________________
સ્વીકાર વગેરે આચરણ દ્વારા ઈશ્વરભક્તિ સાથે દેશભક્તિને જોડી દીધી.
સાધુતા સાથે સ્વદેશ સેવા બહુ જ ઓછા સંતોમાં છવાયેલી હોય એવું જણાય છે. ઇતિહાસને ઉકેલીએ તો સમર્થ રામદાસ, સ્વામી વિવેકાનંદ અને અમીરમાં ભામાશાહને ગણી શકાય.
ગાંધી યુગના યોગનિષ્ઠ ગુરુદેવ રાષ્ટ્રભક્ત હતા, તેમનું જ્ઞાન ગહન હતું. તેમની આગળ વાણી તેની ગવાહી પૂરે છે. સ્વલક્ષી સાધુતાની ઉપર ઊઠીને સારાએ સમાજના ઉત્થાન અને ઉત્કર્ષ માટે જન્મેલી ઉત્કંઠાએ ઉપાયો યોજ્યા અને તે ઉપકારક નીવડી. સૃષ્ટિના પ્રારંભથી જ પુરાણો-ચરિત્રો, કથાનકો, સત્તા તેમજ ધર્મ પરિવર્તનોનાં વૃત્તાંતો આપણી પાસે ઉપલબ્ધ છે. તેમાંની કેટલીક બાબતો આપણને ભરોસાપાત્ર ન પણ લાગે પરંતુ રૂપક ભીતર ગુપ્ત રહસ્યો છુપાયેલી હોય છે.
ગુરુદેવના સાહિત્યસર્જન વિશે વિશ્વવિખ્યાત વિદ્વાન વક્તા પદ્મશ્રી ડૉ. કુમારપાળ આ પરિસંવાદમાં છણાવટ કરવાના છે. તેમજ જે બાબત મારા ગજા બહારની હોય હું તેને સ્પર્શતો નથી પણ મારા ચિત્ત પર જે છાપ અંકિત થયેલી છે તેની વાત કરી રહ્યો છું.
ચક્ર આકૃતિનું જેમણે નિર્માણ કર્યું તેમણે કાર્ય કરવાની સરળતાની છેડા વગરની શોધ આપી તેમાંથી ગતિનો જન્મ થયો તે આકૃતિ પર અનેક ઉપલબ્ધિઓ પ્રાપ્ત થઈ. ગરેડી, પૈડાં, રેંટિયો, ઘંટી આ એક આકતિએ પોતાની બુદ્ધિ અને ઇરાદાઓ પર સંશોધકોને કાર્યરત કરી દીધા. ફલશ્રુતિ રૂપે જગતને અપાર ભેટ મળી.
એમ આચાર્ય ભગવંતે ધર્મ, સાહિત્ય અને સમાજસેવાનો સંગમ સર્યો તેથી તેઓ સર્વલક્ષી બની રહ્યા. એમનું એક ઉદાહરણ પૂરતું છે; તે છે મલીદાવાળો પ્રસંગ એમના અંતરના અતળ સ્તરને સ્પર્શી ગયેલો, સમાજને અંધશ્રદ્ધાની આગમાંથી ઉગારી સાચી શ્રદ્ધા તરફ વાળી. તેમને ઉગારવા આ યોગીએ ઘંટાકર્ણદાદાને પ્રત્યક્ષ કરી મહુડીને અઢારેય આલમનું શ્રદ્ધાનું કેન્દ્ર બનાવી દઈ એક અદ્ભુત ઘટનાનું આપણને પ્રમાણ આપ્યું.
બીજી બાબત પર પણ મંથન, મનન થઈ શકે એક એવી મરૂભૂમિનો
સૂરિશતાબ્દીનું સંભારણું 3 34
