Shubh Sangraha Part 04

Author(s): Bhikshu Akhandanand
Publisher: Sastu Sahityavardhak Karyalay

Page 326

૩૮
શુભસંગ્રહ-ભાગ ચોથા દે આંસૂ કભી કભી ટપક પડતે થે, ઉસ સમય પ્રતીત હતા થા કિ ઉસકી આંતરિક વેદના બહી જા રહી હૈ. પરંતુ જિનકી આંખેં સૂખી થી, ઉનકા દુઃખ ભયંકર થા; કારણ કિ ઉનકે દુઃખ કે બાહર નિકલને કા કઈ રાસ્તા નહીં થા. ઇસ પ્રકાર યહ જલૂસ શહર કી સડકે ઔર -ગલિયાં મેં ઘૂમતા હુઆ શ્મશાન જા પહુંચા.
રાત્રિ શાંત થી. વિશાલ રેગિસ્તાન બાદલ સે અનાચ્છાદિત ચાંદ કે નીચે પડા સો રહા થા, ઉસકે ઈસ ઓર આ કર વહ જનસ્ત્રોત રૂક ગયા. મૃત વ્યક્તિ કે શવ દફનાને કી ક્રિયા જબ સમાપ્ત કી ગઈ, તબ કુરાન કી યહ આયત સુનાઈદે રહી થી“ અલ્લાહ ! ખુદા કે સિવાય કિસમે બલ હૈ, કિસમેં શકિત હૈ? ખુદા ! હમ તેરે બંદે હૈ ઔર તેરે પાસ એક ને એક દિન લૌટંગે હી.”
દુઃખી જ કે, અલઅજહર કે શિક્ષક ઔર અન્ય મુલ્લાં સાંત્વના દે રહે છે. ચાંદ કે પ્રકાશ કે નીચે દુઃખ ઔર શેક સે પીડિત ઇસ ભીડ કા વહ દશ્ય કિતના હૃદયવિદારક થા! મુઝંયે હુએ ચેહરે કે નીચે કિયે ઈસ્માઈલ અમીર બડી ગંભીરતા સે કહ રહા થા
હમારે જીવન મેં યહ એક રાત આઈ હૈ, ભાઈયો ! હમારા માર્ગ નિર્જન સા હો રહા હૈ. હમમેં શોક છાયા હુઆ હૈ. કબ્રોં મેં અબ શાંતિ સે હૈયે હુએ ઈન વીરે સે ઈર્ષ્યા હોતી હૈ! એ સબ હમ લોગે કે આગે ચલ બેસે! ઉન્હેં શાંતિ મિલે, હમ સબકે શાંતિ મિલે! યહ દેખો, યહાં એક દેવી હૈ, ઇસને અપને પતિ કે ખો દિયા હૈ. યહ યહાં એક માતા હૈ, જિસકા પુત્ર ચલ - બસ! એહ! ઇસકે હૃદય મેં કિતના ઘોર સંતાપ ભરા હુઆ હૈ.”
“હાય મેં ગરીબિન ! એહ! મેરે ગરીબ બચ્ચે ! એહ! સારે દુઃખી ગરીબ !” ચિલ્લાતી હુઈ વહ દીન દુઃખિયા માતા આ કર ઈસ્માઈલ કે ચરણ પર ગિર ગઈ! શોક ઔર વિષાદ કા સમુદ્ર સા ઉમડ આયા ! ઉસે શાંત કરતે હુએ ઈસ્માઈલ અમીર ને ઉચ્ચ સ્વર સે કહા-“ઓ! ખુદા કે બંદા! ધર્મ હમારા પ્રાણ હૈ. પશ્ચિમ સે આ કર કે વિદેશી હમારા ધમ ઔર દેશ છીનના ચાહતે હૈ. હમેં ઇનસે અપને ધર્મ ઔર દેશ કી રક્ષા કે લિયે પ્રાણપ્રણસે કટિબદ્ધ હૈ જાના ચાહીએ. મેં અપની આત્મા કી તલવાર ઇસ રાક્ષસી ભક્ષક કે સામને ઉઠાની ચાહીએ. મનુષ્ય બનો, ગુલામ નહીં ! જિંદા બનો, મર્દ નહીં ! યૂરોપ કે લિયે પૈસા પૈદા કરને કી મશીન હી ન બને રહે ! ખુદા કે બંદે બન કર ઝુંપડી મેં રહતા ભી અચ્છા હૈ, કિસીકે ગુલામ જૈસી ભી અત્યાચારપૂર્ણ શકિત કે ગુલામ બન કર મહલ મેં રહના ભી કિસ કામ કા? ચલ ! મનુષ્ય કે શાસન કે લાત માર કર ઉસ સર્વશક્તિમાન કે શાસન કી ઇસ પૃથ્વી પર સ્થાપના કરે!”
લગે કા જોશ બઢ રહા થા, ઇસ્માઇલ ને છેડી દેર ઠહર કર ફિર કહા-“મુઝે આપમેં સે એસે સૌ ભાઈ કી જરૂરત હૈ, જે ઘર-ઘર પરમાત્મા કા સંદેશ પહુંચા દે, અત્યાચારિયોં કી અત્યાચાર–ગાથાયે સુના કર ઉનકી આંખેં ખેલ દે. હમારે મુહમ્મદ સાહબ એક ગુલામ કી ભાંતિ મકકા સે નિકાલે ગયે થે; પરંતુ વહુ વહાં લૌટે એક વિજેતા કી ભાંતિ. આજ હમ કાહરા નગર સે અપમાનિત કર કે નિકાલે ગયે હૈ, પરંતુ યદિ કભી જિંદા લૌટૅગે તે પૂર્ણ ગૌરવ કે સાથ હી.”
અપને નેતા કી ઇતની ઉત્સાહભરી બાતેં સુન કર સબને ઉચ્ચ સ્વર સે પુકારા-“અવસ્થ, અવશ્ય ! ખુદા કે નામ પર અવશ્ય !”
મુઝે દૂસરે કે પ્રાણ લેનેવાલે સૈનિકે કી જરૂરત નહીં હૈ; મુઝે જરૂરત હૈ ઉન તપસ્વી વિરે કી, જે અત્યાચારી નિરંકુશતા કે સામને ન ઝુકે ઔર અપને પ્રાણે કી આહુતિ દે દે. દેશબાંધ કે હિત કે લિયે અપની બલિ દેને વાલે કા પુરસ્કાર ક્યા ઉસ સૈનિક સે કમ હોગા, જે રણક્ષેત્ર મેં મૃત્યુ પાતા હૈ? મુઝે યુવકે કી, વીર કી, જરૂરત હૈ. વિપત્તિ કા પહાડ હમારે સામને હૈ. વિપત્તિ ઔર ભય હી નહીં, મૃત્યુ કા ભી હમેં સામના કરના હોગા. આપ સબ સમુદ્રતટ કી બાલૂ કે સમાન પવિત્ર હૈ, પર ઉસકી ભાંતિ કહીં આપ નિરુદ્દેશ ન પડે રહ જાયું. મુઝે સાધુ-સંતે કી આવશ્યકતા નહીં હૈ. મુઝે તો પાપ ઔર અત્યાચારગ્રસિત વ્યક્તિ.' મેં કી આવશ્યકતા હૈ. યા આપ પાપપીડા સે ગ્રસિત હૈ ? જીવન કી ગતિ ક્યા આપકે લિયે