________________
યુગદ્રષ્ટાઓ જે સમાજ માટે કરે છે. એનાથી જ સમાજ નવપલ્લવિત થાય છે. તેઓ આ ગ્રંથમાં એમની પૈની નજરથી જે નિરીક્ષણ કરેલ છે એમાંથી જણાવે છે કે ખ્રિસ્તીઓ, નવા ખ્રિસ્તીઓ બનાવે છે અને તેમને વ્યાપાર ઉદ્યોગ શીખવે છે માટે હિંદુઓને ધર્મપરિવર્તન કરતાં રોકવા હોય તો આપણે તેમને અહીં જ બધી સગવડો આપો.
સમાજસુધારક શાસ્ત્રવિશારદ બુદ્ધિસાગરજી મહારાજનો પત્રરૂપી એક ગ્રંથ જેનું શીર્ષક છે “તીર્થયાત્રાનું વિમાનમાં જૈનીઓ માટે ઉપદેશથી ભરપૂર છે. તીર્થયાત્રા કરનાર શ્રાવકોએ કેવા આચાર-વિચાર ધારણ કરવા જેથી તેમની યાત્રા ઊર્ધ્વગતિ તરફ પ્રયાણ કરે તે માટે ગુરુદેવે આ ગ્રંથનું નામ તીર્થયાત્રાનું વિમાન' રાખ્યું. અહીં તેમણે યાત્રાળુઓએ ધારણ કરવાના ગુણો – દયા, સત્ય, અચૌર્ય, પરોપકાર, ભાતૃભાવ, શ્રદ્ધા, ઉપદેશ શ્રવણ ઉપરાંત સાધર્મિક ભક્તિ અને જૈન ગુરુકુળોની સ્થાપનાના ગુણો દર્શાવ્યા છે.
સાધર્મિક ભક્તિ વિશેના આચાર્યશ્રીના વિચારો તેમની જિનશાસનની પ્રભાવનાના દ્યોતક છે. તેઓ પત્ર દ્વારા તેમના ભક્તોને લખે છે કે
એક દિવસ સકળ સંઘને ભોજન કરાવી નવકારશી કરાવવામાં આવે છે એ ખરેખર શાસ્ત્રાધારે સાધર્મિક વાત્સલ્ય કહેવાતું નથી. નવકારશીના નામે વ્યય થતી ધનરાશિ જો ધાર્મિક કેળવણી આપવામાં ખર્ચાય તો જેઓ નામ માત્રથી જૈન છે તે સાચા અર્થમાં જૈન બને.'
ગુરુકુળોની સ્થાપના એ તેમના જીવનનું ધ્યેય કહી શકાય કારણ કે તેનાથી થતા દીર્ઘકાલીન લાભોની તેમને જાણ હતી. તેઓ જણાવે છે કે, “ગુરુકુળોમાંથી શિક્ષણ લઈને બહાર આવતા શૂરવીર વિદ્યાર્થીઓ જ્યારે ધર્મકાર્ય કરશે ત્યારે તેમની વ્યવસ્થિત કાર્યપ્રણાલીને કારણે જૈન સમાજ ઉન્નતિના શિખરે પહોંચશે.”
જૈન શ્રાવકોને ગુરુ મહારાજની નમ્ર અપીલ તેમના જ શબ્દોમાં અત્રે રજૂ કરું છું. -
જૈનો વરઘોડા અને નાવરામાં લાખો રૂપિયાની ધૂળધાણી કરી નાંખે છે પરંતુ જૈન ધર્મની ઉન્નતિ માટે ચમડી તૂટે પણ દમડી ન છૂટે તેવી ગતિ
117 D યુગદર્શ આચાર્યશ્રીનો યુગસંદેશ
