________________
આચરે છે. અહો ! જૈનોનું મન ક્યારે સુધરશે ! જેને જૈન ધર્મની ઉન્નતિ કરવાનો વિચાર નથી અને જે જૈન ધર્મના ઉદ્ધાર માટે આત્મભોગ આપવા તૈયાર નથી તે તીર્થકરોની આરાધનામાં બરાબર સમજતો નથી. જેઓની નસેનસમાં જૈન ધર્મની ઉન્નતિ કરવા માટે સૂર વ્યાપતું નથી એવા જૈનો જન્મીને કોઈનું કંઈ ઉકાળી શકતા નથી. જાગ્યા ત્યાંથી પ્રભાત માનો. ભૂલ્યા ત્યાંથી ફરી ગણો. તમારી શક્તિઓ પ્રાપ્ત કરવા જૈન ગુરુકુળની યોજનાને વધાવી લો.'
ગુરુદેવે આ ગ્રંથરચના તેમના વલસાડ-બિલિમોરા આદિ નગરજનો જ્યારે ૯૯ (નવાણું)ની યાત્રાએ શત્રુંજયમાં હતા ત્યારે તેમને ઉદ્દેશીને લખેલો પત્ર સ્વરૂપનો છે. ગુરુદેવની સ્થિરતા ત્યારે વલસાડ નગરે હતી. ત્યાં તેમણે જોયું કે વલસાડ-પારડી તથા આસપાસના પ્રદેશોમાં ખ્રિસ્તીઓ દરેક સ્થળે શિક્ષણસંસ્થાઓ શરૂ કરીને આત્મભોગ આપીને નવા ખ્રિસ્તીઓ બનાવે છે. નવા ખ્રિસ્તીઓને ઉદ્યોગો પણ શીખવીને ખ્રિસ્તી ધર્મની ઉન્નતિ કરે છે. જ્યારે હિંદુ અને જૈન કોમ સમાજસેવામાં ખૂબ પાછળ રહે છે. એક અન્ય બાબત ગુરુદેવે નોંધી છે કે તે સમયે અર્થાતુ આજથી સો વર્ષ પહેલાં એક અંગ્રેજ સ્ત્રીએ આઠ કરોડ રૂપિયાનું દાન મુંબઈની ખ્રિસ્તી સંસ્થાને નવા ખ્રિસ્તી બનાવવા માટે આપ્યું હતું. માટે જ ગુરુદેવ બુદ્ધિસાગરજીએ ગુરુકુળોની સ્થાપનાને વિશેષ મહત્ત્વ આપ્યું છે.
આચાર્યશ્રીએ આ ગ્રંથમાં ગુરુકુળો કેવાં હોવાં જોઈએ તેની રૂપરેખા પણ દર્શાવી છે કે – ત્યાં જૈન દેરાસર, સભામંડપ, લાઇબ્રેરી, હુન્નર - કલા - શિક્ષણના વર્ગો (સ્કૂલ કૉલેજ) અને ઉપહારગૃહ હોય. ત્યાંનું શૈક્ષણિક માપદંડ ખૂબ ઊંચું હોય તથા ત્યાં દરેક પ્રકારના વિષયો શીખવાતા હોય એ ઉત્તમ છે.
ગુરુદેવની કૃતિઓ હોય કે તેમનું પોતાનું જીવન તેમાં ખૂબ ઉપદેશ અને બોધ મળે છે. તેમને પોતાના દેશ, ભાષા, ધર્મ, તથા પ્રાચીન ધરોહર પ્રત્યે ખૂબ માન હતું. તેમની ગદ્ય અને પદ્યમાં ઘણી સુંદર રચનાઓ છે. જેનાથી આપણને જીવન પ્રત્યેનો એક લગાવ પ્રાપ્ત થાય છે. જે ટૂંકમાં નીચે આપું છું
જિનાજ્ઞા પત્નિ: ” જિનેશ્વરની આજ્ઞા પાળો.
સૂરિશતાબ્દીનું સંભારણું 3 118
