Shubh Sangraha Part 04

Author(s): Bhikshu Akhandanand
Publisher: Sastu Sahityavardhak Karyalay

Page 357

રાષ્ટ્રીય ચાન્દ્રા શ્રીરામ રાષ્ટ્ર
૩૪૯
નિશ્ચય હી, ઇસમે તનિક ભી સંદેહ નહીં હૈ. હમેં આમિયાં કા અભાવ નહીં હૈ. કિ ંતુ અભાવ હૈ ગાલી-ખારુદ કા. મૈં ઇસીકી ખેાજ મેં દૂ
ઈતનેપર ભી કયા યહ કહા જા સકતા હૈ કિ ‘સ્વરાજ્ય’રાજૂ કા ઉદ્દેશ્ય નહીં થા? કિંતુ ઇસ દેશ કી નૌકરશાહીને યહુ પ્રચાર કર રખ્ખા થા કિ ગુદામ પહાડ કા ઈસર’ખત કર એડના હી રાજૂ કા ઉદ્દેશ્ય હૈ. ક્યા યહ એક આશ્ચર્ય કી બાત નહીં હૈ, કિ ઇતને પ્રબલ બ્રિટિશ સામ્રાજ્ય કૈ વિરુદ્ધ એક પચીસ વર્ષોં કે યુવક તે વિદ્રોહ ખડા કિયા ? યહુ વિદ્રોહી સંગ્રામસ્થલ ઔર સમય કા નિર્ધારણુ કર કે બ્રિટિશ નૌકરશાહી કે યુદ્ધા આહ્વાન કરને લગા. ઉસકા ધનુષ હી થા ઉસકા એકમાત્ર અસ્ત્ર; અશિક્ષિત કાયા હી ઉસકે સિપાહી થે; પર્વત થા ઉસકા રણક્ષેત્ર ઔર ગિરિગુહાએ થી ઉસકા આશ્રયસ્થલ. ગ્રામવાસી સ્વેચ્છા સે જે દેતે થે ઔર શત્રુએ સે લૂટ કરકે જો મિલતા થા વહી થા સેના છ રસદ. ઇસ પ્રકાર કી અવસ્થા કે આદમી કે સાથ શક્તિશાલિની બ્રિટિશ સરકાર કા સંધર્ષ કે લિયે મૈદાન મેં આના પડા, કિંતુ રાજૂ કા બહુતસી સુવિધાએ' ઔર સુયેાગ પ્રાપ્ત થે. પહાડી ભૂમિ, ઉસકી ટેડી મેઢી રાહે' એવ` અજ્ઞાત ગિરિગુહાએ ભી ઉનકે કાર્યાં મેં બહુત સહાયક થી. વહુ અચલ મૈલેરિયાગ્રસ્ત હેાને કે કારણ ઉનકે શત્રુ કે લિયે ભીષણ પ્રતિબંધસ્વરૂપ થા. વે લેગસ પ્રકાર કે જલવાયુ સે અતભ્યસ્ત થે. સામરિક દૃષ્ટિ સે રા ને અનુકૂલ એવં ઉત્તમ યુદ્ધસ્થલ ચુના થા ઇસમેં તનિક ભી સંદેહ નહીં.
નાકરશાહી વિપદ્મ મે
રાજૂ કે સાથે નૌકરશાહી કે હું યુદ્ધ હુએ. ઈન યુદ્દો મે પાંચ મેં રાજૂ કી વિજય હુઇ. અંગ્રેજો તે માલવા કી ક્ૌજ વડાં મુલાયી થી એવ' પીછે સે આસામ ક વિશેષ ફૌજ ભી ભુલાતી પડી. કઇ જગહેાં મે' ભીષણ યુદ્ધ હુએ, પેદાવલેાસા નામક સ્થાન મેં જે સધ` હુઆ ઉસમે કાટ કાવા ઔર હેટર નામક । અંગ્રેજ અફસર મારે ગયે ઔર કિતને હી સિપાહી ધાયલ હુએ. ઇસકે બાદ નિમ્નલિખિત સરકારી વક્તવ્ય પ્રકાશિત હુઆઃ-ગત ૨૪ તારીખ કૈા ૨ પુલિસ અક્સર ૨૮ પુલિસમૈનાં કે સાથ મદ્રાસ કે ગુદેમ પર્વતપર વિદ્રોહિયાં કી તલાશ કા ગયે. રાસ્તે મેં અચાનક વિદ્રોહી ઉનપર ટ્રેટ પડે, જિસકે ફલસ્વરૂપ સ્કાટ વાડ ઔર હેટર નામક અક્સર ઔર એક કાન્સ્ટેબલ નિહત જુએ. એક આદમી લાપતા હૈ. ૨૩ તારીખ ! ખબર આયી કિ વિદ્રોહી ધાટ પહાડ કે આરંભ મેં અવસ્થિત સેપથન પાલેમ નામક સ્થાન કી એર અગ્રસર હા રહે હૈં. વહાં જાને કા પંથ અત્યંત દુમ હૈ. ખીચખીચ મેં વહુ ઇતના તંગ હા ગયા હૈ કિ દે। આદમી ખરાખર એકસાથ ચલ નહીં સકતે. પુલિસદલ જબ ઇસ પ્રકાર કે દુર્ગીમ ઔર. દુષ્પ્રધ્ય પથ કી ઓર અગ્રસર હા રહા થા ઉસ સમય વિદ્રોહી આક્રમણ કરને કે લિયે મા કે ઉપર પહાડી જંગલ મે છિપે થે. પહલે એકસાથે પાંચ પાંચ કાન્સ્ટેબલ આગે બઢને લગે. વિદ્રોહીયાં ને ઉન્હેં કિસી પ્રકાર કી બાધા નહીં દી. ખાદ મેં જબ શેષ દલ વહાં પહુંચા તબ વે લેગ ઝાડિયાં સે નિકલ કર ઉન પર ગેાલી ચલાને લગે. પુલિસ કે ઈન્સ્પેકટર જનરલ મિ૦ આમિટેજ ઔર સહકારી પુલિસ સુપ્રિટેન્ડન્ટ મિ॰ કિ ંગ્સ પહાડ કે નીચે હી થે. ધન લેાગાં કા જબ વિદ્રોહિયાં કૈં ઇસ પ્રકાર કે આક્રમણ કા સમાચાર મિલા તબ ઇન લેાગમાં તે પુલિસ કે સહાયતા આગે બઢને કી ચેષ્ટા કી; કિન્તુ વિદ્રોહિયાં કી અચૂક નિશાનબાજી તે ઇનકે પ્રયત્ન બ્ય કિયે એવં વિલ મનેારથ હા ઉનકા લૌટ આના પડા. નકે દલ મે' ભી એક કાન્સ્ટેબલ નિહત હુઆ. ઇસી ખીચ મેં માલાવાર સે અહુસખ્યક સ્પેશલ પુલિસ મુલાઇ ગઇ. મદ્રાસ કે પુલિસ કમિશ્નર મિ॰ એ. જે. હૈપેલ ઇસ દલ કા નેતૃત્વ કરતે થે. સુના જાતા હૈ કિ આપ પહાડી અચલેાં કે વિષય મેં બહુત જાનકારી રખતે હૈ. ઈસ આશય કી સરકારી ઘેષણા કી ગયી કિ જો વિદ્રોહી સરદાર ઔર ઉનકે દા સહકારિયોં કા પકડા દે સકેગા ઉના ખૂબ ઇનામ ક્રિયા જાયગા. શાન્તિ-સ્થાપના મિટ્ટાદાર લાગેાં કા ખાધ્ય ક્રિયા ગયા. વે લેાગ ઇસી શ પર જાગીર ક ઉપયેાગ કર રહે હૈં. કિ ંતુ રાજૂ ને દેશ કે આદમિયાં કે હ્રદય મે' થા. સરકાર ક પુરસ્કાર ાષણા કા કુછ ભી પ્રભાવ ન હુઆ. રાજૂ ઔર ગામા પકડાને કા કાપ
ધર્ કર લિયા ભ્રાતૃય કા