________________
આવી સુંદર બોધાત્મક ચોપાઈ ચતુર્વિધ સંઘને માટે તેમણે રચી છે. ગુરુદેવે ગદ્યમાં જે સૂચનો કર્યાં છે તેને ‘શ્રી સંઘ પ્રગતિ મહામંત્ર'માં ગ્રંથિત કર્યાં. આ સર્વ સૂચનો સર્વકાળે સમુપયોગી જેવાં છે. પ્રસ્તુત ગ્રંથ થકી ગુરુદેવ જૈનોના બધા ફીરકાઓને એકત્ર થઈ ‘જૈન મહાસંઘ' સ્થાપવા માટેનું સૂચન કરે છે. અહીં સર્વ શ્રાવકો અને સાધુઓએ સામાન્ય વિચારભેદ ભૂલી જઈ એકબીજાનું ખંડન ન કરે એમ જણાવે છે. ગુરુદેવ પારસી કોમની જેમ જૈન શ્રાવકોને શિક્ષણ માટે સ્કોલરશિપ આપવાનું ફરમાવે છે અને એ માટે તેઓ ફંડ ભેગું કરીને વ્યવસ્થાપૂર્વક યોજનાબદ્ધ રીતે કાર્ય હાથમાં લે. ઉપરાંત જૈન કૉલેજોની સ્થાપના કરવી, વ્યાપાર-વાણિજ્યની ઉન્નતિ માટે સંમેલનો, મહાસંઘનાં આયોજનો, કુરિવાજોના ત્યાગ અને જૈનોની સંખ્યા વધે તેવા ઉપાયો લેવા આહ્વાન કરે છે.
ગુરુદેવના પ્રગતિશીલ વિચારોમાંનો એક મુખ્ય વિચાર તે તેમણે આજથી સો વર્ષ પહેલાં કરેલી આપણા દેવદ્રવ્યના ખાતાની વિચારણા. તેમણે જણાવ્યું કે દેવદ્રવ્ય, જ્ઞાનદ્રવ્ય અને સાધારણ દ્રવ્યનાં ખાતાંઓને અમુક નિયમોને આધીન રાખી જોડવાં અને એક મહાસત્તા નીચે રાખી સુધારવાં. ગરીબ શ્રાવકોને ગુપ્ત રીતે ઉદ્યમ અને વ્યાપાર શીખવવો જેથી તેઓ પોતાના પગ ૫૨ ઊભા રહેતાં શીખે. સાધુ સધ્વીઓને સર્વ ધર્મનો ઇતિહાસ પાઠશાળામાં ભણાવવો જેથી તેમનું દૃષ્ટિબિંદુ વિશાળ બને. સાધુઓ અને સાધ્વીઓએ આજના શિક્ષિત શ્રાવકોને તેમની શંકાઓનું સમાધાન થાય તેવો ઉપદેશ આપવો. ગુરુદેવનો ‘શ્રીસંઘ પ્રગતિ મહામંત્ર’ સાચા અર્થમાં જૈન સંઘના ચારે ઘટકો સાધુ, સાધ્વી, શ્રાવક અને શ્રાવિકાને મજબૂત કરનાર મંત્ર છે. જો જૈન સંઘને ધાર્મિક, સામાજિક, આર્થિક, સાંસ્કૃતિક દૃષ્ટિએ સમૃદ્ધ કરવો હોય તો એનો મંત્ર આ ગ્રંથમાં આપ્યો છે. ગુરુદેવે તેમનું આ અદ્ભુત સૃજન સમગ્ર ભારતદેશમાં સતત જાગ્રત પ્રયત્નશીલ, જ્ઞાની, ઉદ્યમી, ભક્તિ અને કર્તવ્ય પરાયણ ચુનંદા ચાર વિદ્વાનોને સાદર સમર્પણ કર્યો. એ મહાનુભાવો છે ઃ
(૧) પૂ. આચાર્ય શ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજ (૨) શ્રીમાન ગુલાબચંદજી ઢઢા (૩) શ્રીમાન કાંતિલાલ ઈશ્વરલાલ જે. પી. (૪) શ્રીમાન અમૃતલાલ કાલીદાસ દોશી.
સૂરિશતાબ્દીનું સંભારણું D 116
