________________
પ્રબુદ્ધ જીવ
જ ગી શ્રી માર્ચ ૨૦૧૭ % પ્રબદ્ધ જીવન : જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાકે ધ્ર પૃષ્ઠ ૨૫ હજી વિરે જ પ્રબદ્ધ જીવન
જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિરોષક ## પ્રબુદ્ધ ચંદ્રજી વિશેષાંક પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક 8 પ્રબુદ્ધ જીવને જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક # પ્રબુદ્ધ
જ સાંજે ન ગમે. આજે સારું લાગે તે કાલે ન ગમે. થોડા વખત પરિપૂર્ણ એવા નિજસ્વભાવમાં સ્થિર થતાં પરભાવનો ક્ષય થાય ! છે પહેલાં કોઈનો મિત્ર, તેનો આજે શત્રુ. અનેક મન છે. મનમાં છે. પરંતુ જીવ આનાથી ઊલટું જ કરે છે. એને પરભાવનો ક્ષય હું વાસનાઓ અનેક છે. તે પાછી પળે પળે પલટાયા કરે છે અને કરીને સ્વરૂપમાં સ્થિર થવું છે! વસ્તુસ્થિતિ એમ છે કે સ્વને ૨ હું જીવ એ પલટાતી વાસનાઓમાં તાદાત્મ કરી અનેકાણું પામતો જાણવાનો, તેમાં સ્થિર થવાનો પુરુષાર્થ કરતાં વિકારની, છું [ રહે છે. તો પછી જ્ઞાનીઓએ કઈ રીતે ‘હું એક છું એમ કહ્યું? પરભાવની ઉત્પત્તિ થતી જ નથી. પરંતુ અજ્ઞાની એમ વિચારે છે ? ‘હું એક છું'
કે આ ઉત્પન્ન થયેલ પરભાવને પ્રથમ કાબૂમાં લઉ તો હું સ્વરૂપમાં જ્ઞાની ભગવંતો કહે છે કે અંદર એક શાશ્વત સત્તાવાન, જઈ શકીશ. એવું ક્યારેય બનશે જ નહીં. એ ઉત્પન્ન થયા જ છે જ જ્ઞાયકતાવાન ચૈતન્ય પદાર્થ પ્રગટ છે. તે સર્વ અવસ્થાઓને વિષે કરશે અને સ્વભાવ આઘો ને આઘો જ રહેશે! પરભાવનો નાશ
ન્યારો, જ્ઞાનસ્વરૂપે જ રહે છે. સદા છે, સ્થિર છે, શાશ્વત છે. થવો, તેની ઉત્પત્તિ ન થવી એ તો સ્વરૂપમાં પ્રતિષ્ઠિત થવાનું તેની સાથે તાદાત્ય સાધશો તો હું એક છું એમ અવશ્ય ભાસ્યમાન ફળ છે. તેને બદલે જો પરભાવને પલટવાનો પુરુષાર્થ આદરવામાં હું ના થશે.
આવે તો પરભાવના પ્રકાર બદલાયા કરશે પણ સ્વરૂપમાં પ્રતિષ્ઠા , કે ગર્જિએક કહેતા કે તમે એક એવું ઘર છો કે જેનો માલિક સૂતો થવા નહીં પામે. માટે સાધના એ છે કે સ્વરૂપનું અનુસંધાન કરતા દે છે. તે ક્યારેય જાગતો ન હોવાથી નોકરોને મનફાવતું વાતાવરણ રહેવું, તેની ખુમારીમાં રહેવું, તેની સાથે તાદાભ્ય કરતા રહેવું. શું
મળી ગયું. માલિક સૂતો રહ્યો હોવાથી નોકરોએ માલિક બનવાનો આચરણથી જાગરણ નહીં, જાગરણથી આચરણ – એ જ સાચી જૈ ૬ નિર્ણય કર્યો પણ નોકરી અનેક હોવાથી બધા તો માલિક ન બની દિશાનો પુરુષાર્થ છે. એ આદરતાં, સ્વમાં સ્થિત થતાં પરની હું હું શકે. તેથી પાળીઓ બાંધી – દરેક નોકર થોડા થોડા સમય માટે આપોઆપ બાદબાકી થઈ જશે. છે માલિક ! પહેલાં એક નોકર માલિક બને. તેનો સમય ચાલે ત્યાં વાસનાઓ અનેક છે. તે અનેકમાં હુંપણું કરો છો એ જ અજ્ઞાન શું
સુધી બીજો કોઈ માલિક નહીં. જે નોકર માલિક બને, તેનું જ છે. આ અનેકતામાં પણ જો શોધ કરશો તો તેમાં – તે સર્વમાં ૬ શું ચાલે. તે વખતે બીજાનું નહીં ચાલે. પછી બીજા નોકરનો વારો વિદ્યમાન રહેલ એક ગ્લાયકભાવ જડી આવશે. જ્ઞાયકનો બોધ છે હું આવે ત્યારે તે બીજા નોકરનું જ ચાલે. બધા પોતપોતાના પાકો થતાં, તેની સાથે તાદાભ્ય સધાતાં સ્વની પકડ થશે. કે E સમયગાળામાં સર્વેસર્વા!
શ્રી આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્રમાં શ્રીમદ્જીએ આ જ દર્શાવ્યું છે. શાશ્વત છે શું તમે મૂચ્છમાં છો અને તેથી કામ, ક્રોધ, માયા, લોભ, સાથે તાદાભ્ય, ક્ષણિક સાથે નહીં. એક સાથે તાદાભ્ય, અનેક ઉં શુ અપરાધભાવ વગેરે તમારા અનેક નોકરો માલિક બની બેઠા છે ! સાથે નહીં. પાણીનો પરપોર્ટો હાથમાં લેવા જશો તો ફૂટી જશે. ' હું જ્યારે ક્રોધનો વારો આવે માલિક બનવાનો, ત્યારે ક્રોધનું જ રાજ્ય ઈન્દ્રધનુષને સંઘરવા જશો તો ખલાસ થઈ જશે. કાંઈ રહેશે નહીં હૈ
ચાલે. પછી ક્ષમા કે દયાએ વચ્ચે નહીં આવવાનું. પણ ક્રોધ કોનો અને તમે ખાલી ને ખાલી જ રહેશો. પણ જો શાશ્વતનો હાથ ૬ સદાકાળ ટક્યો છે? એ તો કામચલાઉ માલિક છે ! એનો કાળ ઝાલશો, જ્ઞાયકતાને પકડશો તો તમે ભરાઈ જશો. પોતામાં હું જાય – એનો વારો પૂરો થાય એટલે પછી અપરાધભાવનો વારો પોતાથી પરિપૂર્ણ ! “અબાધ્ય અનુભવ જે રહે, તે છે જીવસ્વરૂપ'. દ આવેહવે ક્રોધ ન હોય, અંશ પણ ન હોય. અપરાધભાવ માલિક જેનો અનુભવ કશાથી બાધ ન પામે - નિરંતર અખ્ખલિતપણે હું બને એટલે રડે-કકળે-દુઃખી થાય, માફી માંગે. માત્ર પશ્ચાત્તાપ! થયા જ કરે, તે આત્મા છે, તે જ પોતાનું સ્વરૂપ છે, સર્વને બાદ છું છે આમ વારાફરતી ચાલ્યા કરે અને જુદા જુદા નોકરો તમારા કરતાં કરતાં કોઈ પણ પ્રકારે જેને બાદ કરી શકાતો નથી, છેવટે - ઘરે માલિક બનીને પોતાને મનફાવતું રાજ્ય ચલાવતા રહે! જે હંમેશાં સાથે જ રહે છે તે જ જીવનું સ્વરૂપ છે. & જ્ઞાનીઓ કહે છે કે આ અનેક માલિક એ તમારું સાચું સ્વરૂપ
જ્ઞાયકતાનું સૂત્ર શું નથી. તમે જ્ઞાનમાત્ર છો. જ્ઞાયકતા એ જ તમારું સાચું સ્વરૂપ એક પ્રયોગ કરો. જ્ઞાયક સાથે દોરો બાંધી દો અને પ્રત્યેક $ છે. પળે પળે પલટાતા ભાવો વચ્ચે સળંગપણે જ્ઞાયકરૂપે ટકો. ક્રિયા વખતે તેને ખેંચો. ‘હું માત્ર જાણવાવાળો છું’ એવી જાગૃતિ , હું સર્વ પલટાતી અવસ્થાઓથી ભિન્ન જે જાણનાર તત્ત્વ છે તે છે સાથે જ સર્વ ક્રિયાઓ થાય. શરીર ઊઠે, ચાલે, બેસે, ભોજન લે ૬ જીવસ્વરૂપ. તે સદા જાણવાની ક્રિયા કરે છે અને તેથી તે એક તો ભાન રહે કે “હું જાણી રહ્યો છું કે શરીર ઊઠે છે, ચાલે છે, બેસે ?
છે, ભોજન કરે છે. હું તેનાથી સર્વ પ્રકારે ભિન્ન છું. હું માત્ર તેને સ્વમાં સ્થિત થતાં પર જાય
જાણનારો છું.” ૬ આચાર્યદેવ કહે છે કે એક, શુદ્ધ, મમત્વરહિત, જ્ઞાનદર્શનથી બસ! આ જાગૃતિ કેળવવાની છે. બધી પ્રવૃત્તિ તે મણકા અને
8 પ્રબુદ્ધ જીવન ઃ જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક # પ્રબુદ્ધ જીવત જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષક જ પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક # પ્રબુદ્ધ
હું પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્
પ્રબુદ્ધ જીવત
એક વાર જો સમાધિમરણ થયું તો સર્વ કાળના સમાધિમરણ ટળશે.
પ્રબુદ્ધ જીવંત
