________________
સૂરિજી આના પ્રત્યુત્તરમાં જણાવે છે કે, “તેઓ એક આર્ય રાજા હતા. તે સતીઓનું, સાધુઓનું તથા ધર્મી મનુષ્યોનું રક્ષણ કરવામાં જીવન ગાળતા હતા. કુંવારી કન્યાઓના શિયળનું રક્ષણ કરતા હતા. ધનુષ્યબાણ વડે અનેક દુષ્ટ રાજાઓ જોડે યુદ્ધ કરીને તેઓને જીત્યા અને આર્યદેશમાં શાંતિ ફેલાવી.”
તેમને સુખડી પ્રિય હતી. તેઓ અતિથિઓની સેવાભક્તિ કરતા હતા અને ઘણા શૂરા હતા. તેથી મરણ પામીને દેવ થયા અને બાવન વીરોમાં ત્રીશમા દેવ તરીકે તેમની ગણના થઈ.
તેમની મૂર્તિના હાથમાં ધનુષ્યબાણ આપવામાં આવે છે, તે સમ્યગુ દૃષ્ટિદેવ ક્ષત્રિય રાજાના જેવા આત્મા હોવાથી અને હાલ પણ તેવાં જ કાર્યો કરતા હોવાથી ઉત્તર વૈક્રિય શરીરની અપેક્ષાએ ધનુષ્યબાણવાળી મૂર્તિ કરાય
શું સમીતિ દેવો બોધિ પમાડે છે?
જેમ વંદિતા સૂત્રમાં કહ્યું છે કે “સમ્મદિઠીયાદેવા દિન્ત સમાહિ ચ બોહિ ચં.' - હે ! સમ્યગુ દૃષ્ટિ દેવો સમાધિ અને બોધિ આપો. સમકિતી દેવો સ્વપ્નમાં કે ક્યારેક પ્રત્યક્ષ થઈને ઉપદેશ આપી ધર્મ પમાડે છે. સૂરિજી આ પ્રશ્નનો પ્રત્યુત્તર આપતાં જણાવે છે કે, “કલ્પસૂત્રની ટીકામાં જણાવ્યું છે કે મહાવીર પ્રભુના શરીરમાં પેસી સિદ્ધાર્થ વ્યંતર લોકોની આગળ પ્રભુના મુખથી ભવિષ્ય કહેવડાવીને પ્રભુનો મહિમા વધારતો હતો. ઇત્યાદિ ચાર નિકાયના દેવોની સહાયનાં અનેક દૃષ્ટાંતો જેનાગમમાં બતાવ્યાં છે.”
શ્રાવકો પ્રતિક્રમણમાં ચાર થયો કહે છે. તેમાં અંતિમ ચોથી થોયમાં દેવ-દેવીની સ્તુતિ આવે છે. રાઈપ્રતિક્રમણમાં કલ્યાણકદમની “કુંદદુગોખિરી તુસાર વન્ના” વાળી થોયમાં મા સરસ્વતી-શારદાની સ્તુતિ કરવામાં આવે છે. તેમાં દેવ-દેવીની સહાયતાની વાત આવે છે..
સ્નાત્રપૂજા, શાંતિસ્નાત્ર, સિદ્ધચક્રપૂજન, અષ્ટોત્તરી પૂજન ઇત્યાદિ પૂજનોથી લઈને પ્રતિષ્ઠા, અંજનશલાકા વિધિમાં મંત્રોની ક્રિયામાં જૈન શાસનદેવોનું આહ્વાન કરવામાં આવે છે. અને કાર્ય સુપેરે નિર્વિઘ્નપૂર્ણ થાય તે માટે દેવીદેવતાની સહાય કરવાની વાત આવે છે. અન્ય રક્ષક દેવોની સાથે ઘંટાકર્ણ
79 “શ્રી ઘંટાકર્ણ મહાવીરદેવ' વિશે ગ્રંથરચના
