________________
પ્રબુદ્ધ જીવ યોગી શ્રી પૃષ્ઠ ૬૪ % પ્રબુદ્ધ જીવન : જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક ૬ માર્ચ ૨૦૧૭ દ્રિજી વિર જ પ્રબુદ્ધ જીવત
જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષક # પ્રબુદ્ધ હું પ્રબુદ્ધ જીવતઃ જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક NR પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞીકાયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક 8 પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક NR પ્રબુદ્ધ :
Bદ પણ આત્મજ્ઞાન આત્માનુભૂતિ થઈ નહીં.
અંતરમાં રહ્યો છે. તે બતાવે ત્યારે સમજાય છે. “રોકે જીવ સ્વચ્છેદ ## રે અનેક પ્રકારની સાધના ધ્યેયપ્રાપ્તિ માટે જીવે આદરી તોપણ તો પામે અવશ્ય મોક્ષ' – સદ્ગુરુની આજ્ઞા વિના સ્વચ્છેદે કોઈને રે
આત્મજ્ઞાન થયું નહીં–‘આત્મ સ્વરૂપનો નિર્ણય થવામાં અનાદિથી ધર્મનું રહસ્ય પ્રાપ્ત થતું નથી. સંસાર પરિભ્રમણનું કારણ સ્વચ્છંદ હૈ જીવની ભૂલ થતી આવી છે.' મંત્ર, જપ, તપ વગેરેની પણ છે માટે એ હેય છે. સ્વચ્છંદ રોકવાનો ઉપાય છે. સગુરુની આજ્ઞા શું જ સાધના કરી, જીવનભર ઉદાસીનતા આવી, સર્વ પ્રત્યે પ્રમાણે વર્તવું. સમ્યક્દર્શન સદ્ગુરુના શરણમાં જવાથી પમાય ૬ હું વૈરાગ્યભાવ જાગ્યો-એમ સ્વરૂપજ્ઞાન માટે આ બધું કર્યું પણ અંતે છે. જે થકી પોતાના સ્વરૂપની ભ્રમણા ટળે છે–આત્મા આત્મભાવે | શું તો કંઈ પણ હાથમાં આવ્યું નહીં. જીવે આવા બધાં જ સાધનો ઓળખાય છે. આવો આત્મધર્મ પામવા માટે પુરુષાર્થ કરવો ? * અનાદિ કાળથી ભવભ્રમણમાં કર્યાં છે. “વહ સાધન બાર અનંત જોઈએ. સ એ તો પાસે જ છે દૂર નથી. તેની સમજણ સદ્ગુરુ હૈં કિયો'–છતાં હજુ તેનું ફળ કંઈ પ્રાપ્ત થયું નથી.
જેમણે પોતે સત્ પ્રાપ્ત કર્યું છે તેમના બોધ આવે છે. જીવો પોતે છે હું શા માટે? આટઆટલું કર્યા છતાં શું રહી ગયું?–તે વિશે કરે તો અહંકાર આવી જાય જ્યારે પ્રત્યક્ષ સગુરુ યોગથી સ્વચ્છેદ 5 શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર ચોથી તથા પાંચમી ગાથામાં કહ્યું છે
તે રોકાય.” અબ ક્યોં ન બિચારત હૈ મન સે,
કરુણાથી પ્રેરાઈને રાજચંદ્ર કહે છે કે સની પ્રાપ્તિ આત્મારૂપ છે કછું ઓર રહા ઉન સાધનસે?
ગુરુ જ્યારે યથાર્થ વિચારે ત્યારે થાય છે. સગુરુ પ્રત્યે જ્યારે અનન્ય છુ બિન સદ્ગુરુ કોય ન ભેદ લહે,
પ્રીતિ જાગે, અને શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપ પ્રત્યે જ્યારે પ્રેમ થાય ત્યારે શું મુખ આગલ હ કહ બાત કહે. (૪).
ધ્યેય પ્રાપ્તિ થાય છે. સાધનો કેમ સફળ ન થયા? “સહુ સાધન બંધન થયા'—શા ‘તનસે, મનસે, ધનસે, સબસે { માટે ? તો કહ્યું છે કે ગુરુ વિના જ્ઞાન નથી, ‘જીવ પોતાને ભૂલી ગુરુ દેવ કી આન સ્વ આત્મ બસે, ૪ ગયો છે અને તેથી સત્સુખનો તેને વિયોગ છે. પોતાને ભૂલી તબ કારજ સિદ્ધ બને અપનો, હું ગયારૂપ અજ્ઞાન, જ્ઞાન મળવાથી નાશ થાય છે. જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ રસ અમૃત પાવહિ પ્રેમ ધનો.” (૬) છે જ્ઞાની પાસેથી જ થાય છે.
સદ્ગુરુનો યોગ થયા પછી આત્મજ્ઞાન દુર્લભ નથી તથાપિ કે જ જીવ નિજછંદે ચાલી પુરુષાર્થ કરે તો પણ પોતે પોતાથી જ્ઞાન સદ્ગુરુને વિષે, પ્રીતિ-ભક્તિ થાય નહીં ત્યાં સુધી સ્વરૂપના છે ૐ પામે નહીં પરંતુ જ્ઞાનીની આજ્ઞાનો આરાધક અંતર્મુહૂતમાં પણ વિચારની યથાર્થ પ્રાપ્તિ થતી નથી. જ્યારે તે દશા આવે છે ત્યારે હું રુ કેવળજ્ઞાન પામે. કહ્યું છે-“પ્રત્યક્ષ સદ્ગુરુમ નહીં, પરોક્ષ જીવ તેના ચરણમાં બેસી જેણે સમર્પણ કર્યું છે તે પુરુષ તેવી દશાને શું $ ઉપકાર, એવો લક્ષ થયા વિના, ઉગે ન આત્મવિચાર'. પ્રત્યક્ષ ક્રમે કરીને પામે છે. સાધક જ્યારે પોતાની સર્વ શક્તિથી પ્રેમ હૈ તેં સગુરુના અવલંબનની જરૂર છે. સદ્ગુરુની સહાય વિના પોતાની સદ્ગુરુમાં જોડે ત્યારે કાર્યની સફળતા થાય છે-તેમની આજ્ઞાનું ફૂલ ૬ મેળે સ્વચ્છેદે કોઈને ધર્મ સમજાતો નથી. ધર્મ એ આત્માનું વસ્તુનું પાલન કરે ત્યારે મોહનીયકર્મનો નાશ થાય છે અને ક્ષણ માત્રમાં હું ૐ મૂળ સ્વરૂપ જ છે. ‘વત્યુ સહા ધમ્મો’ સત્ એ પાસે જ છે. આત્મજ્ઞાન પ્રગટે છે અને જીવ સ્વાનુભવરૂપ અમૃતરસનું પાન ૨ ૪ ‘સહજ આત્મ સ્વરૂપ પરમ ગુરુ’ – નિશ્ચયનયથી આત્મા જ કરે. જીવ અહંકાર, માન, મમતા સર્વ છોડી સત્ પુરુષને આશ્રયે ; $ આત્માનો ગુરુ છે. સ્વ પરનો ભેદ સગુરુ વિના સમજાતો નથી. વર્તે તો તેને બીજજ્ઞાનની સહેલાઈથી પ્રાપ્તિ કે સાધનો સફળ ન થયા કારણ કે સદ્ગુરુ વિના જ્ઞાન નથી તેથી જ થાય-સગુરુ-તેમના પ્રત્યેની ભક્તિ, પ્રીતિ જીવને આત્માનંદના રે
કહ્યું છે-“બીજું કશું તું શોધ મા-શોધ કેવળ એક સત્ પુરુષને અમૃતરસનું પાન કારવે છે. ગુરુ કૃપાથી જીવની બાહ્યદૃષ્ટિ છૂટી હું અને પછી જો મોક્ષ ન મળે તો મારી પાસે આવજે.”
આંતરદૃષ્ટિ ખીલે છે – 'આતમ ભાવના ભાવતા જીવ લહે કરુણા હમ પાવત હૈ તુમકી
કેવળજ્ઞાન રે...” આ આત્મજ્ઞાન પ્રાપ્તિ માટેનો છે. વહ બાત રહી સુગુરુ ગમકી;
જીવ હર પળે ખરા પ્રેમથી સદ્ગુરુની આજ્ઞા આરાધવાનું લક્ષ છે પલમેં પ્રગટે મુખ આગલસે,
રાખે તો તેમનો પ્રેમ અવશ્ય પામે. તેથી આગળ કહ્યું છે. જબ સદ્ગુરુ ચરણ સુપ્રેમ બસેં (૫)
વહ સત્ય સુધા દરશાવહિંગે, આત્મરૂપ ગુરુ જ્યારે યથાર્થ વિચારે ને સમજે ત્યારે સતુની ચતુરાંગુલ હે દમસે મિલ હે; શું પ્રાપ્તિ થાય છે. સદ્ગુરુની આજ્ઞાને આરાધવાથી સહજમાં રસ દેવ નિરંજન કો પિવહી,
આત્મજ્ઞાન-સમકિત પમાય છે. ધર્મનો મર્મ તો સગુરુના ગહિ જોગ જુગાજુગ સો જિવણી. (૭) પ્રબુદ્ધ જીવન , બહોળી લક્ષ્મી મળતાં આજે અન્યાયથી કોઈનો જીવ જતો હોય તો અટકશે.
પ્રબુદ્ધ જીવતા
પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિશેષાંક શ૪ પ્રબુદ્ધ જીવો : જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિરોષાંક પ્રબુદ્ધ જીવતઃ જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિરોષક # પ્રબુદ્ધ જીવન જ્ઞાનયોગી શ્રીમદ્ રોજચંદ્રજી વિશેષાંક ## પ્રબુદ્ધ
