alaga hoya te svAbhAvika che. ' khorAkanI bAbatamAM paNa pradeza, prakRti ane Rtu pramANe parivartana jarUrI hoya che. khorAkanI jema veSabhUSA, makAna-racanA vagere jIvananI dareka bAbata prakRti ane paristhitine anurUpa ja hovA joIe. bhASA paNa te te pradezanI saMskRti ane paristhiti sAthe tAlamela sAdhe tevI hovI joIe. koI paNa prajAnuM nAgarikazAstra temanA ItihAsa, bhUgoLa ane samAjazAstrathI nirapekSa na hovuM ghaTe. potAnA prAkRtika avayavothI TevAyeluM ane keLavAyeluM zarIra ghaNI vAra kRtrima avayavo svIkAra karatuM nathI. ApaNuM lohI anya varganA lohIne baMdhabesatuM nathI thatuM. to, A dezanI sAMskRtika AbohavAmAM keLavAyelA ApaNA mAnasane ane ApaNI jIvanadhArAne videzI bhASA kevI rIte mAphaka AvI zake? bahu ja AsAnIthI gaLe Utare tevI A vAta aMgrejIgrasta mAnasikatA svIkArI zake tema nathI. bhavya bhASA mAtRbhASA Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UMTa aMdara, Araba bahAra. sAcuM ane sAruM gujarAtI bolI zake tevA gujarAtI keTalA ? sAcuM ane sAruM aMgrejI bolI zake tevA paNa gujarAtI keTalA ? mAruM evuM anumAna che ke sAcuM ane sAruM gujarAtI bolI-lakhI na zake te kadAca aMgrejI bhaNe ke aMgrejImAM bhaNe to paNa sAcuMsAruM aMgrejI paNa prAyaH bolI-lakhI na zake. aMgrejInuM gAMDapaNa vadhyuM che paNa zuddha aMgrejI bolanArA to vadhyA nahi, zuddha gujarAtI bolanArA adazya thavA lAgyA. A durghaTanAmAMthI eka navI bhASAno prasava thayo. keTalAka tene gujarejI kahe che. koI tene gujaliza nAma Ape che. tene IMgrAtI athavA aMgrAtI paNa kahI zakAya. je loko gujarAtI bole che te mAtRbhASA pratyenI gauravabhAvanAthI gujarAtI bole che ke aMgrejI nahi AvaDavAne kAraNe ? te kaLavuM ane kahevuM thoDuM agharuM che. khorAkI padArthamAM bheLaseLa karavI te kAyadesarano guno gaNAya che. to bhASAnI bheLaseLa bhale kAyadAnI dRSTie aparAdha na gaNAto hoya paNa, eka gauravavaMtI bhASAno apalApa to jarUra gaNAya. dareka bhASAne potAnuM gaurava hoya che. tenA gauravanuM khaMDana karavAno adhikAra koIne paNa kevI rIte hoI zake ? 6 AkhA divasamAM tamArA kAne paDatAM gujarAtI vAkyomAMthI zuddha gujarAtI vAkyo bhavya bhASA : mAtRbhASA bhavya Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalAM ? ahIM 'zuddha' no artha be prakAre karavAno che. zuddha gujarAtI eTale aMgrejInI bheLaseLa vagaranuM gujarAtI ane zuddha gujarAtI eTale vyAkaraNa-zuddha gujarAtI. dainika vyavahAru bhASAmAM keTalA badhA aMgrejI zabdoe ghusaNakhorI karI che, teno aMdAja te zabdono upayoga karanArAone bhAgye ja haze. ane, eTalI hade te aMgrejI zabdoe potAnuM varcasva gujarAtI mAnasa para jamAvyuM che ke, te vaparAtA aMgrejI zabdono gujarAtI paryAya zuM thAya te paNa lagabhaga visarAtuM jAya che. ghaNA badhA gujarAtIbhASI parivAro makAnamAM nathI rahetA, bilDiMgamAM rahe che. bilDiMganA paNa koI mALa para nahi, phlora para rahetA hoya che. te pahelo, bIjo, trIjo ke cotho phlora nathI hoto paNa 1st, 2nd, 3rd ke 4th phlora hoya che. te phlora para javA mATe dAdaro nathI hoto, sTerakesa hoya che. te phlora upara paNa temano nivAsakhaMDa nathI hoto, phlaeNTa hoya che. te phlaeNTane daravAjo bhAgye ja hoya che, meIna geTa hoya che. te phlaeNTamAM bhoMyataLiyuM nathI hotuM, phloriMga hoya che. chata nathI hotI, sIliMga hoya che, dIvAla ke bhIMta nathI hotI, vaoNla hoya che. rasoDuM nathI hotuM, kicana hoya che. dIvAnakhAnuM nathI hotuM, DroIMgarUma hoya che. koThAra nathI hoto, sTorarUma hoya che. zayanakhaMDa nathI hoto, beDarUma hoya che. snAnakhaMDa ke nahAvAnI oraDI nathI hotI, bAtharUma hoya che. jAjarU nathI hotuM, ToIleTa hoya che. temanA gharamAM ekeya oraDo nathI hoto, badhI rUma ja hoya che. jharUkho nathI hoto, bAlkanI ke gaeNlerI hoya che, makAnane agAsI ke dhAbuM nathI hotA, Teresa hoya che. bArI nathI hotI, vinDo hoya che. bAMkaDo nathI hoto, sophA hoya che. temanA gharamAM gharanI dIvAlo raMgelI nathI hotI, peInTa karelI hoya che. temanA gharamAM phUladAnI nathI hotI, phlAvarapoTa hoya che. gharamAM kabATa nathI hoto, vaoNrDaroba ke kapaborDa hoya che. kAcanuM kabATa nathI hotuM, zaoN-kesa hoya che. abharAI ke chAjalI nathI hotI, selpha hoya che. rAcaracIluM nathI hotuM, pharnicara hoya che. bAMdhakAma nathI karatA, kansTrakzana kare che. teo gharane tALuM nathI mAratA, laoNka mAre che. gurakho nathI rAkhatA, vaoNcamena rAkhe che. teo nivAsagRhamAM nathI rahetA, eNpArTamaeNnTamAM rahe che. makAna mAlikInuM nathI hotuM, oNnarazipanuM hoya che. bhADA para nathI hotuM, renTa para hoya che. makAnane hada nathI hotI, bAunDarI hoya bhavya bhASA : mAtRbhASA 7 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. te tenuM raheThANa nathI, resiDansa che. rasoDAmAM cUlo nathI hoto, gesasTava hoya che. thALI nathI hotI, DIza hoya che. pavAluM nathI hotuM, glAsa hoya che. camacI nathI hotI, spUna hoya che. A loko have savArano nAsto nathI karatA, brekaphAsTa kare che, bapore jamatA nathI, laMca le che. sAMje vALu nathI karatA, Dinara le che. A loko bhAta nathI khAtA, rAIsa khAya che. sapharajana nathI khAtA, eNpala khAya che. anAnasa nathI khAtA, pAIneMpala khAya che. rasa nathI pItA, jyusa pIve che. A loko phLa ja kyAM khAya che ? teo to phrUTa khAya che. A badhA dhANI nathI khAtA, popakaoNrna khAya che. kacuMbara nathI khAtA, salADa khAya che. teo pINuM nathI pItA, Drinksa pIve che. ThaMDuM pINuM nathI pItA, sophTa-Drinka pIve che. bhUMgaLIthI nahi, sTraoNMthI pIve che. vAnagIno svAda nathI hoto, TesTa hoya che. vAnagI svAdiSTa nathI hotI, TesTaphUla hoya che. zAkabhAjI tAjA nathI hotA, phreza hoya che. kaoNphI ThaMDI nathI hotI, kolDa hoya che. te kalamathI nathI lakhatA, pena-bolapenathI lakhe che. kAgaLa para nathI lakhatA, pepara para lakhe che. pustaka nathI vAMcatA, buka vAMce che. te koIne patra nathI lakhatA, leTara lakhe che. patrane parabIDiyAmAM nathI bIDatA, envalapamAM peka kare che ane te envalapane te coMTADatA nathI, sTika kare che. te mATe te guMdarano upayoga nathI karatA, gamano upayoga kare che. TapAlI nathI hoto, posTamena hoya che. kAraNake, TapAla nathI hotI, posTa hoya che. TapAlanuM vitaraNa nathI thatuM, DilivarI thAya che. A loko koIne maLatA nathI, miTiMga kare che. koIne satkAratA nathI, vaeNlakama kare che. koIne '"Avajo'' nathI kahetA, guDabAya ke 'sI yu' kahe che. praNAma nathI karatA, guDa maoNrniMga ke guDaIvaniMga kare che. teo dilagIrI nathI vyakta karatA, saoNrI kahe che. A loko savAre cAlavA nathI jatA, maoNrniMga vaoNka kare che. kasarata ke vyAyAma nathI karatA, eksarsAIjha kare che. yogAsana nathI karatA, yogA kare che. akhADAmAM nathI jatA, jimneziyamamAM jAya che. teo chApAM ke vartamAnapatra nathI vAMcatA, nyUjhapepara vAMce che. sAptAhika ke mAsika jevA koI sAmayika nathI vAMcatA, megejhina vAMce che. bhavya bhASA : mAtRbhASA 8 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temanA bALako IMgliza mIDiyamamAM ja bhaNe che. kadAca gujarAtImAM bhaNatA hoya to paNa te gujarAtI mAdhyamamAM nahIM, gujarAtI mIDiyamamAM bhaNe che. nizALa ke zALAmAM nathI bhaNatA, skUlamAM bhaNe che. te pachI ucca abhyAsa nathI karatA, phardhara sTaDI kare che. te mATe te mahAvidyAlayamAM nathI jatA, kaoNlejamAM jAya che. skulamAM paNa praveza nathI meLavatA, eDamizana meLave che. skUlamAM AcArya nathI hotA, heDamAsTara ke prinsipAla hoya che. temane zikSaka nathI bhaNAvatA, TIcara bhaNAve che. temane bhaNavAnA viSayo nathI hotA, sakkekTasa hoya che. temane skUlamAM vacce vizrAntinathI maLatI, risesa maLe che. te mATe ghaMTa nathI vAgato, bela vAge che. te bela paTAvALo nathI vagADato, khUna vagADe che. skUlamAM temane lavAjama bharavAnuM nathI hotuM, phI bharavAnI hoya che. A phI kAryAlayamAM jaIne nathI bharavAnI, oNphisamAM jaIne bharavAnI hoya che. oNphisamAM kArakuna ane khajAnacI nathI hotA, klArka ane ziara hoya che. skUlamAM paNa temanA dhoraNa nathI hotA, sTAnDarDa hoya che. te sTAnDarDa paNa paheluM, bIjuM, trIjuM...nathI hotA, pharsTa, sekanDa, tharDa.. vagere hoya che. dareka sTAnDarDamAM varga nathI hotA, klAsa hoya che. te klAsa paNa a-ba-ka-Da nathI hotA, e-bI-sI-DI...hoya che. dareka klAsamAM zikSaka mATe khurazI ane meja nathI hotA, cera ane Tebala hoya che. bhaNAvavA mATe kALu pATiyuM nathI hotuM, blekaborDa hoya che. bhaNanAra vidyArthI nathI hoto, TuDanTa hoya che. vidyArthI pATalI para nathI besatA, benca para bese che. temane ravivAre nahi sanDe skUla baMdha rahe che. skUla baMdha rahe te rajA nathI hotI, holI-De hoya che. varSamAM be satra nathI hotA, Tarma hoya che. vacce vacce temanI kasoTI nathI levAtI, TesTa levAya che. varSanA aMte temanI parIkSA nathI levAtI, ekjhAminezana levAya che. A ekjhAminezana vakhate temane beThaka kramAMka nathI maLato, sITa naMbara maLe che. ekjhAminezana mATe temane arajIpatraka bharavAnuM nathI hotuM, phorma bharavAnuM hoya che. temane parIkSA ApavA parIkSAkhaMDamAM nathI javAnuM, ekajhAminezana holamAM javAnuM hoya che. parIkSA mATe vidyArthI taiyArI nathI karatA, priparezana kare che. parIkSA ApatA nathI, parIkSAmAM apiara thAya che. rajUAta nathI karatA, prejhanTezana kare che. tyAM dhyAna rAkhavA nirIkSaka nathI AvatA, suparavAIjhara Ave che. parIkSA mATe bhavya bhASA : mAtRbhASA Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyArthIne praznapatra nathI maLatuM, kvezcanapepara maLe che. tenA javAba temane uttarapatramAM lakhavAnA nathI hotA, AnsarazITa ke Ansara-peparamAM lakhavAnA hoya che. AnsarazITa ochI paDe to temane pUravaNI mAMgavAnI nathI hotI, saplimenTarI mAMgavAnI hoya che. temanA uttarapatra parIkSaka pAse nathI jatA, ekjhAminara pAse jAya che. te tapAsatA nathI, ceka kare che. pachI te guNAMka nathI ApatA, mArksa Ape che. parIkSAnuM pariNAma nathI AvatuM, rijhalTa Ave che. vidyArthI uttIrNa nathI thato, pAsa thAya che. te kramAMka nathI meLavato, renka meLave che. tenA TakA nathI gaNAtA, parsanTeja gaNAya che. tene guNAMkapatra nathI maLatuM, mArkazITa maLe che. skUlamAM tenI pragatino ahevAla noMdhavA mATe pragatipatraka nathI hotuM, progresa kArDa hoya che. parIkSA bAda tene chuTTInI rajAo nathI maLatI, vekezana maLe che. skUla taraphathI tene pramANapatra nathI maLatuM, sarTiphikeTa maLe che. mahAvidyAlayamAM praveza guNavattA para nathI maLato, meriTa para maLe che. meriTa na hoya te anudAna ApIne praveza nathI meLavatA, Donezana ApIne eDamizana meLave che. praveza meLavavAmAM anAmata hissAne kAraNe temane takalIpha nathI paDatI, rijharvezana kvoTAne kAraNe takalIpha paDe che. zALA ke kaoNlejanA bhaNatarane aMte temane padavI ke upAdhi nathI maLatI, DigrI maLe che. te DigrI snAtakanI ke pAraMgatanI nathI hotI, baeNcalara ke mAsTaranI hoya che. mahAvidyAlayamAM bhaNavA mATe vividha pravAho nathI hotA, sTrImsa hoya che. te kalA-vANijya-vijJAnanA pravAha nathI hotA, ArTakomarsa-sAyansanA hoya che. dareka pravAhamAM vividha zAkhAo nathI hotI, brAcijha hoya che. vijJAna pravAhano vidyArthI AgaLa vadhIne Ijanera ke tabIba nathI banato, enjiniyara ke DaoNkaTara bane che. bhaNIgaNIne dareka jaNa potAnI kArakirdI nathI banAvatA, kariara banAve che. te mATe keTalAka paradeza nathI jatA, abraoNDa jAya che. zALAmAM vidyArthIo gaNita nathI bhaNatA, methemaeNTiksa bhaNe che. bhASA nathI bhaNatA, legyeja bhaNe che. ItihAsa nathI bhaNatA, hisTrI bhaNe che. bhUgoLa nathI bhaNatA, jyogrophI bhaNe che. vijJAna nathI bhaNatA, sAyansa bhaNe che. nAgarikazAstra nathI bhaNatA, siviksa bhaNe che. samAjazAstra nathI bhaNatA, sozyalasTaDI bhaNe che. bhautikazAstra nathI Iima 10 bhavya bhASA : mAtRbhASA Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaNatA, phijhiksa bhaNe che. rasAyaNazAstra nathI bhaNatA, kaeNmisTrI bhaNe che. bhUmiti nathI bhaNatA, jomeTrI bhaNe che. aMkagaNita nathI bhaNatA, eNrimeTika bhaNe che. bIjagaNita nathI bhaNatA, eNljibrA bhaNe che. jIvavijJAna nathI bhaNatA, bAyaoNlaoNjI bhaNe che. arthazAstra nathI bhaNatA, Ikonomiksa bhaNe che. citrakAma nathI zIkhatA, DroIMga zIkhe che. paryAvaraNa -vijJAna nathI bhaNatA, envAyaramenTala sAyansa bhaNe che. keTalAka loko jyotiSazAstranathI bhaNatA, esTrolojI bhaNe che. hastarekhAvijJAna nathI bhaNatA, pAmisTrI bhaNe che. tattvajJAna nathI bhaNatA, philaoNsophI bhaNe che. sAhitya nathI vAMcatA, liTarecara vAMce che. vArtA nathI vAMcatA, sTorI vAMce che. vinodI TucakA nathI vAMcatA, jaoNkasa vAMce che. kavitA nathI vAMcatA, poema vAMce che. anukramaNikA nathI vAMcatA, InDeksa vAMce che. pariziSTa nathI vAMcatA, epenDiksa vAMce che. pRSTha kramAMka sAthe temane matalaba nathI, te peIja naMbara joI le che. pustakane mukhapRSTha nathI hotuM, phranTa peIja hoya che. pustakanAM prakaraNa nathI hotA, caeNpTarsa hoya che. dareka caeNpTarane zIrSaka ke mathALuM nathI hotuM, TAITala hoya che. pustakanuM mudraNa nathI thatuM, prinTiMga thAya che. te prakAzita nathI thatuM, pabliza thAya che. prakAzita karanAra prakAzaka nathI hotA, pablizara hoya che ane te prakAzana nathI kahevAtuM, pablikezana kahevAya che. zALAomAM zikSaNa nathI apAtuM, eNjyukezana apAya che. sahazikSaNa nathI hotuM, ko-eNjyukezana hoya che. vidyArthIonI zALAmAM hAjarI nathI purAtI,eTenDansa purAya che. te hAjara ke gerahAjara nathI hotA, prejhanTa ke eNbsanTa hoya che. temane aThavADiyAmAM somavAra-maMgaLavAra-budhavAra-guruvAra-zukravAra-zanivAra ane ravivAra nahi paNa, vIkamAM maDe-TukaDe-venacche-tharsaDa-phrAyaDe-saeNTarDa ane saDe hoya che. te yojanA nathI banAvatA, projekTa banAve che. te yojanA vividhalakSI nathI hotI, malTiparpasa hoya che. teNe muddAsara nathI lakhyuM, Tu dha paoNInTa lakhyuM che. zALAmAM chokarAo ane chokarIo nathI hotA, baoNyajha enDa garlsa hoya che. gaNitamAM vidyArthI vattA karIne saravALo nathI karatA, plasa karIne oNDizana kare che. ochA karIne bAdabAkI nathI karatA, mAInasa karIne sa kzana kare che. guNyA karIne bhavya bhASA mAtRbhASA 11 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNAkAra nathI karatA, malTiplAya karIne malTiplikezana kare che. bhAgyA karIne bhAgAkAra nathI karatA, DivAIDa karIne Divijhana kare che. teo varga nathI karatA, skvera kare che. vargamULa nathI kADhatA, skaverarUTa kADhe che. ghana nathI karatA, kyUba kare che. ghanamULa nathI kADhatA, kyUbarUTa kADhe che. bhUmitimAM vartuLa nathI hotuM, sarkala hoya che. vartuLane kendra nathI hotuM, senTara hoya che. tene trijyA nathI hotI, reDiasa hoya che. vyAsa nathI hoto, DAyAmITara hoya che. parigha nathI hoto, sarkamansa hoya che. kSetraphaLa nathI hotuM, eriyA hoya che. AkRti nathI hotI, phigara hoya che. corasa nathI hoto, skvera hoya che. trikoNa nathI hoto, TrAyangala hoya che. vastu jADI-pAtaLI nathI hotI, thika ke thina hoya che. nAnuM-moTuM nathI hotuM, smaoNla-biga hoya che. halakuM-bhAre nathI hotuM, lAITa-hevI hoya che. laMbAI nathI hotI, lentha hoya che. pahoLAI nathI hotI, viDyuM hoya che. UMcAI nathI hotI, hAITa hoya che. vajana nathI hotuM, veITa hoya che. kada nathI hotuM, sAIjha hoya che. teo aMtara nathI mApatA, DisTensa mApe che. uSNatAmAna nathI mApatA, Temparecara mApe che. nADInA dhabakArA nathI tapAsatA, palsa tapAse che. hRdayanA dhabakArA nathI mApatA, hArTabiTsa mApe che. zarIramAM dhamanI nathI hotI, ArTarI hoya che. zirA nathI hotI, vena hoya che. yakRta ke pittAzaya nathI hotuM, livara hoya che. phephasAM nathI hotAM, lagsa hoya che. magaja nathI hotuM, breIna hoya che. AMtrapuccha nathI hotuM, eNpenDiksa hoya che. bhaNI lIdhA pachI te nokarI mATe prayatna nathI karatA, sarvisa ke joba mATe prayatna kare che. te mATe temanI mulAkAta nathI levAtI, InTarvyu levAya che. te pachI temanI pasaMdagI nathI thatI, silekzana thAya che. nimaNUka nathI thatI, eoNInTamenTa thAya che. pachI te peDhImAM nahi paNa kaMpanImAM, joDAtA nathI, jaoNInTa thAya che. temanA kAmanA kalAka nakkI nathI thatA, varkiMga avarsa nakkI thAya che. temane pagAra nathI maLato, pe athavA selarI maLe che. te sivAya khAsa bhaththAM temane nathI maLatA, spezyala elAunsisa maLe che. nokarImAM temane uparI nathI hotA, baoNsa hoya che. nokarI na phAve to te rAjInAmuM nathI ApatA, rijhAIna kare che. zeThane na phAve to zeTha temane pANIcuM nathI pakaDAvatA Disamisa kare che athavA rasTikeTa kare che. amuka uMmare te nivRtta nathI thatA, riTAyara thAya che. 12 bhavya bhASA : mAtRbhASA bhavya Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A loko dhaMdho nathI karatA, bijhanesa kare che. bajAramAM nathI jatA, mArkeTamAM jAya che. kharIdI nathI karatA, paracejha kare che. vecANa nathI karatA, sela kare che. vakaro nathI karatA, Tarnaovara kare che. temAM te napho ke nukazAna nathI karatA, praoNphiTa ke losa kare che. te nAmuM nathI lakhatA, ekAunTa lakhe che. tene mATe munimajI nathI rAkhatA, ekAunTanTa rAkhe che. te khAtAvahI nathI rAkhatA, lejara rAkhe che. jamA-udhAra nathI karatA, DebiTa-kreDiTa kare che. varSane aMte te saravaiyuM nathI kADhatA, belensazITa banAve che. temanI dukAne gharAka nathI AvatA, kasTamara Ave che. te mAla nathI veMcatA, guTsa vece che. te rokaDethI vepAra nathI karatA, kaeNzathI kare che. te mAlano bhAva nathI kahetA, prAIsa kahe che. paisA laIne te pahoMca ke rasIda nathI ApatA, risiTa Ape che. te karaverA nathI bharatA, TaeNksa bhare che. Avakavero nathI bharatA, InkamaTaeNksa bhare che. vecANavero nathI bharatA, selsaTaeNksa bhare che. te sodo nathI karatA, DIla kare che. te bhAgIdArImAM dhaMdho nathI karatA, pArTanarazipamAM kare che. te karAranAmuM nathI karatA, eNgrImenTa kare che. te bAMyadharI nathI ApatA, kamiTamenTa Ape che. te ugharANIe nathI jatA, kalekazana mATe jAya che. te karoDapati nathI banatA, malTimilyonara bane che. te devALuM nathI phUMkatA, DipholTara bane che. loko haDatAlanathI pADatA, sTrAIka para Utare che. pariSado nathI bharatA, kaoNnpharansa bhare che. arejI nathI karatA, eNplikezana kare che. carcAsatra nathI karatA, seminAra kare che. virodha nathI karatA, proTesTa kare che. carcA nathI karatA, Diskasa kare che. samiti nathI banAvatA, kamiTI race che. teo TharAva pasAra nathI karatA, rijholyuzana pAsa kare che. teo prastAva ke darakhAsta nathI mUkatA, prapojhala mUke che. teo carcA ke vAdavivAda nathI karatA, DibeTa kare che. teo samaya pasAra nathI karatA, TAIma pAsa kare che. koInA dhaMdhAmAM karmacArIo nathI hotA, sTApha hoya che. majUro nathI hotA, lebararsa hoya che. gumAstA nathI hotA, sarvanTa hoya che. koI udyoga nathI calAvatuM InDasTrI calAve che. te calAvanAra udyogapati nathI hotA, InDasTriyAlisTa hoya che. temane kArakhAnuM nathI hotuM, phekaTarI hoya che. temAM utpAdana nathI thatuM, proDakzana thAya che. utpAdana mATe kAcAmAlanI jarUra nathI, raoN maTIriyalanI jarUra hoya che. kArakhAnAmAM yaMtra nathI bhavya bhASA mAtRbhASA 13 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hotA, mazIna hoya che. jenuM utpAdana thAya te mAla nathI hoto, proDakaTa hoya che. tenuM vitaraNa nathI thatuM, DisTrIbyuzana thAya che. mAlanI upara bAradAna nathI hotuM, pekiMga hoya che. te mAlane khokhAmAM bharavAmAM nathI Avato, boksamAM bharavAmAM Ave che. tene khaTArAmAM bharIne mokalavAmAM nathI Avato, TrakamAM bharavAmAM Ave che. keTalIka mAla rela mAraphata mokalavAmAM nathI Avato, Trena dvArA mokalAya che. te mAlagADI ke bhArakhAnuM nathI hotuM, guDjha Trena hoya che. vastu kiMmatI nathI hotI, kaoNrlI hoya che. mAla pahoMcADavAmAM nathI Avato, mAlanI DilivarI thAya che. teNe jaththAmAM nahi, balkamAM mAla kharIdyo kAraNake te jaththAbaMdha vepArI nahi, holasela DIlara che. paNa, maganabhAI paracUraNa vepArI nahi, riTelara che. te khUba vyasta nahi, bijhi hoya che. tenI dukAnanuM udghATana nahi, opaniMga hatuM. te dukAnamAM 10 TakA vaLatara nahi, DiskAunTa maLe che. rAtre 8 vAge te dukAna baMdha nahi, klojha kare che. temane mAMdagInI rajA nathI maLatI, sikalIva maLe che. hakkanI rajA nathI maLatI, pI.ela. maLe che. temane nivRtti vetana nathI maLatuM, penzana maLe che. - bALakano janma prasUtigRhamAM nathI thato, meTaraniTIhomamAM thAya che. koIne duHkhAvo nathI thato, peIna thAya che. te kyAreya rakta-parIkSaNa ke mUtra-parIkSaNa nathI karAvatA, blaDa TesTa ke yurina TesTa karAve che. temane tAva nathI Avato, phIvara Ave che. temane kabajiyAta nathI thatI, kaoNnsTipezana thAya che. temane jhADo sApha nathI Avato, Tula pAsa thAya che. temane vA-chUTa nathI thatI, gesa pAsa thAya che. temane jhADA nathI thatA, DAyeriyA thAya che. te cikitsA nathI karAvatA, TrITamenTa karAve che. te mATe te davAkhAne nathI jatA, klinika ke DispensarI para jAya che. jarUra paDe IspitAlamAM ke ruNAlayamAM dAkhala nathI thatA, haoNspiTalamAM eNDamiTa thAya che. tyAM paricArikA nathI hotI, narsa hoya che. upacArathI te sAjA nathI thatA, kyora thAya che. te pachI temane IspitAlamAMthI rajA nathI maLatI, DiscArja maLe che. jarUra paDe to temane prANavAyu ApavAmAM nathI Avato, oksijana apAya che. temane saghana sAravAra kakSamAM rAkhavAmAM nathI AvatA, InTensiva kera yuniTamAM rAkhavAmAM Ave che. te daradI nathI kahevAtA, pezanTa kahevAya che. temane goLI ApavAmAM nathI AvatI, TebleTa ApavAmAM Ave che. bhavya bhASA mAtRbhAya 14 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka ke bamaNuM nahi, siMgala ke Dabala hoya che. koI davA ekavAra-bevAra ke traNavAra levAnI nathI, vansa-svAIsa ke grAIsa levAnI che. davAnA bhAga nathI levAnA, Dojha levAnA che. davAnI dukAna nathI hotI, meDikala sTora hoya che. tAva uparAuparI ke vAraMvAra nathI Avato, phrikvanTalI tathA oNna enDa ona Ave che. temane matabheda nathI thatA, DipyuTa thAya che. te adAlatamAM nathI jatA, korTamAM jAya che. tyAM vakIla nathI hotA, laoNyara hoya che ane nyAyAdhIza nathI hotA, jaja hoya che. tyAM muko ke khaTalo nathI cAlato, kesa cAle che. tenI sunAvaNI nahIM, hiariMga thAya che. temAM dalIlo nathI thatI, ArgyumenTsa thAya che. chevaTe cukAdo nathI apAto, jajamenTa apAya che. A badhA khaTalA vibhAgIya adAlata, vaDI adAlata ke sarvocca adAlatamAM nathI cAlatA sezansa korTa, hAIkorTa ke suprimakorTamAM cAle che. rASTranA vaDApradhAna nathI hotA, prAIma minisTara hoya che. rAjyanA mukhyapradhAna nathI hotA, cIpha minisTara hoya che. rAjya ja kyAM hoya che? sTeTa hoya che. sarakAra rAjya nathI calAvatI, gavarmenTa rAjya calAve che. rASTranA vaDA rASTrapramukha ane rAjyanA vaDA rAjyapAla nathI hotA, paNa presiDenTa ane garvanara hoya che. sarakAra racavA mATe cUMTaNI nathI thatI, Ilekzana thAya che. je cUMTAya te saMsadasabhya ke vidhAnasabhya nathI hotA, paNa ema.pI. ane ema.ela.e. hoya che. te badhA cUMTAIne saMsadamAM ke vidhAnasabhAmAM nathI jatA, paNa pArlAmenTa ke lejisleTiva eNselphImAM jAya che. te saMsada ke vidhAnasabhAnA satra nathI cAlatA, sezana cAle che. tyAM kAyadAnA musaddA rajU nathI thatA, DrAphaTa rajU thAya che. te musaddA pasAra nathI thatA, pAsa thAya che. pachI te kAyadA nathI banatA laoN bane che. te kAyadAmAM sudhAro nathI karatA, emenDamenTa kare che. temane koI kAyadAkIya bAbata nathI hotI, lIgala meTara hoya che. temane koI cAya saMbaddha bAbata nathI hotI, jyuDizyala meTara hoya che. koI rAjakIya bAbata nathI hotI, poliTikala meTara hoya che. teo rAjakAraNa nathI ramatA, poliTiksa rame che. teo vaTahukama bahAra nathI pADatA, oNrDinansa bahAra pADe che. te koI jAheranAmuM bahAra nathI pADatA, noTiphikezana bahAra pADe che. te loko Ayojana nathI karatA, plAniMga kare che. te mATe Ayojana paMca nathI hotuM, plAniMga Pbhavya bhASA mAtRbhASA 15 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamizana hoya che. saMsada ke vidhAnasabhAmAM adhyakSa nathI hotA, spIkara hoya che. badhA mArga ke rastA upara nathI cAlatA, roDa para cAle che. te mArga dhorImArga nathI hoto, hAI-ve hoya che. te paNa rASTrIya dhorImArga nathI hoto, nezanala hAI-ve hoya che. tenI upara teo vAhana nathI haMkAratA, vehikala DrAIva kare che. haMkAranAra vAhanacAlaka nathI hoto, DrAIvara hoya che. vAhanaDAbI bAju nathI calAvavAnA, lephTahenDa sAIDa calAvavAnA che. vAhana vegathI nathI doDatA, spIDathI doDe che. vAhanane akasmAta nathI thatA, eNksiDanTa thAya che. vAhanane kAca nathI hotA, glAsa hoya che. kyAreya vAhana vyavahAra Thapa nathI thato, TrAphika jAma thAya che. te rasto oLaMgatA nathI, krosa kare che. gADI nathI hotI, kAra hoya che. tene paiDAM nathI hotA, vhIla hoya che. phaTaphaTiyuM nathI hotuM, bAIka ke moTara sAIkala hoya che. dvicakrI vAhana nathI hotuM, Tu-vhIlara hoya che. cAra paiDAMnAM vAhano nathI hotA, phora vhIlara hoya che. ekamArgIya rasto nathI hoto, vana-ve hoya che. keTalAka Toca para nahi, TaoNpa para pahoMce che. keTalAka madhyamAM nahi, miDalamAM pahoMce che. keTalAka jaladI nahIM, phAsTa pahoMce che. keTalAka moDA nahIM, leTa pahoMce che. keTalAka zarU nathI karatA, sTArTa kare che. pAchI nathI pharatA, riTarna thAya che. gADI pAchI nathI vALatA, rivarsamAM le che. bhADAnA vAhananuM bhADuM nathI hotuM, pheara hoya che. gADImAM potAnI beThakanuM ArakSaNa nathI karAvata, rijharvezana karAve che. pratIkSAyAdImAM temanuM nAma nathI AvatuM, veITiMga lIsTamAM Ave che. gADImAM DabA nathI hotA, kampArTamenTa hoya che. gADInuM Agamana nathI hotuM, arAIvala hoya che. prayANa nathI hotuM, DipArcara hoya che. teo cAMpa nathI pADatA, svica ona kare che. smita nathI karatA, smAIla kare che. paDado nathI karatA, karNana kare che. gAdalA para ochADa ke cAdara nathI pAtharatA, beDazITa pAthare che. daMtamaMjana nathI vAparatA, TuthapAvaDara vApare che. khetI nathI karatA, phArmiMga kare che. te karanArA kheDUta nathI hotA, phArmara hoya che. koI khUna ke hatyA nathI karatuM, marDara kare che. koI AtmahatyA nathI karatuM, syusAIDa kare che. koIno janmadivasa nathI Avato, 16 - bhavya bhASA : mAtRbhASA Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bartha-De Ave che. koI janme che ja kyAM ? borna thAya che. koInuM mRtyu nathI thatuM, Detha thAya koI koIne AmaMtraNa nathI ApatA, InviTezana Ape che. te mATe AmaMtraNapatrikA nathI lakhatA, InviTezana kArDa lakhe che. koInI sagAI nathI thatI, eNngajamaeNnTa thAya che. lagna nathI thatA, mereja thAya che. lagnanI vADI nathI hotI, mereja hola hoya che. chUTAcheDA nathI thatA, Divorsa thAya che. koI guno nathI karatuM, krAIma Acare che. te gunegAra nathI kahevAto, kriminala kahevAya che. tene kedamAM nathI purAto, jelamAM purAya che. tene jAmIna para choDavAmAM nathI Avato, bela para choDavAmAM Ave che. tene daMDa nathI thato, penalTI thAya che. sajA nathI thatI, panizamaeNnTa thAya che. koI kharIdI karavA nathI nIkaLatuM, zaoNpiMga karavA nIkaLe che. pAkiTa laIne nathI jatA, vaoNleTa ke parsa laIne jAya che. vepArI sAthe rakajhaka nathI karatA, bArgeniMga kare che. loko bagIcAmAM pharavA nathI jatA, gArDanamAM jAya che. copATI para nathI jatA, bIca para jAya che. saMgrahAlaya jovA nathI jatA, myujhiyama jovA jAya che. prANIsaMgrahAlaya jovA nathI jatA, jhU jevA jAya che. calacitra jovA nathI jatA, sinemA-philma-muvI ke pizcara jevA jAya che. nATaka jovA nathI jatA, DrAmA jovA jAya che. gujarAtIo moTebhAge gujarAtI DrAmA jotA hoya che, iMgliza nATaka kyAreya nathI jotA ! loko saMgIta nathI sAMbhaLatA, myujhika sAMbhaLe che. teo bhASaNa ke vaktavya nathI ApatA, lephTara ke spIca Ape che. teo pracAra nathI karatA, pablisiTI kare che. jAherAta nathI ApatA, eNDvarTAIjhamaeNnTa Ape che. teo lokapriya nathI banatA, paoNpyulara bane che. temane pitA-mAtAjI ke bApA-bA nathI hotA, phAdhara-madhara, pappA-mammIke ThaMDa-mAma hoya che. temane kAkA-mAmA nathI hotA, ankala hoya che. kAkI-mAmI nathI hotA, AnTI hoya che. dIkaro nathI hoto, sana hoya che. dIkarI nathI hotI, DaoNTara hoya che. bhAInathI hoto, bradhara hoya che. bahena nathI hotI, sisTara hoya che. bhAIo ane baheno nathI hotA, je enDa leDIjha hoya che. purUSo ane strIo nathI hotA, ela enDa bhavya bhASA: mAtRbhASA 17 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phimela hoya che. loko becena nathI thatA, naravasa ke apaseTa thAya che. niSphaLa nathI jatA, pheIla thAya che. temane tANa nathI hotI, sTresa hoya che. ciMtA nathI hotI, Tenzana hoya che. teo gamagIna nathI banatA, Dipresa thAya che. loko vImo nathI utAratA, Izyoransa utAre che. teno vImAnata nathI hoto, paoNlisI hoya che. te vImo pAkato nathI, maeNcyora thAya che. tyAre teo teno dAvo nathI karatA, kleIma kare che. vImo pAke tyAre vImAnI rakama nathI maLatI, amAunTa maLe che. teo maMdiramAM nathI jatA, TempalamAM jAya che. bhagavAnane pUjatA nathI, gAMDane varzipa kare che. teo prArthanA nathI karatA, preyara kare che. temane AzIrvAda nathI maLatA, blesiMsa maLe che. dukAnanA mAlika nathI hotA, proprAITara hoya che. koI saMsthAmAM maMtrI nathI hotA, sekreTarI hoya che. khajAnacI nathI hotA, Trejharara hoya che. loko kapaDAM darajI pAse nathI sIvaDAvatA, Telara pAse sIvaDAve che. darajI mApa nathI letA, mejharamenTa le che. taiyAra kapaDAM nathI maLatA, reDimaeNDa gArmenTa maLe che. lAkaDAnuM kAma suthAra pAse nathI karAvatA, kArpenTara pAse karAve che. raMgavAnuM kAma raMgArA nathI karatA, peInTara kare che. te loko hajAmanI dukAne vALa nathI kapAvatA, hera kaTiMga salUnamAM TrimiMga karAve che. mAthAmAM tela nathI nAMkhatA, hera-Ila nAMkhe che. darpaNa, AyanA ke arIsAmAM nathI jotA, miraramAM jue che. teo zarIrazobhA nathI karatA, mekaapa kare che. te mATe sauMdarya prasAdhano nathI vAparatA, kauMsameTikasa vApare che. attara nathI chAMTatA, senTa athavA paphyuma chATe che. te loko gharano zaNagAra nathI karatA, Dekorezana kare che. teo zistano Agraha nathI rAkhatA, Disiplinano Agraha rAkhe che. bhaNavAthI jJAna nathI vadhatuM, naoNleMja vadhe che. teo mAhitI bhegI nathI karatA, Inpharmezana bhegI kare che. vastuo mUkavA te thelI ke peTI nathI vAparatA, baeNga vApare che. teo sArI rIte vartatA nathI, sArI rIte biheva kare che. temanuM sAruM vartana vakhaNAtuM nathI, guDa kanDakTa vakhaNAya che. temane InAma nathI maLatuM, prAIjha maLe che. teo koIne bheTa nathI ApatA, giphTa ke prejhanTa Ape che. teo koIne 18 A bhavya bhASAH mAtRbhASA Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzvAsana nathI ApatA, kansolezana Ape che. temane mATe kAMI pharajiyAta nathI hotuM - kAMI marajiyAta nathI hotuM, kampalasarI ane vaoNlanTarI hoya che. temane koI kAryakrama nathI hoto, progrAma hoya che. samAraMbha nathI hoto, phaMkazana hoya che. temane tahevAra ke utsava nathI hotA, phesTivala hoya che. teo tasavIra nathI letA, phoTo pADe che. temane oLakhapatra nathI hotuM, AIDenTiTI kArDa hoya che. temane paravAnagI nathI maLatI, paramizana maLe che. paravAno nathI maLato, lAIsansa maLe che. teo noMdhaNI nathI karAvatA, rajisTrezana karAve loko pravRtti nathI karatA, eNkTiviTI kare che. kAma nathI karatA, varka kare che. Adeza nathI karatA, oNrDara kare che. mAnavAnuM nathI karatA, bilIva kare che. vizvAsa nathI karatA, TrasTa kare che. chetarapiMDI nathI karatA, phaoNDa kare che. temane prayojana ke uddeza nathI hotA, parpasa ke InTenzana hoya che. dhyeya nathI hotuM, gola hoya che. jIvana nathI hotuM, lAIpha hoya che. jIvanazailI nathI hotI, lAIpha-sTAIla hoya che. jIvanadhoraNa nathI hotuM, sTAnDarDa opha liviMga hoya che. kAraNa nathI hotuM, rIjhana hoya che. koI adhikAra mATe nathI laDatA, rAITa mATe laDe che. koI pharaja nathI bajAvatA, DyuTI bajAve che. koI javAbadArI nathI rAkhatA, rispaoNnsibiliTI rAkhe che. koInI kriyA ke pratikriyA nathI hotI, aMkazana ane riekazana hoya che. davAnI paNa ADaasara nathI hotI, riekzana hoya che. koI pratibhAva nathI ApatuM, risponsa - Ape che. koIne jarUriyAta ke AvazyakatA nathI hotI, rikvAyaramenTa hoya che. kAMI Avazyaka nathI hotuM, nesesarI hoya che. sagavaDatA nathI joItI, kampharTa joIe che. vaibhava nathI joItA, lakjharI joIe che. temane kAMI anukULa nathI hotuM, kanvInianTa hoya che. kAMI pratikULa nathI hotuM, InkavInianTa hoya che. loko paisAnuM rokANa nathI karatA, InvesTamenTa kare che. temane vyAja nathI maLatuM, InTaresTa maLe che. vaLatara nathI maLatuM, riTarna maLe che. anAmata nathI ApatA, DipojhiTa Ape che. paisA uchInA nathI letA, lona le che. hamAthI paisA nathI bharatA, InsTaoNlamaeNnTathI bhare che. paisA cUkavatA nathI, pemenTa kare che. bajAramAM dalAla nathI hotA. brokara hoya che. bhavya bhASA mAtRbhASaNa 19 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temane dalAlI nathI maLatI, brokareja maLe che. ADatiyA nathI hotA, kamizana ejanTa hoya che. temane AData nathI maLatI, kamizana maLe che. teo rakama thApaNa nathI mUkatA, DipaoNjhiTa kare che. te bacatakhAtAmAM-cAlakhAtAmAM athavA muddatI anAmatakhAtAmAM nahi paNa seviMsakaranTa ke phiksa DipojhiTa ekAunTamAM bhare che. tyAM surakSita anAmata kakSanI suvidhA nahi, paNa seIpha DipojhiTa vaoNlTanI phesiliTI hoya che. loko pAse milkata nathI hotI, eNseTsa hoya che. devuM nathI hotuM, lAyabiliTijha hoya che. teo vAMcana nathI karatA, rIDiMga kare che. teo AgevAnI nathI letA, lIDiMga kare che. tethI te AgevAna ke netA nathI, lIDara che. sinemAmAM abhinetA nathI hotA, eNkTarI hoya che. ramata nathI ramatA, geIma rame che. khelADI nathI hotA, pleyara hoya che. ramatanuM medAna nathI hotuM, ple-grAunDa hoya che. sabhAkhaMDa nathI hoto, oNDiToriyama hoya che. maMca nathI hoto, sTeja ke pleTaphorma hoya che. vaktA nathI hotA, spIkara hoya che. prekSakagaNa ke zrotAgaNa nathI hoto, oNDiyansa hoya che. sabhAkhaMDamAM pravezano daravAjo nathI hoto, enTransa geTa hoya che. bahAra nIkaLavAno daravAjo nathI hoto, eNkjhiTa geTa hoya che. kApaDa bajAra nathI hotI, kalotha mArkeTa hoya che. hIrA bajAra nathI hotI, DAyamaMDa mArkeTa hoya che. saTTAbajAra nathI hotI, sToka mArkeTa hoya che. - | dizA pUrva-pazcima-uttara-dakSiNa nathI hotI, IsTa-vesTa-naoNrtha-sAutha hoya che. bajAramAM mAMga ane puravaTho nathI hotA, DimAnDa enDa saplAya hoya che. dezano vikAsa nathI thato, DevalapamenTa thAya che. amerikA vikasita nahi, DevalaSTha gaNAya che. bhArata vikAsazIlanahi, DevalapiMga gaNAya che. koI zAkAhArI ke mAMsAhArI nathI hotuM vejiTeriyana ane nonavejiTeriyana hoya che. kAMI maphata nathI maLatuM, phriI maLe che. rokaDA cUkavavA nathI paDatA, kaeNza cUkavAya che. koIne koInuM AkarSaNa nathI thatuM, aTrekzana thAya che. lagAva nathI thato, aTaeNcamenTa thAya che. koI vAMdho nathI letA, oMjekzana uThAve che. virodha nathI karatA, opojha kare che. abhinaMdana nathI ApatA, kaoNncepyulezana Ape che. pradarzana nathI bharatA, eNkjhibizana bhare che. gAvAnuM nathI zIkhatA, sigiMga zIkhe che. nRtya nathI zIkhatA, DAnsiMga zIkhe che. (20) bhivya bhASAH mAtRbhASA Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghoDesavArI nathI zIkhatA, horsa-rAIDiMga zIkhe che. kUtaro nathI pALatA, DogI pALe che. temane kAMI agharuM nathI hotuM, hArDa athavA Tapha hoya che. kAMI saheluM nathI hotuM, IjhI ke siMpala hoya che. kAMI barachaTa nathI hotuM, rapha hoya che. kAMI suMvALuM nathI hotuM, phAIna ke smatha hoya che. kAMI mIThuM nathI hotuM, svITa hoya che. koI sarasa nathI hotuM, phAIna ke nAIsa hoya che.koI rUpALuM nathI hotuM, byuTila hoya che. teo hoMziyAra nathI hotA, phlevarabrilyanTa ke InTelijanTa hoya che. koI tejasvI nathI hotuM, smArTa hoya che. koI nAjuka ke pataluM nathI hotuM, slima ke thina hoya che. TUMko rasto nathI hoto, zaoNrTa-kaTa hoya che. koI khAnadAna nathI hotuM, raoNyala hoya che. koI vaphAdAra nathI hotuM, laoNyala hoya che. kAMI sAcuM ke khoTuM nathI hotuM, rAITa ke roMga hoya che. kAMI sAruM ke kharAba nathI hotuM, guDa ke beDa hoya che. kAMI cokhkhuM ke gaMduM nathI hotuM, kalIna ke DarTI hoya che. koI mANasa saraLa nathI hoto, sTreTa phaoNrvaDa hoya che. koI mANasa nikhAlasa nathI hoto, TrAnsaparanTa hoya che. koI zarata nathI karatuM, kanDizana kare che. paristhiti badalAtI nathI, simyuezana badalAya che. saMyoga badalAtA nathI, sarkamasTansisa badalAya che. koIne mobho nathI hoto, pojhizana hoya che. darajjo nathI hoto, sTeTasa hoya che. kAryarIti nathI hotI, paraphormansa hoya che. saphaLatA ke niSphaLatA nathI maLatI, saksesa ke phelyora maLe che. siddhi nathI meLavatA, eNcivamenTa meLave che. apekSA nathI rAkhatA, ekaspekaTezana rAkhe che. te pUrI nathI thatI, phUlaphila thAya che. lAgaNI nathI hotI, philiMgsa hoya che. vicAra nathI hotA, thinkiMga hoya che. pRthakkaraNa nathI karatA, eNnAlisisa kare che. buddhi tIkSNa nathI hotI, zArpa hoya che. vastu pUrepUrI ke saMpUrNa nathI hotI, paraphekTa hoya che. koI Adhunika nathI hotuM, maoNrDana hoya che. AgaLa vadheluM nathI hotuM, vAnDa hoya che. pachAta nathI hotuM, baeNkavarDa hoya che. vicitra nathI hotuM, okavarDa hoya che. niSThA nathI hotI, kamiTamenTa hoya che. koI niSNAta nathI hotuM, eNkrasparTa hoya che. koI nabaLuM nathI hotuM, vIka hoya che. tArIkha nathI hotI, DeTa hoya che. rAta nathI hotI, nAITa hoya che. savAra nathI hotI, maoNrniMga hoya che. sUryAsta nathI thato, sana-seTa thAya che. aThavADiyuM ke saptAha nathI hotuM, vIka hoya che. mahino nathI hoto, mantha hoya che. varSa nathI hotuM, yara hoya che. bhavya bhASA: mAtRbhASA 21 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rajatAMti-suvarNajayaMtike hIraka jayaMti nathI hotI. silvara jyubilI-golDana jyubilI ke DAyamaMDa jyubilI hoya che. sadI ke zatAbdI nathI hotI, seMcurI hoya che. sahastrAbdI nathI hotI, mileniyama hoya che. raMga nathI hoto, kalara hoya che. te sapheda-kALo-lAla-pILo-vAdaLI-gulAbIrAkhoDI-kezarI ke lIlo nathI hoto, vAITa-bleka-reDa-cala-lU-piMka-eza-orenja ke grIna hoya che. nAkethI gaMdha nathI AvatI, mela Ave che. pRthvI goLa nathI, rAunDa che. divase sUryaprakAza nathI Avato, sanalAITa Ave che. rAtre cAMdanI nathI hotI, mUnalAITa hoya che. gharamAM battI nathI hotI, lAITa hoya che. paMkho nathI hoto, phaeNna hoya che. temane saranAmuM nathI hotuM, eDresa hoya che. AMkaDA nathI hotA, naMbara hoya che. zUnya nathI hotuM jhIro hoya che. eka-be-traNa nathI hotuM, vana-Tu-thrI hoya che. khelADI coggo ke chaggo nathI phaTakArato, phora ane siksara phaTakAre che. ramatanI spardhA nathI hotI, maeNca ke TUrnAmenTa hoya che. Aje jIvanamAM spardhAnathI vadhI, kaoNmpiTizana vadhI che. jiMdagI jhakSI nathI banI, lAIpha phAsTa banI che. koI dhImuM nathI cAlatuM, slo cAle che. ochAmAM ochuM ke vadhumAM vadhu nathI hotuM, minimamake maeNksimama hoya che. kAMI zreSTha nathI hotuM, besTa hoya che. guNavattA ane parimANa koI nathI jotuM, kvaoNliTI ane kvaoNnTiTI jue che. | sAmAnya kAMI nathI hotuM, badhuM komana hoya che. sAdhAraNa kAMI nathI hotuM, badhuM janarala hoya che. khAsa kAMI nathI hotuM, speziyala hoya che. spaSTatA nahi, kleriTI hoya che. vizeSa nahi, spesiphika hoya che. gUMcavaNa nahi, kaphyujhana hoya che. koI nirNaya nathI karatuM, DisAIDa kare che. kharekhara nahi, DephineTalI kare che. salAmatino Agraha nathI hoto, sephTIno hoya che. surakSAnI ciMtA nathI, sikyuriTInI che. bhAgya ke nasIba nahi, laka upara badho AdhAra hoya che. samAja nahi, sosAyaTI hoya che. samUha nahi, grupa hoya che. ToLakI nahi, geMga hoya che. koI paNa bAbata vyaktigata nahi, InDivijyuala ane aMgata nahi, parsanala ke 22 bhavya bhASA mAtRbhASA Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAIveTa hoya che. yAdadAsta nabaLI nathI paDatI, memarI losa thAya che. koI jADuM nathI hotuM, pheMTa hoya che. gorI cAmaDI nathI hotI, phera skina hoya che. loko sahana nathI karatA, TaoNlareTa kare che. muzkelI nathI AvatI, DiphikalTI Ave che. takalIpha nathI hotI, Trabala hoya che. hiMmata nathI karatA DeriMga kare che. muzkelIno sAmano nathI karatA, phesa kare che. jIvanamAM saMgharSo nathI AvatA, sTragalsa Ave che. tenI sAme tamAre laDavAnuM nathI, phAITa ApavAnI che. te mATe tamArAmAM laDAyaka mijAja nahi, phAITiMga spiriTa joIe. temAM tamAre dhIraja nahi, pezansa TakAvavAnI che. tamArI sAme paDakAra nathI, caeNlenja che. tamAre svIkAra nathI karavAno eksepTa karavAnuM che. saMmati nathI ApavAnI, kansenTa ApavAnI che. koIne vaividhya pasaMda nathI, verAyaTI pasaMda che. vyaktitvano vikAsa nathI karavAno, parsanAliTI Devalapa karavAnI che. te mATe loko cahero nahi, phesa vyavasthita rAkhe che. Tevo ane zokha nahi paNa hebiTsa ane haoNbijha sArA hovA joIe. koI koIne prema nathI karatuM, lava kare che. bALaka mAtAne vahAluM nathI, Diyara che. koIne patnI nathI hotI, vAipha hoya che. koI prAmANika nathI hotuM, onesTa hoya che, koI apramANika nathI hotuM, DisonesTa hoya che. kAMI zuddha nathI hotuM, pyora hoya che. kAMI bheLaseLavALuM nathI hotuM, misDa hoya che. koI TUMkamijAja nathI hotuM, zorTa TaeNmpa hoya che. keTalAka TUMkI daSTivALA nathI hotA, zorTe-sAITeDa hoya che. keTalAka saMkucita manavALA nathI hotA, nairomAInDeDa hoya che. keTalAka taTastha nathI hotA, nyuTrala hoya che. koIne pUrvagraha nathI hoto, grejyuDAIsa hoya che. keTalAka ALasu nahi, lejhI hoya che. keTalAka udyamI nahi, hArDavarkiMga hoya che. keTalAka IrSALu nahi, jelasa hoya che. keTalAka namra nahi, DAuna Tu artha hoya che. keTalAka vicakSaNa nahi, muDa hoya che. keTalAka svArthI nahi, selphiza hoya che. keTalAka doDhaDAhyA nahi, oNvaravAIjha hoya che. keTalAka baDAI nathI hAMkatA, borDiMga kare che. keTalAka niMdA nathI karatA, lUjha Toka kare che. bhUla nathI zodhatA, pholTa zodhe che. koi koine samAMtara nathI hotuM, peralala hoya che. koI koInuM ullaMghana nathI karatuM, ovaraTeka kare che. koI koInI uparavaTa nathI jatuM, ovaraphula kare che. kyAMya koI pratibaMdha nathI karatuM, prohibiTa kare che. dabANa nathI karatuM, prezara kare che. bhavya bhASA mAtRbhASA 23. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agraha nathI karatuM, insisTa kare che. gaNanA nathI karatA, kAunTiMga kare che. gaNatarI nathI mAMDatA, kaiMkyulezana kare che. loko prayatna nathI karatA, TrAya kare che. saMtoSa ke asaMtoSa nathI thato, seTiphekazana ke DisaeNTiphekzana thAya che. teo mahatva nathI ApatA, ImporTansa Ape che. jaza nathI ApatA, kreDiTa Ape che. agratA nathI ApatA, prAyoriTI Ape che. temane samRddhi nathI vadhatI, prospariTI vadhe che. dhaMdhAmAM vRddhi nathI karatA, eNspAna kare che. tArane AgaLa nathI kheMcatA, tenuM esTenzana kare che. vimAnamathake huM temane teDavA nahi, risIva karavA javAno chuM. vimAnamathakathI vimAna nathI UDatAM, eroDroma ke eNrapaoNrTathI eroplena UDe che. sahArA vimAnamathaka AMtararASTrIya nathI, inTaranezanala che. senA nathI hotI, Armi hoya che. sainika nathI hoto, soljara hoya che. senA saMrakSaNa nathI karatI, Diphensa kare che. sainika pAse baMdUka nathI hotI, gana hoya che. temAM goLI nathI hotI, buleTa hoya che. yuddha nathI thatuM, vaoNra thAya che. humalA nathI thatA, aTeka thAya che. divAsaLInI peTI nathI hotI, meca-boksa hoya che. prAImasa nathI hoto, sTava hoya che. zIzI nathI hotI, boTala hoya che. polAda nathI hotuM, sTIla hoya che. tAMbuM nathI hotuM, kaoNpara hoya che. IMTa nathI hotI, brIka hoya che. A loko bahAra pharavA nathI jatA, AuTiMga para jAya che. teo musApharI ke pravAsa nathI karatA, jarnI ke TrAveliMga kare che. pharavA mATe koI girimathake nathI jatuM, hIla sTezana para jAya che. loko paryaTana para nathI jatA, Tura para jAya che. ujANI karavA nathI jatA, pikanika karavA jAya che. sUcanA nathI karatA, sajezana kare che. aMtaHspharaNA nathI thatI, InTayuzana thAya che. abhivyakta nathI karatA, eksapresa kare che. samAdhAna nathI karatA, kaoNmpromAijha kare che. kadara nathI karatA, eNprisieTa kare che. namatuM nathI jokhatAM, saranDara thAya che. vadhArAnuM nathI hotuM, ekasTrA hoya che. koI paNa vAkya nathI bolatA, senTransa bole che. teno artha nathI hoto, mIniMga hoya che. te gADI cUktA nathI, misa kare che. pUrvakALajI nathI letA, prikozana le che. saMbaMdha nathI TakAvatA, rilezana TakAve che. zaheramAM nathI rahetA, siTImAM rahe che. parAmAM nathI rahetA, sabarbamAM rahe che. amuka vistAramAM nathI rahetA, eriyAmAM rahe che. gAmaDAmAM nathI rahetA, vilejamAM rahe che. 24 bhavya bhASA mAtRbhASA Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teo sukhI nathI hotA, haipI hoya che. teo sukhaduHkha vaheMcatA nathI, zeara kare che. teo Atura nathI hotA, Igara hoya che. te loko rAha nathI jotA, veITa kare che. temane taka nathI maLatI, cAnsa ke oparcyuniTI maLe che. koI vastunI achata nathI hotI, zorTeja hoya che. keTalAka loko vyAvasAyika nathI hotA, prophezanala hoya che. dhaMdhAdArI nathI hotA, komarziyala hoya che. keTaluMka prAkRtika nathI hotuM, necarala hoya che. kRtrima nathI hotuM, ArTiphizyala hoya che. koI bAbata sAmAjika nathI hotI, sozyala hoya che. koI bAbata dhArmika nathI hotI, rilijiyasa hoya che. temane saMskRti nahi, kalcara ane sabhyatA nahi, sivilAIjhezana hoya che. te sabhya nathI hotA, membara hoya che. teo kAMi giravI nathI mUkatA, morgeja mUke che. temano koI sujhAva nathI hotA, AiDiyA hoya che. temanA koI Adarzo nahi, Aikana hoya che. te cIDAtA nathI, iriTeTa thAya che. te cIDavato nathI, TIjha kare che. mAhitInA srota nathI hotA, sorsa hoya che. pANI pravAhI nathI, likviDa che. paththara najhara nathI, saoNliDa che. A tenuM vidhAna nathI, sTeTamenTa che. temane samasyA ane samAdhAna nathI hotA, praoNblema ane solyuzana hoya che. prazna ane javAba nathI hotA, kavezcana enDa Ansara hoya che. hA - nA nathI hotA, yasa -no hoya che. temanuM valaNa hakArAtmaka ke nakArAtmaka nathI hotuM, pojhiTiva ke negeTiva hoya che. teo vinaMtI nathI karatA, rikvesTa kare che. "maherabAnI karIne nahIM, plIjha. teo sAdA nathI, simpala che kAraNa ke temane sAdagI nahi, siplIsiTI game che. teo AbhAra nathI mAnatA, baeNnkasa kahe che. temane saMtAna nathI hotA, Isyu hoya che. bALakanI prasUti nathI thatI, DilivarI thAya che. nirIkSaNa nathI karatA, oNkjharvezana kare che. te niyama nathI pALatA, rulsa pALe che. te niyamita nathI, regyulara che. sabhAgRha hakaDeThaTha nathI, hAusaphula che. ToLuM nathI hotuM, kAuDa hoya che. te samayasAvadha nathI, paMDyuala che. sarakAranI kacerI nathI hotI, oNksi hoya che. temAM vibhAga nathI hotA, DipArTamenTa hoya che. teo Avedanapatra nathI ApatA, memorenDama Ape che. temanA pratinidhi nathI hotA, riprejhanTeTiva hoya che. teo saMzodhana nathI karatA, risarca kare che. teo vyavahAruM bhavya bhASA mAtRbhASA 25 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI hotA, prekTikala hoya che. te kharA nathI hotA, sinsiara hoya che. vana nathI hotuM, phoresTa hoya che. maryAdA nathI hotI, limiTa hoya che. maryAdA rekhA nathI hotI, krIjha hoya che. teo kacarApeTI nathI rAkhatA, DasTabIna rAkhe che. kAMI Azcaryajanaka nathI hotuM, mArjalasa hoya che. UMcAmAM UMcuM ke utkRSTa nathI hotuM, hAIesTa hoya che. nIcAmAM nIcuM ke jaghanya nathI hotuM, loesTa hoya che. tenI rajUAta joradAra nahotI, eksalanTa hatI. sadanasIbe te AvI gayo nahi, phaoNrmsaneTalI AvI gayo. ekAeka kAMI nathI banatuM, saDanalI bane che. huM avazya nahi, DephineTalI AvIza. be vacce pharaka nathI, Dipharansa che. A mAro abhiprAya nathI, opiniyana che. huM mukta mane vAta nathI karI zakato, philI vAta karI zakuM chuM. temaNe mane vikSima nathI karyo, DisTarba karyo che. A lekhanuM anusaMdhAna pAchalA pAne nathI, kanTinyUTI che. hakIkatamAM Ama nathI, IphTa Ama che. temanI peDhI nathI, kaMpanI ke pharma che. tenuM sUtra nahi, slogana hoya che. niyama nahi, phormyulA hoya che. vyAkhyA nahi, Dephinezana hoya che. zabdakoSa nahi, DikazanarI hoya che. prayogazALA nahi, laeNboreTarI hoya che. pustakAlaya nahi, lAyabrerI hoya che. sArvajanika sthaLa nathI hotuM, pablika plesa hoya che. 15 ogaSTa aDadhI rAtre nahi, eNTa miDanAITa; bhAratane nahi, InDiyAne svataMtratA nahi, phriDama maLyuM. temane chUTa nathI maLatI, libarTI maLe che. 200lmAM maMdI nahotI, risezana hatuM, temanuM valaNa ke abhigamanahiM, eNTiTyUDa ke eproca hoya che. dezamAM krAntinahi, rivolyuzana AvyuM, tapasvI upavAsa nahi, phAsTa kare che. te thAkI nathI jatA, ekajhaoNsTa thAya che. tethI te ArAma nathI karatA, resTa kare che. tethI temanI tabiyata nahi, heltha sArI rahe che. temanI samajazakti nahi, anDarasTenDiMga pAvara sAro che. tenI grahaNazakti nahi, grAspiMga sAruM che. tenI kSamatA nahi, kaeNpesiTI sArI che. vAparo ane pheMko cIja A nathI, paNa A"yujha enDa thro" nI cIja che. tethI tene eka prayojya nahi, Dispojhebala kahevAya. A vastu mULabhUta nathI, oNrijinala che. tenAmAM sudhAro nahi, IkhuvarmenTa sAruM che. A kAgaLiyAM maMjUra nahi, pUva thayelA che. meM kharA hRdayathI nahi, haoNla-hArTeDalI tane saMmati ApI che. thoDuMka ja karo nahi, paNa leTa-go karo. sinemAno prathama prayoga nathI hoto, primiyara zo bhavya bhASAH mAtRbhASA 26 26 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya che. tame sIdhA ke pAMsarA nahi, DAyarekTa ghare Avajo. te sUcanAnuM pATiyuM nathI, noTIsa borDa che. tame A lakhI lo nahi, noTa DAuna karI lo. te roja Ava-jA nathI karato, DeIlI apa-DAuna kare che. te sArI rIte goThavAyelo nathI, vela-seTalDa che. tenA jIvanamAM parivartana nahi, TarniMga AvyuM. tenAthI bhUla nahi, misTeka thaI. te chokaro tophAna nahi, micipha bahu kare che. khristIonI nahi, krizciyanonI; vaTALa jhUMbeza nahi, kanvarjhana mizana jorathI cAle che. te vaTalAI gayo nahi, kanvarTa thaI gayo. teNe dizA badalI nahi, DAIvarTa thaI gayo. te ADarasto nahi, DAIvarjhana che. vAtano niSkarSa nahi, kanphyujhana A hatuM, vAtano sAra nahi, samarI A hatI. vAtano bhAvArtha nahi, kramsa opha dha meTara A hatI. teNe TALyuM nahi, eNvoIDa karyuM. te AvezamAM na Avyo, ekasAITa thayo. teNe pUruM na pADayuM, provAIDa karyuM. teNe bhAgalA na pADayA, DivAIDa karyA. teno AtmavizvAsa nahi, selpha konphiDansa ghaNo che. kula saMkhyA nahi, ToTala phiMgara gaNe che. temAM pheraphAra nahi, cenja; zakya nahi, paoNsibala che. bajAra sAnukULa nahi, phevarebala che. te lavacIka nathI, phleksIbala che. temane tyAM mahemAna nathI AvatA, gesTa Ave che. dugdhAlaya nahi, DerI hoya che. temaNe amasto nahi, jasTa phona karyo. tema karavuM temane mATe anivArya nahi, masTa hatuM. tema te puravAra karavA nahi, prUva karavA mAMgatA hatA. vaijJAnike navuM saMzodhana nahi, risarca karyuM che. Azare nahi, eNproksimeTalI keTalA vAge Avaze ? A loko paheraNa nathI paheratA, zarTa pahere che. pATalUna nathI paheratA, penTa pahere che. penTa para paTTo nathI bAMdhatA, belTa bAMdhe che. AMgaLImAM vIMTI nathI paheratA, riMga pahere che. gaLAmAM hAra nathI paheratA, naeNkalesa pahere che. kAMDe ghaDIyALa nathI bAMdhatA, risTavoca bAMdhe che. pagamAM pagarakhAM nathI paheratAM, zUjha pahere che. pagamAM mojAM nathI paheratAM, saoNksa pahere che. teo sutarAu nahi, kaoNTana; rezamI nahi, silka; jhAMkhAM nahi, lAITa kalaranAM; ghATTAM nahi, DArka kalaranAM; cokaDIvALAM nahi, ceksavALAM lITIvALAM nahi, lAIniMgavALAM; unanAM nahi, vulana kapaDAM pahere che. bhavya bhASA H mAtRbhASA 27 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A to madharaTaMga gujarAtImAM nahi... mAtRbhASA gujarAtImAM... mosTa kaoNmanalI yujhDa nahi...sauthI vadhu vaparAtA... IMgliza varDjha nahi...aMgrejI zabdonI... lIsTa nahi... yAdI che. A lIsTa nahi, yAdI... haju verimaca nahi, ghaNI badhI...lendhI nahi, lAMbI thaI zake. baTa nahi, paraMtu... hArTa nahi, hRdaya... zaoNka nahi, khUba AghAta... anubhave che, nahi ke... phIla kare che. so dheTa nahi, tethI... huM sTaoNpa nathI thato, aTakuM chuM. sahune rialAIjha nahi, bhAna thaze ke... IMgliza lengveja nahi, aMgrejI bhASAe... ApaNI lengvejamAM nahi, ApaNI bhASAmAM... keTaluM badhuM TresapArsiMga nahi, atikramaNa karyuM che ! grejyualI nahi, dhIme - dhIme... ApaNe hAumaca nahi, keTalA badhA... aMgrejI zabdone eDapaTa nathI karyA, apanAvI lIdhA che ! Ina dhIsa ve nahi, A rIte... ApaNI bhASAno DeDa enDa nahi, saMpUrNa aMta AvI jaze ! tenuM ekjhisTansa nahi, astitva ja nahi rahe. bhASAnA A Trejika enDa nahi, karuNa aMta mATe... eksepTa asa nahi, ApaNI sivAya... risponsibala nahi, javAbadAra koNa gaNAze ? dareka gujarAtIe samajI rAkhavuM joIe ke, gujarAtI bhASA bolatI vakhate jyAre te bephAma aMgrejI zabdono prayoga kare che. tyAre potAnI A bheLaseLavALI bhASA mAtRbhASA mATe dhImA jherano eka ghUMTaDo puravAra thaI rahyo che. 28 bhavya bhASA : mAtRbhASA FAS Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtI prajAne aMgrejI tAva - "kho - kho" nI ramata Ama to zuddha bhAratIya ramata che. paNa, aMgrejI bhASAne A ramatamAM sArI phAvaTa AvI gaI che. te bhASAnA aneka zabdo gujarAtI bhASAnA zabdone kho ApIne tenA sthAna para cAlAkIthI goThavAI gayA che. mAtra zabdo ja nahi, kriyApado, avyayo, vizeSaNo, kriyAvizeSaNo, rajUAta-prayogo, rUDhiprayogo ane kahevato... badhAne aMgrejiyata AbhaDatI jAya che. "UMTe aMdara pesIne Arabane bahAra kADhayo" - kahevatano sAkSAtkAra ApaNane ApaNI vartamAna gujarAtI bhASAmAM dekhAya. . keTalAya aMgrejI zabdoe ApaNI jIbha ane kalama upara eTalo badho adhikAra jamAvI dIdho che ke, tenA paryAyavAcI gujarAtI zabdo ApaNane sAva ajANyA ane parAyA lAge. bajAramAM nakalI mAla potAno khUba prabhAva jamAvI de tyAre asalI mAlane potAnI asaliyata puravAra karavI paDe, tevI kamanasIba hAlatamAM thokabaMdha gujarAtI zabdo mukAI gayA che. zuddha gujarAtInA kaTTara taraphadAro paNa baTana' zabdano nikSobha upayoga kare che. gujarAtIo potAnA aMgrejI 'zarTanA gujarAtI gAja'mAM aMgrejI 'baTana bharAvIne be bhASAno (ane, be saMskRtino samanvaya (ke, zaMbhumeLo 3) kare che. baTana' zabdano gujarAtI paryAya keTalA gujarAtIo jANatA haze? boriyuM ke butAna' Pbhavya bhASA : mAtRbhASA 29 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabda vAMcIne-sAMbhaLIne sAva ajANI vyaktine pahelI vAra maLatA hoya tevI lAgaNI lagabhaga dareka gujarAtIne thaze. ApaNI smRtinA paheraNa parathI ApaNe ApaNA 'boriyAM' ne ane 'butAna'ne sAva UkheDI nAMkhyuM che ! aMgrejInA phirastAone 'gAja'no AbehUba aMgrejI paryAyavAcaka zabda zodhI ApavA namra araja. gAja-baTana jevuM ja eka kajoDuM : kapa-rakAbI. kapa aMgrejI zabda che. kapa eTale pyAlo. rakAbI gujarAtI zabda che. teno aMgrejI paryAya che : saoNsara. kapamAM rahela 'TI' ne rakAbImAM kADho tyAre 'cA' banI jAya ! vera Tebala, rAunDa Tebala, DAIniMga Tebala, konpharansa Tebala, oparezana Tebala, ophisa Tebala, rAITiMga Tebala vagere zabdo ane te zabdo dvArA vAcya vastuonA saMparkamAM badhAne vAraMvAra AvavAnuM thatuM haze. paNa, Tebalane gujarAtImAM meja kahevAya, te bahu ochAne khabara haze. ane, je jANatA haze temAMthI paNa A zabdano prayoga karanArA keTalA ? huM paNa nahIM. koInI pAse potAnuM lakhavAnuM Tebala na hoya to bIjAnuM vApare. aMgrejI bhASA koSTaka ke koTho jaNAvavA mATe paNa A meja-vAcaka Tebala' zabda vApare che. huM zALAmAM bhaNato hato tyAre pAThyapustakamAM gAMdhIjIno eka pATha Avato hato. temAM lakhyuM hatuM : gAMdhIjI goLamejI pariSadamAM gayA. A vAMcIne eka vidyArthIe zikSakane pUchyuM : sAheba, gAMdhIjI koNa hatA e khabara che. goDasejI koNa hatA e paNa khabara che. gokhalejI koNa hatA e paNa jANuM chuM. paNa, A goLamejI koNa che ke jemanA nAmathI ATalI moTI pariSada bharAI hatI? mejanuM TebalIkaraNa e ghaNI jUnI ghaTanA che. 30 bhavya bhASA : mAtRbhASA Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sureza dalAle potAnA eka lekhamAM prasaMga TAMkyo che : jJAnakoSanA udghATana prasaMge muMbaIthI amadAvAda jaI rahyo hato. eka mitrae pUchyuM: kema, amadAvAda ? jJAnakoSa mATe" eTale ?" "ensAyakalopIDiyA mATe." "pahelA ja Ama gujarAtImAM bolyA hota to.." Sezonsoles maganabhAI uttara gujarAtanA eka nAnakaDA gAmamAM ja janmelA ane tyAM ja UcharIne moTA thayA. meTrika bhaNIne najIkanA zaheranI kolejamAM sAyakala para AvanajAvana karIne thoDo kaoNlejano abhyAsa karyo. najIkanA nAnA zaheranI eka gujarAtI zALAmAM pI.TI.nA zikSaka tarIkenI nokarI maLI. eka varganA badhA vidyArthIone medAnamAM bolAvIne Adeza karyo. badhA chokarA hAra karI do." badhA vidyArthIo ekabIjAnI sAme joI rahyA. koI kAMI samajatuM nathI. pharI zikSake moTA avAje kahyuM: "sAMbhaLatA nathI ? badhA chokarA pAra karI do. hArahAra... haroLa..." to paNa koI samakyuM nahi. zikSake potAnA smRtikoSamAMthI trIjo zabda kADhyo. badhA chokarA katAra banAvI do." eka vidyArthIne thoDI samajaNa paDI. eTale, zikSakanA vAkyanuM saraLa gujarAtI(!) karIne kahyuM : "sara kahe che ke, badhA lAInamAM goThavAI jAo." testos Pbhavya bhASA mAtRbhASaNa 31 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "A aTakaNa kema baMdha nathI thatI ?" "mane AMtrapucchano duHkhAvo UpaDyo che." "mane dAkatare vADhakApanI salAha ApI che." tArA pagarakhAM sarakhA mUka" "tamAruM nakhiyuM mane Apazo ?" "A aMgUcho bahu barachaTa che." A aMdara ghusI gayelA ekAda ajANI bhASAnA zabdane kAraNe A vAkyo nathI samajAtA, tevuM ghaNAne pratIta thaze. have, A vAkyo vAMco : A sTopara kema baMdha nathI thatI ?" mane epenDiksano duHkhAvo upaDyo che." "mane DaoNkTare oparezananI salAha ApI che." tArA bUTa sarakhA mUka" "tamAruM nekaTara mane Apazo ?" "A TaoNvela bahu rapha che." have potIkI bhASA jevuM lAge che ne? eka navAInI vAta : aMgrejImAM bUTa eTale joDAM. gujarAtImAM kAnanA nIcenA bhAgane bUTa kahevAmAM Ave che. tethI kAna para paheravAnAM ghareNAne buTTI kahevAya che. aMgrejImAM bUTa pagamAM hoya che, gujarAtImAM kAnamAM. "gaTara' zabdane ApaNe eTalo badho potIko banAvI dIdho che ke, ApaNo potIko khALa" zabda sAva ajANyo ane parAyo banI gayo che. TrAphika khUba jAma thaI gayo che. mAruM peTa Aje ekadama jAma thaI gayuM che. gaTaralAIna jAma thaI gaI che. 32 bhavya bhASA mAtRbhASA Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAma' zabdano ATalo chUTathI upayoga karanArane pUchavuM che ke, jAma aMgrejI bhASAno zabda che ke gujarAtIno kateIccha gujarAtI parivAromAM gujarAtI mAdhyamamAM bhaNIne snAtaka banelI mammI potAnA konvenTa skulamAM ke.jI.mAM bhaNatA bAbA ke bebIne navaDAvatI, khavaDAvatI ke khakhaDAvatI vakhate je bhASA vApare che, te kAMIka AvI hoya che : zi, tArA legsa keTalA DarTI che ? kyAM ple karI Avyo ? plIjha, go Tu bAtharUma, tArA helsa ane legsa klIna karI Ava. larna karavA besato nathI ane ple karavA cAlyo jAya che! AphaTara sevanaDejha tArI ekjhAma che! larna karyA vagara ekjhAmamAM tuM zuM rAITa karIza ? jo, teM pelI poeTrI, bAya hArTa karI che ne ? to cAla, e poeTrI bola. cAla, tuM guDa boya che ne ? to, bola. tane TIcare homavarkamAM AveluM piphTara Dro karI lIdhuM? cAla, kvIkalI reDI thaI jA. nahi to, tArI skulabasa misa thaI jaze. jo pInTa, kema zAuTa kare che ? zAuTa nahIM karavAnuM. nahi to lAyana ne kahI daIza." gujarAtI parivAromAM AvA vArtAlApa bahu sulabha che. ghaNA badhA gujarAtI zabdo ane kriyApadonuM sthAna have aMgrejI zabdo ane kriyApado levA lAgyA che. paNa, temAM gujarAtInA karavuM kriyApadanuM saubhAgya khUba UghaDI gayuM che. rIDa karavuM. larna karavuM... ple karavuM... kalIna karavuM. opana karavuM...zaTa karavuM... zAuiTa karavuM. AuTa karavuM...! bhavya bhASA mAtRbhASA 33. - * Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'mArI sIsTara baMgALI tarajumo sarasa kare che.'' "baMgALI svITsa to mArI khAsa phevariTa che. paNa, A baMgALI tarajumo to meM kyAreya khAdho nathI. meM A vAnagInuM nAma paNa pahelIvAra sAMbhaLyuM che.'' ''meM paNa taraju mo kyAreya khAdho nathI. kAraNake, tarajumo e koI vAnagI nathI, tarajumo eTale TrAnsalezana,'' TrAnsalezana-vAcaka gujarAtI 'tarajumA'nuM paNa aMgrejImAM TrAnsalezana karavuM paDe tyAre teno artha samajAya, eTalI hade aMgrejI zabdo gujarAtI bhASAmAM potAnuM sthAna jamAvI cUkyA che. ApaNI sAme dhIsa Ijha dha celenja. ApaNe DarI nathI javAnuM. enihAu, vI heva Tu phesa ITa. mArkeTamAM hamaNAM apa-DAuna khUba rahe che. tame sarvAIva thAo to paNa yu heva vana dha beTala. seTaraDe-sanDe mArkeTa oNpha hoya, bAkI ApaNe to ona ja hoIe chIe. phemilIne samaya Apo ane rilezansa menTeIna karo. koI ne koI phaMkzana aTenDa karavAnA hoya. juone, A kamiMga seTaraDe, mArA bradhara Ina laoNnI mereja enivarsarI che. tenA merejane Tena carsa kampaliTa thayA. tame ja kaho, pArTI aTenDa na karIe to cAle ? AvA gujaliza bhASAnA vArtAlApothI have kAna khUba TevAI gayA che. AvA vArtAlApomAM gujarAtI zabdone vINIne zodhavA paDe. Discove AjanI mammI tenA bALakane vArtA ke kathA to kahetI ja nathI. kadAca kahe to sTorI kahe. gujarAtI mammI tenA konvenTiyA bALakane gujarAtImAM sTorI A rIte mADe: eka vilejamAM eka smola boya hato. tenA DeDI oNpha thaI gayA hatA. tenI moma bahu puara hatI. divAlIno phesTivala hato. sTrITamAM badhA cilDrana ple karatA hatA. temAMthI bhavya bhASA : mAtRbhASA 34 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka boye kahyuM: mArI moma Aje zrIkhaMDa banAvavAnI che. bIjAe kahyuM: mArI moma phuTasalADa banAvaze. tharDa boye kahyuM: mArI mammI Aje puDiMga banAvaze. phortha boya TolDaH mArI mammI Aje dUdhapAka kUka karaze. te puara boya kAMI bolI na zakyo. hI kema eTa homa ane zAuTeDa: moma, mAre dUdhapAka joIe. dUdhapAka banAvI Apa. te puara moma kevI rIte banAvI Ape ? balba, sanI, moma-DeDI pAse koI paNa thInganI DimAnDa na karAya. pachI, tenI moma nebarsa pAsethI milka, sugara, rAIsa mAMgI lAvI. temAMthI dUdhapAka kUka ryo. te dUdhapAka tene bAulamAM ITa karavA Apyo. pachI tenI moma sama varka mATe AuTasAIDa gaI. bAya dha TAIma, eka monka laMca levA mATe nIkaLelA hatA. te A boye joyA. teNe mane potAnA ghare InvAITa kyaane dUdhapAka levA rikvesTa karI. potAnA bAulamAMthI ToTala dUdhapAka teNe monkanA poTamAM ApI dIdho. hI enjoya... dhIsa giviMga. bikojha opha dhisa dUdhapAka-giviMga, nekasTa barthamAM veri rica phemilimAM teno bartha thayo. ame eka upAzrayamAM UtarelA hatA. upAzrayanI bAjumAM ja eka nAnuM makAna hatuM. temAM badhA ja gujarAtInAM ghara hatA. ekavAra rAtre sADAbAra vAge jhaghaDAno khUba avAja AvavAthI ame jAgI gayA. te makAnanA eka gujarAtI gharamAM A jhaghaDo cAlato hato. navAInI (ane, duHkhanI vAta e hatI ke, Akho jhaghaDo aMgrejImAM cAlato hato. koI jhagaDe te paNa na ja game. ane, aMgrejImAM jhagaDatA hatA te to bilakula na gamyuM. jhagaDAnI, gussAnI, rUdananI, vicAranI ke koIpaNa evI tIvra lAgaNInI abhivyakti paNa aMgrejImAM thavA mAMDe to have gujarAtI bhASAnuM bhaviSya keTaluM gaNavuM? zses Pbhavya bhASA mAtRbhASaNa 35 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amArI pratikramaNa nAmanI dhArmika vidhimAM dhArmika sUtro bolavA hoya to zrAvake guru bhagavaMtanI anumati mAMgavAnI hoya che ane guru bhagavaMta anumati Ape eTale 'tahatti" bolI te anumatino svIkAra karavAnI paraMparA che. eka vAra pratikramaNamAM eka kizore eka sUtra bolavAnI anumati mAMgI. "sara, mane Adeza Apo." "bolajo" kahIne ame tene anumati ApI. tarata sAmethI pratyutara maLyo : thenka yu sara." aMgrejI bhASAnA AkramaNathI kyuM kSetra bacyuM haze ? tAjetaramAM ja yuneskoe prakAzita karelA eka ahevAlamAM jaNAvyuM ke, vizvamAM nAza pAmavAnA Are AvIne UbhelI bhASAonI bhUmimAM bhArata prathama kramAMke che. bhAratanI 200 bhASA mRtyu tarapha dhasI rahI che. vizvamAM kula 6900 jeTalI bhASAonuM astitva manAya che. temAMthI 50 TakA bhASAo evI che. jene bolanAra ke samajanAranI saMkhyA pUrI dasa hajAra paNa nathI. 25 TakA bhASA evI che, jene jANanAranI saMkhyA eka hajArathI paNa ochI che. karema nAmanI bhASA bolanArA mAtra be ja vyakti atyAre jIvaMta che. te banne ekabIjAthI 6 ki.mI.nA aMtare vase che. bannene maLavAnuM bhAgye ja bane che. 28/1/2010nA divase bhArata-zAsita AMdAmAna TApu upara zrImati bovA nAmanI eka mahilAnuM avasAna thayuM. tenI sAthe bIjA eka astitvanuM paNa gojhAruM avasAna thayuM, te hatI bo" bhASA bo bhASA jANanAra-bolanAra A chellI vyakti hatI. bhASAmRtyunI A duHkhada ghaTanA banI tenA cAra ja mahinA pUrve te ja AMdAmAna TApu upara ja bIjI eka bhASAnuM avasAna thayuM hatuM - te hatI 'akAkorA bhASA... chellAMDacakAM laI rahelIkerama jevI bhASAo kadAca ApaNI mAtRbhASA gujarAtIne kahI rahI che: ama vItI tuma vItaze, dhIrI bApuDiyA ! 36] 36 bhavya bhASA mAtRbhASA Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka gujarAtI kavinI paMktio bhASAnA saMdarbhamAM dareka gujarAtIe khAsa mamaLAvavA jevI che. kokanA te veNane vINI vINIne vIrA, uchI-udhAra na karIe; haiye Uge evI haiyAnI vAtane, phUla jema phoramatI karIe ! koyala to koIno Tahuko na mAge, ne moralo koInI kekA; mAnavInuM kALajuM A kevuM ghaDyuM, pIDa potAnI, pArakAM lahekAM! rUDArUpALA saDha ko'kanA zuM kAmanA ? potAne tuMbaDe tarIe! uchI-udhAra na karIe... "mAtRbhASA ane rASTrabhASA e ApaNI be AMkho che. tamAre jo trinetra banavuM hoya to saMskRta bhaNavuM paDe. pachI paNa tame bIjI bhASAonA cazmA paherI zako. TUMkamAM AMkhanuM sthAna camA na ja laI zake. AMkha dvArA je daSTi maLI che temAM umero karavA jarUra cazmA vAparI zakAya, paraMtu AMkhanA bhoge cazmAnuM jatana na karI zakAya." | vinobA bhAvenA uparokta vidhAno vAMcyA pachI e kabUlAta karavAnI ApaNI hiMmata cAlaze, ke. "ApaNe gujarAtIo AMkhanI nikAsa karIne cazmAnI AyAta karI rahyA chIe ? Salle de ses bhavya bhASA mAtRbhASA Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pArakI bhASA sadA nirAzA vANI e mAnasamRSTine vareluM eka uttama varadAna che. A varadAnane saphaLa karavAnuM mAdhyama bhASA che. vijaLIne pasAra thavA mATe tAra joIe che, vANIne vahevA mATe bhASA joIe che. vartamAna vizva Aje paNa hajAro bhASAo ane bolIonI bhavya samRddhi dharAve che. bhASAjJAna paNa jJAnavikAsanuM eka majAnuM kSetra che. vividha bhASAnuM jJAna hovuM te paNa vidvattAnuM pratika che. vividha bhASA paranuM prabhutva e gaurava ane sanmAnano viSaya che. aneka bhASAo para prabhutva dharAvanAra vyakti khUba AdarapAtra gaNavAmAM Ave che. doDha varSa pUrve ja svargavAsa pAmelA vidvAna jainamunirAja pU. zrI jaMbUvijaya ma.sA. prAkRta ardhamAgadhI, pAli, zaurasenI, saMskRta, gujarAtI, hiMdI, marAThI, kacchI, baMgALI, paMjAbI, nepALI, tibeTiyana-bhoTa, phrenca, jarmana ane ITAliyana A 16 bhASA jANatA hatA. dareka vyaktie potAnI mAtRbhASA ane rASTrabhASA uparAMta aneka bhASAo zIkhavAno zokha ane udyama keLavavo joIe. saMskRta, prAkRta, ardhamAgadhI, pAli jevI ApaNI prAcIna ane paurANika bhASAo khAsa zIkhavA jevI che. aMgrejI uparAMta phrenca, jarmana vagere videzI bhASAo zIkhavAno utsAha haju dekhAto hoya che. paNa, ApaNI gauravavaMtI ane susamRddha prAcIna bhASAo zIkhavAnI tatparatA durlabha banI che. ApaNo bhavya ane samRddha sAhitya vAraso A bhASAomAM Alekhita thayelo che. bhavya bhASA mAtRbhASaNa 38 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizvanA kula 35 dezomAM Aje paNa 450 vizvavidyAlayomAM saMskRta bhASA bhaNavI pharajiyAta che. laMDananI cAra zALAomAM saMskRta pharajiyAta che. amerikAnA nyUyorkanI abrAhama liMkana skulamAM saMskRta ane prAcIna gaNita bhaNAvavAmAM Ave che. turkastAna, IrAna, taherAna vagere muslima dezomAM paNa saMskRta abhyAsakramo cAle che. DaoN. rAdhAkRSNa jyAre turkastAnanI mulAkAte gayA hatA tyAre tyAMnA vaDApradhAne saMskRta bhASAmAM vaktavya karIne temanuM svAgata karyuM hatuM te ja rIte videzI bhASAo zIkhavI te paNa uttama che. ane temAMya jyAre Aje aMgrejI bhASAnuM khUba calaNa hoya tyAre te avazya zIkhavI joIe. Aje aMgrejI bhASA e AdAna ane pradAna banne mATenuM prabaLa mAdhyama che. paraMtu, ghara bALIne tIratha karavA jevo Aje ghATa che, te ciMtAno viSaya che. ajANyA pradezamAM vicaravAnuM Ameya AkaruM lAge. jeTalI vatanamAM viharavAmAM sugamatA ane nirbhayatA hoya eTalI parAyA pradezamAM to na ja hoya. temAMya jo te parAyo pradeza viSama bhUmivALo, pahADIo ane TekarIovALo ke durgama rastAovALo hoya to svAbhAvika rIte takalIpha vizeSa paDavAnI ane bhUlA paDavAnI ke paDavA-AkhaDavAnI saMbhAvanAo rahevAnI. aMgrejI bhASAne paNa potAnuM eka AgavuM ane nirALuM vyaktitva che. tene paNa potAnuM aizvarya ane sauMdarya che. khUba suMdara varNAnuprAsa-zabdAnuprAsa, zleSa vagere aMgrejI bhASAmAM paNa thaI zake che. khUba AkarSaka ane asarakAraka rajUAta paNa aMgrejI bhASAmAM thaI zake che. A bhASAnA pradezane potAno Agavo vaibhava che. to sAthe keTalIya viSamatAo paNa che. A bhASAne ghaNI maryAdAo paNa che. A viSamatAo ke maryAdAo aMgrejI zIkhavA-bolavAvALAne avarodharUpa banI zake. ahIM, mAtRbhASAnI avagaNanA karIne aMgrejInI taraphadArI karanArAone kahevuM che ke, aMgrejI bhASA tamAre mana kadAca saphaLa haze paNa mAtRbhASA jevI saraLa nathI. aMgrejI bhASAmAM aniyatatA, jaTilatA vagere aneka viSamatAo che. je vANIpravAhane alita karI zake. ahIM koI bhIti ke hAu pedA karavAnI vAta nathI. paraMtu, saraLa ane sahaja mAtRbhASA tarapha pITha pheravIne aMgrejI tarapha doDanArA samAjanuM mAtra dhyAna doravAno AyAsa che. bhavya bhASA: mAtRbhASA 39 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahADI ane DuMgarAovALA viSama ane durgama dUranA giristhaLano pravAsa karavA sAme koI vAMdho na hoI zake, paNa jyAre tyAM nivAsa karavAnuM gAMDapaNa UpaDyuM hoya tyAre cetavavAno A prayAsa che. Rte le aMgrejI bhASAmAM eka moTI agavaDatA e che ke, temAM zabdo khUba lAMbA hoya che. gujarAtI zabdakoSamAM sarerAza zabda 3 thI 4 akSarano gaNAya. cha akSarano zabda zodhavo hoya to Akho zabdakoSa pheMdavo paDe. be zabdono samAsa thavAthI banelA sAmAsika zabda kadAca thoDA moTA hoya. svataMtra zabdanuM kada to nAnuM ja rahevAnuM. paraMtu, aMgrejI bhASAnI vAta judI che. aMgrejI zabdanA kadanI sarerAza gujarAtI karatAM bamaNAthI paNa vadhAre haze! koI vastune nakAmI gaNI levAnI Adata mATe aMgrejImAM eka zabda che : phalosinInausinIhilIpilIphikezana. teno speliMga 29 akSarano che : FLOCCINAUCINIHILIPILIFICATION evo ja eka 28 akSarano zabda che : ANTIDISESTABLISHMENTARIANISM enTiDisaesTAblizamenTAriyanIjhama. IMglenDanA devaLanA apa-sthApana (utthApana)no virodha.. 12-15 akSaranA zabdo to aMgrejImAM bharapUra maLe. bahu sahaja che ke, zabdanuM kada jeTaluM moTuM teTalI bhASA vadhAre kaThaNa paDavAnI ja. kyAreka koIka kaThIna zabdane yAda rAkhavA zikSaka yukti batAvatA hoya che. hatyA-vAcaka zabda che. esasinezana. teno speliMga che : Assassination. A moTo speliMga yAda rAkhavA zikSaka yukti batAve - gadheDA para gadheDo. tenA para huM ane tenA para rASTra. | News . nyUjha eTale samAcAra. jo ke speliMga nAno che. tethI yAda rAkhavAmAM takalIpha na paDe. chatAM yAda rAkhavA mATe yukti che. cAra dizAnA nAmanA prathama akSarone ortsl El. North, East, West, South. Synes omnes galegos I40 | 40 bhavya bhASA mAtRbhASA Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI muzkelI e che ke, ApaNI bhASAnI jema zabdanuM koI niyata baMdhAraNa na hovAthI dareka zabdanA speliMga gokhavA paDe, yAda rAkhavA paDe. gujarAtImAM modakano mo'; "mohanathALa" no mo' ke 'mota no mo'.. dareka mo' eka sarakho lakhAya. aMgrejImAM vAta nyArI che. Boy Hi Bo = c 242 Ball Hi Ba =ci. wander = vaoNnDara. wa no uccAra vaoN thayo. wonder =vanDara. We no uccAra 'va' thayo. Woman = vumana. wo no uccAra "vu thayo. ane tenuM bahuvacana : Women = vimena. We no uccAra vi' thayo. aMgrejI 2' no thayo temAM uccAramAM "no "vi' kevI rIte thaI gayo? bALaka mUMjhAto hoya che. S mtes BoxnuM bahuvacana Boxes thAya paNa, ox nuM Oxes na thAya, oxen thAya. Goose(kalahaMsa)nuM bahuvacana Geese thAya. paNa, Moose (moTuM haraNa)nuM bahuvacana Meese na thAya. Mouse nuM bahuvacana Mise thAya, paNa, House nuM bahuvacana Hise na thAya. Man nuM bahuvacana Men thAya, paNa, Pan (tavI)nuM bahuvacana Pen na thAya. Foot nuM bahuvacana Feet thAya, paNa, Boot nuM bahuvacana Beet na thAya. Tooth nuM bahuvacana Teeth thAya, paNa, Booth nuM bahuvacana Beeth na thAya. Pbhavya bhASA mAtRbhASA 41 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cose na thAya. That nuM bahuvacana Those thAya, paNa, cat nuM bahuvacana cose na thAya. Teach nuM bhUtakALa Taught thAya, paNa, Preach nuM bhUtakALa Praught na thAya. ' vejiTebalsa khAya tene vejiTeriana kahevAya, paNa, Humanitarian zabda tevI rIte nathI banyo. Girl = garla. "G" no uccAra ga thayo. Giraffe = jirApha. 'G' no uccAra ja thayo. te ja rIte Honey = hani. "Ho' no uccAra ha thAya. Holy = holI. "Ho" no uccAra ho thAya. * Ghost = ghosTa. 'Gh' no uccAra ghathAya. Enough = Inapha. sh' no uccAra 'pha thAya. Neighbour = nebara. 'Gh" sAyalanTa jaNAya che. lazkarI adhikArI mATe aMgrejImAM zabda che - karnala. teno speliMga che : colonel. Man = mena = mANasa. tenuM bahuvacana Men. paNa teno uccAra e ja rahyo. bolatI vakhate koI vyakti ekavacana mena bole che ke bahuvacana te to kriyApada sAMbhaLyA pachI khabara paDe. ales como eles aMgrejImAM je bolAya te lakhAtuM nathI, je lakhAya te bolAtuM nathI. ApaNI bhASAmAM lakhavA-bolavAnuM samAna che. gAya. lakhavAnuM paNa gAya ane bolavAnuM paNa gAya. aMgrejImAM AvuM nathI. tethI mUMjhavaNa thavAnI ja. Put = puTa. But = baTa Do = Du. Go = go. bhavya bhASA mAtRbhASA 42 gche - Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Monkey = manki. Donkey = Dolki. Prague = prAga. Fatigue = phiTiMga. paNa Argue = AgyuM Best = besTa thAya. paNa Gest = gesTa na thAya. Duty = DyuTI thAya. paNa Buty = byuTI na thAya. gujarAtI vidyArthI zabda joIne ApameLe uccAra karavA jAya to Fatigue no uccAra zuM kare ? phATigya! Salles escales como eka vepArI peDhImAM have navA javAniyA gAdIe AvyA. vepArano vistAra karyo. vahIvaTanI paddhati badalI. nAmAMnI jUnI paddhatinA sthAne navI ekAunTa sisTama dAkhala - eka vAra jUnA zeTha navA copaDA hAthamAM laIne najara pheravatA hatA. copaDA jotA coMkI UThyA. jUnA mahetAjIne bolAvyA. mArA dIkarA to ADI lAIne caDI gayA che. suMdarIo pAchaLa bephAma kharcA kare che. " mahetAjI A vAta mAnavA taiyAra na thayA. zeThajI, ApanI kAMI bhUla thAya che. banne nAnA zeTha bahu sArA che. te AvA khoTA dhaMdhA na kare." "are, A juo to kharA. copaDAmAM Thera-Thera suMdarInA kharcA udhAryA che. vAMco." mahetAjIe vAMcyuM: Thera Thera lakheluM hatuM: sundry Expenses. lakheluM hoya te rIte vAMcavA jAo to kevI garabaDa thaI jAya! vidyArthIne zIkhavavAmAM AvyuM hoya che ke ApaNI bArAkhaDInA kAnAno uccAra karavA aMgrejImAM A lakhAya. dA.ta.-rAma" mAM "rA' lakhavA "Ra' karavuM paDe. AvuM samajelo vidyArthI sky = skAya, Buy = bAya ke cry = krAyamAM 'A' zodhyA ja kare paNa na maLe. bhavya bhASAH mAtRbhASA 43 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhvanipherathI uccAra pharakavALA akSaro mATe aMgrejImAM alaga alaga AlphAbeTa nathI. tethI vyakti, vastu, sthaLa vagerenAM nAma aMgrejImAM lakhavAke aMgrejImAM lakhelA nAma vAMcavAmAM goTALo thavAnI zakyatA ghaNI. gujarAtI Ta ane te banne mATe aMgrejImAM Ta lakhAyaH gujarAtI ane tha banne mATe aMgrejImAM Tha lakhAya. gujarAtI Da ane da banne mATe aMgrejImAM Da lakhAya. gujarAtI Dha ane dha banne mATe aMgrejImAM Dha lakhAya. gujarAtI Na ane na banne mATe aMgrejImAM Na lakhAya. gujarAtI za ane Sa banne mATe aMgrejImAM sha lakhAya. gujarAtI mAM ane A banne mATe aMgrejImAM lakhAya. have juo aMgrejImAM lakhelA nAmo vAMcavAmAM kyAreka kevI garabaDa thaI zake. Tokarshi nuM tokarazI vAMcaze ane Tansukh nuM Tanasukha. Thakkar nuM thara vAMcaze ane Matheran nuM mAherAna. Dahyalal nuM dAhyAlAla vAMcaze ane Deepak nuM DIpaka. Dhebarbhai nuM ghebarabhAI vAMcaze ane Dharmesh nuM Dharmeza. Manilal nuM manIlAla vAMcaze ane chinubhai nuM cINubhAI. Ramaben nuM rAmAbena vAMcaze ane Rajesh nuM rajeza. Narmada nuM koI naramAdA vAMcaze, koI nAramadA ane koI vAMcaze narmaDA. gueses que solo aMgrejImAM uccAranuM kada nAnuM hoya ane speliMganuM kada ghaNuM moTuM. tethI bolavAmAM zabda TUMko ane lakhavAmAM lAMbo. children ATha akSarano speliMga che. teno uccAra 'cilDrana traNa akSarano che. weigh(vajana karavuM) pAMca akSarano speliMga che ane uccAra ve' eka akSarano che. Neighbour nava akSarano speliMga che ane uccAra nebara' traNa akSarano. 44 bhavya bhASA mAtRbhASA Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMgrejImAM sAyalanTa akSarathI ghaNA vidyArthI muMjhAI jatA hoya che. jeno koI uccAra nahi, tenuM speliMga mAM sthAna kema ? Knife mAM 'K' sAyalanTa che. Knowledge mAM paNa 'K'sAyalanTa che. Wrong mAM w' sAyalanTa che. eka kizora gaMbhIra mAnasika samasyAno bhoga banyo tene mAnasacikitsaka pAse laI javAmAM Avyo. cikitsake tenI UlaTatapAsa karI. temanI jANamAM AvyuM ke, keTalAya divasathI A vidyArthI Akho divasa e vicAryA karato hato ke, sAyakolojI - Psychology nA speliMgamAM 'P' kyAMthI TapakI paDyo ? temAMthI tene vicAravAyu thaI gayo. manu zekhacallIe temanA eka lekhamAM eka satya ghaTanA TakelI che. gujarAtanA koI nAnA zaheranI ArTsa kolejamAM tAjA snAtaka banelA koI prAdhyApaka niyukta thayA. te vargamAM aMgrejI bhaNAvatA hatA. prAcAryazrIe temane sUcanA karI ke, DikzanarIno upayoga kevI rIte karavo te vidyArthIone zIkhavo. | DikazanarInuM pustaka laIne vargamAM gayA. vidyArthIone kahyuM: DikzanarIno upayoga karatAM tamane zIkhavADuM. koI zabda bolo huM tamane DikzanarImAMthI zodhI dauM. peraTsa, gavarmenTa, DAIniMga Tebala, kompiTizana.... vidyArthIo pUchatA gayA ane e navA prAdhyApaka DikzanarImAMthI zabda zodhIne batAvatA gayA. pachI eka vidyArthIe zabda kahyo : nyumoniyA. zikSake tarata DikazanarI kholIne 'N' no vibhAga jovAno zarU ryo. Na, Ne, Ni, Nu, badhA parathI zabdo jotA gayA. Akho 'N' no vibhAga pheravI nAMkhyo paNa nyumoniyAno patto na lAgyo. pachI vidyArthIone kahyuM : A DikzanarI nAnI che. AmAM nyumoniyA nathI. lAyabrerImAMthI moTI DikzanarI laI Avo. tarata eka vidyArthI pustakAlayamAMthI DikzanarInuM moTuM thothuM laI Avyo. te kholIne temAM paNa Akho ' no vibhAga phaMphoLI nAMkhyo temAM paNa nyumoniyA' na jaDyuM. Pbhavya bhASA mAtRbhASA 45 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "A rogavAcaka zabda che. tethI janarala DikzanarImAM te zabda na hoya. meDikala DikzanarImAM maLe." 'nyumoniyA no IlAja te vakhate temaNe A rIte karI nAkhyo. aThavADiyA pachI'' uparano koI zabda DikazanarImAMthI zodhatA acAnaka temanI najara eka zabda para paDI. Pneumonia tarata harakhaghelA thatA vargamAM AvyA. vidyArthIone DikzanarImAMthI'nyumoniyA' zabda batAvI teno speliMga kahyo. pachI umeryuM ApaNe gujarAtIo zabdonA khoTA uccAra karI karIne zabdane maraDI nAkhIe chIe zabda che "nyumoniyA." ApaNane bolavAmAM takalIpha paDe eTale ApaNe 'nyumoniyA karI nAMkhyuM. ApaNane thAya, zabda jaDI gayA pachI Pneumonia nA "P' nI jema A. prAdhyApaka sAheba paNa sAyalanTa rahyA hota to keTaluM sAruM hatuM! ka te aMgrejI bhASAnI bIjI eka kaThinAI eka che ke tenA speliMga agharA che. tema uccAra paNa agharA che. uccArane aMgrejImAM Pronunciation kahevAya che. teno uccAra thAya che - prosiezana. A uccAra ja keTalo agharo che! aMgrejI zabdonA uccAromAM joDAkSara - saMyuktAkSara bahu sAmAnya bAbata che. joDAkSara vagaranA aMgrejI zabdoccAro bahu ochA maLaze. bradhara, sisTara, ankala, hasabanDa, nevyu, skUla, sTeja, sTIla, klIna, plAna, manki, Donki, projekTa, sTezana, Tyuzana, eTenzana, eTrekzana... bolAtA 10 zabdomAMthI ochAmAM ochA 6 zabdo joDAkSaravALA hovAnA. vaLI, uccAranA matAMtara paNa bahu sAmAnya bAbata che. koI eka zabdanA yuropiana uccAra alaga hoya, amerikana uccAra alaga hoya ane ApaNA bhAratIya uccAra alaga hoya. jo ke, ApaNI bhASAomAM paNa bAra gAue bolI badalAya che. paNa, sthAnika bhASA-bolI bolanArAnA te bhASA-bolInA vyavahAra paNa sthAnika hoya che. jyAre aMgrejInu vyApaka stare ke vaizvika stare calaNa hovAthI uccArabheda samasyA sarjI zake. | gujarAtImAM dareka nAmavAcaka zabdane potAnuM liMga hoya che. te puMlliMga, strIliMga ke napuMsakaliMga hoI zake. paraMtu, aMgrejImAM AvI liMga-vyavasthA nathI. bhavya bhASA : mAtRbhASA -46 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tethI, gujarAtI-aMgrejIno khIcaDo karIne bolAtI gujaliza bhASAmAM aMgrejI zabdono pracura upayoga karavAmAM Ave che tyAre vacce vacce vaparAtA aMgrejI zabdonA liMgano koI niyama raheto nathI. dA.ta. - "samasyA" gujarAtImAM strIliMga che. tenA badale "problema" zabda gujarAtImAM koI vApare tyAre kevI rIte bolAvuM joIe ? mAro problema A che. te rIte prayoga pracalita che. haju thoDA udAharaNo: svataMtratA kevI ? phriDama kevuM? maMdI kevI ? risesana kevuM? yAdI kevI ? lIsTa kevuM? uccAra kevo ? konansiezana kevuM? gujaliza bhASA bolanArA moTe bhAge banne bhASAno apalApa karatA hoya che. sAMbhaLanArane pratIta thAya che, temane zuddha gujarAtI paNa nathI AvaDatI ane zuddha aMgrejI paNa nathI AvaDatI ane tethI zuddha (?) gujaliza paNa nathI AvaDatI. gujarAtI bhASAmAM aMgrejI zabdono pracura upayoga karavAnI AdatavALA kevA chabaraDA karatA hoya che, tenA sagA kAne sAMbhaLelA keTalAka namUnA: zabda aMgrejI bole ane tenuM bahuvacana gujarAtI paddhatithI kare. dA.ta. - phrenDa- phrenDe, skUla-skUlo, TIcara-TIcaro. eka bhAIne kahetA sAMbhaLelA. A vijhiTarso mATenA ToIleTo che.' keTalAka loko aMgrejI zabdane gujarAtI bhAvavAcaka pratyaya sahajatAthI lagADI detA hoya che. hamaNAM eka jagyAe pravacana pUruM thayuM. pachI AgevAnabhAI jAherAta karavA UbhA thayA. temaNe jAherAta karI : bhavya bhASA mAtRbhASA 47 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvatI kAle ApaNo progrAma sADA ATha vAge sTArTa thaI jaze. badhAe pankarcyualatA jALavavAnI che. bIjo eka namUno che : tame paristhitinI siriyasatA samajatA nathI. , haju trIjo eka namUno : cImanabhAInI ApaNA samAjamAM popyularatA ghaNI che. bIjA keTalAka namUnA: eka sabhAmAM saMsthAnA TrasTIvarya potAnA svAgata-pravacanamAM bolyA : "A saMsthAnA tamAma udAradila DoneTaronuM hArdika abhivAdana karuM chuM." eka bhAI eka vizALa pracArasabhAno ahevAla ApI rahyA hatA "vizALa maMDapamAM Thera Thera aneka zaoNTa-sarkITa TI.vI. goThavavAmAM AvyA hatA...." temano ahevAla sAMbhaLIne tyAre vidyu-AMcako anubhavyo. eka bhAIe potAnI pena ceka karavA kAgaLa upara penathI eka zabda lakhyo RAMA. temaNe temanA upAsya "rAma"nuM nAma lakhyuM, temanI patnI ramAnuM nAma lakhyuM ke temanA gharanA nokarane uddezIne saMbodhana lakhyuM? te to RAMA jANe! - testos keTalIka vAra koI eka abhivyakti mATe eka ja vAkyamAM eka ja arthanA aMgrejI ane gujarAtI banne zabdono prayoga keTalAka karatA hoya che : "kyArano TrAya karuM chuM. paNa temano phona AuTa oNpha kavareja eriAnI bahAra Ave che." sorI, bhUlathI misTeka thaI gaI." "sTejanI pAchaLanuM bekagrAunDa bahu sAruM che." "mArI AMkhanAM AyaDropsa kyAM che?" "huM sITiMgamAM besIne Avyo." bhavya bhASA mAtRbhASA 48 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "A ghI pyora cokhuM che." "saDanalI ekAeka temanI enTrI thatA huM DarI gayo." tamArA baMgalAnI kampAunDa-vaoNlanI dIvAla khUba UMcI che." kaccha anyanA mukhethI sAMbhaLelA aMgrejI zabdo ke prayogo sAMbhaLIne temAMthI bhaLatuM ja pakaDIne keTalAka bolI nAkhatA hoya che. sAco zabda ke sAco uccAra temane khyAlamAM ja nathI hoto. dA.ta. - mArA pappAne enjiyogrAphI karAvI. benaLImAM blokeja hatuM. DaoNkaTaranA kahevAthI sTenDa mukAvyuM. sTenDa zabda khoTo che. sAco zabda stent (sTeTa) che. "garamI ghaNI che. khUba baphokezana thAya che." "zuM thAya che? samajAyuM nahi." "e to emane khUba saphAro thAya che." bAjumAM beThelA bhAIe majAka karI. aMgrejI saphIkezana ane gujarAtI baphAro" nI khIcaDI thaI gaI ! A vAtamAM eka akSara mArA gharano nathI. temaNe je kahyuM te InTa InvAITeDa komAmAM tamane kahuM chuM." avataraNa ciha mATe aMgrejImAM InTa InvarTeDa komAM prayoga che. paNa, sAMbhaLIne bhaLatuM pakaDI levAthI AvI garabaDa thatI hoya che. eka vAra eka kAryakartA AgevAne kAryakarone sUcanA karI. "A badhA peparonuM phAIbarakezana karI nAMkho." vibhAgIkaraNa mATe aMgrejImAM bAIphakezana' zabda che. tee kI nIcenA keTalAka udAharaNo vAMco. * mane peTamAM khUba heDeka che. * Aje ja eka bhAI bolyA: huM 1980mAM grejyuezana thayo chuM. mane vicAra Avyo. temane grejyueTa thavAnuM to bAkI rahI gayuM! * eka bhAIe kahyuM : prekTikalI rIte to A pramANe thavuM joIe.... bhavya bhASA mAtRbhASA 49 49 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * amArI phekTarImAM baso lebara che. kyAreka keTalAka gujarAtInuM beThuM aMgrejI karatAM hoya che. te bhASAnI daSTie khoTuM hovA uparAMta hAsyAspada paNa banI rahe che. nIcenA namUnA vAMco : Going going station came. What goes of your father in this ? Do not talk in the middle when I am speeching. We are underwear friends.. Stop the door. Walk there Meet me behind the programme. Why is this tap not walking ? I shall wash your money in milk and return you back. Do whatever your father can do ! tesses aMgrejI zabdonA bahuvacana, kriyApada parathI banatA bhAvavAcaka nAma ke amuka vizeSa prayogo badhA zabda ke kriyApadanA saMdarbhamAM sarakhA nathI thatA. amuka zabda mATe je paddhatithI prakyiA thatI hoya te paddhatithI dareka zabda para te prakriyA na karAya. paNa ghaNA, samajaNanA abhAve karI detA hoya che. dA.ta. - gaI kAle klAsamAM tenI eNbsanTa pUrAI (sAco zabda - eNbsansa) 50 50. bhavya bhASA mAtRbhASA Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tame meksimama sAta vAgyA sudhImAM AvI jajo. (sAco prayoga - leTesTa) - At that time, five mans were there. (sAco prayoga -Men ) I gived him 100 Rupees. (sAco prayoga -Gave) gujarAtI parivAronA aMgrejI mAdhyamamAM bhaNatA bALakonI gharanI bhASA gujarAtI hoya che. temanI sthiti bAvAnA beya bagaDayA jevI hoya che. aMgrejI bhASA para prabhutva nathI AvatuM ane gujarAtI bhASAnA paNa koI ThekANAM nathI hotA. temanI banne bhASA lagabhaga azuddha hoya che. A bALako gujarAtI to ghaNIvAra bilakula kaDhaMgI bolatA hoya che. bhASAprayogamAM liMgavyatyaya ane vacana vyatyaya puSkaLa thato hoya che. eka gharamAM bhikSA mATe javAnuM thayuM. chokarAe mane joI moTethI bolIne gharamAM saMdeza pahoMcADaco : pappA, mahArAja sAheba AvyuM. A bheLa bahu sAro che. mAre thepalAM khAvuM che. kyAreka gujarAtI, hindI ane aMgrejIno zaMbhu meLo karI detA hoya che. ''phiphTIna talaka lesana meM vAMcI lIdhA.'' huM phiTInamo lezana vAMcuM chuM. socyuM ke huM Tumoro skUle nahi jA e kutto bhoMkvAnI reDImAM che. eka jagyAe ghAsa UgeluM hatuM. te vAta karatA konvenTamAM bhaNelo gujarAtI kizora bolyo : smola smola jhADa UgI gayA che. Pryce 'bhavya bhASA : mAtRbhASA 51 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * eka chokarAne meM pUchyuM. "tane gujarAtImAM 1 thI 100 sudhInA AMkaDA bolatA AvaDe ? teNe hA pADI. meM pUchyuM. ekotterathI bola. teNe zarUchyuM: Ikyotera, binyotera, tityotera, cityotera, piMcyotera, chinyotera... * eka dhArmika samAraMbhamAM badhAne eka kUpana ApavAmAM AvI hatI. te kUpanamAM dareke temAM pUchelI potAnI vigato bharavAnI hatI. temAM eka chokarAe nIce mujaba vigato lakhI hatI. nAma : Harsh. saranAmuM : Shah. ahIM koI bhASAnI ke vyaktionI khoDakhAMpaNa kADhavAno IrAdo nathI. dareka bhASAnuM potAnuM eka alaga vyaktitva hoya che. vatana gujarAta hoya, mAtA-pitAparivAra gujarAtI hoya, parivAranuM vAtAvaraNa gujarAtI hoya, je samAja ane vartuLamAM rahevAnuM che te paNa gujarAtI hoya tevA saMyogomAM anya bhASA tenA vAtAvaraNane, magajane, hRdayane ane jIbhane bahu mAphaka nathI AvatI. chatAM, sAmAnya vyavahAramAM paNa aMgrejI bhASAno ke aMgrejI zabdono puSkaLa upayoga karavAnI ghelachA UpaDI che, tethI ahIM aMgrejI bhASAnI maryAdAo tarapha dhyAna doryuM che. ApaNe eka bhASAnA amuka cokkasa baMdhAraNathI TevAyelA chIe tethI tenAthI alaga prakAranA baMdhAraNavALI bhASA jaldI sahaja na bane te sahaja che. aMgrejI bhASAnI vilakSaNatAo ke vicitratAone keTalAka jaldI pakaDI zakatA nathI. tethI temAM takalIpha anubhave che ane te chatAM te bhASAno upayoga karavA lalacAya che. tyAre banne bhASAno ajANatA paNa droha karI bese che. pa2 bhavya bhASA mAtRbhAga Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 saMskRtinuM saranAmuM raziyAnA koI pradezanI A ghaTanA che. pANInA mAmale be strIo vacce jhagaDo thayo. jhagaDAe thoDuM ugra svarUpa pakaDazuM. bolAcAlIno dora gALAgALI sudhI laMbAyo, ane pachI to zarU thaI zApAzApI. "are DAkaNa ! tane ane tArA AkhA khAnadAnane mahAroga bharakhI jAya...!'' "are nAgaNa ! tAruM AkhuM kuLa...tuM...tAro vara...tArAM saMtAna...badhe badhA mAtRbhASA bhUlI jAya...!'' A sAMbhaLatA ja sAmevALI strI bhAMgI paDI. ''mArI bena ! tArA pagamAM paDuM. Avo zApa na Apa. mArAthI e nahIM jIravAya. tArA zabdo pAchA kheMcI le.'' gujarAtanI samagra prajA AvA koInA abhizApathI abhizapta banI haze zuM ? mAtA, mAtRbhUmi ane mAtRbhASA : traNeyamAM mAtRtvanI sugaMdha maheMke che. eka saMskRta sUkti : jananI janmabhUmizca svargAdapi gariyasI / mAtA ane mAtRbhUmi svarga karatAM paNa caDiyAtAM che. ''mAtRbhASA''ne paNa AvA ja UMcA Asane besADI zakAya. bhavya bhASA : mAtRbhASA 53 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koI paNa zabda e bArAkhaDInA keTalAka akSarono jaththomAtra nathI. vyAkaraNanA niyamone AdhAre vyutpanna thayeluM pharajaMdamAtra nathI. zabdAnuzAsananI maryAdAmAM vartanAruM eka sImita astitvamAtra nathI. dareka zabdane potIkuM svarUpa-sauMdarya che, artha-aizvaryA che, bhAva-mAdhurya che ane dareka zabdamAMthI je te pradezanI saMskRti tathA sabhyatAnI sugaMdha vahe che. traNa-cAra-pAMca akSarono samUha te zabdanuM astitva che. paraMtu, koI paNa zabdanuM vyaktitva tenA astitva karatAM ghaNuM virATa hoya che. "pANiyAruM' zabdano paryAya aMgrejImAM maLI zake? Awater -place or water room in a house e to "pANiyAruM zabdanuM vivecana thayuM. pANiyAruM eTale pANInuM saranAmuM gharamAM dIvAnakhAnA ke rasoDA karatAM pANiyArAno mobho UMco gaNAya. pIvAnAM pANInAM mATalAM mUkavAnuM A sthAna pavitra gaNAya. gotraja jAravAnI hoya ke kuladevIne prasAda dharavAno hoya tyAre pANiyAre te pavitra vidhi thAya. vAratahevAre pANiyAre dIvo thAya. pANI e jIva mAtranI jIvAdorI che. tethI nadI, kUvo, talAva vagere jalAzayone AryadezamAM AdarabhAvathI jovAmAM Ave che. hiMduo nadI vagere jalAzayone pUjyabhAvathI jue che. pANiyAruM paNa gharano pavitra khUNo gaNAya che. pANInAM mATalAM sArI rIte goThavI zakAya tevI beThaka pANiyArAmAM banAvelI hoya che. pANiyAruM eTale pANInA mATalAnuM rAjAzAhI siMhAsana! uparathI koI jIvajaMtu pANInA mATalAmAM na paDe mATe upara caMdaravo (caMdanI) bAMdhelo rAkhatA. jIvarakSAnI bhAvanA ane kALajI jIvananA dareka vyavahAramAM joDAyelI hatI. mATalA upara bujhAruM (A metalic lid for a water-pot) DhAkeluM hoya. pANInA mATalA pAse be-traNa pavAlAM mUkelAM hoya. pANiyArA pAse eka Doyo (lAMbA hAthAvALo kaDacho) mATalAnI bAjumAM laTakAvelo hoya. pANI pIvuM hoya tyAre mATalAmAMthI DoyA dvArA pANI pavAlAmAM bharavAnuM. koInA eMThA pavAlAthI AkhuM mATaluM eThuM na thAya! bhavya bhASA mAtRbhASA *i 54 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAmaDAnAM gharomAM pANiyArAnAM be stara rahetA. upalA staranAM mATalAMmAM pANI bhareluM hoya. AjanA mATalAnuM vadheluM pANI AvatI kAle savAre pharI bIjA mATalAmAM gALavAmAM Ave. khAlI thayelAM mATalAM nIcenA staramAM korA karavA mATe mUkI devAmAM Ave. bIjA divase te na vaparAya. teno vAro trIjo divase. ja je kUvAnuM pANI hoya te ja kUvAmAM teno saMkhAro nAMkhavAmAM Ave. saMkhAro' zabdano aMgrejI paryAya zuM thAya ? gAmanA goMdare (pAdare, bhAgoLe, nAke, chevADe) rahelA vAmAMthI rAMDhavAnI madadathI pANI kheMcIne, pANInuM beDuM mAthe upADI pANiyArI ghare laI Ave. te AMgaNamAM pahoMce tyAre tenA sAsu tene beDuM utarAve. koI zubha kAryamAM sAme pANiyArI maLe to zubha zukana gaNavAmAM Ave che. 'pANiyArI' zabdane kendra banAvI vartuLa doravAmAM Ave to te vartuLa ghaNuM moTuM bane. te vartuLanA gherAvAmAM mahilAnA zarIrazramano mahimA, te zarIrazramane kAraNe sahaja jaLavAtI svAsthyanI sukhAkAritA, pANInA vaparAzamAM sahaja-saMyama, kUvAnA kAMThe thatA meLApa dvArA gAmanI strIo vacce sadhAto bhaginIbhAva vagere aneka lAbho samAyA che. mAthe AkhuM beDuM UcakIne baMne hAtha chUTA rAkhI tAlI vagADatI, vAto karatI, cAlatI pANiyArI e gAmaDAnuM bahu sAmAnya dazya hatuM. tAlI vagADatI, vAto karatI cAle chatAM paNa beDAmAM ekAgratA ane sthiratA keTalI joradAra haze. "cAra pAMca sAhelI maLIne, hIlamIla pANI jAya; tAlI diye. khaDa khaDa hase, vAMku cittaDuM gAgariyA mAya.'' be hAtha chUTA mUkIne sAyakala ke skuTara doDAvanAranI bahAdurI para aMjAI janArane kadAca A dazya jovAmAM nahi AvyuM hoya. pAIpa-lAIna, vaoNTara kulara ane minarala vaoNTaranI saMskRtimAM UcharatI AjanI peDhI mAtra pANiyArI, rAMDhavuM, pANiyAruM ke saMkhAro jevA zabdothI ja vikhUTI nathI paDI, te zabdonI AsapAsanA ane ArapAranA sAMskRtika vArasAthI paNa vegaLI banI che. 'IMDhoNI'ne aMgrejImAM zuM kahevAya ? eka zabda to kyAMthI maLe ? lAMbI vyAkhyA karavI paDe. bhavya bhASA : mAtRbhASA bhavya 55 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A circular thing placed by women over their heads while carrying water-pots with a view of relieving impact of weight. IMDhoNIne mAthA paranA bojanuM vajana haLavuM karavA mATenA vaijJAnika upakaraNa tarIke oLakhI zakAya. vAMsanI chAla jevA dravyamAMthI kalAtmaka IMDhoNI banAvavAno bhAratIya kArIgarono kasaba paNa have IMDhoNInI sAthe gAyaba thaI gayo che. vajanadAra beDAMnA bhArane AsAnIthI sahI lenAra IMDhoNI pazcimI saMskRtinA bhAra nIce ane IMDhoNI' zabda aMgrejI bhASAnA bhAra nIce kacaDAI gayA che. koI akhabAra A durghaTanAne mathALe camakAvaze? mATalAne bhUmi para mUkavAnuM hoya tyAre IMDhoNIne badale kAMThalA upara mUkavAmAM Ave che. sTenDa e kAMThalAnuM AbehUba bhASAMtara nathI. saubhAgya, zukana, zubha, maMgala, zubhecchA, bahumAna, anumodanA, abhinaMdana, AzIrvAda jevI keTalIya zubha lAgaNIonI abhivyakti mATe ApaNI saMskRti-paraMparAmAM prasaMge prasaMge upayogamAM levAtuM dravya ane sAdhana eTale kaMku ane kaMkAvaTI. kaMkAvaTInI AkRti paNa mAMgalika ! kaMkAvaTIno upayoga paNa mAMgalika ! kaMkAvaTI' nAma paNa mAMgalika ! oksapharDa ane kaeNbrijanI DikzanerI pheMdI nAMkhavA chatAM zubha ane maMgalanI A ughoSikAno aMgrejI paryAya nahi maLe. kaMkAvaTInA nAnaDA kyArAmAM 'bhAvanAnuM bhavya vitha keda thayeluM che. aMgrejI bhASAnA daLadAra ane samRddha zabdakoSa paNa "kaMku" ane "kaMkAvaTI' jevA zabdo vagara biccArA, bApaDA ane daridra lAge ! aMgrejI DikazanarI kaMkAvaTI' no paricaya A rIte Ape che : A small bowl to keep the red paste used for making auspicious mark on the forehead. ATalI lAMbI moTI vyAkhyAmAM aMgrejI bhASAnI ane pazcimI saMskRtinI kAramI kaMgAliyata gaMdhAya che! pa6 bhavya bhASA mAtRbhA Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtRbhASAnI avagaNanA thAya che tyAre mAtra bhASA nathI sukAtI bhAvanA paNa sukAya che. 'pAMjarApoLa' no AbehUba aMgrejI paryAya na maLI zake. abola-apaMga pazuo pratyenI nItaratI dayAbhAvanAno paDagho pADanArI pAMjarApoLa e ApaNI dharatI paranuM ghareNuM che. bina-upayogI ane bina-upajAu pazune katalakhAne mokalI devAnI krUra svArtha bhAvanAne sAme cheDe jIvadayAnI A unnata bhAvanA che. mAtRbhASAne avagaNIne bALaka eka navI bhASAnA zaraNe jAya che. tyAre te karuNApradhAna jIvanazailIthI vimukha banI svArthapradhAna saMvedanabadhira jIvana paddhatinA zaraNe jAya che. potAnA bALakone aMgrejI mAdhyamamAM bhaNAvavAnI ghelachA rAkhanArA mA-bApane potAnA saMtAna para pAzcAtya saMskRti ane pazcimI vicAradhArA savAra thaI jAya te mAnya che kharuM ? TuthapesTa ane Tutha-braza baMne bhegA thAya tyAre 'dAtaNa' nI barAbarI karI zake. Adhunika pracArazailImAM dAtaNanI jAherAta A rIte thaI zake : pesTa kama braza, Tu Ina vana. 'dAtaNa' no aMgrejI paryAya nahi maLe. 'braza'no gujarAtI paryAya nahi maLe. raMgavAnA braza mATe pIMchI ke kUcaDo jevA zabdo che. paNa, Tutha-braza ke vaoNziMga - brazane samajavA gujarAtI zabdakoSamAM 'braza'no koI paryAya nahi maLe. 'dAtaNa' zabdanI sAthe vanaspatizAstra, vanaspatinA auSadhIya guNo, prakRti sAtheno mAnavajIvanano saMdarbha vagere aneka bAbato saMkaLAyelI che. TuthapesTa ke Tuthabrazano saMbaMdha Adhunika yaMtravijJAna ane rasAyaNavijJAna sAthe che. zabda badalAya che tenI sAthe vicAranI ane jIvanapaddhatinI dizA badalAya che. bhavya bhASA : mAtRbhASA 57 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazcimI saMskRtimAM ke aMgrejI zabdakoSamAM utaraDa'ne koI avakAza nathI. ApaNI paraMparAgata jIvana-paddhatimAM gharanA eka oraDAmAM pAMca-sAta utaraDa hoya ja. utaraDa eTale uttarottara kadamAM nAnA thatA jatA dhAtunA degaDAonI UbhI zreNi. lagnanI corImAM cAra khUNe cAra utaraDa mUkavAmAM Ave che. "utaraDa eka maMgala pratika gaNAya che. | kiMmatI ghareNAM mUkavA mATe sepha DipaoNjhiTa volTa ke sTronga rUmanI jarUra nahotI paDatI. pAMca-sAta utaraDamAMthI koI paNa eka utaraDanA nIcenA koI eka vAsaNamAM A ghareNAM vyavasthita sacavAyelAM rahetAM. uparanA vAsaNomAM anAja vagere jIvanAvazyaka cIja vastuo bharelI hoya. bhASAmAMthI ane gharamAMthI utaraDIne eka sAthe jAkAro maLyo che. paoNTa, vesala, pleTa, ke, DIza, bAula, bakeTa, Drama, glAsa, kapa, soMsara, jaga, maga, liDa, jAra, phorka, vaoNTarabaeNga, spena, pena (Pan) ..basa A che vAsaNavAcaka aMgrejI zabdonI AkhI nAta. pArasI komanI sAme paTela komane khaDI karI dIdhI hoya teTalo vizALa che gujarAtI vAsaNa bhaMDAra. thALa, thALI, tAsaka, rakAbI, aDALI, vATakI, vADakI, vADako, tAMsaLI, kacoLuM, calANuM chAliyuM, pavAluM, pyAlo, vAlI, kaLazo, loDo, loTI, ToyalI, kaToro, kuMje, caMbUjAma, camaco, camacI, kaDacho, kaDachI, bhAtiyuM, Doyo, DoI, jhAro, tapelI, tapeluM, Topa, bagholuM, garakhuM, DAI, kaDhAI, kaDhAyuM, chIbuM, DhAMkaNuM, bajhAra, bAladI, Dola, baraNI, DolacuM, vADhI, kamaMDaLa, kITalI, cArakhAnuM, jhArI, loDhI, tavI, tavo, tAvaDo, peNI, peNo, ThIbaDI, naLI, naLo, koThI, pavAlI, pIpa, degaDo, degaDI, bogheNI, bogheNuM, goLo, goLI, beDuM, ghaDo, ghaDI, hAMDo, hAMDI, gAgara, unAmaNuM, moriyo, baMbo, maTakuM, maTakI, DhocakuM, DhocakI, gaTaphuDuM, bataka, bhaMbhalI, parAta, katharoTa, aDAlI, tATa, tAsa, cokI, bakhaDiyuM, tagAruM, tabaka, tabakaDI, tabakaDuM, cakoruM, baTeruM, mATaluM, hAMDaluM, hAMDalI, doNI, rAmapAtara, kuM, kuMDI, kulaDI, koDiyuM, capaNiyuM taveto, sANasI, cIpiyo, orasiyo, velaNa, gaLaNI, khAyaNI, dasto, parAI, sAMbeluM, ravaio, ravAI, jheraNI, cALaNI, sUpaDuM, TopalI, Topalo, sUMDalo, chAbaDI, mazaka, pakhAla, chINI, khamaNI. bhavya bhASAH mAtRbhASA pa8 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A mAtra zabdavaibhava nathI. ApaNI jIvana paraMparAno saMdeza A zabdasamRddhimAMthI vahe che. sTIlapleTa, plAsTikaDIza ke peparaDIzanA panAre paDelI peDhIne jANa thAya ke, ApaNe tyAM mukhyatve dhAtunAM ane mATInAM vAsaNono vaparAza hato. dhAtumAM paNa mukhyatve kAMsAnAM, tAMbAnAM ane pittaLanAM vAsaNo vaparAtA. zrImaMta parivAro cAMdInAM vAsaNo paNa vasAvatA ane temAM ja rojanuM bhojana karatA. A prakAranAM vAsaNo vAparavAnI pAchaLa Arogyano hetu rahelo hato. mATInAM vAsaNo ArogyapoSaka hovAnI sAthe svAdapoSaka paNa hatA. mATInI hAMDalImAM rAMdhelI khIcaDI ke mATInI tAvaDI para banAvelA bAjarInA roTalAnI mIThAza jUdI ja hoya. dhAtunAM vAsaNo samRddhinuM pratika gaNAtA. loko potAnI bacata ke mUDInuM rokANa vAsaNomAM karatAM. zrImaMtonAM gharanI abharAIo para vAsaNonI lAMbI paMkti goThavAyelI rahetI. vAsaNo kiMmatI dhAtunAM hovAthI te vAsaNo jIrNazIrNa thatA tenA bhaMgAranI paNa pUrI rakama Upaje. gAmamAM koInA ghare lagnAdi prasaMgo hoya tyAre jamaNavAra mATe thALI-vATakAvAsaNo paraspara ekabIjAne upayogI banatA. sahAyakabhAvanA jaLavAyelI rahetI. * vividha AkAranAM, vividha prakAranAM ane nakazIkAma vagerethI yukta kalAtmaka vAsaNonA nirmANa dvArA kaMsArAkoma ane kuMbhArakomanI kalAkasabanI paraMparA vahetI rahI. - keTalAya vAsaNonI sAthe keTalIka sAMskRtika ane dhArmika bhAvanAo joDAyelI hatI. rAmapAtara, koDiyuM ke kulaDIno dhArmika prasaMgomAM upayoga thato. te ja rIte tAMbAnA loTA ke loTIno paNa. koDiyAnA saMpuTa lagnAdinI vidhimAM jarUrI bane. koI mRtyu pAme tyAre tenI aMtimayAtrAmAM doNImAM devatA laIne eka vyakti AgaLa cAle. mAthe beDuM laIne pANiyArI sAme maLe tene zubha zukana gaNavAmAM Ave che. bhASAnI sAthe saMskRti keTalI saMlagna hoya che, teno aMdAja AvI zake che. ApaNI saMyukta kuTuMba vyavasthAmAM kyAreka saMgharSa thAya tyAre samAdhAna mATe kahevAtuM 'vAsaNa thoDA khakhaDe paNa kharA. Aje vibhakta kuTuMba vyavasthA ane plAsTika saMskRti samAMtara cAle che. Pbhavya bhASA mAtRbhASA pa9 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhIMcaNiyuM zabdano aMgrejI paryAya nahIM maLe, DAIniMga Tebala ane buphe paddhatinI AbohavAmAM UcharelI AjanI peDhI mATe "DhIMcaNiyuM sAva ajANyuM che. 'bhuvA nuM aMgrejI zuM ? 'homa-havanane aMgrejImAM zuM kahevAya ? "puSya no aMgrejI paryAya zuM? citta, aMtaHkaraNa, parabrahma vagere zabdono aMgrejI paryAya maLe ? 'karma'nuM AbehUba aMgrejI zuM? sthitaprajJa, sohaM ane prazama jevI AdhyAtmika avasthA ke guNavaibhavane je dharmasaMskRtimAM sthAna na hoya, tenI bhASAmAM te zabdo paNa zA mATe hoya ? paramAtmAnuM darzana' seeing ke viewing zabdathI abhivyakta na thaI zake. jade tes bhagavAna mATe aMgrejI zabdakoSa keTalA zabdo pUrA pADI zake ? goDa, olmAITI, lorDa...basa. ApaNo zabda bhaMDoLa ughADo. Izvara, paramezvara, jagadIzvara, yogIzvara, mahezvara, vizvezvara, bhuvanezvara, nAtha, vizvanAtha, trilokanAtha, jagannAtha, dInAnAtha, paramAtmA, prabhu, prItama, puruSottama, paramatAraka, paramabrahma, dayAnidhi, dayAsiMdhu, dInadayAla, devAdhideva, vibhu, vidhAtA, vizvabhara, vItarAga, saccidAnaMda, jaMgalsara, jagatabaMdhu, jagatAta, svAmI, sarvajJa, khudA, hari, bhagavAna, lokottama, ajarAmara, aMtaryAmI, vizvanAyaka, patitapAvana, taraNatAraNa, garIbanivAja, khijamatagAra, paravaradigAra, A yAdI haju ghaNI lAMbI thaI zake. A to IzvaravAcaka athavA prArthanA AdimAM Izvarane saMbodhana karavA mATe vaparAtA zabdo thayA. karuNAsAgara, kRpAsAgara vagere vizeSaNono to koI pAra nathI ane arihaMta, jinezvara, buddha, zaMkara, viSNu vagere sAMpradAyika IzvaravAcaka zabdo to jUdA. bhavya bhASA : mAtRbhASA So Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AsthA, Astikya ane adhyAtmanI sugaMdhathI bharelA zabdothI ApaNo zabdakoSa chalakAya che. aMgrejI DikzanarI te saMdarbhamAM ghaNI daridra che. vijJAna, Adhunika vikAsa ke Adhunika vyavasthAone lagatA zabdonI samRddhi aMgrejI bhASA pAse vizeSa bhale hoya, paraMtu dharma-saMskRti-sAmAjika vyavasthA ane kauTuMbika bhAvanAone lagatA zabdavaibhavanA saMdarbhamAM ApaNI bhASAone koI pahoMcI nahi zake. - prabhA koI vyaktinI nADI baMdha paDI gayelI joIne vaidyarAja kaheze : te prabhunA pyArA thaI gayA che. athavA te zAnta thaI gayA che.' siszzail me la cual sal : He is no more. prabhunA pyArA thayA... mRtyu pAmyA... avasAna pAmyA... svargavAsa pAmyA. A zabdomAMthI sahAnubhUti nItare che. ane, mRtyu aMgeno AdhyAtmika abhigama chato thAya che ke, mRtyu paNa pAmavA jevI cIja che. saphaLatA ke siddhi prApta karavI hoya to pracaMDa puruSArtha joIe. tema, mRtyune pAmavuM eTale mRtyune jItavuM, mRtyune samatAthI saharSa svIkAravuM maraNa samAdhi prApta karavI. mRtyune pAmavA mATe paNa khUba UMcI sajjatA joIe. aMgrejImAM to kahevAze : He passed away. aMgrajonA zAsanakALamAM vAIsaraoNya vekezana gALavA zrInagara jaI rahyA hatA. dilhIthI TrenamAM pravAsa zarU thayo. dareka sTezanethI gADI pasAra thaI jAya eTale tenI jANa karato TelIgrAma dareka sTezananA sTezanamAstare dilhI relve sTezana para karavo paDe. A ziSTAcAra dareka sTezanamAstare jALavavo paDe. eka nAnA sTezana parathI dilhI sTezana mAstara para TelIgrAma Avyo : His Excellency passed away peacefully. vevANa ne aMgrejImAM zuM kahezo ? 'naNadoI ke sADhu nAmanA saMbaMdhIne pazcimI samAja-vyavasthAmAM koI sthAna nathI. bhavya bhASA mAtRbhASA 61 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka junavANI gujarAtI parivAramAM lagnano prasaMga hato. lagna prasaMge badhA sagAMsnehIo AvelA. prasaMganA AgalA divase badhA bhegA thaIne vAtonAM vaDAM karI rahyA hatA. koIne kautuka sUjhayuM. eka konveTiyA TAbariyAne pUchavAmAM AvyuM : "tAre ankala keTalA ?" teNe zAMtithI gaNIne javAba Apyo : nAIna. tarata tenA pappAne AzcaryathI pUchavAmAM AvyuM. zuM tame dasa bhAI cho ?" nA, ame kula traNa bhAI chIe. mAre traNa bena che. traNeya paraNelI che. mAre be sALA che ane be sADhuM che. pelA bhAI hoziyAra hatA eTale samajI gayA ke, pelA TAbariyAe Apelo javAba tenA pappAe mUkelA koyaDAno ukela hato. "praNayabhAI parAgabhAInA bradhara Ina laoN che. parAgabhAI praNayabhAInA bradhara Ina laoN che." "praNayabhAInI benanA parAgabhAI sAthe ane parAgabhAInI benanA praNayabhAInI sAthe lagna thayA che ?" "nA, evuM nathI." "to bane ekabIjAnA bradhara Ina laoN kevI rIte banI zake ?" "aMgrejImAM banI zake. aMgrejImAM sALo ane banevI, banne mATe eka ja zabda bradhara Ina laoN vaparAya che." paNa temAM koNa sALo ane koNa banevI te kevI rIte khabara paDe ?" "khabara pADavAnI jarUra paNa nathI. kAraNake, te lokonI lAgaNI, saMbaMdha ane vyavahArane tyAM sudhI vistaravAnuM ja nathI hotuM." koI rUDhiprayogo ane kahevatomAM paNa te dezanI saMskRtinuM pratibiMbakevuM paDatuM hoya che, tenA paNa eka-be udAharaNo joI laIe. 62 Pbhavya bhASA mAtRbhAga Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtI kahevata : aMgrejI : aMgrejI : AMgaLIthI nakha vegaLA te vegaLA. gujarAtI kahevata : Blood is thicker than water. aMgrejI : so dA'DA sAsunA to eka dA'Do vahuno. Every dog has its day. gujarAtI kahevata : garaja sarI ke vaidya verI. When cow is old, she is soon sold. eka vaDIla bIjAnI IcchA, lAgaNI, bhAvanAne avagaNIne potAnuM dhAryuM kare ane potAnI IcchA bIjA para ThokI besADe. temanA DAhyA bhatrIjAe temane premathI samajAvyA : kAkA, badhAnA dila tUTe tevuM na karo. badhAne saMtoSa thAya te rIte nirNaya levo joIe. jyAre koI A rIte samajAve tyAre tenA javAbamAM te kAyama eka pracalita aMgrejI vAkya saMbhaLAvI detA. You cannot please every-body. temano bhatrIjo temane tyAre kaheto ! "kAkA, ApaNe pAzcAtya saMskRtimAM nathI jIvatA. ApaNuM valaNa ApaNI saMskRtine zobhe tevuM joIe.. Ape kahelA aMgrejI vAkyanI sAme ApaNe tyAM eka saMskRta sUkti che : ''3pAye sati rtavya sarvemAM cittaraMJanam / ' zakya bane tyAM sudhI badhAnA dila sAcavavA. gujarAtImAM ApaNe bolIe : varasAda muzaLadhAra varase che. aMgrejImAM bolAze : It's raining cats and dogs. kahevAto, rUDhiprayogo ane bhASAprayogomAM saMskRti keTalI vaNAyelI hoya che, te svayaM spaSTa che. mAtRbhASAthI vimukha thaI aMgrejI bhASAnA zaraNe janAra zuM gumAve che ane zuM meLave che te khUba gaMbhIratAthI dareke vicAravAnI jarUra che. bhavya bhavya bhASA : mAtRbhASA 63 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbaMdhadarzaka, adhyAtmadarzI, prAcIna kalA-kasabane lagatA ke paramAtmavAcaka zabdonI bAbatamAM ApaNo zabdabhaMDoLa bhale khUba samRddha hoya, paraMtu keTalIka bAbatamAM te khUba daridra paNa che. | mArA AtmIya gurubaMdhu paMnyAsa zrI udayavallabhavijayajI mahArAje vartamAna zikSaNa-paddhatinI samAlocanA karatuM eka suMdara pustaka lakhyuM che. zikSaNanI sonogrAphI A pustakamAM zikSaNanA mAdhyama viSe paNa vistRta carcA karI che. zikSaNanA mAdhyama tarIke aMgrejI bhASAne apanAvIne ApaNe navI peDhIne ApaNA paraMparAgata sAMskRtika ane naitika mUlyothI keTalI dUra haDaselI daIe chIe, tenI khUba asarakAraka rajUAta temaNe karI che. 'bhASA nAme darpaNa' nAmanA prakaraNamAM temaNe hatyA" vAcaka ghaNA aMgrejI . zabdonI yAdI mUkI che : meTrisAIDa eTale mAtAnI hatyA. peTrisAIDa eTale pitAnI hatyA. pheprisAIDa eTale bhAInI hatyA. homisAIDa eTale mAnavahatyA. rejisAIDa eTale rAjAnI hatyA. jenosAIDa eTale saMpUrNa jAtinI hatyA. syusAIDa eTale AtmahatyA. haju A yAdIne ghaNI laMbAvI zakAya: marDara eTale khUna. kiliMga eTale hatyA. sloTara eTale katala. esasinezana eTale aMgata adAvata ke rAjakIya hetuthI kUratApUrvaka karAtI hatyA. eksaTarminezana eTale saMhAra karavo. kArneja eTale samUhahatyA. mesekara eTale nirdaya hatyAkAMDa. eborzana eTale garbhahatyA. meDikala Tarminezana oNpha maeNgnansi eTale garbhapAta. hoTela, moTela, resToranTa vagere zabdo aMgrejI bhASAnA che. bhojanazALA, bhojanAlaya, vIzI jevA zabdo ApaNI bhASAmAM pracalita che. paNa A zabdo aMgrejInA hoTela vagere zabdonA paryAya na banI zake. "bhojanazALA' nI sAthe hoTalanI jema dhaMdhAdArI abhigama, phaTATopa ke vAnagI-vaividhya jovA na maLe. tyAM to jovA maLe - sagavaDatA ApavAnI gaNatarI, AtithyanI bhAvanA ane Arogya tathA bhojana saMbaMdhI dhArmika ane naitika maryAdAonuM pAlana. 64 bhavya bhASA mAtRbhASaNa Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'annakSetra' ane 'sadAvrata' nuM aMgrejI zuM thAya ? Trena, basa, nATaka, sinemAnI TikiTa e rojiMdA jIvana-vyavahAranI bahu sAmAnya bAbata che. te 'TikiTa' aMgrejI zabda che. ApaNI paraMparAgata jIvana-vyavasthAmAM A prakAranI cIjanuM koI prayojana nahotuM, atyAre A aMgrejI zabdane ApaNe bilakula potIko banAvI dIdho che. gujarAtImAM teno cokkasa paryAya nahi maLe. 'bhadraMbhadra'mAM TikiTa mATe 'mUlyapatrikA' zabda vaparAyo che. tevA ja prakAranA arthamAM 'pAsa' zabda vaparAya che. te paNa aMgrejI zabda che. tene mATe gujarAtImAM 'paravAno' ke rajAciTThi' paryAya upalabdha che. aMgrejI bhASA ane aMgrejiyata jIvananA sarva kSetromAM eTalI hade pravezI cUkyA ke gaNanA ke mApa mATe paNa videzI dhoraNo ja svIkArI lIdhA. tolo, navaTAMka, adhora, pAzera, adhazera, ratala ane zerathI mAMDIne maNa ke ghaDI sudhInA vajananA mApa AjanI peDhIne jarAya khyAlamAM nathI. prastha, ADhaka, droNa, khArI vagere tolamApa to AjanI jUnI peDhI mATe paNa ajANI bAbata haze. Aje to grAma ane kilogrAmanI paribhASA ja badhA samaje che. dUdha lITaramAM ane kapaDuM mITaramAM kharIdAya che. gaja ane vAranA mApa gayA. saeNnTimITara, iMca, phrUTa ane mITaranA dhoraNa svIkRta banyA. koza-gAunA sthAne Aje kilomITarano ekama ja vaparAya che. Sve miniTa ane sekanDanuM gujarAtI zuM thAya ? pAzcAtya saMskRti ane aMgrejI bhASAnA prabhAvathI tithinuM calaNa ghaTayuM, tArIkhanuM vadhyuM, tema vAthI kadAca saraLatA vadhI paNa tithinA sAthe joDAyelA tahevAro, dhArmika vidhio, dhArmika ane sAMskRtika maryAdAo, sAmAjika ke sAMskRtika rivAjo vagere badhAno lopa thayo. divALInI dIpa jyota jhAMkhI paDI ane 31 DIsembaranI jhAkajhamALa vadhAre uttejaka banI. besatA varSanI mAMgalikatAnA badale nyU yaranI aupacArikatAnuM mahatva vadhyuM. bhavya bhASA : mAtRbhASA bhavya 65 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka junavANI gujarAtI parivAranA aMgrejI mAdhyamamAM bhaNatA chokarAe kahyuM "mane AzIrvAda Apo, Aje mAro bartha-De che." meM pUchyuM: tArIkha pramANe ke tithi pramANe ? teNe kahyuM: tArIkha pramANe. mArI bartha-DeTa 11 okTobara che. meM kahyuM: tithi pramANe khyAla che ? chokarAe kahyuM: hA, tithi pramANe 30 tArIkhe mAro bartha-De gayo. eka chokarAne pUcheluM: tithinuM aMgrejI zuM thAya ? "tArIkha" javAbamAM teNe gujarAtI zabdano prayoga karyo, teTalo saMtoSa mAnyo. kadAca, koI vidyArthI mAgasaranuM aMgrejI DIsembara ane vaizAkhanuM me kare to navAI na pAmatA. amadAvAdamAM eka bhAIe potAnA gharanI vAta karI. "dIvAnakhAnAmAM beTho hato. mArA tharDa sTAnDarDamAM bhaNatA dIkarAne meM kahyuM jo to aMdara kIcanamAM tArI mammI zuM kare che ? chokaro aMdara joIne bolyo : pappA, mammI leDIjha phiMgara Ta kare che." huM tenI vAta sAMbhaLI ekadama gabharAi gayo. hAMphaLo-phAMphaLo thayo.rasoDAmAM jaIne joyuM to mArI patnI bhIMDA samAratI hatI. tarata mane vicAra Avyo ke, bALakane aMgrejI mAdhyamamAM bhaNavA mUkIne meM gaMbhIra bhUla karI che. aMgrejI bhASA ApaNI saMskAritA ane saMskRti sAthe meca thAya tevI nathI. meM bIjA ja divase tene te skUla choDAvIne gujarAtI mAdhyamanI zALAmAM dAkhala karyo ane mArI bhUla sudhArI lIdhI. tItes bhavya bhASA mAtRbhASA Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paga upara prahAra "tame to rUDhicusta gujarAtI cho. tamArA dIkarAnA paMjAbI kanyA sAthe lagna kema karAvyA?" "Aja kAla paMjAbI vAnagIno krejha khUba vadhI rahyo che. gharamAM paMjAbI putravadhU hoya to vAMdho na Ave." paMjAbI vAnagIno ja prazna che, te rAMdhatA zIkhI levAya, paNa mAtra te kAraNathI koI paMjAbI kanyA sAthe potAnA putrane paraNAvavA taiyAra thaI jAya te kevuM kahevAya ? selaphona kadAca vartamAna jIvanamAM vyavasAyAdi prayojanathI jarUrI jaNAya to mANasa eka selaphona vasAvI le che. paNa, te khAtara AkhI kaMpanI kharIdI levAnI na hoya. ATalI sIdhI sAdI vAta aMgrejI-mAdhyamanA puraskartAone ke potAnA saMtAnone aMgrejI mAdhyamamAM je bhaNAvavAno Agraha rAkhatA mAtA-pitAone kema nahi samajAtI hoya? vartamAna vizvapravAha sAthe tAla meLavavA mATe kadAca aMgrejI bhASA jarUrI jaNAtI hoya ane te mATe aMgrejI bhASAmAM koI niSNAta bane, teno virodha nathI. paNa, te mATe mAdhyama aMgrejI apanAvavAnI vAta yuktigamya ane buddhipUrvakanI jaNAtI nathI. koI paNa bALaka tenI mAtA, mAtRbhUmi ane mAtRbhASA A traNathI vegaLo na Pbhavya bhASA mAtRbhASA 67 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bane te tenA pAramArthika ane sAMskArika kalyANa mATe bahu jarUrI che. A traNeya tattvo tenI saMskAritA ane sAttvikatAnI mAvajata karanArA che. mAtAnA vAtsalyamAM, mAtRbhASAnI abhivyaktimAM ane mAtRbhUminI AbohavAmAM evo jAdu che ke, bALakanuM kalyANajalanA vahetAM jharaNAMo sAthe joDANa sadhAya che ane TakI rahe che. gujarAtanI prajA sAthe saMlagna dharmonI vAta karIe to dharmakSetranuM mAdhyama gujarAtI che. badhA dharmasthAnomAM sUcanAnA ke suvicAranA pATiyAM gujarAtImAM ja lakhAya che. dharmIjano vacce paraspara vArtA-vyavahAra gujarAtImAM thAya che. dharmaguruonAM pravacano gujarAtImAM thAya che. dhArmika sAhitya mukhyatve gujarAtImAM lakhAya che, chapAya che. kadAca koI dalIla kare ke, ame samajI zakIe te mATe A badhuM aMgrejImAM thavuM joIe, to tene ''gADuM phare, gAma na phre'" e gujarAtI kahevata samajavA jeTaluM gujarAtI satvare zIkhI levAnI bhalAmaNa karavI paDe. tame tamArI bhASA badalI nAMkho ane pachI tamArI anukULatA mATe AkhuM mALakhuM badalavAnI himAyata karo te keTaluM ucita gaNAya ? konvenTa skulamAM bhaNanAro bALaka mAtra potAnI mAtRbhASAthI vimukha nathI banato, potAnA phulaparaMparAgata dharmathI paNa dUra pheMkAya che. te bhASAthI aMgrejIbhASI bane che, jIvanazailIthI yuropiyana ke amerikana bane che ane dharmathI krizciyana banato jAya che. piMDa dezI ane prakRti videzI. kalevara Arya ane pota anArya. zrAvaNa ke Aso mAsamAM jyAre hindu prajAnA vividha dhArmika tahevAro Ave che, tyAre konvenTa zALAonA bALako parIkSAmAM vyasta hoya che ane nAtAlamAM temane chuTTI maLe che. kapALa para dharmanuM tilaka ke bALAnA kapALano cAMdalo konvenTa zALAmAM cAlato nathI, bhUMsI nAMkhavA paDe che, meMdI mUkIne athavA jhAMjhara jevA ApaNA paraMparAgata ghareNAM paherIne zALAmAM jaI zakatI nathI. moTAbhAge konvenTa zALAnA paTAMgaNamAM sAthe devaLa (carcA) hoya che. khristI pAdarIo ke sAdhvIo A zALAnuM saMcAlana karatA hoya che. Izu khristanI prArthanA gavAtI hoya che. ApaNI hinduvidhithI mastaka namAvI praNAma karavA te zALAmAM mAnya nathI banatuM. konvenTano vidyArthI hindu maMdira ke jaina derAsaramAM jAya che tyAre mastaka namAvI namaskAra nathI karato, krosa paddhatinI aupacArikatA tyAM paNa te 68 bhavya bhASA : mAtRbhASA bhavya Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Acare che. vaTalAyelI vANiyaNa tarakaDIthI bhUMDI. konvenTa zALAmAM bhaNIne ane Adhunika zikSaNa laIne zikSita banelA ghaNA to bhAratIya aMgreja ke kALA gorA banI jAya che. ane, A savAI aMgrajone potAnA dharma, dhArmika vidhio ane dhArmika mAnyatAo pratye videzIo karatAM paNa vadhAre cItarI caDe che. AjanI zALA-kolejone sarasvatI maMdira kahI zakAya ke nahi te vicAraNIya che. paraMtu konvenTa skulane carcano darajjo ApavAmAM harakata na lAge. saMtAnane aMgrejI mAdhyamamAM bhaNAvanAra dareka vAlIe samajI rAkhavuM joIe ke, pote potAnA saMtAna ane dharma vaccenA setu para ghaNanA ghA jhIkI rahyA che. mAtRbhASAmAM zALAnuM zikSaNa laI muMbaInI kolejamAM grejyueTa thayelo eka tejasvI vidyArthI amerikA gayo. tyAMnI pratiSThita yunivarsiTImAMthI te ema.bI.e. thayo. badhI rIte suyogya A yuvAna muMbaInA eka parivArane potAnI kanyA mATe pasaMda to paDaco. paraMtu, jyAre khabara paDI ke te konvenTa skulamAM nathI bhaNyo, mAtRbhASAmAM teNe zALAnuM zikSaNa lIdhuM che, tyAre mAtra te muddA para vAta paDI bhAMgI. mAtra potAnA saMtAno nahi, bIjAnA saMtAno paNa konvenTamAM bhaNavA joIe, evI apekSA rAkhanAra e parivAranI aMgrejI mAdhyama sAthenI lagnagranthi keTalI majabUta haze ! bhASA e saMskRtinI vAhaka che. ApaNI saMskRti dayA ane paropakAranI saMskRti che, saMyama ane sadAcAranI saMskRti che, zraddhA ane bhaktinI saMskRti che, sneha ane saMbaMdhanI saMskRti che, nIti ane niSThAnI saMskRti che. khUba umadA jIvanamUlyone varelI A saMskRti che. khUba UMcA Adarzone abhimukha rahelI A saMskRti che. IzvarIya vibhUtio tathA saMta-mahaMtothI prAdurbhUta thayelI ane siMcana pAmelI A saMskRti che. ApaNI bhASAomAMthI saMskRtinI sugaMdha prasare che. bhASA sAskRtika pratikone prakAzita kare che ane sAMskRtika mUlyone pravAhita kare che. bhavya bhASA : mAtRbhASA SC Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "kIDInAM nagarAM pUravAM" A prayogano aMgrejI anuvAda karI zakAze ? sAthiyA ke svastika mATe aMgrejImAM koI zabda nathI. toraNa ane mAMDavo ke maMDapa ApaNI saMskRtinAM pratiko che. tenI pAchaLa Atithya satkAra ane mAMgalika utsavanI zubha bhAvanA samAyelI che. besatA varSanI boNIno ApaNI saMskRtimAM khUba mahimA che. boNI' zubha-lAbhanI ApaNI saMskRtinuM aMga che. aMgrejI bhASA pAse tenI koI abhivyakti nathI. saMvatanA sthAne sanano mahimA vadhI jatA boNIno mahimA dabAI gayo. sAlamubAraka ane nUtanavarSAbhinaMdananAM zubhecchA-vacano vIsarAvA lAgyA che. lApasIne aMgrejImAM zuM kahezo? dALaDhokaLInuM aMgrejI zuM karazo? pUraNapoLIno koI aMgrejI-paryAya nathI. aMgrejI DikzanarImAM lADu mATe svITa-baoNla, rAunDa lampa ane globyulara mAsa jevA zabdo ApyA che. paraMtu, A traNamAMno ekeya zabda lADu" nuM AbehUba pratinidhitva karI zakto nathI. lADumAMthI ghInI soDama prasare che, 'lADu zabdamAMthI ApaNI saMskRtinI ! vAra-tahevAra ane jamaNavAranA pramukhasthAne lADu hoya. pUjA ane prasAdamAM paNa lADunuM khAsa sthAna. lADu zabdanI sAthe brAhmaNa, tahevAra, samUha-jamaNa, prasAda vagere ghaNuM ghaNuM yAda Ave. cUramAnA, buMdInA, motIcUra, lAkaDazI vagere aneka prakAranA lADuonI jamAta smRtipaTa upara upasthita thAya, bAjarInI kulera ane sUMThapIparAmULanI lADuDI-lADavAnA laghusvarUpa. sukhaDIno koI aMgrejI paryAya nathI, goLapApaDI, talasAMkaLI, sIMganI cIkI, kAjunI cIkI, badAmanI cIkI, mamarAnI cIkI, caNAnI dALanI cIkI vagere sukhaDInI nAta ane peTAnAta che. ApaNA bhojananI rojanI vAnagI eTale roTalI, roTalI mATe aMgrejI pAse koI potIko zabda nathI. bhAvanagaranA prasiddha lokakathAkAra sva. zrI rAmabhAI kAgano zikAgomAM kAryakrama hato. taLapadI zailImAM temaNe dasa miniTa sudhI roTalAnuM varNana karyuM. sabhAmAMthI koIe pUchyuM : vaoNTa Ijha dhisa "roTalA" ? rAmabhAI kSaNavAra to vicAramAM paDI gayA ke A aMgrejI paraNelAone roTalA mATe kyo zabda Apavo! paNa gaDhavIne "sarasvatI-sapUta" kahevAya. tarata temane sUjhI AvyuM ane javAba ApI dIdho : "phAdhara opha biskiTa.' - biskiTa, breDa, piljhAke bargara mATe ApaNo zabdakoSa koI zabda nahi ApI bhavya bhASA: mAtRbhASA 70 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zake. dhotIne aMgrejImAM zuM kahezo? baMDInuM aMgrejI zuM? jhabhbhAno aMgrejI paryAya kharo? coraNo ke sUravAlano tame AbehUba aMgrejI anuvAda karI zakazo ?"pAnetara" ne aMgrejImAM zuM kahezo? 'piyara" ane "mosaLa" nuM aMgrejI zuM ? "mAmeruM' no aMgrejI paryAya zuM? ANuM, jhiyANuM ane kariyAvara mATe aMgrejI bhASAmAM koI zabda nathI. "yajJopavIta (janoI) ane dIkSA mATe aMgrejI zabda nahIM maLe. "AratI' nuM aMgrejI zuM? | 'TAI ne gujarAtImAM zuM kahevAya ? tene mATe phAMso" zabda kevo lAge che ? ke pachI, "TUMpo" zabda sAro lAge ? ke "gALiyo' zabda ThIka lAge ? e vastu ja ApaNI saMskRti ane AbohavAnI sAthe tAlamelavALI nathI. te chatAM konvenTamAM bhaNatA vidyArthIo unALAnI bapore paNa zALAnA gaNavezamAM gaLe TAI bAMdhIne baphAtA hoya che. ApaNI bhASAomAM bIjA puruSa ekavacana ane bahuvacananA sarvanAma alaga che. tuM ane tame. vizeSa mAnavAcaka svarUpe 'Apa' paNa vaparAya che. Apa jamavA beso. Apa ArAma pharamAvo. Apa kuzaLa cho ? be akSaranA eka sarvanAmamAMthI paNa keTalo Adara ane vinaya nItare che! aMgrejI bhASAmAM bIjA puruSa ekavacana ane bahuvacananAM bannemAM eka ja sarvanAma che : You. potAnA pitAjI sAthe vAta karatA hoya tyAre paNa You ane dIkarAne paNa You. Papa, you don't worry. Papu, you don't worry. mIDiyama, mIDiA, mIDieTara ke miDalamena. A cAreyanuM kArya Ama to madhyamAM rahIne mAdhyama banavAnuM che. mAdhyamanI bhUmikA Ama to mAtra setu ke sAMkaLa tarIkenI ja hovI joIe. paNa, tevuM niyaMtraNa rahI zake nahi. nyUjhanI sAthe nyUjha AvavAnA ja. mAdhyamanI bhASA sAthe bhAvanAo AvavAnI ja. mIDieTaranI vANImAM tenA vicAro bhaLelA hovAnA ja. miDalamenanI khaTapaTamAM temanA aMgata khyAlonI bheLaseLa hovAnI bhavya bhASAH mAtRbhASAmAM jI 71 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja. cUlAnA agni ane raMdhAtI vAnagI vacce tAMbA, pittaLa, sTIla ke elyuminiyamanI tapelI to mAtra mAdhyama ja bane che. to paNa te dhAtunI asara vAnagImAM Utare ja che. bhASA kyAreya nirAvaraNa na hoI zake. bhASA potAnA deza-pradezanI bhaugolika ane prAkRtika sthiti, rUDhio, praNAlIo, mAnyatAo, bhAvanAo ane saMskArono sparza pAmelI hoya che. mAtra abhivyakti karIne bhASA chUTI nathI jatI. te vaktA, zrotA ane adhyetA upara potAnI asara ane prabhAva pAtharatI rahe che. vidyArthI aMgrejI mAdhyamamAM gaNita, ItihAsa, bhUgoLa ke vijJAna zIkhe che. tyAre mAtra te viSaya ja nathI zIkhato, sAthe mAtra aMgrejI paNa nathI zIkhato, aMgrejI bhASAmAMthI pratibiMbita thatI jIvananI daSTi ane bhAvanAonuM paNa tene sAthe zikSaNa maLatuM hoya che. te gaNitanA dAkhalAonI sAthe jIvananuM te prakAranuM gaNita paNa tenI jANa bahAra te zIkhato hoya che. tame mAtRbhASAnI avagaNanA karIne tamArA bALakane aMgrejI mAdhyamamAM bhaNavA mUko cho tyAre mAtra tenuM bhASA-parivartana nathI thatuM. bhUSA-parivartana thAya che, bhojanaparivartana thAya che ane bhAvanA-parivartana paNa thAya che. ATaluM gaMbhIra nukasAna veThIne paNa potAnA saMtAnane aMgrejI mAdhyamamAM bhaNAvavAnI jIde caDelA gujarAtI mAtA-pitAo mATe khUba zaramanI ane temanA te biccArA saMtAno mATe karuNAnI lAgaNI thaI Ave che. bALaka dharmathI vikhUTuM paDe che, sAMskRtika praNAlIothI vikhUTuM paDe che ane tethIya AgaLa vadhIne AkhA parivArathI vikhUTuM paDe che. dAdA-dAdI bilakula aMgrejI samajatA nathI, pappA-mammI adhakacaruM aMgrejI samaje che ane konveTiyuM TAbara adhakacaruM gujarAtI ! jyAM bhASAnI saMvAditA paNa na hoya te parivAramAM saMbaMdhanI, lAgaNInI ane bhAvanAnI saMvAditAne asara to pahoMce che. dAdA-dAdI ane pautra-pautrI kadAca eka ja gharamAM rahetA hoya to paNa te be peDhI vacce bhArata ane IMglenDa jeTaluM aMtara UbhuM thaI zake che! kAkA-kAkI, mAmA-mAmI ke phoI-A jevA nikaTanA sagAM paNa ghare padhAre tyAre navI aMgrejI peDhIne umaLakAno Avega nathI janamato. pappAke mammInA koI mahemAna AvyA hoya temAM tene zuM? mAtApitAnA asIma upakArone saMtAna temaNe bajAvelI pharaja rUpe khatavI nAMkhe to doSa teno nathI, tene paraNAvavAmAM AvelI bhASA ane te bhASAmAM pratibiMbita thatI saMskRtino che. te bhASA sAthe teno panAro pADanArane kadAca doSita gaNI zakAya. bhavya bhASAH mAtRbhASA 72 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikSaNanuM mAdhyama nakkI karatI vakhate jene bhaNavAnuM che tenI pasaMdagI kyAreya pUchavAmAM nathI AvatI. potAnA saMtAnone aMgrejI mAdhyamamAM bhaNavA mUkanArA mAtA-pitA tenA para jarUra karatAM vadhAre bojo lAdI dIdhAno aparAdhabhAva kadAca anubhavatA haze. temanI noMdhamAM paNa AvatuM to haze ja ke, bALaka karamAya che, sIdAya che, aMdarathI akaLAya che, tenA mukha para smitanI pAnakhara chavAya che. ghaNAM mAtApitAe kadAca evuM paNa anubhavyuM haze ke, teno svabhAva cIDiyo thaI rahyo che. maMdAgni ane anidrA rojiMdA banatA jAya che. bALaka azaktinI phariyAda kare che. nirutsAha banatuM jAya che. tenA zarIrano bAMdho banato nathI. jo aMgrejI mAdhyamanI bALakanA zArIrika svAthya upara paNa viparIta asara thatI hoya, te chatAM mA-bApano aMgrejI mAdhyamano Agraha na chUTe to kono upacAra pahelo karAvavAnI jarUra lAge ? 8 ee ) 8 - udayana ThakkaranI eka nAnI jAherakhabara vAMcI laIe : gumAI che. gumAI che. gumAI che. kaoNnvenTa skUlanA kampAunDamAMthI saMcAlako ane mAtA-pitAnI bedarakArInA kAraNe palaka mIMcavA ughADavA vaccenI koI kSaNe... - gujarAtI vAMcatI-lakhatI eka Akhe AkhI peDhI ! udayana Thakkarane ApaNe temanI zodhamAM kAMI madada karI zakIe ? * e ses Pvya bhASA mAtRbhASaA 73 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAdhyama ane magajanuM sagapaNa '"tame banne roja A samaye kyAM jAo cho ?'' ''marAThI bhASAnA varga bharavA.'' "kema ? tamAre marAThI zIkhavAnI zuM jarUra paDI ?'' "ame hamaNAM eka bALaka dattaka lIdhuM che. te bALaka marAThI daMpatinuM che. te bolatA zIkhaze tyAre marAThI bolaze eTale tenI sAthe vAta karavA amAre marAThI zIkhI levuM jarUrI che.'' A TucakAnI ramUja mANI lIdhA pachI pharI A vAta para thoDo vicAra karIe. garbhAvasthA daramyAna bALakanuM saMpUrNa zArIrika baMdhAraNa ghaDAtuM hoya che, tema tenuM mAnasika baMdhAraNa paNa ghaDAtuM hoya che. tenA A mAnasika baMdhAraNa upara moTebhAge tenI mAtAnA vartana, vyavahAra, jIvanazailI ane AsapAsanA vAtAvaraNano ghaNo prabhAva hoya che. saMbhaLAtI bhASA uparathI bhASAne jhIlavAnI, samajavAnI, zIkhavAnI kSamatA mAnava mastiSkamAM che. ane, A kSamatA bALaka garbhamAM hoya tyArathI ja kAryarata thaI jAya che. bALaka be varSanuM thAya tyAM sudhImAM bALakanuM magaja kAne paDatI bhASAne grahaNa karavAmAM atyaMta kuzaLa banI jAya che. bALakane sAMbhaLavAnI takalIpha na hoya to te sAMbhaLIsAMbhaLIne ja mAtRbhASA zIkhI jAya che. garbhamAMthI ja bALaka mAtAnI bhASA zIkhavA bhavya bhASA : mAtRbhASA 74 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAge che, tethI te mAtRbhASA kahevAya che. bALaka pAMca varSanuM thAya tyAM sudhImAM to mAtRbhASAnA be hajAra jeTalA zabdo tenA artha ane bhAva sAthe zIkhIne tene anubhavamAM paNa laI le che. aMgrejI mAdhyamamAM 1 thI 10 dhoraNa sudhI bhaNyA pachI paNa bALaka aMgrejI bhASAnA teTalA zabdonA bhAva ane anubhavano sAkSAtkAra nathI karI zakato. 14 varSanI umare "dha propheTa'nI vizvane bheTa dharanAra khalIla jibrAna kahe che : bALaka garbhamAM ja bhASA ane saMskAro jhIlatuM hoya che. je bhASAmAM piMDa ghaDAya e ja bhASA enA vikAsamAM sahuthI vadhu upayogI thaI zake. mArI mAtAe jo mAro abhyAsa mAtRbhASAmAM ja thAya evo Agraha na rAkhyo hota to Aje unnatinA A zikharone huM sara na karI zakyo hota." mAtRbhASAmAM bALaka jJAnane jhaDapathI jhIle che. je bhASAmAM bALaka UcharyuM hoya te ja bhASAmAM grahaNazakti, samajaNazakti ane vicArazakti khIle che. magaja eka kamyuTara che. A kapyuTaranI sahuthI vadhu baMdha bese tevI bhASA mAtRbhASA che. gAMdhIjI mAtRbhASAne mAtAnA dUdha sAthe sarakhAve che. prAraMbhamAM bakarInuM ke gAya-bheMsanuM dUdha na cAle. zarIrano vikAsa mAtAnA dUdhathI ja thAya. mAtAnA dUdhathI vikasita thayelA zarIramAM ja gAya-bheMsanA dUdhane pacAvavAnI kSamatA pragaTe che. gharamAM bolAtI bhASA e ja zikSaNanuM zreSTha mAdhyama banI zake. manovaijJAniko, bAlamAnasazAstrIo ane bALarogacikitsako paNa mAne che ke ghara ane nizALanI bhASA jUdI paDe tyAre bALaka mUMjhAya che, mUrajhAya che, laghutAgranthino bhoga bane che. kyAreka to gherI mAnasika hatAzAno bhoga bane che. teno bauddhika vikAsa paNa rUMdhAya che. * gharamAM jene te keLA tarIke oLakhe che, zALAmAM tenI oLakhANa tene banAnA tarIke maLe che. keLA ane banAnA vacce, sapharajana ane epala vacce, camacI ane pUna vacce tathA maMdira ane Tempala vacce bALamAnasa gUMcavAya che. mahAna zikSaNazAstrI ane vaijJAnika pro. yazapAla kahe che ke, bALaka nAnapaNamAM sahuthI vadhu samaya potAnI mAtRbhASA bole che ane sAMbhaLe che. AvA samaye jo bALaka anya bhASA zIkhavAnI zarU kare to dvidhAmAM mUkAI jAya che. bALaka mAnA khoLAmAM jeTaluM khIle eTaluM AyAnA khoLAmAM na khIle, e sIdhI saraLa vAta Aje acAnaka agharI kema banI gaI haze! aMgrejI gesTa bhASA che. mAtRbhASA bhavya bhASA mAtRbhASA 5 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ besTa bhASA che. mahemAnanI UMcI sarabharA bhale karo. paNa, mammI-pappAne bahAra hAMkI kADhIne mahemAnane gharamAM sthAna na ja apAya. samagra vizvamAM kadAca ApaNA deza jeTalI Tyuzana ane klAsisanI bolabAlA bIje kyAMya nahi hoya. bALaka zALAmAM bhaNe che pachI Tayuzana-klAsa zA mATe ? mAtRbhASAmAM viSayavastu zIrAnI jema UtarI jAya, aMgrejImAM DacUrA vaLe. DacUrA vaLe tyAre pANInI jarUra paDe, tema Tayuzana ane klAsanI jarUra UbhI thAya che. mAtRbhASAnA mAdhyamamAM bhaNatA vidyArthIo lagabhaga ATha-nava dhoraNa sudhI Tyuzana karatA nathI. aMgrejI mAdhyamanA vidyArthIne zarUAtathI ja Tyuzana zA mATe karAvavuM paDe che? jApAna ane jarmanImAM sarvekSaNo thayA che. tenA tAraNomAM jaNAyuM che ke, mAtRbhASAnA mAdhyamamAM bhaNanAranI sTresa beriMgakepesiTI vadhAre hoya che, je tene jIMdagInA badhA paDakAro jhIlavA mATe sakSama banAve che. | morAribApu kahe che : aMgrejI kAmanI bhASA che. tethI tenI pAsethI kAmavALInI jema kAma levAya, gRhiNInuM sthAna na apAya. ghaNAM sarvekSaNo ane abhyAsoe puravAra karyuM che ke, mAtRbhASA choDIne parAyI bhASAnA mAdhyamathI zikSaNa lenAra bALakano bauddhika vikAsa rUMdhAya che. chatAM, potAnA bALakane aMgrejI mAdhyamamAM bhaNAvavAno Agraha rAkhanArA mAtA-pitA potAnI UMcI bauddhika kSamatAno upayoga kema nahi karatA hoya ? caMdrakAnta bakSIe eka jagyAe lakhyuM che ke, jagatamAM koI akkalavALI prajA bALakane pahelo kakko mAtRbhASA sivAyano zIkhavatI nathI. Quluegos galegos vicAra, svapna, lAgaNI, rudana ane krodha jevA Avego je bhASAmAM rajU thAya, te zikSaNanuM zreSTha mAdhyama gaNAya. eka mahArASTriyana yuvaka jarmanImAM sthira thayo. jarmana bhASA zIkhI gayo. 20 76 bhavya bhASA: mAtRbhASA Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSa tene jarmanImAM thaI gayA. te pachI te eka gaMbhIra mAMdagIno bhoga banyo. tene hospiTalamAM dAkhala karyo. tene sanepAta jevuM thaI gayuM hatuM. UMghamAM paNa khUba babaDavA lAgyo. jAgrata ane svastha hoya tyAre jarmana bhASAmAM vAta kare te badhuM DaoNkTarane samajAya. paNa UMghamAM zuM babaDe che te DaoNkTara samajI nahotA zakatA. bhAratathI teno bhAI tenI khabara pUchavA jarmanI gayo. potAnA bhAInA UMghano babaDATa te tarata samajavA lAgyo, kAraNake te daradI ajAgrata avasthAmAM potAnI mAtRbhASA marAThI bolato hato ! elegates EFA Global Monitoring Report - 2005 The Quality Imperative mATe svIDananI sTokahoma yunivarsiTInA DaoN. kerola bensane pote hAtha dharelA eka vistRta abhyAsano ahevAla rajU karyo hato. temanA abhyAsano viSaya hato : "The importance of mother tongue-based schooling for educational quality"- temaNe vizvanA vividha bhAgomAM 1970 thI mAMDIne thayelA aneka sarvekSaNo ane abhyAsonA saMdarbho potAnA zodhalekhamAM TAMkyA che. A zodhalekhamAM rajU thayelI vigato ane tAraNo khUba rasaprada che. * mAtRbhASAmAM prAthamika zikSaNa e mAtra zakya ke saphaLa ja nathI. paraMtu, aMgrejI mAdhyamanA bhaNatara karatAM tenAthI khUba sArA pariNAmo dekhAyA che. * mAtRbhASAmAM prAthamika zikSaNa lenAra vidyArthIonI bIjI bhASA aMgrejI paNa khUba sArI hoya che. mAtRbhASAnA sahArAthI temane te bIjI bhASAmAM paNa khUba sArI phAvaTa AvI jAya che. baMne bhASAmAM te vidyArthI pAvaradho bane che. * vidyArthI mAtRbhASAmAM varganI dareka pravRttimAM khUba utsAhathI bhAga le che. abhivyakti khUle che ane pratibhA bahAra Ave che. mAtRbhASAne kAraNe bALako vizeSa protsAhita thAya che. potAnA jJAna ane anubhavane niHsaMkoca rajU karavAnI bALakane taka maLe * dareka prajAne potAnI bhASA ane saMskRti mATe svAbhAvika lagAva ane lAgaNI hoya che. mAtRbhASAnA mAdhyamane kAraNe zALAnA vargamAM sAMskRtika mUlyone sthAna maLavAthI bALakanA vAlIo khUba saMtoSa pAme che. * mAtRbhASAmAM zikSaNa ApavAne kAraNe vAlIo zALAnI vividha bAbatomAM vizeSa bhavya bhASA mAtRbhASA 77 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasa letA thAya che. potAnI bhASAmAM vAta karavAnI chUTa maLavAthI vAlIo zALAnA zikSako sAthe vizeSa saMparkamAM Ave che. vAlIono zikSako ane zALA sAthe baMdhAto nAto bALakonA lAbha mATe thAya che. prAthamika zikSaNa mAtRbhASAmAM ApavAthI bhaNavAmAM bALAono rasa ane utsAha khUba vadhe che. adhavacce abhyAsa choDI devAnI TakAvArImAM khUba ghaTADo noMdhAyo * vargamAM prazno pUchavAnI ane javAba ApavAnI hiMmata bALakamAM khUle che. * zrI paTTanAyakanA sarvekSaNano saMdarbha TAMkIne DaoN. kerola bensane bhAratanI paNa vAta karI che. bhAratamAM traNa bhASA bhaNAvavAmAM Ave che. prAdezika bhASA, rASTrabhASA-hindI ane AMtararASTrIyabhASA-aMgrejI. je vidyArthInI prAdezika bhASA mAtRbhASA nathI tevA vidyArthIo khUba takalIpha anubhave che. dA.ta. mahArASTramAM bhaNatuM gujarAtI bALaka marAThI, hindI ane aMgrejI bhaNe che. tenI mAtRbhASA to gujarAtI che. Pole je ogledalo World Declaration on Education For ALL1999lmAM Jomtien dvArA rajU karAyelA peparamAM jaNAvAyuM hatuM : Literacy in the mother tongue strengthens cultural identity and heritage. jUna, 2007mAM bAMglAdezanA DhAkAmAM eka AMtararASTrIya konpharansa maLI hatI. A konpharansamAM 18 rASTronA niSNAto ekatra thayA hatA. A konpharansano uddeza mAtRbhASA ane mAtRbhASAnA mAdhyamathI zikSaNa upara vizeSa bhAra mUkavAno hato. tAH-18 thI 22 jUna sudhI cAlelA A varkazopamAM mAtRbhASAnA prAthamika zikSaNa dvArA zikSaNanI guNavattA vadhAravA upara vistRta carcAo thaI hatI. ek ek gaDa ApaNA dezanI vividha kSetranI Ucca pratibhAsaMpanna vyaktionI jIvanakathA vAMco. moTebhAge te badhAe prAthamika zikSaNa mAtRbhASAmAM ja lIdhuM che. 78, bhavya bhASAH mAtRbhASA Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItAMjali' kAvyasaMgraha mATe nobala prAIjha prApta karanAra ravIndranAtha TAgora ane arthazAstra mATe nobala puraskAra prApta karanAra amaryasena mAtRbhASA baMgALImAM bhaNyA hatA. TAgora to kahetA hatA ke, aMgrejI bhASA sAthe joDAvAthI pazcimI saMskRtinA AMdhaLA anukaraNamAM khUba vRddhi thaI zake che ane tenI sAthe ja ApaNI mahAna saMskRti kSati pAme temaNe lakhyuM che ke :nAnapaNamAM baMgALI zIkhyo hato mATe ja AkhuM citta gatimAna thaI zake che. zarUAtathI ja jo cittane gatimAna karavAnI taka na maLe to tenI calanazakti maMda paDI jAya che. jyAre cAre bAju khUba-khUba aMgrejI bhaNAvavAno vAyaro vAto'to tyAre hiMmatapUrvaka jemaNe amane lAMbA vakhata sudhI baMgALI bhaNAvavAnI vyavasthA karI te mArA seja dAdA (trIjA bhAI hemendranAtha) ne huM kRtajJatApUrvaka praNAma karuM chuM." A prakAranI kRtajJatAnI bhAva-saMvedanAno moko meLavavAnuM sadbhAgya AjanA moTAbhAganA bALakone nathI sAMpaDatuM. - vijJAnakSetre nobala puraskAra jItanAra sI.vI.rAmane prAthamika zikSaNa mAtRbhASAmAM lIdhuM hatuM. vikhyAta aNuvijJAnI ane bhUtapUrva rASTrapati abdula kalAma potAnI mAtRbhASAmAM bhaNyA hatA. AInsTAInanA gurutvAkarSaNa siddhAnta viSe pIeca.DI. karIne tAtA InsTiTyUTa opha phanDAmenTala risarcamAM khagoLazAstranA prAdhyApaka ane saMzodhaka tarIke rahelA DaoN. paMkaja joSIe bhAvanagaramAM gujarAtI mAdhyamanI zALAmAM prAthamika ane mAdhyamika zikSaNa lIdhuM. temaNe 5-7 varSanI umare gujarAtImAM vAlmikI rAmAyaNanA gurjara anuvAdanA be bhAga khUba rasa ane utkaMThAthI vAMcyA. tenAthI bhASA, vijJAna, tattvajJAna tathA brahmAMDa viSenA rasane bhAre poSaNa maLyuM. DaoN. paMkaja joSIe navanIta-samarpaNane ApelI eka mulAkAtamAM potAno anubhava TAMkIne jaNAvyuM hatuM ke, zarUAtanA 5-7 varSa gujarAtI ja bolatA, samajatA ane vicAratA bALakane abhyAsanI zarUAtamAM sIdhA aMgrejI mAdhyamamAM mUkavAno khyAla mane barAbara lAgato nathI. jo mAtRbhASAnuM zikSaNa ane vAMcana barAbara hoya to daseka varSanI uMmara pachI aMgrejI athavA bIjI koI paNa bhASA zIkhI letA tene vAra lAgatI nathI. padmazrI, padmabhUSaNa, mahArASTrabhUSaNa vagere aneka khitAbo, evorDasa ane InAmo bhavya bhASA: mAtRbhASA Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prApta karanAra, sAyansa ane ejInyariMganAM viSayamAM 25 jeTalI yunivarsiTIomAMthI jemaNe DokaTareTa kareluM che ane vizvabharanI 33 jeTalI saMsthAonI je pheloziSa dharAve che te vikhyAta vijJAnI DaoN. raghunAtha mizelakare tAjetaramAM tA. 26/7/2011 nA divase "varcyuala klAsarUmanA udghATana prasaMge kahyuM hatuM muMbaInI myunisipala zALAmAM mArI mAtRbhASA marAThImAM bhaNyo hato. tethI ja huM khUba pragati sAdhI zakyo chuM. je vyaktine potAnI mAtRbhASA mATe gaurava nathI tene tenA rASTra mATe gaurava nathI. arUNabhAI gAMdhI tAtA kaMpanInA DirekTara ane vyavasAye cArTarDa ekAunTanTa che. ratana tAtAnA jamaNA hAtha samA arUNabhAIe bAbu amIcaMda pannAlAla skulamAM esa.esa.sI. sudhIno abhyAsa gujarAtI mAdhyamamAM karyo hato. avakAzayAtrA daramyAna potAno jAna gumAvanAra ane vizvabharamAM potAnuM nAma rozana karanAra kalpanA cAvalAe gujarAtI mAdhyamamAM zikSaNa lIdhuM hatuM. svataMtra bhAratanA baMdhAraNanA ghaDavaiyA tarIke je oLakhAya che te bAbAsAheba AMbeDakare zikSaNa mAtRbhASAmAM lIdhuM hatuM. rASTrapitA mahAtmA gAMdhI porabaMdaranI zALAmAM gujarAtImAM bhaNyA hatA. gAMdhIjIe lakhyuM che : mAtAnA dhAvaNa sAthe je saMskAra ane je madhura zabdo maLe che, tenI ane zALAnI vacce je anusaMdhAna hovuM joIe te parabhASA mArata keLavaNI levAmAM tUTe che. mAtRbhASAno je anAdara ApaNe karI rahyA chIe tenuM bhAre prAyazcita ApaNe karavuM paDaze. udyogapati dhIrUbhAI aMbANIe majevaDInI gujarAtI zALAmAM potAnuM prAthamika zikSaNa lIdhuM hatuM. moTA udyogapati, samartha agraNI ane vicakSaNa buddhipratibhAnA dhAraka zeThazrI kasturabhAI lAlabhAI gujarAtI mAdhyamamAM bhaNyA hatA. aMgrejI mAdhyama pAchaLanI AjanI gAMDI ane AMdhaLI doTane kAraNe prAdezika bhASAmAM bhaNanAranI saMkhyAmAM jabbara kaDAko bolAyA pachI paNa Aje prativarSa jAhera thatA 10mA ane 12mA dhoraNanA pariNAmonA meriTa lIsTamAM prAdezika bhASAmAM bhaNanArA vidyArthIonA nAma khUba camake che. bhaNataranA mAdhyama ane bauddhika vikAsane sIdho saMbaMdha che, te spaSTapaNe puravAra thAya che. amArA parama tAraka pU.gurudeva zrI bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjAnI buddhipratibhA bhavya bhASA mAtRbhASA 80 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asAdhAraNa kakSAnI hatI. dIkSA pUrve, AjathI ATha dAyakA pahelAM AjanA sI.e.nI samakakSa IMglenDanI jI.DI.e.nI parIkSA temaNe sapuraskAra urjANa karI hatI. paNa, temaNe potAnuM zikSaNa to mAtRbhASAmAM ja lIdhuM hatuM. prauDha aMgrejI bhASAmAM te ammalita ane asarakAraka pravacana karI zakatA hatA. cka eka kaccha magajanA kamyuTaranI bhASA mAtRbhASA che. tethI anya bhASAnA zabdo ke vAkya prayogonuM pahelA A kapyuTara mAtRbhASAmAM rUpAMtara karaze. pachI, viSayavastune samajyA mATe magajano upayoga karaze. tethI magajanI ghaNI badhI zakti to bhASAMtarano vyartha vyAyAma karavAmAM ja vaparAI jaze. mAtRbhASA bhaNanAra bALakanA magajanI pUrI zakti viSayavastune samajavAmAM vaparAya che. mAtRbhASAmAM zikSaNa lenAra bALako vadhu hoMziyAra hoya che, tenuM A rahasya che. mAruM to evuM mAnavuM che ke, prAthamika zikSaNa sudhI mAtRbhASAno pAyo majabUta ryA bAda vidyArthIne aMgrejI bhASAno saMparka thAya ane pachI ja te aMgrejI bhASA zIkhe to bIjA viSayonI jema aMgrejI upara paNa tenuM khUba prabhutva Ave che. | gujarAtI vyavasthAtaMtra dvArA saMcAlita muMbaInI eka khyAtanAma vANijyakolejamAM gujarAtI mAdhyamamAM esa.esa.sI. sudhI bhaNIne AvanArA vidyArthIonI saMkhyA khUba moTI rahetI. parIkSAnA pariNAmomAM noMdhamAM AvyuM ke, aMgrejI viSayamAM paNa aMgrejI mAdhyamamAM zALAnuM zikSaNa laIne AvelA vidyArthIo karatAM gujarAtI mAdhyamamAM bhaNIne AvelA vidyArthIonuM pariNAma khUba sAruM hatuM. aMgrejI viSayamAM prathama pAMca kramAMke gujarAtI mAdhyamavALA ja hatA. kAvya ane vArtAmAM ja rasa mAtRbhASAvALAne paDe che ane temAMthI jIvanadaSTi pAmavAnI sUjha je temanI pAse hoya che, te bAbatomAM aMgrejI mAdhyamavALA atyaMta UNapa anubhave che. bauddhikatAnI sAthe sarjanAtmaktAno vikAsa paNa mAtRbhASAmAM je vadhAre thAya che. amadAvAda nagaranI AMtarazALA - vastRtva spardhAmAM tapovana saMskAra pIThanI zALAno gujarAtI mAdhyamano vidyArthI "Burning Problems of India" viSaya upara aMgrejI bhASAmAM dhAradAra vaktavya ApIne prathama kramAMke Avyo hato. aMgrejI mAdhyamamAM bhaNavAthI bALaka khUba smArTa bane che, khUba vikAsa pAme che, bhavya bhASA: mAtRbhASA 81 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khUba hoMziyAra ane saphaLa thAya che te naryo bhrama che. saphaLatA ke siddhine bhASA nahi, jJAna ke buddhi sAthe saMbaMdha hoI zake. badhA ja aMgrejo ane amerikano siddhinA zikhare che tevuM nathI ane badhA binaaMgrejIbhASako behAla che, tevuM paNa nathI. bhautika kSetre haraNaphALa bharanAra cIna ane jApAna jevA dezoe mAtRbhASAno ja mahimA karyo che. saMskRta bhASAmAM tamAma viSayonuM aDhaLaka sAhitya racAyeluM che. vijJAnanA jeTalA pustako raziyana bhASAmAM che teTalA bIjI koI bhASAmAM nathI. dArzanika graMtho jarmana bhASAmAM bharapUra che. kalA ane saMgItanuM sAhitya phrenca bhASAmAM puSkaLa che. duniyAno koI viSaya ke jJAnanuM koI kSetra aMgrejI bhASAnuM oziyALuM nathI. siMha vanano rAjA bhale hoya, te ane tenI bhASA bhale khUba pratApI hoya te chatAM bheMsa potAnA baccAne bhAMbharatA ja ane gadheDuM bhUMkatA ja zIkhavADe che. ja aMgrejI ane aMgrejiyatathI aMjAI gayelAoe A prANIo pAsethI preraNA levA jevI che. aMgrejInA gAMDapaNa pAchaLa buddhimattA ochI ane anukaraNazIlatA vadhAre bhAga bhajavatI lAge che. anukaraNazIlatAnI bAbatamAM gheTAne khoTuM badanAma karavAmAM Ave che! bALakane aMgrejI mAdhyamamAM bhaNAvavAnI be phalazruti bahAra tarI Ave che. bALaka laghutA granthithI pIDAya che ane mA-bApa gurutAgranthithI ! abhivyaktinuM ane grahaNa tathA samajaNa mATenuM zreSTha mAdhyama mAtRbhASA ja che. mahAvIra svAmI lokabhASA prAkRtamAM ja dharmadezanA ApatA hatA. tIrthaMkara paramAtmAnI vANIno evo prabhAva hoya che ke, temanI vANI zrotAne potAnI bhASAmAM samajAI jAya. prabhAvanuM svarUpa paNa khUba sUcaka che. pote je bhASAmAM dezanA Ape che, te bhASA zrotAne AvaDI jAya tevo prabhAva nahi; zrotAne potAnI bhASAmAM samajAya tevo prabhAva. samajavA mATenI zreSTha bhASA - mAtRbhASA. bhavya bhASA : mAtRbhASA 82 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMta tulasIdAse rAmacarita mAnasanI racanA lokabhASA avadhImAM karI. saMta jJAnezvare jJAnezvarI marAThImAM racyuM. eka sarerAza aMgreja karatAM paNa mahAtmA gAMdhInuM aMgrejI vadhAre sAruM hatuM. te chatAM potAnI AtmakathA 'satyanA prayogo' temaNe mAtRbhASA gujarAtImAM lakhI. mAtRbhASA daravAjA jevI che, aMgrejI bhASAne bArI kahI zakAya. bArI bahAra DokiyuM karavA kAma lAgI zake. paNa, Avana-jAvana to daravAjA dvArA ja thaI zake ! hindustAna TAImsamAM laMDananA eka vidvAna prAdhyApaka DaoN. vAravika jessanA saMzodhanano eka ahevAla pragaTa thayo hato. A vidvAnanuM tAraNa che ke- yuropiyana bhASAonA uccAraNamAM mukhanA sarva avayavo-snAyuono paryApta rIte upayoga thato nathI. te ja rIte lakhatI vakhate paNa AMgaLIonuM vividha rIte pravartana thatuM nathI. saMskRta AdhArita bhASAo ane devanAgarI lipinI vizeSa khAsiyatane kAraNe te bhASAonA uccAraNamAM mukhanA snAyuo ane lekhanamAM AMgaLIone pUro vyAyAma maLe che. uccAraNa dvArA mukhanA snAyuone maLatA vizeSa vyAyAmane kAraNe mastiSkano paNa sAro vikAsa thAya che. mensara pradezanA rASTrIya mastiSka saMzodhana kendra (National Brain Research Centre) nA niSNAtoe bhAratIya lipinA adhyayanathI mastiSkamAM utpanna thatA pariNAmonA AdhAre niSkarSa kADhyo che ke, devanAgarI lipimAM vaparAtAM amuka svaravyaMjano DAbethI jamaNe ane amuka jamaNethI DAbe lakhAya che. mAtrA vagere svaracihno upara-nIce lakhAya che. tethI vAMcatI vakhate addhagoLAkAre rahelA magajanAM cAre dizAnA koSo pUrNa kAryazIla thavAthI, ane bolatI vakhate paNa tenI uccAranI paddhatithI mastiSkano pUrNa vikAsa thAya che. paraMtu, aMgrejI bhASAmAM moTA bhAganA akSaro DAbethI jamaNe lakhAya che. tethI magajanA vikAsano A vizeSa lAbha aMgrejI bhASAmAM maLato nathI. saMzodhaka naMdinI ceTarajIno A viSayano zodhalekha Current Science nAmanA eka vijJAna-maeNgejhinamAM pragaTa thayo che. InDiyA - TuDe e A saMzodhananA samAcAra pragaTa ryA hatA. bhavya bhASA mAtRbhA 83 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - garavI girA gujarAtanI aMgrejI mAdhyama ane aMgrejI bhASAnA ATalA badhA gAMDapaNanuM koI prayojana samajAtuM nathI. AvatA varSomAM ja zuM badhI prajAe bhAratamAMthI hijarata karIne amerikAyuropamAM sthAyI thavAnuM che ? zuM badhAe dara varSe vizvapravAse bhamavA nIkaLavAnuM che ? dhaMdhAkIya, sAmAjika ane jIvanano tamAma vyavahAra videzIo ke aMgrejIbhASIo sAthe ja nabhAvavo paDe che ? A dezanI Aje paNa 34 TakA prajA nirakSara che. 78. 81 TakA loko aMgrejI bolI zaktA nathI. 0.5 TakA loko ja videza jAya che. mukhyatve vizvanA 12 dezomAM ja aMgrejI bhASA bolAya che. Aje paNa dhaMdhA vyavasAyArthe cIna janArane dubhASiyAnI madada levI paDe che. vizvarabharamAM vepAra kheDatI cInI kaMpanInA menejara paNa aMgrejImAM vAta nathI karatA, cInI bhASAmAM ja vAta kare che. je gujarAtIe gujarAtamAM ke muMbaImAM ja rahevAnuM che ane tyAM ja sthira thavAnuM che, tene mAtRbhASA gujarAtInA bhoge aMgrejI mAdhyamanuM gheluM lagADavAthI teno jIvana-vyavahAra muzkela nahIM bane ? potAnA nokarI-dhaMdhAmAM saMpUrNa vyavahAra aMgrejImAM ja karavo paDe, bIjI bhASA na cAle tevI paravazatA mAtra be TakA prajAne haze. tevA loko mAtRbhASAnA mAdhyamamAM zikSaNa laIne paNa sAruM aMgrejI zIkhavA dvArA potAnuM kArya pAra pADI zake che. kuTuMbIo gujarAtI che, svajano gujarAtI che, mitravartuLa gujarAtI ke bhAratIya che, copAsanuM samagra vAtAvaraNa 84 bhavya bhASA: mAtRbhASA - Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa evuM ja che. basanA kaMDakaTara, TeksInA DrAIvara, nAnA-moTA dukAnadAra, zo-rUmanA selsamena, bilDiMgano gurakho, sarakArI kacerInA karmacArIo ke paTAvALA, gharamAM kAma karavA AvatI kAmavALI bAI ke kAmavALo bhAI.. AmAMthI koNa aMgrejI samajavAnuM che? konI sAthe tamAre aMgrejImAM vAta karavAnI che? mAtRbhASA ke rASTrabhASAmAM ja temanI sAthe vAta-vyavahAra karavAno che. ane, to ja te badhAne AtmIyabhAva lAgaze. aMgrejI mAdhyamamAM bhaNeluM bALaka sthAnika bhASA nahi AvaDavAne kAraNe badhA sAthe potApaNAno bhAva kevI rIte keLavI zakaze ? badhAno vizvAsa kevI rIte saMpAdita karI zakaze ? te ataDuM nahIM paDI jAya ? 2-5 TakA prajAnI aMgrejInI anivAryatAne khAtara samagra prajAne aMgrejI mAdhyamanuM gheluM lAge te ghaNI vicitra vAta che. 20 roTalI mATe koI 20 maNa loTanI kaNaka bAMdhe tenA jevI A vAta che. aMgrejI kavi kaTsa kahe che : zikSaNanuM aMgrejI mAdhyama e bhArata paranI briTananI moTAmAM moTI bUrAI hatI. teNe eka gauravavAna prajAne AtmagauravavihIna banAvI dIdhI." vijayAlakSmI paMDita raziyAnA bhAratIya rAjadUta tarIke niyukta thayA hatA. temaNe raziyA jaIne aMgrejI bhASAmAM lakhelo potAno paricaya-patra rajU karyo. sTAline temano te paricayapatra phADIne tenA TukaDA karI nAMkhyAM ane AkrozathI kahyuM : "tamArA dezanI potAnI koI bhASA nathI ? aMgrejI bhASAmAM A paricaya-patra lakhIne tame tamArA rASTranI ane tamArI bhASAnI gauravahAni karI che." pIDha gujarAtI sAkSara zrI baLavaMtarAya ThAkore mahAtmA gAMdhIne aMgrejImAM patra lakhyo. gAMdhIjI A patra joIne uzkerAI gayA hatA. temaNe pratyuttaramAM potAno Akroza ThAlavatA lakhyuM: "eka gujarAtIe bIjA gujarAtI sAthe gujarAtI bhASAmAM ja vyavahAra karavo joIe. gujarAtIo eka-bIjA vacce aMgrejI bole te adhama dazA sUcave che tema kahyA vinA rahevAtuM nathI. A rIte ApaNe ja ApaNI mAtRbhASAnuM apamAna karIe chIe ane tene kaMgAla banAvIe chIe. huM mArA vicAro gujarAtImAM vyavasthita rajU na karI zakuM ane aMgrejImAM rajU karI zakuM te avadazAnA vicArathI ja mane kaMpArI chUTe che. kijI bhavya bhASA mAtRbhASA 85 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jeNe potAnI bhASAno anAdara karyo che, te potAnA dezanuM zuM bhaluM karI zakaze ? mAruM cAle to gujarAtInI sAthe aMgrejImAM patravyavahAra karanAra gujarAtIne cha mahinAnI kALA pANInI sajA karuM." ba.ka.ThAkore temanI bhUla svIkArIne kSamA mAMgI. gAMdhIjInI IcchA mujaba Avo kAyado jo ghaDAyo hota to atyAre A dezanA dvipa kArAvAsomAM puSkaLa vasati hota! glezalecane tAjetaramAM ja dhaMdhArthe cInanI mulAkAte jaIne AvelA eka bhAIe potAnA anubhavanI vAta karI. varSe 30 hajAra karoDanuM Tarnaovara karatI cInI kaMpanInA eka Ucca adhikArI sAthe temanI roja miTiMga thatI. miTiMganI sugamatA mATe InTaraprITara (dubhASiyA) nI goThavaNa karelI. te adhikArI sAthe thoDI nikaTatA thatA ahIMnA pelA bhAratIya vepArIe temane kahyuM: "tame vizvabharanA dezomAM pravAsa karI cUkelA cho. tamane aMgrejI bolatA na AvaDe tema huM mAnI zakato nathI. jo tame aMgrejI bolI ja zako cho to tame amArI sAthe aMgrejImAM ja vAta karo ne ! vacce A InTaraprITaranI jarUra kyAM che?" ane hasatA hasatA kahyuM : "karoDonI kiMmatano moTo sodo karavA ame AvyA chIe, tame jANo cho. jo tame amArI sAthe aMgrejImAM vAta karazo to ja ame sodo karazuM." pelA cInI adhikArIe tarata ja pratyuttara vALyo : dhaMdho nahi thAya to koI harakata nathI. paraMtu, dhaMdhA ane kamANI khAtara mArA rASTragaurava ane AtmasanmAnane huM na vecI zakuM. huM aMgrejI bhASA jANuM chuM. paraMtu, mArA dezanI bhASAnA gauravane tenA dvArA haNavAno mane koI adhikAra nathI." cka masjicess aMgrejImAM ja bhaNavuM, aMgrejImAM ja vAMcavuM, aMgrejI ja bolavuM, aMgrejI ja sAMbhaLavuM ane samajavuM, aMgrejImAM ja vAta karavI ane aMgrejI na jANanArane hINA mAnavA te aMgrejInI Asakti nathI, aMgrejInI gulAmI che. dekhItI rIte 15 ogaSTa 1947nA divase deza AjhAda thayo. paNa, gulAma mAnasiktAnA mULiyAM khUba UMDA ne UMDA UtaratA ja jAya che. bhavya bhASA mAtRbhASA 86 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka moTA khetaramAM keTalAka haraNone rAkhavAmAM AvyA. haraNo A khetara choDIne bIjA khetaramAM doDIne cAlyA na jAya te mATe te khetaranI pharate vADa karavAmAM AvI. haraNo Akho divasa doDAdoDa karI khetaranA A cheDethI pelA cheDe jAya ane vADa Ave eTale aTakI jAya. A rItano rojano krama. thoDA divaso bAda khetaranI vADa kADhI nAMkhavAmAM AvI. haraNo te khetaramAM ja che, pahelAnI jema ja doDAdoDa kare che, A cheDethI pelA cheDe jAya che ane vADanuM sthAna Ave tyAM aTakI jAya che. khetaramAM have vADa nathI paNa khetarane temanA mATe have vADanI jarUra paNa nathI. kAraNake, temanA manamAM vADa thaI gaI che. A haraNo kadAca ApaNuM ja pratinidhitva nathI karatA ne? je prajA potAnA Atmagaurava ane AtmasanmAnane svayaM sarvathA gumAvI bese te tenI khUba daridra avadazA gaNAya. koI jAgIra lUMTI le te dayApAtra avasthA che. paNa koI vyakti pote potAnI kiMmatI jAgIra bedarakArIthI khoI nAMkhe to te vyakti kaDaka ThapakApAtra che ane cikitsApAtra che. aMgrejI parasta ApaNI prajAne potAnA gaurava ane sanmAnanI rakSA kAje zIdhra koI akasIra cikitsAnI jarUra bhAse che. - pepsI ke kolA jIbhane game teTalA bhAvI jAya to paNa tene pANInuM sthAna kyAreya ApI na zakAya. pANI e pANI che. pANI e jIvAdorI che. pepsI kadAca thoDIvAra pUratI tarasa maDATaze. paraMtu, koThAne TADhaka je pANI ApI zake te bIjuM koI na ApI zake. pepsI hAtha-paga-mukha dhovAmAM kAma lAgaze ? tenAthI snAna karI zakazo ? tenAthI kapaDAM ane vAsaNanI zuddhi karI zakAze ane pelI pepsI keTalAya darado noMtaraze. pANI to auSadha che, saMjIvanI che, amRta che. mAtRbhASAne avagaNIne aMgrejInI AratI utAravI eTale pANInA mATalAne phoDIne pepsInA bATalAne ravADe caDavA jevI ghaTanA gaNI zakAya. mAtRbhASA mAtra abhivyakti mATe ja upayogI nathI banatI, e to ApaNI gauravavaMtI saMskRtine potAnA peTALamAM saMgharIne ane sAcavIne beThelI tijorI che. guNavaMta zAhanuM tAraNa che - samagra vizvamAM potAnI mAtRbhASA mATe ochAmAM ochuM gaurava gujarAtI prajAne che. je pahelA aMgrejImAM lakho ane pustako lakhatA hatA, paraMtu pachI AtmagauravanI bhAvanA ujAgara thatA aMgrejImAM lakhavAnuM baMdha karyuM ane potAnI mAtRbhASAmAM lakhavAnuM bhavya bhASA mAtRbhASaNa Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarU karyuM te AphrikI lekhaka nyugIvA ryogo mAne che ke, aMgrejI zIkhavAmAM koI harakata nathI. paraMtu, potAnI bhASA choDIne rojiMdA vyavahAramAM videzI bhASAno upayoga karavo ane temAM garva anubhavavo te gulAma mAnasikatAnuM lakSaNa che. videzI bhASA ApaNI upara savAra thavAnI sAthe videzI saMskRti paNa ApaNI upara savAra thaI jAya che. AMtararASTrIya mAdhyama tarIke aMgrejI koI bhale zIkhe paraMtu tene potAnI bhASAnA vikalpa tarIke sthAna ApavuM te ApaNI samagra aitihAsika ekatA, anubhava ane rASTrIya asmitAno niSedha karavA tulya che. madanakumAra aMjAriyAe potAnA nibaMdhamAM eka prasaMga TAMkyo che : yuddhamAM jarmanI sAme phrAnsa hArI gayuM. kabajA heThaLa AvelA phrAnsanA vistAronI zALA-kolejomAM phrencane haTAvIne jarmana bhASA ThokI besADavAmAM AvI. ekavAra jarmanInA rANI kesaraIna eka zALAnI mulAkAte gayA. eka vidyArthInI citrakRti joIne rANI prasanna thayA. tenI pITha thAbaDI ane tenI prazaMsA karIne managamatI bheTa mAMgavA AmaMtraNa ApyuM. pelI bAlikAe kahyuM: Apa jo kharekhara khuza thayA ho ane mArI managamatI cIja mane ApavA mAMgatA ho to mane mArI phrenca bhASA pAchI Apo. A nAnakaDI bAlikAnI bhASAgauravanI lAgaNIthI rANI atyaMta prabhAvita thayA ane temaNe zALAomAM phrenca bhASA bhaNAvavAno Adeza jAhera karyo. | gujarAtI navI peDhImAM AtmagauravanI AvI saMvedanA sUtelI avasthAmAM paNa jIvatI hoya to te kyAreka jAgavAnI AzA jarUra rAkhI zakAya. kate DenmArkamAM Deniza bhASAnA sthAne aMgrejImAM zikSaNa ApavAnI zarUAta thaI. zarUAta to thaI paNa tenI asarono khyAla AvatA vAlIo ciMtAtura banyA. aMgrejI mAdhyamanuM AyuSya cAra varSathI vadhu na TakI zakyu. pharI Deniza bhASAmAM zikSaNa ApavAnuM zarU thayuM. | gujarAtI bALakonA vAlIo ciMtAtura bane tevuM te bALakonuM saubhAgya kyAre UghaDaze ? "mAruM dAdhestAnapustakamAM tenA lekhake eka prasaMga noMdhyo che : eka raziyana mAtAno eka dIkaro phAnsa jaIne sthira thayelo. ekavAra te mAtAne koIe kahyuM ke - "tamAro dIkaro to tyAM Akho divasa phrenca bhASAmAM vAtacIta kare che. te mAtAe te vAta 88 bhavya bhASA : mAtRbhASA Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na svIkArI. "mAro dIkaro mAtRbhASA choDIne phrenca bhASAne vAtacItanuM mAdhyama banAve nahi. ane, jo phrencamAM vAto karato hoya to te mAro dIkaro nahi. mAro dIkaro mAe zIkhavelI bhASAne kyAreya bhUle nahi." jo zakya banatuM hoya to pelI raziyana mAtA pAsethI bhASAgauravanAM thoDAM paDIkAM maMgAvIne tenuM maphata vitaraNa gujarAtanI galIe galIe goThavavA jevuM che. ApaNuM bhASA-gauravato keTalI hade ghAta pAmyuM che ke, gujarAtI bhASAnA joDaNInA niyamo ApaNane naDe che. te niyamo ane niyaMtraNone haTAvI devAnI khUba hIlacAlo cAle che. khoTI joDaNI lakhanArane temAM kAMI khoTuM pratIta nathI thatuM ane aMgrejI bhASAmAM dareka zabdano speliMga sAco ja lakhavAno Agraha rakhAya che. aMgrejI zabdonA speliMga gokhavA mATe bALakone majabUra karavAmAM Ave che. speliMga khoTo lakhe to parIkSAmAM mArkasa pAya * koI bhASA A pRthvItala para janme che. Uchare che ane vikase che - tenI pAchaLa samagra prajAnI seMkaDo peDhIonuM pracaMDa yogadAna hoya che. svayaM ane sahaja koI bhASA UgatI nathI. hajAro loko bhASAne potAnA vacana vyavahAramAM gUMthe che tyAre te bhASAnAM mULiyAM UMDA Utare che. bhASAnA zabdo, traNeya kALanA, traNeya puruSanA, traNeya jAtinA ane sAteya vibhaktinA vividha prayogo lokajIbhe caDIne dIrdhAyu pAme che. rUDhiprayogo ane kahevato lokavANInuM pharajaMda che. lokakathAo ane lokagIto lokanA haiyethI pragaTI, lokanI jIbhethI prasarI ane lokanA kAne jhIlAIne dAyakAo ane saikAo sudhI kALanA paMtha upara pravAsa karatA phare che. keTalAka zabdo kadAca zabdakoSanAM pAnAMo upara nahi noMdhAyA hoya chatAM lokajIbhe sacavAyA che. bhagavasiMhajIe athAga parizrama karIne lokajIbhe pharatA A zabdone ekatra karI 'bhagavadgomaMDalamAM saMgrahita karyA. A jJAnakozamAM ATha lAkhathI vadhu zabdono khajAno che. temAMthI poNA traNa lAkhathI vadhu zabdo to vizeSa artha ane saMdarbha sAthe mUkavAmAM AvyA che. kamyuTaranI zodha nahotI thaI te kALamAM aneka vidvAnone rokIne 26 varSanA sakhata parizramathI A jJAnakoSa taiyAra karAvyo hato. nairobImAM janmelA ane pAchalI uMmaramAM laMDanamAM sthAyI thayelA ratIlAla caMdarIyAe Adhunika TekanolojIno upayoga karIne 20 varSanA sakhata parizrama bAda bhavya bhASA : mAtRbhASA 89 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtI leksikana-gujarAtI DijiTala DiksanarI taiyAra karI che, jemAM 25 lAkhathI vadhu zabdo saMgRhita karavAmAM AvyA che. RSio, saMto, kathAkAro, AkhyAnakAro, gaDhavIo, cAraNo, lekhako, kavio, sAkSaro, sAhityakAro, patrakAro, prakAzako, saMpAdako, vaktAo, zrotAo, vAcako, vidvAno, abhyAsIo, gAyako vagere aneka prakAranA bhASA-upAsako bhASAnA kyArAmAM khAtara-pANI sIMcatA rahe che ane bhASAne lIlIchama rAkhatA rahe che. kavivarya zrI umAzaMkara joSIe eka kAvyamAM gurjaragirAnI vikAsayAtrAnuM A rIte varNana karyuM che : je janmatA AziSa hemacaMdranI pAmI, virAgI jina sAdhuoe jenAM hIMcoLyAM mamatAthI pAraNAM rasaprabhA bhAlaNathI lahI je 90 nAcI abhaMge narasiMha-mIrAM akhA taNe nAde caDI umaMge. AyuSyamatI lADalI prema bhaTTanI daDhAyu govardhanathI banI je, arcala kAnte dalapata putre te gurjarI dhanya banI RtaMbharo gAMdhImukhe vizvamAMgalya dhAtrI. saMskRta jevI mahAna jananInI kukSimAMthI janmelI A mahAna bhASAnI atyAre A avadazA ! peDhIonI peDhIo dvArA lADa ane vahAla pAmelI lADakI gurjarI atyAre ATalI badhI davalI ! keTalAya saikAono vaNathaMbhyo pravAsa karIne ahIM sudhI pahoMcelA A vegavaMtA bhASAyAnano vega acAnaka tUTI rahyo che ! seMkaDo-hajAro sAhitya-upAsakoe mALI banIne jenA kyArAmAM satata khAtara-pANI sIMcyAM che, te AmravRkSanI atyAre A behAla sthiti ! AjanI gujarAtI peDhI mAtRbhASAnI avagaNanA karIne bhUtakALanI bhavya bhASA : mAtRbhASA Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAjaramAna peDhI ane AvanArI AzAspada peDhI - banne pratye aparAdha to nathI sevI rahI ne? AzA purohitanuM kAvya gujarAtI prajAnI rugNa manodazAnuM pratibiMba jhIle che: "theMkyu ne velakama ne sorI, ITsa o ke; hAva Du yu Du kahenArane bolo koNa roke ? ne mammIne moma ane pappAne popa, ane pappAnA popa soMga gAvAnA roja, ke, Diara ne DArliMgamAM vAto vhAla, ne, Disko ne khiskomAM maLato kyAM tAla ? vela ane vAu ema kUvA ne vAva, gujarAtI prajAne aMgrejI tAva.'' AMtararASTrIya rAjanItinA viSaya upara pIeca.DI.karanAra DaoN. vedapratApa vaidike vizvanA 50 dezomAM pravAsa karelo che. aneka bhASAonA te jANakAra che. temanI dRDha mAnyatA che ke bhASAgata AjhAdI vinA rAjanaitika AjhAdI apUrNa che. temaNe ''hindI lAvo, aMgrejI haTAvo'' nAmanA hindI pustakamAM svabhASAgauravanA hetuo ane aMgrejInI bhrAntio dUra karI che. temanA A pustakanI eka lAkhathI vadhu nakalo vecAI che. temaNe lakhyuM che : chellA 200 varSothI ApaNA vizvavidyAlayomAM aMgrejInuM satata raTaNa cAlu hovA chatAM Aja divasa sudhI koI zeksapiyara, milTana, varDjhavartha nathI pADyo. 200 varSa nahi, be hajAra varSe paNa na pAkI zake. zeksapiyara, kAlidAsa ke tulasIdAsa jevA gulAbo potAnI jamIna, potAnI AbohavA ane potAnI bhASAmAM ja khIlI zake. jene tame vizvabhASA mAno cho temAM kArakuno ane amaladAro ja pedA thaI zake. temanuM spaSTa mAnavuM che ke, jo bhAratanA vidvAno aMgrejIne prabhAvazALI vizvabhASA mAnI tenA bhAra nIce dabAyA na hota ane tene anya videzI bhASAnI jema eka upayogI bhASA mAnI zIkhyA hota to kadAca bhAratanuM vadhAre bhaluM thAta. bhavya bhASA : mAtRbhASA bhavya 91 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalAka varSo pUrve eka prasaMga banyo. kamala kizora siMghala nAmanA eka yuvAnane sarakArI kacerImAM hindI bhASAnA TAIpisTa tarIMkanI nokarI na maLI kAraNake tenuM aMgrejI nabaLuM hatuM ! na ApaNA dezamAM Diphensa akAdamInI parIkSAmAM aMgrejI bhASA to pharajiyAta hoya che, anya viSayonI parIkSA paNa aMgrejI mAdhyamamAM ApavAnuM pharajiyAta che. surakSAphoja ane aMgrejIne zuM levA devA ? sainika banavA mATe bahAdurI, netRtva, zArIrika kSamatA, dezadAjha ke yuddha laDavAnI AvaDatanI parIkSA mahatvanI che ke aMgrejInI ? vaidikajIe lakhyuM che ke - mArA AMtararASTrIya paripatra para eka Dajhana jeTalA dezonA sikkA lAgelA che, temAM mAtra eka mAro potAno bhArata deza ja evo che jenA sikkA tenI potAnI bhASAmAM nathI. temaNe lakhyuM che : meM aDadho Dajhana havAI kaMpanIomAM pravAsa karyo che, mAtra era-IMDiyAnI ja vimAna-paricArikAo evI hatI je potAnA dezavAsIo sAthe paNa paradezI bhASAmAM vAtacIta karatI hatI. temaNe noMdhyuM che ke, meM eziyA, yuropa ane amerikAnA vividha dezonI mulAkAta lIdhI che. temAMthI eka paNa deza evo nahoto ke jyAM sarakArI kAmakAjamAM e dezanI sthAnika bhASAno upayoga na thato hoya ! A pustakanAM pAne pAne lekhakanI rASTradAjha ane bhASAdAjhanA taNakhA jhare che. ane ApaNI gulAma manodazA mATeno atyaMta Akroza ! keliphorniyAmAM phijhiziyana ane sarjana tarIke tabIbI vyavasAya karatA DaoN. phirojha kAjhIe tyAM besIne gujarAtI bhASAnA prasAra ane saMrakSaNa mATe bhekha dharyo che. gujarAtI bhASAne bacAvI levA te rItasara jhajhUme che. gujarAta-muMbaInA gujarAtIoe keliphorniyAnA DaoN. phirojha kAjhI pAsethI bhASAgaurava ane mAtRbhASApremanI lAgaNIo AyAta karavA jevI kharI. aMgrejI bhASAne mobhA sAthe joDI daIne ApaNe akudaratI mobhA mATe ApaNA kudaratI vyaktitvane hAni pahoMcADatA rahIe chIe. TreInamAM keTalAya loko potAnI begamAMthI bhavya bhASA : mAtRbhASA 92 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMgrejI chApuM bahAra kADhIne vAMcatA jovA maLe che. temAMthI keTalAkane aMgrejI AvaDe che mATe aMgrejI chApuM vAMce che. keTalAkane nathI AvaDatuM mATe ! pAMca rUpiyAnA TAImsathI 'mobho' sacavAI jAya che. AjubAjumAM cAra vyakti aMgrejI akhabAra vAMcatA hoya tyAre temanI vacce besIne gujarAta samAcAra ke muMbaI-samAcAra vAMcanAra zaramanI lAgaNI anubhavato hoya che. mAtRbhASA gauravano viSaya maTI zaramano viSaya banavA lAgyo che, te keTaluM zaramajanaka! vAta to . haju ethI paNa AgaLa vadhI rahI che. konvenTa skUlamAM zikSaNa laIne aMgrejImAM ja badho vyavahAra karanArA keTalAya yuvAno to potAnI 'mAtRbhASA' nahi jANavAno jANe garva anubhavatA hoya te rIte vartatA hoya che. jJAna paNa garvano viSaya na bane te mATe saMto upadeza ApatA hoya che. ajJAna paNa garvano viSaya bane tyAM IlAja zuM karavo ? ane, AvI garvanI lAgaNImAM mAtRbhASAmAM bolanAra-vAta karanAra pratyeno chUpo tiraskAra paNa kadAca bhaLelo hoI zake ! atyAre samagra vizvamAM sADA cAra karoDathI vadhu loko gujarAtI bhASA bole che. A saMkhyA kadAca vadhe nahi to paNa jaLavAI raheze kharI ? bhASakonI saMkhyAnI gaNatarIe gujarAtI bhASAno vizvamAM 26mo kramAMka che. gujarAtI bhASA A kramAMka TakAvI rAkhaze kharI ? bhAratanA rASTrapitA mahAtmAgAMdhI ane pAkistAnanA rASTrapitA mahamada alI jhINAnI mAtRbhASA gujarAtI hatI. lokhaMDI puruSa saradAra vallabhabhAI paTela, bhUtapUrva vaDApradhAna morArajI desAI ane svAmI dayAnaMda sarasvatInI mAtRbhASA paNa gujarAtI hatI. Izarata manajI ane ajhIma premajI jevA vaizvika staranA udyogapatinI mAtRbhASA gujarAtI hatI. AvatI peDhInA bALako aMgrejI bhASAnA hisTrInA pustakamAM ja zuM gujarAtInI A badhI gauravagAthAo bhaNaze ? bhavya 'bhavya bhASA : mAtRbhASA de\ \j 93 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyuSyamatI bhava / svajana bImAra paDe to tarata tenA suyogya upacAro mATe prayatna zarU karI daIe chIe. kadAca, sthiti atyaMta gaMbhIra bane ane nAjuka paristhiti sarjAya to paNa chevaTa sudhInA tamAma upAyo temane bacAvI levA mATe karavAmAM Ave che. 90 varSanA vRddha dAdAnA mRtyune paNa zakya badhA prayatnothI ThelavAno prayAsa karavAmAM Ave che. ghaDiyALa ke gADI paNa khoTavAya to tarata tenuM samArakAma karI tene sakriya karI devAno prayAsa thAya che. gharamAM sIdhuM-sAmAna paNa saDI-bagaDI na jAya ane lAMbuM cAle tenI tamAma tajavIja karavAmAM Ave che. to je mAtRbhASA saMskAritAnuM saranAmuM che, pavitra Arya saMskRtino Ayano che, ApaNI paraMparAgata jIvanazailIno pratidhvani che, ApaNA kauTuMbika, dhArmika, sAMskRtika ane sAmAjika jIvanapravAsano paMtha che...te mAtRbhASA atyAre bimAra hAlatamAM che, gaMbhIra sthitimAM che ke mRtaprAyaH avasthAmAM che.... tenI bImArInI kakSA atyAre nakakI na karI zakIe to paNa eTaluM to cokkasa che ke, tenuM AyuSya ghaTI rahyuM che. tene tAtkAlika saghana sAravAranI jarUra che. ApaNI saMskAralakSmI mAtA samI mAtRbhASA gujarAtInuM AyakhuM laMbAvavA tathA tenA khUTI gayelA-tUTI gayelA svamAna, sanmAna ane gauravane punarjIvita karavA zuM 94 'bhavya bhASA : mAtRbhASA bha Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNe kazuM na karI zakIe ? ghaNuM karI zakIe. ahIM keTalAka IlAjo tarapha dizAcIMdhaNuM karyuM che. aMgrejI bhASAnuM Aje khUba calaNa che. te mATe aMgrejI zIkhavuM athavA aMgrejI para prabhutva hovuM jarUrI paNa che. paNa, tethI bhaNataranuM mAdhyama aMgrejI apanAvavAnI lezamAtra jarUra nathI. paraMtu, hajAro bhUvA bhegA thaIne paNa na kADhI zake tevuM aMgrejI mAdhyamanuM bhUta AjanA mA-bAponA magajamAM bharAI gayuM che. A bhUta bhASAne to nukasAna kare che, paraMtu tamane ane tamArA bALakane paNa keTaluM pajavI zake tenI thoDI carcA A pustakamAM anyatra karI che. aMgrejI mAdhyamano moha choDavo te sahuthI vadhu jarUrI upAya che. Aje gujarAtI mAdhyamanI zALAo ja khAsa koI rahI nathI. A hakIkta gujarAtI mAdhyamamAM bALakane nahIM bhaNAvavAnuM kAraNa na banI zake, A to pratikriyA che. ApaNA dezanA baMdhAraNanI 350-A nI kalama anusAra dareka rAjya ane sthAnika vahIvaTItaMtranI bhASAnI daSTie laghumati dharAvanAra lokone paNa mAtRbhASAmAM prAthamika zikSaNa pUruM pADavAnI javAbadArI che. pAMca dhoraNa sudhInuM prAthamika zikSaNa, mAtRbhASAmAM ja pharajiyAta karI devAno kAyado rAjya sarakAra na ghaDI zake ? karNATaka sarakAre A dizAmAM khUba sArI pahela karI che. sAhityakAro ane patrakAroe calAvelI jhuMbezane pariNAme karNATaka sarakAre I.sa.198lmAM prAthamika zikSaNa mAtRbhASAmAM ja ApavAnuM pharajiyAta karyuM. tenA A kAyadAne hAIkorTa ane suprima korTe paNa mAnyatA ApI che. gujarAta sarakAra tathA gujarAtanA sAhityakAro-patrakAroe karNATaka pAsethI preraNA levA jevI che. gujarAtanI asmitA ane svarNima gujarAtanA prakhara puraskartA vidyamAna mukhyamaMtrIzrI pAsethI A apekSA jarUra rAkhI zakAya. chevaTe gaNita ane aMgrejI sivAyanA badhA viSayo mAtRbhASAnA mAdhyamamAM ja bhaNAvAya to zuM vAMdho Ave ? mahAna vijJAnI DaoN. jayaMta nAralIkare to gaNita ane vijJAna paNa mAtRbhASAmAM ja zIkhavavAno Agraha sevyo che, temanuM daDhapaNe mAnavuM hatuM ke, vijJAnanA kliSTa siddhAMto bALaka mAtRbhASAmAM sugamatAthI samajI zake che. Colleges allegro Adhunika zikSaNamAM mUlyazikSA ane saMskArazikSAne koI avakAza nathI. balka bhavya bhASA : mAtRbhASA 95 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjanuM zikSaNa bAlamAnasa upara viparIta asaro paNa upajAvI zake che. AvuM zikSaNa bALakanuM sAcukaluM hita keTaluM karI zake te eka moTo prazna che. sAntAkrujhanA eka sukhI parivAranA be saMtAno saMyama ane jaNAe zALAnuM paTAMgaNa kyAreya joyuM nathI. zALAnA varganI cAra divAlomAM pUrAyA vagara ghare besIne Avazyaka bhASA, gaNita Adi viSayonuM jJAna meLavI lIdhuM. sAthe sAthe siddhahemazabdAnuzAsana nAmanuM saMskRta vyAkaraNa saMyama ghare rahIne bhaNyo. raghuvaMza, karAtArjunIya, hIrasaubhAgya, kAdaMbarI ane tilakamaMjarI jevA saMskRta kAvyagranthonuM teNe adhyayana karyuM. taduparAMta, prAkRta vyAkaraNa, prAkRta sAhitya, tattvajJAna ane dharmanA aneka granthono abhyAsa karyo. atyAre te nyAya-darzanano abhyAsa karI rahyo che ane, A varSe ja banne bhAI-bahene bahArathI dasamA dhoraNanI parIkSA ApI ane Ucca guNAMka sAthe urtINa thayA. tevI ja vAta variSTha gujarAtI patrakAra zrI saMjaya vorAnA suputra vitAnanI che. teNe paNa zALAnA pagathiyAM caDyA vinA dasamA dhoraNanI parIkSA pAsa karI che. Adhunika zikSaNanA bhayasthAnothI potAnA saMtAnone bacAvI levA ghaNA mA-bApa AjakAla Avo vikalpa pasaMda karavA lAgyA che. paNa, chatAM jyAre zikSaNane sahue anivArya mAnI ja lIdhuM che tyAre mAdhyamanI bAbatamAM to khUba gaMbhIra banavuM ja joIe. Aje aMgrejI mAdhyamano krejha che. paNa te kejha koNe Ubho karyo? krejha Ubho karavo ane kejha badalavo te kaI moTI vAta che? TakujInI vADI ke amadAvAdanI vizAlAnA kRtrima gAmaThI vAtAvaraNamAM bAjarIno roTalo-khIcaDI ane kaDhI khAvAno krejha jo zrImaMto ane zaherIjano Ubho karI zake, to temane mATe A koI moTI vAta nathI. upalA varganuM anukaraNa karavA nIceno varga hamezA tatpara ja hoya che. | gujarAtI mAdhyamanI sAthe bALakanuM aMgrejI bhASAmAM prabhutva Ave te mATe te viSaya upara khAsa vizeSa dhyAna ApIne bALakone aMgrejImAM paNa pAvaradhA banAvI zakAya. gujarAtI mAdhyamanI zALAo paNa dhIme-dhIme aMgrejI mAdhyamanI zALAmAM rUpAMtarita thatI jAya che. te zALAnA vahIvaTadAro paristhiti sAme hAra svIkArIne gujarAtI mAdhyama baMdha karavAne badale paDakAra jhIlIne gujarAtI mAdhyamanuM AkarSaNa TakI rahe tevuM suyogya vAtAvaraNa ane UMcI guNavattA pUrI pADe to pAroThanAM pagalAM bharavA na paDe. tee bhivya bhASA : mAtRbhASA 96 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtI mAdhyamanI zALAone ane gujarAtI mAdhyama svIkAranAra vidyArthIone sarakAra taraphthI vizeSa nakkara protsAhana pUruM pADavAmAM Ave to paNa gujarAtI bhASAnI garimA ghaNI jaLavAyelI rahe. bhASAnI surakSA ane pracAra mATe sahuthI vadhu Avazyaka che - sarakArI protsAhana. je dezanI sarakAroe aMgrejI bhASAne khUba protsAhana ApyuM che tyAM ja te vadhu phUlI-phAlI che. laeNTina bhASA koInI paNa mAtRbhASA nathI. chatAM paNa prAcIna romanI A bhASAne aneka dezanI sarakAro dvArA vividha rIte khUba protsAhana maLe che. tenI sAme kadAca koI bhASA mAtRbhASAno darajjo dharAvatI hoya paNa sarakAranI mIThI najara tenA pratye na hAya to te karamAvAnI. hAlanA saMyogomAM aMgrejI mAdhyamanI pakkaDa chUTe tevI na ja hoya to bALakane zALAmAM potAnI mAtRbhASA gujarAtIno viSaya bhaNI zake tevI anukULatA ApavAmAM Ave. je zALAmAM te viSaya na hoya tyAM dAkhala karavA vAlIo zALAnA saMcAlako para dANa lAvI zake. 1 thI 10 dhoraNa sudhI eka svataMtra viSaya tarIke paNa gujarAtI bhASA zIkhavavAmAM Ave to bALakano mAtRbhASA sAtheno nAto joDAyelo rahe. dhoraNa 1 thI 5 sudhI bhaNatA bALakone zALAnA abhyAsakrama uparAMta DroIMga, DAnsiMga, janarala noleja, phoniksa, saMgIta vagere Itara viSayonA vargo karAvavAmAM Ave che. to, temane mAtRbhASA gujarAtInA varga na karAvI zakAya ? unALAnI lAMbI rajAomAM mA-bApa bALakone kampyuTara vagere judA judA viSayanA Itara korsa karAvatA hoya che. to, aMgrejI mAdhyamamAM bhaNatA bALako potAnI mAtRbhASA gujarAtI sArI rIte zIkhI -samajI zake te mATe rajAomAM gujarAtInA khAsa varga tene karAvI na zakAya ? muMbaInA keTalAka parAMomAM unALAnI rajAomAM AvA gujarAtInA varga cAlatA hoya che. dara zina-ravi bALako ane moTerAo mATe gujarAtI bhASAnA vargo Thera-Thera cAlu karavAmAM Ave ane temAM vizALa saMkhyAmAM potAnI bhASA zIkhavA mATe gujarAtI prajA tatparatA dAkhave to A prayoga dvArA ghaNuM sAruM pariNAma AvI zake. bhASA bace, saMskRti bace, saMskAro bace. 'bhavya bhASA : mAtRbhASA 609 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtamAMthI pahelA AphrikA jaIne vaselA ane te pachI IMglenDamAM sthAyI thayelA gujarAtIo potAnI vyathA ThAlave che : ame AphrikAmAM amArI saMpatti gumAvI ane IMglenDamAM AvIne amArI saMtati gumAvI. aMgrejI bhASA ane aMgrejI saMskRtinA prabhAvamAM AvelA amArA saMtAno saMskArabhraSTa banyA che. ' A rIte thayelA nukasAnathI cetelA IMglenDanA gujarAtIo varSothI zani-ravivAre gujarAtI varga calAve che ane haju AgaLa vadhIne gujarAtI mAdhyamanI niyamita zALAo kholavAnuM vicArI rahyA che. videza jaIne vaselA gujarAtIo pAsethI gujarAta-muMbaInA gujarAtIo kAMI preraNA leze ? ogles desplegame eka to bALaka zALAmAM aMgrejI mAdhyamamAM bhaNe che ane bIjI bAju gharamAM tene saMpUrNa gujarAtI vAtAvaraNa maLatuM nathI,tethI bALaka mAtRbhASAnI sugaMdhathI vaMcita rahe che. gharanuM mAdhyama paNa jo zuddha gujarAtI rahe to ApaNI bhASA ane ApaNI saMskRti sAtheno bALakano saMbaMdha akabaMdha rahI zake. gharamAM jo aMgrejInI bheLaseLa vagaranI saMpUrNa zuddha gujarAtI bolAya to te bALakanA, parivAranA ane mAtRbhASAnA hitamAM che. rAjasthAnI loko vepAra-vyavasAyArthe bhAratanA khUNe-khUNe pahoMcelA che. rAjasthAna choDIne amadAvAda, muMbaI, pUnA, kolhApura, Indora, vijayavADA, haidrAbAda, beMglora, cennAI ke dilhI-kalakattA jaIne vaselA rAjasthAnI parivAronA gharamAM to mAravADI bhASA ja bolAtI hoya che. te dUranA pradezamAM gayAne kadAca pAMca peDhIo pasAra thaI gaI hoya toya mAravADI bhUlyA nathI. gharanA mAdhyama tarIkenuM paNa mAtRbhASAnuM gaurava paNa jo akabaMdha rahe toya tenI AvaradA ghaNI lAMbI cAle. kacchI prajA paNa dUra-sudUra jaIne vasavA chatAM gharanA mAdhyama tarake to moTebhAge kacchI bolIne ja sthAna Ape che. | gujarAtIo vizvabharamAM phelAyelA che. temanI kula vasatI sADA cAra karoDathI vadhu che. bhArata uparAMta pAkistAna, dakSiNa AphrikA, yugAnDA, TAnjhAniyA, keniyA, amerikA, IMglenDa, osTreliyA, DenmArka, nyUjhIlenDa, kjhiI, keneDA, jhimbAve, jhAMbiyA vagere aneka rASTramAM vasatA gujarAtI parivAro gujarAta choDIne tyAM rahevA chatAM gujarAtI bhASA pratye khUba prema dharAve che ane temAMnA ghaNA loko gharamAM gujarAtI ja bole che. gharanuM mAdhyama to gujarAtI ja. A gujarAtI bhASAne bacAvI levAno sauthI sakSama upAya che. 98 ja bhavya bhASA : mAtRbhASA Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadvAMcana e vicArazuddhi sAthe bhASAzuddhi mATeno akasIra upAya che. jUnI peDhI pAse vAMcana-vaibhava ghaNo hato. Aje vyasta jIvanacaryAthI anubhavAtA samayasaMkoca ane dazya mAdhyamoe vAMcananA zokhane khUba mAThI asara pahoMcADI che. ane, kadAca thoDAM - ghaNAM vaMcAtAM hoya to dainiko ane sAmAhiko. bAkI, vadhAre paDato saMparka to aMgrejIno ja rahe. gujarAtI prajAe gujarAtI sadvAMcananA zokhane ujAgara karavAnI tAtI jarUra che. | gujarAtanA mukhyamaMtrI zrI narendrabhAI modIe karelI "vAMce gujarAtanI Ahalekane khUba sAro pratisAda maLyo hato. gujarAtI bhASAmAM sAtvika, saMskArI, sadvicAra poSaka puSkaLa sAhitya lakhAyeluM che. te sAhityanuM vAMcana karavuM te ja te sAhityane ane tenA racayitAne arpaNa thatI zreSTha bhAvAMjali che. - dharmaguruo, sadvicArako vagerenAM gujarAtI bhASAnA pravacano ane vArtAlAponuM zravaNa paNa tamArI bhASAnuM UMjaNa karI zake. sadupadeza, preraNA ane sadvicAra maLe te to mukhya lAbha. cka kaccha bALakone gujarAtI bhASA pratye rasa, ruci, lagAva vadhe te rIte temane protsAhita karavA joIe. pAMca mahemAnonI vacce gujarAtI mammI-pappA bALakane kahetA hoya che. "jo, gesTa AvyA che. temane tArI pelI poema sAMbhaLavI che. beTA! saMbhaLAvIza ne ? "Tvinkala vinkala lITala sTAra" bolIza ke "jeka enDa jala" bolIza ? ke banne bolIza ?" AvuM kahevAne badale bALakane koI gujarAtI kavitA, joDakaNuM, stuti ke bhaktigIta saMbhaLAvavAnuM na kahI zakAya ? tame je bAbata mATe tene prerita ane protsAhita karazo, te bAbatano mahimA tenA manamAM daDha thaze. bALakone navarAzanA samayamAM aMtAkSarI vagere ramato ramADavAmAM Ave che. gujarAtI saMskAragIto, bhaktigIto ke gujarAtI zabdonI aMtAkSarI ke te prakAranI gujarAtI zabdo bhavya bhASAH mAtRbhASA CC Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paranI nirdoSa ramatathI bALakane jJAna sAthe gammata maLaze. AjakAla krosavarDa bharavAno nAnA-moTA sahune khUba zokha hoya che. gujarAtImAM ADI cAvI-UbhI cAvInAM cokaThAM pUrIne potAnI gujarAtI zabda-samRddhino vikAsa karI zakAya. jyAre gujarAtImAM lakhavAnuM ke bolavAnuM thAya tyAre bane tyAM sudhI ochAmAM ochA aMgrejI zabdono prayoga karavAnI Teva pADavI joIe. alegos llegan bALakone roja rAtre preraka vArtAo kahevAnI Adata pADavI joIe. A vArtA gujarAtImAM kahevI. A suMdara AdatathI aneka lAbha thaze. bALakone vAtsalya ane huM maLaze. suMdara saMskAranuM vAvetara thaze. vArtA-kathAnA mAdhyamathI sarasa navI jANakArI maLaze. ane, kahenAra tathA sAMbhaLanAra bannenI gujarAtI bhASA sudaDha banaze. te @les bolanAra ane sAMbhaLanAra baMnne gujarAtI hoya tyAre bIjI bhASAmAM zA mATe vAta karavI joIe ? pAMca-pAMca DigrIo dharAvatA hoya tevA paNa be rAjasthAnI ke be kacchI bhegA thAya tyAre mAravADI ane kacchImAM vAta karatA hoya che. dAudI vahorA samAjanA jagadgara saiyadanA sAhebe dharmanI ANa ApIne hAkala karI hatI ke, bALakone avazya gujarAtI zIkhavADo. gujarAtI AvaDe te ja sAco dAudI vahorA. dareka samAjanA, komanA, jJAtinA AgevAno ane AdaraNIya vyaktio bhASAne dharma, saMskRti ane paraMparAgata sAmAjika vyavasthAonuM mahattvanuM vAhaka paribaLa samajI potAnI prabhAvachAyAmAM rahelA janasamUhane potAnI maryAdAmAM rahIne yogya preraNA ke mArgadarzana Ape to teno pratibhAva cokkasa sAro maLe. le zonsoles 100 bhavya bhASA : mAtRbhASA Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAratanA mahArASTra, karNATaka, baMgALa vagere aneka rAjyomAM AjanA aMgrejI bhASAnA ATalA badhA prabhutva ane prabhAvanA samayamAM paNa sthAnika bhASAonuM sanmAna ghaNuM sacavAyeluM che. gujarAtanA pADozI rAjya mahArASTramAM mahArASTriyana prajAne haju aMgrejInuM vaLagaNa gujarAtIo jeTaluM nathI vaLagyuM. muMbaImAM gujarAtI mAdhyamanI zALAo karatAM marAThI mAdhyamanI zALAo vadhAre che ane gujarAta karatAM mahArASTramAM mAtRbhASAnA mAdhyamanI zALAo ghaNI che. IMglenDanA lesTara zaheranA amuka vistAromAM lagabhaga badho vyavahAra gujarAtImAM cAle che. tyAM dukAnanAM pATiyAM paNa gujarAtImAM hoya che. sarakArI ke upa-sarakArI kacerIono vyavahAra-vahIvaTa mAtRbhASAmAM ja thAya to mAtRbhASAnuM prAthamika jJAna badhAne jarUrI jaNAya ane mAtRbhASA sAtheno saMparka jIvaMta rahe.. les seves - saMskRta bhASAnA pracAra mATe saMskRta bhAratI jevI saMsthAo pariNAmalakSI noMdhamAtra kArya karI rahI che. te prayAsone pariNAme hajAro vyaktioe ane hajAro parivAroe saMskRta bhASAne vAtacItanuM mAdhyama banAvyuM che. saMskRta vAMcana paNa khUba vadhyuM che. gujarAtI vicAramaMca gujarAtI bhASAnA jatana ane utthAna mATe kAryarata che. paraMtu, A dizAmAM haju prabaLa prayAso Avazyaka che. gajAnana kanaiyAlAla nAmanA eka saMskRtapremI sadgahastha 2 mArca, 2010nA divase suratanI raghunaMdana mArkeTamAM eka dukAna kharIdI. temaNe A dukAnanuM rajisTrezana saMskRta bhASAmAM ja karAvavAno Agraha rAkhyo. temanI vAta sarakArI kacerImAM saraLatAthI svIkRta na thaI. temaNe Agraha na choDyo. Akhare saMskRtamAM ja rajisTrezana thayuM. surata mahAnagarapAlikA ke kadAca samagra gujarAtamAM saMskRta bhASAmAM rajisTrezananI A prathama ghaTanA haze. A prasaMga jANyA pachI aneka kAyadAzAstrIonuM mAnavuM che ke, bhAratamAM mAnyatA prApta koI paNa bhASAmAM sarakArI kacerInI koI paNa kAryavAhI karAvI zakAya. AvI ja bIjI eka rasaprada ghaTanA che. muMbaI ghATakoparamAM vasatA zrI gAyatrI muralIkRSNa somaiyA kolejanA prAdhyApaka che. temaNe mobAIla kaMpanIne saMskRtamAM ja saMdeza Apyo ke, huM ane mArA aneka mitronuM vAtacItanuM mAdhyama saMskRta che. tamArI mobAIla bhavya bhASAH mAtRbhASA 101 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMpanI jo amane saMskRtamAM sevA ApavAnI vyavasthA kare to ja ame tamArA grAhaka rahIe. kaMpanIe saMskRta bhASAnA jANakAra khAsa karmacArIne rokI temane saMskRtanI suvidhA pUrI pADI. bhASAno prema hoya to kyAMya avarodha naDatA nathI. huM eka bhAIne khUba nikaTatAthI oLakhuM chuM. muMbaI jhaverI bajAramAM dhaMdho karatA kumArabhAIe benka opha omAnamAM potAnuM khAtuM kholAvyuM. sahI gujarAtImAM karI. benke temane sahI aMgrejImAM karavA sUcavyuM. gujarAtI sahInI cakAsaNI karI zake tevo koI karmacArI benka pAse nahoto. A bhAIe benkane spaSTa jaNAvyuM - "huM gujarAtI chuM. sahI mArI mAtRbhASA gujarAtImAM ja karIza. sahInI cakAsaNI karavAnI zuM vyavasthA karavI te tamAro viSaya che. tame mane aMgrejImAM ja sahI karavAnI pharaja na pADI zako.'' chevaTe benkane namatuM jokhavuM paDayuM. teNe gujarArtIbhASI eka karmacArIne khAsa niyukta karyo. sahI gujarAtImAM ja karavAno saMkalpa dareka gujarAtI na karI zake? A bhAI pAsethI tamAma gujarAtIoe mAtRbhASA-premanuM Tayuzana levuM joIe. A prakAranI bhASAgauravanI lAgaNI badhe pragaTe to mAtRbhASAnI AyuSyadorI ghaNI laMbAI jAya. vividha saMsthAo, jJAtio, samAjo vagere taraphthI nibaMdhaspardhA, vaktRtva spardhA, carcAsatra, vAdasabhA ke saMvAdasabhA jevA kAryakramonuM avAranavAra Ayojana thatuM hoya che. tevA AyojanomAM bhASAnuM mAdhyama mAtRbhASA pharajiyAtarUpe rAkhavAmAM Ave athavA mAtRbhASAnA mAdhyamanI pasaMdagI karanArane pasaMdagInA vizeSa guNAMka ApavAmAM Ave to paNa mAtRbhASAnuM AkarSaNa ane lAgaNI sacavAya. kavi narmadanA janmadivasa 24 ogaSTane dara varSe 'vizva gujarAtI divasa' tarIke UjavavAnuM mahArASTra rAjya gujarAtI sAhitya akAdamIe nakkI karyuM che. A UjavaNInA anusaMdhAnamAM sAhitya akAdamI ane 'muMbai samAcAra' nA saMyukta upakrame eka nibaMdha spardhAnuM Ayojana thayeluM. te nibaMdhano viSaya hato : ''vizva gujarAtI bhASA divasanI UjavaNI zA mATe? kai rIte?'' '"kaccha zakti" dvArA paNa eka jAhera nibaMdhaspardhAnuM Ayojana thayuM hatuM. teno viSaya hato, ''zA mATe mAtRbhASAmAM zikSaNa jarUrI?'' 'bhavya bhASA : mAtRbhASA 102 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ''muMbai samAcAra'" ane bRhad muMbai gujarAtI samAjanA saMyukta upakrame paNa AvI eka nibaMdhaspardhAnuM tAjetaramAM Ayojana thayeluM. teno viSaya hato : gujarAtI bhASAnuM bhaviSya. mAtRbhASA traNeya spardhAone bhAratabharamAMthI khUba USmAbharyo pratisAda maLyo hato. aMge jAgRti phelAvavA AvA upAyo asarakAraka nIvaDI zake. zrI hemarAja zAhe A traNe spardhAnA keTalAka pasaMdagInA nibaMdhone saMgRhita karIne pustaka rUpe prakAzati karyA che. bhASA eka laukika bAbata che. paNa, jyAre mANasanI bhASA vaTalAya che tyAre mANasa AkheAkho vaTalAI javAnI saMbhAvanAo gherI bane che. teno vacanavyavahAra mAtra nathI badalAto, samagra jIvana-vyavahAra badalAya che. mAtra tenI jIbha alaga bolavAnuM zIkhe che evuM nathI rahetuM. paNa, tenI AMkha juduM jovAnuM, tenA kAna juduM sAMbhaLavAnuM ane tenI buddhi juduM vicAravAnuM zIkhe che. je Adhunika zikSaNa IzvarIya zraddhAnA pAyAne DagamagAvI detuM hoya, AstiktAnA raMgane bhUMsI nAMkhavAnA sAmarthyavALuM hoya, mUlyonuM avamUlyana karanAruM hoya, mAtra mAhitI pradhAna ane rojagAralakSI hoya, umadA jIvanasiddhAntono ke Ucca jIvana-Adarzono mahimA jemAM na thato hoya; eka jaina muni tarIke tenI vakIlAta to zuM, lezamAtra pakSapAta paNa dilamAM nathI ja. paraMtu, vartamAna jIvana-vyavasthAnA anivArya aMga rUpe te sahue svIkAreluM ja che ane tethI sahu potAnA saMtAnone A zikSaNa ApavAnA ja che mATe tenA mAdhyamanI bAbatamAM thoDuM dizAsUcana karyuM che ane anya paNa keTalAka upAyo sUcavyA che. dila dAjhe che mAtRbhASA mATe. kAraNake dila dAjhe che pavitra saMskRti mATe. dila dAjhe che navI peDhInI dharmacetanA mATe. sAme kinAre bhavya dharma-prAsAda che. paNa, pula tUTuM tUTuM thaI rahyo che. e prAsAda sAthenA saMparkane TakAvI rAkhavA pula TakI rahe te khUba jarUrI che. bhavya bhASA : mAtRbhASA bhavya 103 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 mA gurjarI ! kAlanI kalpanA AjanuM AkraMda tArI maraNazayyA kane besI posa-posa AMsu sAruM chuM. vastumAtranI vinazvaratA jene vidita hoya tene vahAlAnA vinAzanI veLAmAM valopAta bahu na hoya... paNa, kAlakRta sahaja mRtyune samatAthI svIkAravuM kadAca saraLa haze... paraMtu, sagA saMtAna dvArA peTamAM khaMjara bhoMkAyuM hoya ane kaNasatI mAtA chellAM DacakAM letI hoya tyAre tenA mA-ghelA bIjA saMtAnane vasamuM to lAge ! |104 aMgrejI mAdhyamanI kaTArI tArA peTamAM khosIne tArA A nivRNa saMtAno mAthe moDarna ane eDavAnsDanA khitAba paherIne phare che ! madharanuM marDara karanArA dIkarA pAke te yugane kaliyuga kahevAto haze. paraMtu, madharano marDarara moDarna gaNAya e yugane mATeno koi zabda teM mane kyAreya zIkhavyo nathI. tArA haiyAM jevA zabdakoSamAM paNa teM kyAreya tevA zabdane sthAna ApyuM nahi. mArI vahAlI mammI ! dharmaprasAdanAM pagathiyAM huM tArI AMgaLI pakaDIne caDyo chuM. saMskArazALAnA cokamAM teM mane keDe teDIne pheravyo che ! bhavya bhASA H mAtRbhASA Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMskRtidevInA maMdirIe teM mane amRtanAM Acamana ane prItinAM prasAda-bhojana karAvyAM che. mArA raktamAM vahetA khamIranuM ghola tArA ja kharalamAM cUMTAyuM che. mArI AMkhomAM camakatA nUranuM aMjana tArA ja tejamAMthI nIpajyuM che. mArA haiyAmAM vahetA hetanA sarovarano vistarelo vyApato tArA vizALa vyaktitvanuM eka nAnuMzuM pratibiMba che! mArA vyavahAramAM prasarato parArthano pamarATa tArA suvAsita puSpodyAnanI ja maheMka che. | mArA jIvanamAM dIpatA mUlyo tArI tejakrAntino eka paDachAyo mAtra che! mArI dinacaryAmAM vaNAyelA sAtvika ane sAMskArika AcAro to tAro khoLo khUMdatA maLelI pAyAnI zikSA che. | mA gurjaragirA! tArA upakAronI yAdIo lakhI lakhAya tevI nathI. tArA RNanA saravALA mAMDyA maMDAya tevA nathI. tArA guNanAM gANalAM gAyA gavAya tevA nathI. tArI samRddhinAM saravaiyAM copaDAmAM cItarAya tevA nathI. tArA pratApanAM pratibiMba paMktiomAM paDe tevA nathI. tArA nUranA nakazA doryA dorAya tevA nathI. tArI UMcAinA mApa mApapaTTIthI nIkaLe tevA nathI. tArI garimAnA vajana trAjave toLAya tevA nathI. zuM A samRddha zabdakoSo kALanI gartAmAM daTAI jaze ? mArmika kahevatonA DhagalA vismRtinA vAyarAthI verAI jaze ? rUDA rUDhiprayogono rasALa rasavaibhava vinAzanI khAimAM dhakelAI jaze? paraMparAgata pavitra saMskRtinuM mohaka pratibiMba pADato A manohara Ayanobasa, tUTIne TukaDA thaI jaze? Pbhavya bhASA mAtRbhASA 105 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattva ane khamIranuM A jIvaMta kAvya-basa, kabrastAnano makabaro banI jaze ? upAdhyAya yazovijaya ane vinayavijayajInI samRddha sAhityasRSTi zuM jJAnabhaMDArano bhAra banI jaze ? AnaMdaghanajI ane devacaMdrajIno AdhyAtmika zruta-khajAno-basa, have agrAhya ane agamya banI jaze ? RSabhadAsanA rAsaDAo have kAnane pajavato kolAhala banI jaze? rAsa ke phAgukAvyo pastIbhaMDArano mAla banI jaze ? mIrAMbAI ane narasiMha mehatAnA mArmika padonI sthiti have marma para ghA jhIkanArI banI jaze? pUjAnI e rasALa DhALo kALanA DhALa parathI - basa, have gabaDI paDaze ? bhaktisabhara stavano ane vairAgyapreraka sakjhAyono khajAno have - basa, prAcIna avazeSa banI jaze? nAnAlAla ane dalapatarAmano kAvyakalApa-basa, have karamAI jaze? kalApIno kekArava have virAma pAmI jaze ? pAvaiyAne paNa pAno caDAve tevuM meghANInuM zauryasAhitya-basa, have zahAdata pAmI jaze? govardhanadAsa tripAThI mRtyu pAmyA tyAre sahu kahetA hatA : sarasvatIcaMdra jIvaMta che tyAM sudhI govardhanarAma tripAThI jIvatA che. have temane mRta jAhera karavA paDaze? ka. mA. munazInI aitihAsika navalakathAo svayaM ItihAsanuM eka khaMDera banI jaze? sneharazmi ane sundaram uzanas ane kAnta kalApI ane dvirepha te badhAya takhalluso have sarvathA - basa, kharI paDaze ? mA! mA! mA! nathI jovAtI A tArI durdazA ! 106 'bhavya bhASA madhya bhASA mAtRbhASaNa Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tArI aMtima kSaNomAM tAro gauravavaMto suvarNakALa smRtipaTa para avataratA tArI sAthe huM paNa taraphaDuM chuM. eka navuM pustaka lakhuM chuM tyAre mane khabara nathI paDatI ke, huM te pustaka dvArA tane niryAmaNAM karAvuM chuM, ke dAjhayA para tane DAma dauM chuM ? tAruM AyuSya thoDuM laMbAya te mATe tane A pustaka dvArA thoDo oNksijana pUro pADuM chuM, ke, baceluM AyuSya paNa kSaNamAM sameTAi jAya tevo vajrAghAta tane huM ApuM chuM ? navuM pustaka lakhuM chuM tyAre mane jaNAya che ke, nibiDa ghora jaMgalamAM huM eka suvAsita puSpano choDa ugADuM chuM, jenA puSpane koi sUMghavAnuM nathI. navuM pustaka lakhuM chuM tyAre huM pratIta karuM chuM ke, agAdha khArA mahAsAgaranI vacce huM eka loTo mIThuM pANI DhoLuM chuM, je koi pIvAnuM nathI. huM navuM pustaka lakhuM chuM tyAre mane mahesUsa thAya che ke, A to tArI ThAThaDI upara eka rezamanI rassI bAMdhI rahyo chuM. huM navuM eka pustaka lakhuM chuM tyAre huM anubhavuM chuM ke, A to mA gurjarInI nanAmIne huM eka kAMdha ApI rahyo chuM. nA... mA! .... nI ..... mArA maratA pahelAM to tAruM mota nahi ja thavA dauM.... aMgrejI mAdhyamanI e dhAradAra kaTArI hAthamAM laine prahAra karI rahelA te ghAtakI hatyArAone to huM kAMi karI zakuM tema nathI. namAlo chuM ane have namAyo banavAno chuM. temane tArA nAjuka deha para kAramA prahAra karatAM rokI zakuM tema paNa nathI... vadhu ne vadhu tIkSNa banatI te kaTArInI dhArane buThThI banAvavAnuM paNa mAruM koi sAmarthya nathI.... te kaTArI tArA aMgane aDe nahi tevuM koi polAdI bakhatara paNa mArI pAse nathI - ke, tane sAcavIne huM te paherAvI dauM. mArI pAse evI koi lAipha-seviMga-Draga paNa nathI ke, A jIvaleNa prahAro paDavA chatAM tuM jIvaMta rahI zake. bhavya bhASA : mAtRbhASA 107 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huM mAtra eka ja kArya karI zakuM..... posa posa AMsuM pADI zakuM..... te ghaTTa AMsunAM buMdano tArA jakhamI banelA aMgane lepa karI zakuM...... te lepa tane zAtA to na Ape. maratA maratA tArI baLatarA thoDI vadhAre ke, mArI A dayanIya durdazA joIne mArA kALajAnA kaTakA jevo eka bAluDo biccAro keTalo du:khI thaI rahyo che ! tArA lAkho saMtAno khUnI banIne tArA para trATakyA che tyAre tArA du:khathI du:khI thatA tArA A saMtAnanA du:khathI tane thatuM du:kha jarUra tArA pelA jIvaleNa jakhamanA du:khane thoDuMka haLavuM karaze. |108 mA...... ! huM maruM te pahelAM tane nahi maravA devAnA zapatha lIdhA che. tethI tArA mRtyunA marasiyA gAvA huM hAjara nahi ho...... tethI Aje ja gAI lauM ! pANIne vaoNTara bharakhI gayuM..... hAya mAvaDI ! hAya. hUMDIne ceka bharakhI gayo..... hAya mAvaDI ! hAya. divALIne krisamasa gaLI gayuM..... hAya mAvaDI ! hAya. kAratakane jAnyuArIe jalAvI dIdho..... hAya mAvaDI ! hAya. bApAne DeDasAhebe dATI dIdho..... hAya mAvaDI ! hAya. tithine tArIkhe Takkara mArI..... hAya mAvaDI ! hAya. sahunuM khANuM gayuM, sahunuM vALu gayuM; DInaranI DIzamAM e badhuM cavAI gayuM.... hAya mAvaDI ! hAya. 'Avo' gayuM, 'padhAro' gayuM, 'jayazrI kRSNa' ane 'jaya jinendra' gayuM; hAya ne hallonA hAhAkAramAM, snehabhInA zabdonuM saMgIta gayuM. bhavya bhASA H mAtRbhASA Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahemAna gayA, paroNA gayA, atithinA azrubhInA AvakAra gayA; buphe DInara ane soljara sisTamamAM, khavaDAvIne khuza thavAnA saMskAra gayA. kAkA gayA, mAmA gayA, mAsA ane A gayA; eka ankalanA peTamAM e badhA garakAva thayA. kAkI, mAmI-mAsI, phoI, svajanonA vistAra gayA. khANI pharI, pINI pharI, cAla ane calagata pharI ; raheNI pharI, kaheNI pharI, rIta ane rItabhAta pharI. zraddhAnI zraddhA TaLI, samatAnI mamatA TaLI; bhAgadoDa ane bhAMgaphoDamAM, AkhI duniyA mare baLI. TANAM gayA, gANAM gayA, bhAI-bhAMDunAM bhANAM gayA; maraNa pachInA kANAM gayA, baLataNamAMthI chANAM gayA. hAlaraDAnA hAlA gayA, lagananA TANAM gayA. AIsakrImanA ADaMbaramAM; mIThA goLa ne dhANA gayA. bhavya bhASA mAtRbhASA 109 ke Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana gayA. parva gayA, tahevAra gayA, utsavanA vyavahAra gayA; phesTivala ne De UjavatA, ApaNe ja ApaNI bahAra gayA. paMca gayA, mahAjana gayA, nyAya-nItinA vajana gayA; korTa-kacerInA AMTApherAmAM, svajanathI dUra svajana gayA. lApasI gayA, kaMsAra gayA, khIra ane khAjA gayA; breDa-pAunA brekaphAsTamAM, khAkharA-purInA nAstA gayA. dhotI ane kaphanI gayA, TopI-pAghaDI-khesa gayA; nita badalAtI phezanomAM, puruSa-strInA bheda gayA. AtA gayA. saMskAronI paDatInuM eka pagathiyuM bhASA-parivartana che. mA gurjarI! tArA motamAM mA saMskRtinuM mota che. tArA motamAM mA saMskAritAnuM mota che. tArA motamAM mA sabhyatAnuM mota che. tArA motamAM mA sajjanatAnuM mota che. tArA motamAM mA dhArmikatAnuM mota che. 110 bhavya bhASA mAtRbhASA Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tuM jIndA, to te badhI jIndA. nathI rahevAtuM, nathI sahevAtuM. mA gurjarInuM mota mArAthI nathI jovAtuM. kamaLano 'ka' bicAro karamAI jaze. khaTArAno kha" bicAro aMgrejI mAdhyamanA khaTArA nIce kacaDAI jaze. gaNapatinA ga" ne gadheDAno "ga" banAvIne ame maMdiramAMthI bahAra kADhI ukaraDe mUkyo.... Aje te bicAro "ga" have kyAMyano ya na rahyo. aMgrejI AlphAbeTano dhakko lAgatA A kakko have gabaDI rahyo che..... ko'ka to tene jhAlo...... ko'ka to tene pakaDo. konI sAme hatyAno Aropa mUkuM ? konI sAme tahomatanAmuM ghaDuM ? konI sAme huM yuddhe caDuM? - paNa, yuddhe caDuM ke pachI A maraNatola mAnI bAjumAM besI tene sAMtvanAnA be zabdo saMbhaLAvuM? tetchaThTha Pbhaya bhASA mAtRbhASaA 111 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * * * * * * * * * * * * prajJA prabodha parivAranAM prakAzano. pU.paMnyAsa zrI muktivallabha vijaya ma.sA. likhita pustako * bujha bujha caMDakosiA. * zabdonuM sauMdarya. hRdaya kaMpa. samAdhinI sIDI. manane mahekatuM rAkho. kRtajJatAnI keDI. nisarganuM mahAsaMgIta. DhoLAyelo AnaMda. paLonuM sauMdarya. kSaNonuM smita. Urmino utsava. aMtaranuM aizvarya. manano mahotsava. gautama gItA. gautama goSThi. gautama gAthA. * * bhavya bhASA: mAtRbhASA. pU.paMnyAsa zrI udayavallabha vijaya ma.sA. likhita pustako. * sukhanuM saranAmuM. * zikSaNanI sonogrAphI. manano meDikleIma. gharazALA. zatruMjaya satkAra. zerabajAranI sismolojI. * arihaMta DoTa koma. #matha bhAyA : mAtRbhASA 112 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmajAta bALakane mAtAnI haMpha ane kALajI na maLe to paNa kadAca te lAMbuM jIvI jAya. paraMtu.... mAtRbhASA evI mAtA che ke, saMtAnanA haMpha ane kALajI tene na maLe to te lAMbuM jIvI na zake ! 'Ekta : 9930404725/ 9920795799