________________
પ્રબુદ્ધ જીવ જ રોગી શ્રી પૃષ્ઠ ૭૦ % પ્રબુદ્ધ જીવન : જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક ૬ માર્ચ ૨૦૧૭ દ્રિજી વિરાર પ્રબુદ્ધ જીવન
પ્રબુદ્ધ
જીવનઃ જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિરોષક # પ્રબુદ્ધ જીવત જ્ઞાનાયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક ## પ્રબુદ્ધ જીવત જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક # પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષક
આ તો આત્મા છો. આત્માના નિત્યત્વ વિશે સાધકને ઉઠતા સવાલ ગુરુ-શિષ્ય સંવાદ દ્વારા અભુત રીતે સમજાવ્યા છે તથા આત્માના ## રે અને શ્રી સદ્ગુરુ તરફથી તેના પ્રત્યુત્તર રૂપ જવાબો “શ્રી ભોકતા પદ વિષે સાધકને ઉઠતા સવાલ અને શ્રી સદ્ગુરુ તરફથી ? હું આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્ર'માં ગાથા ૫૯ થી ૭૦માં ગુરુ-શિષ્ય સંવાદ તેના પ્રત્યુત્તર રૂપ જવાબો શ્રી આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્રમાં ગાથા ૭૯ ૨ Ė દ્વારા અદ્ભુત રીતે સમજાવ્યા છે. આત્મા અવિનાશી છે. ફક્ત થી ૮૬માં ગુરુ-શિષ્ય સંવાદ દ્વારા અદભુત રીતે સમજાવ્યા છે. દિ દેહ જન્મ કે મરે છે તે આધાર બનાવી ભગવાન શ્રી કૃષ્ણએ ૫. રાખું કે એ પરહરું? જૈ અર્જુનનો વિષાદ દૂર કરતા ગીતાજી અધ્યાય ૨માં ફરમાવે છે કે- આ પ્રશ્ન દ્વારા શ્રીમદ્જી એ મોક્ષોપાયની છણાવટ કરી છે. જ
| ‘આ વ્યક્તિગત આત્મા અખંડ તથા અદ્રાવ્ય છે અને તેને નથી આત્મા કર્મનો કર્તા અને ભોક્તા જરૂર છે પરંતુ પુરુષાર્થથી આત્મા છે જૈ બાળી શકાતો કે નથી સૂકવી શકાતો. તે ચિરસ્થાયી, સર્વત્ર કર્મરહિત થઈ શકે છે. તેને જ મોક્ષમાર્ગ એટલે કે મોક્ષનો ઉપાય શુ વિદ્યમાન, અવિકારી, સ્થિર તથા સદા એકસમાન રહેનારો છે.” કહે છે. વિવેક અને જાગૃતિની જરૂર છે કે ક્યાં વિચાર/વર્તનથી કુ $ (શ્લોક ૨૪).
મારો આત્મા કર્મ બાંધશે અને ક્યાં વિચારવર્તનથી મારો આત્મા છું | ‘શરીરમાં રહેનારો (આત્મા)' સનાતન છે અને તેનો ક્યારેય કર્મથી મુકાશે. તે વિચાર/વર્તન જ મોક્ષનો ઉપાય છે કે જેનાથી તે $ વધ કરી શકાતો નથી.’ (શ્લોક ૩૦).
આત્મા કર્મથી મુકાય અને શાશ્વત સુખ તરફ પ્રયાણ કરે. આત્માના હું ૩. શું સ્વરૂપ છે મારું ખરું?
મોક્ષપાય વિષે સાધકને ઉઠતા સવાલ અને શ્રી સદ્ગર તરફથી હું જે જ્ઞાનીઓ ફરમાવે છે કે તું મોક્ષસ્વરૂપ છો. તું પૂર્ણ જ્ઞાનાનંદી તેના પ્રત્યુત્તર રૂપ જવાબો “શ્રી આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્ર'માં ગાથા ૯૨ નું ૪ છો. આમ આ પ્રશ્ન દ્વારા શ્રીમદ્જીએ મોક્ષપદનું નિરૂપણ કર્યું છે. થી ૧૧૮માં ગુરુ-શિષ્ય સંવાદ દ્વારા અદભુત રીતે સમજાવ્યા છે. હું નૈ આત્માના મોક્ષ પદ વિષે સાધકને ઉઠતા સવાલ અને શ્રી સદગુરુ આ પાંચ પદની સમજણ પ્રાપ્ત થયા પછી સુશિષ્ય, “શ્રી જૈ
તરફથી તેના પ્રત્યુત્તર રૂપ જવાબો ‘શ્રી આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્રમાં આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્રમાં ‘શિષ્યબોધબીજપ્રાપ્તિકથન' અંતર્ગત કું ૬ ગાથા ૮૭ થી ૯૧માં ગુરુ-શિષ્ય સંવાદ દ્વારા અદભુત રીતે પોતાનો પ્રતિભાવ આપતા કહે છેશું સમજાવ્યા છે. બૌદ્ધમત મુજબ પણ શ્રી નાગસેનના કહેવા મુજબ ભાસું નિજસ્વરૂપ છે, શુદ્ધ ચેતનારૂપ; ૬ નિર્વાણ તો છે પણ તેનું સ્વરૂપ, સંસ્થાન, ઉમર, પ્રમાણ એ બધું અજર, અમર, અવિનાશી ને દેહાતીત સ્વરૂપ...ગાથા ૧૨૦ ; 3 ઉપમાથી, કારણથી, હેતુથી અથવા નયથી બતાવી શકાય તેમ આ ગાથા દ્વારા શિષ્ય કહે છે કે હે પરમ કૃપાળુ સગુરુદેવ, કે જ નથી; જેમ સમુદ્રમાં કેટલું પાણી છે તેનો ઉત્તર આપવા કોઈ આપના અનરાધાર કૃપાપ્રસાદથી મને આત્માનો અનુભવ થયો. છે હું સમર્થ નથી; તે જ પ્રમાણે નિર્વાણ વિષે પણ ઉત્તર આપી શકાય (પ્રથમ પદ : આત્મા છે, અને તે અજર, અમર, અવિનાશી ને હું શું તેમ નથી. લૌકિક દૃષ્ટિવાળા મનુષ્ય પાસે તેને જાણવા માટે દેહથી તદ્દન ભિન્ન ભાસ્યો (બીજું પદ : આત્મા નિત્ય છે) રુ
નથી. (મિલિન્દ-પ્રશ્ર ૪-૮-૬૬-૬૭ પૃ. ૩૦૯, પૂજ્ય કર્તા ભોકતા કર્મનો, વિભાવ વર્તે જ્યાંય; કે ગુરુદેવશ્રી રાકેશભાઈ ઝવેરીના શ્રી આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્ર વિવેચન વૃત્તિ વહી નિજભાવમાં, થયો અકર્તા ત્યાંય...ગાથા ૧૨૧ = ગ્રંથમાંથી સાભાર ઉધ્ધત).
આ ગાથા દ્વારા શિષ્ય આત્માના કર્તા તથા ભોક્તા પદની હું ૪. કોના સંબંધે વળગણા છે?
અનુભૂતિ થઈ તેનું પ્રમાણ આપે છે. આ કથન પરની અપેક્ષાએ રે : આ પ્રશ્ન દ્વારા શ્રીમજી આત્માના કર્તા અને ભોક્તા સ્વરૂપનું કરવામાં આવ્યું છે. હવે શિષ્ય સ્વ ની અપેક્ષાએ કર્તા તથા ભોક્તા ૬
વર્ણન કરે છે. આ બધી વળગણા છે, સંજોગ સંબંધો છે, તે કોના પદ જણાવે છે. કું સંબંધથી છે? આત્મા કર્મનો કર્તા છે તે પણ શ્રી જિન ભગવાને અથવા નિજપરિણામ જે, શુદ્ધ ચેતનારૂપ; #ાદ ત્રણ રીતે વર્ણવ્યું છે. સિદ્ધ સિવાયના બધા આત્માઓ કર્મથી કર્તા ભોકતા તેહનો, નિર્વિકલ્પ સ્વરૂપ...ગાથા ૧૨૨.
ગ્રસિત છે. જો કર્મબંધનનું યથાર્થ સ્વરૂપ ઓળખી જવાય તો હવે મોક્ષ તથા મોક્ષપદની સમજણથી જે શ્રી ગુરુ દ્વારા ઉં મહદંશે તે કર્મબંધથી બચી શકાય અને તેથી કર્મના ભોકતા પ્રાપ્ત થઈ તેનું વર્ણન કરે છે. શું બનવામાંથી પણ બચી શકાય. શ્રીમદ્જી કહે છે કે રાગ, દ્વેષ મોક્ષ કહ્યો નિજશુદ્ધતા, તે પામે તે પંથ; છે અને અજ્ઞાન તે કર્મબંધના મુખ્ય હેતુ છે. અને તે ઉદયમાં આવે સમજાવ્યો સંક્ષેપમાં, સકળ માર્ગ નિગ્રંથ...ગાથા ૧૨૩ જૈ પછી ભોગવવું જ પડે છે. આમ આત્મા જ કર્મ બાંધે છે (કર્તા) “અમૂલ્ય તત્ત્વવિચાર'પદમાં વ્યક્ત થતું સપુરુષનું મહિમાગાન હું અને તે જ કર્મબંધનનો ભોકતા છે. આત્માના કર્તા પદ વિષે પરમ કૃપાળુ દેવ શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી કહે છે કે આ “અમૂલ્ય છે જૈ સાધકને ઉઠતા સવાલ અને શ્રી સદ્ગુરુ તરફથી તેના પ્રત્યુત્તર તત્ત્વવિચાર’ ક્યારે અનુભવમાં આવશે? તેનું સમાધાન તેઓશ્રીએ જ હું રૂપ જવાબો “શ્રી આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્ર'માં ગાથા ૭૧ થી ૭૮માં આપેલું છે તે પંક્તિઓ જોઈએ.
પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક 3 પ્રબુદ્ધ જીવો : જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક પ્રબુદ્ધ જીવનઃ જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક ## પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક 8 પ્રબુદ્ધ
પ્રબુદ્ધ જીવન
સાયંકાળ થયા પછી વિશેષ શાંતિ લેજે.
પ્રબુદ્ધ જીવત
