________________
પ્રબુદ્ધ જીવ જોગી શ્રી માર્ચ ૨૦૧૭ % પ્રબુદ્ધ જીવન : જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક
પૃષ્ઠ ૬૯ હજી વિરે
પ્રબુદ્ધ જીવન
શ આવશું કે જેની પાછળ આટલું બધું દુ:ખ રહેલું હોય તેને શું સુખ હું કોણ છું? ક્યાંથી થયો? શું સ્વરૂપ છે મારું ખરું? કે કહેવાય? એટલે કે પશ્ચાત દુઃખ તે સુખ નહિ. શ્રીમદ્જી આ કોના સંબંધે વળગણા છે ? રાખું કે એ પરહરું? હું સિદ્ધાંતનું પ્રતિપાદન કરતાં સમજાવે છે કે આત્મા સિવાય અન્યત્ર “સર્વ કલેશથી અને સર્વ દુ:ખથી મુક્ત થવાનો આત્મજ્ઞાન હું પરમાં સુખની માન્યતા છે તે માત્ર અવિચાર કે અજ્ઞાનથી ટકી સિવાય બીજો કોઈ ઉપાય નથી. સદ્વિચાર વિના આત્મજ્ઞાન થાય છે
છે, તે દૂર કરવા ઉપરોક્ત સિદ્ધાંત ધ્યાનમાં રાખો. જેને નહીં. જે વિચારોથી જ્ઞાનીઓએ આત્મજ્ઞાન પ્રગટાવ્યું તે તે * અજ્ઞાનવશ અત્યારે તમે સુખ ગણો છો, તે બધા વિનાશી હોવાથી વિચારોની સંક્ષેપમાં વિચારણા કરીએ. આ બે પંક્તિઓમાં જ
તેનો અંત થાય ત્યારે દુ:ખને આપનારા છે. તેથી જે અંતે દુઃખકારી શ્રીમદ્જીએ પાંચ પ્રશ્નો પૂછ્યા છે. જે સર્વ મોક્ષાભિલાષી જીવે ? જૈ છે તેને સુખ કહેવાય જ કેમ? જ્ઞાનીઓ તેથી જ સાંસારિક ક્ષણિક પોતાને પૂછવા યોગ્ય છે. શ્રીમદ્જીએ કહ્યું છે કે આ પ્રશ્નો અને શું સુખોને સુખ કહેતા જ નથી, તેને દુઃખ જ કહે છે. તેથી જ તેના યથાર્થ ઉત્તરો તે જ છ પદ છે અને તે જ સમ્યક્દર્શનના શું સાંસારિક સુખોની ઈચ્છાને મૂળથી જ ત્યાગી દે છે.
નિવાસના સર્વોત્કૃષ્ટ સ્થાનક કહ્યા છે. આજ વાત શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર | - ૩. નિર્દોષ સુખ, નિર્દોષ આનંદ, લ્યો ગમે ત્યાંથી ભલે... વચનામૃત પત્રાંક ૪૯૩ (છ પદનો પત્ર)માં ગદ્ય રૂપે સમજાવી ના - શ્રીમદ્જીના તત્કાલીન વર્ગમાં તથા અત્યારે પણ ધર્મ છે. હું વાડાઓમાં સંકુચિત થઈને રહી ગયો છે. જ્યાં જોઈએ ત્યાં સો ૧. હું કોણ છું? છે પોતાના ધર્મની બડાઈ કરતા દેખાય છે અને અન્ય મત પ્રત્યે જ્ઞાનીઓ કહે છે કે આ શરીર તે તું નહિ, આ સંકલ્પ-વિકલ્પ હું ૮સહિષ્ણુતા તથા સભાવ દેખાતો નથી. ધર્મનું આવું કલુષિત તે તું નહિ, આ વિચારો તે તું નહિ પરંતુ તેનાથી પર એવો હું
વાતાવરણ જોઈને તેઓશ્રીના હૃદયમાં અત્યંત દયા આવી અને નિર્વિકારી, સચ્ચિદાનંદ એવો આત્મા તું છો. મનષ્યજીવનનું ધ્યેય હું આ મંત્રની આપણને દેશના આપી. શ્રીમજી અન્ય સ્થળે આ જ માત્ર પોતાને ઓળખવો અને તેમાં સમાઈ જવું તે છે. સર્વ કે શું વાત કરે છે. તેઓશ્રીની સ્વલિખિત કૃતિ પુષ્પમાળાના ૧૫મા ધર્મમતોમાં પોતાને ઓળખવાની વાત છે. તેને પછી પરબ્રહ્મ
પુષ્પમાં જણાવે છે કે “તું ગમે તે ધર્મ માનતા હો તેનો મને પક્ષપાત કહો કે ઈશ્વર કહો. કબીરજી તેને જ રામ કહે છે. જૈનો તેને આત્મા છુ હું નથી. માત્ર કહેવાનું તાત્પર્ય કે જે રાહથી સંસારમળ નાશ થાય કહે છે. એટલે કે આ વેધક સવાલ પૂછીને શ્રીમદ્જીએ તું આત્મા છે છે તે ભક્તિ, તે ધર્મ, એ સદાચારને તું સેવજે.”
છો તે તરફ અંગુલીનિર્દેશ કર્યો છે. આત્માના અસ્તિત્વ વિષે છે અધ્યાત્મયોગી આનંદઘનજી મહારાજ શ્રી અભિનંદન સાધકને ઉઠતા સવાલ અને શ્રી સદ્ગુરુ તરફથી તેના પ્રત્યુત્તર છે હું સ્વામીના સ્તવનમાં ફરમાવે છે કે
રૂપ જવાબો “શ્રી આત્મસિદ્ધશાસ્ત્રમાં ગાથા ૪૫ થી ૫૮માં હું અભિનંદનજિન દરિશન તરસીએ, દરિશણ દુર્લભ દેવ; ગુરુ-શિષ્ય સંવાદ દ્વારા અદ્ભુત રીતે સમજાવ્યા છે. આજ વાત ? મત મત ભેદ રે જો જઈ પૂછીએ, સહુ થાપે અહમેવ.' ભગવાન શ્રી કૃષ્ણએ “ભગવદ્ ગીતા'માં અર્જુનને સંબોધીને કહી દે
આ મંત્રમાં શ્રીમદ્જીએ ‘નિર્દોષ' શબ્દ બે વખત પ્રયોજ્યો છે છે. અધ્યાય ૨માં આત્માનો મહિમા સમજાવતાં ભગવાન ફરમાવે # તેનું કારણ એક સાત્ત્વિક સુખ અને બીજું તાત્ત્વિક સુખ પ્રતિપાદન છે કે, જે કરવા વપરાયો છે. તેઓશ્રી ફરમાવે છે કે પ્રથમ લક્ષ્યને સ્થિર “હે પાર્થ, આત્મા અવિનાશી, સનાતન, અજન્મા અને હું
રાખો અને તે લક્ષ્ય સુધી પહોંચાય તેવા સત્યાધાન કરો. પરમ અવિકારી છે.” (શ્લોક ૨૧) ૐ તત્ત્વજ્ઞ શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી કહે છે કે નિર્દોષ આત્મસુખને, તથા “શ્રી આત્મસિદ્ધશાસ્ત્રમાં શ્રીમદ્જીએ ગાથા ૫૧માં છે હું આત્માનંદને ગમે ત્યાંથી મેળવો. તેનું કારણ આત્મજ્ઞાન તે પ્રથમ ફરમાવ્યું છે કે : ## પ્રગટાવો, કે જેથી અનંત શક્તિમાન એવો પોતાનો આત્મા કર્મના ‘જે દૃષ્ટા છે દૃષ્ટિનો, જે જાણે છે રૂપ; જે બંધનોથી મુક્ત થાય.
અબાધ્ય અનુભવ જે રહે, તે જીવ સ્વરૂપ'..ગાથા ૫૧ અમૂલ્ય તત્ત્વવિચાર'પદમાં સમાવિષ્ઠ થતું જૈન દર્શનનું રહસ્ય (સર્વને બાદ કરતાં કરતાં કોઈ પણ પ્રકારે જેનો બાધ કરી દે - શ્રીમદ્જીએ સાગરમાં ગાગર ભરાય તેવી રીતે આ નાનકડા શકાતો નથી એવો બાકી જે અનુભવ રહે છે તે જીવનું સ્વરૂપ છે.) મેં
પદમાં અલૌકિક રીતે સમસ્ત જૈન દર્શન અને છ દર્શનનો સાર આમ આ પ્રશ્ન દ્વારા શ્રીમદ્જીએ હું આત્મા છું તેની દૃઢ પ્રતીતિ | રજૂ કર્યો છે. આ અતિશય રસપ્રચુર કાવ્યકૃતિમાં શ્રીમદ્જીએ કરાવી છે.
આત્મા સંબંધી સુંદર છણાવટ કરી છે તે જોઈએ. આ પતિત ૨. ક્યાંથી થયો? જે પાવની કાવ્ય કૃતિમાં સમાવિષ્ટ નિમ્નોક્ત બે પંક્તિઓ પર જ્ઞાનીઓ કહે છે કે તું આત્મા છો તેથી તું નિત્ય છો. તારું જ વિચારણા કરીએ.
મરણ પણ નથી અને જન્મ પણ નથી. શરીર માત્ર સંયોગ રૂપે ફૂ
મળેલું છે તેનો અવશ્ય વિનાશ થશે પરંતુ તારો નહીં, કારણ કે તું । પ્રબુદ્ધ જીવત વ્યાવહારિક પ્રયોજનમાં પણ ઉપયોગપૂર્વક વિવેકી રહેવાની સતુપ્રતિજ્ઞા માની આજના દિવસમાં વર્તજે. પબુદ્ધ જીવન
પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક # પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક # પ્રબુદ્ધ જીવન : જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક # પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિરોષક ## પ્રબુદ્ધ
પ્રબુદ્ધ જીવન ઃ જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક # પ્રબુદ્ધ જીવત જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષક જ પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક # પ્રબુદ્ધ
તે જીવ સરકારે. જેનો
છે.) દે
