________________
પ્રબુદ્ધ જીવ જોગી શ્રી માર્ચ ૨૦૧૭ % પ્રબુદ્ધ જીવન : જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક
પૃષ્ઠ ૪૧ હજી વિરે
પ્રબુદ્ધ જીવન
શા જળવાઈ રહે છે તથા તે દૃષ્ટાંતોથી સિદ્ધાંતો સમજવા સહેલા વગેરેની સૂચિઓ ઇત્યાદિ ઉપયોગી માહિતીનું સરળ તથા સ્પષ્ટ થા રે થઈ પડે છે, તેથી તે ઉપકારી નીવડે છે.
સંકલન કરવામાં આવ્યું છે અને એ રીતે “શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર' ગ્રંથના | ‘વ્યાખ્યાનસાર-૧' એ વિ. સં. ૧૯૫૪માં તેમજ વિ. સં. ગહન અભ્યાસને સુગમ, રોચક, સમીક્ષાત્મક બનાવી હૈ ૧૯૫૫ના મહાથી ચૈત્ર માસ સુધીમાં શ્રીમદ્જીની મોરબીમાં સ્વાધ્યાયપ્રેમી જિજ્ઞાસુઓને સુંદર પ્રોત્સાહન અર્પવામાં આવ્યું છે. હું
લાંબો વખત સ્થિતિ હતી, તે વેળા તેમણે કરેલા વ્યાખ્યાનોનો હું એક મુમુક્ષુ શ્રોતાએ પોતાની સ્મૃતિ ઉપરથી ટાંકેલ સાર છે. તેના અપ્રતિમ તત્ત્વજ્ઞશિરોમણિ, અપૂર્વ ભાવનિગ્રંથદશામાં હું ૨૨૨ ભાગો છે. તેમાં મુખ્યત્વે તત્ત્વવિચારણાનો સંગ્રહ થયો છે. વિચરનાર, અસીમ કરુણામૂર્તિ શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજીની વાણીમાં એવું શું - શ્રીમદ્જી દ્રવ્યાનુયોગ, કરણાનુયોગ આદિ કઠિન વિષયોના કુશળ દેવત રહેલું છે કે તે સજિજ્ઞાસુઓને સ્વસ્વરૂપની સન્મુખ થવામાં હૈ પરિવ્યાખ્યાતા છે, મહાન શાસ્ત્રકારોનાં હૃદયમાં ઊતરી તેમનાં અત્યંત સહાયકારી નીવડે છે. તેમના પ્રત્યેક વાક્ય, પ્રત્યેક શબ્દ છે શાસ્ત્રોનો નિચોડ યથાર્થપણે પ્રકાશનારા છે એ ‘વ્યાખ્યાનમાર- અધ્યાત્મના રંગથી રંગાયેલાં જોવા મળે છે. શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર' ગ્રંથ છે
૧'નો અભ્યાસ કરતાં સુજ્ઞ વાચકને પ્રતીતિ થાય છે. તેમના સાદ્યત વાંચી જનાર ઉપર પહેલી છાપ તેમની આધ્યાત્મિકતાની , હું માર્મિક વિચાર જૈન પરંપરામાં એક નવું પ્રસ્થાન અને નવીન પડે છે. તેમાંનું કોઈ પણ લખાણ જોતાં જણાય છે કે તેમણે અધ્યાત્મ છે શું વિચારણા ઉપસ્થિત કરે છે.
સિવાય બીજી કોઈ વાત કરી નથી. તેમનાં બધાં જ લખાણોમાં | ‘વ્યાખ્યાન સાર-૨' એ વિ. સં. ૧૯૫૬ના અષાઢ-શ્રાવણ આત્મા જ કેન્દ્રસ્થાને રહ્યો છે. વળી, આ ગ્રંથમાં સર્વત્ર તેમની શું ૬ માસમાં શ્રીમદ્જીની મોરબીમાં સ્થિતિ હતી, તે પ્રસંગે તેમણે અદ્ભુત ઉદાસીનતાનું દર્શન થાય છે. શ્રીમદ્જીનાં લખાણોમાંથી હું 5 વખતોવખત આપેલ ઉપદેશના સારની તથા પુછાયેલા પ્રશ્નોનાં મુખ્યત્વે જે છાપ ઊઠે છે, તે છે તેમની ક્ષણે ક્ષણની જાગૃતિપૂર્વકની ૬ હું સમાધાનની એક મુમુક્ષુ શ્રોતાએ કરેલ સંક્ષિપ્ત નોંધ છે. તેમાં આત્મસાધનાની. સમ્યગ્દષ્ટિવંત શ્રીમદ્જીનાં લખાણોથી સુપ્રતીત છું ૬ મિતિ પ્રમાણે ઉપદેશનો સાર ઉતારવામાં આવ્યો છે અને તેના થાય છે કે તેઓ સદા ઉપયોગવંત, અપ્રમત્ત તથા નિર્મોહી હતા. ૪ છે. ૩૦ ભાગ પાડવામાં આવ્યા છે. તેમાં અનેક વિષયો ઉપર છૂટક ભગવાન મહાવીર દ્વારા પ્રરૂપિત મોક્ષમાર્ગને શ્રીમદ્જીએ ઉં છૂટક લખાણ હોવાથી વિષયવૈવિધ્યનું પ્રમાણ ઘણું છે. આ સુપેરે પ્રકાશિત કર્યો છે. વસ્તુતઃ તેઓ વીતરાગમાર્ગના જ પ્રશંસક, હૈ
વિભાગમાં મુખ્યત્વે સુભાષિત જેવાં સુવાક્યો છે. જૈન પરંપરામાં પ્રરૂપક અને પ્રચારક છે. તેમનાં લખાણોમાં જૈન ધર્મનો નિચોડ હું બનેલી ઘટનાઓ, મહાન ગ્રંથકારો તથા ગ્રંથો આદિ વિષે છે, છતાં સાંપ્રદાયિકતાનો તેમાં અભાવ છે. શ્રીમદ્જીએ જૈન હું ૨ શ્રીમદ્જીનો અભિપ્રાય વગેરેનો સમાવેશ પણ થયો છે. ધર્મને કોઈ સંપ્રદાયનું સ્વરૂપ ન આપતાં, એની વિચારધારાને ? ૬ શ્રીમદ્જીના અન્ય સાહિત્યની જેમ “વ્યાખ્યાનમાર-૨'માં પણ માત્ર એક સર્વસમ્મત રૂપ જ આપ્યું છે. તેથી જ તેમનો ઉપદેશ – તેમનું ઉદાર વલણ જોવા મળે છે.
મત, દર્શન, સંપ્રદાય, વાડા, જાતિ, ગચ્છ આદિના ભેદ વિના ૬ આમ, શ્રીમદ્જીના ઉપદેશની મુમુક્ષુઓએ કરેલી આ સર્વ કોઈને ગ્રાહ્ય થઈ શકે એવો સાર્વજનિક છે. $ નોંધોમાં સિદ્ધાંતોની વાતો, સાધના અંગેની વાતો, પ્રશ્નોત્તરી, શ્રીમદ્જી પોતાનાં ગદ્ય તેમજ પદ્ય દ્વારા તત્ત્વલક્ષી અને ફુ ગ્રંથ વિષેની બાબતો વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. તેમાં શ્રીમદ્જીના સાધનાપ્રધાન સાહિત્યની અમૂલ્ય ભેટ સાધકસમાજને આપી ગયા ; શું વિચારોની પરિપક્વતા તથા વિવિધ વિષયો ઉપરનું તેમનું છે. તેઓ પોતાનાં વચનામૃતોનો જે વિપુલ વારસો મૂકી ગયા ; કૅ અસાધારણ પ્રભુત્વ ઝળહળી ઊઠે છે. આ નોંધો અભ્યાસી જીવોને છે, તે અનેક જીવોને પોતાનું આત્મકલ્યાણ કરવા માટે બહુ તત્ત્વવિચારણા કરવામાં અવશ્ય ઉપયોગી છે.
ઉપકારક બન્યો છે, બની રહ્યો છે અને બનશે. નિષ્કારણ “આત્યંતર પરિણામ અવલોકન' વિભાગ – ત્રણ કરુણાસાગર સર્વોપરી સદ્ગુરુ શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજીનાં સર્વને અભય 8 હાથનોંધોના વિભાગ સાથે “શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર' ગ્રંથમાં શ્રીમદ્જીના આપનાર, નિર્દોષ, નિષ્પાપ અને નિ:સ્પૃહી ચરણકમળમાં ? શું સાહિત્યસંગ્રહની સમાપ્તિ થાય છે. ગ્રંથના સંપાદકો-પ્રકાશકોએ સવિનય વંદના. આ યથાર્થ પુરુષના યથાર્થ ગુણોને યથાર્થરૂપે છે ← ગ્રંથના સમાપનને વિવિધ સંશોધનપૂર્ણ સવિસ્તર પરિશિષ્ટોથી ઓળખી, તેમનાં બહુમાન, સ્તુતિ, ભક્તિ, વિનય, વંદનાદિ દ્વારા જૈ હું સમૃદ્ધ કર્યું છે. પ્રસ્તુત પરિશિષ્ટોમાં શ્રીમદ્જીએ પોતાનાં સૌ જીવો યથાર્થ સ્વરૂપલાભ પામવા સૌભાગ્યશીલ બની રહો! હું ૐ લખાણોમાં ઉધ્ધત કરેલાં અવતરણોની વર્ણાનુક્રમ સૂચિ; પત્રો
શ્રીસદ્ગુરુદેવચરણાર્પણમસ્તુ હુ કોના પ્રત્યે, કઈ મિતિએ, કયા સ્થળેથી કયા સ્થળે લખાયા છે
* * * $ એની વિગત; અઘરા અથવા અપરિચિત શબ્દોના અર્થ; વિષય Email :doctoratulshah@yahoo.com પ્રબુદ્ધ જીવત ગઈ કાલે કોઈ કૃત્ય અપૂર્ણ રહ્યું હોય તો પૂર્ણ કરવાનો સુવિચાર કરી આજના દિવસમાં પ્રવેશ કર. પ્રબુદ્ધ જીવન
જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષક ## પ્રબુદ્ધ ૬ પ્રબુદ્ધ જીવત જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક # પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક પ્રબુદ્ધ જીવન : જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક પ્રબુદ્ધ
8 પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક # પ્રબુદ્ધ જીવે : જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિરોષક BN પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક N પ્રબુદ્ધ
