________________
ઉપાયો અજમાવવાના જ હોય, તો એ ભૌતિક પ્રયત્નો કરતાં તો ધર્મ કરવો વધુ હિતાવહ છે.).પ્રસ્તુત વિચારણામાં તો ખાસ એટલો જ પ્રયાસ છે કે ધન વગેરેની ઊભી થયેલી ઇચ્છાની પૂર્તિ માટે કરેલો ધર્મ મહાભૂંડો છે' એવા એકાન્તનું જોરશોરથી પ્રતિપાદન થઈ રહ્યું છે તે યોગ્ય નથી, એવું શારવચનોથી સિદ્ધ કરવું.એમ ઊભી થયેલી આવશ્યકતાની પૂર્તિ માટે ધર્મ તો કરાય જ નહીં, એ માટે કરેલો ધર્મ પરિણામે ભયંકર દુઃખો જ આપે એવી પણ જે ગેરસમજ લોકોના મનમાં ઊભી કરવામાં આવી છે તે અયોગ્ય છે, એવું સાબિત કરવાનો આ પ્રયાસ છે. વળી, જેઓના મનમાં આવી માન્યતા ઘર કરી ગઈ છે. તેઓએ પણ નિષ્કપટપણે પોતાનું આચરણ તપાસવાની જરૂર છે કે સાંસારિક આપત્તિ આવવાની સંભાવના ઊભી થઈ જાય, ત્યારે તેને ટાળવા માટે શું તેઓ નવકાર ગણવા માંગતા નથી ?
વળી સુજ્ઞ વાચકોને આ પણ ભલામણ છે કે આ પ્રતિપાદન પરથી એવી બુમરાણ કોઈ ન મચાવી મૂકશો કે તમે સંસાર માટે જ ધર્મ કરવાનું કહો છો. અમારા પ્રતિપાદનનો તાત્પર્યાર્થ બધાએ બરાબર સમજી લેવા જેવો છે. સામાન્યથી, ધર્મ સંસાર માટેય કરાય એવું અમે કહેતા જ નથી. તો શું કહીએ છીએ ? આ કોઈ પૂછે કે ધર્મ શા માટે કરવો ?' તો એનો જવાબ અમે આ જ આપીએ કે ધર્મ મોક્ષ માટે જ કરવો. હવે કોઈ એમ પૂછે કે ધન વગેરે સાંસારિક ચીજ માટે શું કરવું ? “સાંસારિક ચીજ માટે પણ ધર્મ જ કરવો. ધર્મ સાંસારિક ચીજ માટેય કરાય એવું અમે જે નથી કહેતા,અને સાંસારિક ચીજ માટે પણ ધર્મ જ કરવો એવું જે કહીએ છીએ, તેમાં કોઈ વિરોધ નથી, એ સમજવા માટે એ બે વચનોનો સૂક્ષ્મ તફાવત સમજી લેવા જેવો છે.
બેહોશી એ બિમારી છે.ભાનમાં હોવું એ આરોગ્ય છે. ડૉક્ટરને કોઈ પૂછે કે “દવા શા માટે લેવાની ? ડૉ. એમ જ કહે કે “દવા આરોગ્ય માટે જ લેવાય.” દવા બિમારી (અનારોગ્ય) માટેય લેવાય” એવું ન કહે. હવે, કોઈ માણસ આવીને ડૉ.ને શરીર બતાડે છે. મેઝર ઑપરેશન કરવું આવશ્યક છે. એ માટે બેહોશી આવશ્યક છે. દર્દી ડૉકટરને પૂછે છે, બેહોશી માટે શું કરવાનું (કરશો)?” ત્રીજે માળથી ભૂસકો મારવાથી પણ બેહોશ થઈ શકાય, માથાના પાછળના ભાગમાં કોઈની પાસે ફટકો મરાવવાથી પણ બેહોશ થઈ શકાય.
