________________
છે. તેમણે શ્રી વીરકુમારનું હાલરડું શીર્ષકથી વીરકુમારની વાત કરી છે તો આપણને શિવાજીનું હાલરડું યાદ આવે. માતા જીજાબાઈ ઝુલાવે, શિવાજીને નીંદરું ન આવે. એનું સ્મરણ તરત જ થાય.
સ્તવન સંગ્રહમાં ૨૮૪ સ્તવનો છે. પ્રભુના અગમ્ય સ્વરૂપની વાત, તો પ્રભુને વિજ્ઞપ્તિની વાત તેમનાં કાવ્યોમાં છે. તેમના સ્તવનસંગ્રહમાંથી પસાર થતાં લાગે કે તેમણે માત્ર જિનેશ્વરની ભક્તિ, સ્તુતિ કે સ્તવનો નથી લખ્યાં પણ તેમણે “અહં ખુદા” અહં સ્વરૂપ અલ્લાપરમાત્મધ્યાન જેવાં કાવ્યોમાં સર્વધર્મદર્શન કરાવ્યાં છે. કવિતા હિંદીમાં લખાયેલી છે. તેમણે જૈન ધર્મના વ્રત-તપની સ્તુતિ પણ આલેખી છે. ચોવીશ તીર્થંકરનાં સ્તવન છે. આ બધું ઉપરાંત જાણે કે એક માત્ર શ્રદ્ધા ઈશ્વરમાં જ તેમને છે તેઓ પોતે જાણે કે ઈશ્વરને – પ્રભુને જ સમર્પિત છે. જે કંઈ પણ થાય છે તેમાં ઈશ્વરી સંકેત છે. તેમ તેમનું માનવું હોય તેમ તેમની કાવ્ય રચનાઓમાંથી પસાર થતાં લાગે. વળી એક વિશેષતા એ પણ જોવા મળી કે તેમણે દરેક કાવ્ય કઈ તિથિ, સંવત અને કયા સ્થળે રચ્યું છે તેની નોંધ પણ કરી છે અને છેવટે તો જે જીભ જિનવરને સ્તવે, તે જીભને પણ ધન્ય છે એમ તેઓ કહે છે.
ભજનપદ સંગ્રહમાં વિવિધ વિષયોનું નિરૂપણ કરતી કાવ્યરચનાઓ છે. મધ્યકાલીન કવિ અખો “બ્રહ્મ સત્ય જગત મિથ્યા” એમ કહે છે. અહીં તેમનું એક કાવ્ય જ “બ્રહ્મસત્ય જગત મિથ્યા' એવા શીર્ષકથી મળે છે. આ સંગ્રહમાં આત્મા, અધ્યાત્મ, માયા, માયાનું સ્વરૂપ, યોગ, યોગરહસ્ય, વ્યવહારજ્ઞાન, સદ્ગુરુ દર્શન આવા અનેક વિષયોમાં તેમની કાવ્યરચનાઓ છે. આચાર્ય શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરીશ્વરજીની આ રચનાઓમાંથી પસાર થતાં લાગે કે તેમણે જગતને જાણે કે બહુ જ નજીકથી નિહાળ્યું છે. તેમના અનુભવનો નિચોડ અકે તેમની કવિતામાં પ્રતીત થતો હોય તેમ લાગે છે. તેમની કવિતાઓ દ્વારા તે આપણને જગતનાં દર્શન કરાવે છે. આ જગત કેવું છે તે જોવાની દૃષ્ટિ આપણને આપે છે. આ જગત આખું માયા જેવું છે. એ માયાને મૂકીને, મોહને મૂકીને જે જગત છે તેને સ્વીકારી લો તેમ તેમની કવિતા વાંચતાં લાગે છે. અહીં જાણે કે આખો જ્ઞાનમાર્ગ ખૂલી જાય છે. જ્ઞાનની મસ્તી કેવી હોય :
સૂરિશતાબ્દીનું સંભારણું 0 60
