________________
પ્રબુદ્ધ જીવ જ ગી શ્રી માર્ચ ૨૦૧૭ % પ્રબુદ્ધ જીવન : જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક
પૃષ્ઠ ૩૭ જી વિશે જ પ્રબુદ્ધ જીવત
આ કડીના આ કાવ્યમાં શ્રીમદ્જીએ, અનંત વાર સાધનો સેવવા છતાં આત્મલક્ષપદેશક આ અલૌકિક કાવ્ય ગુજરાતી કવિતાનું એક It કે તે સર્વ સાધનો નિષ્ફળ કેમ ગયાં એ સમજાવી, સફળ કેવી રીતે અણમોલ રત્ન છે. મહાત્મા ગાંધીજીને આ કાવ્ય તેની ઉત્તમતાના રે ઉં થવાય તેનું અપૂર્વ માર્ગદર્શન આપ્યું છે. ગુરુગમ દ્વારા આત્માની કારણે ખૂબ પ્રિય હતું. ફિનીક્સ આશ્રમમાં પ્રાર્થનામાં આ કાવ્ય 3 શું અમૃતાનુભવ-પ્રાપ્તિની ગૂઢ વાત શ્રીમદ્જીએ આ કાવ્યમાં કરી ગવાતું અને ત્યાં તેમણે તેની પ્રત્યેક કડી ઉપર પ્રવચન કર્યા હતાં. હું ૬ છે. સદ્ગુરુનો મહિમા દર્શાવતું અને હિંદી ભાષામાં લખાયેલું તેમણે આ પદને આશ્રમભજનાવલીમાં પણ સ્થાન આપ્યું હતું. હું 3 આ પરમ આશયગંભીર કાવ્ય મુમુક્ષુ જીવે ઊંડા ઊતરીને વિચારવા જડ ને ચૈતન્ય બન્ને દ્રવ્યનો સ્વભાવ ભિન્ન: સોરઠાની સોળ શું યોગ્ય છે.
પંક્તિમાં રચાયેલું આ કાવ્ય શ્રીમદ્જીએ વિ. સં. ૧૯૫૬માં મુંબઈમાં હું જડ ભાવે જડ પરિણમે: દોહરા છંદમાં રચાયેલું બાવીસ લખ્યું હતું. આ કાવ્યમાં નિગ્રંથ મહાત્માઓનો પંથ દર્શાવતાં તેમણે - હૈ પંક્તિનું આ કાવ્ય જૈન તત્ત્વજ્ઞાનનું બોધક છે અને તેમાં શ્રીમદ્જીએ ઊંડી તત્ત્વવિચારણા દ્વારા જડ અને ચેતન એ બે દ્રવ્ય વચ્ચેના હૈ
જડ અને ચેતન વચ્ચેનો ભેદ પ્રકાશ્યો છે. શ્રીમદ્જીએ એમાં સરળ ભેદનું અંતર્મુખતાપ્રેરક નિરૂપણ કર્યું છે. ક ભાષામાં અને સુંદર શૈલીથી દ્રવ્યાનુયોગના નિચોડરૂપ ઇચ્છે છે જે જોગી જન : શ્રીમદ્જીના અંતિમ સંદેશા તરીકે હું અનુભવસિદ્ધ નિર્ધાર ઉદ્ઘોષ્યો છે.
સુપ્રસિદ્ધ “ઇચ્છે છે જે જોગી જન’ શબ્દોથી શરૂ થતું ચૌદ કડીનું હૈ જિનવર કહે છે જ્ઞાન તેને સર્વ ભવ્યો સાંભળોઃ હરિગીત છંદમાં કાવ્ય તેમણે વિ. સં. ૧૯૫૭માં પોતાના દેહવિલયના દસેક દિવસ શું છે રચાયેલ આ કાવ્યમાં શાસ્ત્રોની શાખ આપીને શ્રીમદ્જી સરળ પૂર્વે લખાવ્યું હતું. મુમુક્ષુઓને ભવસાગરમાં દીવાદાંડીની જેમ હું કું અને ઉપદેશાત્મક ભાષામાં જણાવે છે કે જ્ઞાન જ્ઞાનીમાં છે, તેથી અપૂર્વ માર્ગદર્શકરૂપ થાય એવા આ કાવ્યમાં તેમણે સાધનામાર્ગનું હું # જ્ઞાનીનો આશ્રય ગ્રહી, તેમની આજ્ઞા આરાધતાં સ્વરૂપલક્ષ સધાય રહસ્ય પરમ આશય ગંભીરતાથી પ્રકાશ્ય છે. શ્રીમદ્જીનો ૬ છે છે અને આત્મજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થાય છે.
જ્ઞાનપ્રકાશ અને તેમની ઉચ્ચ આત્મદશાની સુંદર ઝાંખી કરાવતી રે ૬ મૂળ મારગ સાંભળો જિનનો રે: શ્રીમદ્જીના સર્વ આ અદ્ભુત કૃતિ તેમણે મુમુક્ષ જનોને આપેલો ભવ્ય ૬ હું ઉપદેશામૃતના કેન્દ્રસ્થાને શ્રી જિનનો મૂળ માર્ગ છે. તે મૂળ પરમાર્થવારસો છે. 3 માર્ગના ઉદ્ધારની પ્રકૃષ્ટ ભાવના ભાવતાં શ્રીમદ્જીએ આણંદ શ્રીમદ્જીના વિશાળ વાંચનનો અને અનુભવના અમૃતનો છે કે ક્ષેત્રે વિ. સં. ૧૯૫૨માં આ કાવ્યમાં શ્રુતસમુદ્રનો સાર ઠાલવી લાભ આપતી વિવિધ પદ્યરચનાઓ જોતાં એમ લાગે છે કે ઉચ્ચ છે & દીધો છે. આ અદ્ભુત કૃતિથી જીવનું લક્ષ મૂળ મોક્ષમાર્ગ તરફ પ્રકારની નૈસર્ગિક કવિત્વશક્તિ તથા અભિવ્યક્તિનું સામર્થ્ય શું જાય છે, તેને તાત્ત્વિક દૃષ્ટિ મળે છે અને મત-દર્શન અંગેનો તેમનામાં હતાં. “અપૂર્વ અવસર' આદિ કાવ્યોની હસ્તલિખિત ? $ આગ્રહ શાંત થાય છે. ભાષાની સરળતા સાથે જે અર્થગાંભીર્ય પ્રતો જોતાં ખ્યાલ આવે છે કે તે કૃતિઓમાં ભાગ્યે જ શાબ્દિક શું મેં આ કાવ્યમાં જોવા મળે છે, તે શ્રીમદ્જીની પ્રતિભાવંત ફેરફાર કરવામાં આવ્યા છે, જે શ્રીમદ્જીની પ્રબળ સર્જનપ્રતિભા ટૂં ૬ સર્જનશક્તિનો શ્રેષ્ઠ નમૂનો છે.
અને ઉચ્ચતર આધ્યાત્મિક કક્ષા દર્શાવે છે. જેમ શ્રી આનંદઘનજી કે અપૂર્વ અવસર એવો ક્યારે આવશે?: સર્વોત્કૃષ્ટ મહારાજ, ઉપાધ્યાયશ્રી યશોવિજયજી મહારાજ અને ગણિશ્રી દૈ પરમપદપ્રાપ્તિની પ્રભાવશાળી ભાવનારૂપ આ અપૂર્વ અવસર દેવચંદ્રજી મહારાજનાં સ્તવનો તથા પદો ભાવની સૂક્ષ્મતા અને શું કાવ્ય શ્રીમદ્જીની અત્યુત્તમ, અવિરત, અંતરંગ પુરુષાર્થધારાનું ધ્યેયની ઉચ્ચગામિતાના કારણે તત્કાલીન ગુજરાતી સાહિત્યમાં શું 8 સ્પષ્ટ દિગ્દર્શન કરાવે છે. એમાં જૈન આગમોની પરિપાટી અનોખી ભાત પાડે એવાં છે, એવું જ શ્રીમદ્જીનાં કાવ્યો વિષે કે 9 અનુસાર આત્મવિકાસનાં ચોદ ગુણસ્થાનકની પ્રક્રિયા પણ રોચક પણ કહી શકાય. હું રીતે દર્શાવાઈ છે. શ્રીમદ્જીએ આ તત્ત્વસભર, મનોહર, પ્રેરક
(૪) ભાષાંતરો અને વિવેચનો રુ અને પ્રસિદ્ધ એકવીસ કડીના કાવ્યની રચના વિ. સં. ૧૯૫૩ના
ભાષાંતરો $ માગસર માસ આસપાસ વવાણિયામાં તેમનાં માતુશ્રીના ખાટલા શ્રીમદ્જીની ગદ્યકૃતિઓમાં જૈન સૂત્રો અને શાસ્ત્રોમાંથી ૪ હું ઉપર બેસીને કરી હતી.
તેમણે કરેલા અનુવાદોનો પણ સમાવેશ થાય છે. તેમણે આચાર્યશ્રી જૈ ૬ આ કાવ્ય એવા આત્મિક ઉલ્લાસથી લખાયેલું છે કે તે સમંતભદ્ર-સૂરિજીવિરચિત “રત્નકરંડશ્રાવકાચાર'ની પંડિત ૐ વાંચનાર-સાંભળનારને પણ ઉલ્લાસ આવે છે. જૈન ધર્મના તથા સુખદાસજીકૃત ટીકાના અમુક ભાગનો અનુવાદ ‘દ્વાદશાનુપ્રેક્ષા' દૈ ૬ અન્ય ધર્મોના જિજ્ઞાસુઓમાં પણ તે ઘણું લોકપ્રિય છે અને અનેક શીર્ષક નીચે, “શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર'ના ૩૬મા અધ્યયનના કેટલાક કુ શું સ્થળ -પ્રસંગો એ તે ગવાય છે. તત્ત્વજ્ઞાનગર્ભિત અને શ્લોકોનો અનુવાદ ‘જીવાજીવ વિભક્તિ' શીર્ષક નીચે, “શ્રી છું પ્રબુદ્ધ જીવન જો તું વૃદ્ધ હોય તો મોત ભણી દૃષ્ટિ કરી આજના દિવસમાં પ્રવેશ કર.
પ્રબુદ્ધ જીવંત
૬ પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક # પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક ## પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક ## પ્રબુદ્ધ
8 પ્રબુદ્ધ જીવન ઃ જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક # પ્રબુદ્ધ જીવત જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષક જ પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક # પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક # પ્રબુદ્ધ
